• No results found

Di eerste Afrikaanse Taalkongres, gehou an di Paarl, 15 en 16 Jannewari 1896 / Afrikaanse Taalkongres

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Di eerste Afrikaanse Taalkongres, gehou an di Paarl, 15 en 16 Jannewari 1896 / Afrikaanse Taalkongres"

Copied!
16
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

/

AFRIKAANSE TAALKONGRES,

-GEHOU AN

-DI PAARL,

~

fS EN f6 dANNEWARI

1(896.

*

PAARL:

D. F. flU TOIT & Co., l3EPERK, DRUKKERS E~ UITGEWERS. 1896.

(2)

• D I T A A L K

0

N

G

R E S.

ft

WOENSDAG 15 JANNEWARI.

EERSTE DAG.

'n Ander mylpaal in di geskidenis van di Afrikaause Taalbeweging word van dag bereik: met di opening van di Afrikaanse Taalkongres, wa.artoe besluit is op di 20ste Jaarfees van di Genootskap van Regte Afri-kaners, op 14 Augustus 1895. Ebenhaeser I Tot hiertoe bet di Heere gehelp 1 Dit moet di woorde van dankbare erkentelikheid wees, op di lippe van elke ware Afrikaner, wat di taal van syn moeder liit het. Di dag is oek 'n heugelike as di 20ste verjaardag van " Di Afrika.anse Patriot."

Om non tot di verrigtings te kom. Di pla.as van bijeenkomst was di Stadshuis, 'n ruim vertrek, wat goed gevuld was van Afri-kaners met warme harte nit al di dele van ons land, sowel as andere belangstellende. Di opkoms sou nog groter gewees

M,

mar deur di beroerings in di Noorde is baing burgers van Vrysta.at en Transvaal, wat bulle voorneme te kt • .lDe gege bet om te kom, verhinder geworde. Da.ar was skik-kings gemaak dat algar wat instem met di grondbeginsel in di stalling '' ons skryf soos ons praat" an di. regter kant van di stoel sou plaas neem.

. PRESENSI LYS.

Da.ar was omtrent 'n 100 verteenwoordi-gers u!t alle dele va.n ons land. Dit was ver di rapporteur onmolik om al di name te kry ; mar sover as hy dit. kon kry is di vollende 'n lys:

Strydenburg : W · J Badenhorst, P J Pretorius, Z B Loots, B J Badenhorst, H v d Merwe, P J Badenhorst, Nic. Badenhorst. H A J B.Wenhorst, C J Liebenberg, J U Badenhorst, M J J van Rensburg, C Raden -horst, P C Baden-horst, J fl J van Vuren, H J Badenhorst, C J Oberholster, P J Lieben-berg, G J H Zwiegers, B J Hadenhorst.

Burgersdorp: Professars J Lion Cachet, en 8 Postma, Studente J A du Plessis, en W Postma.

· Kimberley. J Scholtz, C Scholtz, P E Scholtz, Willem Scholtz, M H Steyn.

Kroonstad : J J Cilliers, B

J

Wessels.

Prieska: D J van Niekerk.

Porterville: H J Rossouw, J P Ros-souw.

Paarl : Ds. S J du Toit, Dr. Hof-man, D F du Toit, E J du Toit, D J du Plessis, E S v d Spuy, M H J Uy!!.

Boshof' A J de Villier~~.

Daljo.~aphat : Ds. F S du Toit, D P du Toit, P Malherbe, D ,J du Plessis, J G Perold, G G Rossouw.

Gror.t Drakenstein : C W H Kohler. Klein Drakenstein : F J Joubert. Wellingtdn : D B Hauptfieisch.

Stellenbosch : C Bosman en J J P du Plessis. (Later Dr. Weeber, en Dr. Viljoen). Grikwastad: J J Scholtz en C J L Koen. Beaconrifield : J J Scholtz.

Hay : M A Scholtz, J P S Koen.

Olanwilliam :

W

·

du Plessis en

H

A Louw.

. Vrede, 0. V.S. : P de Jager, J C Hu-man.

Venterstad : D Gildenhuis; W Snyman. Malmesbury: W D Mall>erbe, P J Cilliers.

Carnarvon : L P 8teenkamp. ·

Oaledon : G 8 Malan. Peddi:

Mnr.

Naude. Bloemfontein : A. Franken, Kaapstad : Prof. Logeman. Middelburg : Ds.

M Postma.

Victori·l West : H. J. H. Claassens, (Later Dr. Marais.)

Aberdeen: W J Joubert en Joubert.

Vryburg : P Theron en J Kotze. Wakkerstroom: J J Grabe.

Harrismith: Badenhorst E~n W Odentlaai. Peddie : J J Naude.

Prof. Cachet open met

'n

kragtige gebe 1 Ds du Toit beet al di vrinde hartelik wel-kom en ~ di taal is een van di bande wat ons verbind. Verheug sig dat daar verteen-woordigers is nit alle dele vanons land en selfs uit Vrystaat en Transvaal. Deur omstan-dighede in di Noorde is baing verhinder te kom. Dis gen kleinigheid dat so baing ge· kom bet onder di gedrukte toestand!v~tn ons land. Hiir is ni vandag aileen boere ni, mat oek taalgeleerde. Ni di taalgeleerde, mar di Yolk maak di taal; daarom heet hy di a.rmste bnrJler welkom. Luther is na di mark gegaan om di ta.al te kry ver syn bybr.lvertaling.

(3)

/

Spraker e s aankondigings van verskeie persona wat ni kon teenwoordig wees ni. Spraker sou gen geskiidkundige oversig ge. Alles is in daglig gedoen en elkeen weet wat

~edaan is. Slegs wil hy 'u ge~kiidkundig

ge-. denkstuk voorle, nl., di eerste nom mer van di

Patriot. AI sou hy ni di geskidex:is nagaan dan ken hy ni nalaat om manne te noem wat di eerste stap gedoen bet ver di Afrikaanse taal, nl Mnr. Pannevis en Ds. van der Lingen. Hu'le bet spreker syn oor geopen. Dr Bril, 'n taalgaleerde t<er wi by syn hoed sou afhaal, was oek een van di eerste ver Afrikaans. As by in di land was, 'dan son hy denkelik vand;.g hiir wees. van di meeste jonge Afrik:m~rs wat uit Europa kom is saarp met ODS. Hy kan gerus

se

datal di vernaamste taalgeleerdevan Suid

Af-rika verdi AfAf-rikaanse taal geywer bet en nog ywer. Daarna le spreker enige reglemente van

ord~ voor wat deur di vergadering goedge-j.{eur is.

·Di vergadering gaan toen o'er om ambte· nare te kiis, met di vollende uitslag :

-Voorsitter : Ds. S. J. du Toit. Hulp-Voorsitter: Mnr. F. J. Joubert. Sekretaris: Mnr. D. P. au Toit.

Assist. Sekretaris : Mnr. P. J. Badenborst, Jnr.

An di orde kom toen di bespreking van d1

. verhouding van Afrikaans tot Hollansen, of ons sal perbeer om 'n tussentaal te maak

/ "· tusse~ Afrikaan1 (soos di 'Patdot' dit skrywe) enHollans.

. Prof. Cachet sl\ dat hy senuwagtig word as nimand opstaan. Hy sou dus mar op-staan om 'n·paar woorde te

se.

Hy was ver vele jare voorstander van di Afrikaanse taal. Hy had altyd getrag om dit te skrywe; en di eerste Afrikaanae gedig was van syn pen. Hiir word gespreek van 'n taal te maak. Dit kan ni gedoen worde. 'nTaal word deur di volk self gemaak. Di taal is nes 'n boom. en groei. Vroe!!'er bet mensa di home so gesnoei dat dit ni na 'n boom lyk. Di vraag is: wat is Afrikaans? Moet ek soos myn kombuis-meitl spreek ? Ne ek spreek soos 'n beskaafae

Afrikaner pra.at, en dan sal ons siin dat ons ni so ver Vdn Hollans staan. In Holland is oek 'n beweging om di taal te vereenvoudig.

, Ons wil ni ver~tnvoudig, mar ous neem di taal soos ons dit luy. Vale wat skre om Hollan's, meen dikwils in bulle hart eigenlik En.e;els. Hy bet 'n studi gemaak van di be!!insel "skryf .soos ons praat " en bevind rlit goed. Hy bevind dat di meeste woorde in di Afrikaat,se taal an di Hollans ontleen is. By dag dat di uitge van 'n tydskrif di beweging veel sou beTorder.

Mnr. Naude moes 'n we1mg van di ge-agte snreker verskil. As iits uit di stof.

moet gehaal worde moet 'n mens buk. Hy hoop di geleerde here sal bitji afkom.

Prof. Postma se dijt syn ko'lega 'n paar punte genoem bet waarme hy instem. Syn hele opvoeding was Hollans, maal' deur syn taalstudi is h~ tot di besluit gekom dat waar 'n volk s, is n taal.

