Geregistreer aan die H.P.K. as 'n
Nuds
blad.
•
•
•
V olkson
twik
keling
is
Parlem
entere
best
uu
r
'
n
opeen:volging
v
an
i
s
'
n
opeenstapelin.g
DADE
v
a
n
WOOR
DE
•
•
T
W
E
ED
E
JAA~GANG.W
OEN
SDA
G, 6 OK
TOB
ER
19
4
3
.
No. 4
6
.
Ve
rvolgers van Ossewabrandwag sal
Beweging Nog Leer Ken as Regering
Kommandant-Generaal oor Vooruitgang
Trots Vierjarige Stryd
,Die vervotgers van die ossewabrandwag sal nog met hierdie 8eweging te doen he as die regering," het die Kommandant-generaal, dr. J. F. J. van Rensburg, in •,n oorsig van die stryd in die atgelopo vier janr ~lls6 by gete. ent-heid van die herdenking van sy 45ste verjaardag voorverlede Saterdag in Pretoria.
Besonderhllde omtrent die viering ver"Skyn in •,n nfsonderlike verslag in hicrdie uitgawe.
D•··
J.F.
J. ''an Rensburg. Oude1· donderende toejuiging van die dui~ende nanwesiges het die K.G. op dio been gekom. Hy het sy dank ui t-gcspreck vir die blyke van liefde wat strnal uit die geskenke.,Daur is vnm\and dikwols mcJdjng
l);cmnak \'Oil wut ek vir die O.B.
be-token. Bk kan 11 egter ver~eker dat
wattor lcil•r u ook al mag he, hy 'n
baic swak man ~al moot wees as by
nie mood en bcsicling skep uit dio
optrodo en liefde van die duisende O.B.-ledo dwarsdeur die land· nie.
,,,'l'oe u Jl\Y gevra hot om as u hoog-~t.e offisier voor t<1 gaan, hot ek 3 jaar geledo met my inswering te Kroon
-stad gese dat ok my bes sal doon en myself in dio proses nie sal spaar nie. Ek dank God dat ek na. drie jaa.~· in
staat is om to gotuig dat ek hiordio bolofte in allo beskeidenheid nagekom hot en nog steeds probeer nalcOm. En us ons onsself nie spaar nie hoof on:; nio ons vyando to spaa-r nie."
Dr. Van Ronsburg het geso dat dit. hom nie kwalik geneem moet word nie as hy een geskonk die hoogst.e
wuar-dcor nie, t.w. die ndres wat nnmens
dio vroue en afhanklikes van gointer-noorde en gevange Afrika.ners annge-bied is.
, Die Afrikanervrou in die 0.8. het in die afgelope vi~r jaar
•
.n
teed deur-gemaak wat Afrikanervroue in ander republikeinse geledere nie ken nie. Die Afrlkanervolk en ons Ylat nie die beker gedrink ll8t .nie, sal altyd dankbaar woes dat ons deur die 0.8.-Noodhulp· fonds probeer hOt on1 'n ereskuld to veroften Die vervolging wat Afrika· nors vandag t.srwille van hul Afrika· ncrskap van die handlangers van die Empire to verduur het, en die lae me-todes deur die vervolg~rs gebnlik, wok •n bitterheid en vestig '.n onuitwisbaro wrok In .die harte van aile ordentlikc Afrikaners tee.n di·ll vervloekte Em· plre." (Spontane byvnlsbotuiging.)Dio K.G. het voorts sy dank on wnardoring vir die bosonder uitsteke
u-tlo pat·ado en erowag in die midda~ uitgcsprcek en veral die Boerejeug lof
tocgc:swaai vir hul anndeel daarin.
H
y.
het Elsabe N.SI toe versoek om dio Boerejeug op die verhoog te kom ver· teenwoor.dig.
or. van Rensburg het ook onder toe· juiging melding gemaak van
'.n
brillfmet
'n bodrag van £14·11·6 daarby In·gesluit wat hy van die gei.nternoerde Kamerade in Koffistontei,n·kamp ont· vang het met die versoek dat dit as hul byctrao vir 8 Aug. in die Vryheids· fonds van .die 0. B. gestort moot word.
NA NUWE OltDE
Die O.B. hot in him·dio row olusio-ncro stormt.yd gokom os 'n dand von dio Voorsieni~hoid, as 'n brug wuarop die Afrikanerdom kan oorsteok nn dio oowor van dio nuwo worold-orde wat dung, sonder om sy oio nasionale kn-rukter en oorsprong prys
to.
goo, hotdie K.G. "oorts gese. Roo dio mngto in Europa en oldors ook a! been en weer slinger, die Ossewabrand'Xag wyk nio af van sy ingeslano koors nn. 'n republikeinse gosagstaat, nasionaal en sosiaal in sy woso, of nasionaal-sosia-listies, nie. Dit put nie die stukrag
uit geldmag of pors of vlammonde
gecsdrif nie, dog vool mcer uit kout>
pligsbosef.
Ult hoofde van sy feltlik daaglikso kontak met omsiere In al die provin· sics ka.n hy mot oortulging v.erseker dat die O.B. sterkor ult die afgelopo verkieslng gekom hot as wat dit was. Die vorvolgers van dio O.B. sal nog mot hierdie bowo¢ng te doon
he
M rcgoring later (t.Qojuiging). Dis nie 'u dreigcment nie, manr 'n voorspelling.,Ons hot in die afgolopo vior janr 'n vyandigo pers, dio Rogoring en dio Opposisio teon ons gohnd. Maar dit kttn nie nltyd so nanhou nio. Vroeer of later gnan dio roes oor, ou dan kom dio boofpyn- vir dio man wat die roes gehad hot. Die lnnd kan nie vir altyd dour noodrogulasies regcor word nie. Ons doen nan bulle 'n bolofte: Hullo hot. ons sondor vorhoor in dio tronko on l<nmpe gesmyt-ons sal
hullo 'n vorhoor gee.
, Dit was, meen ak, in September 1941 dot 'u monoer wat koorante skryf, gepronk hot: ,Gee my twco woke, en ek. laat die Ossewabrandwag in Trans-vaal met. my pen uitmokaar spat.' Wei, by hot sy twee woke gebnd, sclfs twee maande en tweo jaar - 08 ook twee
boofbrokens. l\Inar die Ossowabrand-wag gaan nog steeds op sy ingeslane weg voort. iu Transvaal sowel as in die ander provinsics." . Dis •n volksbewe· ging wat bokant en buite partyv-llr· deeldhede en dcmokratiese bepcrkings staan . . Sy tyd breek aa.n."
, Ons boor so dikwols dio vrnag: ,Is
dio tyd ryp ?' Dio diepere vrnag is:
,Is dio Afrilmno1· ryp vir dio tyd ?' Goddank, OilS lean se: Ja -in dio Ossewabrandwag hot tienduisondo Afri-kaners ryp goword vir onige tyd wat
ons volk togomoot gann.' Dit wys die mnnier waarop hullo vier janr lank nile
:;tormo dio hoof bied. Want die pad wat hullo tot dusvet· moos bowtmdol,
wns wtUl.ragtiglik goon gemaldike pad uio. Jnteendeel na vier jaro van noOd· regulasies, karnpe on trnnlte is dit net
oortuigde en selfloso manna en vrouc wat vrywillig en onvermoeid so •n
Yorvolg op hi&. 2 kol. 3.
---~---~~=---
---Vroue van Gevange Afrikaners se
Hulde aan Kommandant-
Generaal
Die volgendo Is die inhoud van die v~rgulde adres wat deur mev. dr. G. Eloff namens die vroue en atnankllkes van geinterneerde en gevango Afrika· ners aan die Komma.ndant·generaal oorhandig is by geleontheid van sy ver· jaardagviering tc Kllpkopples op 25 &spternber :
-Dit is vir ons 'n behoefte van oorvloeiende moederharte om u op hierdie gedenkwaardige .cfag toe te roep: HEIL!
Ons hart is vol -voi met dankbaarheid jcens u en die Ossewa wat die swaar vrag van ous. moedersmart en kinderleed so moedig tors- daa r-om is die vrag vir ons Jigter; vol met hoop, met vert roue en met geloof omdat met u, as touleler, die span so fier stap na die uitspanning van sy be stemming-daarom is die pad vir ons korter; vol met moed omdat ons inspirasie put uit u onvcrskrokke durf- daarom stcek die son minder lei en is die nag minder donker; en vol met liefde omdat u ons- beroofde ki n-dertjies nic vergeet nie- daarom
i's
die korsie wat ons eet, minder hard en die water wat ons drink, minder bitter.Klink-klaar en welluidend nog die weerklank in OtiS oor: .,Omskep
jullc kommando's in reddingslaers." Die daad was by die woord. En hoe
bet die J1arte en beu.r.s.e oopgegaan van Boere vir die afhanklt'kes van Boere
wat ly en offer omdat hu/le Boere is/"
.,Dis hoogverraad om jou eie lief te he"-dreig dt'e beskermer van klein nasies: ,.Dis laagverraad om jou he/de in die steek te Jaat"- antwoord ons beilige smart.
