Die O.B. Jaargang 2, no.24

.·

t;eregi:sueer

curz:

die H.P.li. aa 'rl I:~blad.

Vir

die

OssctHt

brciTI(llwg

·:~

!

is

'll

gesoTI(le

eolh

nm

.

uroter

u:aarde as

aeld.

::> ,.

Omdat. slegtc belwisiHg

'n

t·olk

se

gcsomlh

eid

kos,

u:orcl

di

e

clew· !co

m

t:erbetcr

TWEEDE JAARGANG

.

Pr

o

f. Du

Plessis

Skets Aar

d van

S

taat wat Osse

walbrandwag Bron

g

G

e

en Provinsie

s

, do

g

N

at

uurl

ike Ee

nheid

Onder een Politiek

e

Hoof

,Uit die volksbewcsing \ran die A frikanerdom wor.d uitgestoot die president van Suid-Afrika wat ons eie sal wees. Oit sa! onnodig v;ces om hom te Ides, watlt as ons bewesg en storm om die mag te vat, sal daar •n man aan die voorpunt wees. Dan hoef ons hom nie te Ides nie. Hy hOt die bevryding sebring, en hy is ons PI'Csident," het prof. L. J. dll Plessis gesc toe hy •n kort oorsig van die Ossewabrcmdwag se tcekomsbeleid gcgce het by geleentheid van 'n vergadering op 22 April tc Paarl.

Hoorkomdt. :\lax ::imuts het ::s ,-oorsittet· opgetree en bet s«:lf met t;c·bC;d geopen.

Prof. Dn Plessi, het begiu deur daarop te wys <l:lt A fril;a, en llie uet Suid-At'rilm nie, die toekoms \':l!l die Afrik:lncrdom is. :\ frilc:t het baic ee~11~ lank gclo on wag op die ocskawing. Daic nasics hot al probeer om hi~>r­ die donkc1· Janel oep tc maak dt· die beskawing, maar bulle hot alnllll ;·cr -uwyn in die wclsa.nd van die naturcl-lebloed - soos Prcllor dit uitdruk. 'foe kom ons vooroucrs met die Hock en die wa cu hullo rnaak Jie onbe r-bergsnme woreld oop. Hul cie regering

wou hulle aauvnnklik kcer om nie

verdcr as die Hottcutolsholln ntlberge te "'aan nie, maar tcYergeefs. Later wot:" die Britto !milo beJeL om uie verdcr a.s die VisriYi<:r tc gaau uie, maar ook dit kon hullc nie stuit nie. Hul J.:oppe het uooruwaarts gestaan en noordwaarts lu:c hulle beweeg. Hullc won na dio :\yl, en danrom but

hu!le in Trans\'aal 'n rivior ::\ylstroom genoem. Caroh1s Trichardt het. ~elfs denrgedring tot; in Abessinic waar ~en!. Smuts vandag is. Die feit dat $!;CUI.

Smuts se kop na clic uoorde ~taan. moet dcels ook toegel>kl·yf word aan 3ierdic drang van die Bocre\·olk, wan!. ook Smuts bet uog Boercblocd in hom "·at nie denr die F.mpirc Yer:tn hr kau word nie. liy is l'gte1· 11ct. to

ba;tslig til op uic \'Crkecnfe patl.

Oos is bcstem om hi<>rdic lnnu :,koo'l

tc maak, maar daa n·oor hct on!' !llil-joenc Afrikaners nodig. A~ ons eeudag EO n:r is om _·\frika I'OI to woon -want ous ;tnucJ,socr nio, ous woon bom vol - sal ons 'n grooL taak in die werelclgcskiedonis

h

o.

Daar ~al uog ·n groot botsing kom. tus~~o<u tlio ~os~e

en die 'Vcstc, en w1c s~ dat hlc,·!Je botsing tusscu Chri,.,lcndom e11 hci:le n-dom nie bcslis sal word dcur .\tt;ka se inkoms nie?

Ons taak is om die rigting van die verlcde voort te sit op die geslagtc wat kom. As ons in hierdie gees dinv., en ons vra wat staan ons nou te lloen, voel ons dis nie mecr •n vraag hoe ons gaan stem by •n verkiesing nic, maar wat is die onveranderlike koers in ons voll<sontwil~kcling. Ons sal dan vra watter koers en nie wattcr party nie. Die kwessie ,.:HI partye is 'n !>aak Y:ll~ die oomblik, maar ,-ir ons gaan dit oor die cloclpunt ,·nn ons ,-olk~n·r­ lang.:.

O~S BELEID

In die afgc-lopo manud.; hot die beleidsafdelinu van die O:.:oc wabntnd-wag gcwerk."' Die

doc~

was nie om 'u program op te stcl m<:.

Om;

bcwceg en !nat on:; uio bind dour woorde op papier uio. Ons is net aan die Afrikanerdom gebind. Die doe! 11·as om aan t,c tlui hoc die volkslewe ver-belcr en omrrevorm moot word. Spr. wil dan net ";n paar punto in hicrdie verband noem, soos dit gefonnuleer is. Ous laat ons eg~r deur niks bind

nie, en as later gevind word dat 'n ding nic goed werk oie, ''erandet· ons hom tot ons die regte bet.

In clie eerste plaas vr:1. on.,; hoc ons staat sal h-k. Ons stel dit "o ,·oor tlaL uit die volksbewegiug van die .\fri-kanerdom, die Osscwabraudwa~ \'an nou - waartoe later 111iskicu aile Afrikaners sal behoort - die presi -dent van die Republiek Yan :-;uid-Af1·ibL uitgestoot sal word. Hy wot·d nie gekies .deur die ~tiesersmassa wat uit uitlanders en kleurlinge bestaan nre, want hy moet ons cie we3s. Dit sal onnodig woes om horn tc! kie~, want as ons storm sal daar 'n 1!1(\l\ nan die voorpunt woes. Hy hct die bevryding gebring, en hy is die Pr e-sident. Hy stel tla.n sy mannc nan om hom by to staan, manne wat clkecn sy werlc verstaan. Die hoof nic juis

geleerde mnnnc te wecs uie, maar man-ne wat elkeen sy vak ken. Dan veeg ons die Provinsia!e sterscl met alles wat daaraan ldecf weg. Die parlement sal dan al reeds we.g wees. Dill land wor·d ingedeel scos God hom ingedeel hot en nic scos die Sritte dit gedoen hct nie. Die Bolan•! \YO!'rl eon tl<:el.

N

og

Geen

\

-

r:

e

d

e

n

a

Stemhns-Oor

wi

nn

ing

ily gdeentb.,id \'au 'u ,- crgadc•-ring op Yredendal verledo Yrydag hct dr. :1falan die H.N.P. so beleiol ten opsigte Yan die oorlog as vol~ omlyu, ,·olgens Die llu rgcr:

, Die l\asionalc Party sal AK-'l'illWE dee.Jnamc aan clio o01·log; ;;tnak en sy lroepe tot lliuno s~· grense terugbring. Op clie V1'IHI~ of die Nasioualc Party onmiddcllik n edc sal sluit, is sy autwoorcl dai dit sal afhang van die vraag of Suid-Afrika sal k:111 lwm in 'n posisie ,·an absolute- ncutraliteit. Dit hang af van wat die omstan-di:::hede sal wees."

die Karoo ·n ;:nJe1·, ell:-,. So 'H~aui­

scet· ous on~ land as 'n eenhei<l onder een hoof. In die Boland is "'·"'' en

in die Karoo skape, maar oral i-. on~ Afrikaners.

Ons wil tlie dorpc ook skoon maak en die munisipale stelsd wcgvccg w;1:tr uie neemdt>liuge heers. Afrikaners ~al

daar aangestel won! wat ,-era! die ::.ledc sal regmaak en reg hou.

:\s die land nou min of mct·r -.!won is, word 'n Jys \'an llurgers opgcstcl wat. aileen uit Afrikaners sal bestaan. Vrcemdelinge wat Afrikaner~ wil 1vord, sal getoets word dcur ·.n raad en dan toegclaat woru tot diO burger::;],:\p. Daar sal ook 'n Yoiksraad wee::; waL deur die burgers gckies word, maar die steh;el van verkicsing sol audcrs as \·andag wec,s. 'n Lys v:tn kanuidatc sal opgostcl word en dan kan vir of teen hulle gestern word.

