UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam (https://dare.uva.nl)
UvA-DARE (Digital Academic Repository)
Oriëntatiekennis toetsen: analyse en handreikingen
van Riessen, M.; Logtenberg, A.; van der Meijden, B.
Publication date
2009
Document Version
Final published version
Link to publication
Citation for published version (APA):
van Riessen, M., Logtenberg, A., & van der Meijden, B. (2009). Oriëntatiekennis toetsen:
analyse en handreikingen. Landelijk Expertisecentrum Mens en Maatschappijvakken
-Instituut voor Geschiedenisdidactiek.
http://www.expertisecentrum-mmv.nl//cms/bestanden/admin/Orientatiekennis_LEMMV_webversie.pdf
General rights
It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s)
and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open
content license (like Creative Commons).
Disclaimer/Complaints regulations
If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please
let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material
inaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: https://uba.uva.nl/en/contact, or a letter
to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You
will be contacted as soon as possible.
Spinozastraat 55 u 1018 HJ Amsterdam www.expertisecentrum-mmv.nl
Oriëntatiekennis
toetsen
Analyse en handreiking
geschiedenis
Landelijk Expertisecentrum
Mens- en Maatschappijvakken
! "
# ! $ %#&$'()
! "
# $ % &
& ' ( & ) & &
* + ! $ * * $ # ! , " ! -. / 0 1 & * 2 - & 3 / ! 4( * 1 + " # ! -$5 678(69(6:;97(:<(7 & 5 = ! ! / ! / = ! = ! / / 1 ! ! / = / & > 4 & " = ! = &
#
; 1 ; ? > = 7 < 4 ;@ 9 2 @< @ 1 @7 ; / @ = 0 ! & &;
* +
,
-1 & 1 & / 1 ! 96 = = / & A 1 ) ( / ) & / = 1 ! & > ! = & = / B = 1 B / = C D 1 / = ! C ! ! = / ! D& , = 1 & = B ! " # > /= =? 1 B E F ) C E F ' D ) 1 B *.* + / + / ' ' 1 & " ! ! ! / & " = ! & 1 = / ( & G F / ! / C = / D ) ! 1 = = = & " E F = & = & " ' 4 ! & ! = = & 1 / = = & + = = 1 & = = 1 1 & > = ! ;6?6 =
< & $ = 1 = = / ! ! ! ! = = & *. 0 1 - ! 2 2 2 % ( , / 3 $ 1 ! / C D & , 1 ! / / & > = & 1 & > = 1 ! ! = / ! / & , ! 1 ! = 1 & & ! & " ! / ! ! ! ! ! / 4 ! ! = & " ' ! & A $ ! = & 0 = / = 1 &
9 > / 1 ( ! = / / & 4 = / = = 1 ! = / ! ! ! = / & = = = ! = E F = = = /! / = & & * E /F C / E FD / = ! = & = & *.5 + 2 , / / = 1 = & " = / ( ( % / / / & / = = = = / = &
@ & / = = 1 = / & & = = & = 1 & = = ! F ' & " = & = F = / = & & ' / & / = / = / ! = &
7
0
- 2
3 ?::7 ?::6 0 ! / ' * ( * ! / / 1 ( & " 3 ! = 1 & ) 4 ( 1 = ' & / & .* 1 2 / ) = ( 4 ( 1 ( ' C = D ' C D / & " ) ( 4 ) = & = 1 ! ' & 0 / = &8 = = ! = 1 & . 6 ! -1 ( ! = 1 C= / ;D& " = = 1 F & " C D = C D / 1 1 & 1 / ! 5 2& G / = A C D ! ! ! ?::: = & - = / ! / & " % ! = & ' / & C D = # , 3! ! = 1 & G = 5 2 ?::H = - > A $ 5 ' & $ = & = C ' D F & G & ' C?::HD! 9< 3
! #&! I ! ,& C?::8D& E3 // 4 '
F 4 ! 4 &
/ ! 4 / &
http://k1.ioe.ac.uk/schools/ah/HistoryInEducation/twooutoffive.pdfC =
( ) ! * + @& /
6 F C F E FD = & = , C = D& > / 1 5 - A = = ! ! ' C ' ?::H / D = = ( ! 1 F &4" / / C / D & * 2 ?::8 -* ' 1 /= & " & = ?::H&5 = = 1 ! ' C D & = ! ' & 1 ' ! &6 / / / ! ( & " 2 ( 4 4
A ! -&C?::HD! ' & . H! 9:(9@&
5
" $ ' ! 2& ! " ! ,& & ! $ ! -& I
> ! & C?::HD! ) ,, , , / 01$ ' 223&
0"% ( %- %2 & > ! &C?::HD! = 1
& / 1 & . <!
