Het tij keren in notoire straten | Yvette Schoenmakers

(1)

10-10-2018 Secondant: Het tij keren in notoire straten

https://www.ccv-secondant.nl/platform/article/het-tij-keren-in-notoire-straten/ 1/4

HET TIJ KEREN IN NOTOIRE

STRATEN

THEMA'S: ONDERMIJNING RUBRIEK: ONDERZOEK & ANALYSE

Foto: Liesbeth Dingemans

DEEL PRINT DIT ARTIKEL NAAR HOME

9 oktober 2018 AUTEURS: SHANNA MEHLBAUM , YVETTE SCHOENMAKERS

Sommige straten zijn berucht omdat er allerlei illegale

activiteiten plaatsvinden, zoals drugshandel, illegale prostitutie, mensenhandel en illegale bewoning. De georganiseerde criminaliteit heeft er voet aan de grond. Bewoners en

ondernemers worden geïntimideerd en bedreigd. Hoe kan je zulke broeinesten van criminaliteit aanpakken?

Bewoner van een notoire straat: “Er zijn een paar loungecafés op het moment en daar is nooit iemand binnen. Daar zie je nooit iemand binnen! (..) Dus dan denk ik van ja.. Dat pandje kost al gauw veel geld, hoe betaal jij je huur dan? (..) En iedereen kent iedereen. Want degene die in de shoarmatent zit aan de overkant, die zit hier ook achter de bar.”

In het onderzoek Notoire straten zijn 3 straten bestudeerd met uiteenlopende dubieuze ondernemingen en waar regelmatig allerlei ‘onguur volk’ te vinden is. Voor wijkagenten en

straatmanagers zijn dergelijke straten een herkenbaar fenomeen. Het blijkt echter lastig om vermoedens van illegale zaken hard te maken, omdat de problematiek zich doorgaans achter de gevel afspeelt. Wijkteams hebben geen zicht op deze problematiek en richten zich vooral op zichtbare en veelvoorkomende

criminaliteit. De recherche daarentegen gaat niet gebiedsgericht te werk, maar richt zich op personen of netwerken. De notoire straten die in dit onderzoek centraal staan dreigen daarom tussen wal en schip te vallen, terwijl uit het onderzoek blijkt dat het hardnekkige broeinesten van verschillende criminele activiteiten zijn. Een gebiedsgerichte aanpak is daar gewenst voor structurele verbetering.

en en n toire

De onderzoekers interviewden professionals van gemeente en politie, bestudeerden

beleidsdocumenten, open bronnen en gingen de straten in om ondernemers en bewoners te spreken. Bij de politie doken zij de systemen in om op adresniveau alle handhavings- en recherche-informatie te analyseren. Zo ontstond een beeld van wat zich afspeelt in de notoire straten, hoe professionals de problematiek kunnen herkennen en wat nodig is om het tij duurzaam te keren.

(2)

GEORGANISEERDE CRIMINALITEIT

CRIMINELE ONTMOETINGSPLEKKEN

INDICATOREN

De notoire straten vormen het toneel voor tal van deviante activiteiten en georganiseerde criminaliteit, zoals drugsproductie en -handel, illegaal gokken, illegale prostitutie en mensenhandel, illegale bewoning en liquidaties en vuurwapenincidenten. Ook intimidatie en bedreiging van bewoners en/of ondernemers komt in verschillende gradaties voor. Dit varieert van de intimiderende aanwezigheid van bezoekers aan dubieuze gelegenheden tot het wegpesten van ondernemers en het daadwerkelijk gebruiken van geweld.

Sommige ondernemingen in de notoire straten verlenen faciliterende diensten ten bate van zware en georganiseerde criminaliteit. Dit zijn bijvoorbeeld garagebedrijven, kapperszaken, belwinkels, massagesalons, uiteenlopende horeca en stichtingen. Witwassen komt het meest uit de analyse naar voren, hoewel dit voor professionals moeilijk hard te maken is. Opslag en heling van drugs, wapens en gestolen goederen zijn andere faciliterende diensten. Net als het omkatten van gestolen auto’s en illegale kamerverhuur aan niet-geregistreerde personen, waardoor spookburgers een anonieme plek vinden in de straat. Naast dubieuze ondernemers komen deviante bewoners en bezoekers in beeld.

Er zijn in de straten verschillende criminele ontmoetingsplekken waar regelmatig bekende criminelen van diverse pluimage aanwezig zijn. Zij komen langs (meestal met onbekende reden) in horecagelegenheden, winkels of garages. Ook pandeigenaren en makelaars hebben invloed op de notoire straat. Door een opportunistisch verhuurbeleid, waarbij niet te scherp wordt gekeken naar de achtergrond of de activiteit van huurders, kunnen de notoire straten gedijen.

