‘Tweede goudmijn Bekken van Parijs’

47 AFZETTINGENWTKG 21 (3), 2000

‘Tweede

_goudmijn

Bekken

van

Parijs’

Henk Mulder

*

Omdat ik de smaakvanhet Bekkenvan

_Parijs

te

_pakken

had,

ging

ik _er

nogmaals

heen. Weer

_bezorgde

Stef

_mij

enkele

_{vindplaatsen,}

nuin de buurt_van

_{Ermenonville, nabij}

Senlis,

hetbekende

_betaalpunt

aande

_tolweg

naar

_Parijs.

Op grond

van

mijn

eerstebezoekaanhet Bekkenvan

Pa-rijs

omschreef

_hij

dit

_{rijtje vindplaatsen}

als “tweede

goud-mijn

Bekken van

Parijs”.

En terecht.

Heteerste_{weekend stond de groeve}vanLe

_Guepelle

_op het programma. Deze immense groeve is nog in

exploita-tieendaarmee doordeweeks

_{ontoegankelijk. Langs}

de rand van eenakkermeteenonbekend_{gewas kom ik}

_bij

eente

hoog

hek,ik

loop

er eeneind

langs,

etvoilé,op één

plaats

is_{er een}

_doorgang

onder het hek

_{weggespoeld. Kennelijk}

heefthethier

_onlangs

enorm

_geregend,

maar

_vandaag

schijnt

dezon.

_Omhoog

en

_{omlaag kruipend langs}

de steile

hellingen

vul ikenkele

_ijsdozen

met

_{prachtige schelpen.}

Een Chinees

_{hoedje ( Calyptraea )}

met_{grote stekels heb ik} nooit eerder

_gevonden,

nuraap iker_{enkele op. Ik voel}

mij

volmaakt

_gelukkig:

helemaalalleen ineen

giganti-sche groeve bedektmet schitterende fossielen onder_een

heerlijke voorjaarszon.

Ik

breng slippend

door denatte kleivan de akkers de

_ijsdozen

naardeautoenhaal_een

fijne

zeef_op

_(Franse

zeefnummer12 voorde

_kenners).

Terug

in de_groeve zeef_{ik opeen}

paar

plaatsen

het zand envul zonder al te veel moeiteeenpaar

plastic

zakken met

rijk gruis.

In de groeve is een fraai

_profiel

uit het Auversientebewonderen.

Ongeveer halverwege

het talud is een dikke

_schelpenlaag

_zichtbaar,

dit is het

_“agrégat

coquillier”,

formatievan

_Guepelle.

Dit niveau bevateen zeer

_soortenrijke

en

_goed

bewaarde fauna.

De tweede

dag

gaanwe naar eenkleine oude

_zandgroeve

ineen

_{bosje langs}

de Dl 00 directtenzuidenvanhet

_dorpje

Ducy.

Hier

_{zijn gele}

Auversien

_(Bartonien)

zanden ont-sloten met

bijna

uitsluitend

_{tweekleppigen. Prachtige}

Donacidae_en Psammobidae

_zijn

niet

_zeldzaam,

_tevens

lagen

ertwee

_{Xenophora’s}

.

Uiteraard zonder de

_schelpjes

dieer

_{miljoenen jaren geleden opgezeten}

moeten

hebben,

teoordelennaarde

achtergebleven

schelpafdrukken.

Het

stortregentenhet zand is kletsnat. Dat

blijkt vrij

rampza-lig

wantzeef 12 isnu

vrijwel

onbruikbaarenis helaas de

enige

zeef die ik

_{bij mij}

heb. Met heel veel moeite zeefik een

boterhamzakje

vol. Wellicht heefteen

volgende

po-ging

met_een

groverezeefmeerresultaat.

Vervolgens rijden

weverdernaarRosières.Hieris

_langs

de

wegtussenRosièresenDroizelleseenoude

_zandgroeve

ontsloten. De _{groeve is} zeerklein eninmiddels groten-deels

_volgestort

met allerhande afval. Het

wandje langs

de akker is ongeveer 3 meter

hoog

maarhelaas

ingestort.

