Gehalten aan lood, cadmium, kwik en arseen in monsters vlees en organen van runderen, varkens, schapen en pluimvee, bemonsterd in 1982 en vergeleken met resulataten over 1981

(1)

Onderwerp: Gehalten aan lood, cadmium, kwik en a~seen in monsters vlees en or-ganen van ~unde~en, va~kens, schapen en pluimvee, bemonste~d in 1982 en ve~ge leken met ~esultaten ove~ 1981.

Verzendlijst: direkteu~, direktie VKA, sekto~hoofd (2x), afdeling Zlvare Netalen (6x), afd. Normalisatie (Humme), projekt-beheer, p~ojektleide~, afd. Contaminanten, afd.

Diergeneesmiddelen, afd. IR/El. Chemie, afd. Vlees en Vleesprodukten, Leden LAC-{.Jerkgroep "Zware Netalen"

(10x), leden LAG-Stuurgroep "Vee, Vlees en Eieren" (lOx)

(2)

(3)

Projekt: Monitoring vlees, organen en vetten op bestrijdingsmiddelen en zware metalen (VREK).

Onderwerp: Gehalten aan lood, cadmium, kwik en arseen in monsters vlees en organen van runderen, varkens, schapen en pluim-vee, bemonsterd in 1982 en vergeleken met resultaten over 1981.

Doel:

Het Ministerie van Landbomo1 en Visserij en met name de LAC-t~erkgroep "Zl-lare Metalen" en de LAG-Stuurgroep "Vee, Vlees en Eieren" te infor-meren omtrent het gehalte van lood, cadmium, kwik en arseen in vlees en organen van runderen, varkens, schapen en kippen, bemonsterd in 1982.

Samenvatting:

In het kader van het LAC-signalet'ingsprogramma VREK zijn analyseresul-taten voor lood, cadmium, kwik en arseen van monsters vlees, levers en nieren, genomen in 1982, geinventariseerd en vergeleken met resultaten verkregen in 1981. De in 1981 geldende aktiegrenzen en toleranties zijn gehanteerd ten aanzien van overschrijdingen hiervan.

Conclusie:

Lood, cadmium, kwik en arseen geven over 1982 geen overschrijdingen van aktiegrenzen voor vlees te zien. Een uitzondering vormt arseen in kippevlees. Toleranties worden niet overschreden. Dit geldt ook voor levers van de onderzochte dieren. Aktiegrenzen voor levers worden evenmin overschreden. Zouden voor schapen de aktiegrenzen voor run-deren gehanteerd ,.,orden, dan levert lood in schapelevers problemen op, zowel in 1982 als in 1981. Gehalten van lood in levers van schapen liggen hoger dan in nieren, dit in tegenstelling tot runderen.

Soms treden overschrijdingen op van aktiegrenzen voor lood in varkens-nier (2%), cadmium in rundernier (7%) en kwik in rundernier (2%). Zou-den de aktiegrenzen voor runderen ook voor schapen gelden, dan geeft lood in levers en nieren van schapen overschrijdingen (30 respektie-velijk 5%), alsmede cadmium in schapenieren (10%).

Verantwoordelijk: drs N.G. van der Veen ~

Medewerkers/samenstellers: drs N.G. van der Veen, mw E.H.J. Berghmans-Van Megen, mw A.M.G. van Betteray-Kortekaas, H.J. Horstman, m,., J.P.C. Havens, J.J.J:.t.H. 'reeuwen, m,., S. \~erdmuller

Projektleider: A.H. Roos <::;fii)

(4)

4. Resultaten. 5. Discussie.

6. Samenvatting en conclusies. 7. Literatuurlijst.

(5)

varkens en schapen gegeven, alsmede de resultaten voor vlees en levers van kippen. Laatstgenoemd onderzoek werd uitgevoerd door het CIVO. De resultaten zijn vergeleken met die uit 1981.

Het signaleringsonderzoek is in 1978 van start gegaan. Over de jaren 1978 t/m 1980 zijn de analyseresultaten reeds eerder geinventariseerd en geëvalueer.d (1), alsmede de resultaten over 1980 en 1981 (2). In 1981 zijn aktiegrenzen en toleranties ingevoerd.

Hoewel deze aktiegrenzen en toleranties nog in discussie zijn en deels veranderd, zijn in dit ver.slag de in 1981 geldende aktiegr.enzen en to-ler.anties gehanteer.d ten aanzien van over.schr.ijdingen hier.van.

2. Monster.informatie

De monster.s vlees, lever. en nieren van runder.en, varkens en schapen zijn afkomstig van nor.male slachter.ijen van in Neder.land gemeste die-ren. Zij zijn zoveel mogelijk afkomstig van ver.schillende bedrijven en van maand tot maand op ver.schillende slachter.ijen genomen om een maxi-male gespr.eidheid in het onder.zoek te ver.kr.ijgen. Vlees, levers en nier.en zijn van dezelfde dier.en afkomstig.

Voor. het onder.zoek van vlees en lever.s van kippen zijn de monster.s ver.spreid over. de Neder.landse pluimveeslachter.ijen genomen. Voor. het lever.onder.zoek zijn tweetallen slachtkuikenlever.s genomen, afkomstig van het koppel waartoe ook het slachtkuiken behoor.de, dat voor boven-staand onder.zoek diende.