Aan u ons dank, Generaal, en san die O.B.-Noodhulpfonds, vir 'n soet druppel in die ediksbeker. Ons sal hom drink, tot die droesem drink ..
Die nag is swart, maar sy middernagtelike duisternis sal ons nie ver-skrik nie-reeds sien ons. hoewel ver en vaag, die eerste strale van 'n opgaande son: Boerevrybeid.
Die water is diep, maar die woede van die stroom sal ons nie meevoer
nie- reeds voel ons voet die vastc rots: Bocredom.
Gcneraal, ons, die afhanklikes van ons geinternecrde mans, vaders. en seuns hct 'n onbegrensde vertro·ue in u Ieiding.
Ons bid dat hierdie kinder/ike vertrr~ue u sal skraag in u moeilike taak. Ons bid dat die Skepper wat gewil het dat die Boere 'n volk sal wees, u sal bedeel met die nodige maat van geduld, moed en wysheid om altyd te kan handel tot eer van Sy Naam en tot heil van die Boerevolk. ....
Ons bid dat dit die Bestierder van ons Boerevolk ·se Jotgevane mag
behaag om u vir ons te spaar totdat u die kroon op u ed~J werk mag sien.
Namens duisende vrouc en kinders van ons geinterneerde Heide.
MY GOD! MY VOLK! MY LAND SUID-AFRI[{Al
S
o
nn
ige ta
b
a
kb
la
r
e
rus
1
n geun
ge o
u
w
yn
v
at
e
.
On
ve
r
s
t
oo
rd
word
h
u
l
ryper e
n
ryper totdat u
die
vo
l
ma
ak
g
eur
ige belee
k
w
al
i
tei
t
v
an
dtV.J"dr
I
I
t b k k
a a
ry
.
di'W"J~
d
ie
r
y
pste
<'!WEE
SAS~
ANK
Be!angrike
Boeke
lV
errig
81 olksdiens
!
Lenings vir
gesalaJ"ieerd
e
per:sone verkrygtJaar.
.
'I'
e
nne
•titer~billik.
RAr'\DPLEEG
§AS'3Al~KP AARL
: -
Posbus 266.
W
OR
CESTER
:
-
Posbus
57.
KAAPST AD:
-
Posbus 2387.
lfername Persona uit dio ::>.A. geskledcllls, deur Eric
SLOckeastrom . . . . · . . . .
01e Atnkaanse Vrou. 'n Il
e-kr•upw oon:ng van dill rol
wat dit> v1'ou m dw
gt:skJe-dellls vao c.A. gespuut bet
in die jare 15m>-W ll:l 1 deur
Er1e titockenstrom
Mlotes en Sages van die Uneke, ba1e mom verLel
denr Mev.
P.
vno Braa.mSkandinawieso vertelli.nga .. Su•o·A truwanse Sooga•ere
dour dr. C. S. Grobbetaar
01e Stem van uie Votk. Lui
-m•g, onderhoudeud, le cr-~uam, deur .N. G. B. v. d. 6/8 p.v 6/6 p.v 11/6 p.v 4/6. p.v. 6i6 p.? Watt .. .. .. .. 1/6 p.v.
Saam Verban, deur Mev. M.
J. van tiLraten S/8 p:~
Stuur u beste!ling aan
PHO
ECCLESIA~DRUKKEIOOie Luau
S
teHcnho
sch
§
.
J.
l(RYNAUW
Argomen~ H<~nmllaar 60 PromuHe Koper. to Spesialis in Dames TabberJs en i\1;'-llo;pakke ® ~lau~ en Du.mell SkoC!D.tl 0
Kruidenierswart> tN~u die billik<>t~ Prysu
Q
Bo:>t.ellingil worci opgo;;ue"u' eo uumld· dellik by n hui.< afg<~low€lr
@
H/v NUWE· P.n G.AHCtASTIH\Al
Peen 68 POSbuS 54
iB
EAUFOH
T
-
W
ES
VERLOWINGS, HUWELtKE, GE· BOORTES,. ens.-kondig dit aan in
DIE O.B.
SI~AKELS
omaak
ketting
!
Net so bou versorgde, selfstaodige buisgesi.nnc 0
a aelfstandige., :selfveraorgende \I"O.lli en land.
*
S
~~l~~
~
y
·
G ; ~ ~ ~~==~~~====~~~~====
SUIO-AFRI!U\
ANSE
NASIONALE
Die weddik versorgde huisgesin
is die een met 'n Sanlam-Polis
lEWENS
ASSURMdS
IE
MPV.,
BPK.
~ TAKKE OWA.R!JOEUI'l 01£ UNI£
HOOFKANTOOft WAAI..STRAIIT la. KAAPSTA[)
D
IE 0.
B.
, WvEN8DAG
,
6
_
OKT
.
.
J.9
-i
3
.
Ve
rvolgers
van Ossewabrandwag
sal
V1Hvolg van bls. 1 kol. 2.
taalt sat voortsit. Maar hulle is daar,
hiel"(!ie manne en vroue, in hul tien
-duisem!e in ellt·ll provinsie dwarsueur
ons vader land. . Ons tee.nstanders wou
ons breek-hulie het ens net gebrei."
Hoe hot die lede van die Beweging
in die ufgelope vier jao.r van von•ol
-ging ge1·eageeJ·? Ds. Vorstor wnt on -lnngs losgelaat is uit die Sentrale G
c-\"angenis in Pretoria waar oog sowat dortig politieke voroordeeldes sit, het
namens sy kaml.lrado in die LI'Dnk be -loaf ,dat hullo met die Regering goon a parte vredo daar bin no sal sluit uie."
,En ons hCt ons .kamerad·ll agter slot
en grel)det taat weet .Oat solank cen
enkerc Afrikaner in kamp of tronit .neG
sy straf moet ondergaan vir die idee,
ons
nooit
die stryd daar buite sal staar~ nic. Oolt ons sal geen aparto vrectesluit nie.
ENDU11'
Die Badoglios is uit die Ossewabrand-wng uit. En ens verandcr nie ons
idoaat en ons vcrtt·ouc
met
oiko voort· mars of te;·ugtog, hetsy in Europa ofin Suid·Afl'ika nie. Ons is nog ouder· wets genoeg om te gto dat as jy voor
God c.n jou votksgenoot •n vrywillige
eed sweer, dan moot jy daardie ced hou, mooi weer of stormwec•·, vera!
stormwecr. En antlers as menigc poli· tiCite weerhaan, gro ons ooh dat as jy •n vriend gevind het, clan marsjeer jy
met hem enduit. Jy taat hOm nie half·
pad in die steek ollie.
,Dat die storm, clio krisis, uou oor
gans Europa en die werold woed, dii woct elkccu. Uit Oos-Europa dreig 'n
bolsjcwi:;'tiese vloedgolf wat, indicu nio gestuit nic, ook ons g~:wisse ondergang
betoken. En ook in Italic hoof
nic-maud te hoop dat hulle u[~ twintig jaar van fascisme · na kapitalisme terug kan gaan oic. Al alteruatief is die ko m-rtfunisme, Sow jet-ltalic."
Maar hde die magte ook al heeu en
weer slinger, die Ossewabrandwag wyk
nie af van sy inge~<lano lcoers na 'n republikeinse gesagstaat nie. In clio
Ossewabrandwag word die soldaat ge· soek, nie die demagoog uie- die sol -daat \'an die Rcpubliek.
Om aan to toon hoc agter die skerms teen die
o
.
n
.
gestry word, noem spre-kor die gcval \'an hoofkommandllnt
Meiring. 1\leiring is 'n huurkoper van kroongrond en sy koutrak stipulcor dat hy <.lie grond moet okkupeer. 'l'oe
interneer die R.e¥eri ng hom. oaarna
wil hu!le sy fam:!te van die grond dryf
en die koopbri·2f !tansct:eer omdat iW die o!tkupasie-ldousule nic nakom .nie. ,Met suH1e optrede ncem die ver-ant
-woordeiike Ministtlr en die betrokltO
amptonare 'n ewcntuele verantwoor· ding op nulfe S!<oucrs wat ck persoon
-lill liewer nie sou aanvaar nie," hilt dr. van Rensburg gesc.
'n Tydjie gdede het 'n verant
woor-delike offisier van die speurdieris, clio
\TOU ,·an 'n gearresteerde Afrikane1 probeer oorbluf om haar inan te be
-weeg om 'n verklariug te doen. ,l:Iy het aan haar gcse: ,~le\Tou, julie mans moet steel vir die Ossewabrand\,•ag so
-dat die O.B.-offisiero kan rol in die
geld terwyl julie doodgaan nm hunger.
So
hom hy moot praat.' Ek werp diebeskuldiging met vcragting van die
Osscwabrundwag :tf. Ek wcet net dat
O.B.-offlsiere bulle plig n>tstrecf en n-ie
hul banldntl::wsc nio. Anders sou bulle by die Regering c•n selfs in dio Bpeur· diem> gestaan hei..