Zichtbaar_{was een}verweerde kalk met

zoetwatermollus-ken, lager

in het

_profiel

zit een

zandige

fossielhoudende

laag

metzeer veel

_{mollusken, overwegend gastropoden}

afkomstig

uiteenbrakwatermilieu

(Bartonien-Marine-sien).

Omdatdezelfdefauna in

_Plailly

tevinden is en er verder slechts eenpaar losse

schelpjes liggen

besluiten

weverderte gaan.

Tussende

_middag

etenwewat ineen

cafeetje

op het

dorps-plein

vanBaron. Geenvande

_aanwezigen

is bekendmet de

_{gemeentelijke}

vuilstort in een oude groeve

langs

de D100tenzuidenvanBaron.

Echter,

met_eenextrablik

op de Michelinkaartkomenweinderdaad

_bij

de

_bergen

afval terecht. Deze groeve heeft in het verledeneen

ongekend

rijke

Bartonien fauna

_opgeleverd.

Vooral het Auversien

(Sables

de

_Auvers)

was hier

_bijzonder

interessant. Mo-menteel is _{de groeve}

_{grotendeels volgestort.}

Slechts _op

eenpaar

plekjes

in de

_zijwand

_{hebben voorgangers}

_gaten

gegraven ineenwitte

zandlaag (Sables

de

_Beauchamps).

De

_overvloedige

regenheeftwat zand

weggespoald

enik kan diverse

_schelpen

_{oprapen, vooral Cerithium tiarella}

en C. tuberculosum

zijn algemeen.

Een paar

dagen

later ga ik terug,wederom

_gewapend

met

schep

en zeef 12. Metmoeite zeef ikeen

_{grote plastic}

tasvol. Ik tracht de

weg afte

_snijden

doorhetbos dat de vuilstort

omgeeft.

Dankzij mijn

niet

_geheel

volmaakte

_gevoel

voor

richting

wordt dateen flinke

_boswandeling

met eenzware zak

gruis. Mijn

vrouwheeft,

terwijl

zein deauto zat te wach-tenentestuderen

_(lang

leve de

_laptop)

tweevervelende

ervaringen:

twee verschillende fietsers hebbenaan het

raam

geklopt

omhaar

duidelijk

temaken dat het hiereen

enge

plek

is. Ze

_legden

inrap Frans uit dateen vrouw alleen zich hier beter niet kan

_ophouden

endateral en-kele “cadavres” in het bos

_zijn

_gevonden.

_Jammer,

het

gruis

zieter

prima

uit. Ikmoetenmag nogterugomzeef en

schepje

tehalen.

Bekkenvan

_Parijs

Nooit

_geweest

Bleekeenfeest Net als

_schepijs

Smaakte deeerstekeer Direct_{naar meer}

Het ideale

_toetje

voor eenfossielenzoeker is

schepijs.

De smaak doeter minder

toe,

het

_gaat

immers om de doos.

Ideaalals

_{je vindplaatsen}

in het Bekken van

_Parijs

be-zoekt. Deeerstekeerwasik daarin de herfstvakantievan

1999.

_Op

aanradenvan enmeteen

perfecte

route-beschrij-ving

van Stef

_Mermuys,

onze

geologisch secretaris,

be-zocht ik

_vindplaatsen

in de buurtvan

_Epemay.

AFZETTINGENWTKG21 (3). 2000 48

De

_volgende

_dag

bezoekenwe Ver-sur-Launette. Naast de

_plek

waar we de groeve vermoeden iseen

oprit

naar

eenrestaurantdat

_gesloten

is. De

_{plaats lijkt uitgestorven}

enik doe

_{rustig mijn regenpak}

aan.Dan steekt

_plotseling

een vrouwhaarhoofd uiteen raam; “watmot

dat?”,

maar dan op z’n Frans. Er is hiernaast inderdaadeen groeve maardaar mag niemandin.Alsik

_probeer

verderte pra-ten wordtze

_{bijna hysterisch,}

wegaan onverrichtterzake

weg.Iets

verderop parkeren

wedeauto

_langs

_{de weg} en ik

_loop

dooreenbos met krakende takkennaarde_groeve. Ook hierstaateenhek_{maar naar}

_goed

Frans

gebruik

niet altebest

_onderhouden,

zonderkleerscheuren klauter iker overheen. In deze verlaten_groeve

_zijn

de Sables de Auversien

_{(Bartonien inferieur)}

ontsloten. Te onderschei-den

_zijn

de facies du

_Guepelle,

d’Ermenonvilleen

Beau-champs.