De r.under.en zijn tot september. 1982 afkomstig uit de provincies Groningen, Utr.echt, Noor.d-Holland en Noor.d- Br.abant, de var.kens uit Over.ijssel, Gelder.land, Noord- Br.abant en Limbur.g en de schapen uit Fr.lesland en Utr.echt.

Ingaande ~ktober. 1982 wer.d het onder.zoek beper.kter. van omvang. Runde-r.en wer.den bemonster.d in de pr.ovincies Utr.echt en Noord-Holland en var.kens in Overijssel en Noord-Brabant. Van deze dier.en wer.d de bepa-ling van het gehalte aan ar.seen in vlees, lever. en nier.en stopgezet. Opgemer.kt zij dat per maand per pr.ovincie van elk dier.soor.t een mon-ster vlees, lever. en nier. wer.d genomen.

(6)

-Eieren zijn sinds 1982 geschrapt uit het VREK-programma, vanwege de zeer lage gehalten voor genoemde elementen.

3. Hethoden van onderzoek

Lood en cadmium zijn voltammetrisch bepaald na destruktie van de mon-sters m.b.v. een droge verassing (2), !mik m.b.v. koude-damp-AAS na destruktie van de monsters met salpeterzuur in een drukvat (2) en ar-seen met hydride-AAS na destruktie van de monsters m.b.v. een droge verassing (2).

Het uitzondering van vlees en organen van schapen zijn alle monsters in enkelvoud onderzocht, tenzij een aktiegrens werd overschreden. Dan volgde een duplobepaling. Vlees en organen van schapen werden allen in duplo geanalyseerd.

4. Resultaten

Tabellen Ia t/m Id geven de resultaten voor respektievelijk lood, cad-mium, kwik en arseen in rund-, varkens-, schape- en kippevlees, bemon-sterd in 1981 en 1982. Tabellen Ila t/m lid geven de gehalten in le-vers van bovenstaande dieren en tabellen lila t/m Illd geven de gehal-ten in nieren van runderen, varkens en schapen.

In al deze tabellen zijn niet de afzonderlijk gevonden gehalten ver-meld, doch intervallen waarbinnen gehalten vallen. Tevens zijn me-diaanwaarden, 90%- en 95%-lvaarden vermeld. Hediaammarden zijn geko-zen boven gemiddelde waarden om invloeden van uitschieters te elimi-neren.

De in 1981 geldende aktiegrenzen A en toleranties T zijn in de tabel-len opgenomen alsmede het percentage overschrijdingen hiervan.

In 1981 zijn geen kippelevers door het CIVO onderzocht.

Tabel IV geeft mediaanwaarden van en de spreiding in de quoti~nten

nier/lever-gehalte voor lood, cadmium, kwik en arseen bij runderen, varkens en schapen. Voor elk dier is deze verhouding uitgerekend, al-vorens de mediaanwaarden w·erden bepaald. Getallen die voor 1981 gelden zijn gemiddelden, berekend uit mediaanwaarden voor nieren en levers per diersoot·t.

Tabellen Va en Vb geven een overzicht van het percentage overschrij-dingen van aktiegrenzen over de jaren 1978 t/m 1982.

(7)

-(

Voo~ schapen zijn de aktieg~enzen van ~unde~en ingevuld. Deze g~enzen

voo~ schapen hebben echte~ geen offici~le status.

Tabellen VIa en VIb geven een ove~zicht analoog aan de tabellen Va en

Vb, maa~ dan voo~ tole~anties.

5. Discussie

Lood:

E~ t~eden geen ove~schrijdingen van aktieg~enzen voo~ vlees van ~unde ren, varkens en kippen op, evenmin als in 1981 (tabel Ia). Zou de

ak-tiegrens van 0,2 mg/kg ook voo~ schapen gehanteerd worden, dan treden ook hier geen overschrijdingen op. De gehalten in schapevlees zijn

ve~gelijkbaa~ met Duits onderzoek (3).

Levers van nmderen, varkens en kippen leveren ten aanzien van

aktie-grenzen evenmin problemen op (tabel IIa).

Evenals in 1981 liggen ook nu de gehalten voor lood in schapelevers

beduidend hoger dan in ~unde~- en va~kensleve~s. Hante~en van de voor

runde~en geldende aktleg~ens van 1 mg/kg geeft voor schapeleve~s een ove~sch~ijding van 30%. De tolerantie van 2 rug/kg wo~dt juist niet overschreden. Runde~levers bevatten doo~gaans mee~ lood dan vark

ens-levers. Het loodgehalte in kippelevers ligt ~uimschoots beneden de aktieg~ens van 0,25 mg/kg.

Nie~en van ~unde~en bevatten dootgaans een hoger loodgehalte dan nie-ren van varkens (tabel IIIa). De aktieg~ens van 0,5 mg/kg voo~ v

ar-kensnier wordt door 1 van de 43 onde~zochte monste~s ove~scltreden. Het

loodgehalte in schapenieren ligt op hetzelfde niveau als dat in ~un

dernie~en. De voor t'undernie~ geldende aktieg~ens van 1 mg/kg wo~dt

doo~ 1 van de 21 onde~zocltte monsters schapenier oversch~eden. Voo~ ~underen t~ecdt geen ove~sch~ijding op.

De mediaanwaa~den van lood in schapelevers llggen hoger dan die in schapenie~en, dit in tegenstelling tot ~underen en varkens. Duits

on-derzoek(3) laat dit ook zien.

