Standdaarddeviatie ? www.herbies.nl Ruud van Iterson Als je drie keer een resultaat hebt berekend geef je meestal het gemiddelde op in de conclusie. Niet “mijn ijzergehalte is 20,45 m% “ !!
Maar iets als: “het ijzergehalte in monster S100245A is gemiddeld 20,45 m% Fe “.
Hoe goed de resultaten zijn zou je kunnen zien aan de afwijking van de echte waarde, mits die bekend is. Je kunt ook kijken naar de onderlinge afwijking of de afwijking van elk resultaat ten opzichte van het gemiddelde. Dat wordt Standdaarddeviatie genoemd van de steekproef.
Je hebt ook een standdaarddeviatie van het gemiddelde. Die is iets kleiner omdat bij elke nieuwe bepaling het gemiddelde niet erg veel zal veranderen.
Binnen de praktijk van Laboratoriumtechniek wordt ltijd een steekproef gedaan .
De bijbehorende SD of spreiding ten opzichte van het gemiddelde is met de rekenmachine te berekenen. Hoe kleiner de SD, des te dichter zitten de resultaten bij elkaar.
Test: als je van drie getallen 7 , 8 en 9 de SD berekent moet je uitkomen op SD=1
Hoeveel decimalen ?
Hoeveel decimalen mag je bij het gemiddelde opgeven? Dat hangt van de spreiding af. De procedure is:
- Berekend de SD en rond af op 1 significant cijfer. - Geef het gemiddelde op met dezelfde decimaal
Voorbeeld:
Gemiddelde 0,12349 met SD= 0,00027 betekent Sd afronden op 0,0003 en gemiddelde = 0,1235
Als de SD 0,0027(10x zo slecht) was geweest dan wordt SD= 0,003
Het gemiddelde mag dan maar op de derde decimaal afgeronf dus gemiddelde = 0,123
In Excel kun je van een drietal getallen in de cellen B2 t/m B4 ook de SD laten berekenen met :
In een andere cel bijvoorbeeld in de cel B5 type je : =STDEV(B2:B4)
Controleer of je van de getallen 7 8 en 9 op een SD=1 uitkomt
Als je een SD vindt van 0,001 maakt het wel uit of het gemiddelde 0,123 is of 0,00123 In dit laatste geval is de relatieve spreiding veel groter !!
Je kunt hier rekening mee houden door de relatieve SD od RSD% te berekenen.
Dit doe je met RSD% = (SD/gemiddelde)x 100%
Bij een titerstelling ligt de grens bij 0,5 % Lager is goed hoger is niet goed (doe er nog een)
Via de rekenmachine
Er zijn vele manieren om er achter te komen hoe je bepaalde berekeningen op je eigen rekenmachine kunt doen. Natuurlijk had je ooit bij jouw eigen rekenmachine een gebruikershandleiding., maar ja die heeft de hond verslonden.
soms een kaartje in het deksel of anders iemand vragen die het weet….. De andere optie is zoeken op internet.
Je komt dan de site van de maker tegen: meestal Casio of Texas. Algemen sites zijn gebruikershandleiding.com en gebruikershan
Gebruikershandleiding Texas https://www.gebruikershandleiding.com/Texas-Instruments-ti-30xs-multiview/handleiding-5-436938.html https://www.handleidi.ng/texas-instruments/ti-30xs-multiview/handleiding https://www.gebruikershandleiding.com/Texas-Instruments-TI-30XB-MultiView/preview-handleiding-409251.html
Een prima rekenmachine is te vinden op
https://www.123inkt.nl/Texas-Instruments-Texas-Instruments-TI-30XA-wetenschappelijke-rekenmachine-TI-30XA-i58858-t61060.html?mkwid=sFCKhwP3Z_dm%7Cpcrid %7C424432296470%7Cpkw%7C%7Cpmt%7C%7Cslid%7C%7Cprid %7CPF_206023_3243480013352_TI-30XA&pgrid=99683846075&ptaid=pla- 911714852634&gclid=CjwKCAiAiML-BRAAEiwAuWVggnq9ch2oxXGn8Dy5-5TQVmXtMxlsTRZIcXZlr8cuFcg4Zg
Casio wetenschappelijke rekenmachine”s
https://www.gebruikershandleiding.com/Casio/handleiding-4-436492.html https://www.casio-europe.com/nl/support/handleidingen/
Algemene Uitleg standaarddeviatie