,'u Polisiemag wnt tot onlangs die
puik-rnag ,·an ons volk was, en vandag
nog grotendeels is, iR deur politieke spcnrders denr dieptos gesleep wat
hulle en clio-volk nooit· sal v(}rgeet nieo. WREDE LEUEN
, 'n Joug volksgenoot, Julian Visser,
was onder clio skadu van die gatg
ween$ politicke sabotasie en sy lot was
lankal reeds uit die hande van die Spcurdiens in die van die Goeworne
ur-generaal, too 'n plaaslike politicke Sf•Curder hom in die \'eroordcelde sol
gaan sien en nan hom se: ,Ek kom
jon meedecl da.t jy oormorc gohang word. Maar jy kan jou lowe red a~ jy praat.' Dit was 'n wrede lcucn en 'n lae daad. Visser (en die vo!Et sal hom onthou) h2t hom dour hicrdie
slo·ikaanjag;ng nio laat oorrompel nie.
Ons sal hom jare lan!< ontllou. En ons sal seer se!<erli!\ ook die betrokke poii·
tieke speurder .nie vergeet nic, nio sy
naam nie en ool\ .nic sy optredc ni·O. ,En hulle bet nou so vcr gcsak dnt
hulle selfs cleur die k:J.fferradio £;3 ui
t-loof ..-ir enigo informa;;ie wat sal l:!at
lei tot die arrestasic van 'n gesogte
politieke oortred<>r -'n S.J. of
vlug-teling ujj, 'n k<11llp of iats dcrgeliks.
.Kommentaar· is onnodig. So gaan <.lit.
nl vier j>Hc lank met klopjagtc, rures
-tasies en magsmisbruik. En as die O.B. r:ie met sulllc abnormatc terrcur· middef.e gebreek kan word nie, 11oef niemand tc twyfet .dat 11y gaan wen
wanneC'f' sal<e weer .normaal word nic.
Na
vier jaar staan die Ossewabranu·wag neg.
,i.\faar al moot die
o.n
.
vundag diospit afbyt van dio Empire-vervolgings
weens sy nasionale temper, is hy uic
net gecliencl met die nasioualo strewc
soos ons hom vir die nfgelope t.wintig
jaar ken nic. Hy is tewcns ook
oor-tuig en fauat.ies sosinal. Ily wil die siel vau die AJrikanerdom red, numr
ook clio liggaam." .
Daar is nou bcsluit om '11 O~sewn
brandwag-bystand t.c skep wat. ten doe!
hot om :;over moootlik vrygelato gu· interneerde Afrikaners wat sonder heenkomc sit, met rnacl en daad by to staan. .Aan die hoof daan·au sLaan p1·of. L . . J. du Plessis en hy word
by-gcstaan dour dr. P. l\Jcyci· en mnr. J'. F. du P!ooy, van Job::l.llncsburg.
Losgelat.e gclntcrnecrdes waL nadero
inligtiug vorlang kan hulle tot dr. l\loyer en mnr. Du Plooy in die Spo or-bondkas-gcbo.u, Johannesburg, wend.
Hy bet teo s!ottc verklaar tlat die
O.B. spyt mag voel oor onvennydelike tlinge van die verlcde, maar dat hy oor
niks hoof skaa.m te voel nie. B.y prcek
uie net die sosiale gesindhcid nic, QY
beoefen dit.
Aan die cinde van die toesprank va.n die K.G. bet die hele vergadering spon -taa.u op die been ge-k01n en is hy drie -keer ,ons bring huldo" toegeroep.
Na. 'n gebed denr hoofkommanda.nt
prof. C. A. Rautenbach is die ve rga-dc,ring afgesluit deur die sing van die
gesangvers: , Want gocdertieren is de Heer . . . " en ons Volkslicd.
Hiermce het 'n p1·agtige byeeokorns
ten eindc geloop wat nog lank iu die herinnering \"ltn Pretoriano en bcsoe
-kcrs sal voortleef.- (Tn·lse Kor.)
VERJ AARDAGI{ET'l'ING
3 Ol~t.: Rita Liebcnbcrg; (Ko
order-Paarl), Hanna Kel (Pearston), Jo s-sic du Plessis (Snthcrlnnd), Rhinus
Nortje (Sut.herland), Lenio Bicldt (Wolsoley), Jan van Eck (Port-Eli· za.bcth), Schnettler de Wit ('l'arka· st.ad), Bnrond ,Johannes Carel Coon
(Wesselbron).
9 O~tt.: Susanna vun Tonder (Some r-sct-Oos), JacobuF- J\Ialan (P.K. Hu-guenot, dist. Paad), Christoff c.! Pe -trus Jochemus Prinsloo (Wessel
-bron).
10 Okt.: Beatrix Olivier (Bcanfor
t-\Vcs), Helena van der \\'esthuizen (Kakamas), Rene Doupers (Noor-der-Paarl), Johanna Gertrnida l\ial-hcrbe (Vryburg), Christina Vivicrs (Upington), Etienne le Ronx ( Franschhoek). 11 m~t.: Beat.rico Wiid (St<>llenbosch). 12 Okt.: Salmon Pienaar (George), Rosina Pienaar (George), Sarellena
l\:laree (Stcll~noosch), Pedro van der West.huizen (Noorc.ler-Paarl), Marthtt l\1agaretha }3a$SOll C:Vlalmcsbury),
Helena :\Jcger (George), Schalk nm dor Me me (P.l\.. Doskuil).
13 Okt.: George Sampson (Port.- JJ!i
-zabet.h).
HELDEDAGVI
EI
U
N
G
OP
S
TE
LLE
N
BO
S
C
H
Heldedag sal op 9 Okt.obcr op gr oot-se wyse tc Ste!lenhosch gevicr word. Onder Ieiding v:tn die A.N .S. is gesorg vir 'n uitmuntonde program otet op
-togto en geskiedkundigo voorstellings. Op die Coctzonbnrg-terrein sal dr. J.
de IV. Keyte1· van .fitoemfontein optree
ns die rcdennar, terwyl daar in die aand 'n yoort.sett.ing y;nl die vim·ing in 'dio stadsaal sal woes. Aile volk
s-genotc van omliggende plekke word
dcur die A.N.8. uitgcnooi om dec! ie GCClU.
l
9
-
!3
.
nie sy ni2. .k dat 3 nit -! laat ~sogtc vlug -&eliks. 1n dit arre s-IS die rreur -1 hoer 1 won d nie. )rand· llY die lgings ty nio lCI'OW(I wintig k 001'• ril di(l maar ssewn -n doe! to gu-;onder by to stu a.n rd by-mnr. slmrg. nadere •t dr. Spoor -end. aL die 'del ike ~\' 001' preek ie, l~y ,k van . spo n-r dric- 1 ~P mun.nt \·erga -~n die is de nkoms in die be so e -. )V
G
orde r-' Jos -~hiuus Bicldt rt-Eii- -rarkn. -Coon :ome r- Ru-~~ Po -ressel -uf ort-mizen Noor - 1\Ial-'iviers Roux DS<"h). lrgo), ollenn .n der :artha llll'y), ~ van -Eli-)p
rroot -~vord. :esorg t op-lings. lr.J.
,ptree :t die iering "'~ ~elks word 'el teDIE O
.B
.
,
\\'0~~\SDAG,G
OK1'
.
19
4
3
.
---
-
---
-
-·
Die
L
a
ndbou
i
n
Ons
Aan
staande
Sosia
le
Vol
k
s
e
k
o
nomie
H
oe
i
n die
Gesags
~aa
t
G
ebo
e
r
sal Word
D
.
L. 10/4-
3
.
Die Kapit«lisme hct dcur •n eensyclige ontwild<eling van die
goudny-werheid in ens land die landboubeclryf aan die een kant uitgebuit en laat
doodbloei en aan die ander llant die ontwikkeling van ,noodsaaldH{c nywer
-hede, gebasecr op die natuurlike hulpbronnc van ons rand, bclemmcr c.n serfs
verhoed.
Wauneer dio O.B. nou so dat dit die
tank van ons uasionale en sosiale gc
-sagstaat sal wccs om weer ons ekono
-miese lewo op grondslag vau 'u go
-sonde Jandboubedrvf en die oordecl
-kundige ontginning van auder uatuur
-like hulpbronno in te rig, dan bedoel
ons dat <.lie landboubedryf self op grondslag van ons natnurlike lands
-omstandigiJ.c<.lo ingerig moot wees en dat die sekondere uyworhede weer ge -grondves moet wees op 'n ekonomios
gesonde primere produksie, d.w.s. die opbrengs van ons Jandboubcdryf en
nm andcr n;nuurlike hulpbronne soos
mincralo wat ons met Yoorueel kan
onrgin. M.a.w. in komcndc sosiale volkseko.nomic moet ons Jandboubedryf
en ons nywerheidswcse hulle by ons
natuurliko landsomstandighede aanpas.
In belang van die voortbestaan van
ons volk ftan gee.n bodem-uitbuitendc
pra:1tyl1e Ianger geduld VJord nie, nie
in die landbou en oo11 nie in die nywer -heid nie.
T n hierdic bespreking \Yil ons die
pick ,·an die landbou in ons s·osialo volksekonomie nagaan en ook wys op die· v(•rpligtinge wnL dit op ons boere
-gemecnskap
le
.