Zwitse~s onderzoek (4) laat gehalten tot 0,4 mg/kg (n=l7) in runde~

nieren en tot 0,2 mg/kg (n=26) in va~kensnie~en zien, met gemiddelde

~vaa~den van ~espektievelijk 0,20 en 0,06 mg/kg. Ook Fins onderzoek geeft lage gehalten te zien (5).

(8)

-Cadmium:

De mediaanwaarden voor cadmium in vlees van runderen, varkens en kip-pen liggen op eenzelfde niveau en ruimschoots onder de aktiegrens van 0,05 mg/kg (tabel Ib).

Zou deze grens ook voor schapevlees gehanteerd worden, dan levert ook dit geen problemen op, zij het dat 2 van de 21 onderzochte monsters een gehalte boven 0,04 mg/kg hebben.

Hediaam1aarden voor cadmium in levers van runderen, varkens en schapen zijn vergelijkbaar met elkaar. De mediaamo1aarde voor kippelever ligt wat lager. De aktiegrens werd in 1982 niet overschreden. Zou voor schapen de aktiegrens voor runderen van 0,3 mg/kg gehanteerd worden, dan treedt ook hier geen overschrijding op (tabel Ilb).

Mediaanwaarden voor cadmium in nieren van runderen en varkens zijn vergelijkbaar met elkaar (tabel I!Ib). Dit geldt ook voor de sprei-dingsbreedte. De aktiegrens voor runderen van 1 mg/kg wordt door 7% der onderzochte monsters overschreden. In 1981 was dit 5%. De aktie-grens voor varkens ligt op 2 mg/kg, en dit levert geen problemen voor varkensnieren op. l~at de schapenleren betreft, geven 2 van de 21 on-derzochte monsters gehalten boven 1 mg/kg te zien. De mediaanwaarde voor schapenleren ligt in 1982 5 x zo hoog dan in 1981. In Duits on-derzoek ( 3) \>lerden eveneens soms hoge ge hal ten in nieren gevonden. Zwitsers onderzoek aan een beperkt aantal dieren laat geen ongewone contaminatie van nieren van runderen en varkens zien (4), de gehalten liepen van 0,05-0,6 mg/kg. Ook Fins onderzoek laat lage gehalten (tot 0,3 mg/kg) zien (5).

KloJik:

Mediaanwaarden voor kwik in vlees en levers van runderen, varkens, schapen en kippen liggen laag en op eenzelfde niveau. Ook de hoogst gevonden waarden liggen ruimschoots beneden de aktiegrenzen (tabellen

Ie en !Ie).

Hediaamo1aarden voor kl<lik in nieren van runderen, varkens en schapen liggen laag en op eenzelfde niveau (tabel !!Ie). De hoogst gevonden lolaarden in varkens- en schapenleren liggen een faktor 5 lager dan de aktiegrens van 0,1 mg/kg. Eén rundernier ligt met een gehalte van 0,14 mg/kg boven deze grens, terwijl een andere rundernier met een gehalte

van 0,095 mg/kg juist onder deze grens ligt. Ook Duitse literatuur (3) geeft soms hoge gehalten te zien.

(9)

-Arseen:

Mediaanwaarden voor arseen in vlees van varkens en schapen liggen laag en op eenzelfde niveau (tabel Id). In rundvlees ligt deze waarde een faktot" 4 hoget", maar laag t.o.v. de aktiegt"ens van 0,03 mg/kg. Et" tt"e-den geen ovet"scht"ijdingen van deze grens op. In kippevlees ligt het

gehalte duidelijk hoger, tet"wijl doot" 2 van de 40 onderzochte monstet"s

de aktiegt"ens van 0, 05 mg/kg twrdt ovet"scht"eden.

Levet"s van runderen, varkens en kippen geven geen ovet"schrijdingen van de aktiegrens. Vooral voor varkens en schapen liggen de mediaanwaarden laag (tabel lid).

Ook in nieren van varkens en schapen liggen de gehalten beduidend

on-der de voor varkens geldende aktiegrens van 0,15 mg/kg. Deze grens

geldt ook voot" runderen. De mediaanwaat"de voor rundet"niet"en ligt op

ca. 0,05 mg/kg en dit is ruwweg 10 x zo hoog dan in vat"kens- en scha

-peniet"en. De hoogst gevonden t·Taat"de voor rundet"nier ligt tegen de

ak-tiegt"ens aan (tabel IIId).

Ook Duits onderzoek (3) geeft soms hoge gehalten in runderniet"en te

zien, oplopend tot zelfs 5,5 mg/kg.

Een relatie tussen de leeftijd det" dieren en gehalten aan lood, cad-mium, kwik en arseen in vlees, levers en niet"en ontbreekt. Ook is er

geen relatie tussen de verhouding van het gehalte in niet" en lever en

de leeftijd der diet"en.

Mediaanwaat"den van de quotiënten nier/lever-gehalten voot" lood, cad-mium, kwik en arseen (tabel IV) liggen boven 1, met uitzondering 'van

lood in schapen, waar deze waarde ongeveer op 0,5 ligt. Ook in Duitse

literatuur (3) liggen deze gehalten boven 1, behalve voor lood in

schapen.

Percentages overscht"ijdingen van aktiegrenzen en toleranties over de jaren 1978 t/m 1982 zijn gegeven in de tabellen V en VI. Problemen ten aanzien van aktiegrenzen treden vooral op voor lood in schapel e-vet"s bij hantet"en van de aktiegrens voor runderlevers. In 1982 wordt

geen enkele tolerantie overschreden.