·

.

lll~ JT 1·: 1.:\ :'\ J)

Tql ·ol'o.:t· lw1 nus as .-\frikaucrs nie vecl tc s& gchad onr on;; bnitclandse bclci,l nic. Ons ht:L HlO<ll' S:\itlll me.t die Empire gcloop, en sy ,-yande was ons vyande. On;; wns op kunsmatigc \I'Y~e i1wt~kakel md Koeli<.>. :\loor en lri'diaan "'oor die hele '1\erelLI: Ons was ook ingebkakel by die \"olkebond waar

,unnq:;<>werk i~ om die libcralisme te YC:r~prci. wanneer ons egter vry is, dink ons in die ee1·ste plaas aan Afrika. Ons sal sorg dat die hele politieke. in -rigting gerig is op die ontwikkeling

en

bewoning van Afrika. Bietjie · ver-ner le Europa waar ens ook wil in-skaker. Ons l<om daan•anoaan en is verwant daaraan. Daarom s:;l ens wil saamwerk n1et Duitsland wat die Iei -ding !!n kerr. sal vona van die nuwe Europa, as ook met die ander Europcsc volke. \'ir die Art~erikas

so

ous ons het nede daanncc dat jullc jul in Amerika t.uis m<t;tk, 111aar .:\frik~.t bly vir rlic Afrikaner. Vir die klcurling uit di~ Coste hier by ons se ons: julie hct in ful stry<l· clie standpunt inge-neem dat die Europesc vrecmde!ing uit

H.N.P.

SAL BEGIN

WAAR

SMUTS BEGIN HET

Op

C:n l'ics \'Cl Jedc Sal.crJag het dr. D. F. :;\Ialan hom as ,-olg uit -gelaat oor die Party sc beleid ten opsiglc \'all die oorlog, volgens Die Burger van 3 ~lei :

.,V0Jdm:trskalk Smuts het in ]!):3!) gese dat SuiJ-Afrika net be-tr~lddngc met Dnitsland sal ver-br~ck en uic aktief in d!e oorlog ,a} deeloeem nic. Hy het hom nie daaraau gehou nic, maar as di<: H.:\'.P. :tan die bewincl kom sal hy min,teus tcrugkeer tot die IJD-si~ie wat ,-eldm. ~muts toe in die vooruitsig gestel het."

1 ndic moct pad gee. Asii~ vir die Asiaat.

Ons ondcrsteun iul beleid, <!:11 neem nou wcg die 1 ndicrs uit Suid-A frika. On; m(JC~ ook behcer kry oor die m idd<:lc 11 :HHtlcu r tlic •:olk se gees \.;c-iul'locd 11 or· I. Die necmdelin~ kan Jti~ die pers, radi0 en filmwese beheer

0111 daardeur sy l'rcemdc gees te ver-SJtni nit•. Hierdic dingo sal in die hand<; ,-an •lie Al'rikauenlom gebring 11 onl wat; nie beteken d<~t dit juis

dPill' 1

die slaat beheH sar word nie.

Di~ stuat sal ucL gesonde toesig hou daaroor.

On~ helt•ill in ,-crband met. die ruyne i., cl:tt mtt. onder tlie grond is nic priv:l:tluc~it kan we<:s nie, aangesien '.n p~;1·5.oon niks tot die ~katte onde1· d1c grond h:dra nie. ·n Boer bewe:·k s~· grond en daarom ht:L by be!:>ltSrq): 1l:tarop. Maar (lie rykdom onder die grond bchoort aan die volk- Daarom sal die mynwcsc ceur die staat bllheer word ten bate van die volk. Ons mine -I:Ilc ~al niP in die eer~te plaas uit ge-\ ot·r \\on! me. maar hier ve-rwerk 1\0J'II.

BOI::fWER~

ln 1 ._rbaml met die boe-!'den· \'l)el

on~ dnt- in die eerste plaas die ·bodem bcwua1· moet bly vir die nagcslag. (lccn bocnlen· wa t te<:n die natuur van · n bcson~lcrc streek i~, kan du,., tocgcla:tt, word nie, want. as dit teen die uatuur gaan, betoken dit vcrWO(;.>

-tiug van <.lie grond. Die boen~ sal hierin gelei word nie deur amptenare nie, maar deur bocr<e self. Elke vall -man ken die best·::: sy valt. Ell-.e be~

roep word in sy eie befang georgani· seer maar ook in bela11g van die voH< as gcheer. Die boere sal daarom self

Vervolg op bls. 2.

; ·ir

die

1.-opiwli::Uil<'

u;

lcw·de

h·o11tarlf

can

:;roter

u:aanl

e

as

'11

rull.·.

Om

-dat.

bele

r

lH·h ui:

;

in

.~·

gel

r

l

/w

s

- u:ord

clit

dc

•

ur

!tolll

Bel~id

Uiftg·ewerk van

O

ssew

a

lbramrd.wag

Aile~

Geree

.

<.l

Yll'

'fot•koms

Dit• O:;:<e\\:J.I,randllll).( :<t: bell.'illsa

fde-ling (!>ln<lic,J:wr,) nndcr ll'idin~ van prof. ),_ J. rlu l'le~.i.; \'!111 I)(Jtth

ef-:>trOOill. \\:h ,-:~n :?0 lot ZZ April op

Stellell bosth in ~i !t in.e: om rtie arbt>id nw die afgclopc maanclc nf tc rond. Hienncc kou hullc 'n om,·attc·nde hc-leid 11 at aile tcrrcine 1':111 ous

,-olk;;-lt>l\0 dele ,-oltooi en ;t:ln die Grootraa1l oorhamlig ,-ir bekmgriging. Die Osse -wabrandwag hct dus •n m1we mylpaal bereik deurdat hy nou vaste vorm ge-gee hct aan •n belcid wat, soos prof.

ou Plessis dit uitg~drult het, tegci}•k oud en nuut is, ouct omdat dit gcwortel is in ens voll;sverledc, maar nuut om -dat dit aanpas by die moderne omstan-dighcdc en vereistcs van die tyd.

Ook die :,t:lat so <>:unestelliog en in -ri<Ytino- is in bcsouderhcdc nitgcwork :>o7lac "::tie o~sew~i>randwag by oomame ntn die huidigo st:1at datlelik kan oor-skakel om sy Jewcnsbeskouing in die praktyk te ,-crwc~enlik . • 'odra <lio hni-digc kapitalist ieso 1·egcring ntu diu Gnie inecnstOJ·t, sal die gesagstaat van die AfrikanNdom onmiddellik verrys met 'n bcleirl wat t'oukelnunt ~al wecs, maar tog so t>CnYOUllig en na(,uurlik

omdac die uitgnan van tlie

u

ai

nurlike. Die twc·e \\'Ortcls \'an die staat snl wees dio bui~gc:;in en dio bedryf wat

onder~kcitlelik die nasionale ell sosiale strewe van die st:~at sal \·e1 tccnwoor-dig, d.w.s. die geungtc dnt ous 'n ai:;ouderlikc volk is en dat dkc YOiks-genoot die wagter i<; Yan ,~- hrocr.

116 Takke 44,000 Ledr-Hoofltantoor: Reservs-fondll £113.000 St. Johnstraat 65, BLOEMFONTF.H~

TW

EE

r---~---

---

---~

f

HET U AL 'BESTEL?

j

I

I

nd

ien

me,

I

a

doen dit tog

dadelik

!

I

MORE

MAG

TE LAA T WEES

1

GENIERAAL

JJa

80

M~

HERTZOG

deur

I

I

C.

M.

van

den HEEVER

9

*

Ve

rskyn

Eersdaags

D

ie

bock

be

s

laan ongcveer 900 bladsye

me

f

seld

s

am

e

fo

tos

op

kunspapier.

U

s

ien hom

as seu

n,

as

stu

d

ent, as reg·ter,

as

p

o

litik

u

s

, a

s

Icier,

a

s

Eerste M

inis

t

er,

as mens

-

en

dan

a

s

bann

e

ling

in

sy

cie

l

and!

IHIER

I

S 'N

BOEK WAT

ElKEEN

MOET BESIT

I

Prys

I

W

~n

s.

d

i

e

ool·

log

,

so

m

E

s

N

tandighede

POSGELD l/

lm

n

6

ALLEEN

l

wntant-

~

f

b

es'telling

s

i

n

aa

mncrldn

g· ge

neem

word.

Ge

reed

teen

di

t:

I

J

helfte va

n

1943 MAAR

be

s

tel

no

u.

i

j

DiE

O

PJLAAG

!§

lBE!PERK

•

I

1:

'

l

*

:

I.

~-o

s

~b~u

s

~~!~~K~:SE--P-ER_S_B--E-~~-

~

~

-·~-ln

e

-

s

b_u_rg_.

