• No results found

Melkvee in nazomer en herfst 's nachts op stal : verslag van proeven op de proefboerderijen Wielzicht en Heino in 1970 en 1971

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Melkvee in nazomer en herfst 's nachts op stal : verslag van proeven op de proefboerderijen Wielzicht en Heino in 1970 en 1971"

Copied!
28
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

PROEFSTATION

VOOR

DE

RUNDVEEHOUDERIJ

Melkvee

in

nazomer

en

herfst

op

stal

(2)

P R O E F S T A T I O N VOOR D E R U N D V E E H O U D E R I J M E L K V E E IN N A Z O M E R E N H E R F S T ' S NACHTS O P S T A L V e r s l a g v a n v e r g e l i j k e n d e p r o e v e n o p d e p r o e f b o e r d e r i j e n W i e l z i c h t .en H e i n o i n 1 9 7 0 e n 1 9 7 1

J,

W. F. Hijink T j . Boxem R A P P O R T NR. 1 3 M A A R T 1 9 7 3

(3)
(4)

INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING 2. O P Z E T E N UITVOERING VAN DE P R O E V E N 3. A L G E M E E N 3. 1. Kwaliteit v a n h e t w e i d e g r a s 3. 2. W e e r s g e s t e l d h e i d 4. R E S U L T A T E N 4. 1. M e l k p r o d u k t i e 4. 2. Vet- e n e i w i t g e h a l t e v a n d e m e l k 4. 3. Gewicht v a n d e d i e r e n 4. 4. M e s t f l a t t e n i n h e t l a n d 4 . 5 . G e d r a g s w a a r n e m i n g e n b i j d e k o e i e n 4 . 6 , G r a s o p n a m e d o o r d e k o e i e n 5. SAMENVATTING E N CONCLUSIE 6. LITERATUUROVERZICHT BIJLAGE 1 T / M 3

(5)
(6)

- 5 - 1. INEE IDING

Uit o n d e r z o e k van het Instituut voor Veevoedingsonderzoek t e Woorn b l e e k dat d o o r het Is n a c h t s o p s t a l l e n van m e l k k o e i e n , zonder dat w e r d b i j g e v o e r d , d e m e l k - p r o d u k t i e ca. 1 , 5 kg p e r d i e r l a g e r l a g d a n b i j k o e i e n d i e dag e n nacht buiten liepen. De l a g e r e melkgift w e r d e c h t e r g e c o m p e n s e e r d door e e n h o g e r m e l k v e t g e h a l t e . Het eiwitgehalte van de m e l k w a s b i j beide g r o e p e n gelijk. De beweidingsduur van d e s t a l g r o e p w a s ca. 8; u u r . De proef i s e c h t e r van v r i j k o r t e d u u r g e w e e s t (hoofd- p e r i o d e ca. vijf weken) e n u i t g e v o e r d i n d e e e r s t e helft van het w e i d e s e i z o e n .

In d e tweede helft van h e t w e i d e s e i z o e n z i j n de o m s t a n d i g h e d e n voor h e t weiden- d e v e e e c h t e r h e e l a n d e r s . E e n b e l a n g r i j k e v r a a g i s dan ook hoe i n d e z e p e r i o d e de p r o d u k t i e van het m e l k v e e r e a g e e r t op h e t ' s n a c h t s op s t a l houden. V e r s c h i l l e n t u s s e n d e e e r s t e helft e n d e tweede helft van het w e i d e s e i z o e n z i j n o. a .

1. Het n a t u u r l i j k e produktieniveau ligt i n d e tweede helft m e e s t a l l a g e r .

2. De w e e r s o m s t a n d i g h e d e n z i j n i n de t w e e d e helft v a n d e w e i d e p e r i o d e v e e l a l on- g u n s t i g e r (koud, nat, lange n a c h t e n ) , w a a r d o o r m i s s c h i e n g r a s o p n a m e a l l e e n o v e r d a g plaat svindt.

3. A n d e r e s a m e n s t e l l i n g van het w e i d e g r a s .

O m e e n antwoord t e vinden op d e v r a a g wat d e invloed i s van het ' s n a c h t s op- s t a l l e n op d e p r o d u k t i e in de t w e e d e helft van het w e i d e s e i z o e n , w e r d e n i n 1970 en 197 1 v e r g e l i j k e n d e p r o e v e n u i t g e v o e r d op d e p r o e f b o e r d e s i j Wielzicht t e R i j p e r k e r k e n i n 1971 o p d e p r o e f b o e r d e r i j Heino t e Heino. De r e s u l t a t e n h i e r v a n zijn i n dit v e r s l a g v a s t g e l e g d .

(7)
(8)

2. O P Z E T E N UITVOERING VAN D E P R O E V E N -

In d e p r o e v e n w e r d e n s t e e d s t w e e g r o e p e n v a n t i e n k o e i e n m e t e l k a a r v e r g e l e k e n . G r o e p I dag e n n a c h t i n d e w e i d e ( c o n t r o l e g r o e p )

G r o e p 11 o v e r d g g 8; u u r i n d e w e i d e e n ' s n a c h t s o p s t a l ( p r o e f g r o e p )