Bepaalde indicatoren kunnen erop duiden dat legale ondernemingen of panden worden gebruikt voor illegale praktijken. Een voorbeeld zijn ondernemingen zonder ogenschijnlijk economisch bestaansrecht, waar nauwelijks klanten komen, geen productvoorraad is, maar wel omzet binnenkomt. Tabel 1 geeft een overzicht, dat in de praktijk kan worden aangevuld met nieuwe (contextgebonden) inzichten. We wijzen erop dat dit overzicht niet beoogt om uitputtend of volledig te zijn. Het volledige overzicht met uitleg is te vinden in het onderzoeksrapport.

van en emer

De indicatoren zijn een hulpmiddel voor professionals om mogelijke illegale praktijken te herkennen en snel informatie bijeen te brengen. Zo geeft het Haags Economisch Interventieteam van de eenheid Den Haag (HEIT) een indicatoren-overzicht mee aan politieagenten van de basisteams. Omdat verschillende partijen signalen kunnen herkennen, maar niet automatisch zullen delen, raden we aan om een gezamenlijk, gebundeld overzicht op te stellen en bij te houden. Professionals kunnen de problematiek hiermee overzichtelijk onder de aandacht brengen bij bestuurders en management. Naast het herkennen, geeft het systematisch in kaart brengen van indicatoren aanzet tot proactieve inwinning. Hoewel sommige indicatoren op zichzelf ‘zacht’ zijn, worden de indicatoren sterker wanneer ze in onderlinge samenhang voorkomen.

(3)

CRIMINOGENE FACTOREN

Verscheidene criminogene factoren maken de straten

aantrekkelijk voor de inbedding van ondermijnende activiteiten, zoals bepaalde fysieke kenmerken, de afwezigheid van formeel en informeel toezicht en het laagdrempelige vestigingsklimaat. De al aanwezige criminele kopstukken, facilitators en criminele ontmoetingsplekken versterken deze aantrekkingskracht. Het richten van een gebiedsgerichte aanpak op deze factoren, naast een persoons- of pandgerichte benadering, biedt meer kans op structurele verandering. Hierbij dient op basis van de lokale situatie gekeken te worden welke criminogene factoren een rol spelen en hoe deze te beïnvloeden zijn. In tabel 2 hebben we enkele voorbeeldinterventies gegeven bij de criminogene factoren. Daarbij heeft een externe projectleider die de aanpak kan coördineren en aanjagen meerwaarde.

Tabel 2> Koppeling mogelijke interventies aan criminogene factoren

INTEGRALE EN GEBIEDSGERICHTE AANPAK

Het tij keren in notoire straten is een zaak van lange adem, die vraagt om langdurige gezamenlijke inspanningen. Een integrale gebiedsgerichte benadering maakt het mogelijk om de

achterliggende structuren te verstoren die de straten zo

aantrekkelijk maken voor verborgen georganiseerde criminaliteit. Enkel het sluiten van een pand of het aanhouden van een criminele ondernemer is onvoldoende, wanneer hier geen strategie achter ligt om het gebied te verbeteren. De straten vormen een

maatschappelijk

Integraal te werk gaan is hierbij het sleutelwoord: de straten vormen een maatschappelijk probleem en

(4)

IN HET SCHEMERGEBIED VAN DE WET

Lees dit artikel

‘BENADER ONDERMIJNING NIET OP DE KLASSIEKE MANIER’

CRIMINALITEIT ALS ANTWOORD OP NIET MEETELLEN

GERELATEERDE ARTIKELEN

probleem vragen niet alleen inzet van veiligheidspartners. Diensten op het gebied van wonen, infrastructuur, stadsplanning, jongerenwerk, maar ook ondernemerscollectieven en bewoners zijn nodig om verandering te brengen. Bijzondere aandacht vraagt het betrekken en serieus nemen van bewoners en ondernemers bij het bedenken en uitvoeren van interventies. Uit het onderzoek blijkt dat zij een hoop zien en te vertellen hebben, wanneer zij persoonlijk betrokken worden. Wel is het vaak zaak om eerst het vertrouwen terug te winnen, alvorens gezamenlijk te werken aan mogelijke oplossingen.

Tot slot blijkt uit het onderzoek dat professionals vaak moeite hebben om draagvlak en urgentie te bewerkstelligen voor notoire straten, omdat de problematiek zich achter de gevel afspeelt en in managementcijfers ontbreekt. Dit vraagt om bestuurders en leidinggevenden met lef die ruimte geven om verder door te graven en onwenselijke situaties aan te pakken. <<

Shanna Mehlbaum is eigenaar van Mehlbaum Onderzoek, Yvette Schoenmakers is zelfstandig onderzoeker en gastdocent aan de Politieacademie.

De auteurs zijn bereikbaar voor vragen en discussies via e-mail: shanna(at)mehlbaumonderzoek.nl en

yvette(at)yvetteschoenmakers.nl.

TYPO3 ADMINPANEEL: ed_alfred Bewerken