(10)

-6. Samenvatting en conclusies

In het kader van het LAC-signaleringsprogramma VREK zijn

analyseresul-taten voor lood, cadmium, kwik en arseen in monsters vlees en organen

van runderen, varkens, schapen en kippen, genomen in 1982 geinventari

-seerd en vergeleken met resultaten verkregen in 1981. De in 1981

gel-dende aktiegrenzen en toleranties zijn gehanteerd ten aanzien van

overschrijdingen hiervan. Hieruit zijn de volgende conclusies te

trek-ken: a. Vlees:

Lood, cadmium en kwik geven geen overschrijdingen van aktiegrenzen

te zien, evenals in 1981. Met uitzondering van kippevlees geldt dit

ook voor arseen. Ook in 1981 gaf kippevlees overschrijdingen van de

aktiegrens voor arseen te zien. Dit gold toen ook voor varkensvlees.

Toleranties werden niet overschreden.

b. Lever:

Lood, cadmium, kwik en arseen geven geen overschrijdingen van de

aktiegrenzen voor levers van runderen, varkens en kippen te zien,

evenals in 1981. Zouden voor schapen de aktiegrenzen voor runderen

gehanteerd t-1orden, dan treden car, met uitzondering van lood in

schapelevers, geen overschrijdingen op. In tegenstelling tot

runde-ren en varkens, ligt het gehalte in levers van schapen hoger dan in

nieren.

C• Nieren:

Van de in 1982 onderzochte 43 monsters varkensnier overschreed 1

monster de aktiegrens voor lood van 0,5 mg/kg; in 1981 t-Iaren dit 2

van de 57 monsters. In 1981 overschreed 1 van de 58 monsters

run-dernier de aktiegrens van 1,0 mg/kg. In 1982 trad geen

overschrij-ding op. Zou voor schapen de aktiegrens voor runderen gehanteerd

worden, dan overschrijdt 1 van de 21 monsters deze aktiegrens; in

1981 gold dit voor 1 van de 11 monsters.

Toleranties worden in 1982 voor lood in runderen varkensnier niet

overschreden.

Cadmium levert problemen voor rundernieren op. In 1982 overschreden

ca. 7% en in 1981 ca. 5% der monsters de aktiegrens van 1 mg/kg.

Bij hanteren van deze aktiegrens voor schapen zouden 2 van de 21

monsters een overschrijding geven. In 1981 lagen de gevonden

gehal-ten beneden 1 mg/kg.

(11)

-Eên van de in 1982 onderzochte 42 monsters rundernier overschrijdt

de aktiegrens voor kwik van 0,1 mg/kg. In 1981 gold dit voor 3 van

de 57 monsters varkensnier. Toleranties worden niet overschreden. Arseen levert geen problemen ten aanzien van aktiegrenzen op.

7. Literatuur

1. N.G. van der Veen en mw A.W. hoff.

Gehalten van lood, cadmium, kwik en arseen in monsters vlees en or-ganen van runderen en varkens.

RIKILT-Verslag 81.58, 1981 (discussienota).

2. N.G. van der Veen.

Gehalten aan lood, cadmium, kwik en arseen in monsters vlees en or-ganen van runderen, varkens, schapen en pluimvee, alsmede eieren.

RIKILT-Verslag 82.30, 1982.

3. W. Kreuzer und A. Rosopulo.

Arch. Lebensmittelhyg., ~ (1981) 173.

4. K. Trottman und A. Blumenthal.

Mitt. Gebiete Lebensm. Hyg., 73 (1982) 208.

5. P. Koivistoinen.

Acta Agriculturae Scandinavica, suppl. ~ (1980) 57.

(12)

-Tabel Ia. Frekwentietabel voor lood in vlees van runderen, varkens, schapen en

pluimvee, bemonsterd in 1981 en 1982 (gehalten in mg/kg vers produkt)

Pb

Kengrootheid Rundvlees Varkensvlees Schapevlees Kippevlees

1981 1982 1981 1982 1981 1982 1981 1982 aantal monsters N 59 43

I

56 42 11 21 80 39 gehalten < 0,01 12 22

I

19 30

--

1 59 24 > 0,01 - < 0,05 38 19 f 29 .11 6 15 27 15 > 0,05 - < 0, 1 6 2

I

6 1 4

_'•

2

--> 0,1 3

--

2

--

1 1

--

--laagste \o/aarde L <0,01 <0,01 <0,01 <0,01 0,02 0,01 <0,005 <0,005

hoogste \o/aarde H 0,15 0,10

I

0,13 0,10 0,25

o,

11 0,07 0,05 mediaan H 0,02 0,01 0,02 0,01 0,04 0,04 0,01 0,01 90% waarde 90% 0,08 0,04 0,07 0,02 0,07 0,09 0,03 0,025 95% \o/aarde 95% 0,12 0,05 0,08 0,04 0,15 0,10 0,04 0,.03 aktiegrens A 0,2 0,2 0,2 0,2

--

0,2 0,2 % boven A %>A 0 0 0 0

-

--

0 0 tolerantie T 0,3 0,3 0,3 0,3

-

--

0,3 0,3 % boven T %>T 0 0 0 0

--

0 0 8330.8 - 9

-I

I

(13)