O m tot e e n zo g o e d m o g e l i j k e g r o e p s i n d e l i n g t e k o m e n , w e r d v a n half juli tot half a u g u s t u s d e p r o d u k t i e w e k e l i j k s g e c o r i t r o l e e r d . D e p r o e f p e r i o d e l i e p v a n half a u g u s t u s t o t e i n d o k t o b e r , In d e n a p e r i o d e z i j n b e i d e g r o e p e n k o e i e n s t e e d s o p g e - l i j k e w i j z e b e h a n d e l d e n g e v o e r d . B i j h e t m e l k e n o n t v i n g e n b e i d e g r o e p e n g e m i d d e l d 0 , 6 kg k r a c h t v o e r a l s l o k v o e r . In 1971 w e r d a a n Lie p r o e f g r o e p o p " W i e l z i c h t " 1 kg p e r d i e r p e r d a g e x t r a k r a c h t - v o e r v e r s t r e k t o m t e t r a c h t e n d e p r o d u k t i e v a n d e p r o e f g r o e p o p h e t z e l f d e n l v e a u a l s d i e v a n d e c o n t r o l e g r o e p t e k r i j g e n . ( B i j d e p r o e f in 1970 w a s d e m e l k p r o d u k t i e v a n d e c o n t r o l e g r o e p 0 , 5 kg p e r d i e r p e r d a g h o g e r d a n d i e van d e p r o e f g r o e p ) . O p d e p r o e f b o e r d e r i j W i e l z i c h t w a s v o o r d e p r o e f i n t o t a a l 10 h a g r a s l a n d ( 2 x 14 p e r c e l e n ) b e s c h i k b a a r e n o p d e p r o e f b o e r d e r i j Heino c a . 7 , 5 h a ( 2 x 7 p e r c e l e n ) . E l k e g r o e p w e r d s t e e d s o p d e a a n h e t b e g i n v a n d e p r o e f t o e g e w e z e n p e r c e l e n g e - w e i d . De g r o e p e n w e r d e n s t e e d s o p d e z e l f d e d a g i n - e n u i t g e s c h a a r d . G e d u r e n d e d e p r o e f p e r i o d e z i j n a l l e p e r c e l e n c a . t w e e k e e r a f g e w e i d . De d i e r e n h e b b e n g e d u r e n d e d e g e h e l e p r o e f p e r i o d e d e b e s c h i k k i n g g e h a d o v e r i n h e t a l g e m e e n g o e d w e i d e g r a s , m e d e d o o r d a t a a n h e t b e g i n v a n d e p r o e f a l l e p e r c e l e n w a r e n g e m a a i d v o o r d e voe- d e r w i n n i n g of w a r e n gebloot. O o k t i j d e n s d e p r o e f p e r i o d e z i j n , v o o r z o v e r n o o d z a k e - l i j k , d e a f g e w e i d e p e r c e l e n gebloot. D e v r i j g u n s t i g e w e e r s o m s t a n d i g h e d e n i n het n a j a a r v a n 1970 e n 1971 h e b b e n e r t o e b i j g e d r a g e n d a t e e n g o e d e b e w e i d i n g g e r e a - l i s e e r d kon w o r d e n . N a a s t h e t b e p a l e n v a n d e h o e v e e l h e i d m e l k , h e t v e t - e n e i w i t g e h a l t e v a n d e m e l k em h e t gewicht v a n d e d i e r e n w e r d e n t e l l i n g e n v e r r i c h t b e t r e f f e n d e h e t a a n t a l m e s t f l a t - t e n i n h e t g r a s l a n d b i j b e i d e g r o e p e n . O m i n z i c h t t e k r i j g e n i n d e i n t e n s i t e i t v a n h e t g r a z e n w e r d e n g e d u r e n d e d e t i j d dat b e i d e g r o e p e n i n d e w e i d e w a r e n , g e d r a g s w a a r n e m i n g e n v e r r i c h t . O p d e p r o e f b o e r - d e r i j Heino w e r d d e d s - o p n a m e u i t w e i d e g r a s a a n d e h a n d van o p b r e n g s t e n v a n voor h e t i n s c h a r e n e n n a h e t u i t s c h a r e n u i t g e m a a i d e s t r o k e n zo n a u w k e u r i g m o g e l i j k ge-

(9)

3. A L G E M E E N 3. 1. K w a l i t e i t v a n h e t r a s

--

O m e e n i n d r u k t e k r i j g e n v a n d e k w a l i t e i t v a n h e t w e i d e g r a s , z i j n o p v e r s c h i l l e n d e t i j d s t i p p e n g r a s m o n s t e r s g e n o m e n v o o r o n d e r z o e k o p d s , r e , r c e n a s . In t a b e l 1 z i j n d e g e m i d d e l d e n v a n d e a n a l y s e s v e r m e l d . In b i j l a g e 1 zijn d e a f z o n d e r l i j k e a n a l y s e s o p g e n o m e n . T a b e l 1. K w a l i t e i t van h e t w e i d e g r a s P r o e f b o e kg g r a s

I

C r a m m e n p e r k g d r o g e stof e n j a a r --- W i e l z i c h t 1971 17 1 33 111 249 220 96 198 646 W i e l z i c h t 1971 171 34 1 0 4 246 237 106 194 601 Weino 1971 187 36 128 244 1 9 3 90 1 9 2 682 B i j d e b e o o r d e l i n g v a n d e z e a n a l y s e c i j f e r s m o e t r e k e n i n g g e h o u d e n w o r d e n m e t het f e i t d a t d e g r a s m o n s t e r s g e n o m e n z i j n i n d e p e r i o d e a u g u s t u s t / m o k t o b e r . Uit t a - be1 1 b l i j k t d a t h e t w e i d e g r a s o p d e d r i e p r o e f b o e r d e r i j e n g e m i d d e l d v a n g o e d e k w a - l i t e i t w a s . A l l e e n d e g e m i d d e l d e z e t m e e l w a a r d e v a n h e t g r a s o p d e p r o e f b o e r d e r i j W i e l z i c h t i n 1971 i s i e t s a a n d e l a g e k a n t . R i j d e a n a l y s e g e g e v e n s v a n d e a f z o n d e r - l i j k e m o n s t e r s i n b i j l a g e 1 z i j n m o n s t e r s m e t i n d e d s s l e c h t s 540

-

5 5 0 gzw. D e d r o g e - s t o f g e h a l t e n l i g g e n , v o o r h e r f s t g r a s , o p e e n v r i j hoog n i v e a u . D e i n h e t a l g e m e e n v r i j g u n s t i g e w e e r s o m s t a n d i g h e d e n t i j d e n s d e p r o e f p e r i o d e k o - m e n h i e r i n d u i d e l i j k t o t uiting. E e n g o e d e lcwaliteit v a n h e t w e i d e g r a s h o e f t e c h t e r n i e t a l t i j d sar-rlen t e g a a n m e t e e n g o e d e o p n a m e . De s m a k e l i j k h e i d v a n h e t w e i d e - g r a s e n d e h o e v e e l h e i d d i e b e s c h i k b a a r i s , z i j n v o o r de o p n a m e v a n g r o o t b e l a n g . 3 . 2. In t a b e l 2 z i j n g e g e v e n s v e r m e l d b e t r e f f e n d e t e m p e r a t u u r e n n e e r s l a g g e d u r e n d e de t w e e d e h e l f t v a n h e t w e i d e s e i z o e n i n 1971. V o o r d e n e e r s l a g g e g e v e n s i s g e b r u i k g e - m a a k t v a n w a a r n e m i n g e n v a n h e t KNMZ-station t e Heino, v o o r d e t e m p e r a t u u r g e g e - v e n s v a n d i e v a n h e t K N M I - s t a t i o n t e D e d e m s v a a r t , 'Tabel 2, W e e r s g e s t e l d h e i d i n d e p e r i o d e juli t / m o k t o b e r 1971 juli I