Daar is 'n Afrikaanse volk en 'n Afrikaan-se taal. Verder bet di 71 stellinge van Ds. du Toit hom o'ertui~. Dit is ni 'n kwe38i of Afrikaans 'n taal

moet

wePs ni, c!it

is

oos taal. Oos kan ni ver ons 'n ander taal maak. Afri-kaane is myn moeder, Hollans myn onma. Sy

1'1"0')0 by my in hui~; want ek kan haar tog ni

verstoot ni. HollaHS gebruik spreker as 'n middel ver Afrikaanse woorde. Afrikaans is di teal van ons hart; as ons Hollans spreek dan voel ons uit di plek. Hy is vereers ni daarvoor dit val'l di kansel te gebruik, hoewel dit soms nooclsakelik is, vera! by kinderpreke. Hy was eens met di beginsel skryf soo ~ jy praat. Mnr. P Badenhorst bevind sig nou in syn element, soos 'n vis di wa.ter. Hy kon non praat soos by gewoon is. As kerkeraadslid had by ondervinde in katkesasi dat di kin-ders dikwils nidi Hollanse vra'e verstaan, wat in AfrikRans moes gebruik worde om bulle dit duidelik te maak •

Mnr. D. F. du Toit was·verblyd o'er di ansprake van di twe professors; mar by kon ni saam gaa'l met bulle waar bulle

se:

skryf soos beskaafde Afrikaners praat. Ons moet meer afdaal soos Mnr. ,Naude angewys bet . Di beskaafde Afrikaner perbeer om so good te praat ashy kan, en dan kry ons juis wat genoem word 'n tussentaal. Spreker wys op de onmolikheid \an 'n taal ver di volk te maak. Di volk maak di taal. Di opini van r">r. Brill o'er '! skryf soos jy praat" w~s dat

dit in Holland onmolik sou wees; want elke provinsi praat 'n ander t~al. Mar an di Kaap het hy ondervinde dat Pen taal gepraat word van di Kaap tot an Sambesi. D1t was hom 'n blydskap dat di reel was. " Skryf soos jy praat" want di taal ondergaan gednrig ver-andering. Met di reel bly ons ons self gelyk. Hy kon verder

se

op gesag van 'n geleerde man dat 'n plat-taal onsin is, want di taal bly di volk gelyk. Daar is woorde wat ons ni juis behoof te gebruik SOOI! mnr. Raden-horst angewys bet. Baing wat nag ver Afrikaans is wil ni boor dat di By bel in Afrikaans moet vertaal worde. Dis 'u hard Roomse beginsel Di. byber word in alle Kaffer- en Hottentots- tale vertaal, en waarom ni in Afrikaans ? By di vertaling van di Bybel is di behoefte gevoel om enige

(4)

boere daarby te M ten einde meer op een voet ·met di volk te kom, Hy wys daarop dat di volk ni kon opklim, mar dat di fge-Jeerde b?ere moes · neerbuig tot di volk, en bulle taal neem waar dit is. ·

Prof. Logeman vind dit moeilik in

Afri-kaan~ te spreek, hoewei by ver di beginsel is "skryf soos jy praat." Een van di spr~kers

bet ge~ dat ons di voorbeeld moet. neem van di Heere Jesus, wat neer gekom is tot ODS f as 'n man wat neerbuig om iits op te tel. Mar by moes er opwys d'\t as 'n man buk om iits op te tel, by hom oek weer oprig. Spreker wye er op dat elk een Da di aard van syn Dering 'n seker hoeveelheid woorde geeruik. Moet nou di woorde wat; di boer ni gebruik ni opey geset worde? Ne by moet trag om syn woordeskat uit te brei. Hy

veroor-d~l di gewoonte om Engels . met Hollan!3

te

meDg. Hy koD veul van sjokolaat; hou en veul van ham, mar by sou ni albei gelyk in syn mood steek Di. Verder wys hy daarop dat di spreektaal van Holland ni so venl verskil van Afrikaans.

Mnr. C. Badeuborst &~ by is maar onkundig, mar hy bet getrag om uit te vinde hoe dom by is. Hy respek-teer di gevoele van Prof. Logeman, wa,t toon dat by nog an Holland verbinde is, hoewel hy in Afrika woon. Hy gevoel egter di be-hoefte van toenadering. Di professors en 'geleerde manne moet bitji meer afkom.

Hulle is nog te hoog ver ons.

Prof. Postma

se

dat by ges8 bet dat ODS moet skrywe soos di beskaafde Afrikaner praat. Hy bet daarme bedoel dat ons moet skrywe soos ds. du Toit praat.

Pros. JJogeman

sa

dat by Di bedoel had dat almal hiir Hollans moet leer, mar dat ons ni so gou woorde moet weg gooi wat ver ons vreemd klin?. Hy wil ni dat almal moes praat soos by, want by kon Dog Di Af-rikaans praat ni. Laat elkeen praat in syD gewone taal, mar laat hy tog ni bang wees ver ongewone woorde ni.

Ds. Snyman

se

dit lyk ver hom of daar 2 partye onder di Afrikaners is, een party wil di taal van 'n beskaafde Afrikaner, en di an-der wil so laag molik bPgin. Syn bedoeling was dat ons

so

goed moet skrywe en praat as ons kan. Ons moes siin om di Afrikaanse taal so veel molik te beskaaf en te ontwikkel. Ons moet di laat veredel.

Mnr. F. J. Joubert se dit het hom veul nadcnke gekos om te b€sluit om mQt di Afri-kaanse taal me te gaan. Mar hy vra an homself : Wat is ek? 'n Afril!aner. Wat

is myn taal: Engels is ni myn t,aal,. en 'n

volk · moet 'n taal he As ons ni 'n taal bet, dan kan ons ni 'n volk wees, ni, Dit bet hom tot di o'ertuiging gebring dat Afri- 1

kaans dl taal is van di Afrikaner, en daarby sou hy bly.

Mnr .. Joubert moes di vergadering verlaat, enDs. F S du Toit, wat intussen angekom was, neem as hulp-voorsitter plaas.

Ds. M. Postma ~ dat daar aile pogings ge-daan was om Afrikaans te on(krdruk. lfy had dit op skool ondervinde. Niteensta1nde is di taal van dag nog. Di Afrikans l nasi is

'n selfstandige volk, en eis di regte van 'n eie taal.

!s

predikant het by ondervinde dat by nader an di harte kom dcurdi Afrikaanse taal te praat. Hy wys op di vooruitgang van di

Patriot in di laatste 20 jare. By word nou wyd en syd gelees en word goed verstaao, beter as Holhndse krau.e.

Mnr. Grabe ~ dat hoewel ons ta~l al 200 jare rondgeslinger is, is ons ni vandag 'n graad meer Hollans, mar meer Afrikaans. 'n Boesman bet 'n taal, waarom di Afrikanera oek ni?

Mnr. P. Pretorius wil M dat on11 di taal by di wortel moes vat. In elke taal is bemene woorde. Ons moet ni net na di onedele woorde in ons taal kyk, one moet di edele wortel vat .en ontwikkel.

Mnr. P. Scholtz se dis ver hom 'n groot genot vandag te spreek in di taal van syn moeder tot mede Afrikaners. In Hollim~ voel by hom nes in 'n pak klere wat; te groot is. In Afrikaans was by tuis. Ons taal bet nog gen letterkunde, omdat di taal nog jong is. Daar is gese dat Afrikaans te plat is. Di

man wat iit ~ is self plat (boor boor). Di taal is di middel om ons gedagt;e an andere bekend te maak. Is dit di grondslag, dan is dit 'n duidelike bf'wys dat di Patriotstaalons taal is; want daarin kan one ons gedagte uit-druk.

·Mnr. D. Hauptfieisch ~ dat hy een van de eerste was wat met di beweging saam ge-gaan is. Bier is gevra hoe moet ons begin ?

Ons moet· di taal neem waar dit is en bouw daarop. As ODS ni Afrikaans ppbou ni, dan kry

Engels di o'erhand en verloor ons ons na-sionaliteit.

Mnr. W. Odendal was dit eens met wat ni

professors !Sese bet. Di laaste 20 jare wy! ons di grote ontwikkeling van di Afrikaanse, taal. So moet di taarangroei, en veredel worde. Hy noem di verskillende gevalle waar di skryftaal verbeter kan worde. Hy meen dat ons di Afrikaanse taal moes anhang, an-dere loop ODS gevaar deur .Engels verdruk

(5)

llnr.

Joubert~ dat by ni vandag hiir sou gewees M as di Patriot hom ni uit oi stof op!!etel bet. Di Patriot het ~:~yn oge geopen. Ry het nooit krant gelees, en na hom gekyk. Di Patriot bet hom gemaak wat hy vandag is. Hy het gekom om syn warme liifde ver syn volk en taal te toon. Ver ons id di enigste redding di Afrikaanse taal op le bou. Ous gewone taal moet oek ons geLedstaal wees. Mnr. D v Niekerk se dat di Patriot hom gevorm Let. Hy kon dit ni be:p ni, hy moes syn weldoener erken. Dit was een van syn

' beginsels. As daar iits is wat di Patriot ge-doen het, dan is dit di vorming van ons t~al.

En as ons ons taal ni bet dan is ons gen volk. As ons taal gebrekkig is an woordt>, soos be-weer is, waarom kan or s dan ni van Hollans leen ni?

Mnr. Human se by is bly om in gesE>lskap van Afrikaners te wees, en te getuig ver syn taal. Di Patriot bet hom van 'n halwe Hol-lander en balwe Engelsman tot 'n warme Afrikaner gemaak. D1 taal van di preekstoel is ni ons taal ni; ons verstaan dit ni.

Mnr. Gert Coetzee (Becbu,maland) was verblyd so baing Afrikaners te siin. Hy was nooit 'n halwe Engelsman, mar altijd 'n op-regte Afrikaner.

. Mnr.

c

Liebenberg se dat as by Hollans moes spreek sou hy •'eur di mat val, mar in syu eie taal iij by tuis Daarom was by bly dat hy in syn eie taal kon praat. Hy was eers skaam syn Patr·iot te leei, mar vandag was by trats om te geLuig dat di Patriot

hom gebelp bet. Di Afrikaanse taal is 'n middel tot ontwikkeling ~an gees deur in ons eie taal woorJe te wissel en an makaar te skrywe.

