Gereglstreer aan die H.P.K. as 'n Nuusblad.
V~edseiVe
~wnor~
~n
Ka£El~Pstadse
Hawe
0
liiiJl
die See
Gegooi
Jrg. 6. Kaapstad, Woensdag, 27 November 1946.·
G
Jr
([}0
fJJttO
a a
~1
§amrnewerk
ing
Ko. 3.
Groot lweveclhede
groan,
suiher
en meel gaan
in die
K
aapsta
dse
ltaw
e
to
t
niet
·
wm1
.
n
eer
die skeepsladings, 1
.
v
aarvan .daar
'n
toe
nem.ende
stroom
in K
oapstad
aan
l
w
m.
,
van die
skepe
in die
t
rok
ke en
sknre
oo
r-gclaai
·
wor
.
d.
'n Groot
gedeelte
·v
an
hierdie
·
ve
rnam
n
ste voedsel
word
vernietig
,
en
1
v
ord
nie
vir dim·like
ve
rbruik aonge
wend
nie.
Oral
op die
hwie
waar die graan af
gela
ai
.
tv
ord,
U3
dit dik op die
g
m
nd
gesaai en
1vor
.
d dit
deu
r
die
arbeide
rs
bymekaar gevee. en met vu.ilgoedwaens
weg-gery.
Op
een
gdeentheid is daar
soveel
suiker met die oorlaai vermo
r
s
dat
di
e
nat.urelle
-we
r
kers dit
nwt
skopgrawe
oor die
rm!d v
an
.die
kaai in
di
e
see gewerk
lwt.
l)ie Gt·ootraad van <lie OsseiYabrand,,·ag het verledc '"eek jn Johannesburg opnuut sy standpunt ten opsigte van samewer-ldng in 'n bes!uit' gefomwleer. Dit. lui:
Hierclie feite is aan die Jig gebring deur 'n ondersoek wat
'n vertcenwoorcliger van Die'
O.B. by die dokkc ingestel het. Dit het gcblyJ( <!at nieteen-staande die geweldige beh oef-Die Grootraad Yan die Osse
-wabra.ndwag- stc'i die T~cwcging
se stan<llllll!l, ten opsigtc van samewerl{ing met :!mler N~sio Imal-g-eorienteertle organis
a-sies by die ecrskomende
verkie-sing as 1·olg:
1. Die O.B. vet!daar homself bcreid om tot en.!gc voll,sver -J;iesingsfrollt toe te tJ·ee wat die hevciliging v:m bhml' S uid-Afril'a nast:·eef.
2 .. Voorwaa!'<lcs wat die O.B. aan ande!· samewerkcntle orga -nisasies on persone stel, en wat. J1y hu!Ie oolc gun, is (a) behoud van e!keen so i!lentiteit en be -ginsels, en (b) dat geen blan
-J;e organisasio of inc1iYic1u by voorbaat 1•an h.ienlie sumewe r-king uilgesluit is nie.
Vir hicrdie samcwerl,lng eis
die O.R vir homsel.f gecn llar-lcmcntcro setels nje.
3. Di.e O.ll. is berci<l om voor-stclle tot snll'c samcwerking te ontvang.
GEWER"'•J WORD 'l'ERUG GEG!?}E: Die Depa.rtcment van Venlctliging-he~ te l<cnne gcgce dat hy die tcrugg-awe nm die gcwerc en allc wapens ll'at aan die Depa.rtement oorhandig is
en \\'3!trvoor gcen vcrgoeding betaal is nie, wil bespoedig. Dit
geld sowcl die wapens 11·at vry-willig ingelewcr is, as die wat in l!J40 opgeeis i.s. Persone wat Jntllo gcwere \Yil terug he, moet.
voor 28 lo'cbruarie 1947 daar
-voor aausock doen by tHe
Ad-junk - J{war1icrmecster - gcne
-J·aal, Oos-l,amp, Voortrekker-hoogtc. \Vaar moontlik, moet regis! rasienommcrs <lie aansoe-J;e vergcsel.
i\lnr. en roev. Gottfried Rheeder van die plase My Annie en Geduld, Oden<laalsrust, op wie se gron<l die opspraakll'eld;:ende goudfonds onlangs raal;:geboor is, in vrolikc stemming. Op
m,
;
,
.,
Rheeder se naam is so pas 14,000 aandele (£3,500) in J.>ersl<or • gel·egistrecr. lliermee het die hnidigc Perskor-vchltog \'i.r dieoprigting van 'n voJI;:spers, 'n groot stoot voo:r:uit: geJo·y.
~~~firaB(k\tffiUJ]
~[f~fl&rt~
~@®0
~s~St
By
·
u~
W©cm[O
'n Uitnod.iging v
on die A
frilwn
e
rp
a
r
ty
om
hnl
kongrcs by
te
·
woon
1s
dcnr
d
i.e
G
rootraad
tydcns
sy
s
itting
verled
e
·
week in .Johannesburg
ontvcmg
.
Die
uitnocl.iging
·
was
vcrvat
in
'n boodskap
v
o
n
d
ie
voors
itter
van die
party,
genl.
E.
A..
Conroy,
en
het
as vo
lg
gelui:
Genl. E. A. Conroy,
voorsit-ter van die Af.rHmne1·party, stunr sy groete aan die Gr oot-raad en nooi !mile baie drin-gentl uit om die sitting van <lie AiriJ;anerparty-kongres in
Bloemfontein by te woon. Hulle
sa.l die t'eg
he
om a:tn <lie be-spreldngs decl te necm, maar nie reghe
om to stem nie. Aile goedgesiniles is wellwm.Die Grootraad bet by monde van die Kommandant-generaal
as vo!g geantwoorcl op hierdie wchvillendheidsgchaa r:
Seer gcagte Generaa!, - Na-mens die Grootraad van die Os -sewabrandwag wil ek u uitno -diging van die 21ste
bcant-woord en die Grootraad se waarclering daarvoor betuig. Ons sien daarin geen poging om die O.B. by eventuele be-sluite van u kongres te k om-promittcer nie, dog veelmeer 'n opregte stap om samewerking te bevorder tussen landgenote wat almal deur dieselfde ge-vare bedreig word.
As hiordie gees v~tn u ook by ander leiers navolging sou vind, sou ons volk nic so hopeloos in die woest.yn moet doc! nie.
Ons aanvaar die uitnodLging in die goeie gesindheid waarin dit hedoel is, en het dr. P. J. Meyer versoek om u kongres
namens die Osscwabrandwag by te woon. Die bedoeling is nie soseer dat hy aan die b~ sprekings sal deelneem nie, daar hy die saak, besien vanuit die standpunt van die Osse wa-brandwag, nie vee! verder sal ka.n neem nie as \Vat blylt uit die gesaghebbencle 'verklaring van die Grootraad oor same-working, afsl<l'if. waarvan ne-wensgaande vir u inligting aan -geheg word.