AI gaan ons Yau die standpunt uit tbt Snid-Afriko. Yanwee natuursom-stundighede nie 'n landhouland is en dus ,·ir sy volkswQlvaart nie slegs op
di·~ landb0u lmn staat maak nie, b
e-t<'kcn dit nie dat ons nou maar die landbou moot venvnarloos nie. Hoc
m!'cr ons tot 'n nywerheidsland ont-wikkel. hoe groter die verpligting om on'< landbou ekonomies gesond to hou omdat ons dit teonoor ons nageslagte
,-crskuldig is om ons vaderlandsbodom
de!.'t;:lik in stand te hou en omdn.t die
Afrib.ner.volk <.luarvrtn bewus is dut
die frisse en toonaangewendo bloeu in
om; YOlk nog altyd van die plnttoland
~ekom heL. 'n Helfstandige en woh·a-reude boeregemcenskap is die vernaam
-sto voedingshron vir 'n doelbewuste nasionalismc en die Afrikanervolk kan
dit nic bekostig om dour die verswak
-king van ons laudbou him·diu l'outein
te laat opdroog uie.
ELKBEX OP SY PLEK
:.\bar om op die lang duur 'n self
-standigc e:u welvarcnde bocrcgemeen·
:;kap iu ~>toud to hou sondor om 'n
permaneute las op die andor woh·aarts
-brouue v:111 die volk te lc, is dit vol
-~trek noo1baahlik dat die lanclbou hom
b~· die U:!tuursomstnndighedc- van ons
land moet aanpas. As dit by voorbeeld vasgestel word dat 'n streek weens
natuursomstandighede mcer gcsltilt is
vir vccboerdery as vir saaiery, dan
mag nie toege!aat word dat ltosbare
weiveld dew· saailando vcrvang word
nie net omdat graan tydeli!{ 'n beter
prys behaal as vee. Ons vacterlands·
bodem mag nie ultgebuit word terwille
van die tydelike voordeei van- die L!ldi -vidu nic maar dit moot as ons ver
-naamste nasionalc bate tot voordccl
van die vo!k as geheel op die fang duur ontvJik!{Cl word.
:OI.u. w. ons meet ook !>Osialismo 111
dio landbou toepas. iiict, die oog hier-op sal die sosiale ge&agstaat alle nodi-ge muatreels tref vir die beskerming en vorbetering van ons grond. O nder-sock sui denr boore-do1>kundiges moot in~(>stcl word mt die ~cskikste soort
boorde-rv vir elke nn.tunrlike streok
b. v. wa~r vecboerdory dio beste boan
t-woord en waar tuinbou of saailande,
en wn.tter soort vee of produk die besto
daar aard. Die O.B. het reeds die b
e-wys gelet'Jer dat hierdie saak vir hom crns is, want reeds in sy organisasic
hot hy die kunsmatig9 provinsiale ·in
-doling afgeskaf en ons fa,nd in min of
me or natuw·li!<o geblcde ingedeel. H ior·
die natuurlilHl indeling sal nog varder
dcurgevoer word sodra omstandlghedo
dit toelaat.
Hoewel dit uit nnsionale en
maat-skupliko oorwegings noot!saaklik is dnt
ons grand die groots moontlike
Jand-LJ.:mbevolking moot ondorhon, moet die
grootte van die landboubevolking iu
die ee1sto plek bcpaal word deur die
drnkrag ,·an 'n elconomies gesonde Jandboubcdryf, m.n..w. clke boerde ry-eenhoid moet groot genoeg wees om 'n
selfstandige menswaardige bestaan ann elke boeregesin to bied.
weens die skandalige wanverhOu· dingo wat ten opsigto van grondbosit
onder die kapitalismc ontwikltCl hct,
bcskou die sosiale Gesagstaat die
eiw·
.nomiese verdeling van grondbesit as
ccn van die dringcndste vraagstuldtC
wat opgelos moot word, vera! in dill
geval van onproduf<tiewe maatsltap
py-gronde en versnipperde privaat grande.
W nar 'n boer so kortsigtig i~ · do.t hy
sy g1'0nd in sulko ldein stukkic:~ wil
Yerdeel dat sy suuns of :lllder boero
op geeneen van uie stukkc 'n behoor -like bestaan knu maak nie, dan meet hy in belang van sy ,·olk en in belang
van sy eie nugcslag belet word om dit
to doon. Net so mag 'n persoon ook
nie toogelaat, word om meor grontl te
b('sit as wat hy prodnlctief lmn bewcrk
Di('.
PlUV A 'I'}!; BESIT
Private grondbosit. sal ook in die sosinle Gcsagstan.t die g1'0ml$lag van
die landboubcdryf vorm, maar dun sal
doelbowus daama gcstrcef word om die
aantal solfstandigo grondbcsittent!e
boere so groot moontlik to mnak. Die
rigting waari.n grondbesir tans ontwik
-ltel, nl. dat huurplase toeneem en
eien-domsplaso afneem is nio in bBlang van die ontwiftketing van •n selfstamlige en selfrospel~ terende booregemeensl(ap nie, en meet dcrhalwc in die
tcenoor-gestoldo rigting geswaai word. Daar
sal egler teen gewuak word dat onbe -1-·wame bot·ro met allerlei
bystandmaat-reels op die plaso gehou word. Die·
geno wat nie vir die boerdery 'n aan-Icg of begoe1·to besit of nie in staat is om •n suf~ses daarvan to maak nie, sal
. in die nywerhecle opgoneem moet word.
1 Om die idcaal van 'n selfstandigo
grondbesittende bocrogomeensk~tp Lo
bevorder, sal in clio sosiale Gesngstaat
gecn opekulasie met grond geduld lean
.word nie. •n VOl!( mag nie toelaat dnt
met sy vaderlandsbodem vir persoo
n-li!to voordeel gespefwiecr word .nie.
Ons ondervinding mot die kn plta-lisme hot ons geleet· dat die. la.ndbou
geen sekcrheid van bestnan bied as die
prys yan sy prod.ukte gcdurig v
or-ander nie. '!'en oinde die selfstandig
-hcif] ,·an die boeregemeenskap as
ge--hccl te verseker, sal die Gesngstao.t toc-&icn clat vaste lnndboupryse gercol
word en wel op so 'n pcil dat dit die
boe1· 'u redeliko vergocding vir ay
dienste aan die gemoenskap sal ·
vor-scket·. Om \'Order die aanspassing vaii
die boerderystelsel by die natuurlike g(\nnrdheid van die bepaalde streke to bevorder sal ook vasto prysverhoudingo
tussen die vorskillende landbouproduk
-to gereel moeL word. Vaste pryso en prysverhoudings kan aileen gereol word
dcur 'n omvn.ttende bemarkingsorgar nisasie in die lowe te roep wa.t clie
afset Yan JandbouprodukLe van die boer tot by dio verbruiker op die mees doelLreffende wyse sal reel, met uit-skakeling vau ulle onuodigo m iudel
-maune.
By die vasstelli.ng van landboupryse gaan O!lS colt uit va11 die gesonda be·
ginsel dat geen spc!mfasie met •n volk se voedseJ toageraat mag word nio.
lillEDIET
YIR BO:EREi\Iaar die boer kan nog nie salfstan
-din- wee!> as hy aan dio "'Cnade Y:tll eo (Yc!T:>lg op b!s.
3)
G
.
A.
F
ICH
ARDT,
Bcp
cr
k
(Lid Atrikaaosc Haodelsfnst!tuut)
MASJ!NERIE, YS7ERWARE,
PRODUKTEHANOELAARS
11~ Tukke
A
lliiJ.Jn'[}l
•h. 000 _£J~\jj
JjJ) ~JJ
~:» Ledp =~~"' Hoot ka.ntMr :.DRIE
~aems- fond• £113,000 Fooo 700 OpgcrJgB
LOE
l.
V
IF
ON
TEIN
ffi"l
St. Johnstraat SS, SL,OE~Jl\'=ONTElN
8e;;rntn1ssc, K iste, Kranse, Gra1stena
HET U
AL
13ESTEL
?
ln
dien nze,
do
en
d
it tog cladeli
k
!
it. .!V!ORE MAG
TE
LAAT
WE
ES
J~
·
=
GENE
RA
AL
0
~~
~It!
~ifio
HERTZOG
rrrf. h %hi\ I s:=eeti!Z\
~rn
Lewerasgre
sl?.iedleu~i
$
deur
C.
M
.
van
deiDl HlElEV
ER
*
Verskyn
Eersdaags
*
Di
e
boek
beslaan
ougeve
et 9
0
0
hlaa.sy
-e
met
seMsrun~ goto~'iop kunspap
i
er
.
U
sie
n
h
om
a.,qseun,
a..'!
&:t>.z
dent,
as
regte
r
,
as p3litik:us
,
as
lci~r,as
Eerste
~..-1inister, asmens--
~ndan
as banne
ting
in
sy
eie
land
I
lHIIIE!R
IS
~
w
BOlEK
W
A
1
ELK
E
EN
MO
ET
IBESIT
Prys
£
1..,2
Q6
EN
POSG
ELD
1/
6
Ween~
die
oorlo
gsomstandighed
e kan
ALLEEN
kontant·
bc.~telli.•·1gs
in
aa
rune
r
king
gem~emwo
rd
.