Ds. F S du Toit se dat dikwils gfse word di Afrikaanse taal is te plat. As 'n wapen daar-teen kon by meedeel wat deur Dr. Viljoen gese is, namelik dat 'n taal aileen plat. is wanneer di denkbeelde plat is. As ons vuile taal gebruik praat ons plat ta".l. Di grote taalkundige Max Muller het gese

dat self di " Klik Klak " van di Boesmans n i vel:' hom plat is.

Di Vo01sitter se daL di tyd verstreke _;s en dat 'n voorstel o'er di punt onder diskussi in di namiddag ingediin sou worde. Hy had 'n ansoek van mnr. Glassberg ont-vang om di kongreslede af te neem op morge (Donderdag) namiddag.

A.nsoek toegestaan. Uaarna verdaag di vergaderirg.

NAMIDDAGPITTING. '

Om 3 uur werd di verrigtings hervat, en ' di kwessi van di verhouding van, Afrikaans 1

to~ Hollans was nog an di orde.

Ds. F. 8. du Toit se dat hy op 'n punt van orde wil herinner an 2 persone, lede van di Genootskap van Regte Afrikaners wat van-dag verjaar, same met di Patriot, nl., Mor.

D. F. du Toit, D.P.zn. en Mnr. J. W. v. d. Ryst.

Beslote werd om 'n telegram van di vol-lende inhou 1 an dt twe here te telegra· feer :

-' Di Afrikaanse Taal Kongres stuur bulle hartelike gelukwens an men.ere D. F du Tuit, D.P.sn. en J. W. v. d. Ryst op bulle verjaardag, bedank bulle vir di diinste wat bulle gedoen het vir :li Afrikaanse taal, en wens bulle Gods seen en 'n lang lewe tot heil.

ver land, volk en taal."

Mnr. J. Cilliers (Kroonstad) was bly tn

staat te wees di vergadering by te woon, Dit was hom angenaam di proft!SSCIS so h syn gees te boor praat. Hy W'lS van gevoele dat daar ni 'n tussentaal kan gemaak worde ni. Ons moet di taal vat waar dit vandag is en verbeter. Hy sou voorstel'

" Dat di Afrikaanse Taalkongres sig verklaar ten gunste van di beginsel skryf soos . jy praat, dit . wei sA om di

be-skaafde spreektaal van onsJand tot grond-slag te le en tot re 'el van skryftaal en eaam met ons volk te ontwikkel."

Mnr. D. van Niekerk sekondeer.

Ds. dii Toit verlaat di stoel en ~ dat by di woord eers an andere gelaat bet. Nou wil by iits se. So ver as hiir gepraat is skyn almal op een grondslag te staan. H y moet s~ wat hom op di hart is. Ons staau in 'n taalatryd en waar taalstryd is win di gemak-kelikste taal dit.. Dit is altoos geblyk. As ons vra wat is di makkelikste taal, dan is di antwoord Afrikaans, twede Engels en di swaarste Hollans. llaar is ni een Hollander wat syn taal kan skrywe sonder 'n woorde bock, dit het ons van morre hiir van n

-Professer gehoor. Gen Hollander ken al di

J

geslagte van syn taal. Hoe sal ons dit dan leer met 'n paar maande skool? 'n Professer bet erken dat 1 uit 100 leerlinge di Hollans so leer dat by hom daarme goed kan help. Wat moet ons dan maak met so 'n taal P Spreker wys hoe min inbreuk andere tale op di Afrikaans gemaak het. Dit is suiwer Germaans gebly. Di Afri-kaanse taal is ni 'n boom soos gese was, mar 'n tak van .Ji,...grote taalboom. Let op di handigheid, di edele karakter van di taal.

(6)

Di Afrikaanse taal het meer di woorde sui-war behou as Hollans. W aar di lilollander vreemde woorde gebruik, het di Afrikaner 'n suiwer woord klaar, byvoorbeeld, ver" luci-fer " ~ ons " vuurhoutje, " " cameleon " het ons 2 woorde verkleurmannetje" en "trap-sutjiis," net so het ons di "lokomotief " gedoop, "vuurwa" en "yser perd," di" tele

gr~af ' noem ons di " lang-tong," di "Com-mercial travellers" het ons guogou ·gedoop " lappiis-smouse" ens. Ons het dus di Hol-lat.!Se taal ni verarm in, mar verrijk deur te put uit di Germaanse of oud-Diitse taalskat.

Mar non

se

andere ons ta!J.l is so arm au verbuigings en andere vorme.

As hy M~~;:x:Muller moes neem, dan is di Afrikaanse taal di beste taal, want hy ver-klaar dat di gemakkelikste taal di beste is.

Afnkaans is dus bo I Gedurende di laatse

20 jaar is deur di Patriotkantoor uitgege sowat 93,000 Hollatse en 81,000 Afrikaause boeke, behalve,tiin duisende boeke wat ons uit lilolland laat kom eo versprei het. Di Afrik. Taalbeweging het di mense ni aileen and' lees ni, maar oek and' skrywe gesit.

Ons het ni net. 'n taal om te lees, mar oek om gedagtes te wiflsel. Di Afrikaa.nse taal

het di m~nse an skrywe gesit. Ons kan

Hollans l'jCS, mar ons kan dit ni skrywe ni.

Daarom ~oes di toevlug tot Afrikaans

ge-neem ~d. Di taal word nou in ons

wet-gev.i£g en in . di Volksrade gepraat,

we,Jt van Hollans praat is daar gen sprake

r.r:

Ons lS ni teen Hollanse literatuur.

/ Ons versprei dit. Dis ons erfgoed. As

1>-J da,ar iits gedoen moet worde ver

I '

Hollans dan is ons bereid om dit te help

be-vorder, mar ons bly by ons vaate beginsel.

Spreker hoop dat di voorstel algemeen byval

sal vinde. '

Mnr. Naude vrees dat di woord-

"be-sk~~oafde taal " eenvoudigheid sal uitsluit ..

Di Voorsitter ge inligting van di punt, dat b8skaaf ni meen geleerd ni ; ons gewone boe-rebevolking is ongeleerd, maar tog beskaafd.

Mnr. Badenhorst s~ dat di slegte woorde in

taal di taal onbeskaaf maak. ·

Prof. Cachet ~ dat hy met beskaafde taal

. bedoel di taal wat ~y . di heel oggend hoor praat het.

Di yoorstel werd tot stemming gebring ~n

algrmeen angeneem.

Di Voorsitter lees o.a. 'n telegram van

Mnr. J •. H. Hofmeyr (Onse Jan) waarinhy syn spyt te kenne ge dat hy ni kan teenwoor-dig wees; oek 'n briif van Ds. N. Hofmeyr,

Staa~skool. Pretoria, van dis~lfde inhoud ; oek

'c

briif van di V oorsttte'r van di Bond,

waarin hy betreur dat by ni teenwoordig kan

.

'

7

wees, en di verg. aile seen toewens. Ver-der 16 diVoorsitter 'n briif voor van enige manne van taalkennis, bevalitende enige wenke o'er di taalkwessi.

Pu .t 2 kom toell in behandeling, nl. di verhouding tussen Afrikaans en Engels ; di uitgaaf van 'n vergelykende Taalkunde van en ir: albei tale en van 'n W oordeboek van

Afrikaans En~els eR Eng~ls-Afrikaans,

be-noeming van n Werkend, Kommissi daar

-toe.

Di Voorsitter lig di punt toe en ~ ons

moet ni alleen praat, mar oek iets doen. Di hoofbeginsel is angeneem ; ons moet nou tot

di praktise werk o'ergaan. Ons taal

moet nou tot eenvormigheid kom. Ons

moet hom nou onder taalreels set, en daartoe is 'n taalkunde nodig. Hy s:>u an di hand ge 3 man an te stel om 'n taalkunde en woordeboek op te std, en andere manne om dit na te gaan. Dit sal daarme ni klaar weea ni, want di taal groei altyd an, mar dit .

sal 'n begin wees. So ver as ons kan siin '!al hiir in ons land· altyd 2 tale bestaan •. Dis gen nadeel. In lande as Duitsland waar net een taal is, wore1 'n imder taal bygeleer, om di moedertaal met 'n ander taal te vergelyk. Dit is nodig. 'n Engelsman kan gen Hollans leer, mar hy leer Afrik:aans gou. Engels en Afrikaans sal goed saam gaan. Di

Engels-man wil Afrikaans leer mar het

gen boeke ni, as net di Samesprake wat deur di Patriot drukkerl uitgege is, en di is almal

gou uitverkoop. n Vergelykende taalkunde

is noodsakelik. Laat ens ni veg teen Engels, mar laat ons saam werk. Di Engelsman moet Onf:! !JaalJcer, en ODS leer huJle taal,

Prof. Postma kon alles beaam wat di

vorige spreker ges~ het. Wat betref di

ver-menging van Afrikaans met Engels, moes hy tot syn skande se, dat dit deur verengelste Af-rikaners is wat ni genoeg Engels ken. en oek ni Hollans. In Kimberley en auJere grote plekke ka.1 al di klerke Afrikaans praat. As ons dus lei sal bulle spoedig volg.

Prof. Cachet dag dat 'n Afrikaanse

woordeboek en 'n -Afrikaanse taalkunde no-dig is. Wat betref di uitvoering van di saak dag hy dat dit an 'n Kommissi gelaat moes worde om rapport te doen.