?<(?H& > ! I - ! +& C &D&C?::7D! '
% > & - 7@& 3 * 2 & $ ! -& C?::HD!
' & . ?! ?6(<<& 2 ! -* &
41%51 % C ! ?::8 2 D&
6
$ ' 2& ! " ! ,& ! > ! & I $ ! -&C?::HD! + ! @9( @@&
;: E F & " 2 / 96 ! ' = / 1 & " = / ! & / 1 ! 2 1 & % ,, 67 8 9 /& 1 ! & " = / ! & = C D = ! = ! : = / ! & = 4 ! = ! ' = & > ! ! 1 = & 5 ' / = / = / ( ) 1 & = & " / ' ! 1 & 5 ?::7 C D 1 / ! = '
;; 1 & = / / 1 / = /& .5 & 2 $ = & = & / ! ) ) ?::8 E ( F ! = & " = E ( F ?::7 ' & ' ?::H! ?::7 ?::8 & = = / = & " = / ! ' ?::H! ?::7 ?::8! = & " = 4 = ' ! 4 ( / & ! / ! JJ JJ & 4 = = = & " = H 8 ! 9 H ! / & " E 4 F / 4 E F / ( / ( = & = / <9 4 ' ?::H! ?::7 ?::8! / ! / & $ 4 /
;? & ! & * ' = / ! / / & - ( /1 / = & ! = & " = 1 C ( JJ E FD = 1 & .7 ! 2 ?::6 E / F C / D / & " = ?::8 ?::6 $ # , " &7" = 1 & " / = , *, 8 8 > / = ' & = = / C ' D 4 & 3 4 / ' = = C D 4 C D & $ E 1 F C ;D! E F 7 # ! $& I " ! ,& C?::6D! , *, ' & ( & E# / F ' * ( * &
;< = E 1 1 F C <! D& " = = @ & " & " = = 4 4 2 $ ' , " 8C D& " 4 = ' = & " / & C D = = = / ! = = = ) = & " = / = 1 & = = ! 1 & " = = = // // 1 = ( & 8" / / C D&
;@
5
!
1
$ = 4 " = & " / / ! & = = 1 & " = = / ! E F & " = 1 C D & " & " ( / 1 ! = / /& = / E F ! E F ! 1 ! = & G ( ' ' & = / ! = = & = / ' & = ' /;H 1 & " = ( ! & 5.* 8 ! 1 / ? 4 & ! /= 4 = 1 / / & " 1 1 ( ! = / 1 ( C= . ;D& 4 ( ! & " ' ) = 1 ) ! = = / = & * / ! = 3 > & C /! = E" ( F 3 > ( &D ) / ) ' = 1 & * ( = = / E F! = / ' & $ E F / / & G / & ! = &
;7 *8 ! 1 ! % , ( ; ; ; = / ; ! ' = ! = ; = = E F 8 - 1 ! ! ? ! = ! = ? ! ' CK D ? CK D C ' D ? ! 58 1 ! , 1! , % , ( < / ! % < <
;8 < = < C D 78 ! ! " 2 1 , 9( / ! = / 1 9( C =D! = / 1 9( ! = 1 C D . ;& 4 * $ ! 9 5. 8 , ; = = & > 1 % / ! = = ! / & = ! = ? C D& = ! ) = ) E F / ! & ! ! & 2 ? 4 & CE / FD / = / (