Die hoofdoel van dr. Meyer se teenwoorcligheid is om as be-wys tc dien dat u vriendelike uitnocliging ten secrste op prys gesbel word.
te aan die genoemde lewens-middele, dit tog vandag verspil word. In sommige gevalle ge-sldcd die vermorsing as gcvolg van nalatigheid terwyl clit soms as gevolg van onvoorsiene omstandighede plaasvind.
Die lwring, hawer, rog en mielies wat in Kaapstad afge-Jaai word, le gewoonlik los in die ruim van die skip. Dit word dan met slcepbaklce wat aan die hyslnane gehak word·, los in die trolcke oorgelaai van~ waar dit dan na die graansuier in die omgewing van die hawe
vervoer word. Dit gebeur ook soms dat die graan cers in sakke gegooi, en dan afgelaai word.
DUBBELE HANDE Dit is met die oorslcep van die graan uit die bote in die trokke, dat dam· sovecl vermors word. Graan sif gedurig op die grond sodat die hele omgewing daanncc besaai le. \Vanneer die graan met die trokke ver
-voet· word, val <lit gedurig dour clio sl,curtjies op cUe groncl so-dat mens op sommige p.leld;:e dub!Jele handc graa.n bymel;:a.a.1· l'an sl;:raap.
Dit word alles <leur die arbei-det·s b~·melmar gevee en met 'n vuilgoodwa tussen die ander vuilgoo<l weggegooi. Niemand mag sovecl as 'n pit daa.rvan necm nie.
Arbeiders wat betrokke is met die aflaai, beweer dat met c!ke tl'OI< wat volgelaai word, daar van een tot twee sakke graan verlore gaan. In die skure op die kaai loop mens op 'n tapyt hawer en ander graan. Dit word deur die arbeiders fyn gctrap sodat 'ri groot deel daar-van verlore gaan. 'n Dee! h ier-van word na die graansuier vervoer, maar ondersoek toon dat dit nie meer vir vcrbruik geskik is nie. Geen arbeider mag van die graan wat weg-gegooi word .. neem nie. Dit is 'n staande verbod.
Dit is 'n gebruik dat wanneer een soort graan ldaar afgelaai is en 'n ander graansoort af-gelaai word, die bietjie graan wat in die trokke oorgebly het sommer u.itgevee word. Na aan Die O.B. verldaar is, is dit die gevolg van nalatigheid, omdat die naturelle wat by die oor-laai behulpsaam is, dikwels. aan hulself oorgelaat word.
Sedert daar groot. hoeveel-hede witmeol in die hawe aan-gekom bet, het bale daarvan verlore gegaa.n. Die meel wii.t In Iinnesal;:ke is, word op me-kam· gestapel en met die hys-l;raan afgelaai. Dit geumn· diltwels da.t die toue die sal<l'o deursny en sodra dit dan <leur die arueiders opgetel word om
<lit reg te pak, skeur die sal<l'e uitmekaar en die meel val op die grond. As gcvolg ''an die drul,te van die werk word daar nie weer na. omges!en n!e, en trap en vet·trap <lie arbei<lers dit oenvou<lig tot<lat <lit on-brullrbaar is en weggegool moet word.
MET SROPGRAWE
In die afgclope rnaande is daar op die een kaai sowat 60,000 sakkc suiker afgelaai. Arbeiders het aan Die O.B. ver-Jdaar 0at daar soms van elke 1,000 sakke, honderde ponde suiker vez·lorc gaan. Dit hct in die afgelope weke gebeur dat as gevolg van die skeur van sakke daar op een dag soveel suilcer gemors het dat die natu-relle tot cor hulle slcoene in die suiker gestaan hct. HuJle is bewus clat hul nie daarvan mag neem nie en poog dus nie om dit te be1..vaar nie, maar trap
en spuug eenvoudig daarop. Hierdie suiker is met grawe in die see gegooi - en dit wan-neer die gewone verbruiker slegs 'n pond suil,er in 'n week !'an hekom.
Daar is 'n uitdruklil{c bevel dat geen arbeider enigiets wat vermors word, mag neem nie. Verldaar word dat indien dit toegelaat word, die arbeiders doelbewus die goedere met die aflaai sa! mors. Nou word daar maar toegesien dat die ver-morste graan en ander artikels weggegooi word.
'n Verteenwoordiger van Die O.B. het gepoog om 'n v el·kla-ring van die amptenare wat verantwoordelik is vir die af
-laai van die skepe te Jo·y. Hulle het geweier om 'n verldaring oor die vermorsing te doen om-dat hulle opdrag- het om geen ondet·houd met die pers te he nie. Ook van die bestuurder by die graansuier sowel as by die hawegoedere-superintendent kon geen verklaring verkry word nie.
NJE TOEGEPAS In 'n onderhoud het mm·. \\'. J. Carter, Afdelingsbestuurder van die Suid-Afril,aanse Spoor-wee in Kaapstad wat in hierdie verband genader is, ver!daar dat hy nie bewus is van die vermorsing van die graan nie. Daar bestaan 'n reeling dat hierdie graan weer skoongc-'
maak meet word en aangewend word vir voedsel vir diere of indien nog gcskik, vir menslike verbruilc Blykbaar word h ier-die regulasie nie toegepas nie, het mnr. Carter verldaar. Hy het b-clowe om ondersoek in te stel en toe te sien dat vermor -sing nie voorkom nie. ,D·aar is te vee! armes en mense wat honger ly dat toegelaat kan word dat voedsel verlore gaan,"
het hy gcse.
Die Departement van La nd-bou dra oolc blaam vir die ver-morsing omdat die vervoer en aflaai van. graan in die do!dce geskied volgens 'n reeling tus-sen die Landbou-Departement en die S.A.S. en Hawens.
S TYGING VAN
LEWENS-KOSTE: Die lewenskoste was gedurende Oktober agt punte hoer as gedurende September, blykens die ·gegewens van die kantoor van Sensus en Statis
BLADSY TWEE DIE O.B., WOE-r\SDAG, 27 NOVEMBER 1946.
----
----
---
----
---
----
----
----
---
--
--
---£60
0
In (6
Oic .iaarlil,se O.ll.-dag-•:ierinr, in g<'ncl·anls!,ap CG, ondct·
hcvel Yan gencrnal fl. A. J. ch: Toit. het op 6 Augustus begin in
Bethlehem. Oi<: grneraalskap hct di<' ,·oor•·cg gehatl om by al
die fccs,·icdng!- gt·n<'J':l:tl J. Yorste1· Yan P.ralipan in s.r middc te
he. Op Beth!chem het hooflmm:nanllant D. J. Pilout. ''at as voor
-sittc•· opgetree hct, nan die begin van die ,·errigtinge di<' vla
g-h:ysing-seremonic Jaat. uit,·oer en daarna gener::~al H. A. J. tlu 'I'oit ann die ";oonl gcstel.