Di Voorsitter ge an di han l dat 'n

kom-mis~i nou benoem worde om morre oggend

'n vooratel in te diin o'er di kwessi. ·

Ds. Snyman dag dit te vroeg om 'n

ver-gelykende taalkunde nit te ge. · Ons moet

eers di Afrikaans verder breng, . en di En-gels solang laat staan. Dan moet one siin om meer regte

te

kry ver di Afrikaanse taal,

(7)

-· Dit moot · 'n erkende taal worde, en op di akole geleer worde.

Mnr. van Niekerk (Prieska) was daarvoor dat Afrikaans en Engels saam moet gaan. Hy was teen uitstel van di l'!aak, en stel voor dat 'n ve! gelykende taalkunde sal uitgege worde,. en 'n woordeboek, en flat di Kom-missi sal bestaan uit: Ds. S. J. du To it, Dr. Hoffman, en Dr. Viljoen. '

:!?rof. Logeman

se

dat dit eers sou noodig wees om 'n woordelijs van di taal te vorm. Hy moes egter waarsku dat dit ni somar so in

'n

week kan gedaan worde deur 3 persone, Ds. M. Postma hoop ons sal ni haastig wees. Onli! moet eers kruip en dan loop. Hy vrees dat ons deur 'n vergelykende taal -kunde di Engels sal anhelp, en Engels het ni hulp nodig. Daar word reeds te veul an Engels ~edaan.

Di Voorsitter

se

tot inligting van Prof. Logeman dat Eli stof· ver 'a woordeboek g.rotendeels al gereed gemaak is deur wyle Mnr. Paunevis en Dr. Viljoen.

Prof. Cachet was bevreeod dat ons 'n weinig te gou wil wees. Al ·is dit ni 'a reusewerk dan is dit ~·n halwe reusewerk. .

Di voorstel om di saak te verwys na 'n k()mmissi werd tot stemming gebring en al· gemeen angeneem.

As lede van di Kommissi werd benoem Prof. Cachet, Prof. Poliltma, Di. Snyman en S. J du Toit.

Di vergadering gaan toen o er tot bespre· king van punt 4 : -Verski.lZende V'rage in verband met diSpelling, soos bain_q of banja,

e~ of ik, hem of hom, oek of ok, bitji of biki, hogur en lager, of ho'er en la'er; o'er ii of ie,

o'er d of

t an di end van woorde, wat by

verlenging d gebruik, soos hood of hoot, mond of mont ; o'er wegwerping van onno-dige lflt,tarR, sov!i z,c,x,q, · en v off; o'er di uitdrnkking van verskillende e klanke, soos

in gege, wereld,

ne,

ens. Uitge van 'n A(ri-kaanse Tydskrij,

se

al maande, met niks as oorspronkelike Afrikaanse stukke (prosa en po'esi) o'er ons taal, geskidenis, eus , tot ankweking van eie talent en 'n eie Jetter-kunde.

}>rof. Cachet dag dat di spelling ni met meerderheid van stemme kon beslifl word. Dit was 'n werk ver 'n kommissi. Di kwessi van 'n tydskrif kon egter bespreek worde.

Di Voorsitter stem in met di vorige spreker. Dispelling val onder di .verk van di kommissi. Mar o'er di uitge van 'n tyd-skrif kan 'di vergaderiog beste beslis of di volk ryp is ver so iits. Di skrijwer ver di tfd~l{rif sou wel gevinde worde.

8

Prof. Cachet dag dat 'n begin gema.alt moes worde deur J>renteboekiis uit te ge. Di grote kwessi is ttgter waar kom di geld vandaan verdi uitvoering van di saak. Daar-toe sou by an di hand ge dat 'n waarborg geteken moet worde, elke ondertekenaar waarvan 'n seker bedrag per jaar ver di saak moet ge. Di geldsaak was tot hiirtoe nog altyd di klip waarop skipbreuk gely worde. Preoteboekiis en 'n tydskrif sal di beste middel wees om di Afr. taal te bevorder. Hy dag di kwessi kon oek na· 'n kommissi ver-wyl! worde.

Mnr. Scholtz se dat di eerste stap is om di geld te kry. Hy stel voor : "Di vergade-ring is van gevoele dat 'n kommissi uit haar midde benoem

worde-(a) om 'n tydskrif maandeliks uit te ge, en prenteboekiis te laat publiseer, en

(b) om geld bijeelil te breng ver di doel." Ds. M. Postma se dat by oek wat onder-vinding gehad het en weet dat di grok mor1ilikheid in verband met di uitge van 'n tydskrif is di geld. Hy was daarom ver di voorstel dat 'n goeie kommissi benoem worde om di fondse byeen te bring.

Mnr. C. Badenhorst se dat as di Predikan-te di voortou neem dan sal di saak geu

deur-gaan. 1

Mnr. C. Liebenberg s~ dat di Afri'manse taal bes sal bevorder word deur di kin~~rs, deur middel van prenteboekiis, van jong1!'af an in di Afrikaanse taal op te lei. ·

Di Voorsitter

se

as dit ondervinding geld . \ dan kan by oek mepraat. Daar is di Patriot.

Hy het smoor smoor en sug sug uitgekom. Di uitgewer het ni eeos syn naaill mag laat be-kend worde. Di Patriot het tyd en geld

ge-eis ; mar di ondervinding het hom ni bang gemaak. 'n Mens moet 'n saak ni net vat van di danker kant ni Ons moet di yser sme solang dit rooi is. Ons is nou hiir by makaar. Laat ons dadelik te werk gaan en siin wat ons kan byeen bring. ·

Di voorstel Scholtz werd aangeneem. Tot lede van di kommissi werd benoem Prof. Postma, Prof. Cachet, Di. Snyma.n, M. Postma, 81 J. en F. S. du Toit.

Op 'n wenk van Ds. du Toit werd di ver-gadering di geleendheid gege 'n adviseerende stem te ge o'er di spellmg van di woorde ge-noem onder punt 4.

Di uitslag was as volg : baing 42, baoja 19 stemme; ek 38, ik 23; hom 53, hem 3 ; ook 19, ok 35, oek 10 ; bi.ki 25, bibji (5 ; d

(in woorde soos houd, mond ens.) grote meerderheid, t 3 ; ho'er en la'er ens. sonder g 55, met g .3.

(8)

'N GESELLIGE BYEENKOMS.

Vollens di aankondiging werd daar W

oens-dag aand in di Stadshuis 'n gesellige

byeen-koms gehou. Behalwe di Kongres-lede was daar oek 'n heel party belangstellende

teen-woordig waaronder 'n groot aan~al ilames.

Ds. S. J. du Toit beet di Iede en

belang-stellende hartelik welkom. Toen introduseer

by Prof. Rocco de Villiers ons9

musiikinees-ter. Mn!'. De Villiers bet an hom gese dat

by niks in hande had en dus onklaar was,

mar almal wat hom ken sal wel weet dat dit ver ons onnodig is om hom enige lof toe te

swaai. Hy speul. toen 'n stuk op meesterlike

wyse. Ds.S. J. du Toit!roep toen op ver Mnr. J oh. Oilliers v~n di

Y

rystaat, 'n seun van di welbekende ou mnr. Sarel Oilliers, di ou voortrekker, om van hnlle lotgevalle te vertel.

Mnr. Oilliers wat onder gejuig opkom se

dat by mar 'n eenvoudige man is, mar tog

sal perbeer om hom verstaanbaar te maak.

In di jaar 1836 trek syn pa deur Grootrivier en toen kiis bulle 'n kommissi om te kyk waar Triegaard en Rensburg is. Hulle ontmoet

di komm. toe.n in twe partye. Di twe

was egter uit makaar, dog werd deur bemid-deling van di komm. verenig. Toen trek bulle na Vegkop. Op weg siin bulle dat di kaffers 'n moord begaan en dri kinders gesteel het. Een het egter weer teruggekom.

By Vegkop was di kommandant syn plan

om weg te vlug toen by di kaffermag siin. Mar di ou vaders won ni en toen maak bulle 'n lager, waar bulle di vrouens en kinders

in gesit bet. Toen steek di boere 'n wit

vlag nit ver v,rede, mar di kaffers val bulle toen ~!1· op 5.0 tre begin di Boere (325 sterk)

te skut. D1 · kaffers per beer toen om di

kamp oop te breek en in di kamp bet bulle

1150 assegaaie opgetel. Di kaffers was so naby dat di boere ni eens bulle gewere met

di laaistok kon laai ni. Di geveg bet 3 uur

geduur. Di vrouens bet altyd di gewere ge-Jaai (toejugiog.) Di kaffers begin toen te vlug 2 van di Boere was dood en 5 gewond.

Di kaffers bet egter al bulle vee gesteel

Hulle was toen verpli"' om di wa'ens met di

han de 'n end weg te t~ek. Toen bet bulle

ver Marokko osse gavra wat by ook gege bet, en toen is bulle na Marokko gegaan.

Ds S J duToit se Mnr. Oilliers waste beskeig om d1t

te doeo, mar by sal dit non

se, dat di groot man by Vegkop ou Mnr Sarel Oilliers ~as. Verlede jaar was by spreker, op 'n reis m Mashonaland. Daar raak twe van di

ge-selskap and' stry o'er di pard en os, na

an-leid~g waarvan hy twe gedigte gemaak bet;

voor n paax dage h.et by dit na Prof. R. de

9

Villiers gestuur om daar musiik op te sit, wati

by gedaan bet, en nou sa.l SpGUl nadat by,

spreker, dit eera voorgelees bet.

uit werd gesing (eli verdi os) deur Mnr.

Ati de Villhrs Rocco sri., en ( ver di perd)

deur Mnr Johan de Villiers. Dit werd

mees-terlik uitgevoer en meer male werd bulle

in di sin!! toegejuig, dat dit dreun.