-

18,O

-

11 0,3 -63 14,3 29,8 9 0,7 19

-

111: 27$7 17,6

-

aug 1 19,4 17,4

-

II 8 , 3 -43 16,9 29,9 19 39 1 17

-

I11 17,9 15,7

-

s e p I 1,o 13,8

-

I1 1,1 -50 1 1 , l 24,5 23

-

1,7 16 1 I11 20,o 1 2 , l

-

okt I w 1 1 , l 3 11 28,6 -35 9,6 21,6 2

-

3,O 15 1 111 1,o 8,6 5

(10)

Uit t a b e l 2 blijkt dat h e % i n d e tweede h e l f t van het w e i d e s e i z o e n van 197 1 weinig beeft g e r e g e n d . In a l l e v i e r m a a n d e n i s e r ca. 45 r n m n e e r s l a g m i n d e r gevallen d a n n o r m a a l . D a a r u i t blijkt wel. dat de w e e r s o m s t a n d i g h e d e n i n d e z e h e r f s t gunstig z i j n g e w e e s t . V e r d e r blijkt uit t a b e l 2 d a t i n d e e e r s t e e n d e r d e d e c a d e v a n oktober n o g a l e e n s n a c h t v o r s t i s voorgekomen. Z o a l s v e r d e r o p z a l b l i j k e n w a s j u i s t i n de

l e d e c a d e van oktober de nlelkproduktie v a n d e c o n t r o l e g r o e p l a g e r dan d i e van de p r o e f g r o e p .

(11)

Figuur 1. Verlsop v a n d e produktie per

s t a n d o a r d k w

kg meLk per s t . koe

Vsor p e r iode Baroaf

perioda

Napcri ode

o--1-0 controlegrcaap

a " W i e l z i c k t

"

1 9 9 0

(12)

R E S U L T A T E N 4 , l ,

Voor e e n goede vergelijking van de rr~elkproduktie i s op "Wielzicht" dagelijks de hoeveelheid m e l k p e r g r o e p gewogen. Op "Heino" wel-d 5 dagen p e r week individuele m e l k c o n t r o l e toegepast. Uit de produktiegegevens i s p e r vijfdaagse periode de pro- duktie p e r s t a n d a a r d k o e P ~ r e k e n d . Het v e r l o o p van de produktie p e r standaardkoe i s w e e r g e g e v e n i n figuur 1

.

Uit figuur 1 blijkt dat het verschil. i n produktie p e r s t a n d a a r d k o e in de voorperiode v r i j k l e i n was. Ook t i j d e n s de p r o e f p e r i o d e n i s bet v e r s c h i l t u s s e n de beide groepen n i e t e r g groot. De produktie p e r s t a n d a a r d k o e van de c o n t r o l e g r o e p e n i s bijna

s t e e d s i e t s hoger dan die van de proefgroepen.

In het l a a t s t e gedeelte van d e p r o e f p e r i o d e liggen op de p r o e f b o e r d e r i j Wielzicht de p r o d u k t i e s p e r s t a n d a a r d k o e dicht bij e l k a a r , t e r w i j l i n d e z e p e r i o d e op "Heino" de produktie p e r s t a n d a a r d k o e van de c o n t r o l e g r o e p l a g e r i s dan d i e van de proefgroep. Ondanks het feit dat op "Heino" het niveau van de produktie p e r standaardkoe hoger l i g t d a n op "Wielzicht", i s het v e r s c h i l t u s s e n d e beide g r o e p e n op "HeinoM niet g r o - t e r d a n op "Wielzicht".

In t a b e l 3 zijn de gemiddelde produkties van de g r o e p e n k o e i e n i n d e v o o r - e n proef- p e r i o d e v e r m e l d .

Tabell 3. Gemiddelde melkproduktie i n kg p e r koe p e r dag

P r o e f b s e r d e r i j

I

Wielzicht 1970

1

Wielzicht 1971

1

Heino 1971

V o o r p e r i o d e 17,O 17,O I 7 , 9 17,8 17,8 17,4

P r o e f p e r i a d e 12,9 13,4 14,5 14,9 13,2 13,2

Ver s c h i l

4

0,5 0,5 0,4

x ) B i j dit v e r s c h i l t e n gunste van de c o n t r o l e g r o e p i s rekening hehouden m e t d e produktie in d e v o o r p e r i o d e ,

Uit t a b e l 3 blijkt dat de produktie van de controlegroepen s t e e d s b e t e r i s geweest

darn d i e van d e proefgroepen. Omdat e r i n 1970 op "Wielzicht" e e n p r o d u k t i e v e r - schil. w a s van 0 , s kg m e l k t e n gunste van d e controlegroep, w e r d in 1971 g e t r a c h t , d o o r d e p r o e f g r o e p 1 kg k r a c h t v o e r e x t r a t e v e r s t r e k k e n , d e produktie van beide g r o e p e n gelijk t e houden. Het v e r s c h i l i n melkproduktie w a s e c h t e r in 1971 even g r o o t a l s in 1970. Wet e x t r a k r a c h t v o e r heeft w a a r s c h i j n l i j k geleid tot e e n i e t s l a g e r e g r a s o p n a m e m e t het gevolg dat d e koeien van d e p r o e f g r o e p de produktie van d e koeien van de c o n t r o l e g r o e p niet hebben gehaald. We1 dient o p g e m e r k t t e w o r d e n dat in 1970 op "Wielzicht" de koeien van de c o n t r o l e g r o e p ook in d e n a p e r i - o d e e e n wat h o g e r e produktie hadden d a n d i e van de p r o e f g r o e p ondanks e e n gelijke

I ) Voor de bexekening van d e rnelkproduktie op "Heino" zijn twee g r o e p e n van elk 9 koeien m e t e l k a a r v e r g e l e k e n omdat e e n d i e r uit de p r o e f g r o e p wegens s p e e n - betrapping i s uitgevallen.

