u & i q r ~ -
I
:t H W . waardijn- :t wordt wd ltdt t U ~ ~ vet-waebt erwijs van Visserij him over zal ~schappeiijk rep WonenWez@ mat o w tijd met ons jubileum. Rat wil a?gp md de poging om e m reeds in 1%0 genomen iaitiatieftot het organiseren van een studiemiddag te kombineren met de viering van het 30-jarig bestaan van de studie- richting Huishoudwetenschappen.
Be
studiedag zou het karakter moeten heb- ben van een kontakt met het zg. 'werkveld', zoals dit zo fraai wordt genoemd. Het initia- tief ging uit van mw Burema van de Stichting Huishoudelijke Voorlichting (HVP) en mw Kooyman van Unilever. Beiden lid van de Nederlandse afdeling van de Federation Inter- nationale d'Economie Familiak (FIEF). Ik was daar zelf niet bij, maar waar de naam Burema viel, begreep ik snel de intenties van dat initiatief. Immers kende ik haar a1 vanaf de tijd vobr ik naar Wageningen kwam en met haar samenwerkte.En met deze vaststelling ben ik terug in de tijd waarin het allemaal begon. Met opzet, niet met de bedoeling uitvoerig bij het verleden stil te blijven staan, maar om te zien in hoeverre wij met onze huishoudwetenschappen, nu , dertigjaar later, de band met het werkveld hebben onderhouden. Respektievelijk om de vraag of dat werkveld we1 behoefte heeft aan die band.
Het is goed te bedenken dat eind veertiger en begin vijftiger jaren een indmkwekkend aan- tal instellingen en organisaties de voornemens om op akademisch nivo huishoudondenvijs te kunnen geven, ondersteunden, getuige het verslag van de in 1950 gehouden szudieweek Huishoudwetenschap. De vraag na dertig jaar, die ook de titel van mijn betoog is, 'Kennen we elkaar nog' lijkt mij alleszins gewettigd. Vanaf 1948 was er a1 van alles aan de gang. Er waren al Franse en Duitse initiatieven ge- weest, uitmondendin reizen naar de Verenig- de Staten, om tot een equivalent van het Amerikaanse Home Economics op akade- misch nivo in E u r o ~ a te komen. Maar in 1951 was het dan toch =over in ons land, mede I augustus 1983 Vakblad voor Huishoudkunde 4(3) auguslus 1983
door de hiemoor genoemde studieweek Huis- houdwetenschap.
In maart 1951 vertrok een team van illustere figuren ook naar de Verenigde Staten op een studiereis, waaronder prof. Hofstee en (toen nog) mevrouw Willige Prins-Visser. Alles ging toen heel snel, want nauwelijks een jaar later volgde de instelling van een leerstoel
Landbouwhuishoudkunde aan onze Land- bouwhogeschool.
'Het zal de taak van de nieuw benoemde hoogleraar (in de Landbouwhuishoudkunde) voor deze richting zijn
...',
aldus de toenmalige rector magnzjicus in zijn dihrede op 9 maart 1952; '...om vele vraagtekens die hier nog . staan, geleidelijk te doen verdwijnen. Wij hebben kalm af te wachten, in het vertrou- wen, dat waar een hoge intelligentie (ik vul hier maar meteen de naam van prof. Visser in, HvL)...
dat waar een hoge intelligentie zich gaat bewegen op een gebied voor welker ont- wikkeling vooruitziende geensten de tijd rijp achten, deze ontwikkeling zal plaatsvinden'r Onder die voomitziende geesten moeten on- getwijfeld namen als Mansholt, Hofstee, Brouwer en Van der Plassche worden gere- kend. Een rijtje, ik zeg het met nadruk, dat verre van volledig is.Op deze wiize temgblikkend is het begrijpe- l$k dat je ;a dertiijaar we1 even achter de oren krabt als je een studiedag wilt organiss ren, dieniets meer en niets minder dan een kon- frontatie betekent. Een konfrontatie niet al- leen met het werkveld, maar ook met jezelf. Daar is we1 enige moed voor nodig, al moet worden gezegd, dat we in het verleden hete
vuren nooit uit de weg zijn gegaan. Boveq <
x$appalijk ondenvijs.