Mnr. Oilliers begin toen weer met di ge. skidenis. By Marokko, digteby Bloemfon-tein, moet ons.toen 'n_ kommando· maak tee11 Salkats. Hy was toen waar non Salkaata Nek is; bulle val Salkats an, o'erwen hom en

maak 'n grote buit. Ons bet toen alle krag~

te ingespan om dcur Vaalrivier te kom. Di

morre siin. bulle dat daar 'n opgesaalde perd was sonder baas ; bulle gaan terug en kry di man, wat di nag gerus en and' slaaPr was, in 'n

hewige geveg met 'n leeu. Toen bulle

deur Vaalrivier trek het di water so sterk afgekom dat S!tlkats ni kon deur kom

ni. Hulle bet nog 'n tJag ver

Salkats angeval en heeltemaal verslaa.n en groat buit geneem. Spreker ge ltoen di ge-kidenis van Piet Retief en hoe hy di beeste van Sykonyella afganeem het, wat an Din·

~aa.n behoor bet. Maritz presenteer toen om met nog 2 man di beeste te gaan weg· bring. Twee van Dingaan syn kapteins het sactm gegaan, toen Retief di beeste afgeneem bet. Retief se egter: ne hy sal self di vee gaan weg bring. Tween sestig Boere het toen met hom saam gegaan; toen di kontrak geteken

was moes Retief met syn manne in di kamp

kom om te siin hoe di kaffers dans en ook om biir te drink. Di kaffers dans al ::1ouwer en nouwer in 'n kring tot Dingaan di woord se: " Sl!iat dood di towernaars." Di boere bet bulle dapper geweer met bulle knipmesse. Di Boere is toen vas gemaak en toen buite· kant di stad wreed vermoor.

Ds. S. J. du Toit vra toen Mnr. Melt Brink om 'n gedig wat by onlangs self ge-maak bet, getitel !'Di Girigaard" te resiteer. Dit bet geweldig in di smaak geva.l, en werd hartelik toegejv.ig.

---DI GIRIGE LEKKERBEK. Ou Piet Sagryn

Van Kaalfontein, Had geld in owervloed ; Mar daiuby oek 'n groet gebrek, Hy was so girig as 'n vrek,

En deed gen mens ooit goed. Syn kas, gepak Met sak op sak, Vol geld, mar rneestal goud, Want d' ou was veel te suinig nog, Dat by een warme jas hem Jr.og,

(9)

/

Syn middagmanl, Mar altyd skraal ; Bestaat nit droge brood ;

· Ofskoon by vele plase had, En ve by duisende. bes~t, · Tog sit by steeds in nood.

Syn klaag gesang Was ure lang ; Hy kon dit ni meer staan ; Hoe suinig by mag drink en eet, Hy moes betale dat by sweet ;

En sou bankroet nog gaag. Ruim vyftiin Jaar AI, wewenaar ; Met net een enig kind ;

Mardi oek girig, net soos hy,1

Kon by syn maag gevuld slegs kry ; Sou !ewe van di wind.

In 't kort, klein Piet So as jul' siit

Was net kompleet syn Pa ; Want alles wat di on mag seg, Piet vind dit goed, en vind dit reg,

. En seg op al!es " ja I " Op dese wys W erd oft Piet grys, En kleine Piet werd groot. Hul was so vet ni om te slag, Mar, wi sou dit oek kan verwag

Van water slegs en brood? Hul' buik nooit vol,

. Leg diip en hoi, ·

Hul' kon verskriklik eet ! Werd hul' by imand uitgevraag, Dan owerlaai hul' so di maag,

Dat hul daarvan moes sweet.

Een dag, bet hul By oft Koos Bril, Oe'it self 'n siir gernaak, Di altyd mar syn kostkas sloot 'n Stukki kaas e;eeet met brood,

W at lekker het gesmaak. Mar van di dag Ret 6u Piet, ag ! Van rus nog duur geweet Want klein Piet, met 'n groot geraas

Roep, "Pa ! .•• koop tog ver ons 66k kaas ! " Om by ons brood te eeC I .

" Di pure brood

"Di maak one dood I " Myn maag voel tog so laf I " 'n stukki kaas kost tog ni vee! " Ek sou dit somar kan gaan steel I

Was ek ni bang ver straf. Ou Piet werd sag Deur di geklag, En kog.een trippens kaas I Mar set dit in n fles van glas,

10

En aluit dit weg toen in di kas,

"Wantl"-zeg hij,- "Ek is baas!" •••

En idere J.eer, .

Dat hnl non weer Op kaas met brood wou;gas, Dan haal hnl net di flea daaruit, En wry£ hul' brood, of oek beskuit

Van buite teen di glas. ·

En dink daarby;

"Wat lekkemy! • •'Ona eet non kaas met brood! "Ons mage word non vol gefop, "Dan tog raak so di kaas ni op,

Mar blyf steeds heel en groot. Ofskoon klein Piet Uit puur ¥erdriet

Di fies graag oop' won maak Om, was dit mar 'n kleine stuk Daar af te break en in te sluk

Net om dit reg te maak. So bet daar al.

n Sewental

Van maanden been gedryf;

Di stukki kaas blyf net so groot, Hoe hard hul dagelyks hul' brood,

Oek teen di flea mag wryf. Mar kyk, ayn oft Wis dit heel gou, En het dit goed bewaak ; Sodat Klein Piet daar af moes blyf. En net deur an di flea te wry£,

Kon proewe hoe dit smaak. Pas was hul klaar Met eet, of daar W erd reeds di flee gepak En een, twe, ging dit in di kas Di slot was dig, en net so was

Di sleutel in syn sak. Mar op 'n dag, W erd onverwag Ofl. Piet geroep van huis,

"Myn kind,"-seg by,-" pas goed non op ! " Ek blyf ni lang weg, op syn kop

" Is 'k twaalf uur a\ weer tlmis I " Klein Piet gaat vlug En werk gedug, Totdat dit twaalf uur slaat ;

Mar toen syn pa ni op kom daag En d' honger hom begin te plaag,

Dag hy, " daar 's mar een ~aad :

" Ek moet gaan eet I "Want kyk, wi weet " Hoe !an~ pa weg kan bly ? " En so kan ek ni Ianger hou, " 'n Stukki brood moet ek eers kou

Om tog ~eer krag te kry. Hy gryp 'n stuk, Mar kon ni sluk ;

Di brood was - moet jul weet-So droog as hooi ; en Piet aug swaar : .

"Had ek di kas syn sleutel maar, " Om kaas daar by te eet ;

(10)

"Ne,

'k moet perb·3er, ·' Dit gaat ni meer " Om sonder kaas te blyf ! "

En teen di deur nou van di kas, Alwaar dj flea met;kan ni was,

Gaat hy syn brood nou wry£. Dog, wyl hy druk, Nou wry£, dan sluk ; Kom oek syn vader thuis,

Hy siit ver Piet, staat gans verplet En seg,-" iul kinders ! is mar net

"·Jul ouders tot 'n kruis I

·• AI wat jul wil, "Is gelrl vera pill "Jou lekkerbek ! ... moet j.r "Di suinigheid so sleg betrag? "Dat jy ni voor een enk'le dag Meer sonder kaas kan bly ?

Toen

ge

Mnr. Baker 'n Viool Solo ~eak­

kompaneer deur Miss Koosi de Villiers. WeitH twe is te ~oed bekend dan dat ons ver bulle enige lof hoef toe te swaai.

Mnr. Cilliers vertel toen hoe bulle Retief verwa!.{ bet by di kamp. Een morre hoor bulle ht di boerJ kamp geweere skote, mar in plaas van Retief en syn manne was dit 'n magtige kaffer kommande wat begin di weer-lose kinders en vrouens te vermoor. Nader-hand kom daar 6 boere wat 'n end]i verder was en drijwe di kaffers terug. Di kaffers neem egter 'n menigte ve weg. Daar is di slag tussen 500 en 600 vermoor. Holle bet toen slote gemaak en di Jijke begrawe. Later kom di kaffers weer, mar di vo01trekkers het bulle dapper terug gedrywe. Di Kaffers moes toen gestraf worde, toen was daar 3 partye: Marits, Uijs en Potgieter. Maritz trek te-rug ten gunste van Uijs Di 2 bet toen di kaffers angeval, mar di sla.!! was noodlottig ;

t man werd gedood; ook Uys. Di seun van Uys bet nog ver syn pa gaan beJp toen by omkyk en syn pa tussen di kaffers siin ; mar werd doodgesteek. Toen gaan 3 man bulp soek. Hulle kry ver And. Pretorius wat toen kom en ver Generaal gekiis werd. Toen maak bulle 'n perde-kommando om di kaffers te straf. Links van Lady Smith is

nanskraal en daar bet di boere an di Heere

'n gelofte gedoen, om as Hy bulle di o'erwin-ning ge, Hom di da~ te heilig aile jare.

l>igteby Bloedriviir kry bulle toen di kaffer nasi. Di lager was op 'n baing sterk plek in di hoek van di riviir. Di vollende dag, toen di dag uitkom, kom di kaffers, mar bulle kon di lager mar van eenhnt an-val, Di boere bet toen in 'n hewige geveg 'n ontsaggelike menigte doodgeskiit. Di

kaffers het di lag-er 4 maal an(leval. Dit was so erg dat di riviir rood van eli bloed was (vandaar eli naam Bloedriviir).

Mnr. Baker speul toen ver afskeid nog 'n stuk op di v:ool, bygestaan deur Miss Koosi de Villiers op di klaviir,waarna elkeen welvol-daan na bois gaan, narlat Ds. S. ,J. du Toit Mnr. Cilliers en Prof. Rocco de Villiers as oek di andere bedank het.