Generaal Du Toil hel sy dank uitgespreek vir die \'ertroue
wat die kommandorndc in hom
gestel het, !.!eur hom vir 'n vol
-gende dienstydperk nan te wys. .,Dit betel<en 'n volgend1 ty
d-perk van werl<. \:l.'erl< - in 'n
tycl van sogenaamde vrede, ter
-wyl orals, ook in ons geleclere
Genl. du Toit.
verslapping ingelree het. O.lJS l<an jammer wees daa1·oor,
maar ons
m
oet
dio foite o:1der die oog sien. Ek wil u net vra,is claar rec!e vir ons om to ''<'r-slap? Voer ons clan ni~ 'n stryd vir <i!e bestaan \'<lll ons
volk nie en is hierdie stryd r.ie 'n geloofstryd nie? N'll.U'J"!ilt antwoo1·d u claarop JA. ?Saar
uan moet my volgend~ Vl'aag
\V<..es of u dankb::~ar· g-enoeg is dut u aan hicrdie stryJ mag tleemeem, fiat u lede 1r.:1g \':ees \·an ons Voll,sbcweging --:UIE
OSSE\VABRA)(D\VAG e•1
dat u saam met u hrous in daarclio bcweging die stryd :mtg
voor teen die Empaaier
on
~ieKommunisme en Kapitahsmc·?
,,'\Vaar· die llritsism(', met sy
ll?ltrtystclscl, net \'Crttecl.lhrid
b•·ing, daar het 11 !.n die Oss e-wabrand\\·ag 'n bewcging wa:1 r ons melcaar n!e meer :ts s~~ l' en NAT ken nie. En clit b die gcva!tJ' wat die Empaaier i!1 die Ossewabmndwag- sien, cla t. na
15 jaa•· ltierdie voJI; besi~ i;; om
clio partystelsel wol't cl en ts.t'
uit te roe!. Onbewus !let ons hierdie stryd reeds gew(!n, '.''~1 -harding op die weg wat ons
ingeslaan hot s:~l die :asbare · resultate bring. Dil sal J!!e no
-dig wees dat clio Os,;ewaentjie
weer· oot· 90 jaat· tile vo!k moet,
wald<e•· skull deur die ldop va:~ sy wielc n!e. Die \'Oil' het na 45 jaar weer s.r cic gevind, en
nl sou ool' on!' li.G. of ons A.J{.G. Yan ons weggeneem
word of wie ool• at ai!n ons ge -Iedcre ont:val, tli<: gcdagte van
die O.B. sal Yoort lccf en tl tot
die oorwinning voc•··
,U het die geclagte van die O.B. reeds vir die laaste G jaar uitgeleef - u hel u broers en susters nie in die stryd aileen gelaat nie. En as cl.aar mense is wat twyfel daaromtrent uit -spreek, kan hullc net aan die moeclers, eggenotes en kindcr
-tjies van ons leer agtcr die do -ringdraad gaan vra. En aan
Jmllo wat vandag nog d3ar ly, bclowc ons dat ons sal aanhou en uilhou totdat die vyandc Yir ons swig.
.,En waar ons dan vandag weer 0 . .13.-dag vier, daar word van u weer gevra em die fondse te ,·ersl<af wat nodig is om die O.B.-gedagte uit tc drn. Wees ncl baie stork en getrou en Ieef
die gcdagtc van ons beweging
uit. Marsjcet· vasberade en
doclbcwus die tockoms in, on
-der ons Icu~e MY COD, :MY
VOI...I<, ).IY LA)(O SUID
-AFRll\:A."
GENL. VORSTER Hicrdie l<ragtige toespraak van g<'nl. Du Toit, wat gecs -drifUg onl,·ang is. hct die
ge-moedere ,·an die aanwesiges in
die regte stemming gebring vir
die redo van genl. .T. Vorster wat hierna aan die woord ge-stel is.
,Dit is die eerste kecr," hct
genl. Vorster gese, ,.dat cl' die Vrystaters toespreelc Ek het l'eeds baie gehore in die O.B.
tocgespreel•, maar hulle was
nie Vrystaters nie. nuuu· ram
-pold,ers. Hulle was my
l<ame-radc van die LE£R AGTER
DOTU.:--.rGDRAAD. Ek moot ook
aan u hulle dank OOJ'bl'ing vir die getroue hu!.p en onderslcu -ning ann hulle afhanldil<cs ge
-gec gedurende die jare van hul
lycling.''
Die parlcmentet·c stelscl, is YOlksvrcemd. hct sorel<er gese. H~' J1ct mot die Union Jacl< hier ingckom en sal saam mel die Union Jack weer hiel' uitge
-stuur moet word. Danrclie ste
l-sel hct die opkoms ''an die p ro-fe~sionele politikus lot ge,·olg
gchad. \\'at die idcologicse strycl be -trcf, het. na die eerste wcreld -oorlog clie kommunismc in Duitsi:\Jld sterl< geword en 'n internasionale sosialisme gepr e-dik. Hitler het gclwm en gese:
ons maak ons sosialismc nasio
-naal. By ons in S.A. is die toe
-stand anders. Ons nasionale ge\'oel is sterk. Ons wil op die sosiale l<ant van ons nasiona
-lisme mcer die naclrul< le. Die
sledc moet verowct· word. 'n Onlleding van die toestand toon nan dat die Rand 33 lede
nn die Par!ement stuur (waa r-,·an 2 Afril,aans is): l<aapstad 13 (0 Afr.); Pretoria 7 (2 Afr.); Pori Elizabeth 4 (0 A Cr.); Oos
-Londcn 2 (0 Afr.); Transkei 8 (0 A fr.}; Natal l6 (0 A Cr.}.
Daarteenoor staan die Vry-staat met 14 setels, waarvan 1 SAP is. Dit betekcn dat daar 82 st<'dclike sete!s is wat baic
moeilik dour die · Afril,ancrdom ,·erower sal kan word. Hoc sal
hicrclie setels ooit Ycrower word as A Cr·il<aners wat wil help weggcstoot word? En clit is wat met die O.B. gedoen word.
Daat· is net een manier
-ons moet die sosiale gedagte in die stede indra. Die partypoli
-tick lean dit nie docn nie. Daar
-clie stelsel is onmagtig om ool<
maar 'n enl,e!e voll<sproblcem
op tc los. Hierdie taak wag op die Ossewahrandwag.
Laat ons weer onsif;elf inwerp in hie relic sf r,yd, omdat dit clie moeitc werd 's en omtlat ons wect tht ons die IH'Obleme \'lln
8
~5@@
fLg;Ja$ter
N©
D<oGo
KAKA~fr\.. : \Vcens plaas li-kc omstandighede kon die ltem -mando \'an Kakamas sy jaar·
-lil•se O.B.-dag-funksie nie voor
19 Ol<tober hou nie. Die f unk-sic was 'n groot sul<ses. Deur pragtige samewerking is in 'n Jdein rul<l<ie £80 ingesamel. wat die tota1c beclrag, saam met die
opi>rengs van die Alheit-vcld -lwrnetskap, op £100 te staan bring.
Die 13oerejeug ,·an Alheit het geskittcr in hulle ywer. Hullc het die mooi bedrag van £11 ingebl'ing. Gedurende die vet· -koping is twce skape vir .£22 vet·koop.