_]

!{ORRES

P

ONDENS

I

EK

U

RSUS

A

I!Rm.A."ERdie saos wat vir S LVIS1'u EJOle t lUsouc Elt! clcr~ - litesat r I1~s :

Bcstudccr on• Korrcstlondcnslcl<ursus In Boc l<-bou deur medium van A!rllcnnns ot Engels

s!egs vier maundc tank en word dan 'n ~;c­

kwal!!lscerde Bockhoucr met •u goclc saJarts.

Ons kursus Is goedkoop en docltrccrcnd. Ons

waa-rborg ultmuotcndc rc•ultntc. Ous spc

-slal!seer ool< in Natuurgeneslng, L!ggaamsbou, Skoonheldslmltuur, Maguctt~se I'ersoonllkbcid

en Eocq:ieboulmrauaoe. Lt<nsscoocmdc kur

-sussc word gratl!s uttscr~lk nan oos Bocl<·

h~ustudcntc. Bcsondcrllede gratis van:

Unle-Co•!l.thoultollc;;e. l'o8bu~ :JZ, Alt.xn.ntlrla.

RAM.

ME

Oprcggctccldc WM~ganclla Ra.mme teen

baic rcdelike pryse. Kudde Ramroe

£3-10-0 tot £10. Stoet Rammc £12·10·0 <:n boer. Groot knrkassc met ui

t-stanndc kwalitctt en lenste dte ken-rucrl<c. Skrywc ann: ;J, fl. ~IOOL·

~(,\N, Merino, P.S. Cn\doclc. l''oon 712.

ONDERSTEU".N

ONS ADVER.TEEB.DEU.

D

I

E O

.

B.,

\YOEl\:-ID

.

\

L

;

,

G

':\lEI

1

943

.

Volk

Twis

rue

.

Dr.

Wanneer

Hy

Beweeg

P.

J

.

Meyer

, Wanneer •n volk in l>eweging is na sy bestemming, veg hy net voor

hom en is danr nie tyd om links en regs langs hom te slaan nic. So was di t ool< met ons volk tydens ctie Groot Tre-k, maar elke keer as hy tot

stil-stand kolil, begin hy fangs 11om te vcg met sy mede·Afrikancrs," het dr. P. J. Meyet· op die Paarls!l vergadering op 22 April gese.

J n ~o

'n

,-olk;,be:weging is dam· geen

lwreke·nin~ nie. Sy eienskap i:s om te

waag; want hy beweeg op "·'" he:.tem -ming: :~r ongea~ die moontlike ge,·are.

Die Groot 'l'rek wa~ tiO 'n ,·olksbewE'

-1-(ing wnt n:'l die• nasional.:. bestemming

h~11·ccg het. ?llaar dir het ook die

~o~iale eien!;k:•p gelnld waardcu1· in di

E-YOlks~CliOOt 'n broer ge,:;icn is wa~ bt·

:--kc•nn mnes word. ln die woeste

w

e

-reid lwc bulle mekuar dan ook I'OOrt -durcnil h.vi);<'Slaall en gehelp. Hic·nlie

JlHJnso he~ nlles geoffC'r- al die toe -komsmoontlikhed.: in eli<: ou bedt>ling.

)funr hulle was ook bcreid om hul Jewc nee·•· lc lc binue die volksbcll·e

-ging. Hul groml~lng was hul geloof in Uod die kkepper wat bulle :~s volk

!tier geplant hct me-L 'n eic bcstem -Jning.

Sodra hulle egter tot stilstand gekom het, het daar twis in hul geledere uit-gebreek. Die oorsaak daarvan was die -libe(•alistiese invloede wat baie nog saam met hulle uit die ou Britse be -deling gedra het. So wou Potgieter by voorbceld nik!> met die Engelsc te do<'n ~ehnd het nie, t<'rwyl da:~r

an-der was wnt bc·r<:id w:~s om onder die ll1·it-e vbg te bly lll> di~ nie amler:.

kan nie-.

1'\:\ die llrilse \'CJ'OII'eriug in 1902

is tlie ,-olk,bcweging tot stilsiand g

c-dwing en van claardie tyd af hc-t oll!;

b ugs ons begin slaan en ::.kel. Daar

is IT\'heid hinno clio Britse slchel vcr -·lwntllg. Maar die Britse parlemcn

-tarisme is 'n ste!scl van sti!stand. Ons 11et daarbinne rondgemaal en gehoop om ·c.endag 'n uitkomr>lek te kry, maar ons hct alty.d swakke;· gcword. Ons vall\ is in partye vcrdeel terwyl 'n groot dee! ckonomies agteruitgegaan hct. Toe kom •1 l:;oplember wat. on~

Loon hoc swnk tlic padementarisnu·

wn::;. want hocwel diE· Afrikaners die

lcidiug d:WJ' geha(l hel. i& daar in !>clang v:~n die .Brit.se Empire bc·.sluit. Die parlemcnt het ons in die stee.k gelaat op die oomblik toe ons hom die mceste nodig gehad het. Hoe kan hy dan nog iets vir 011s in die toekoms beteken?

JJF;"'I{l!;(.T W .EJ::R

X:i tlic Eeurces , ... n )938 hct di~·

,·olk egter weer in beweging begin

kom binne die Ossewabrandwag waar

!tic bcrcke-u word nie, . tlog

a

lies g

e-waag word in belang ,·an die nyheiLl.

Ou~ onthou nog goed die wonderlike

gees wat danr in hierdie volksbcw

e-gitlg gehcers hct. ::\et. eon bevel, eu dit gly dwarsdcur Lot onder uit. :1\Iaar in 'n oomhlik ,·an stilstand het ous

ul.!gin dink oor dil.! toekoms eu toe i8 gcwondc·r wic die Ieier sal wees en hoc die ropublick gaan lyk. Toe begin ons verskil on uiteindelik kom die ondcl'ling:e stryd. Hiordie strytl is aau

-g0,·ocr deur die- lil.Jcralisme wat nog uie uit. ons volk:,lcwe verwvder wa!>

uic-. Die O:sse;m·abranclwag ·het teen hil·rdic gee!> gc,·eg. Op Elsbmg hel dr. \'an ltcnl:.bnrg a:s 't w:~re daarlecu

ge:,krcou. Hulle hct. hom nie begryp

ni(• Cll ge,~ dnt h.v president wil word.

Die ,·olk:,bcwcgiug is egrer nie da:ll' -!lenr gclot uiL nil.!. Sy gee:, bet gcll'en

t·n on:, i::. dke tlag besig om dic Arrikaners tl.!ntg le wen en we£>r saam in bcweging tc- bring. O!tS vcrsterk ook elke thtg tlic so::.iale gees ondH

Oth volk. )lct ons Koodhulpl'ondb leer

on., om 1·ir meka:n niles te doen. Ons

sc

nie die staat sal eendag ,.social security" bt·ing nie, maar ons help mekaar vandag al binne die volllsbe -weging.

(i I~BH UIK OOllLOG

J>it· !ltlll't· nrbcids~edagte- ,-au te wcrk to~ die dc.ot.l in bclllng van jou ,·ol k ell mctlc·rnen~, nE-em reeds vorm

;mn. Ons wil hienlic idc-aal l:~at }10~­

\':tl in die• plek vnu tlic· ou strem) om tc Wl.!rk 1·i ,. 'n pc-nsiocn wat jon late•·

in :sL;I:t~ :-;al stol orn ledi~ te sit. \'cn'olgc-n:;, het dr. l\fcyer daat·op

l:(e11y:s •lnt. ons volk vandag in ander

om~\aHuighe•lc li:we '" on~ yoorouers.

en daarom is Olb genootlsank om ook

under::. te l£>we a;, hullo, hocwel ons

nog op diest>lfde gronclsl:lg c-u b e-gim;els ~taan :u. hulle. \"andag is ons

die draer~ 1·au die gee!>leliko r(wolusie

wa(. hom oral in die wcreld openb:~ar

as reaksie teen die impcrinli>me en

kapitalismc. Ons :stnan 11ie :~llecn nie,

maar leef ook saam met andcr volkc.

Daarom is dit die ;,trow<' van die 0

.;-sewabrandwag om kontnk te so()k tnt t die ander ,-olkc 'n•t !>OOS on~ Yfl~''· Ons handel in die sin om die huidige wereldoorlog ook tc gebruik vir .die verwesenlildng van ons nasionalc do el-clie verltryging van die vryheid. Ons glo dat die gees van Vllrjonging in Europa sal wen en ree-ds gew.1n het, en daarmee waas ons ook niles, nie terwille van onsself nie, ,;,aar van hull2 wat na ons kom.