DONDERDAG, 16 J.A.NNEW A.RI.

TWEDE DAG.

Di verrigtings werd om kwart o'er 9 her-vat.

Di kwessi Tan di maniir van spelling van verskillende woorde waarom~rent verskil be-staan werd verder besp;reek.

Prof. Logeman s~ dat hij volkome eens was jlat di x c en q weggegooi kon worde; Di z, v of f meen hy noodsakelik te wees ver di

t~tal· Di lettets bestaan wel degelik in di Afrikaan!ie taal. As ons wil skrywa soos ons praat dan moet ons verskillande letters

M

om di verskil van klank in

f

en v nit te

druk. Dan di

z

is 'n sagte letter wat wel in Afrikaans voorkom, en di s ni kan vervang ni. Hy dag ni dat di letters (z en v) on-nodig is ni.

Di V oorsitter se dat by 20 jaar di .A.fri • kaans bestudeer bet en bet nog nooit 'n Afri-kaner di

z

hoor uitspreek. 'n Afrikaner ken di klank ni· Hy sou an di hand ge eli

kweBEi an di angestelde kommissi te laat. Di vergadering was eens met di wenk. Di V oorsitter lees 'n telegram van Oom Willem (mnr. J. W. v. d. Ryst) in an:woord op di gelu.kwens van di vergadering met syn verjaardag, wat met gejuig ontvang werd. Dit lui as volg :

-" Hartelik dank an Taalkongres ver gelukwens op :nyn verjaardag; ek wens julie di mag van

eendrag toe. Skole l Skole I! Sk.ole !I!"

Di kommissi angestel o'er punt 2 : rli

V61'-houding tussen Afrikaans en Engels; di .

nit-gaaf van 'n vergelykende Taalkunde van en in albei tale en van 'n Woordeboek van .Afri-kaans-Engels en Engels-Afrikaans, benoe-ming van 'n W erkende Kommissi daartoe,

rapporteer as volg :

-" Di Kommissi beveel an : a) Dat eli Kon-gres 'n Kommissi anstel om 'n Afrikaansa Taalkunde en 'n Afrikaanse Woordeboek op te stel en uit te ge.

b). Op punt No. 5 (tydskrif) Kommissi an, dat di Kongres missi benoem om 'n Afrikaanse

beveel di ·

'n

(11)

12

.c"'

nit te ge al maande me~ di doe! om ons Afri·

, kaame Jetterkundll an te kweek en ons nasi

te ontwikkel meL di naam van~-en wat ni meer sal kos as 4s. per jaar, vooruit betaalbaar, en daartoe 'n lys te open gedurende di sitting en verder inte:C.eaare te kry deur di land en met een 'n Iys te open ver di voorlopige

on-koRte."

Di Voorsitter stel punt a eerste an di orde. Di "voorstel van mnr. Van Niekerk was as volg : dat di Kongres besluit 'n verge-lykende taalkunde en woordeboek in Afri-kaans-Engels en Engels-Afrikaans uit te ge, en dat as kommissi ver di uitvoering daar-van benoem worde Di. S. J. en F. S. du Toit en Dr. Hofman.

Mnr. W. Postma stel voor as amendement: "dat di rapport van

a;

kommissi met dank angeneem worde."

Mnr. P. Pretorius sekondeer.

Mnr. Van Niekerk verdedig syn voorstel en

se

dat hy gen gevaar daarin siin ni, SOOS

beweerd werd, dat Engels sou bevorder worde deur 'n vergelykende taalkunde. Inteendeel dag by dat dit Engelse sal anhelp om Afri-kaans te leer.

Prof. Cachet was daar teen dat so 'n voor stel van di Kongres sou uitgaan.

Mnr. T. Louw praut sterk teen onderwys van Engels an kinders voordat bulle Hollans eers goed ken.

Mnr. P. Pretorius se ons moet eers ons eie taal ep 'n goeie voet bring voor dat ons 'n ander taal kan help bevorder.

Mnr. A. J. de Villiers s~ dat as di taal-kunde en woordeboek net in Afrikaans uit-gege worde sal gen Engelsman dit msiin, en de meeste onderwysers sal dit oek ni op-neem ni, om dit an ki.nders te onderwys.

Ds. du Toit se dat hy t()t di o'ertuiging gekom is dat 'n vergelykende taalkunde ni· van di Kongres moes uitgaan ni. Hy h u nog staan dat dit nodig is., mar dit sal wel later deur andere gedaan worde. Ons Kon-g!es moet 'n suiwer Afrikaanse beginsel hou.

Mnr. P Badenhorst se: ashy hawersaai, dan saai-by graag skoon saad, sander brand are De Engels is di brandare en ons moet di~ uit hou uit di goeie hawer (gejuig.)

Mnr. C Badenhorst se dat hy oek deur di

diskussiis tot overtuiging gekom is dat dit ni sal gaan om Engels en Afrikaans langs ma-kaar te span.

Mnr. Van Niekerk trek syn vo~rstel terug. Di rapport van di kommiesi wed al~e­

meen angeneem.

.. M;nr. Scholtz stel voor dat di Kommissi

11J.l b!lstaan uit de vollende lede om di ":erk

uit te voer, nl. Di. S J du Toit en F S du Toit en Dr Hoffman ; en di vollende heere ali nakykers Profs. Cachet, Logeman, S Postma, Dr Brill, Dr Viljoen.-Angeneem. ,

Di twede anbeveling V9n di Kommissi om 'n Afrikaanse Tydskrif uit te ge kom daarna an di orde.

Mnr. J D Grabe (Transvaal) wil graag weet wat in so'n tydskrif sal kom.

Prof. Cachet

ee

dat di tydskrif veral andag sal wy an di Afrikaanse letterkunde. Dit moot ni 'n godsdienstig blad wees, mar tog ni van di regte 'pad dwaal. Dit moet 'n blad ver di huisgesin wees, 'n ware huisvrind.

Di Voorsitter ge enige wenke an di han!l wat so 'n tydskrif sal moet bevat, soos gedigte, wetenssappelike stukke, geskiidkun·

dige romans, geskidenis, ens.

Mnr C Liebenberg dank dat di tydskrif vereers mar aile 2 maande uitgege moet worde as 'n proef. By was bang dat di Kon-, gres te veul hooi op di vurk het.

De Voorsi~ter se di vergadering kan kiis of 'n goeie tydskrif aile 2 maande kry of 'n

tydskrif di helfte kleiner aile maande~ .

Di vergadering wali ver 'n maandelikse

tydskrif. ,

Mnr. E. S. du Toit (onderwyser in Gri-kwaland Wes), se dat hy as ooderwyser ge-brek an Afrikaanae letterkunde ondervinde het. Hy sou borgstaan 24 iutekenaars te kry ver di nnw~ tydMrif.

Mnr. P. Scholtz stel voor dat di vollende heere 'n Kommissi sal wees belas met nit- .

voering van di twede anbeveling van di rapport, ni.-Ds. S. J. ilu Toit, Prof. Cachet, Ds. W. J, Snyman, F. S. du Toit en M. Postma. ,

An di Kommissi werd mag van toevoeging gege, en di voorstel van mnr. Scholtz werq

angeneem.

Naam van di 'i'ydskrif.

Prof. p,Jstma ge an di hand dat di naam sal wees "Ons Kleintji," en stel op geestige wyse voor hoe toepasselik d1 naam is.

Di naam werd algemeen angeneem. Di Voorsitter lees di vollende telegram van Dr. Viljoen, wat met gejuig ontvaug werd :

Dank voor uw vriendelijke uitnoodiging. Wees verzekerd van mijn ware spijt over de onmoge-lijkheid v·aarin ik my bevind om U)V Kongres by

te wonen. Ontvang de betuiging mijner ware belangstelling in de werk11:aamheden uwer VIH· gadering.

O'ereen werd gekom dat di tydskrif ni meer as 4s. per jaar sal kos ver di eerste twe jaar ni.

I

I

I

(12)

13

Toen werd staa~de di vergadering 'n lys

·van ii. tekenaars geopen, en ruim 500

inteke-naars gewaarborg.

dan sal di tyd kom om di Kerk an

te

vat, en

o s pr!'dikante sal dau ni di stroo"'~ kan

teenstaan ·ni.

Di V oorsitter se by hoop dat ons ni by di

getal sal bly. Dis. mar di begin. .

Ver di voorloop1ge· koste werd staande d1

vergadering £6 6s. gekollekteer met veul

geesdrif.

Mnr

c.

Badenhorst

se

ODS kan ni ter wille

van di enkele one rnense, wat DOl! "aB hou an

di Statebybel, di jo•1g !!eslag onttrek van di

voorre11: om di Bybel in bulle eie taal

te

be ni.

Ds du Toit se di vorige sprekers gaan heel ·

·ver met ons saam. Di oorsprong van di

Afrikaanse taalbeweging was di vertalin~ van

di Bynel, en spreker voel heilig o'ertui~ dat

as di drang ni daar was ni, d-m sal daar van

dag geeD taalbeweging wees ni. Sal ons da_~

di foDdament onder ODS voete wegneem? Ih

Afrikaner gaan. o'eral met syn bybel. Toen

di Afrikaner Bond opgerig werd, was daar niks bepaal van gorlsdiiDs. En wat siin ons?

Di bondsvergaderings word met gebed

geopen.

Daarna vcrdaag di vergadering. NAMIDDA4BITTING.