(13)
(14)
(15)
(16)

F i g u u r

5

Veraoop v a n h e t vetgehalte L,6

0

&,LO

4 2 0

4,O

0

3,8

0

.-,

p r o e f g r o e p O - - - O controlegroep

5 6 0

o/o v e t " Heino" 1971

- -

I &

2 2 2 8 G

11s

1

8

95

- -

29

7

13

20

27

5 1 0

7

7

7

8

8

B

B

9

g

3

3

1 $ 1 i

fl

"i"o

;i?;i"l

D a t a

(17)
(18)

F i g u u r

7

GewichtsverLoop van dc koeien in

ds

tweede k e l f t van h e t

weideseizoew

Levandgewicht in kg

5 2 0

" W i e l s i c h t

" 1 9 7 0 0 /

5 1

0

/ / 5 0 0

/

.----.

proefgroep

4 9 0 0 - ---0

controlegroep

4 8 0 4 7 0 4 6 0 1 5 0 0 1 1 0 e 16/7 17/8 2 9 / 9 19/10 23/11

Data

" - - W i e l z i e h t " 1971

- -

- - -

22/7 16

/8

3 0 / 9 21 110 9/11

D a t a

15/7 1 2 / 8 3 0 1 9 28/10 19/11

Data

(19)

produlittie i n de v o o r p e r i o d e . B i j d e p r o e f o p " W i e l z i c h t " i n 1970 e n op "Heino" i n 19'71 w a s h e t v e r s c h i l i n p r o d u k t i e v a n b e i d e g r o e p e n i n d e n a p e r i o d e v r i j w e l g e l i j k a a n h e t e v e n t u e l e v e r s c h i l in m e l k p r o d u k t i e t u s s e n tie groepelr i n d e v o o r p e r i o d e . D a a r o r n z a l h e t v e r s c h i l i n m e l k p r o d u k t i e van d e prclef- e n c o n t r o l e g r o e p o p l f W i e l z i c h t M i n 197 1 w e l l i c h t i e t s k l e i n c r zijn d a n 0 , 5 kg r n e l k p e r d i e r p e r d a g . S r n i t s (1968) vond b i j 'net ' s n a c h t s o p s t a l l e n e e n v e e l g r o t e r v e r s c h i l t e n g u n s t e v a n d e c o n t r o l e g r o e p , nl. 1 , 5 kg r r ~ e l k p e r koe p e r d a g . Dit v e r s c h i l w e r d e c h t e r g e -

vonden i n d e p e r i o d e eind juni

-

juli,

In d e f i g u r e n 2 , 3 e n 4 i s d e g e m i d d e l d e m e l k p r o d u k t i e p e r koe p e r d a g g r a f i s c h w e e r g e g e v e n , In d e v o o r p e r i o d e w a s de p r o d u k t i e o n g e v e e r g e l i j k . O p "Heino" w a s d o o r h e t u i t v a l l e n v a n e e n k o e u i t d e p r o e f g r o e p d e p r o d u k t i e v a n d e p r o e f g r o e p i n d e v o o r p e r i o d e 0 , 4 kg m e l k p e r d i e r p e r dag h o g e r d a n d i e v a n d e c o n t r o l e g r o e p . In d e p r o e f p e r i o d e w a s d e g e m i d d e l d e m e l k g i f t v a n d e c o n t r o l e g r o e p e n m e e s t a l h o g e r d a n d i e v a n d e p r o c f g r o e p e n . O p v a l l e n d i s e c h t e r d e v a r i a t i e i n d e v e r s c h i l l e n t u s - s e n b e i d e g r o e p e n v a n d a g t o t dag. O p "Heino" w a s d e g e m i d d e l d e b e w e i d i n g s d u u r van d e p e r c e l e n l a n g e r clan o p "Wielzicht". H i e r d o o r o n t s t o n d e n o p h e t e i n d v a n d e b e w e i d i n g s p e r i o d e o p "Heino1I v r i j s t e r k e p r o d u k t i e d a l i n g e n . In d e p e r i o d e 3

-

10 o k t o b e r l i g t op "E-lejno" d e p r o d u k t i e v a n d e c o n t r o l e g r o e p n o g a l wat l a g e r d a n d i e van d e p r o e f g r o e p . W a a r s c h i j n l i j k i s d i t h e t gevolg v a n e e n t e k r a p p e beweiding i n d e z e p e r i o d e , Het litan e c h t e r ook v e r o o r z a a k t z i j n d o o r d e n a c h t v o r s t e n i n d e z e p e r i o d e . In d e z e l f d e p e r i o d e d o e t z i c h dit e f f e c t , i n e e n wat g e r i n g e r e m a t e , nl. ook v o o r o p d e p r o e f b o e r d e r i j Wielzicht. O p v a l l c n d i s v e r d e r d a t d e p r o d u k t i e i n 1971 o p "Wielzichtl1 v r i j c o n s t a n t b l e e f e n o p "Heino d a a l d e . D a a r e n t e g e n w a s d e p r o d u k t i e b i j d e aanvang v a n d e p r o e f o p "Heino" h o g e r . 4. 2 . Vet- e n N a a s t b e t b e p a l e n van d e m e l k o p b r e n g s t i s s t e e d s t w e e d a g e n p e r w e e k d e m e l k o n d e r - zocht o p v e t - e n e i w i t g e h a l t e . De m o r g e n - e n a v o n d m e l k w e r d d a a r b i j a p a r t b e m o n - s t e r d . Voor d e d r i e p r o e f b o e r d e r i j e n i s h e t v e r l o o p v a n h e t v e t g e h a l t e w e e r g e g e v e n i n f i - g u u r 5 e n h e t v e r l o o p van h e t e i w i t g e h a l t e i n f i g u u r

6.

De g e m i d d e l d e v e t g e h a l t e n h e b b e n e e n wat g r i l l i g v e r l o o p . Dit geldt voor beide g r o e p e n . Op "Wielzicht" z i j n e r t u s s e n d e t w e e g r o e p e n g e e n g r o t e v e r s c h i l l e n , o p " H e i n o f t l i g t h e t v e t g e h a l t e v a n d e p r o e f g r o e p w a t h o g e r d a n d a t v a n d e c o n t r o l e g r o e p . G e z i e n h e t g r i l l i g e v e r l o o p v a n bet v e t g e h a l t e i s h e t r n o e i l i j k h i e r u i t c o n c l u s i e s t e t r e k k e n .