;6 & " ) / ) ! / ! 1 & G E = F = / ' C ! % / ! / D! & > = ' = ! E F = / ! E F ! / & " / /C D & $ = = = E 4 F & / / ( / = 1 ! & < 1 = = ! ! 1 ! = & = E F 1 ! = ! = / 1 & 2 9 4 ! C D ! = 1 C D = 1 1 & = = = / % / = ! / / = & 3 = E F ! = = 4 ( & 3 = C D! = &
?: 5.5 ) E F! E F E F E F! ( ! E F& " = ! = & 96 = E F / & / = ! = & " ) = ! ' ) 1 & " E F CE = BFD = = ! 1 ! = & 96 = = / 1 = 1 & 3 = 4 & " ' = ! C D / = = ! 1 & G /= ! ' = & ! ! E F! JJ C D E F 1 &
?; 5.7 9 ! ! ! 4 ' / ( ' C. ?D & % ( % ( K 9: ?::H( K <: ?::7( K <9 ?::8( K <9 ( K << C D 7!@ ;H!H @!8 <:!< ;9!7 / ! <@!: ?H!7 99!; <6!9 ;9!7 C D ?@!: ?H!7 ?:!7 H!: 8!8 4 <?!@ <:!: ?6!9 ?9!? H;!8 $ ,, ; 8<= ; 8 = ; >83= ;382= ; 87= ;:: ;:: ;:: ;:: ;:: . ? ) . 1 ' ' ! & K ' C?::H(?::8! D! (; K / ! (? K / &
?? ' / 1 & * ' <@ ?::H 99 ?::8& " = 1 = ! & " ? ;& " ?::8 // & C & & D ' & $ 1 C <D / ! C 9D % / C HD! C 7D& = C ;D / C ?D = ! ' C D / &9 9 " -* 5 C2 ! ?::8D ' ?::H ?::7 &
?< . < ( . 1 ' ' ! & K ' C?::H(?::8D! (; K / ! (? K / & ' ! = C D $ C 1 D ! 1 C <D & # C (;D C (?D = = 1 ! & 3 ( CH;!8D 1 & " ( ( E= F ! C D & = = L &
?9 5.: *8 ! ! 3 = C D = / ! / = ! & " = 1 ! / & = = ' & ( 4 = & = ! = & 1 & 6 ! ! ' C D ' C ;D& * = F C D & ! C ?D! 4 ? & +$ ";! 3 5 -2 M * 5 D E3 F E3 FB D = B D 0 / E3 F& D 0 / E3 F&
?@ +$ "?! 3 5 -2 M * 5 D - / ;: ! = & G ; % ;:& /D G # J( ! A ! * ! 5 5 & D G % A &
& $ ; N & & O! $& "
, > ! 2& $ ! - ( ! "& ! & " 5 N = O& 3 %! ( ' ' ! C ;D& > = C D = C ?D& +$ ";! 3 5 -2 M * 5 A ?9 " = = = 5 + & D B D = 5 + = & & +$ "?! 3 5 -2 M * 5 % 8 9 & A & (7! (8 =& ! ! ! / ! ! ! ! ! ! !