Pro

f.

du Plessis

skets aard van

St

a

at

Vervolg van bls. 1.

d~e produksie en pryse reel.

Da:~r sal ook ge&org word dat grande

nie te gt·oo~ of It> ldein i:;, nie. Geen boer moet tc min grond hi· nic, maar nan die :~tuler kant mug clnar ook nit: groot grontle nnlteloos lc nic. En hier din!< ons 'lleral aan die groat grond-maatskappye. H ul gronde sal gesny wor.d. Dit !!E'ltl egtcr nie clio prin1nt boer waL 'n stuk grond aangekoop het

nie, wanL al bc11·erk h,v diL nie self nie, sal l>\' kiuders dit ll':trtrskvnlik bE'wet·k. o'aar sal ook nie toeg'elaat word dat verbandc op gro11d gcneem word nie. Ccwoonlilc dwing: die bnnkt> cintlik die bocrc- om in gocie tyc• gchl

te lec-n teen vcrband op hnl grond,

maar sod ra I ye l>lcg word. ,-crhoog

hullc die rE?ute of roep die- vorband

op. SulkE' ding:t• l>al nie meer kan gc-hc-ur nic-. Die staat sal sors dat daar 'n korporasie gestig word wat <die boere van l1redict sal verskaf. As die boer geld nodig hct, kry hy dit daar,

en as die boer swaar kt·y, word die geld nie opgeroep nie.

Bpt·. wil by dit :tlh:,, bcklemloon dat

ons on-, hoege-na:und uit' hind aan pa-pier nie. As on., more W€'1:!1' amle-r.

-dink nor tlie Yraag,tukke, wrander on, hienlic bcleitl weer, en :Is icmand 'n be(e-r gedagle het. lwn hy tli~ Yir sY offisicr "C<- om tlit ,·oor lc lc ann

ciie

bcleid~;J

·

del

ing wa:w di t oon1·ecg

sal word.

1'cn slot.lo hel prof. Du Plessis

be--ldemloon !toe wondcrlik censgesiml

die sLudielaers ll':tS in die formuloring

van die beleid. Die }(aaplander hot

net. soos die 'l'rnnsvaler gedinlc Die rede hiervoor is dat alma! binne die Ossewabrandwag weg dink van wat vrcemd is en net aan die Afrikane. r-clom dink. As ons di~: hole volk eers

in hierdie gecbgtc•slroom knn Yereuig

en in be,1·eging briug, ~nl nik8 on~

111eer kan belel om die bt-slemming t.: bereilc "'<lt Cod Yir oc1., in hierdie

laud bc-pa:Ll he-t nie.

B

e

tr

e

kking

Hoo

f

\Vat

e

r-f

iskaal

e

n

O

p

s

i

gt

e

r,

Zauddrif

t

Be

s

pr

o

cii

u

g

s

raacl.

Applika::.ie:,. won! ingewag to~ 20 1\[ei

aan8tilande 1·ir die be-trekking yan

Hoof 'Vaterfislwnl en Op!.i~tl·r ,-an diE-llaad ~>e kanaal. werke, ~eret·dsk:'f> en \Yerknemcrs. Die ~alari, i, ·C:J.j per maand en die !<nk,e:,\·ollc :1pplilnmt sal

1·ir sy c-il· n:I'I'Ot-t' lang:, die kana:tl moet sorg. :\lclcl upYocding:skwal ifi-ka:<ies, onderdom, gc-~ondheitbloc•<.land,

ondeninding op )3e~prot!iing:,werkc £'!\

met 8('mentwerk, w:,tcn·cnlclin~. toe

-~ig oor werksulellSl'· en ~luit LWl'O

ge-wnarmcrkle getnig~luiflc: in.

Applilwsies gt>rig lt~ wonl :tnn di

c-ondE'I'getekentl<: :

-Zanddrift !Besproeiingsraad, POSbus 111

DTHB

P

RAATJH~S

VIR

ALl\'IAL.

Skeepoverliesc.

n:u 2/G l'ir die gesinue van gci'ntor-

I

neerJes), Sarel !:\lara is £1-13-0, Faan-; ' ~

/J

O<>If

Barnard £1-10-0, mej. Lenio Stander

W

Qp ~;:! ... \pril is. in die po.~. b&rig da.t

'n spt~:-;.,:1it'. k•.)tnuo-c van r1t0. _.t\.rnert -k:.:r,nsc· i->Ol:l:H l'asr~.:-stc·l hE-t· dat die

G;;nlii•·<·nle.<; in die loop 1·an \'cr!ede

janl' l:?.t(\0,000 ir,n skec:psruimt.e ,·e r-lllo:· l"·.(, wat mellr is as wat Amarika

en En~c!m1ll tesame aan nuwa ska!)f>

aang&::vt.~ h-c.t.

Hierdi0 1wnkondiging moP.> soos 'n ;,kok gt•!:r,;n hn vir die Ilritse wi-rdd wat. kc.rt ;;.el.ode nog eli;• n~rtl'On!'.iiug

ttit Ch<l'i·hiil se momi c•nt\·ang het

rln~ diu Gealiie,:,rJ<:s se handelsdoot.

.. tam 1

,::.-:;

o

,

ooo

ton groter is u~ ses

!nn.andr: r~~-ledc.~'

Di<· ;\i'leriknamo mini:;ter 1·an

n:;arilh.~. kol. F~·Hnk Knox, h.;l di!'.o d::tn ook ! J.t:1d."!aarn g{'Rg on1 nf"t die ,-o) ...

ge-ndt.· <h1r.; :13H t.~ Londig dst. die

korni£~C' r:t=- syfcr3 \'C'rk.·~..-~·d ts. ,.}IuHe

he~ hul ~vf<:>l'i; waarskvniik uii:. 'n 01~­

~E-mngi.ig•:f.: bron g;;.la)'." het hy ve

r-skon!nrr proh~~t' nu1a.k, eu hygevo8g

d;\L .. di.> gr:nllioCld~ !;kec-psaanbou in

die nfgeiupo jaar ;.!··,~,ter ft') die

geal-lieerd•: .>k.:(:p.;n:rlit·'· w:l~."

lil ss '\ ,,·er orn die w·na:·heid te \·c r-rloc-;,cl · h~l die Am<'rilman hiotj ie roc

-hlo~er :e werk ge$(aau a..> die ~cs!Pp(• Chun·hi!l wa.t ~·erkies l1.;t om manr

Het ocr Jio halwe i<'~<ll' te pr:~at wnarin dio nl'l'lie~>e noodwenclig ,,·een8

die ongunstigo WPer~om;:i andighedP

laag wa~.

Churchill het sy kollo;.ga wker 'n l'i)r

-manin!!: r.;estunr 0111 die kop en ldon

-tjie maar liel':er r.ie ~o na nan tn<'kllar

tc- bring nie, I'.'!'IUt net vier dac larPr kom die Arnerikannsc dcpartunenr

\'an \'loo;sake met heclremal nHwo

syfc;·s. ,Die geallieerde sk<.>':P"'''<'l Iie

-se iu 1942 was iots meet· as 1,000,000

tou groter as clio geallit:crdc aanl:>vn,"

!dink dit. too op '27 April.

Die sprankverwarring hH hien11i:le nog nio geeindig nie. Op 29 ~\pri!

kom di<' \'OOrsitter nm die

Ameri-kaans~ dootkommissie, skottt-hy-nag E. 8. Land, en be1·o.~!ig Chun•hill Sf:' n;rlda:·ing ,dat die Gca!lieenles 'n grot.cr handelstonnemaat her. as 'n jaar geledc."

In elk ge,·al, al die Hritte ,·oe.l non

w0cr len ede- die wat. iet.s l'l'll1 die waarhei<l wil weet. sowc! :l'> dio w:u. liewer noo di;, wa:nl..(\id wil 1\'<'01 nie.

s

Ek. dink dit sou elke.:n vnn julio £1-1-0, m<:vv. K l\1. Stander £1, Jannio

verbnas om le sieu hoc die- hriowo in- Barnard £1, Hc·ndrik Ba.rnard £1, Koos

stroom -- Ol'''l nit dit> ljnie, en self>! Barnard £1, R. FL'l\1. 7-edio. £1, Casper

Suidwes r Cns tweo offisiero moot reg- Stander lOs., mej. Alic-o 'l'erbland1a

tig ;;kryf dat die ink so spaL mn 1·oor lOs.

te bly.