?let e i w i t g e h a l t e van d e m e l k v a n d e p r o e f g r o e p i s zowel o p "Wie1zichtl1 ( b e i d e j a r e n ) a l s o p " F l e i n ~ ~ ~ w a t l a g e r d a n d a t v a n d e c o n t r o l e g r o e p . E e n v e r k l a r i n g h i e r v o o r i s m o e i l i j k t e g e v e n , Ook v r o e g e r e p r o e v e n o p " D e V l i e r d I 1 w i j z e n i n d e z e l f d e r i c h t i n g . 4. 3. Gewicht v a n d e d i e r e n ZIet g e w i c h t s v e r l o o p van d e d i e r e n i s w e e r g e g e v e n i n f i g u u r 7 . D e d i e r e n z i j n i n e l k e p r o e f vijfrriaal gewogen. O p d e p r o e f b o e r d e r i j W i e l z i c h t i s i n 1970 h e t v e r s c h i l i n b e g i n g e w i c h t , g e d u r e n d e d e g e h e l e p r o e f p e r i o d e n a g e n o e g g e l i j k g e b l e v e n . In 1971 w a s h e t g e w i c h t v a n d e p r o e f g r o e p o p 30 s e p t e m b e r w a t h o g e r d a n d a t v a n d e c o n - t r o l e g r o e p . O p d e p r o e f b o e r d e r i j H e i n o w a s h e t b e g i n g e w i c h t v r i j w e l g e l i j k m a a r i n d e l o o p v a n d e p r o e f p e r i o d e k o m t b e t g e w i c h t v a n d e p r o e f g r o e p b e n e d e n d a t v a n d e c o n t r o l e g r o e p t e liggen. G e m i d d e l d g e n o m e n k a n g e s t e l d w o r d e n d a t h e t g e w i c h t v a n d e p r o e f g r o e p d a t v a n d e c o n t r o l e g r o e p n i e t v o l l e d i g k a n e v e n a r e n . We1 i s ex i n a l l e g e v a l l e n g e d u r e n d e d e p r o e f p e r i o d e e e n z e k e r e g e w i c h t s t o e n a m e . Wet g e m i d d e l d e

(20)

gewicht van d e k o e i e n op Heino" v e r l o o p t op h e t eincl van d e proef-periode wat v r e e m d ( z i e f i g u u r 7 ) . Na e e n f o r s e stijging i n o k t o b e r voPgt in n o v e n ~ b e r ecxl daling van h e t gewicht.

4. 4 Me s t f l a t t e n i n het land

O m e e n indrulc t e k r i j g e n van de h o e v e e l h e i d m e s t d i e d o o r d e k o e i e n op bet land wordt g e b r a c h t , i s r e g e l m a t i g het a a n t a l m e s t f l a t t e n geteld.

Het volledige o v e r z i c h t i s vermelcl in b i j l a g e 2 t e r w i j l de g e m i d d e l d e n opgenomen zi.jn i n t a b e l 3 .

T a b e l 3. Aantal m e s t f l a t t e n in het g r a s l a n d b i j ' s n a c h t s opstallen. e n b i j n o r m a a l weiden. P r o e f b o e r d e r i j e n j a a r Wielzicht 1970 53 2907 55 5, 5 53 5604 105 l O , 5 Wielzicht 197 % 61 3364 55 5, 5 61 6491 '106 1 0 , 6 Heino 1971 65 2716 --- 4 2 4 , 2 65 5411 8 3 8 , 3 ---

Door d e rnelkkoeien ' s n a c h t s op t e s t a l l e n , w a a r b i j d e d i e r e n g e m i d d e l d e e n weide- gang v a n ca. 8 , 5 u u r p e r dag hadden, w e r d het a a n t a l m e s t f l a t t e n in het g r a s l a n d o n g e v e e r g e h a l v e e r d . Ook b e t o n d e r z o e k op d e p r o e f b o e r d e r i j De V l i e r d ( H a r m s e n

197 1) l e i d d e tot d e z e c o n c l u s i e .

4. 5

-

i e n

O m e e n i n d r u k t e k r i j g e n van de gedragingen van d e koeien i n het land zijn op een a a n t a l d a g e n , g e d u r e n d e de t i j d dat beide g r o e p e n weidden, ( c a . 8 , 5 u u r p e r dag) w a a r n e m i n g e n u i t g e v o e r d . I e d e r e t i e n rninuten w e r d van e l k e k o e g e n o t e e r d of ze g r a a s d e , l a g of stond. Het b e l a n g r i j k s t e v a n d e t i j d s b e s t e d i n g v a n d e k o e i s d e tijd d i e b e s t e e d w o r d t a a n bet g r a z e n . De g r a a s t i j d v o s r i e d e r e koe i s opgenornen in b i j l a g e 3. De gerniddelden op d e d i v e r s e d a t a z i j n v e r m e l d i n t a b e l 4.

T a b e l 4. G r a a s t i j d p e r g r o e p in u r e n e n rrkinuten. T u s s e n () het a a n t a l beweidings- dagen van h e t p e r c e e l . , 2 8 - 8 2 ( 6 ) 3 . 5 4 5 . 2 7 1.3.3 1 - 9 l ( 5 ) 4 . 0 6 5 . 3 7 1 . 3 1 25- 8 3 ( 5 ) 4 . 0 6 5 . 5 4 1 . 4 8 1 0 - 9 3 ( 6 ) 4 . 4 8 6 . 0 8 1 . 2 0 1 4 - 9 3 ( 5 ) 5 . 1 4 6 . 5 0 1 . 3 6 7 - 9 5 ( 1 0 ) 4 . 4 1 7 . 0 4 2 . 2 3 2 5 - 9 4 ( 4 ) 5 . 4 0 6 . 5 3 1 . 1 3 5 - 1 0 3 (3) 5. 5 3 7 . 4 9 ' ) 1. 5 6 2 0 - 9 3 ( 7 ) 4. 4 4 5. 5 9 1. 1 5 8 - 1 0 3 ( 4 ) 6 . 0 1 7. 1 8 1 , 17 7 - 1 0 1 ( 5 ) 4. 32 5. 1 8 0 . 4 6 2 1 - 1 0 1 (4) 5 . 4 0 6 . 20 0 . 4 0 G e m . 2 ( 5 ) 5. 0 6 6. 27 1. 21 G e m . 2. 3 ( 4 . 3) 5. 0 4 6 . 4 5 1 . 4 1 G e m . 2. 6 ( 6 . 2) 4. 4 5 6. 07 1. 22 - m n i g g r a s W i e l z i c h t 1 9 7 0