?H ( ! ! / ! ! 1 ! ; 3 %# ! ? 3 0 + % N = O & 1 ! " C D ' ' & > = F ! = = 4 ? & * E F = / = ) 2 ( 4 = = = / ! & & ! 1 ! - 2 " E F ' ' & & = / / ! C D = ! = & " = = & / ! / / ! = = EA F! E / * F /E * F = E F& ' = P = & " E# ! ! E F C 1 # DF E F
?7 C;HD E" ' ! F& $ E* ! ! * * F ! C;:D E F& -E F ( & E F ' & A ! & " E" * 6@ ( F ! C?;D E" / > ( F & 3 & E F = E/ F ?; = C / D & $ = ' = & " * E F / ! & ! ! ) E F = / ! E / / F = / L CE = / /B , = = = BFD& ' ' = & ?::H C ;D! C D ! ?::8 C ?D = E = F = & E?::8( F
?8 = ! = ! & ! = = 4 ?& +$ ";! 3 2 53+ M * 5?::H( " + 0 & 0 % = * ( & * ( & > ( & G (. & " + = 2 & +$ "?! 3 2 53+ M * 5?::8( " , - / = Q /= R = ! & " 3 . 0 /& " = , ( 3 = 0 & " 5 , = 2 & " & " & , = = /= 1 > &
?6 * 5 4 & G = & / Q ! = = . + = R & " ?::8 C ?D ( E F& 3 = = & " = ! E 1 F 1 ) = ! ! = & ! C= 1 D = ! / = = / & ' ' = C <D& = E F ! 1 & 1 & +$ "<! 3 5 -2 M * 5 D 0 -D " > - A # D + A D " 5 D " $ = > ( /D " 0 D " > / /
<: D 0 / C D D " E (0 D " . + D " D 0 ! ( D 9 C D! = ? C D ' & ? = ! 9 & = / = ) ! E F 1 & JJ / ! = ! 1 & * E F ! E F = = / = ( ! = 3 > C 9D& +$ "9! 3 5 -2 M * 5 = = & , / = & D " - & D & D "( 4 C 5 1D D " # & D 5 &
<; 1 ! 4 = SS 1 ! = ! / ! = & ' 4 & 0 ! / = = E F = / ! ) C?6D E ! 1 F& ' ?: ?@ JJ & # 4 & " = = E F JJ ! ( B " ( ! = 4 ! C = 1 D = E F = <@ ! H & * = ( ' ! = ( C D 4 ( ( ( & +$ ";! 3 2 53+ M * 5?::7( ;6H: 5 = & ;67: = & ( 5 & ! &
<? +$ "?! 3 5 -2 M * 5 H ) " 0 / = & +$ "<! 3 5 -2 M * 5 > = B 5.; 8+ 1 ! ? 4 / / ( = / & = & $ E = F = = = /CE5 T FD& $ = / = & * ! = = & / 4 & 3 = / = 9: ! ' & & ! 1 ! - 2 ' ?::8 = C / D ' = & " ?::8 = ?& ' / // = & ! = =
<< 1 ! = E F & +$ ";! 3 2 53+ M * 5?::8( " , = 2 & " / * * * & " + = 2 = & , = ! = = / ! ! ! =& * ! ! // 1 / ! & " L * ( & G = = & 5
&
)1 ! 1 ! 1 ! " / ( / & " / , & ; C < D ! / & -= F & " = C;D > E F& 0 ! ! & C?D > =/ & B , & = & *
! ! / & C<D
" ! / & >
<9 / ! /! = & ! = / / & " = E = F F = F /& / = ! & +$ ";! 3 2 53+ M * 5?::7( & & = / ?H::
&2 & /& !
! = = $ ? N O / -/ ! ?H:: & 2 & 3 = = ! C D / = & &
<@ +$ "?! 3 5 -2 M * 5 & & D > = 0 & > = B D 0 = ;7 & ? $ * , <>@$ 3<> ! = ! & $ ! = ! ! = ! = ! ! = ! = ! ! ! & " = ! = & = ! ! = & " ! = / ! ! = = ! ! ! = & A9 B *8& 8 7> 9 +$ "<! 3 2 53+ M * 5?::8( & <9 " / = & ! ! /
CT D
<H $ @ N O ! 1 % 1 ( 1 / ! / ! & 3 & $ ? ) / ) 1 & 3 = & / / ! = = &