Gereed
t~cd
ie
he
lfte
va
n
1943 MAAR bestel
no
u.
DIE
OJP
LAAG iS
BEPERK
*
•
AfRi
K
A
A
NS
£
P
IERS
BlE
PE
RK
Posbus
8
45
.
Joh
annesburg.
V
E
RLOW
IN
GS,
HU\V
ELIKE,
GEBOORTES
DIE 0
R
.
't\OEXSDAG. 6 01\.1'. l!ll:-1.Die
Da
ad
~oo~ 'n boom sr hnr~l'l;; in diP lt•ntP
uit~toot, i.O l.r.t ol•s ,·olk ::;y hcldo ,·r:·nl in tlir ,·oorjnnr uitgostoot. Ju tlio C<'rs!(• holfLc van Oldobt•r is go!J.oro
drio Jli'Cijidcntc van on:; kortstondigo BoorNrpuhliclw. onder \Vie die twPo
hooffi~ur<' ,·an die 'f,:·<.cde Yryh <'itls-oor!og, ns ook die tl\ re v!'ggencr:lnl~
w:lt \'Cr:tntwoortlclik was ,·ir die kry·g s-rocm wnt die Boer in dio oe nm dio wcrcld bchnnl hot.. l)it pas ons dus om in ons cersle Oktober-uitgnwo huldc lt• uring nan di(' !wide nm die Bocrc,·olk.
As on~ dink nan die groot ru:10nr nm on~ gC'~kicdenis, \\'Ord on~ in di<> ccrstc plnns gctrcf rieur uic dingo wat hullc
lmDOJ.:N
het on nio deu•· diedingo wat, bulle gese hot nic. Ous
volk hct ouget\\') fei.J baic ,.~lim''
mensc opgol<'wcr. Daur is name a:lll-gctckcn in ons g;eskiedt•nisboeke van mann!' w:n \'l'r~tnndelike hoogtcs bc-r(·ik hot waL hulle onder die grol<'s "il I nat. tel. Dog \'311 ui L 'n \·oll;:s-oogpu:ll bcslwu, "·ord ann hullc \ ':tn-.Jag gcdink iu tcnne Y:ln loodgcwigtc w:u die \·aart \'lln 'n opkomcndc ,·olk
n•rtrang hcl. Hul welsprekendhcid,
hut spitsvondigheid
en
hul grootge-tcordheid hot vit· die Afrikaner seen
bct<!i(Cnis nio. Hut name !eef rHo voort
in die hart vn11 dio voik nie. Dit staan
aangctckon or die siellosc- blanie van
::.:~~kiedcnisuoclw. Vir sommigC' van hiortlio ,grotcs'' is daar sclfs monu-lltcntc op::.:ori/l:. Vandag sprcck nog net die !dip "n:nnit hul bceld gcl<np
i~, ~~· kouc tnal nan die Ycrbygangcr.~.
Huile is iets van die verlede, gestorwe
-ncs, want futile hot ·geen DADE
voort-gebrin:; om hut t;rooth2id te ver!<Ondig
nic. Rullo was produkte Ynn die go
-1-kicdeuis. en nio dio geskicdenis pro-duk van hul dado nio.
}tnar· dio hcldo wnt ons in Oktobcr ::.:cdonk, is dio manno van die D.AAD.
II ullo hot nic gory op die goskicdcnis
nio, mtl:lr hct die ll:C'Skiedenis self help drn. Tiullc hot. ll:eskiedenis GE:\IAA.K.
~fullc was alma( dw:1se in die oii vnn die ('en of andor, want die man wat die ~owonc loop \'1111 sake ,·crstcur, is in dio oii \'an dio !cdc 'n dwaas. 'l'oc
Kruger· 'n wal gcgooi het dwars in die pnd Yan die libcralistiese vloed, is hy uitgekryt-sclfs deur sommigo \'lin sy eio mcnse- :tR 'n bckrompenc. Too Steyn in oondgcnootskap hom ingc-wcrp heL :1011 die lmnt van Transvnal
IN·n Jlritso Impcrinlismo, is hy dour
haio v<"roordccl as 'n kortsigtige. Too De \VeL on De In Rey sondor kouo
be-rek,nin~ hul geringe magtc aangemo c-dig hrt om die stryd teen die oormng YO:>rt tc Nil. is hullc dour baie bcskou as on,·ornntwoordclik. ?l[nar in dio gchcuo van hul nagcslag l!!ef hullo \·andng voort ns hclde, as manno Yl\n die DA,\1). .
Ons ,·olk is ryk aan holde. Maar helde is .nio mense wat tot die verledc
al!een bchoort nie. Vantlag, llc.t ~;oos
op enigo nndcr tydst.ip vnn ons geski
o-dcni~< roCip tlio omstantlighcdc na hcldo,
nit mnnnc wnt bereid sal wecs om in die nnngosip; van vyandolike teonstand en brocdorlilto Yoo:roordcel 'n daad to docn wat ons volk sal losskeur uit die
~ang ,·an dio nlledaags o -die gang
,·an n'rTnl on ontbinding. En ons hoor at die voetstap;>e vc:n da«rdio helde.
As dio Afriltnners van die \·rystaat na
jare ,·an hnndc,·ou en kouc protes-mosies nou cindclik oorgann tot die stigting Yl\11 • n cic universitcit, dan
sicn ons danrin die wegbercider \':tn die komcndo hcldo. As ons na dio
tronkc en Jcarnpo van die Empire kyk on luistcr na dio boodskappo vnn mood
on volhnnling wnt van aglor die
do-ringdrna<.lvorsporrings na. ons kom, dan \'Crnecm ons daurin die rollcnde dond.:!r van 'n l<Omendo daad. As ons
volk so by sy ticnduisende na die con of antler punt. bowecg soos 'u panr
janr gcledo t.oo vyftig-sestig duisend
ropublikcino uit nile dele vau dio land 'u rcpublickcinso betoging b_y die
Yroucmonurnont gehou het, dan bc -speur ons danrin die wil tot die dnad
- al hot duardic botocring verstOrL in
Alto polltlelto bcrlgto on kommentanr, tonsy
woar nnders vcrmcld, ru opgestel deur N. 0. s. v. d. Wnlt. Groote Kcrk&~bou, 70:1, Knnpstnd.
2 iULDE
AAN
HJE
U~HmSee
n
b
edes
en
Ge:;
k
cr
!k
e op
Sy
\-e
rjan
r
d
ag
Die: oni\·angs wat ons Kolllmtlnclan t-gcnernal, dr. Hans Y:tn lwnsburg by
gclecn tltcid van sy ycrjntudag\'it:-ring
to Klipkoppics, Pretorio., op 25 Soptcm-bcr le bcurt geval bet, wns sckcrlik
die mccs ordelikc, gedissiplineorde en goed ingerigt-o opelug-byccnkoms wnt
nog deur die O.B. gerE'iil ill.
Genl. prof.
G.
Ctxmjc lrct. in tlic n:tnrl namens die holo vergadering die K.G. ~cluk gewcns met die hcrdonking Yan ~;y geboortecbg. ,Ons huldig u uit'n gc,·oel Y:ln dankbaarheid jcons God wat u ,·ir ons gegec het om ons to lei on mot die bcdo dat u vir ons lank gc-$paar mng bly om ons tol. dio oo rwin-ning tc lei," hot genl. Cronj6 ond~:r
lot>juiging gese.
,Ons weet dnt u die rcgto Ieiding
gcgec het en danrom weot. ons dnt u in die toekoms ook die rogto Ieiding snl gee. Ons wcet ons I~.U. slaan bo aile Afrikancrloiers nit". (Oowoldige toojuiging.) C-<onl. Cronje }1(1(. voorts
gcwys op die liofde wat tho Brand-wngte Yir hul ILG. koe<>ter en die ver-lrouc wat bulle in sy Ieiding hot.
,.Ons Yolk belcof nou ·n lcnL<' nu ·n
wint('r , .... at baie lank was. Die Lwin-tigslo een was ,rjr ons volk !Jot, dus,·cr 'n wiuter. Ons hot. oorwinni11g1:> bohaal op m:,atsknplike en kultnrcl<' gcbicd mnar <.lie eintliko oor\\·inni.ng, nanmlik
'n vryo Republiek, bet ons nog nio he
-han! nic. Die Iento vir die Afrikanor-dom hot egter reeds begin dnag (t.oc-juiging). Ons vollt hot I auk gonoeg nnnk gostaan in die winter van sy
vcr-nedcring. Soos die ulooiscls nn. die winlct· het die Q.ll. nn. \'Ore gckom. Die O.B. is Yir ons 'n tekcn dnt die bcto1· t.yd nie moer vcr is nie. Dio O.D. het Yoral twec krngte waL hom
!ant ,·oortbeweeg. Dnar is dio pligs -bosof on offcrvanrdighoid wat hy l>y ous ,·.olk wnkker gemnak het, on die
!trag wat niles in bewogiug briug on ann die voorpunt staan, is ons K.G." (Tocjuiging.)
liierop hot die aanbicding van
go-skenko govolg. l\le,·. dr. C. Eloff, wio
eo oggonooL tans onverhoo•·d in die
In-tornoringskamp op Kofficfontein vor-kcer, hot namens die vrouo on
afhank-likes ,·an gcintcrneordc en ge,·angc Afrikaners 'n pr:::gtigc ,·orgulde adrcs aan dio K.G. \'Oorgeleos on oorbandig. Hi<'rin bcdnnk hulle clio K.G. vir niles
wnt hy dcnr die Noodhulpfonds on nnclcrsius gcdoen hot om hullo leed to
vcrsag, on sprcok hul onbcgronsdc vc
r-troue in sy Ieiding uit..