On

s

g•·nic·~ nl dio briewo baic, 1 ~--- --l'&ral om te s!£-n hoc· julie 11·c-:·k Som- .,

migo 1·eric! hoc hnll~: hy Atnrdoeba-

M

A_ fl.i)

fW

Ki ~

IT:'

!1W T ~ W [! &~

be.rg

w:u

en

andc1·c n<n. hul l;ydmc• • .~. o"i1id\\.OCTh.Jt!JJl~!~

Ji

!!))Ji~fl.~J'Ii to~ die ~oodhulpfonds. Ongclnkld~ 11 ·- - - ·- - - -- - -1!0 kan one not so af en toe· 'n voot·hN.>ld

noem, hoewel ons so grnag :1! die nanw

sou won plan>. :.\laar dit is n:grig on -moontlilt, want altnal werk ><o Ulooi.

en met alma! hedo('l ous tot Bo1·or 'i'OO

name! Ous hm'llike geluk aau dio wat hicrdic \reck Yeri:tttr. AI k<ln

j

mens weens die oorlog nlc nl dio lekk;,r

1 gwcl koo1> nie, hoop ons julie:- sal eli t

1

darem gcnic-t, - HoofkotnmntHlanto.

1

.

c 'V..,.!.,at-!G Gl!81itBEO ONMH9101Eb

6 Mei: :\in ria P. OJi,·i..;r (Pon

Eii-zabeth); 7 M·oi: Jfartha. i\1. Vermeu-

1

•n.

.

W IEE~U .. &K8, M?\;~i'<'!DEe.SK~

kn (lle::ltlfort-Wes);

n

Mui: Gysbcrt. '"'"'

aoo

"'

•

!"'""•

"""""

H. Hcit7. (Stellcnbosch); 9 Mci: Joppio

I

""

~

"'

~

..,..,,,.. ...

,..

.

Bo!ba (George), Anna Denpc·rs (::\oor-1

do:r P~arl), E!bie Lnmbrc-<:h(s

(Noor-d<·r Paarl), Ellen Benecke (Po1·t

Elizabeth) ; 10 Mei : Abmhaw :\luli('l' (Suth~rlnnd), Sarah

Kot

1.

e

(Wul~·'lt·_,); i 1 Moi: Renick B(\tha (l'on !·:li,,, ..

b;;.lh); 12 Mei: Anna le Rom: ('i'i

N-I'l•)i).

YV

/

ER

VAl~

KNYSNA

-VROUI~

'n :\Iooi pn:st:1sie is onlnng:; tlcnr die

noue I'Ml d:c kommando ).Liddebrug

(Kn~·,,!!l) bchnal onder lcdin;;; ,·an hnl ... ,,.<.>rige ,·c·ldko1 net rc. me~·. J•'. G~l'IJC'r.

l_Jna~i~..n.ocnHl!! h(!t h:1.:u· voorgene0n1 ont £20 l:y te d:·a 10t d,c p:C'nl. Srhoeman (noodhulp)-fonrh clcur m:ddei Yan cu

·-hcid. t:~· hn h:llrk,·one ui tgedeel at\ n

'n :1:1nt:d l'l'n\tr', I'll mC't l..ehulp n\11

tw<?c het c.;y sc::if die hedrng Yan £G

iugc-.brin~. Di() r.ndl'r n·ouc bet 010t

I

hut lHdtkrnn<' hyn:t l l l ingc-bring, C'!1

I

toe nog net Jt<.:. kor,kom, het komdt.

Gerbe:· die res hyge\'Ocg om die £20 ,·ol

1

,

1:0 maak.

Die \TOUL' lH?t onder5keidelik as yoJg

b:;g:cclra:

:.\J en-. F. Gerbo1· £G. Sal!o\on St:.nder

£2 (plus £]: syndc n1;1an<l~·likse bydrno

o/'JBNNAAR

&

fl

AN S

C

!El00ft

~n ~pj!le

v

an

om~tandighede,

kry

u

oog

steeds

'

n besondere

deftige

verskeidenheid

by

~~

PAJWUW

OlE

M

O

D

ERN

E

D.8..1.\1EB-MODIRTE

L-W.-QDll lB dke \VoeD.IIdag geS!ult..

---~----·-· ~

§.

J.

KRYNAUW

Algemene Handelaar en IJ>roOukt6

Koper.

®

Spcsialis in Dames Tnbberd.s en Manspakko

®

Mans en Dames Skoen<'

®

Kruiclonierswaro teen die billikBt{;

Pryse

~

Best.dlings word opgcneem on onmid

-dellik by u huis afgelewor

®

W/v NUWIE• en CARCBASTRAAT

Foon 68 Posbus 54

lEJEAUFORT· WJE§

in

die goeie ou

dae

toe

die !ewe nog so

maldik

geg

aan

het,

soos

dit nou vir ons

lyk

.

•n Prent

van 'n geiukk

i

ge,

~·ersorgde

hu

i

sges

i

n !

"'ab

rfkante

van •

Vandag

se

Dort&-et

en modes

!

yk

anders. Ook die

iewensw

yse 'het

totaal 'iferander..

Maar

een ding

bly

no

g

dieselfde~die

behoefte

aan

versorglng

vir die

ges

in. E

n in vanclag se

haasti

ge

,

r/'11

~~ ~ ~ ~y druld<e lewe is •n

veilige

middel

\.JJA

I

~, ru-lll'\9 ,

s:

teeas

'

··;

t:~

,;.;;

"

p

n

Sanlt:Jm

a

poiis

=~

w

'

i

~

SUiDoHR!KAA

NSE

NASIONAUf

LEWE

N

S ASS!J

RANSIE

~1PY.,

BPI{.

U{eldeli' en

Bes

p

li'o

eilings

Mas

jine~rie,

§lee

pwc

wns,

lBoe

r

mv

a(rns

?

Ens.~

Erw.

Foon: Pnarl 23.

Stu

di

e

rnet

behu

l

p

va

r.

di

f::

b•J

..

p

roefd

e

lesing.s

va

u

die

H

elpm

_..,

e-

·

Kl:l~r

Kor.respondensie Kollege

;~

die beste

en

goedk

oo

pste

rnrm.it>.r

om u

.

&u

kses

in

d

i

e

!ewe

te

ve-r~

l!eke

r

.

MEER AS

200 KV!RSVSSE

Die

Helpmekaar

is

die

~dgsto

mi

w

er opvoedk

undi

ge

Afrik~­

ee Korre

s

po

n

den

s

ie Kolleg

e

lu

3ttid-

.P.Jri

ka

.

R~ds

mc

e

r as

Hi,OOO

Siu;ien

t

a

het

met

behulp

v

an

ozlS

l

es

i

n

ge

suks

e

s b

ebaaJ

.

Ook U

kan

d.it

doen.

-p""' u , ... ., ''!'

e

u.oe~u ·on

nvg

vand~:c

.

.

vir

gratis

be

wn

de

r

hed£:

D!e Besturende Dl!'el~t.eur,

llclpmelUlnr Korreapondeos!c Koll<:ge, Posbua 3~12, Voortrekkergebou,

JORANNESBURO.

Stuur my assebU<ot llcsondertoedc O!lll~al• "

Korrcspon<lenste Kursusat.

E.k a tel beis.ng tn ....•...•...••..•...•.. . . . '~'

Naam ...•... -...•..•

Adt'C-'··· ... ·•·· .•....•..•..•..• ., (0.13 .• 5 :\tel l9i3) ... .

aeaturende Dlrektcur: Dr. 11. o. Lutuc, r.!-11..

(S.-A.), D.Litt. ct Phil. (Leldco)_

Mede-Direlite.urc: J. H. Qre!jlle (VOOI'8.),

B-N. van Vuureo, P. Joubert, P. J. v. z. Hattingh, A. C. v. W. Stroll.

Helpm~kaar

~ORRES!!IONOENS!E t<OI..!..EG~

\"'oortl'&kk!~rg.obou 310, Hoehstrllat Hl1

JOHANNESBURG

Poshus

S

512

JB'oon

22·351~

=

- =

:Nt11~e

Volk

sp

eie

Opg~st

el

denr Hester

Morri

son

{l\1EV,

w.