Tabel Ib. Frekwentietabel voor cadmium in vlees van runderen, varkens, schapen en pluimvee, bemonsterd in 1981 en 1982 (gehalten in mg/kg vers produkt)

Cd

1981 1982 1981 1982 1'981 1982 1981 1982 aantal monsters N 61 43 56 42 11 21 88 40 gehalten < 0,001 2 17 3 10

--

2 47 13

>

0,001 - < 0,005 50 22 42 26 10 12 31 21

>

0,005 - < 0,01 6 1 10 2 1 3 6 5

>

0,01 3 3 1 4

--

4 4 1

laagste \o~aa rde L <0,001 <0,001 <0,001 <0,001

I

0,001 0,001 <0,001 <0,001

hoogste l'laarde H 0,021 0,013 0,014 0,025 0,008 0,048 0,050 0,030

mediaan N 0,003 0,002 0,003 0,003 0,003 0,004 0,001 0,002 90% \o~aarde 90% 0,006 0,005 0,008 0,010 0,005 0,022 0,008 0,006 95% lolaarde 95% 0,009 0,012 0,010 0,014 0,006 0,044 0,010 0,007 aktiegrens A 0,05 0,05 0,05 0,05

-

--

0,05 0,05 % boven A %>A

I

0 0 0 0

--

0 0 tolerantie T

o,

1 _{0' 1} 0,1 _{0' 1}

I

--

--o,

1 _{0' 1} % boven T %>T 0 0 0 0

--

0 0 8330.9 - 10

-I

I

(14)

Tabel Ie. Frekwentietabel voor kwik in vlees van runderen, varkens, schapen en

pluimvee, bemonsterd in 1981 en 1982 (gehalten in mg/kg vers produkt)

Hg

1981 1982 1981 1982 1981 1982 1981 1982 aantal monsters N 59 43

I

56 42 11 21 88 40 gehalten < 0,001 50 30 45 20

I

10 10

-

-->

0,001 - < 0,005 6 12 10 21 1 10 88 40

>

0,005 - < 0,01 3

--

-

1

-

1

--

-->

0,01

--

1 1

-

--

-

--laagste waarde L

I

<0,001 <0,001 <0,001 <0,001 <0,001 <0,001 <0,005 <0,005

hoogste waarde H 0,010 0,012 0,020 0,009 0,005 0,006 0,005 <0,005

mediaan N <0,001 0,001 0,001 0,002 <0,001 0,002 <0,005 <0,005 90% ~.,aarde 90% 0,002 0,004 0,002 0,003 0,001 0,002 <0,005 <0,005 95% ~.,aarde 95% 0,007 0,005 0,003 0,003 0,003 0,004 <0,005 <0,005 aktiegrens A 0,025 0,25 0,025 0,025

-

--

0,025 0,025 % boven A %>A

I

0 0 0 0

-

--

0 0 tolerantie T

o,

1

o,

1

I

o,

1

o,

1

_I

-

--

0,1 0,1 % boven T %>T 0 0 0 0

I

-

0 0 8330.10 - 11

-I

(15)

Tabel Id. Frekwentietabel voor arseen in vlees van runderen, varkens, schapen en pluimvee, bemonsterd in 1981 en 1982 (gehalten in mg/kg vers produkt)

As

1981 1982 1981 1982 1981 1982 1981 1982 aantal monsters N 59 '•0 57 38 11 18 88 40 gehalten < 0,001 14 5 29 21 9 11

--

-> 0,001 - < 0,005 21 29 22 15 2 7

--

--> 0,005 - < 0,01 17 4 4 2

--

42 21 > 0,01 7 2 2

-

--

46 19 laagste ~o~aarde L <0,001 <0,001 <0,001 <0,001 <0,001 <0,001 0,01 0,01 hoogste ~o~aarde H 0,016 0,015 0,031 0,007 0,003 0,004 0,09 0,15 mediaan N O,OOl1 0,004 0,001 0,001 0,001 <0,001 0,02 0,010 90% waarde 90% 0,011 0,007 0,006 0,005 0,002 0,002 0,05 0,03 95% ~o~aarde 95% 0,015 0,010 0,009 0,005 0,003 0,004 0,08 0,05 aktiegrens A 0,03 0,03 0,03 0,03

--

0,05 0,05 % boven A %>A 0 0 1,8 0

--

9,1 5,0 tolerantie T 0,1 0) 1

o

,

1

o

,

1

--

0,1 0,1 % boven T %>T 0 0 0 0

--

0 2,5 8330.11 - 12

(16)

-Tabel !Ia. Frekwentietabel voor lood in levers van runderen, varkens, schapen en pluimvee, bemonsterd in 1981 en 1982 (gehalten in mg/kg vers produkt)

Pb

Kengrootheid Runderlever Varkenslever Schapelever Kippelever

1981 1982 1981 1982 1981 1982 1981 1982 aantal monsters N 25 L13 21 43 l l 20 40 gehalten < 0,05

--

3 9 38

--

40 > 0,05 - < 0,1 3 9 5 3

--

--> 0,1 - < 0,2 10 24 4 2

--

--> 0,2 - < 0,5 l l 7 3

--

1 4

--> 0,5 - < 1 1

--

2 10

-> 1 - < 2

--

5 6

--> 2

--

3

--

--laagste waarde L 0,06 0,01 0,01 <0,01 0,41 0,21 <0,005 hoogste \.,raarde H 0,64 0,41 0,34 0,18 3,5 1,8 0,03 mediaan H 0,20 0,14 0,06 0,02 1,3 0,79 0,01 90% \.,raarde 90% 0,38 0,23 0,23 0,06 2,9 1,5 0,03 95% \o7aanle 95% 0,44 0,37 0,25 0,08 3,2 1,5 0,03 aktiegrens A 1, 0 1, 0 0,5 0,5