'n Silwerkollekte vnn meor as £30
is as geskenk van die hole \'Orgndcriug
,·ir die Noodhulpfonds nan die K.G.
oorhandig. Nnmens gcucrnnlskn.p Pr e-toria is 'n pragtigc O.ll.-wnpcn ttit
lcildip gekap dour vcldkornot Spies, gcskenk, en namens die llocrcdogtcrs vnn Pretoria. 'n pen en inkstcl mot
die O.ll.-wapon daarop, alios ook uit loiklip gekap dour veldkornct. • 'pies. Dit is oorbnnclig deur twoo lcloin J3oe-rotlogtertjies wnt die K.G. oulik gesn-luccr het. Die K.G. het clkocn 'n soen gogoe.
Die Jeug van Gebied l!' hot 'n prng-tige stoel geskcak. Die K.G. hot, egter later geso dnt hy hullo kan vorseker
da t. sy tceustnnders corder 'n gomnk -Jiko stoel sal uodig he.
Verdon~ geskenke was: nnmcns die
lloorcjeug yan Gebied E 'n gornamdo ontworp met 'n gcwecr, pik en granf dnnrop, sinncbccldig Yan ons wcor-unnrheid CD beroidhoid tot diC!I!:I j dolt!' die vroue van Gobicde E en li' 'n hor -Josio in 'n stuk pragtigo gcpoiC'crtlo sl.inkbout; 'n bookstanndcr nit
tam-uotio in 'n jukmotief, dour Gono rnal-slcnp F5; namens die O.ll. ''an Oobicd F 'n stcl boeke oor die Twcedo
Vry-hcidsoorlog; 'n geskonk gonrnnk donr (Yervolg op voct ,·an kol. 3)
die gaping ,·an purtypolir.icko dnad -loosbcid. As ons mork hoc ons volk
homsolf in gereedhcid bring binno sy Volksbowcging en hoo clio idee vnu die
sosin.lo en nasionalo rcvolusio dour
brocr nog vyand nn onder gcd•-uk knn word, dan sien ons dnarin die pnd vnn
die dnncl, en dan s& ons: staan vas uroer, daar is weer heldo nan die kom, daar word 'n DAAD szobore I
DIB
0.1~..
\VOI·~NSD1\G.G 01\'1'.
191:~.·---l(erke
Vr
a
P
ar
tye
om
fvloedertaal
nie
Dee/
van
Hul Beleid
te t~1aak
Sal
lnvoering
-
van Tweede
Taai
n1e
Duld
In 'n gosamcntlille verklaring van dio drie Afri!(aansc !<erllo in
1'ransvaal insOllto moedertnal-onderwys word vorktanr dat ctie e<erltc hut bos
<.locn om die stryd oor hierctio onderwysbegir,sot buito c:ie pm·typolitie!( to hou,
en 'n bcroop op die politieke partye ctocn om die saak nie as •n p::rtysaalt
to behanctcl .nio. Dio Kerlt sat nietemin tcenstand bied indien die b2ginsct
aansctas word. Die verklaring lui as votg:
,Die Afrilinnnso Kerko hot hullc dour die jaro hcon aktief boywer vir die onderwys on opvoeding \'an die Afrikaanssprokondo kindors, en het dit us 'n vernamo dcol van hul rooping
bcskou. Dio nparto moodertnalskool is dan ook vir 'n groot. dee! dio \'rug van 'n historiese ontwikkoling waf, Oi> die jnrclango strowo vnn die Kerk gcvolg hot; dit bcrus op onomstoot.baro op-voe<lltundigc, kult.urclo, organi~a.torioso
on god~dicustigc grond~lao.
,Hicrdie grondHiao van die moedor-tanlskool is so hog on opYoedh"lmdig, so gocd verantwoord dnt die invoering \·an clio tweedo tan! as vocrtaal by die onderwys van enigo vak, uebalwo daUI'-die tweode taal self, rnot die nadoligstc go,·olge vir die kind gopnard gaan.
,Die ICm·kc vorhoug hulle dn:noor
<ht in die jong~to tyd die skool met parallollo klasse vir dio gcbruik van
die twee voertale iu nparte klasse
on-der dioselfde dak, dour gesnghebbende
leiors van die stan(.ijpart,yo w o11s laud
ondubbolsinnig voroordool is.
,Die drie K2rko hCt totnogtoe met
sukses _gctrag om buitc dia part
ypoli-tiel( te bly en het aile moont!ike po
-gings aangewcnd om to voorkom dat
die bevordering of bestryding van
hier-die Sltole deur die politielw partye as
deel van hut beleid aanvaar sou word.
,Die ondcn-inding hot gelcer dn.t
kcunis van dio twccdo tnnl die besto
bevorder word dour doc! troffendo on
-derwys in dnardio tau! self on nic deur
clio tweedo tun! to !nut geuruik as
medium vir oon of moor a.uder ,·akke
nio.
, Die Korke wit nou oolt nog lml b
e-roep hertraal dat hierdic beginsel .nie
as partysaalt behandel moet word nie.
As enige party egtcr die afskaffing of
betemmering van dio mocdcrtaalskole
voorstaan, dan dwing hy die Afr:kaan·
se Kcrl(e, in clio handhawi.ng van hut
erkende opvocdingsbeleid, om teen·
stand te bied.
, Die Afriltaanso Kerltc wit dit hier
-mee onomwondo taut bCI(Cnd word dat
hulle as l<erk!l die suiwer moodortaal·
skolo (cnl(clmcdiumskole) bCoog en
voorstaan en hullo gerocpo voct om
hicrdie inrigtings, soos hulle nou bll·
staan, sander die invoering van •n
tweede voertaal vir enige vak, op aile
moontlil<e gcoortoofde wyse te probeer
handhaat.
Dio verklaring is namens dio res -pokticwe Sinodalo Ondcrwyskommissies ondcrteken dour cis. G. D. Worst (vir
clio Ned. Ron•. of Geref. Kerk), dr. C. H. Rautonbach (vir dio Ned. Herv. Kork) en ds. P.
J
.
S. do Klorl.c (vir die Geref. Kork).(Von•olg van kol 2) urandwag Pret.orius, 'n waardige on-baas wat ongelukkig nio self kon tccn-woordig wees nic. Dit is 'n ossewa
uit.gokerf uit Transvnnlso kiaathout;
namons Boofkommnndnntskap
lloks-burg-Pr·imroso 'n pragtige lnn
dsknp-skildory; deur die mnnne- en vrouo-kommando's van llclfast, 'n kiorie uit boring gcmank. Dit. is die ha11dewerk
van clio kommando self; dour clie mnn-ne-kommando van Benoni 'n ontworp wat voon'ltcl ,Ons mug nie vorgoot
nio"; van die Kom:nnndo Debora
Rc-ticf 'n pragtige Arend nit versiersui -ker gemauk.
Aan me\·. Van Rcnsuurg is namons
die Kultnur- en Yoorligtingsafdeling deur dr. P. J. 1\Ioyor 'n bronsbcold
\·an die K.G. oorhandig.
\'v.
F.
CARSTENS
<Edms.) llpk.
BEQ:&Al"NNSONDt!:RNF:~OUL!; en llLOEllfiS'l'E Ocntrl\lwc~: 62, I'ordnburg
Bec.kettogebou. J'rcshlcot~trtmt, JoltnnneobC61J
'OIRNS ONOOR•rREJJ'LIJ< - PRV~E LAfiiJ
NIE VOLKSKANDIDAAT
In \·orband met d~c vcrkic>.ing '" Kimbcrley-dist.rik skryf genl. ll. .J. Vorster dnL mnr. D. Rossonw bomHcll
op aandrnng van :;y Icier us par t.yl\an-didnat lnat, bc!loem hcc, e-n nic m, volksknntli<.laat. soos in 'n vori~<: uit-ga.wo in die ,·ooruitsig gcstel was nio. Die oor<:t.>nltoms hot dt:s ,·en·nl.
(13crip; dour J. J. Venter, Sasbanlt-gcbou, lllocmfontein.)
MARKAGENTE
Ons isU
agente en istrot:J dat ons dit mag wecs. Met ons puik organisasie en verse-kerde afsetgebied kan ons u tevredenheid
waarborg want dit i~
sckcr - u tevredeoheid is die enigste basis va.n ons suksesl Eiers, Pluimvee, Grocnte, Vrugte, Veer en Vee.
Volkskopermark
BPK
.
MOREMARK, NEWTOWN,Fooo 34-1442, Wolhutentr. 62, JOHANNESBURG.