VA:-1 llUYSS'l'EEN)

M(\t 1\:Iu>iak o11 J;Jedjies

(grondgedi~te) deur

M

. L.

de VilHers

Komooois vau ,.Die Stem v~lU Suid·Afrik:t," Hierclie Nut;;t Vollcspcle ~~ met groot

ov.kstc uitqe!:Oel" by gelteutheid t:au die

O'Hlar~g.se Volkepelek1t1'S!I8 t~ StelltnboNch ctll di' Oo~-Ktl~plat~ds' kur:us t~ .-i liu•al

Noor~.l.

li"ryo 4/3 pO!lVf'Y

llS!ellltCill by di6l ultgewere,

pao ECCILESIA·DRUKKE:RY

Poobus 28, S~e!lenbosch

of lby u Boekharu:ietaal1'.

·~

VIER

Dm O.B., WOEKSD.\G, 5 :\tEL 19-13.

RIIil V

«»He V

@l@lrtt

Na.

V

@~~~

§be§t

emmhro

g

'l'o<' dio O.;~e\• ahr:mdwag 1·ier jaar

goJ..o),, gc::;.tig i~. kon baio ,·oormanuo ni<' ,·ir hom 'n plr>k in die ,-olk~lewe

~ic·u nit•. Yan p:trty-politicke k:u~o

;, gc·nf'cs 1\at hy 'n llH:rl<'dingor IS

u1 c.1 i l \\':'IS dn n ook met 'n m:ue v~ n

agtl'lllOf~ dnl hy dem· dit• politiolw

icic1·.~ l>t-iei:ll is. Vnn Jnililcrc kant

i~ tli(• ,.)l'r!e ''~"""" teen di,, 1111\\'c b e-""C!!in~ gekoester, en baie gou is

.,militi:·n• !-anksie>" teen hom tocge

-pa•. Ook ot-.> imltuul"lcicrs hct nan- • n111Jdik oliP hC~l:l~lll \":111 clie o.~~CWR­

))f!lnU\\'Og miFkcn en hom as oorhodig

hc~kou. l\c!. clio Yolk n~ socbnig het

insi"inkmniig nangc\'oel cln!. hicrdio or·

~all i~a~ic 'n bco;ondcre hctckenis het

r-n binnckorr wns die Oc;scwnhrand -" .tg (!:In oiJk die mag;tigst<'

orgnnisa--.i(· wat di<> _\ f1·ik:ln<-rdom nog ooit

~l·had het.

llio• n•lh' Yir die nan,·nuklikc ag

-t<·rdo).( tc<>n eli~:· Yolk:d><'ll'~'ging lc IJpgcRinit in die woordCI \'!llt prof.

:D11 Plo~Rik i.e ~tollonbo>tc·lo wanr hy

).(t•-1· hct. flat ou;; \'Olk tO<· 110~ ni.: kon

flnrh·r-kf·i tll~><'n pad ypolilic·k c·n , .. ,lk-J•~>Iil iek nir·. Die ,·olk<politicl;

-luit ~N·n terrc·i<t \'!ln die \'"lk<le\\'C'

nit 11i•·. Di! wil di!' hc-J,. ,-olk in al

,,,. ,.,,, t:tkkin"' IJ!'Skertn ('H bl\"(ll'd!'r. \\'aal' Olh ,·oll;slewc. ond('t' 1lio bedeling

\':til dit' lilwl':tli~ule uwL ~Y p:trt.l'poli~

t iek ,·N-.,nippc·t· w:ts in 1_{11 politioke,}

kultm,·l<', milit(·re en godsdienstigc

kamt• 11:1t lo,; ,·an m .. knar gE·stnau het. k.,u d:t:ll' p;t:< 11 pl.-k ge1·i nd wonl

l'it' olic O.~'""·aht·andlla)!; !'>Oll<ir·r dat

hv !leur di.: .:en or dio and,•r :1-> 'u

it;dri nJ.!.C·t l·t'jE'cn is nic.

Dni-cnd•· .-\ frikaur·rs hd ],,. hou1

a:utp:t•,lui~ in di<:> ,.C'r\\'a~t.ing (laL by

clio middel tot die nyh0i<l :>al "'-'·t·.s.

.\l:wr clni. hv icts 1nN:r rt!l die so11

word, lu:L nie hy hullo opgc·kom nie.

Ons ,•olk kon toe nog ni0 ))('c;ef dai

hy np tli!' drnmpt•l stanu tot. 'n nuwc

10~;~knm~ t·n dnt di(' Ossc·wal)randwag hom in dn:wdie tockom"i gaan inlei

•·n ,.,onclra nit:'.

Sa ,·it'r jaar 1·an ;u·~·d wnariu die

\'nlksht'\\'<'ging heslorm is dour al

dio )11:1~te (•!\ in.~trlllllt:lltll \'11.11 uio ilii!JI.:ri:di~tll<' hN h~· niu net bly \'Oorlbe;,t~an uie. ma:1r tot \'Oiwnssen

-lt(•id 14d•.,m. Hinn<' ''it·r jaat· hot die

O:;,t•\\ al,t·ancl w:t~ \\':ll ~ondt·t· t 11 i-,to in 'llh \'oJI;,.le:wt• ;;,·hl•!'<' \\as. :.y plt>k n•row,•r :os •lie \·,,u"h,.,,·cp;in!-!: Y:ln oli<' Af•·il;aut·nlom ''at in ltom tha. •lit:

,-olk e-n die inaat ,·au tlit· toekotnR,

1lic lw.,kl'l'lllt·l' 1·r~n on-. gnn~e \'Oiks

-hl'.~il.

Dit i~ dit' be.t.,kcni~ 1':\11 .lit· oolang·

,.,., vcr~atlc1·ing ,·an tlit• bcl,•

irlsafcle-lin::; OJ< St<:>llenbosc-lt. Die 0-~ewa­ hrandw:o~ h..t prosi~:,; 1-(e\\'C'<'~ w;~(. hy

"il. Ll) hcL ,·olk~e,·nla·id ou ,· olk:.-politi,•k \'t'l'lHtlHlig tol' lll<'CSto \':Ill •·n~ yoonnanne no:.:; tli" di.~ 11\\\\'v taal

,.,.,·,t:llut hct, nie. noaar· in clit alit>"

he t, loy rlio pn1kt.yk n•r \'OOnrii~t·lcm~.

Dit i~ dan ook mcrkll':t:tt·dig iht

hier-olin oo·p;ani,:..;io ,·ir di(l cer~te agt

maawlo· \':Ill sy be;tn:\H gcen

konsti-tnsie guh:td het nic. DiL was 'n bo

-wcp;in~ mu:. 'n doc! ~onder 11\I'Cr on

dit· ,·oil< heL ,·crstaan en ~a:om h<'

-" ('l'l4· F;;er,; later hct, uie konst i -t u..;o,• f.!;(\ u)~ \\'Aarin die \'01'111 \':J.a

"rgani,a!-.ir· bcsl(l'yf wore!.

Ho ook hct by l'ir 'n 1:\ug t.~·d ""Jk.-politic·k YC:rkoudig '<mdor dat

,iic l'olk prcsi<'s geweot lNL wat <ln::n·· die politi\·k i~. :H:t:tr op St.ellcnl,o~dt

\'001'\' t rlcdo· week he~ die

o

.,

..

cw:t·

hr:t n•hnt~ die pr:tkt) k in pn-. gebring

11\C( diu iole:o:tl. Ous \ ulk ~c lo<·kom,; i, op .-;krif geswl. Die Oss~'"'

:Lhrnud-11 ag !,U lwloid is in al sy Otn\'ang gc-fonnulet·r en die \'Olk 1!11·1 van nou

af t<••~~'Cl o1) ~krir as in die !'lrnktyk keuni-. maak Jttot diu toPkomstige

.ta::t. \\':lilt SOOi> dr. ,\lt·y<H" dit ni(

gc-1\ruk het, di!'. Os~ewahranclw:tl!; dOPII

:ccd..; v:lllthvr wat; ltv in die tockoms wil, ru rlit-

i;;

nog n~t. die nit wendigc

h<>p;;t·kiug~ - soos dio Enl)lit·~; - wat II!SS(•II hum en diu LO<o~kums slnu.n.

Vnol'lopig is <lit gcuo\'g 0111 te sc

d:tt die o-~,.,ewa,brauthl':~g n_ou sy

vctl-WtL'hl'ILhoid a>; volksbl)wugw~ berul.k hel, pn tea vollo gerct•cl ir-; \>Ill SY

t:\nk t•• aam·aar a.;; dr:H'I" t:u

be~lwt~-Min

Parlerrumtere

G

ehl

ank

be

-r

ei

h

sy

Volhe

id

l)io

r

nie-pn dement h<·l op Dinsdr.g,

27 .\pril, ~>y dnr:tbele sitting becindig. Dil' Burger no~m dit di<' , brand·

m:ter;,te van alie wotgowingsitting<;."