--

0,25 % boven A %>A 0 0 0 0

--

0 tolerantie T 2,0 2,0 1, 0 1, 0

--

0,5 % boven T %>T 0 0 0 0

--

0 8330.12 - 13

(17)

-Tabel lib. Frekwentietabel voor cadmium in levers van runderen, varkens, schapen en pluimvee, bemonsterd in 1981 en 1982 (gehalten in mg/kg vers produkt)

Cd

Kengrootheid Runderlever Vat"kenslever Schapelever Kippelever

1981 1982 1981 1982 1981 1982 1981 1982

aantal monsters N 25 '•3 21 43 11 20 40

gehalten

<

0,01

--

1 2 1

--

1 3 > 0,01

-

<

0,05 7 10 6 20 7 5 28 > 0,05

- <

0,1 6 18 2 7 2 11 7 > 0,1

-

<

0,5 12 14 11 15 2 3 2 > 0,5

- <

1,0

-

--

--> 1,0

--

-laagste waarde L 0,02 0,007 0,006 0,007 0,01 0,007 0,01 hoogste '"aarde H 0,36 0,26 0,38 0,33 0,17 0,18 0,14

mediaan N 0,10 0,08

o

,

11 0,06 0,04 0,06 0,03 90% ,.,aar.de 90% 0,21 0,18 0,27 0,19 0,12 0, 10 0,07 95% '"aarde 95% 0,29 0,22 0,28 0,26 0,14

o

,

11 0,10 aktiegrens A 0,3 0,3 0,5 0,5

--

0,3 % boven A %>A 4 0 0 0

--

0 tolerantie T 1, 0 1, 0 1, 0 1,0

--

1, 0 % boven T %>T 0 0 0 0

--

0 8330.13 - 14

(18)

-Tabel lic. Frekwentietabel voor kwik in levers van runderen, varkens, schapen en pluimvee, bemonsterd in 1981 en 1982 (gehalten in mg/kg vers produkt)

Hg

Kengt:ootheid Runderlever Varkenslever Schapclever Kippelever

1981 1982 1981 1982 1981 1982 1981 1982 aantal monsters N 25 ll3 21 43 11 20 40 gehalten < 0,001 13 10 10 11 2 1

-> 0,001 - < 0,005 9 24 8 28 8 14 37 > 0,005 - < 0,01 2 8 2 3 1 3 1 > 0,01 - < 0,02 1 1 1 1

-

1 2 > 0,02 - < 0,1

-

--

-

1

-->

o,

1

--

-

-laagste lolaarde L <0,001 <0,001 <0,001 <0,001 <0,001 <0,001 <0,005 hoogste lolaat:de H 0,012 0,014 0, 011 0,011 0,009 0,022 0,015 mediaan N 0,001 0,002 0,002 0,002 0,002 0,003 <0,005 90% lolaat:de 90% 0,005 0,008 0,007 0,005 0,005 0,008 <0,005 95% lolaarde 95% 0,006 0,008 0,007 0,006 0,007 0,012 0,010 aktiegrens A 0,05 0,05 0,05 0,05

--

0,05 % boven A %>A 0 0 0 0

-

0 tolerantie T 0,2 0,2 0,2 0,2

--

0,2 % boven T %>T 0 0 0 0

-

0 8330 .lil - 15

(19)

-Tabel lid. Frekwentietabel voor arseen in levers van runderen, varkens, schapen en pluimvee, bemonsterd in 1981 en 1982 (gehalten in mg/kg vers produkt)

As

Kengrootheid Runderlever Varkenf3lever Schapelever Kippelever 1981 1982 1981 1982 1981 1982 1981 1982 aantal monsters N 25 l10

I

21 39 11 17 40 gehalten < 0,001 1 2

I

10 20

I

4 6

-> 0,001 - < 0,005 2 4

I

9 13 4 6

--> 0,005 - < 0,01 10 11

I

1 2 3 4

I

23 > 0,01 - < 0,02 5 17

--

1

I

--

1 9 > 0,02 - < _{0' 1} 7 6 1 3

--

-

8 > 0,1

--

-

--

--laagste waarde L 0,001 <0,001 <0,001 <0,001 <0,001 <0,001 <0,01 hoogste 'marde H 0,077 0,050 0,028 0,080 0,010 0,014

o,

10 mediaan N 0,010 0,012 0,002 0,001 0,002 0,002 0,01 90% waarde 90% 0,028 0,024 0,005 0,008 0,010 0,008 0,03 95% waarde 95% 0,042 0,028 0,008 0,031 0,010 0,010 0,05 aktiegrens A 0,15 0,15 0,15 0,15

-

--

0,15 % boven A %>A 0 0 0 0

--

0 tolerantie T 0,5 0,5 0,5 0,5

-

--

0,5 % boven T %>T 0 0 0 0

--

0 8330.15 - 16

(20)

-Tabel lila. Frekwentietabel voor lood in nieren van runderen, varkens

en schapen, bemonsterd in 1981 en 1982 (gehalten in mg/kg

vers produkt)