Narlat mnr. Glassoerg d1 ~ongreslede voor

di saal afgeneem bet, word di verrigtin!!B om

20 minute o'er dri hervat, toen di vollende

artikel an di orne kom, nl. "Afrikaans o,s

R er ktaal en Skooltaal; di Afrikaanse Bybel-vertaling (sal ons verskil maak tussen

Bybel-taal en gewone skryftaal, byv. U en uw in

plaats van jy en jou waar tot God en

meer-dert' gespreek word, ens. ; LeiddrAad, Genesis

·en Matteus; Wenke daaromtrent): di

nood-sakelikheid van A'rikaanse S/cole ." ~ers

word bespreek word "Afrikaans as ker.ktaal."

Mnr. C. Badenho!'st se hy sou al eerder

opg(•staan bet, mar hy bet 'n skrik gekry

want 'n man rpredikant] bet born gese of

ons di Hottentots hal wil bo plaas. Non was

by bitji bang ·om so ver 'n Hottentots taal

te ywer (gelHg). .

Ds. du Toit

se

dat ot.s ni notisi moet neem

van wat buiten di vergadering gese word. Dis (!en man wat buiten di vergadering praat ni. Hy moet hiir kom praat. (Toejuiging.)

Prof. Cachet beskou da.t ous ni kan se of Afrikaans kerktaal sal wees ni. Di kerk moet

rlaartoe besluit. Di kerk sal altyd di

hoogste woord te

se he

by 'n

bijhel-vert'l.ling. 'n Vertaling van di Bybel

moet di goedkeuring van di Kerk

be.

Oan is dit 'n werk wat ni so af en toe kan

gedaan worde ni. Daar moet een bepaald

werk van gewaak word. Enige manne

moet bulle tot di werk afsonder. Hy dag

dat di bybelvertaling ni van di Kongres

moes u_itgaan, mar van di Kerk. Dit is 'n

gewigtige werk. Di vergadering kon wel

di saak bespreek, mar vertaling moes van di Kerk uitgaan.

Prof. Postma kon iDstem met di belang-rikheid van 'n vertalinjZ van di Bybel in

Afrikaans. Dis 'n moeliker werk as baing

dink. Dit moet deur manne gedoen worde

wat tuis is in di one tale. Hy waardeer di

werk van Ds du Toit. Hy dag egter dat ons verkeerd begin. On!! moet by di volk

begin. Ons on mense hou an

ni

ou

Hoi-lanse Bybel. Mar di opkomende geslag

groei op in di taal en word ryp daarvoor en

Di Afrikaners voel dat di godsdiiDS di

grondslag is van sya nasionaliteit. By alle ,

bybelvertalings is dit ni van di Kerk uitge-gaan ni, mar dis deur manne ge:loen wat gevoel bet bulle is dit verskuldig an bulle

volk. Di vertalers wil ni 'n bybel met ker·

kelik gesag uitge ni. Di tyd hoop by sal

l.<ter kom. Verdi teenwoordisze wil ODS dit

net in di hande van ons uolk ge ; dat bulle

kan lees en siin hoe dit gaun. Di kerkelike

goedkeuring kern later. Ons bet di werk

wat klaar was an di predikaote angebiid om

nate siin. Wat ons van di Kongres wil weet is handel ons in d1 gees van di volk deur apar~e bybeboeke te v~.rtaalerl-te versprei,

en verder of waar tot di Hooger W ese gesproke

word 1t in plaas van

jy

en: hem iu;·plaas van

hom gebruik sal worde. Ons vra net di opini

van di Kongres o'er di twe punte.

Prof. Postma se dat by gebeel ni teen private vertaling van di Bybel is ni. Hy;sou di AfriKaanse vertaling gebruik waar by dit nodig vind. Hy was seker dat di vo!lende ges!ag ryp sou wees om Afrikaans in te voe1 as kerktaal.

Ds. du Toit se dat diJtaal ~ wat van 'ons

kansels gepreek word dri kwart Afrikaans is.

Ds. M. Postma

se,

dat hy op di punt van

bybelvertalin~ 'n beswaar Let, boewel by di

werk van Ds. du Toit hoog waardeer. Hy

beskou dat di Tanlkongres ni di liggaam is

om 'n uitspraak o'er di saak te doen. As ons

di geskidenis nagaan, dan sal ons siin dat

daar manne afgesonder werd om di :werk te

doen. Ous moet op di puut versigti~ wees.

· Ds. Soy man glo dat nimand in di

Verga-dering daarteen is dat enige boeke van di bybel reeds vertaal is. Dit is voorberdden·

(13)

~-14

-sl'reker di vollende voorstel in :-"Di

Kon-gres beskou dat Afrikaans ons Kerktaal moet worde, en siin met blydskap dat Ds. du Toit en andere reeds begin het met. di vertaling -van di bybel. Di vergadering hoop dat bulle, in di gees sal voortgaan totdat di tyd daar is om 'n Afrikaanse bybel van kerkwege uit te ge." ,

Mnr. P. Badenhorst dring an op di nood-sakelikheid vau di vertaling van di bybel in Afrikaans.

Ds. M. Postma se l:Jy kon nog ni instem met di voorstel ni. Hy sou voor-stel "dat di saak by di bespreking bly en uit-gestel worde tot di vollende Kongres."

Mnr. N. Badenhorst sekondeer di voorstel, en Prof. Cachet di Amendement.

Mnr. Naude was ver :li gebruik van jy en jou by di Godsdiins.

Mnr. C. Liebenberg meen dat 'n stem moes uitgaan van di Kongres an di Kerke om medewerking in di saak.

Mnr. Van Niekerk was sterk daarvoor dat di bybelvertaling moes vortgaan.

Mnr. W. Joubert meen dat dit goed is dat di saak goed van aile kante bespreek moes worde. Dis 'n gewigtie-e saak, en moet goed oerweeg worde.

Ds. F. S. du Toit se dis 'n saak van belang ver hom, oek as een van di wat dee! neem an di vntaling, waarvoor by veul opgeoffer bet. Dit spyt hom dus dat sommige sprakers daar voor skyn te wees, dat di saak moes uitg•·stel

~orde. Dis gen anmoediging ni. Ois 'n gewigtige saak, en juisomdat dit so gewigtig is moet ons di saak ni vertraag ni. Dit was hom pynlik dat di hele bybel nog ni vertaal was ni. Hy meen dat dit 'n grote werk is ; 'n werk waar enige manne bulle an moet wy. As di vol~ di geld daartoe kan vinde, dan kan mense bulle afsonder en net besig hou met di bybelvertaling. Hy meen dat di saak ni Ianger uitstel kan Iy ni.

Ds. M. Postma~ dat by o'ertuig was dat Afrikaans di kerktaal sal worde. Hy kan egter ni op di o'enblik 'n opini o'er di bybel-vertaling ge ni, want hy was ni goed genoeg bekend met di werk wat gedoen is, en hy dag dat di Kongres oek ni in 'n posisi was om 'n uitspraak te doen ni.

Prof. Postma verklaar sig ten gunste van di voorstel van Ds. Snyman.

Prof. Cachet voel ver syn deel beswaar teen. 'n uitspraak van di Kougres o'er di saak, daarom was by ver di amendement van Ds. Postma.

Mnr. Grabe se dat by bly is dat daar wat verskil van opini is. Dit is nodig om 'n k wessi goed te sif.

Mnr A Badenhorst se dat so ver by kan siin is. di gees van di V3rgadering dat .Ji Afrikaanse bybel nodig is. Daar moet ,,gter iits gedoen worde om di saak te be-spoedi~. Di bybel roo s al reeds klaar vertaal gewces he (boor, boor.)

pi ~tmer>dement werd tot stemming ge-.

bring en kry 3 stemmen.

Di voorstel van Ds Snym~n werd met net 3 te1mstemme angeneem namelik van Prof. Cachet, Us.· M Postma en student W

Postma.

Di kwessi van di gebruik 'an

u

in pla.as van }y, waar tot meerJere gespreek worde, kom an di orde.

Di Voorsitter vra wat di opini van di >erga.deriog is o'er di saak:.

By stemming was di meerderheid ver gebruik van

u.

Afrikaans as Skooltaal kom an di orde.

Di Voorsitter se by glo ni daar is 'n wet wat kan belet dat Afrikaans in skole geleer worde.

Ds. Snyroan se dat ODS moet rekening-'hou met di· examenstelsel. As Afrikaans eers 'n erkende taal is, sodat daar examens in af-geneem worde, dan eers kan ons dit in di skoal invoer.

Prof. Postma stel voor : " Di Kongres be-skou dat Afrikaans onse skoo.taal moet wees, mar daar ons nog ni Afrikaanse skool-boeke bet ni in di wetenskappe, so besluit di Kongres dat 'n Kommissi angestel worde oro planne te beraam ver di uitgawe van skool-boeke, 'n an di vgllende Kongres te

rappor-teer." •

Mnr. M. Steijn sekondeer.

Di voorstel wer i algemeen angeneem. I i Voorsitter se dat di besprekingspunte nou afgehandel is. Hy vra verder an di vergadering of dit ni wenselik is 'n Kommissi te benoem om di Kongres weer bijeen te roep.

Mnr. D F du Toit dag dat di ou Genoot-skap van Regte Afrikaners di regte liggaam is

verdi doe].

Prof. Postma stel voor : "dat di Kongres vollende jaar weer an di · Paarl gehou worde." Dit werd met toejuiging angeneem, nadat Stellenbosch, Pretoria en Bloemfouttin afge-stem was.

