Watert .
Teelt de grond uit
Teelt de grond uit biedt goede mogelijkheden: in 2011 bleek het opnieuw mogelijk om voor de verschillende gewassen een goede opbrengst te behalen op de nieuwe systemen. Hiermee hebben we voor alle gewassen weer een goede stap gezet naar het realiseren van een duurzaam en rendabel teeltsysteem. Zo zijn we in 2011 er ook in geslaagd om gezaaide groentegewassen (zoals spinazie en rucola) los van de ondergrond te telen. Bij een aantal zomerbloe-men die vorig jaar in de teelt op water tegenvielen bereikten we nu goede resultaten. Daarbij zijn ook een aantal belangrijke doelstel-lingen gerealiseerd die de systemen rendabel kunnen maken. Zo hebben we laten zien dat drie teelten bloemkool per jaar mogelijk is en de teelt van zomerbloemen in bakken is geslaagd, waarmee een heel nieuw mobiel teeltconcept mogelijk wordt.
Risico’s
Naast het onderzoek naar de ontwikkeling van de teeltsystemen, heeft ook het verminderen van emissies van nutriënten en gewas-beschermingsmiddelen uit de systemen veel aandacht gehad. Hierbij is recirculatie van water en het risico voor de gewasgroei het belangrijkste aspect. Het is een lastig onderwerp, omdat de ervaring leert dat problemen met het recirculeren van water vaak
in proeven niet optreden maar later in de praktijk wel. Onderzoek in onder andere aardbei naar Phytophtora en bladgewassen naar hoge zoutconcentraties en langdurig gebruik van water hadden geen effect op opbrengst. In 2012 wordt een studie uitgevoerd bij alle gewassen, waarin risico’s op emissie en maatregelen om deze risico’s te beperken worden geïnventariseerd. Hierbij wordt ook in beeld gebracht wat het effect is op de teeltsystemen en de kosten.
Perspectieven
Dit jaar zijn perspectievenstudies uitgevoerd voor de bladgewas-sen en de laanbomen. In deze studies is gekeken naar de sociale -, milieukundige- en economische duurzaamheid (People, Planet, Profit). Uit de studie blijkt dat de nieuwe teeltsystemen op alle drie de gebieden veel verbetering opleveren en rendabel kunnen zijn. De studies geven ook inzicht in de onderwerpen waar de duur-zaamheidsprestaties nog lastig te bepalen zijn, zoals de emissie-beperking en geven aanknopingspunten voor verbetering van de duurzaamheid van de nieuwe teeltsystemen.
Contact: John Verhoeven
Praktijkonderzoek Plant en Omgeving, onderdeel van Wageningen UR johnt.verhoeven@wur.nl T 0320-291349
Hergebruik drainwater bij teelt van
aardbei op stellingen
.
Teelt de grond uit
Uitspoelen stikstof
Bij de teelt van aardbei op stellingen wordt het drainwater meestal niet hergebruikt, maar komt het op de grond onder de stellingen terecht. Een deel van de opgeloste meststoffen wordt opgenomen door het gras dat onder de stellingen groeit. Uiteindelijk spoelt het grootste deel van de nutriënten uit en komt in het grond- en opper-vlaktewater terecht.
De eerste resultaten van grondmonsters, genomen op vijf bedrijven onder de stellingen, zijn bekend. Onder de stelling is gemiddeld 54 kg N/ha (0-60 cm) aangetroffen. De metingen liepen uiteen van van 16 tot 130 kg N/ha. Om aan de normen te voldoen van de Nitraatrichtlijn mag dit niet meer dan 50 kg N/ha zijn. Met name de grote variatie tussen bedrijven vraagt nader onderzoek in 2012.
Hergebruik drainwater moet omhoog
Uit een enquête door PPO-AGV onder aardbeitelers blijkt dat circa 30% van de aardbeibedrijven (14% van het areaal) het drainwater hergebruikt, en zo emissie van mineralen weet te voorkomen. De angst voor verspreiding van ziektes bij hergebruik van drainwater is groot.
De gebruikte methodes voor ontsmetten zijn langzame zandfiltratie (0,6%) en verhitting (3,4%), op het resterende areaal (9,9%) wordt geen behandeling toegepast. Telers die het drainwater niet behan-delen gebruiken dit voor een andere teelt. De belangrijkste reden om niet te ontsmetten is het ontbreken van een rendabele techniek. Ruim de helft van de respondenten geeft aan geen telers te kennen die het drainwater hergebruiken.
Volgens het Besluit Landbouwactiviteiten dat midden 2012 ingaat, moet bij de teelt op stellingen het drainwater worden opgevangen en hergebruikt, tenzij er sprake is van nagenoeg geen drainwater. Dit houdt in dat het areaal waarop het drainwater hergebruikt wordt aanzienlijk moet stijgen.
Uitval door Phytophthora?
Daarom richtte het onderzoek in Teelt de grond uit zich in 2010 en 2011 op de vraag hoe verspreiding van Phytophthora cactorum in het NFT systeem (Nutrient Film Technology: goot met een laagje water) kan worden voorkomen. Er zijn verschillende NFT-systemen in het onderzoek opgenomen. Als onbehandeld is een NFT-systeem zonder toevoeging genomen. Daarnaast zijn bekeken: een NFT-sys-teem in combinatie met toevoeging van het gewasbeschermings-middel Paraat; een NFT-systeem in combinatie met een zandfilter en een systeem waarin de aardbeiplanten groeien in veensubstraat in een goot, waarbij Paraat aan het water wordt toegevoegd. In alle systemen wordt het drainwater volledig hergebruikt. Zowel in 2010 als in 2011 is Phytophthora aan het bassinwater toegevoegd om de kans op een aantasting te vergroten. Dit werd gedaan bij de start van de teelt, vlak voor de bloei en vlak voor de eerste oogst. Vlak voor de eerste oogst wordt het meest van de plant gevraagd en is de plantbelasting/stress het hoogst. Op dit moment zijn de planten het meest vatbaar voor ziektes. Tegelijk met het besmetten van het bassinwater werd ook een deel van de planten beschadigd om de kans op infectie te vergroten.
De uitval als gevolg van Phytophthora cactorum bleef in de onbehandelde controle beperkt tot 3 à 4 %. De uitval in de overige behandelingen (NFT + Paraat, NFT+zandfilter en Veensubstraat) varieerde tussen 0 en 5 %. Dit suggereert dat in het aangelegde systeem en bij het ras Elsanta (onder de toegepaste Phytophthora-druk, teelt en weersomstandigheden) weinig risico bestaat op uitval door Phytophthora.
Dit project is mede mogelijk gemaakt door: Ministerie van EL&I, Productschap Tuinbouw, Stichting Tuinbouw Proef- en Selectie-bedrijf en Landbouw Innovatie Brabant.