Pb

Kengrootheid Rundernier Varkensnier Schapenier

1981 1982 1981 1982 1981 1982 aantal monsters N 58 43 57 43 11 21 gehalten

<

0,05

--

10 8

--

--> 0,05

-

<

0, 1

--

8 12

--

--> 0,1

- <

0,2 6 3 22 13 2

--> 0,2

-

<

0,5 27 33 15 9 4 12 > 0,5

- <

1 24 7 1 1 4 8 > 1

-

<

2

I

1

--

1

--

1 1 > 2

--

--laagste waarde L 0,14 0, 14 0,02 0,02 0,15 0,23 hoogste waarde H 1,5 0,94 1,4 0,59 1,4 1,4 mediaan N 0,48 0,38 0,14 0,12

I

0,5 0,40 90% waarde 90% 0,73 0,65 0,31 0,28 0,85 0,73 95% \'laarde 95% 0,89 0,80 0,48 0,38 1,1 0,92 aktiegrens A 1' 0 1,0 0,5 0,5

--

--% boven A

%>A 1,7 0 3,5 2,3

--

--tolerantie T

I

2,0 2,0 1,0 1,0

--

--% boven T %>T 0 0 1,8 0 8330.16 - 17

-I

I

(21)

Tabel IIIb. Frekwentietabel voor cadmium in nieren van runderen, varkens,

en schapen, bemonsterd in 1981 en 1982 (gehalten in mg/kg

vers produkt)

Cd

Kengrootheid Rundernier Varkensnier Schapenier 1981 1982 1981 1982 1981 1982 aantal monsters N 61 43 57 43 11 21 gehalten < 0,2 17 7 12 11 8 9 > 0,2 - < 0,5 22 21 27 17 2 9 > 0,5 - < 1 19 12 10 11 1 1 > 1 - < 2 3 3 8 4

--

2 > 2 - < 4

--

--> 4 - < 6

--

-

--

--> 6

--

-

-laagste \•marde L 0,03 0,09 0,08 0,06 <0,001 0,014 hoogste waarde H 1,6 1' 8 1,9 1,6 0,80 1, 8 mediaan H 0,32 0,36 0,33 0,33 0,05 0,25 90% waarde 90% 0,92 0,87 1,3 0, 91

o,

3ll 0,66 95% waarde 95% 0,99 1,2 1,6 1,3 0,54 1,7 aktiegt·ens A 1,0 _{1' 0} 2,0 2,0

--

--% boven A %>A 4,9 7,0 0 0

-

--tolerantie T 5,0 5,0 5,0 5,0

--

--% boven T %>T 0 0 0 0

-

--8330.17 - 18

(22)

-Tabel IIIc. Frekwentietabel voor kwik in nieren van runderen, varkens,

en schapen, bemonsterd in 1981 en 1982 (gehalten in mg/kg vers produkt)

Hg

Kengrootheid Rundernier Varkensnier Schapenier 1981 1982 1981 1982 1981 1982

aantal monsters N 59 '•2 57 43 11 21

gehalten

<

0,001 1

--

--> 0,001

-

<

0,005 24 14 31 28 7 5 > 0,005

-

<

0,01 19 19 12 13 2 10 > 0,01

-

<

0,02 11 5 5 2

--

5 > 0,02

- <

0) 1 4 3 6

--

2 1 > 0,1

-

<

1.

--

1

--

--> 1

-

--

3

--

--laagste ~vaarde L 0,001 0,003 0,002 0,002 0,003 0,002 hoogste waarde H O,Ol18 0,14 0,28 0,02 0,029 0,022

mediaan H 0,006 0,006 0,005 0,005 0,004 0,008 90% ~vaarde 90% 0,018 0,016 0,039 0,007 0,026 0,019 95% ~vaarde 95% 0,023 0,030 0,13 0,010 0,027 0,019 aktiegrens A 0,1 0,1

o,

1 0) 1

--

--% boven A %>A 0 2,4 5,3 0

--

--tolerantie T 0,4 0,4 0,4 0,4

--

--% boven T %>T 0 0 0 0

--

--8330.18 - 19

(23)

-Tabel Illd. Frekwentietabel voor arseen in nieren van runderen, varkens,

en schapen, bemonsterd in 1981 en 1982 (gehalten in mg/kg vers produkt)

As

Kengt'ootheid Rundernier Varkensnier Schapeniet' 1981 1982 1981 1982 1981 1982 aantal monsters N 59 L10 57 39 11 18 gehalten < 0,001

--

10 7

--

1

>

0,001 - < 0,005 4 1 23 20 4 6

>

0,005 - < 0,01 1 3 13 8 4 4

>

0,01 - < 0,02 6 2 7 4 1 7

>

0,02 - < 0' 1 44 29 4

--

2

-->

0,1 4 5

--

-

--laagste ~vaat'de L 0,002 0,005 <0,001 <0,001 0,002 <0,001 hoogste waarde H 0,18 0,15 0,032 0,018 0,030 0,020 mediaan H 0,049 0,053 0,004 0,003 0,006 0,008 90% waarde 90% 0,10 0,10 0,017 0,010 0,028 0,017 95% ~vaat'de 95%

o,

15 0,12 0,022 0,012 0,029 0,018 aktiegrens A 0,15 0,15 0,15 0,15

--

--% boven A %>A 1,7 0 0 0

--

--tolerantie T 0,5 0,5 0,5 0,5

-

--% boven T %>T 0 0 0 0

--

--8330.19 - 20

(24)

-Tabel IV. Quoti~nten nier/lever-gehalten voor lood, cadmium, kwik en arseen bij runderen, varkens en schapen.