<7 +$ ";! 3 2 53+ M * 5?::8( & 39 , 4 / = + & 0 / = = + ! JJ JJ & $ H ;< ;H9; = , 4 + & = / > + ! / & = = C ! = D & = & " = = ! & ( ( = = ! = = = & - = = ! = & ! 1 2 % ( $ / C D ! / & > ; = ! ? E F & = ! = L = &
<8 +$ ";! 3 2 53+ M * 5?::8( & >9 " - -+ ( & 5 ! & Bron 7: , , C;7;H(;776D / ;77: - & " / - C;7;@(;77;D ;7H@ - ! / = & F 0 = = ! & G - 1 N;O! & * = = ! N?O = ( & / - = / * N<O& " ! = & " = G ! = & ; " - 1 - ! & ? - ! C D < " - 0 ! + G 5 &
<6
+$ "?! 3 5 -2 M * 5
$ B - /
9: 5.< 58 1 ! , 2 = C D ! = & 2 ( 4 C?::8D C E F /E F D! ! & = ! ! = C ! 9D ) E F , ! / = ! = ! ! ! / ! = ) = & ' <& / 6 H & % (! 1 = 1 ! ! 1 1 2 A / ) = ) = / 1 & " = ! = / 1 ! ( ) = = C ' D / &
9; " = / ( = E= F = / ! ' ! ' & ! / / /& > = = E= 1 F = 1 = C ;D& G = E F ) = 1 = = & A / ( & ' / 4 & ; E / = F& " / = / E F = ( 1 & +$ ";! 3 2 53+ M * 5?::H( & 3 >9 / & 0 / & &
9? $ H N O $ 7 N O 3 H = ! = & 3 7 B C, C8 ! 9 3 ! ! ! 1 1 " 4 ' / U ! ' / = ) 66 = & " & " ' = = = C ;! ?D& E F = / ! = / C <D& $ ' C= <&<D& +$ ";! 3 2 53+ M * 5?::7( & &
9< +$ "?! 3 2 53+ M * 5?::7( / A ! & & +$ "<! 3 2 53+ M * 5?::8( " 1 + JJ = & 1 + = 1 = & 0 = & 3 ! ! ! 1 1 $ = 96 E F SS F ! / & 0 ! 96 ! / ! = = / F & = ! L ! = = E F / / ! & " E F &10 ' ;: ;@ / C ;D / C ! ! ! ! D& ( = ! = C <D& / 4 // & 10 " = & G E
1 F! + ! *& ! + ! .& I > ! & C &D C?::8D!
99 +$ ";! 3 2 53+ M * 5?::H( ;@H9 > ! . ! G ! > (. ! Q / &R = & " ! + / 5 . = = / 5 E F ! = > & +$ "?! 3 2 53+ M * 5?::8( " ;6@7 0 C 0 D & " 0 = A & & +$ "<! 3 5 -2 M * 5 + , C 1 %# D = & + &
9@ +$ "9! 3 5 -2 M * 5 G . + = ! = = & > = + . = B $ 1 ! 1 1 1 ! ! 2 " = 1 & = / = ! ) ! 1 & " = ' & ' // ! * = M = = 0 & ' = * = / ) ! C D -, ! & ! & C ;D M C D! C ?D B * = M ! 1 ! = & ' /= &
9H 6 ! ! ! ! 3 = & $ C D & ' ECT D ( ?! ( / % ! , 11( N O / = " # ! , 5 ! 9F $ E / = = &F 3 1 = C D & G ' ( ' & " = * ( ! ' ?::H C ;D! = & +$ ";! 3 2 53+ M * 5?::H( 3 * ( ! = & G = ! * * , H??! & , / * ! E / F& = = & 11 " = ! &
97 5.> 78$ , " = 1 ! 1 & - = ! & ' = & / ! 1 & / 9! & ( / = = & C< D & & ? ! 1 )2 1 , 0 = & * = ! C 1 D / & / = ! & = ) = ! = ) C D C D & ! ! / ! E F& = E F / ! 1 & " / ( <@ & " ' / = ?::8 8!8 & " /
98 H E F& ( = = = & = ! = & +$ ";! 3 5 -2 M * 5 $ 9 ;;: 2 & /# , ! + A ( = 1! / = 3 & = = = & A = 3 # ! # ! & " & = ! = /& * = = ! = // & & " = = = = & & 6 + = = ! = / = ! & D > = = 3 = / & & D > = = 3 = / & &