VERGADEJUNG
Op 26 Oklober het die K.G., dr. J. I•'. J. van Rensburg, 'n opcnbo.re vergadcring in K al<a-mas toegcspreel<. 'n Reus e-skare van nagenoeg 1.500 pe r-sene het na die K.G. geluister. Leclc ,·an die H.K.P. en Ve r-cnigdc Party \\'as in groot ge-talle tcenwoordig.Die K.G. het die stanclpunt van die Ossewabrandwag op baie helclere wyse uiteengcsi t
e
n
gepleit om samewerldng tussen Afrikaners. Die Afril,a -nerdom word saamgeslccp in die suigluag \'3n die politiel<c maalstroom. Om nie onder· tc gaan nie, moet aue republil<ein-se Afril<anet·s <lie hroederstryd staak en hut gewig gesam
ent-lik ingooi, hct spr. verklaar. Na afloop van die vcrgade -ring is claar verskeie vrae aan die K.G. gestel. Spr. hot o.a. 'n ant\\'oord op 'n n·aag da3
r-... op ge"'ys dat \\'a at· Kommunis -tc die septet· in Europa swaai, die blanl<e voor die blanh:e buig-,
maar indien die Kommunisme die septer in Suid-Afril<a gaan swaai, die witman die l<nic voor die nie-blanke sal moct buig.
K
.
G.
TE
G
H
OO
TDRINK
GROOTDR.TNK: Daar hot groot geesdt·i f onder die ko m-mando van Grootdrink gchecrs met die onlangse hesoel' van die K.G. en mev. Van Rens -burg. Baie H.N.P.-lcde sowel as lede \'an die Vercnigdc Pa r-ty het die ,·ergadering byge -woon. Dit kom \'OOl' asof hier nou 'n nuwe gees onder die mense heers aangesien die KG. die samcwcrking tussen A fri-J,anct·s i.n sy tocspraak ,·crdui-delik hct. Dit het algcmene
by\·at gcvincl. Die funl<sie hct £22 opgelewer.-(Korr.)
ons voile l<nn moeg maak On . .; glo in hie•·clie bcwe~ing - om sy idcale en sy begino;ei:; - en
ons we<'( da t. s_y lciel' 'an die bcstc is~. hc·t gPnl. Vor·stcr af-gesluit.
DIE FU::-.IKSIES Dis geen wonder dat die funl<sies op al die plekl<c wat clcut· die twec generaals besoek is baie sul<seS\'Ol was nie. Op Bethlehem was die opbrengs Yan die \'erkopings £150. Op Rosendal, wat op 7 Augustus die hoofoffisiere ontvang het,
en waar die reelings onder Iei -ding van lcomclt. Fourie gestaan
het, was clit £30; op Paul Roux op 7 Augustus saans. onder le i-cling ,·an komdt. Bester £60; op Senekal. 8 Augustus, onder komdt. Human ool< £60: op Lindley. !l Augustus. onder le i-cling van komdt. Viljoen !35; op Fouriesburg, op 10 Augus -tus, onde1· Ieiding van Jwmdt.
Roos £100 en op Clarens, ook op 10 Augustus, waar komdt. Blignaut die saal' gereel het £25, terwyl Kestell £40 inge
-bring het.
Reeds Aan
'lV
erR\
Vir V
o~gende
O.B.~Dag
l\Iet nog- byna 'n jaar tus~wn nou en 8 Angu~tus aanstaamle jaar is llie Jwmm:mdo's ,·an die 1\aapsc Skiert>ilaml en omtrel; reeds drnl' b<'Sig 0111 te organi~Cl'l' ('n maanc!eliks•' funl,sie~ tc hou om geld in !c ~amcl Yir O.B.-dnt: 1917.
Hicrdie Kommando's het on-middellik na 8 Augustus begin organiseet· en hou gcl'celd hul maandcliksc funksies en is v as-berade om nog meet· in te sa -mel as hierclie jaar toe hulle bo verwagting gepr·esteer het. Hul ywer dien as voorbeeld en nan -sporing \'i1· ande1· koinmando'~
wat nog nic weer begin he(. m~t
die insameling van fondse nie. Die vroue-offisiere van die Bolandse l;ommando's wat ell<e jaar bo aan die Jys staan vir die
hoogstc bedrag wat ingesamcl is, is bereid hom hu! geheim
met ander· offisicrc te deel. Hulle hou nl. nic soos die mee
s-te Iiommantlo's in die binneland
net ecn of t.wen funl,sies llf'l'
jaar nic maar o•·ganisecr doei -bewus en n~i.H cllm tnaand 'n
funl;sie. Dil hct 'n vasto gc
-bn•il; geword.
OORSPRO.:--.rKLIKHEID Hulle neem ook die kans
waar om tee, toebroodjies, ens. by vendusies, byeenkomsle en vergaderings te verkoop en hierdie geld in lml 8 Aug.-fond -se te stort. Die \To ue-kommnn-tlo Yan ::\talmesbury het op di<' oorspronldilw gcdagf'e gcJ;om om die re!'C'llsies Yir tJ·onpaar
-tjies waar te JH'Ctn en dan Yl'
l'-goetling lhHu·,·oor· te ontnmg. In die \'erlede het hierdie kom -mando aansienlil<e bedt·ae op hierdie manier ,·ir Fondsdag
verdien.
Ook die Boerejeug laat nie op hulle wag nie en gebruik hul spaartycl in dicns van1dic Os
se-wabrandwag.
As al die kommanclo's die ge -heim van die Bolandse vrouc
-offisiere in die praktyk toep:~s.
behoort die opb1·engs ,·an O.B. -Dag 1947 ongel<ende hoogtes tc
bereik.
TRO
UE
flHANDWAG
HEENGEGAAN
LADISMITH: Met die h een-gaan Yan veldl<ornette me,· . .J.
Klepper ,·an Buffelskloof het die kommando een van sy ha rd-werlwndste en getrouste lede verloor. Selfs toe haar gesond
-heicl al aan lnvyn en haar krag -te min was, het sy nooit agtcr -uit gestaan as daar werk was nie.
Sy het stand\'astig en getrou aan die Beweging gebiy tot aan die einde ,-an haar lewc.
Die groot sl<aar wat haar b e-grafnis bygewoon het, getuig van haar uitgestrekte vl'icnd e-kring.
H
fko
m
dt.
·
w
.
Bo
uw
cr
Oorlc
d
e
KIRKWOOD: Die l<om
man-do's van Kii·Invood het 'n gc -voelige vet·Iies gely met die heengaan \'3n hflwmclt. \Villie Bouwer. \Vyle komdt. Bouwer \\'as icmand op wie staat ge -maak kon word. Hy was altycl op sy pos. Hy was vir alma! 'n inspirasie, omdat hy oral
waar hy was, die O.B.-beleid
ronclborstig verkondig het. Op sy onclersteuning kon altyd ge -rel,en word.
Sy hcengaan word diep b e-treur.
W
EER
AK
T
IEF
l{omdt. J. l\1. Vente•· wat
ge-rnirue tyd iu die r,-c,·angenis en
interneringsl,amp was, is tans \\'ee.· in bcYel \'Un Delm!ls.