u
hct
pcbdppcn, vanear
wbijnveilw. lk'~K-P?
om een huishouden te stichten. Wel, dat ge- voel ken ik ook, al hoef ik me, evenmin als hij, b rpcmonlijk zorgen over te rnaken. Ten- slotte zijn wij veteranen. Maar toch is het
g o d om k uitspraak in de gaten te hou- den. want ik denk dat Van der Schans het met
pij te behou- in te spelen lie beroeps- kan zijn. uden over de leid, weten- alige direc- , de huidige :stuur van de Schans, held p tussen ide. Hij ver- r de indruk d vraagstuk- ek 'Huis- : betrekking en. akt en ver- wer ik die I ~edoeling in %an. Maar le studiedag I Van der randerde van jn waarschu- richting voor ie er van uit-
mlj ems zal zijn als ik stel, dat dit we1 eens een bdanprijke uitdaging zou kunnen zijn. Het klinkt allernaal zo eenvoudig: 'De huis- houdkunde is een toegepaste wetenschap en gericht op problemen van huishouding en huishouden', aldus o p t Zuidberg het boek 'Huisleoudkunde in Nederland In het vol- gende hoofdstuk schrijft Backus: 'Ieder kent de huishouding op grond van alledaagse erva- ring.', maar zij gaat meteen verder: 'Vaak echter wordt men zich van alledaagse, ognschijnlijk vanzelfsprekendheden bewust als er iets aan ontbreekt, als er iets spaak loopt.'
De moeilijkheid zit duidelijk in het tweede deel van die uitspraak, want daarmee wordt je gekonfronteerd met die zogenaamde 'kom- plexe werkelijkheid', zoals dat zo mooi heet. Voorgesteld als het geheel van alledaagse ver- schijnselen, dat op sociaal-wetenschappelijke wijze in de huishoudkunde benaderd moet worden. Ik ga hier niet verder op in, a1 zou ik dat we1 graag willen, maar het past niet in dit betoog. Ik wil het alleen gebruiken als in- teressante achtergrond, als illustratie voor de teneur van de diskussies vandaag. Daarom sprokkelde ik ook nog wat verder in dit boek, wat overigens een fascinerende bezigheid was en wat ik iedereen kan aanbevelen, ook a1 kent u natuurlijk de inhoud a1 precies. Het af en toe bladeren op momenten dat u met een bepaald probleem bezig bent, geeft de gele- genheid tot het vormen van nieuwe perspek- tieven. Althans zo verging het mij. Goed, maar ik heb niet voor niets Van der Schans aangehaald. Ik sprak over de uitda- ging die in zijn woorden besloten lag. Zo vind ik een verhaal als dat van Bruyn-Hundt best interessant. Vooral dat gedeelte over Robin- son Crusoe sprak mij we1 aan. Het leven van deze romanfiguur op een onbewoond eiland, zou volgens haar voor een aantal ekonomen
I handelen in een zeer eenvoudige maatschav-
Ik heb daarna zelfs geprobeerd een formule te ontcijferen en heb begrepen dat als je de hoe- veelheid tijd die nodig is om %n banaan te zoeken vermenigvuldigt met de hoeveelheid banenen en dit optelt met uitkomst van de vermenigvuldiging van de hoeveelheid tijd die nodig is om een kokosnoot te zoeken met de hoeveelheid kokosnoten, dan weet je wat de budgetbeperking is. Dat is leuk maar hoe ver- tel ik dat de konsument? En, 'iedereen is kon- sument, ongeacht allerlei andere sociale rol- lea die men heeft', zegt Laumen-Poelen: 'om- dat hij degene is die voor de bevrediging van zijn behoeften in de privt-sfeer een eind- bestemming geeft aan goederen en diensten.' En nog in dezelfde alinea vermeldt zij een onderzoek, dat op verzoek van de Commissie van de Europese Gemeenschappen in 1976 werd gehouden. Daarin staat dat zeker 75% van de ondewraagden niet behoort tot het g e wenste legertje van bewuste konsumenten. Nu moet u mij straks niet gaan vertellen, dat ~k op een oneigenlijke en onwetenschappelij-
h a a r toch
...