Tot lede van di Organisasi Kommissi werd benoem Di. S J du Toit, F S du Toit, Dr. Hofman, Dr. Viljoen en Mnr. C W 1i Kohlt:r. Di Voorsitter

se

dat hy voor di vergade-ring uiteen gaat ni kon nalaat om bulle te komplimentPer met di ordelike wyse waarop di v~-:rrigtiugs plaats ~evinde het. Hy bet al baing vergaderings bygewoon, politiike

(14)

15

so wel as godsdiinstige, en by lwn s~ dat by nog nooit so'n ordelike vergaderiag gesiin bet ni. Di vergaderin!!' het met di grootste belangstellin!! di diskussi angehoor. As Voor-sitter van di vergadering kon by ni nalaat hulle di kompliment te maa~. Hy dank di

vergadt>rin~ ver di bulp an di stoel verleen. Spreker was bly dat besluit was om di vol-lende Kongres weer aan di Paarl te hou. Di eersgeboortereg van di Paarl word daardeur erken. Di Paarl, hoop spreker, sal vollende keer in staat wees di afgevaardigde nog beter

te ontbaal.

Prof. Cachet, bedank namens,di vergade-ring di ingesetene ver di ontvangs bulle verskaf en di voorsitter ver syn bekwame lei ding.

P of. Postma sluit met gebed. GESELLIGE BYEENKOMS.

TWEDE 1\..AND.

Hy moedig verder di vrinde an om " Ons Kleintji " tog te ondersteun.

Toen werd daar weer 'n mondji vol gedrin k waarna Mnr. Baker 'n stuk op di viool speul bys;estaan deur Miss Coosie de Villier!! opdi

klaviir. 1

Toen staan .Dr. Hoffman open s~ dat by ni by di geboorte van " Di Kleintji" was ni en dus weet hij ni hoe " Di Kleintji " lyl!: ni en hy hoop dat " Ons Kleintji " mooi is en 'n vaste grootman sal worde. On!! Afrikaners moet nou begin vorentoe te staan en met ODS eie vere te pronk. Hy druk verder daarop dat di geleerde Afrikaners di onge-leerdes moet ophelp, en by hoop dat " One Kleintji" 'n middel sal waes om dit te doen. Dit lyk hom daarom of " Ons Kleintji" ,te

·veul vaders bet, en dan ge dit verwarring af in di opvoeding. Hy wil dus hoop dat Prof. Cachet hom as di voog van " Ons Kleintji"

sal laat ken. /

Daarna staan ons ge~gte Magistraat mnr. S. V. Cloete open beet al di vrinde welkom an di Perl. Hy wys daarop dat dit ver di Vollens di program werd daar di twede Perl 'n grote eer is om di eerste Afrik. Taal-aand weer 'n gesellige byeenkoms gehou .. Di kongres te hou. Verder i'oem hy di ouderweta-ruime saal was reg genoegelik, huiselik inge. heid van di Perl en druk daarop dat di opregt-rig en o'eral rood staan tafels ryk belaai met heid van di Afrikaners moot behou worde. Hy allerlei lekkernye en dranke. Skaars was dit wys oek daarop dat di Sondagsviring hiir dan oek tyd of di saal was goed vol, waar- nog in waarde gehou worde. Hy prys di onder ook verskeie dames. Onder di belangstelling in di taal van di volk en nuwe besoekers merk ons oek nog o.a. op ons moet ons taalregte kry en hou. Drs. Viljoen Weeber en Marais. Op versoek werd di twe gedigte van di Os Di drank werd verskaf deur di Paarl Berg en di Perd weer deur Prof. R. cle Villiers ge-Wyn en Brandewyn Maatskappy, en dat di speul en deur oiselfde twe jonge manne ge-Maatskappy aile eer het sal onse onderveldse sin~?.

vrinde wei kau getuig. Prof. Logeman staan toen op om op di Ds. S. J. du Toit

se

ons kom ni vanaand heildronk van "Ons Kleintji" te antwoorde. by makaar om Kongres te hou ni mar om 'n Dit spyt hom dat by nog ni Afrikaans kan b1tji Perlse vrugte te eet en 'n bitji Perlse praat ni, mar by stel tog 'n lewende belang wyn te drink. Toen vra hy of een of ander in di .A.fr. taal. Hy hoop dat di "Kleintji" van di dames vrywillig ons 'n stukki sal spoedig sal opgroei om ver hom self te kan

11penl, waaran Miss Coosie de Villiers op ver- pr!mt.

-soek gehoor ge, watdan ook hartelik toegejuig Ds. S. J. du Toit vra toen ver Dr. Viljoen werd. Toen dit klaar was werd di lekkernye om 'n woordji te praat. Dit verbly hom rond gedra en dat daar hartelik an gesmul (Dr. V.) om so baing !lames hiir te siin. ward is seker ni eens noodig om te se ni. Hy wys daarop hoe treurig dit is dat di jong-Toen hulle nou gued ge'eet en l!edrink het, ge mense, as bulle vry, 'n vreemde taal gebruik. Prof. de Villiers weer 'n uitmuntende stuk En dis, as " Ons Kleintji" ooit voorspoedig op di piano soos hy voor bekend is. sal wees, sal dit groteliks van di dames

af-Prof. Cachet staan toen op om 'n heildronk liang. Hy hoop dat " Ons Kleintji" oek in te stel op" Ons Kleintji," wat hy op 'n seer musiikstukke sal leer. Hy wens uit naam Juimige wyse doen. Di Kleintji wat van 9-ag van di vreemdelinge di Perlse vrinde te dank gebore is, is 'n Kleintji wat hy al lang ver-~ ver di guile onthaal.

wag het (gelag); want hy bet di noodsakelik- Ds. S. J. du Toit

se

ons vrinde het van-heid ingesiin dat ons .A.frikaanse volk ook

I

dag besluit om ':mstaande jaar weer 'n Taal-Afrikaanse leesstof moet M.

Hr,

wys verder kongres hiir te hou, en hy hoop dat bulle dan dnarop hoe swaar dit gaan om hiir medewer-~· dub bel soveul sal wees en ons bulle king te kry en so 'n tydskrif te laat betaal. dan biter sal '"kan ontvang. Verder sa h7

(15)

16

dat di vrinde by Mnr. Glai!Sberg 'n grote portret kan kry van di afgevaardigdes,en met nog- 'n' paar slot woorde was di verrigtings op 'n end tot genoege van almal.

Van· d1 menigte briwe van belangsliellende uit verskillende dele ge ons nou net di vol-leude, wat te la·tt ontvang is om voorgelees te worde :

-Brandleeglie, Fort Brown, 17 Jan. '96. Den WelEerw. Heer S.J. du Toit, V.D.M.

de Paarl.

We!Eerw. Heer,-Het is mij een aange-name plicht UEerw. de hierbijgaa.nde onbr-streden motie toe te zenden, op onze

Dis-~rictsbestuurs verg. op 15 dezer staande

aangenomen. Ret -zou ons allen een groot genoegen doen, zoo UEerw. de oedheid wildet hebben deze motie aan bet

e ootschap van oprechte Afrikaners en de

~u ere oprichters der Patriot te cloen

toeko-.' .m>:ln, en in di Patriot publiceeren. UEerw.

· u uw huis geoade toewenschende en vrede vrm Hem Die is en Die was en Die komen :<i~l, heb ik de eer mij te noemen van UEerw.

De d.w. Diena'\r,

P. J. VAN RHIJN, Sekr. Di11trictsbestuur, Albanie.

Albanie, 15 Januari, 1896. Aan den We!Eerw. Heer S. J. du Toit, V.D.M, ~

Het Genootschap van Oprecbte Afrikaners, en aile andere Oprichterfil der " Patriot."

"Onbestred~n motie, voorgesteld door den beer

P. J. van Rhijn, gesecondeerd door den heer J.

F.iLombard:-Het Districtsbestuur van· Albanie, op heden den 15den Januari vergaderd, wenscht namen1 de leden van den A. Bond in deze Afdeeling den We!Eerw. beerS. J. du Toit, het Genootscbap van Oprec'hte Afrikaners, en alle Oprichters van

" Di Patriot" van harte geluk met bet voor-recbt dat hen te beurt valt, den 206ten verjaar-dag der oprichting van die courant te mogen herdenken ; dankt hen ten zeerste voor het oa-uitsp.eketijk vele goede door hen in al dien tijd voor de Afrikaners en de nfrikaner 2aak ge-daan ; en bidt hun toe dat het· hun uog vele jaren

moge vergund word€n werkzaam te zijn ter bee

vordering der diet baarste belangen van Land en Volk."

Namens het Districtsbestnur,

P. J. VAN RlliJN1 Secretaria.

(16)

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

meenen dat zij, op dezelfde v'ijze als Abraham, door de werken der wet, gerechtvaardigd zouden worden, daar het toch duideliik was, dat Abraham niet door

Het feit dat naar schatting 65 procent van de volwassen mannen regelmatig een commerciële sekswerker bezoekt en daarnaast vaak een omvangrijk seksueel netwerk heeft, zijn dus

• De DIV-medewerker ziet zijn taken verschuiven van het verwerken van de bij hem of haar gedeponeerde archiefbescheiden naar een begeleidende rol voor de medewerkers bij

Candidate Susanna Rossi Laura Bruni Dicembre 2011. POLITECNICO

Candidate Susanna Rossi Laura Bruni Dicembre 2011. UNIVERSITÀ DI MARCONIA E

matricola 98765 Anno accademico

Deze regeling is bedoeld voor klachten over de bejegening door SIAD ambtenaren en niet specifiek voor het melden van (mogelijke) integriteitsinbreuken, maar kan daarvoor

Volkl taal&#34; (Taalbond ?) zich zelven voorschrijven, schijnen mij in lijnrechte tegenspraak met den naam van hun genootschap. ZiJ bedoelen bet invoeren van