HJE1LDIEDAG
SATERDAG,
9 OKT.
'
43
Senirale V
o
lksfee
s
vir WES-KAAPLAND op
STELLENBOSCH
PUOGRAiU
PICk: COETZENBURG9 vm.: Optog van Univorsitoitsgououo 11:1. Goetzonburg-l!'eesterrcin. 11 vm.: .Fcesrede dour
Prof. J. tie W. Keyter.
12.30 nm.: ~lidclagcte: Dring eio vlois,
tocbJ'<>OtiJres en cctgersedshap. \'uro sal nangelo word ,·ir vll)t s-uram on kofue ~;al tc koop aau-gobrcd word.
2.30 nm.: \' olkspelo en J uk:.kti.
3.30 n.m.: Jougtocspraak dour
Prof. P. J. Scnoernan.
4.30 nm.: Volltspcle en Jukskei.
V·t:rvcrs.nss sal gedurende diS
llllddag verskai wora. AAND: Plclt: SIADSAAL.
V ot•rigtrngs begrn om 7.45 nm. (l) .F'cosrcdo dour
Ds. J. S. Theron.
(2) Tablcnu,·oorstelling van ons Hcldc-goslcicdonis.
L.W.-Kom noem dec! nan biordio
groot, optog en vereer ons HELrfE soos dit. ons betanm.
Dr~~: ,-oll; ,;<( r:•g of wit.
&
II
{
nu~<
\'an ~<c. wa in, hi01 ~mnp; die ee Afrikn1 dink d ~kiiiC'n .l'\ooit want 1 <liesolfi en d~t del om like m lik die geglo ners s1 die gr i\ frilca ment ' skaf c1 het m aile A sent t maalt 1aasge1 gocie !taner~ bleed . raak i ko~k op clio eleksi~ 'l'ocr h ek" ge1 beid ' k-ry er algom' eenhei vorske \'1\n do 2 bring oortui leicrs nerdo1 Rcpul: ecnhei party. was v nie: Dit k' baie ,. on be] hct e self d Ore ~ aileen dert·e; en all gcbiec vyanc en bu rung duuro van • hoo voll<s: was c is of die p uitbu nie. moet ann kapil w;.utr son do hoof! skaili ·kapll tigga vloei staal nisae terse omv; tuur skul• stan: besk bcsit gron ins delir _i\, ,·oed pun1 met nie. moe QP .~
1:1
.
~I
P" ~ in lOS ltl, a/{ seiT
lll J. tself \:Lll -as uit-oie. tnk-I 3 >ue 1~, If). 1.$ -.n -e -ieE
D1E
O
.
B
.
,
\\'
OENS
D
AG,
G
OK'J'
.
H}
t
l:
3
.
-
·
-
-
-
---
·--..--. .. ~--
-Die Geffooff
van
'
n
B
rand wag
Ge
to
e
ts
J.Van my geboorUl nf, knn ok maar
se, was ck 'n nasionnle Afrikaner; en
in hiordio nnrdso lowe bet ok net gc
-smag na e{'n geluksnligheid, nnamlik die cenheid en vrywording van die
Afriknnerdom. :.\Jnar ek hot altyd
go-dink dat die nasionalo party in sy vor-skill<>nde vorme dit vir my sou vorkry.
Nooit het ek hieraan getwyfcl nic,
want ek hot geglo dat dio party-lciers dicsclfde snligheid gosoek bot as ok, en dat hullo die enigste moontliko mid-del om clit to verkry op die hos
moont-like manior probccr toepas het, nanrn
-lik die stem on die pnrlement. Ek hot
geglo dat hulle stadigaan die
Afrika-ners sou bymckaarma.ak en dan eendag
die groat slag sou slaan dour met. 'n Afrikaanse meerdcrheid in die parle -ment daardie helo Britso stolsel af te slmf en eli<.> Republiek uit to rocp. Dit
het my nat gehinder dat twlle altyd aile A friltaners wat nio hOnderdper -sent by ilulle party staan .nie, uitge -maalt i10t vir vo!ksvel·raaicrs, at wat: laasger.oemdes op huHo manier nog gooie Afrikaners, en in eilt geval Afri-kaners- mensc van ons ·eie vices en
bloed. En dan bet ek ook gcskok g
o-rnak in my goloof as die party-leiers
kort-kort die republikeinse vrywording
op die ngtcrgrond skuif terwille van
elcksie-voordeel of praktiese politick. 'l'og het ek partygelowig gebly totdat
ck gesien l10t hoe hullo, too dio een
-heid van die Afrikanerdom byna v
er-kry en die republikoinso ideaal feitlik
nlgemeen aangeneem was, duardie
ecnheid moedswillig in die openbaar
verskeur bet on daardie ideaal
van die sogonaamd
nndersdenkon-do Afrikaners in verdenking
go-bring hot. 'l'oe bet ek tot clio bittero
oortuiging gekom dat dit by clio
party-leiers nie die conheid van clio
Afrikn-·t
nerdom is wat tel nio, en ook nie dio Republikeinse vrybeid nie; maar aileeneenheid Qn vryhCid deur middel van die
party. Die party, so bet ek ontdek,
was vir hulle hoofsaalt, on nio clio volk
nie: Die party was vir hulle die voik
Dit kon ek eers nie verstaan nie, want baie van hullo hot ek Cog geken us go()io
en beproefde .Afrikaners. Maar oindelit<
het el{ ingesifl!n dat .die party-stelscl
self die oorsnalt van illll dwaling was. D 1e partystc:scl het hullc go leer om
aileen du~ wat die party-program on
-dert-elten het, as volltsgenote te beskou,
on aile ander- vo:xssenote op pOIJtJOite
gebied altyd en oral te beveg as vollts·
vyande. Want anders kan dio party,
en hulle dour die party, me <he r~geor mng vorkry on behou nie. 'l'oe het ole duarop gE<Iet. hoe maklik 'n volksgenoot
van 'n part.y vervrecmd kan raak en
hoe mtLkhk 'n volksvrccmde in 'n
volksparty opgeneem kan word: dit
was dUJdCJik dat d1e party nie dtc volf.;
is of kan wees nie- d1t rus tog .net op
die pap1er1ondament van •n program,
en nte op die lewensfondament van
bloeds- en lotsgemeensltap nie. Nee, dit was duidelik dat; die; partysielst'l
die dood \·yand is nm volksccnlwiJ.
Ai, hoo swaar was hierdie lcs om tc
leer! Maar toe C'k hom geleer het, het
ck gesock na. 'n organisasie vit· vo!k s-politiek on volksecnheid in plans van
partyp.olitiek en partyoenheid. En dit
het ek tot my vreugdo in die Ossewa
-brnndwng gevind. 1'\ie dadelilc nie
-want ecrs was ok bevrces dat dio O.
lJ.-loiors ook nog dio party-politieke gcos openbaar van ,my organisasic is dio
,·olk" en ,alma! danrbuit~ is
volks-vyande". M<:ar toe die broederstryd
losgebrand llot en die O.B. sy groot getall-0 moes inboet, toe was dit vir my
asof die O.B. gelouter gcraalt t;et en ook in sy leicrs tot die bclydenis
g<:-kom hOt dat die vol!t grater as die
organisasie is en dat God bo aJJes is, en dat die orga.nisasic aileen van waar -dc is in diens van volkscenheid en tot
eer van God. So is el.; bekcer van pnrtyman tot brandwag.
i\1aar nou I>O 'n vriend vir my: ,Die O.B. so tyd is verby." ,,IIoo so"? vra
ek. , \Vel", ant.w·oonl hy, , verecrs
hot clio O.B. politioko volksoenheid ge-soek, on die is nou in die H.N.P., clio enigsco Afrikannse volksparty, verwc
-senlik; in die tweedo plek hot die
o
.n
.
clio rcpnbliok aileen van 'n Dnitso
ocr-winning verwag, on die Duitsers se kerk is nou uit; ten derde hot clio 0 .B.
allo heil in nk~ie gesoek on nl sy aksio
het. in Juio gesLort; jn dio viorde plo~
won die O.ll. 'n gesngstaat; invoer en dit bestaan nou reeds onder gO'UI.
Smuts en sal voortgcsit word
on-der dt·. Malan; en oinddik wou
die O.B. 'n beloid he wat sowel
;,osiaal as nasionanl sou We€S, on
so 'n boleid hot; dio H.N.P.
reeds oponlik ::anvaar. Wat bly daar
dan vir die O.B. oor? Wat nog orger
is, die O.ll. hot nou maar net 'n Van
Rensburg-party goword, a! std dit nio
self !candidate nie, en sit dus not on
-nodiglik die ,·olksverbrokkeling van die .A.P. voort."
So bet my vricnd geprnnt, en dit
was vir my of dio vrede wnt my siel
in die
O.B.
gevind het, weer wou weg-smdt in my gomood. .i\1aar net ''ir 'noomblik, want sender dnt ek dit ge-woot bet, het dnnrdie vrede on si
ols-oortuiging reeds in my wortel goskiot
en tot vastigheid gekom. Ek hot my
vriond too so 'n rukkio vas nnngokyk,
eers met 'n sweom van bitt~rheid,
maar spocdig mot 'n rustige glimlag,
en geantwoord: ,Vriend, jy vergis
jou, en us jy non 'n rukkie stil wil
Juister, dan sal ole jou vertel wanrom.