als heigaat om dieuitdaging bet konsumentenbewustzijn op te vijzelen, dan is er we1 werk aan de winkel voor onze huishoudwetenschappers.
I
Bij Boelmans voel ik me beter thuis, als zij he1 heeft over de rolpatronen in het huishouden. Waarschijnlijk omdat je dan onmiddellijk je eieen situatie daaraan eaat afmeten. Met het
-
-
gevaar natuurlijk dat sommige dingen norm dreigen te worden in de zin zoals ik dat ook in mijn vak we1 tegenkom als mensen twijfe- len of zij we1 een verantwoord interieur heb- ben. Ik weet trouwens niet wat dat is. Pennartz tenslotte - niet omdat ik ook wat ui mijn hoek moet halen, maar omdat dat mij dr mogelijkheid biedt om mijn betoog af te slui- ten - begint zijn verhaal over de belevinginla&e tijd als een uniek ;ep;hijnsel be- schouwd, verheven boven de alledaagsheid van het menseliik bestaan en boven dzsaciale en psychische processen die in het dagelijh
.
leven een rol spelen.' Ik vraag me af ofdat eg.uanE~q suayal2eeia ap u ap le 'i aa ~ .meyla aM uauuayiaq uep 'a01 8e pa p uen yfilyeid ap reeu ua~adslnral raaM 'mosiapue l a!u ua yf!lyeid ap I ! n ua8aia do ualIalsu! yfil -addeq3suala~ su o .uanaz a$ do uapnoys!ny uaa ua n [!l q laom PII?BM ai!aour ap lay lep B u! % sp ) !n ap loop uapuoqa9 manal syfkla8 -ep lay u ! Bu!ssedaol ua 8u!uajaoaqsdayxua~ -am uea uaz!amaures lay y k~ameu '8ep azap uea ulz ap u! s!ny~ yn q) 'uayards a) a !8 o 1 -ou!una$ asBeepalp snp 'ayC~as!ny suanal ua aqas~Fio10yauoo~ azuo u! mo 'i aa ~ suo ~Buaiq le a .apunoa uapnoys!ny uaa 'p!ayuaa apua8 -JoziayIaz uaa pfiliapuaol ua luayalaq s!n y yoo 1ep 'p qo , asyap3 lay lauruaaiano suaB -pano lmoy ,l!/wq, pi oo ~ asMnaaiqaH le a 'uallalsiaq a1 aia u r iaaM az lr ~ iay[!lapai azap p!aqyf!la8oru ap iapuoz 1aMaoH .uaianpap y Elapno yu! u ad d~ d -aq a31lymrd yeen aoq 'lyfilq 1a a M seem uep ImieeM 'uamourapuo PIO OM az l! ~ an N3Mflaa7 NV A 'H .uala8zan a1 as8sepa[[o lay suaS!iano iapuoz 'usepa8 8!iaoal!n yoo uep yaoq u&m u ! lep qay y~ .ua p [!m a , uaZu!la8a!dsaq apmalsa8 ia8oy ~B M uee im p B ! uu! z lsaq [!m ~ y[ ! [ laH xapnoyslnq lep UEA uauoM lay yoo aaurresp ua ysu~!q~szan y a! u n uaa spaals Bou uapnoyslny lay p u!n 'apsajoid UEA