Uit t a b e l 4 blijkt dat i n d e c a . 8 , 5 u u r weidegang o v e r d a g d e w e r k e l i j k e g r a a s t i j d van de g r o e p e n d i e ' s n a c h t s o p g e s t a l d w a r e n , a a n r n e r k e l i j k l a n g e r w a s d a n d i e van

I

(21)

d e g r o e p e n m.et dag e n nacht weidegang, Het v e r s c h i l bedrcseg e a , 1 , 5 u u r . Buide- l i j k k o m t h i e r m e e t o t uiting dat koeien d i e ' s n a c h t s worde-ri o p g e s t a l d (na 1.6.00 .uur), d e t i j d dat ze buiten lopen bi.jzon.der goed benutten om gras op t e nemen. Dit i s g e - h e e l i n o v e r e e n s t e m m i n g m e t het g e r i n g e produ.ktieversc%_iT t u s s e n beide g r o e p e n .

V e r d e r blijkt uit de t a b e l d a t e r v r i j g r o t e v e r sch.illen zi.jn in d e g r a a s t i j d e n o p d e d i v e r s e data. F a c t o r e n a l s hoeveelheid w e i d e g r a s ern w e e r s g e s t e l d h e i d s p e l e n h i e r

-

b i j e e n b e l a n g r i j k e r o l .

In d e h e r f s t van 1971 i s op p r o e f b o e r d e r i j Heino g e t r a c h t de g r a s o p n a r n e v a n d e k o e i e n t e m e t e n . H i e r b i j w e r d de volgende werk.wijze t o e g e p a s t .

De dag voordat d e k o e i e n w e r d e n i n g e s c h a a r d , w e r d in bet p e r c e e 1 e e n t i e n t a l s t r o - k e n g r a s u i t g e m a a i d (breed.te 1,24 m e n l e n g t e 0,75 m ) . Van e l k e s t r o o k w e r d d e d s - o p b r e n g s t bepaald w a a r n a de v o o r r a a d d r o g e stof van h e t p e r c e e l g e s c h a t k o n worden. Wanneer d e k o e i e n w e r d e n uitge s c h a a r d , w e r d e n d e r e s t e n bepaald d o o r n a a s t de voor h e t i n s c h a r e n u i t g e m a a i d e s t r o k e n ( a f s t a n d ca. 0,5 rn) w e e r s t r o k e n t e m a a i e n . Via h.et gewicht e n het d r o g e - s t o f g e h a l t e kon b e r e k e n d w o r d e n hoeveel. d r o g e stof e r a l s r e s t op h e t land a c b t e r b l e e f . O m d a t g e d u r e n d e d e b e w e i d i n g s p e r i - ode de b i j g r o e i van het g r a s niet g e m e t e n i s , zullen de h i e r genoerulde o p n a m e c i j - f e r s wellicht i e t s t e l a a g zijn. B i j d e z e proef ging het e c h t e r niet o m h e t n i v e a u van d e d r o g e - s t o f o p n a m e p e r koe m a a r o m de versch-i.llen i.n d r o g e - s t o f o p n a ~ n e t u s s e n d e beide g r o e p e n koeien. In t a b e l 5 i s d e gerniddelde d r o g e - s t o f o p n a m e p e r k o e p e r d a g v e r m e l d .

T a b e l 5, Gemiddelde d r o g e - s t o f o p n a m e i n kg p e r koe p e r dag op "Heino" i n 19'71 P e r i o d e 1 3 / 9 - ~ / 9 13-15 zuid 18/9-24/9 13-15 n o o r d 25/9- 1/10 23-24 o o s t % / l o - 6/10 17-19 oost 7/10-11/10 23-24 w e s t 12/1.0-14/10 17-19 w e s t 15/10-18/no 10-12 G e m i d d e l d

-

X, G r e n z e n van d e betrouwbaarheidsintervallen m e t ~ V / O onnauwkeurigheid.

XX) Deze w a a r n e m i n g i s vanwege de g r o t e s t a n d a a r d a f w i j k i n g niet i n bet g e m i d d e l d e

opgenomen.

E r blijkt nog a l wat v a r i a t i e t e zijn i n d e gerniddelde d r o g e - s t o f o p n a m e ,

In bepaalde p e r i o d e n l i j k e n d e k o e i e n v a n d e p r o e f g r o e p m e e s d r o g e stof uit w e i d e - g r a s t e hebben opgenomen d a n d e k o e i e n van d e c o n t r o l e g s o e p m a s s g e z i e n d e g r e n - z e n van d e b e t r o u w b a a r h e i d s i n t e r v a l l e n k a n h i e r g e e n w a a r d e a a n w o r d e n toegekend. O v e r a l l e p e r i o d e n n a m e n d e k o e i e n v a n d e p r o e f g r o e p gemiddeld 0 , 5 kg d r o g e stof p e r d i e r p e r dag m i n d e r op d a n de k o e i e n van d e c o n t r o l e g r o e p . Ook van d e z e g e - m i d d e l d e n o v e r l a p p e n d e b e t r o u w b a a r h e i d s i n t e r v a l l e n e l k a a r e c h t e r voor e e n g r o o t d e e l , zodat ook h i e r g e e n c o n c l u s i e s uit g e t r o k k e n kunnen worden.

(22)

5. SAMENVATTING EN CONCLUSIE

O m e e n antwoord t e krijgen op de v r a a g welke irivloed het ' s n a c h t s o p s t a l l e n heeft o p d e produktie i n de tweede hekft van het weideseizoen, w e r d e n i n 1970 e n 1971 vergelijkende proeven uitgevoerd op d e p r o e f b o e r d e r i j Wielzicht t e R i j p e r k e r k en i n 1971 op d e p r o e f b o e r d e r i j Heino t e I-Ieino.

In elke proef zijn twee groepen van elk t i e n rnelkkoeien ( o p f l H e i n o ' f van elk negen melkkoeien) vergeleken nl.