J 1?111nnd wat die \'£·t"L"igtiugo van hier!lio onnugharo itt~lolling gevolg

hot kan not drie uitstanude indl11k

-ko 'oorgchou l10t. Dio ccrsto i$ 'n aanhoudcndo o-ehnbhc\ van 111nnne l>::tt

bctn:tl word ;m to nra:H en 1·ir wi" dit betaal om le praat. Ocwoonlik word na :lfloop \'an !:<O 'n sitting in die pers nangckoudig hoc,·~!'! m!li~en

woonlc danr gedurende cho :S!ttmg

die hemolruim ingest uur i,;, en in

hoevet· clit.. 'n rckonl is op dio pr o-duksie \'an die \'orige j:mr.

Waar-sb·nlik sal ons hierdio belangrika

sporlnuu<s nog in die ,·olgcnde wcke

out ,·nn~. Dir. is die ligtcr .;;y nn

die ~aak.

Iliortccnoor .staan twcc andm· iu-<lrul;kc iu ,·e:rb:llld mol tlio uitslag

vau a! die woordkramory: 'n

drnk-konuo l.it?lasling \I'COIIS 'n ,·erhoogdo

oorlog:;ht'groting en 'n blou-ccd • wat

Al'rilmnor.,etms na die slag,·ch.le

,·:m Y::urop:t en Asic ,·orplig.

\'nn uit Yolksoogl>llliL heo;kou kau

die uitslag nm die p:t rlememsin ing

opg(';..om wortl in die nnt \\'oorde op ondrn.laanolc 1 wee 1·ra<':

-\Vat, )t('~ die _\frikatiMI'oik ui~ dio

siltiug gow<'n?-~U\}; w:\l hy

be-g<.:<H' hoL 11ic.

\\'a~ hci di<? Empire nit. dio sitt.ing ge1Yull?- ALLES wat. h~· won he.

J-:11 hiermcc verplaa" die volk non

sy anndag n:t die bnitc-parlemente~·e

slryd wnat· ge\'<'g cu gewerk word 111

bclan~ ,·an die Yrywonling \'.tn 'n

\'O)k.

Twee

V c

rklarings

·

van

Party-politieke lwnt

J 11 (\i() afgelopo week is 1"\\rk!aring-;

gP<lO('n dour die twee .Afrilman~e

par-tyo in \'(;rband met die 1·erkicsing. Di(l Vrysta:ttso on Transl'aalse hoof-besllll'\1 ,·au dio Afrikancq11trty hot

\'Oon·erlcde week in J31oemfonlcin en Pr<'l ori:\ bseonrr~?kom. lJic pany!ei

-lling hoL hcklcmroon dnt. dio Afr

ika-ncrpar~y te l'inde was l'ir 'n vc-rkio

-siug;.ooorccnkoms met :ttHkr parlye on

~roepc, ma:u· da:1 Lsoct diL 'n OOI'Ct-n·

koms W('C~ wat gel,a;cEir i,:; ,op aan

-\':tarding nn di& hit daL dnar Yier

l'<'rsldllendo groep& bcsb:m on da!.

olaa r op oortuip;ingsgrond" goeio redo

is l"ir hnl h!'~taan." Dio pogings Y:lO

di·· p:nt.v om so 'u oon•Pnkoms tc

howr·rk~tellig i;; cgter iclkens \'orydel deurdnL rlio aangebode hand afgeslaan

is. ln die nrn~tamli~hcdc·, aldns die ,·eddat·ing, he. die party bealuit om

nwr \':11\ di•· H,cpul,lil'l;: ,·nn

Suid-A.frika. l',·of. Dn PIN•sis hot in sy Paal'lst! toesprank rf'Nls 1'0 oeu on

andcr v:tn die bi:'leirl bei<Pnd gcmaak. Vir etkeen wut dit Ices sal dit

dui-delik wecs dat geen politicltc r>arty so

'n be!eid kan verltondig nie, Met so •n

bclcid kan seen party droo111 om •n

vcrldesing !c wen nie, .want dit is 'n omwentcling wat n!le besta:mde be· lange opruim em plek to maak vir dis onvcrvalste belange van die

t'lfri-nerdom. Sleg;; 'n \'Olkshew<·ging wat sy idcnu I nit· mu~ opt olsommotjies

hert:lwn n i~,;, tliJg Oll\'Crntnrd voort.-how\'<'g op <.~· he-.l .. ntmiu~ iNwillo

\':tn 1lio t•iuddocl ~(')!', l<an hierdio 1\uidclil<o la:1l pr:1ar.

llicrby i~ dii, nodi~ om te heklem· toou tb!. 1lie Osse11·abrandwa.g nitgn::l.IJ

vau rlit· st.:1ndpuut. d:t!. 'n volk 'n

lew()ndo organismo is. Dit, i<> nie iot.s

waL st.ilstaan nic Pll dnn.rout kan jy

sy t.ockom:l uie iu 'u sogenaamdo gt·ondwe:t vasl& wat on,·erandorbnnr of mocilik Yurandel·haat· i.; ni.:-. Die

o~sewn.bramlwag so beleitl ber·us nie

op 'o 'n kunsmn.t igc grond\\·e& nie. Sy bt•loid rus op sckcrc Oll\'C>nlllde r-lik" gromlbegiuse!s, ma:tt· dit is

bo-giusols waarop st-eeds venler gebou

word on w1~t nn we vorm an nneom na

mate tl<mr nuwe eiso ontstaan. Ons

is in howeging. en Yl;'rg~(\t <lio. d_jngo

w:t t ngt.er o.ns le.

DIE

O

.

B.,

WOE~SDAG,

5

.JIEI

HH:3.

sy ,-ic kamlidato in diu I'Crkie-sing to

l;lt·l. J)io .Joel hiotTnn is om die

p;root~te moontliko totnlo getal stem-me wen die oorlogtipoliti('), tc l'<'l'kry,

:utugt•<.il'll d io aan!.tannrlt' \' olk<;raad

wa~ in 'n toc~tancl ,·:ut ond!'rlingo Yc

r-brokkeling ,·an Afriknncrkrng;te gc

-hies sal \\'Ord, tog nio die honding

Y:ll\ rlio volk tcenoor lli<' oOJ·logspoli

-ti<:k ~.:ll wc>cl'gec nie.

Vo

lhs

e

enheid Struilwl

oor

A

gl

Sete

l

s

Op 27 .-\pri! het dr. D. F. :.\Ialan,

lci('l' \'fill clio H.?\.P ·n persverklaring uitg:crcik waarin hs sy si andpnut. gee

ten op.sigtc 1·an 'n verl:it?singsooree

n-kom<; met olio Afriknnorparty. Hy

,-crklnar llat die Aft·ika111nparty ,'n

eic ap:\l"i<' pt>litiE>ke orp;ani~nsio is" en n:> sodanig dio reg hct om >.y eie opt rcde in \'orband mot die komendc clek;;ie tc bepaal. II~· gco dnu 'n oorRig ,·an dio onderhandelings tusscn diu Lwac partye wanrui~; bl~·k dat .tlio

hale mGSilikhcid in die weg tot 'n ooreenkoms die verdeling van setels

was. Tlio A frikanerp:n!.y son hy die

cersl<~ snmcsprckings getiis hot ,J:,t. hy

t.ocgclnn~ sou II'Ord om dio sercls l<· bctwis

wat

hy vandag in die parle-ment verteenwoordig (d.w.<;. agt

-Red.~. Dit hei dr . • \lnlnn geweiN· omda! hy die Afriknnt:rpan.y oral a•

in die mindorhc·id boskou.

Dr. :illabn II'Ot:, Yolg<'ns ~y verkin

-ring, ook \l'ect, 1\'a.t die posisie sou II'E'e' wl, clio ,·crkiesing, of die Afrikaner·

par~,. dan nog sy ident.irci~ sal behou.

Di t. het g~hlyk llic gm·al tc woos. Hy was n:.>rder ook bckommord C>Or waL n{~ die oorlog gaan gebeur ,met

die oog op noeiiro n·rklariug<> \'an

A it·ik:merpanyYoormallllC tl:t t diu oor-logskwes'lio die enigstu ·.-cr.skilpunt

! ussen hull<' en genl. Smuts is."

Dr. i\lahln skryf egt.or self: , Uit

bostaande sal genoegsaam blyk hoe

'n groot

·

·

·

or

die sctclkwessie by die

sogcnaamda posings tot volkst!enheid

gespccl het."

