Inleiding
Jacques van HoofMet dit num m er beginnen wij aan de negen tiende jaargang van het Tijdschrift voor Ar beidsvraagstukken. Nog even en we kunnen het twintigjarig bestaan van het tijdschrift gaan vieren. In de achterliggende jaren heeft de redactie steeds geprobeerd om met een lezens waardig tijdschrift het brede terrein van ar beidsvraagstukken te bestrijken, een goed on- derbouwd beeld van actuele problemen en ont wikkelingen in de wereld van de arbeid te ge ven en onderzoek en beleid dichter bij elkaar te brengen. Het streven was er met name op ge richt om artikelen op te nemen die aan de ene kant op goed onderzoek berusten, maar aan de andere kant ook iets te zeggen hebben over be langrijke maatschappelijke ontwikkelingen of over achtergronden en mogelijke oplossingen voor beleidsproblemen. Artikelen dus die we tenschappelijke onderbouwing en beleidsrele vantie combineren. Het is daarbij ook steeds de bedoeling geweest om over de grenzen van disciplines als sociologie, economie en psycho logie heen te kijken. En verder is grensover schrijding ook in een ander opzicht aangemoe- digd doordat de kolommen van het tijdschrift zowel voor Vlaamse als voor Nederlandse au teurs openstaan en de lezers in Nederland en België daarmee worden uitgenodigd een blik over de grens te werpen.
Na zoveel jaar komt er natuurlijk een m oment dat je je als redactie afvraagt in hoeverre dit al lemaal ook gelukt is. En nauw daarmee verbon den is de vraag of het zinvol is om in de toe komst [tegen de achtergrond van veranderin gen in zowel de beleids- als de onderzoekswe- reld) op dezelfde manier door te gaan. In de afgelopen twee jaar is er in de boezem van de redactie en in de jaarlijkse bijeenkomsten met de redactieraad dan ook een soort
strategiedis-cussie gevoerd, waar geheel volgens de regels van de kunst zelfs een SWOT-analyse aan te pas kwam. De tijdgeest gaat ook aan de redactie van TvA niet voorbij!
Een duidelijke conclusie van deze discussie is dat TvA er in de loop van de tijd in geslaagd is een goede reputatie als wetenschappelijk tijdschrift op te bouwen en zich een vaste plaats te verwerven te midden van andere tijd schriften die op arbeids-, organisatie- of perso neelsvraagstukken zijn gericht. Maar er is ook vastgesteld dat we daarbij niet ontkomen zijn aan een zekere eenzijdigheid. De nadruk is ge leidelijk meer op wetenschappelijke degelijk heid dan op beleidsrelevantie komen te liggen, met als gevolg dat het tijdschrift wordt gedomi neerd door artikelen die het format van een we tenschappelijk onderzoeksartikel volgen. Inte ressante analyses van actuele beleidsontwikke lingen zijn maar sporadisch in het tijdschrift te vinden. Wat onderwerpkeuze betreft zijn bij dragen over de arbeidsmarkt naar verhouding sterk vertegenwoordigd, terwijl organisatie vraagstukken veel minder aan de orde komen en aangrenzende gebieden zoals sociale zeker heid zelfs nauwelijks aan bod komen. Ook het vergelijkende element - in eerste instantie de vergelijking tussen Nederland en België, in tweede instantie Nederland en België temid den van andere Europese landen - komt nog niet goed uit de verf. En dat terwijl juist de Eu ropese context voor de arbeidsvraagstukken in beide landen steeds belangrijker wordt.
De redactie verbindt hieraan de conclusie dat voor het realiseren van de oorspronkelijke doelstelling van TvA een andere, gerichtere aanpak nodig is. TvA wil een platform zijn en blijven voor het publiceren en bediscussiëren van Nederlands en Belgisch wetenschappelijk
Inleiding
en beleidsgericht onderzoek op het brede ter rein van arbeidsvraagstukken. TvA moet een lezenswaardig, wetenschappelijk degelijk én beleidsrelevant tijdschrift zijn. Maar tegelijker tijd dient de variatie van bijdragen in IVA gro ter te worden (naast wetenschappelijke onder zoeksartikelen ook kortere research notes en meer beleidsgerichte bijdragen) en dient de in- houd bewuster te worden gericht op enkele brede thema's die karakteristiek zijn voor de huidige ontwikkelingen in het arbeidsbestel en nieuwe uitdagingen voor het beleid op ma cro- of organisatieniveau inhouden. Zulke the ma's zouden zowel in speciale afleveringen (themanummers, katernen) verder kunnen worden uitgediept als in de vorm van een arti kelenreeks een verbindend element in een aan tal opeenvolgende nummers kunnen vormen. (Wat dat laatste betreft, denken sommige oud gedienden in de redactie nog met enige wee moed terug aan de reeks artikelen over arbeids procesbenadering en sociotechniek in de eer ste jaargangen van het tijdschrift). In het kader van zulke thema's kan ook de vergelijkende di mensie meer tot zijn recht komen.
De lezer die met aandacht de afgelopen jaar gang heeft gevolgd, zal enkele elementen van deze aanpak al tegengekomen zijn. Er is een begin gemaakt met een nieuwe reeks over ICT en arbeid. Er is een rubriek Eurofocus geko men, waarin regelmatig vergelijkende gege vens worden gepresenteerd over beleidsont wikkelingen en arbeidsvraagstukken in de lan den van de Europese Unie. En het themanum mer over twintig jaar na Wassenaar is in de ogen van de redactie een goed voorbeeld van een nummer met gevarieerde bijdragen waarin een belangrijk thema (ontwikkeling van de ar beidsverhoudingen en het sociaal-economisch beleid in ons land) in vergelijkend perspectief wordt uitgediept.
Met het eerste nummer van deze jaargang krijgt deze ontwikkeling ook officieel zijn be slag. In dit nummer is een speciaal katern ge wijd aan het thema arbeid en zorg (opnieuw in vergelijkend perspectief). Dit vormt het begin van een reeks Combineren en balanceren die is gewijd aan de combinatie van betaalde ar beid en activiteiten op andere levensgebieden en aan de veranderende plaats en betekenis van arbeid in onze samenleving. Een verdere uitwerking van het thema is te vinden in de bijdrage van Van Hoof en Van der Lippe in dit katern. Andere thema's (met name rond ar beidsmarktbeleid en sociale zekerheid) zijn in voorbereiding. Het nieuwe omslagontwerp, dat voor het eerst het laatste themanummer sierde, onderstreept deze verandering.
De lezers — en zeker degenen die ook in TvA schrijven of dat zouden willen doen - zullen zich misschien afvragen of er op deze manier nog ruimte overblijft voor spontaan aangebo den artikelen. Het is zeker niet de bedoeling dat de redactie de inhoud van het tijdschrift volledig gaat 'voorprogrammeren'. Aan de ene kant hoopt de redactie dat auteurs door middel van onderzoeks- of meer beleidsgerichte arti kelen spontaan zullen inhaken op de ge noemde thema's. Aan de andere kant streven wij ernaar dat in elk 'gewoon' nummer onge veer de helft van de beschikbare ruimte gevuld zal blijven met artikelen over niet direct met de thema's verbonden onderwerpen die de redac tie langs de gebruikelijke weg worden aange boden. Wat dit betreft zal het tijdschrift voor ie dereen in Nederland en Vlaanderen die onder zoeksmatig of beleidsmatig in arbeidsvraag stukken is geïnteresseerd een open forum blijven.