.En ek is bly om dit te knn doen. Maar
!nut my alles weer 'n biotjie oordink,
en dan gesels ons volgonde week vo
r-dcr." .l::llortoo hot hy wg(lstem on ons sal nou volgendo week clio gesprek voortsit.
D
i
e Landhou
in
On
s
a.s. Sosi
a
le Volkse
konomi
e
(Von·olg van bls. 3)
uitbuitcndo geldskieters oorgelaat word oie. Die nodtge .Krethutrmngtmgs
moot geskep word om in d1e buhootte
nan vasto Jmpitaal sowel us bedryfs
-kapitnul to voorsten en wei op voor -waardes wat rekening hou met die be
-soudore anrd van dte Jaodbou. Die
bootbeginsol in die nuwo krediotver
-skallingsboleid moot woos dac vaste
· kapttaal nio regstreeks van private
liggame en persone na die lnndbou mag
vlooi nie, maar wel deur middel van 'n
swats- of staatsboheerJe kredioto rga-nisnsie. So 'n publieke ltorporasie kan tcrselfdcrtyd voors1eni,ng maal< vir •n omvattcnde verscker~ngskcma teen n a-tuurrampe. Om die hUidtge h\ndbou -skulc.J.vrangstuk op te los sal dio Ucsag -stant dit as oen van sy eersto sako beskou om die kapitalisn~io van
gronJ-besit op 'n ckonomies bestaanbare
grondslng te plans. l:l.tordie taak sal in samehang mot die okonomioso ve r-deling van grondbosit aangepak word.
kapitanl kan kry, on die gorcoldo
nf-betalings moet so gercel word dat dit
route en kapitaal insluit sodat die boer J<an wcot dnt sy skuld na 'n soke.ro
tyd afbetnal sal wees.
l30ERE REGEER SELF
soos reeds gc:;c sal net soos in dio gcva! van ander vertaftkLnge van die
ckonomicse Jewe, die werkiHte bCheCr
van die landboubcdryf oo:, toovertrou
word aan die beste voormannc ond·Cr die boere, sodat die boeregemeensrwp self sy sake !tan reel onder die aJgC -mene Jeidt,ng en toesig van die Staat
wat die eftonomiese lowe as •n gehcel
moet ltoordincer . . Met die oog op dio
ontwiklteling van hul eic verantwoor
-delik·O boereorganisasle word die boore -gemecnshap as sodanig goed binne die
v
OII\Sboweg~ng georganisocr.VYF'
'n dec) van sy vaderlandsbodem is wn thy ongeskonde vir die nagesJag i.n pand
moot hou. Hy moet beset dat hy 'n
skakoJ in die vofksketting is en dus
slegs die vruggebruilt van sy grand het.
Sy plaas is nio 'n gewonc hnndelsarti-·
kel wnt sander clio minst.o- aarsoling
vorkoop kan word wannecr 'n wins
te maak is nie.
Ry
boer nie omdatby in clio boordery die moontlilcheid .
sieo om vinnig ryk to word, desnoods deur roofbou toe to pas, en dnn sy
plans to vcrkoop om op die dorp of
aan 'n stmodoord to gaao ,aftroo'! nie. Nee, sy plnas is vir hom 'n on-vcrvrcembaro erfgocd en daar wil IIY
sy Jaastc aaem uitblaas.
Fo
on 62
lJ.l>og
}ms
53
As die bact· aan die oinde van sy
!ewe gekom het, moet hy hom ~tan
troos met die gcdagte dat sy skoonste
0111 da.nkbaarste monument nie net op sy graf sal praaJ nie, maar vera! in
sy veld, sy damme, sy plantasies en aJgemenc plaasverbeterings wat hy dour sy onvermoeide arbcid vir sy na-gesJag gelaat het.
S
takings
i
n
Enge
lan
cl
In
die nfgelope paar woke stroomdanr gcdlllig berigte in van staking~
in lowensbolangriko nyworhedo in
Eu-gcland. In verband met die verlies
nan steenkool ::ts gevolg van die
sta-kings het dio voorsitter van die Dritse
vakbondkongres gese ditt hy uic syfers
kan noem nie, ,maar hullo is s
kok-kond". Ernest De\·in, Britse minister van arbeitl, het ia 'n locspraak ,·oor die Laerhuis die stakings t.oogeskry£ nan p:>litieke oorwegiugs wat bedoel is
om die oorlogspoging to belemmer.
HEilBRON
tfl\M te wcet dit is die plel~ waar u kan
\lJ) fwop na
u
smauk en sover u beurndit toeJaat
JBETEi{EN oneindig veel vir u, waar
u met' vricnclclikhcitl bcdion word
in u eie taal.
Di
e
MODERNBW
H
~KEL
fWA!Rt
-
KAGENJSOCAp
V
Ir©~& ~!©Hi®
Q)ftf!surk
llU.AIPST AD
0
BE"f.!H..!NG GESKIED ONMBJDEL· LIK, WEEKLJKS, I\1AANDIELIKS
{)F SOOS VERLANG.
BESA'E ~Dil PE'f&-:.
·
'"'-
J.l
NNAAR
&
VAN SCHOOR
J~lennnr: GUSTAV RETlEF.
'l"clcfoon 2-0212.
MAG
TIG
E
ROU?RE.l\fTVR..E1TONIN
G
ti'J
KL.ECH.
9 9
JD)i~ Gtedn~§np~nlllice<erd~ Afrrn
!
4aiDl~r~~m.
9
?
Dfi.E
PR!ENT
Y
A
N
DIE
j
AA
R.
Toege
j
uig
den1r
T
ien
d
uisen
de
Af
rikaners
.
Die Ee
r
ste
100%
Afrikaans
e R
o
lp-r
e
n
t
va
n
ray
S
co:rt
.
6 Vererlng van Boershelda.
Q 'n Bllh uit die a!ag van .Amajubo.
@ Dia St:lfe &kOonhald van di3 Wlldtu!n,
6'l Homantlese t<ln;.rOI In die hao!stad van Oom Paul.
0 15,000 gadlssipllnearde Afrl!~aners cp parade.
KOM KYK W AT D EIE BEWE.GING REEDS PR"EST.El']R B..ET I
('n
R
oa
j-Vertoning.)
IN
Ol~JEVRYSTAAT
PHILLJPOLIS JAGERSIFONTEii\! LUCK HOFF :. EOENBURG .. PETRUSBURG SMITHfiELD ROUXVI LLE . . .. WEPENER 2 Okt. 4 " 6 "I
MARQUARD .. V ENTERSBU RG .. 1s or~t. 19 " PARYS . . . . 21"
CLOCOLAN . . . . 1 " g " 11 " 13 " 14 " 15 " KOPJES .. . . FRANKFORT REITZ . . . . BETI-l LEI1 EM FOU Rl ESBURG .. HARRISMITH .. 22 " 25 " 27 " 28 " 29 " 30 "~!illil;!'~..s.~*"''""'m~"FI!i:.~"""a!!J~~~.i?~~""-R.;~
'N
G lU
L
IDHE
GIELElENTHIElliD
!N 01 E VOLLE Sl N VAN 01 E WOORD
Beleggings moet veilig en winsgewend wees, bcle daarom u
geld in 'n bewcse winsgewende besigheid met scs groot takwinkels en twee fabricke wat nlrnal 'n' vaste en groat omset het. Excelsior Meubels het reeds in sy eerstc jaar 8% dividend
op beleggings betaal, dit verskaf werlc aan 80 blankes wat jaarliks £25,000 verdien terwyl die jaarlikse gesamentlike omset
van die takke en fabrieke reeds £200,000 beloop.
U gaan ook deelncem in die opbou van hierdie grootste
Afri-kaanse saak! 'n Prag-brosjurc word tot u beskikking gestcl
wat bewyse !ewer van die sukses van
E
XCELS
iOR
~/liJEUBJELS
BlElPERK
e
Die Sekretarls, Posbus 6670.
EXCELSIOR MEUBELS BEPERK. JOHANNESBURG.
Stuur u prnt;·brosiurc a<;seblle£ ann
M ···•···
Net soos in die gevnl van grand en
voedsel gnan ons dus uit vnn die
stand-punt dnt nie toegelaat lean word dat mot landboukrediet gespekuleor word nie. Die boer en voornemende boer
moet to eniger tyd kan weet wnar ell
'Op watter Yo:>rwaardes hy die nodigo
Die reorganisasio en opbeffing van ons lnndbou tS egter nie slegs 'n kwes
-sie van beter prysreoling, grond
vcrd()-ling, kredietverskalling en organisnsie
nio. By ons boerogcmcouskap moet
vera! 'n nuwo gesmdhCid, 'n nuwo b<r
~:>ef van dio waardo en tank van clio
Jandbou in ons volkslewo, gekwoek
I
rrord. Die boer moet oak in die lan
d-~ou volgens 'n bepaalde lewensbeskou