SALAlU
SS
E VAN
O~DEHWVSEHS
Die Iwnscp-ordonnansie i
n-sake die sala:·isse ,·an onclerwy
-scrs is \'crlede week deur die 1<aaplandse Provinsialc Raad in J(aapstad aangcnecm. Daar is
weinig verancler·ings aangc
-bring. J\·[et die aonname van
hiet·die ordonnansie \'erval die hole agitasie ,·an die ondcrwy
-sers om 'n \·oordeliger metode
\':ln aanpassing ,·an die nuwc
ska!e.
Die nuwc salarisse is van te-rugwerkende l<~'ag tot l. April van hiCI'die jaar maar die dee!
\\'at elkeen toel<om sal nie voor die einde ,·an aanstaande jaar ldaar uitgewcrk wees nie.
Die ,·olgende sitting van die Provinsiale Raad begin op 28 Januarie 1947.
AM
PT
E
N
ARlE SE
BES\
VAAR
Die bestuur ,·an die Vereni
-ging \'an Slaatsamptenare het besluit om die staatsdienskom
-missie dringend te versoek om so spoedig moontlil< 'n spesiale vergadering van die Staats-diens-Adviesraacl te bele, ten
cindc die funksie van hierclie raad te bespreek.
Dit volg op die \\'eiering Yan die regering om gehoor te gee aan die \'ersoek van die Advies-raad clat die nuwe salarisskale hersien moet word. Daar word
g-cvocl dat dit nie bllat om die adviesraad tc laat voortbestaan as die regering nie daaJ·,·an no
-tisie necm nie.
V
OOR
KERSF
.
EES
LO
SGELAAT
Die Amerikaanse besettings
-owerheid het aangelwndig dat 1.000 Duitsers wat tans in die tronke in die Amerikaanse be-scttingsgebiecl Yer·keer, net voor Kersfees losgelaat sal word, so-clat hulie Kersfecs by hulle gc-sinne kan deurbring. Dit is
spesiale genade wat aan hulle
verleen word. Die Duitsers wat losgelaat word ,·erteenwoordig 15 persent van die totale aan-tal Duitsers wat deur die Ame
DIE O.B., WOENSDAG, 27 NOVEMBER 1916. BLADSY DRIE
--
-
---
·
---
--
-~@ ~lliLJOIEN
HNDlllERS
ILIEIEIF
TIN
W
AILGlllKIE
TOIEST
ANDIE
Die
pr
e
n
tjl
c
van
bianke onderdrukking 'l
t;
at di
e Sui
d
-
A
frilwans
e
l
ncliers
m
et
di
e
gretige
lwlp
van
die ln
cl
icse regcr
i
ng
cwn di
e
wereld
voorhou,
st
ee
k
sleg
of
by
die jeit dat sowa
t
80
,
000
,000
l
n
di
ers
in
lmlic
deu
r
lw.ll
e eie
bloe
.
dg
e
note deur die ee
u
e lzccn
onderdrnk
i~e
n
1lOf:J.~leeds
d
ie
clemente,.ste
mcnslike
r
egte
o
n
tse 1-co
r
d
.
Tcrwy
l
lti
e
rdic
to
e
-st
c
i
m
l
e
in
H
ll(lie
voo
rt
d
u
nr, t
r
ee die
ffmli
ese
r
eger
in
g
voor
die
V
.
V
.O. as
v
oo
r
spr
aa
k op
-
vir
.
die Suid
-
Afrik
aan
se
ln
d
i
.
e
r
s
.
Die walglike loesl~•nde waar-onder 25 persenl van die he
-volking in Indie lecf, word
ver-haai in 'n werl( van Katherine Mayo, ,l\·Iother India",
waar-van die clfde herdrul< in 1939
YCI'Skyn hct.
In hierdie werk vct·klaar die
skryfster dat dit byna ongc
-Jooflik is dat 25 persent Yan
die 247,000,000 Indiers (die sy
-fers is van 20 jaar gelede) on
-gelctterd is en dat hullc deur
hul Indicrbrocrs ,·erplig word
om in onmensllke toestande te
lcef. Die mistcrje van Jndic,
\'Crldaar die slo·yfstcr·, li: opg c-sluit in die Hindoes se gcrecd·
hf'id om orah; en on<lco· aile om-stantlighede cnige persoon, ldas
of volk \':ln ,.rasse-,·ooroonlccl" tc bcslwldig tcn\'yl hullc sell' blind is vir die bcsl aau van 60,000,000 mede-IndH!n; in In -dio aan wie hnlle op ge\\'cl<l -da<ligc wyse allc menslikc regtc ontsc.
Die onoorbrugbar·e Jdoof tus-scn die vcrskillcnde kaste in Indie hct sy ontstaan baie eeue
gelede gehad toe die Hindocs
met hulle ligtet·e gclaotsklcur·
Indie ingctrck hct en nic mel die donl,erldeurigc inwoncrs Yan die land wou mcng nic, en
die inwoner·s toe cem·oudig tot
, \'Uil onaanraal<bares" \'Crldaar
het. 1\Iet die ,·erloop ,·an tyd hct die wctgewcrs die ,·ersl<il· lendc kaste ,·asgcstcl. Aan die spits ,·an die kaste is die Bra-hamans. ,.die aardse godc", ge
-slel. Dan volg o.a. die Kshat-tryas, die Vaisyas, en eindeJiJ(
die laagste ldas, die Sudra wat gebore is om diensbodcs te wees. Die cen ltlas sicn op die
ander neer en ))eskou hulsclf
hocr as die ander.
DIE ONAAKRAAKBARES
ncnetlc allf' J;ast·c is die uit··
,·aagsel vnn 25.000,000 On aan-raal;bar·cs wat gecn r·egte en geC'n status hc't 1o.ie.
Vir die Hindoc is oncer·lik·
heid en afsku geassosicct· met
die naam van die Onaanraak-bares.
,.Sommige word slegs toeg
e-Jaat om as straatvecrs tc dien
en as ,·erwydemars ,·an
nag-\'Uil, . . . en aan alma! is die
\'OOITeg ,·an cnige soort onder
-wys ontse. Hulle mag ool' nie
die gesl<rifte van die Hindoes besit of lees nie. Gecn Braha·
man-pt;esler sal hullc bcdicn nic, en op baie ldein uit
sondc-rings na mag nie een van
di~
Onaanraakbares die tempels
van die Hindoes betree om te bid nie. Huilc ldnclcrs mag nie
na openbare skolc gaan nic.
Hulle .mag nie water sJ(ep uit die opcnb<~re fonteine nie; as
hulle woning in die omgewing
waat· water skaars is gclee is
en die bronne vcr van mekaar
is, betel;en clit vir hullc nic
g1·o-ter konsiderasie van die andcr
nie, maar grater lyding en
har-der arbeid.