G r o e p I, dag e n nacht i n de weide ( c o n t r o l e g r o e p )

G r o e p 11, overdag i n de weide ( c a . 8,5 u u r ) en ' s nachts op s t a l

Beide groepen ontvingen bij het rnelken enig k r a c h t v o e r a l s lokvoer (0,6

-

1 kg per d i e r p e r dag). Alleen in 1971 k r e e g de p r o e f g r o e p op "Wielzicht" d a a r n a a s t nog 1 kg k r a c h t v o e r p e r d i e r p e r dag e x t r a .

Gedurende d e proefperiode i s e e n aantal g s a s m o n s t e r s genomen. De d i v e r s e gehal- t e n d a a r i n w a r e n goed. In 1971 had een aantal m o n s t e r s van de p r o e f b o e r d e r i j Wielzicht e e n i e t s lage voederwaarde (540

-

559 gzw).

De w e e r sornstandigheden w a r e n in beide j a r en o v e r het geheel genarnen gunstig. De r e s u l t a t e n van de proeven kunnen a l s volgt worden sarnengevat.

Melkproduktie

Uit d e z e proeven bleek dat de melkproduktie van d e c o n t r o l e g r o e p i n de h e r f s t van beide j a r e n gemiddeld 0,4 kg p e r d i e r p e r dag hoger was dan die van de proefgroep. Wanneer de weersomstandigheden i n de h e r f s t slecht w a r e n g e w e e s t , was het v e r -

s c h i l in melkproduktie rnisschien k l e i n e r of helernaal verdwenen. E e n aanwijzing i n die richting geeft de nachtvorst van begin oktober, die e e n negatieve invloed had op d e rnelkproduktie van d e controlegroep.

Op "Wielzicht" i s i n 1971, ondanks bet bijvoeren van 1 kg k r a c h t v o e r p e r d i e r per dag e x t r a , bet v e r s c h i l in rnelkproduktie niet genivelleerd.

Vet- en eiwitgehalte van de m e l k

- - - * - - -

T u s s e n de beide groepen w a r e n v r i j w e l geen v e r s c h i l l e n i n vetgehalte van d e me&. aanwezig, Het eiwitgehalte van d e m e l k van de p r o e f g r o e p was s t e e d s i e t s l a g e r d a n dat van d e controlegroep.

Door de koeien ' s nachts op t e s t a l l e n , w e r d het aantal m e s t f l a t t e n i n het land onge- v e e r gehalveerd.

Gedrag swaaknemingen

- - -

- - . " - - - = . - - - -

- -

Gebleken i s dat i n d e ongeveer 8 , 5 u u r weidegang overdag d e werkelijke g r a a s t i j d van de koeien die ' s nachts opgestald w a r e n gemiddeld

6

u u r 25 minuten was e n die van d e koeien die dag e n nacht i n het g r a s l a n d liepen 5 uur.

Gr asopnarne

- m y - - - --.--.'"

Qp "Heinoff kon door het bepalen van d e droge-stofopbrengst van uitgernaaide s t r o - k e n d e door d e koeien opgenomen hoeveelheid d r o g e stof g e s c h a t worden. Uit het kleine v e r s c h i l i n d s - s p n a m e t u s s e n beide groepen blijkt, dat d e p r o e f g r o e p d e 8,5

(23)

Door het ' s n a c h t s o p s t a l l e n wordt e r m i n d e r g r a s d o o r de d i e r e n v e r t r a p t e n i s d e grasbenutting b e t e r . Voor b e d r i j v e n rnet e e n ongunstige v e r k a v e l i n g k a n het e e n a a n t r e k k e l i j k s y s t e e m zijn omdat de koeien s l e c h t s eenanaal d a a g s opgehaald behoe- ven t e worden. D a a r s t a a t tegenover dat e s m e e r w e r k i s m e t het schoonhouden van de s t a l e n het u i t r i j d e n van de m e s t . Het systeexn lijkt het m e e s t a a n t r e k k e l i j k voor b e d r i j v e n m e t e e n m o d e r n i n g e r i c h t e s t a l , Door het ' s n a c h t s o p s t a l l e n van h e t m e l k v e e i s d e mogelijkheid aanwezig i n p e r i o d e n rnet g r a s s c h a a r s t e in de h e r f s t d e k o e i e n bij t e v o e r e n .

B i j dit b e w e i d i n g s s y s t e e m i s bet we1 belangrijk dat de koeien d i e ' s n a c h t s worden opgestald zonder e x t r a bijvoeding, o v e r d a g o v e r voldoende w e i d e g r a s kunnen b e - schikken omdat d e v r e e t t i j d b e p e r k t i s .

(24)

1. LITERATUUROVERZICHT

r j . BOXEM

-

Melkvee ' s n a c h t s op sta.1. V e r s f a g van. e e n v e r g e l i j k e n d e proef in d e tweede helft van

b e t w e i d e s e i z o e n van 19'70 op d e p r o e f b o e r d e r i j Wielzicht t e R i j p e r k e r k . P R - i n t e r n r a p p o r t n r . 4. IARMSEN, H. E . e n

-

Het rnelkvee % n a c h t s op s t a l .

N . 'WILLEMSENIng. Bedrijfsontwikkeling, Z e j a . a r g a n g , n r . 4, a p r i l 3 . 9 7 1 , pag. 31.

3. SMITS

-

De invloed van bet ' s n a c h t s o p s t a l l e n van k o e i e n ,

zonder bijvoedering op d e m e l k p r o d u k t i e en h e t l e v e n d - gewicht.

V e e t e e l t - e n Z u i v e l b e r i c h t e n , j a a r g a n g 1 I , f e b r u a r i 1968, n r . 2 , pag. 49.

(25)

D a t u m 17 a u g . 26 a u g . 31 aug. 17 s e p t , 25 s e p t , 25 s e p t . 2 okt. g r a m m e n p e r ds

1

v r e 119 2 2 170 2 7 185 30 181 4 5 1 7 3 3 0 177 40 190 40 :g g r a s Z W - 7 4 100 1 2 0 1 2 0 1 1 5 120 1 2 5 G e m . ' I W i e l z i c h t " 1971 16 aug. 1 3 0 20 aug. 1 4 0 20 a u g . 1 6 0 1 s e p t . 1 7 0 10 s e p t . 1 4 0 1 5 s e p t . 1 8 0 16 s e p t , 240 24 s e p t . 200 30 s e p t . 1 5 0 11 okt. 2 0 0 G e m .