Diersoot:t Pb Cd Hg As

spreiding

I

mediaan spt:ei.dingJ mediaan spreiding

I

mediaan spreiding

I

mediaan Rund 1982 0,6 ->38 2,9 0,6 - '•5 4,6 0,6 - 29 3,0 0,1 - 86 ,, ) 1 Rund 1981

--

-

2,4

I

---

3,2

I

-

--

6,0

-

--

4,9 Varken 1982 0,2 - 30 5,0

I

_o,

₃ _- ₃₁ 6,1 0,4 - 7 2,3

I

0) 1 ->11 2,0 Varken 1981

--

-

2,3

---

3,0

---

2,5

I

-

--

2,0 Schaap 1982 0,2 - 3 0,6 0,9 - 28 2,7 1

-

5 2,1

I

0,8 - 9 2,0 Schaap 1981

-

0,4

--

-

1,2

---

2,0

--

-

3,0

-8330.20 - 21

-I

(25)

Tabel Va. Percentage overschrijdingen van de aktiegrens A. Lood Cadmium 78 79 80 81 82 A 78 79 80 81 82 A Produkt RV 4 16 6 0 0 0,2 0 0 0 0 0 0,05

vv

4 14 7 0 0 0,2 0 0 0 0 0 0,05

sv

-

9 0 (0,2)

-

0 0 (0,05) PV 0 4 0 0 0 0,2 1 3 0 0 0 0,05 Ei 0 0 0 0

-

0,1 0 0 0 0

-

0,01 RL

-

0 0 1, 0

-

4 0 0,3 VL

-

0 0 0,5

-

0 0 0,5 SL

-

73 30 (1,0)

-

0 0 (0,3) KL 4 0 0

-

0 0,25 19 12 36

-

0 0,3 RN 2 0 0 2 0 1, 0 31 24 14 5 7 1' 0 VN 2 0 6 4 2 0,5 13 7 6 0 0 2,0 SN

-

9 5 (1,0)

-

0 10 (1,0)

Tabel Vb. Percentage overschrijdingen van de aktiegrens A.

Kwik Arseen 78 79 80 81 82 A 78 79 80 81 82 A Produkt RV 2 0 0 0 0 0,025 0 0 2 0 0 0,03

vv

6 0 0 0 0 0,025 0 0 0 2 0 0,03

sv

-

0 (0,025)

-

0 0 (0,03 PV 16 1 0 0 0 0,025 12 5 8 9 5 0,05 Ei 0 0 0 0

-

0,025 0 0 0 0

-

0,05 RL

-

0 0 0,05

-

0 0 0,15 VL

-

0 0 0,05

-

0 0 0,15 SL

-

0 0 (0,05)

-

0 0 (0,15 KL

-

0

-

0 0,05

-

0 0,15 RN

-

0 0 2 0, 1

-

0 2 0 0,15 VN

-

0 5 0 0,1

-

0 0 0 0,15 SN

-

0 0 (0,1)

-

0 0 (0,15 8330.21 - 22

(26)

-Tabel VIa. Percentage overschrijdingen van de tolerantie T. Lood Cadmium 78 79 80 81 82 T 78 79 80 81 82 T Pt:odukt RV 2 2 4 0 0 0,3 0 0 0 0 0 0,1

vv

4 0 0 0 0 0,3 0 0 0 0 0 0,1

sv

_-

-

0 0 (0,3)

-

0 0 (0,1) PV 0 3 0 0 0 0,3 1 1 0 0 0 0,1 Ei 0 0 0 0

-

0,2 0 0 0 0

-

_0,03 ₁ RL

-

0 0 2,0

-

0 0 1' 0

I

VL

-

0 0 1' 0

-

0 0 1, 0

_I

SL

-

27 0 (2,0)

-

0 0 c1, o)

I

KL 0 0 0

-

0 0,5 0 5 0

-

0 1, 0 RN 0 0 0 0 0 2,0 0 0 0 0 0 5,0 VN 0 0 0 2 0 1,0 0 0 0 0 0 5,o

I

SN

-

0 0 (2,0)

-

0 0 _(5,0)

I

Tabel Vlb. Percentage overschrijdingen van de tolerantie T.

K\o1ik Arseen 78 79 80 81 82 A 78 79 80 81 82 T Produkt RV 0 0 0 0 0 0,1 0 0 0 0 0 0,1

vv

0 0 0 0 0 0,1 0 0 0 0 0 o, 1

sv

-

0 0 (0,1)

-

0 0 (0,1) PV 0 0 0 0 0 0,1 1 3 2 0 0 _0'₁ Ei 0 0 0 0

-

o, 1 0 0 0 0

-

0,1 RL

-

0 0 0,2

-

0 0 0,5 VL

-

0 0 0,2

-

0 0 0,5 SL

-

0 0 (0,2)

-

0 0 0,5 KL

-

0

-

0 0,2

-

0 0,5 RN

-

0 0 0 0' l,

-

0 0 0 0,5

I

VN

-

0 0 0 0,4

-

0 0 0 _o,₅

I

SN

-

0 0 (0,4)

-

0 0 (0,5)

i

8330.22 vdV/YL