MAG NET BEDEL Hulle mag nie 'n hof binne
-gaan nie; lntlle mag nic 'n
ap-teel< binnegaan om hulp Yir
hulle siekes te ontvang nie; hulle mag nie by 'n herbcrg
vertoef nie. In sommige pro·
vinsies word hulle nie op die publieke paaie toegclaat nie en
as Jandbouers en arbeiders is hulle gedurig aan die Yerloor·
kant; hulle mag nie winl,els
bcsoek of selfs die strate waar
winkels is, besoek nie, maar· moet vertrou op die toeval om hulle benodighede van honge·
rige bemiddelaars te ,·erlu·y en hul produkte te ,·erkoop. Som·
mige word nie toegelaat om enige werl< te doen nie. Hulle mag niks verlwop nie, nie eens
hu!le eie arbeid nie. Hul!e mag
net bedel. Vir hierdie doe! mag
hulle nie eens die pad gcbruil<
nie, maar moet v~r van die pad
af staan en hulself verstcek en
diegenc wat verbygaan ver
-soel' om hulle aalmoese te gee.
As aa!moese gegee word, moet dit op die grond, ver van die
pad gegooi word en as die · gewer uit sig is, nie eerder nic,
mag die bcdelaar uitkruip, die
aalmocs gryp en weghardloop."
Voedscl waarop die skadu-wees van die Onaanraakbares
val mag nie gebruik \VOrd nie,
en moet vernietig word.
As hicr<lie Onaanraal;bares
hnlle in tlic nabyheicl van ·n publicl•e pat! be,·incl en hnlle is
minder as 200 tree van die pat! nf. moct hulle 'n groen blaar
wat met sand vasgepak is in
tlie pad as tcl•cn opsit as daar
'n Brahmaan verbylwm, h;.· l<an
\\'Cet tla.t daar 'n onheiligc in
die omgcwing !s. As die Brah· maan hienlic tekcn sicn, sal hy nitrncp, \\:aaror die Onaanraak -bare wat hom !n die omgewing
bevind, cladclik so vinnjg as hy
lmn moet wcghardlooj) totdat hy 200 t•·ec, van <lie· ,aanlse
god" verwyder !s. J-Iy 1noct dan uitrocp: ,Ek !s nou twec -honderd t.reP; "·cg.. Gaan asU. vcrby".
BRITSE POGINGS ONSUK
-SESVOL
Die Pu!iahs van die Malabar
Kus word nie toegelaat om hutte te bou nie. Hulle mag
niks beter vir hulle oprig as 'n paar pale waaroor blare gcgooi
word nie.
Hier·dic klasse•·erskil is diep gewortel in die godsdiens van die hecrsersklas, die Hindoes.
l'ogings wat dem· die Rritse
rcgcring aangewend is om !lie
lot Yan hicrdie 60 miljoen me
n-sc tc verlig, was onsukses,·ol
omtlat <lie maak van 'n wet en die uit voeriug daarva.n, t wee
din:~e is. Dit hots eenvoudig met die opvatting van die J mn-serwatiewe Hindoe wat weier
om te erl<en dat die Onaan
i·aak-bares ook bestaansreg het. Op
'n paar gebiede is daar al vor -dering gcmaak. So word die
](inders van die Onaanraakba
-rcs in 'n klein persentasic van die meer as 8,000 skole
toegc-laat, hoewel die regulasies van
die Britse regering bepaal dat
die l<inders van die onheiliges
nie gewcier
mag
word nie. Die ortodokse gevoel onder die Hin· does is te sterk om van hul godsdienstige beginsels af tesien want llicrdic saak is nou
verwant aan hullc godscliens.
'n Baie ldcin perscntasic van
die uitgcworpencs se kinclcrs is tans op si<OOl. Indien !tulle
dit waag, loop dit op ernstige
gesldlle en diepgaandc moeilik
-hede uit.
Enl<t'le \'an die Jndicsc Iciers
het dan onlc hes:cf dat \'oonlat hulle enige ei;;(' aan andcr !can
stel, hullC' eC'r·s ''nor· Jr nllc eie
dcur moC't ,·cr. Daarom hct l\'oor J\lnhomcd ,·erldaar: ,.Hoc
J;an (ons) ,·ir· gr·otcr politicl;c
regie ,·ra. wannccr· (onsself) t e!cmcnt('rc rcgtc :\an menslil;c wescns on1 sc ?" JN SUID·AFRIKA Dit is bai<' J.n!crcssant. om tc weet-dat vn 11 eli<· 130,000 Tndicrs wat dcur din Bf'itse •·cgcrinrr na
Suili·Afl'ilm. immigrccr is, ccn
-dcnle, d.\\'.s. lnec'r ns -HI,OOO O n-aanraal;baJ·cs wa>', wat, ge(•n poUtielcu uf mcnslil;c rogtc in lndic genict. hct nic. Vandag
skree hulle nasale wat in blink
motors ry en wie se gesigte glim
nr.n
vcttighcicl dat hnlleonderdruk en verdruk wor·d
deut· die wilman, tcrwyl as hul -le in hulle cie vaderland gcbly hct, hulle op die strate sou
mocs hedel en hulsclf sou moes verherg en ni~ ecns die reg sou
he om water uit 'n publicl<e put te skep nie.
\'<lor·ts wil die Indies<' rcge -ring aan Suid-Afrilm ,·oorskryf hoe hicrdic ,Onaanra~tl;barcs''
in Snid-Afril;a bchandcl moct
word, tcrwyl hnllc hicrdic
11len-sc in lndie nie die clcmcntcrste
menslil;c reg I c gun nic. Jn l n
-dio ondf'rdruk <lie ccn Jcnstc !lie
ander· op 'n g-r·uwrliiH.I wysc en dan <lurf hullc die blanlws in
Sui<I-Afril;a, van ,hcrrcnvoll'
-ismc" bcslwldig!
AMEHTKA
SAI
,
SPYT
KHY OOH
NEU
H
ENBEHG
,Die ophang ,·nu die eli rnanne wat ]Jy ::s'cur·cnb('r·g ver
-oordccl is, h. 'n Jdatl op A.me -ril<a \\':\ar·oor ons nog \'ir 'n
lang 1 y<l SJl.VI ~al h(·,'' het die
Ameril<a:tn!>l' senator, Uo]Jcrt Taft onlanA'S \'erldaar· toe hy
s:r afl;eur· uitgcsprecl<: hct oor
die gcrcgtc:.•lil<e moonl op die
Duitse lcif'rs.
Hy hct vcrklaar dat daar
nil's by Neurcnbcrg en by die dood van hicrdie manne gewcn is nie. Hy helwyfcl <lit ,or die
hang van hict·die manne, wat
die leicrs van die DuiLse volk
was, ooit die maalc van agres
-siewe oorloc sal ontmoedig, want niernanct voc1· 'n agres·
siewe oorlog soncler clat hy glo
dat hy sal wen nie . . . . \.Vraa.l< is sclde J·cgvcrclig . . .
In hicrdic vcrhoor het ons
die Russicse uitgangspunt Vir 'n ,·erhoor geal,::;cpteer, nl. re-geringsbclcid en n~':) rcgverdig
-heicl nie . . . .
Ek \'CI'SOCI< dat hicr·dic prose
-dll! c nie ook op Japnn toege-pas moet word nie,'' hct hy Yerklaar.