DiL lvk 1·ir ous ook die hoofmol' ilik-hei\l lo· wee;;, "·ant ons oersro

vraag-l>lllk ill om t;;uid-Afrilw. uit die

cor-log to kry, en dit wil die Afrikan-u· pnrty ook.

Ollldc\~ Diu O.B. I.Jesof dnL 'n

vor-kiesingstryd htsscn rcpnblikcino

on-dorliug (lio knn~matige vordccldhoid

nio ll<'t sal hcsteudig nic, maar 'n

grcot veroitte:·ing teweeg sal bring, terwyl 'n vo!!tsfront daarc;~teen 'n ltragtige stap in die rigtins tot

uit-cincleliko cenheid kan we.~s. wil Ly die Loop ltitsp1·cc·k dnt die pnrtypolit-icke

leiers mckna r tog nog sal Yiud

voor-dat die hroedcrslagting in belang \':ttl

s•etels b<'gin.

Ons volk wir vryheid

he,

nie setels

nie!

Tienduisend Vermiste

Poolse Offisiere

Die jougsto wcn·eld-seusasie staan

in V(lrbaud met die Dnitsc b&woriug daL in 'n bo; naby Smolensk

massa-gmfte ont{leh is waariu die lyko van

10,000 \'el'moorde Poolsc offisiero gc-·

Yiud is. Volgcus Berlyn sou dio Rus<>e

vC'rantwourdelik woes vir hierdie

uwsso-moord. Dit is bckond dat die

Uolsjcwi!.lo in September 1939, toe

hullo Oo8-l'olc hinucgcval bot, ongc· veer 350,000 mililcro lnygsgovangene::~ gencern he!.. Da:nhy Let. met die

c\aar-op \'OI~cnde ,Yordcling" ,·an Polo

tu~son Duitsland \'n die Sowjet, haio

miljoono Pole onder ltussiese gesng; gckom. Toe die oorlog iu Junie 19-11

tussen Duitsland on Ruslaud uit. ge-lm•~;k Ju,l., het clio Bolsjewiste diu

hondgonot.e van <lio Genllil)erdcs

ge-worcl, dns ook van die emigmnt.c

Poolso r<'geriug onder Sikorski in

r.onden wat ('011 \'::\11 die ,.nnit.ed na-tions" is. Daar allo ,.unil~cl nations"

tot. die oor!ogsYoering moet. bydra.

f\O lo dit voot· die hand dat clio Poolso krygsgo,·angenes in Rusland aang

e-wontl sou word t~en die gemeensk

ap-liko Duitso vynnd. 'n Nuwe Poolso

leer sou dus in Rnsland govorm word. Mot die I'Orming van hierdio leer won eli~ cjl;tel' uie \'lOt· p:anu nio. Van die

ongcn·cer 350,000 kryg~gcn\llgenes kon

slcgs 100,000

,.

i,·

die uu"'" leer geworf

won!. Die origes sou Of nog me ge· l'ilHl ]tOll word nie of SOli Jla 1

ll lang

tydpc·rk nln opsll!iting ie siek · Yi1·

miltt.ero dicns gewef:s hct. Daa rby

w:\s ook nog 'u paar cluiscnd Poolse

offl!.icre ,·et·mis. J:iicrdi~; ,onsekcr

-heid'' ann Russiese kant oor krygs·

ge,·augones is, om die minste te

se,

baie ei<'naardig. .Her. die lotgevallo

\'all krygsge\'angenes in Uusland

ge-dur(lnt\e die oortog 1911- IS nog van. in dio geheno, is dit. goon wonder dat dnar in Poolso kt-inge genees is vii· diu \'Ciligheicl \'fin hul landgenote

in llussiesc ge1·angeniskasnpo. Dant·

was self-; ~prake \'UII 'n ,.groot. na

-gcdie" soo~ blyk nit die Britso

tyd-skrif ,Re,·iew of World Affair:;" 1•an l J nnio 19-12. \' ooris is dnar in Pool·

su kringc met siddcring ,·erlel van

,miljo~·nc" Poolse bnrgcrlikcs wat

ins:-;on September

10:39

en Junic- 19-11,

d.w.~. in die tyd toe die Sowjet uog

uic 'u bonclgenoot was nie, na Sibe-rie en audor aakligo plckko \'erban

is in oorecnstemming met die :\I os-kouse beleitl tt>enoor nie-kommnnis

-t i<'sc onderdnne.

P001.8'J•:

H

gARSIES.

Die Pole in Em·opa so reaksies na

:tnulcitliug \'tlll die bc\\'eerdc Dnitse

onl<lekking in die bo,:; by Smolen:-;k i:; 'n ;,:tak 1·uu gissing. Uit die re·

a!.tsies van die Poolsc regering in

Londcn is ciit egter baie d:Jidelil<

tlat die ontdckking by Smo!~nsk nie

bloot as ,,'n baie slim stull Duitse

propaganda" baskou word nic. Di,·

(·tllt!!l':tntc Poolso rog<'t'ing wat iu

J.,ndt-u S(•lel, en dus nio onder Dni

t-so• dntk kan siaan nio, hot nou '11

llll'lll<!randum aau die G0alliucrdo re·

'..(crinf~s gerig in ,·crbnnd met die

10,000 Poolsc offisiero wat, na be -" ct•r ,,.o,·d, in Russi('s!' kampe n:

r-dll'j'll het.. Daarin word verklaar dat daar gecn spoor van hulle is nic. Vol· gens inligtins wat deur die Poolse r·egcring ontvang is, aldus <lio memo·

randum, is die offisi.sre nie vr·ygclaat

nic en is minstens 'n groot aantal van hulle gedcporteer na die Jaltutsk- re-publiek (diep in Russiese-Siberie) en

die el:ands Frans Josef en Nowa Zembla (binnc die Noordpool·sirkel).

In J anua.rio 19·12 he!. die Pool;,e rcge-riug 'u not-a. nan 1\Joskou gestnur

wanriu l"erklnar is dat die belofte ni0

uagoakont h !lie. Die Sowjet-regcriug hcL iu ::;y aur.woord bcloof om die hclofto na t.c kom en hct onlken dat

cnigc offisicrc na bogcnoe:HHie gebiedo

gcstuur is. AldHs die Poolse

memo-raudmn mot sy interessante gegewens oor hondgenoobkapliko Yerhoudings I

Die Poolse regering hn dit egter

nio ltierby gelaat. uic. Saam met dio

Duilso Rooikrnis hot hy die Intern

a-sionnle Rooikmis ~cnader met 'n

YO•-sock om Sftam te wt?rk in tlie

nitken-ning nm lyke wat \'Olgen;; Duitso

bel'igte naby Smoleusk ~evind is. Dit

i, tc hetwvfcl or dio lntern:tsionulo

Hooikruis a~n hierdio \'ersock sa.l v

ol-(loen :1 ~ die vrccs iu Louden on

\Vashingron bestaan .dat boudgcnool:r

skapliko Jiefdc d<'tir 'n dt:·rgelike on-dorsoek nog verder \'OI'Iroobel knn

word. Dit sou wei pmgtig wecs os die Internnsionale Hooikrnis die Duttr

so outdekking: as ,gumene: bster" kan ontmasker. l\Ianr w:tt sal g<'heur as

dio bo,·indings van die J uterna5ionalo

Rooikrnis miskion teou Moskou gaan? Die Poolsc regering in Londen ag in

elk gevnl die beweerdo Dnii,se ont.dc

k-king omstig genoeg vil· 'n ondersock

de\11' die I ntorllilsioualo Rooilnnis.

HOLSJEWIS1'1F:SB REAKSIEf>

lu :\loskou ih bulle woedoud omdaL

die Poolse regering 'u beroep op eli(~

Iutentasionalo Rooikrni:> gedoen het

en die Sowjct-l.i nie het dan ook sy diplou1ntieke beLrc.·kkingo met eli<' Poolso rogeriug in Londe.n vorhreek.

ln 'n \'erklaring waL dem· :.\Jolot.of,

R.ussiose minister van Duiteland~o

snko, nan clio Poolse gosnnt in :Oioskou oorhnndig is, word die volgeudo be

-W<'Or: 1. Die Poolse rcgoring in Lon

-don !>On samn met Hitler teen :;\Ios

-kou knoei. Sikorski en sy kollegas

word ,HiLler se Poobe mcdewerkers" genocm. Die tloel van hierdie

same-working son wees om druk op dio Sowjet-regoring nit. I.e oefen vir diu \'l'rln~·gin~r van t.erritorinle t~egp,..