96 +$ "?! 3 2 53+ M * 5?::7( & 9 5 3 > 5-$ = 5-$ & ! ! ! / 5-$( = & Bron 13: * 5 - $ 5 ! 5-$& ?? ;6<< / E F E = F. " / " " ( & " /= = / ' , = ! = / & " = & = 5-$ & " " & > / = = 1! / & 5 = ! ! 5-$( = & 0 5-$( ! = ! = = ) JJ ! ( = ) ! 5 , ! 5 ! = 5 ! & " ! = , ! = = ! = & = = ! , 5-$( ! ! & = = ! = & 0 ! CT D = C D V = & 0 = ! / =
@: = = & ? ! )2 1 , ! = ' ! = ' ' & ' 1 & C D = = / ! & ) / = ! / L ! ) / & = = / ' ' / C < 4 D & = ! ( & = E ( ( F& & = 1 ! ' / & & = ; ! < = = 1 &
@; +$ ";! 3 2 53+ M * 5?::H & & $ 4 / & - = F = ( = & 0 / SS & +$ "?! 3 2 53+ M * 5?::8( , 2 /= 0 1 = = ! + & " = 2 0 1& & +$ "<! 3 5 -2 M * 5 & 8 - = E> > / BF > < B & 3 ! )2 , " = ' ?::7 ?::8 & ' ?::H // C ;D& / = ! & F 1 ! E F ? = ) = = / E F& < / ! & " = $ B
@? +$ ";! 3 2 53+ M * 5?::H( ;6;6 5 ! & = & +$ "?! 3 5 -2 M * 5 & G = & , / = & D " - & D & D "( 4 C 5 1D D " # & D 5 & +$ "<! 3 5 -2 M * 5 $ N O ! & $ & = & 0 / $ = &
@<
7
7.* ' " ' = C D 1 & " / = = ? C D < / ! ! 1 & " = 1 ! = ! ' & / = = / 1 4 ( ! ' ' ?::8( & ' ! ; ? & 3 = = ) /) = & " C<: D ' C ?::8 H D! 1 ! = = & / ' & 3 = / C D&@9 " ?::7 ' ( = ! ! ( ! = ' & * = = 9 1 & = & " 1 / ! 1 ! ?< & " = = = = = 1 ( & $ 1 = & E F ! = F & " ) = 4 & " ( / = C<: D& ! / ( = & 1 ( JJ & = = F / = = & " = ( = = & ' = ! 1 L & ' & 7. + " 1 4 = & " ) ) ' F & $ 4 E = F &
@@ $ / ' C / = D & $ = ! = = B = = B > & * = & = & ! = / & ' & " & 5 = ' = 1 ! & > ' ! / = & ! / L 1 ! & = 4 ' 1 & ' 1 4 ( ' 1 & 4 ! ! & $ 4 ( / & E 4 F 1 = = & 1 / & " =
@H 1 ' & " & " & = & 3 ! = 12! 1 ! 1 & 12 5 = = ! 1 ! &
@7
: +
" = 1 & 1 ! 4 ( / < ! E F ' = ! / 1 & & 1 1 ! -" 4 1 ' ! / 1 ' & C= D & + = # " C?::6D = ) ) 1 & C D / = 4 = & "@8 = ( 1 & @ 1 - ! 1 1 / & - ?::7 1 * & + 1 & 0 1 ) ) & = ' ! = = ! / C <! <D& 0% 20% 40% 60% 80% 100% advieskoers onderbouw advieskoers 2013 ijkpunt: ce 2008
kennen herkennen actief gebruiken
. 9& ! /
@6 ! ! 2 = / 1 & C D ! / / ( C D = / & $ 1 = & & ! 8 ) ! - / 1 ( ' C ' D / & $ 4 1 / = & ' & 1 = & @ , 1 1 3 1 ! = & -! & + 2 ( 4 & ' 1 & A 2 B1 ! - = = & G F ! & C E F D! CE FD & 0 / 1 = / !
H:
=S
A$ B! 1 !
= =
0 C & & D&
= 4 2 & & = ' C ! D = & 0 E F ! / = & C D / & C D = & & & $ C D = /& ! C D = 4 / & $ C D &
H; = ! & " ) ) / 1 & C &D > & / & = ! ' ! & = 1 & " = / & / = & 2 / & -& $ 1 & ( & * & / = ' ! & C D = 4 & E F ' & * ! E F / / &
H? & = & 2 ! L ! & - C / ! / D = F & " / = / F & CE FD = & / E F C D & & 0 E F ! ! & " = = C 1 D C ' D& * = & & " = &