Stlwr u POSBESTELLINGS vir
o
KANTOOmJEI\"ODIGDHEDE
en
.
o
SKUYFBEHOEFTE~na
SOLMS
VA~f';
iEKEHK
G1·oote Ii:crlq;ebou, Pat·lcmcnt!'t raat, 1{,\,\PSTAD - Foon 27017
MARKAGENTSKAP
A
VROEE fv10RE-MJ.\RK
KAAPSTAD
.Betaltng geskled onnrldd•~lllk weeklll<s, maandelil't:l or
~>oos· verlang
(~
!Beste beeJrsende pryi'Je @
MINNAAR
EN VAN SCH.OOR
~lenasr: GUSTAV REl'lEF
DIE
FAII?M
O
l
,
.T
JJIO-PSIGOLOGJE
SE
JA
B'OUSINGS
-SANATOR1.4
virg
ee
.,.telil.-e,
1
Je
rst
.
ande
-likc
en
morele
her
-ocmpassing i
.
n ontw
rig
-r
e
lmvcnsomst
a
n
d
i
g
-T!
ecle
.
0 Kom raadpleeg of slo·yf aan ons. HOFS'!'HAAT, 26, l\AAl'S'l'AD. l•'oon 3-1788.O.B.~K
ersfees!<aarf.jie$
VIEU
'fEH
SKIL
L
EI\DE
PHAGONTWEUP
E
!\l
ET
O.B.-WAP.E~4
/
6 per
dosyn,
m
et koe
,
·
erle
Be
s
tcl
:
BOEREJE
UG-HO
OFKW
A
RTffER
~IEYE!H;EBOU V l'01'CHEFS'l'ROOM
PLU!l\IVE.E
nsc Cestc Fir:nn om u J,LlJI,\1 Vt>;F.t:lf'~HS en nrHkr l':·tOUVJ\.TC nau tc stuur 1-;:
C
.
M
.
ELOFF E
N
!GE.
(l:;dm;.) U!>l<
)l(;i:t:.\I.\.411( (Po:,l.m<.. 7HJ.";) :\"\.\\ t•m
Ons Gee nog Steeds LEIDING
S
.A. GHAFSTEEN
- EN
1\IONUl\lEN
TWE
R
KE
(EIE:-fS.) BPK.
\'oortreld>el'\\'eg - l\1A1TLAND
Spcsiale A an hod in
ME
U BEl
S
DAl\
lESHAXDSAK
KE
Egle Jeer, met leer uitgc\'oer,
teen presies die prys wat u. "'·il betaal.
0
KO:\I SE!(Ef{ NA
DIE 1\IODE\\'lNU:EL
PAROW
TELE
U
RGE
S'l'ELD?
PRYSE STYG vn..·NIG
KOOP NOU!
Ons hou alleenlik goeteltwalitett Meubels 1D
voorral'd
\Verda
&1eu
bclha
ndelaa
r§9
(EJENDObiS) IBEPER!li Oroote Kel"l<gebon - m:s.eJils~
\\':l!" u rulsldcn taastc jattr tPI('urgcHCt•l(l toe• u J{rrot!f'C'!H!r:-.uld~/'1 tc lant nnn~ekom
Jtct'! Moct nfo HlDL~<IIt \\Ct'r ''anjnar ~rttrur nit•, (J l'un n()u-nl SCiiCr vnn u orant,les ntaal\ deur varutag 11 l)l.'.•lt('lllnJ.:" In te ~tuur. VrrmNtl tilt• datum wnnrop
u ,•erJnng d:lt nf'J;<':tlUur u1•wt worfl, rn dlt :ooal o,. tyd nrgelcw~r word.
.\l.AAK Gl-:l:!HUlK VAN H1l':IU)JE: CI::LJ::J::N'l'HBl!) F.N VOO.H.KOM
'l'BLJ;URS'I'!-;LLl:-1C ! ! PRYSLYS W¥1S~: • 8pe51Bal Soet . . . . . . Ou Por~ . . . . . . . . Root en \Vtt Jerlplko .. RooJ C!) \Yit :Ualm!'CY . Roo1 en Wit ~uskadel Soet Port . . . . . . . .
Port, Pootak, \Vorcester Bock en Speslnle SJerrle Goue SJe~rle (Droo;;) •. Ou Bruin SJerrie . . . . ,.Cocktail"' vermouth (Droos en Soet) OROE \VY~'E: 2/0 2/6 1/9 l/9 1/8 1/8 l / i l/6 2/3 ~ /-2/9 Swanberg SJerrie . . . . 2/6 BoergonJc (Root) . . . . 1/U
Riesling en Dro~ Wit 1/6
1'08.1{.t;LW¥JS<:: Grand Spumaote •. Vonkel Bocrsouje 10/
-(Droog) 8/6
Grande Splendore . . . . 7/6 11 /-8/6 8/6 8/-8/ -7/0 7 /-PRYSLYS Illt '.NJ.)t;\\'I'N~: Aurom V.S.Q. <slel'!s
3 botlcl• r•er best~l:lng 10/.
Xoynl . . . S/6
J:o;ur .. 'kO. 8/0
A.! . • .. .. 8/
-l:loegoe . . 7/6
Pl!perment, PJe:rang,
,\PP•Il:oos or Perske
l<cr,h:, Vnn der Hum, Ccmmcr, Anys, Xneltjlcs Droe, Lcmoeo en Suur· lemoeo 1/· 6/6 7/8
VOOHWAA~>DES: (1) Vocg by 20/· or 5/· pro· vual11c ~n lclssic met bottels respelctleweliiL J!ierdlc dcpo•ttns worll <lndrlllc WI'KONl op ontvanr;s van le8 mhoucrs, ::;poorvrag bets.ald VJnktcpllll.l.Uf·~t~udc. (2) l3e-stelHngs moct best.aan uit 12 boltc1s oC 5 ~ellin~s ((Jf 'n J't'l::lntoandc hocvl!elhcf(l, (3) A1le tJestellint;s
><on tam or r<.H. A. u nnn•t~ Stasi e.
:"llOET NIE V8RCEE'l' O~l DIT·~ DATUM WAAI10P U VEP.LA!'C DI'l.' AFCJ::S'l'UUR ~lOET \VQ.I{J) IN U HH!Bv' •n,: :-1QF:ill NIE.
EXCELSIOH
WYNl\IAK
ERY
(t:dms.) Bplc.
VLAKTEPLAA'l'S-STASIE (KAAPLAI\'n)
Die 0.11. is die
A
livet
lt
>
nsiehlrtd
van
die
BLADSY VIER DIE O.B., WOENSDAC, 27 NOVEMBER 1916.
---
---
---
---
--KAAPSTAD, WOENSDAG, 27 NOVEl\fBER 1916.