1

171 25 a u g . 9 7 2 s e p t . 1 6 2 1 0 9 10 s e p t , 1 8 5 126 16 s e p t . 204 1 3 3 1 okt. 1 9 3 1 4 3 6 okt. 220 4 2 161 12 okt. 221 42 152 1 4 okt. 155 2 7 1 0 5 G e m .

1

187

1

36

1

---

1 2 8

(26)

B i j l a g e 2. Aanta1 ~ r ~ e s t i l a t t e n per g r o e p van 10 kseien l o t a a l en p e r d a g

- --

(27)

B i i l a e e 3. C r a a s t i i d wer k o e i n m i n u t e n koe

1

28 aug.

1

1 0 s e p t .

/

25 a e p t . P u k t . -- G e m . 234 " W i e l z i c h t l ' l 97 1 288 340 361 G e m . 1 290 330 2 270 370 3 260 360 4 230 290 5 220 310 6 270 320 7 240 27 0 8 280 350 9 190 240 10 210 300 G e m . . 246 314 "Heino" 497 1 353 G e m . - 1 230 240 300 3 10 340 11 340 420 350 290 370 2 260 260 280 250 250 1 2

-

400 340 310 350 3 260 280 260 270 330 1 3 390 440 390 370 440 4 270 340 290 300 380 1 4 380 450

-

340 340 5 260 300 290 230 340 1 5 340 440 350 310 360 6 230 260 250 240 340 1 6 360 440 37 0 300 3 90 7 220 290 280 270 370 17 340 400 360 300 400 8 31 0 320 310 250 330 1 8 320 390 320 290 360 9 190 280 300 330 400 1 9 370 390 370 340 4 2 0 1 0 230 240 280

-

320 2 0 3 50 47 0 380 330 370 G e m . 246 28 1 284 --- 272 340 Gem. --- 354 424 359 318 380

(28)

fOT NU TOE VEfSCHENEN RAPWRTUY

Nr. 1. Rupdvleespraduktis Jn Fmkrljk. Verslag van een etudlemis van de we& groep Rundvle~produktle van de LandelUke Raad vaar de Bedrfjfspntwlkke-

ling, april I971 #' 3,-

Nr. 2. ProeF met propyteen~lycol als preventief mld$el tegen alepende melkzlekm. Venrlag van een vergelijkeod ondenoek op de pmefhmrderil ,,Zegvefd" in 1971. Sr. A. B. MeWr en Tj, Boxem, januaFi 1!372 fa,- Nr. 3, CEhsrolaSs X Fti-stleren vmr vlesspmduktie. Vemfag van vergeliJkende w e -

ven op praktqjkttsdflwan. Ir. W. L Harmsen, januari IS72 f 3,-

Ht. 4. Ybproduktle In Engaland. Vetslag van een stodlmis van 28 augustug tot 3 September 1970. Ir. W. L. flarmr~en en Ir. C. M. Hupkee, lanumi 1971 ultverkocht Nr. 5. Blfvoedlng van melkvee in ds wid%. Literatuurstudie van proeven in de

perlode 1945-1 971. Tj. Boxem. mei 1.972 1

Mr. 8. Nitnrawergiftiglng biJ rundvee als p m l g van hose nltraatgehdten In gra5-

landptcsdukten. W. Willemsen 'lng., eepmber 1972 1

Nr. 7. lnvlosd van herinzaai en etikstof op de epbrcengst en de botenimhe samen-

stdfllrng van graslmd. Resultitten van w n onde~aek te Gike van 1W tjm

1970. G. Krlet, oktobar 1972 f st-,

Nr. 8. De lnvlaed van het stattype op de gmtai van stleren. Vemlag van een verge- lgkend ondcrrroek op p m M e r U De Vlied In de perlode 191% t/m ME. H. E. Harmsen en A: C, Smil, oktobsr t972 f 41- N6 Q Het &wt van maatregelen &$en het rraftfe Trichsdorus tclres in gmsland.

\tarslag van een onderzaek te Wleringerwerf van 1967 tEm 1970. J. 1, Wol-

drlng, dftober lB72 f 4,-

Nr. 10. Bffvoere~ van kmchtvoer aan weldend melkvee in het nejesr, Ventag van esn ondenoek op de C. R. Waibasrhoeve in 1970 en 1971 wearbg het nkrmcl

van bljvuedhg afhankellfi weed gesteld van het graaanbad en cte weers- omstandigheden. 1. van OeneQgen, Ing., oktober tQ72. f 4- Nr. 11. Qogst, opsllag en voedetlng van si@mais in NOord-ttall&. VwghaS VBT) BBR

studiereis In sepmber 1872 Dr* Ir. D. C. M, Boonmm, H, van Drjk. 5, de

long en Ing. L. van Loo, maart lQF3 f 4*-

Nr. 12. Rundvlaesgroduktie in kSoord-half@. Verrtlag van een aldlereis in jsrruari 1973. Ir. W. L. Harmsen en Ir, H. da Boer, maart 1973 j4-

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Zoals aangekondigd in het bovenvermelde advies deelt de Raad u mee dat de werkgroep die belast is met het formuleren van een advies over een geïntegreerde aanpak van palliatieve

Bij de beoordeling van de definitieve berekening voor het jaar 1950/51 dient men de correctie als gevolg van de verlaagde krachtvoedergift in zijn geheel te bezien« De verlaging

Om met praktische aanknopingspunten bij te dragen aan de beleidsvisievorming voor duurzame ontwikkeling van de glastuinbouw door de WSO dienen deze inzichten opgebouwd te zijn

Die simbolistiese digkuns is gekenmerk deur die mitiese aard daarvan, omdat die simboliste sodoende die ander werklikheid wou bereik en univer$aliteit aan hulle

Figure 10 shows the new pressure profile as a result of automated compressor selection (or cas- cading) combined with capacity control (by actively controlling throttle

Figure 3: Example of savings realised through control of a simplified mine network.. The monthly coloured lines show that no attempt is made to save compressor power during

In the next section, the complete transport model will be described, beginning with assumptions on how the large- and small-scale plasma quantities are modeled and vary between

in Tijdschrift voor maatschappelijk werk. Concepts and methods of social work.. nie, maar ook wat sy innerlike vermo~ns en kapasiteite betref. Daarom kan die mens