Ineersteinstantie is_er

_weinig

tevinden_maarhet

uitgraafsel bij

de

_{konijnenholen}

_blijkt

de moeite waard. Ik zit helaas nietop

mijn gemak.

Ikverwachtdat de

hys-terischebuurvrouw de

eigenaar

van het achter de groeve

gelegen

huis

gebeld

zal hebbenendat die per

omgaande

met

_jachtgeweer

_{en honden opme}af komt. Naeen

tijdje

zoeken _envele

_{zweetdruppeltjes}

verder laat ik het

piep-kleine

_groevetje

achterme. Later

blijkt

dat ik

_{mijn schep}

heb laten

_liggen,

de

_volgende

_{dag terug,}

helaas wil het natte zand ook dezekeerniet door de zeef.

Aan het eindvande

middag

komenwe aante

_Plailly.

Hier is aande Dl

_{18, vlakbij}

de Al een grote verlaten zand-groeve met Marinesien zanden. Hier hoef ik_{geen boze} burenteverwachten. De groeve

ligt

volmet

gastropoden,

metnamePotamididae.Zeerveel

_exemplaren

maar

wei-nig

soorten. Boven in de groeve

graaf

ikeen

putje

in het losse zanden

schep

zeef 12 vol. Er komtweerhaast geen zand door de zeefmaar nu is de

_verklaring

dat ik alleen

slakjes

heb

_geschept;

erzitten duizenden

_{brakwaterslakjes}

inde

_zeef,

_{schitterend. Ook raap ik}eenaantal

_platte

ste-nen op waar mooie

_gastropoden

in zitten. Bovendien

schijnt eindelijk

de_zon.

De laatste

_dag

_gaanweop zoeknaarde

groeve in Isles-les-Meldeuseswaarwitte kwartszanden uit het Auversien

zijn

ontsloten. De

_{gigantische zandgroeve}

is

nog in

ex-ploitatie.

Ik benzo

netjes,

ofzo

naïef,

omin het kantoor

toestemming

te

vragen. Alle

groeve-arbeiders

zijn

erg

vriendelijk,

helaas_reageertde baas alsof ik hem een

on-eerbaar voorstel doe. Er magabsoluut niemand in de

groeve.

Hij rijdt

zelfs achterons aan om te

_kijken

ofwe

niet stiekem

_alsnog

_gaanzoeken.

_Gelukkig

is ernaast de

groeve,aande randvanhet

_dorp,

eenzandwandnaasthet tennisveld. Met heel veel moeiteenlamme_armenzeef ik

eenklein

beetje

uit_{eenfossielhoudend niveau boven op} de

_helling.

_{Verder raap ik nog} heteenenander op.

Ik heb

_{vijf heerlijke}

_{dagen gehad,}

veel

_gezien,

_veel ge-zochtenminstenséén

_{ding geleerd:}

nooitmeeralleen zeef

12mee

(fijne zeef). Terug

in Nederland

brengen

we een

nacht doorineenhotel in Goes. De

_volgende

_morgen

rij-denwe

langs

De

Kaloot,

misschienéénvandelaatste

ke-ren omdat hiereencontainerhavengaatkomen. Alles zit onder het zandop één

schelpenbankje

na.De vultwee

plas-tictassen.Thuis

_blijkt

_{het erg}arm

spul

te

_zijn,

zeker als

_je

het

_vergelijkt

met het zeefsel uit de tweede

_goudmijn:

het Bekken_van

_Parijs.

Er zitwel wat tussendus ik

droog

en zeefhet wel. Kan ik

_{eindelijk mijn}

andere_zeveneens ge-bruiken.

*Henk

_{Mulder, Rijnweg 52,}

2681 SP

Monster,

tel. 0174-21 30 79

Bulimina _sp.

Miste, Midden Mioceen.