JRUJK DIT
UliT~
Wanneer partypolilici self erken dat dit ongesond en selfs
ge\·aarlil' is om 'n s-root vraagstuk in die partypolitiek te sleep,
dan kan niemand verwyt word dat hy bevooroordeeld is wanneer hy dieselfde bepleit nie. ::\1eeste lesers sal hulle· goed herinner hoe die onderskeie partye 'n paar jaar gelede
m~kaar onderling
beskuldig het dat die ander \'erantwoordelik was vir die invoer
,·an partypolitiek in stadsvcrkiesings. Desondanks hierdie
een-stcmmige afkcuring \'an die partypolitleke indringing, het dit
tog werkllkheid geword in etlike groot stede waar stadsake nou
ook partysal<e geword het. Dlt is dus 'n lnvnad wat nie gestult
lmn word dcur blotc oeslmltliglugs nan die adres van die teen
-stander nic - dit blyl' inteemleel <lie neiging te
h
e
om <lie ont-wil,lwling net to verhans: ilic blote Yerwyt. maak dit al ldaar 'n partysaal<.
Ons hot clan ook reeds tevore aangetoon hoe hierdie
party-politiel<e lmnl,er hesig is om dour ons hole volkslewe te vrcet en
ten spyte van teenstand in die partypolitiek self, voortwoeker van
die een voll<sterrcin na die ander. As ons hierdie prQscs wil
kcer·, sal <lit by die wortel aangepal< moet \\·ord en nie by die blare nie. Die politiclw partyc snJ self bereid moet wees om dit
nie net by protcste te !nat en dan maar by die voldonge feit te
berus - of sclf!'l daa1·op te teer nie.
Een ,·an die mces brandende vraagstukke op die oomblik is
die van ons rasscvcrhoudings of die ,.kleurvraagstuk", soos dit
al in die partypolitiek bcslag gekry het. Dit is 'n vraagstul< wat
al internasionale om\'ang begin aanneem. 1\.'"ou het sowcl die Ieier ,·an die opposisie as die wnarnemende Ieier van die regcrings
-party reccls gcplcit dat die naagstuk buite die partypolitiel< gc
-hou moet word. Dr. Malan het verlede jaar 'n bcrocp op genl.
Smuts gedoen om die naturelle-vraagstuk buite die partypolitiek tc hou, en vanjaar hct hy in die parlement gcpleit dat die I ndiet·-kwcssie ook as 'n ,.nasionale sank" benader moet word met uit-skakeling van party-oorwegings. Dit kon gedoen word, het dr.
::\{alan bcldcmtoon dcut· 'n referendum of voll<stemming te hou.
ALl\[AJ~ EENS
Op sy partykongres in Bloemfontein het min. J. H. Hofmeyr
~ van sy kant weer 'n bcroep op dr. Malan gedoen om die kleu
r-vraagstul{ nie in die partypolitiel' te sleep deur daar 'n verldc
-singsaak van te maak nie. Daar is dus heelha.rtige eenstemmig
-heitl tusscn die politici self dat die Jdeurvl'aagstul< nie dour hulle uitgcbuit moet word vi•· party,·oordc.el nie.
By hierdie eenstemmigheid het die Ossewabrandwag hom reeds by \'OOrbaat aangesluit, maar ons wil dit nie net by woorde
laat nie. Ons sien reeds hoe die H.N.P.-Ieiding ondanks sy uit
-latings daar·tcen ,besig is om die verkiesing voor te berei juis oor
die kleurvraagstuk en wei op partylync. So het dr. Bremer verlede
week te Robertson op 'n vraag geantwoord dat die enigste
toe-nadering wat daar kan wees, die is ,van persone om te stem Yir die rlinge wal\r\'uor die ~asionale Party ywer". En op die ,·oor
-stel ''an die O.B. om 'n bree volksfront te skep het die H.N.P.
-Ieiding tot SO\'Cr nog konsckwent geantwoord dat daar net sprake
kan wees om vir die H.~.P. as party te stem.
Dr. l\Inlan het sowel op Somerset-vVes as elders duidelik
onderncem om die kleurvraagstuk, wanneer sy party nan bewind
kom, buite en bo die partypolitiek op te los. Hoe hy dit sal regl'r~·
nadat hy die verldcsing oor die ldcurvraagstul< reeds as
party-StUll< gehautC'<·r· hct, moet 'n gehcim woes waaroor ons nie lH'sldl; nJe. Dit z::-aan die voll' in twee kampe jnag oor 'n vraagstnl< ton
I
opsigte \\'allr\':111 d~a1· so weinig ven;kil bestaan ~lat mnr. J. G.
Stryclom die oorhriging in die J)arlcment uitgcspreck· hot <la.t.
,.meer· a.s die hclfte vau die lede aan die oorlmnt van die R.aad"
teen die Indlik-ma::tt r·ecl sou gestem het indicn <laar 'n vrye stem
-ming was. Maar omdat. dit 'n partysaak was, het hulle alma!
vir tlic party se maat.reel gestcm teen hul beterwete.
VIR SAAJ\ STEi\1
Dit gaan weer g<'beur - en dit terwyl selfs 'n liberalis soos
min. Hofmeyr nou al ontken dat hy vir gelykstelling is en be·
Jdemtoon dat. on;; kleurvraagstuk uniek is omdat Suid-Afrika die
Af:~iJ<ancr se enigste vaderland is - soos hy voorverlcde week
in Pieterm::tritzburg \'OOr sy kongres gedoen het.
Die noodsa~ldil<heid ,·an 'n brec volksfront waarin daar oor 'n saal' gcstcm word sonder dat daar terselidert~·d \'Crtroue u it-gcsprecl' word ill 'n besondere party met al die vooroonlclc teen
hom, is \'antlag merr noodsaaklik as ooi t te,~ore tensy ons 'n
real<Sil• by anth·r· bl::tnl<cs wil uitlol• wat die ldeurn·aagstul< buitc !lie bestel< \'an <'nigr oplossing gaau slinger.
As dr. Malan volhard om hierdie voorstel van die O.B. van die hand te wys en bly dwing om van die kleurvraagstuk 'n cngc partyverkiesingsplank te maak, sal hy skerp veroordee\ staan
cleur die volgende woordc wat hy in 194'1 voor sy kongres in
Pretoria gebesig het:
.,In 1929 hct, die Nasionale Party die kleurvraagstuk op die voorgrond geplaas en die verkicsing van toe het d(c Nasionale Party •n meerderl'ieid oor alle partye gegee. VVat in 1929 moontlil< was, is weer moontlil<." (Die Burger, 21. Sept. lOH.)
Dit was twee jaar gelede, en ons wil aanneem dat dr. Malan
sedertdien tot ander insigte gekom het, en dit opreg bedoel wan -neer hy vandag pleit dat die ldeurvraagstuk buite die parly
-politiek gehou moet word, maar in die llg \'an daardle uitlatlng
word dit meer noodsaaklik dat hy sy bedoollrig in dade uitdrul,,
en dlt kan aUe<'n gcbeur as daar van dte verkleslng self 'n
voll;-saak gc·maal' word.
DOlE
~!EJR.Su
!E
S~fAP
Die uitnodiging van die Afri -kancrparty, waat ,·an daar 'n
bcrig elders in hierdie uitga\\'e verskyn, is 'n \Ticndsl<apsge
-baar wat soos 'n belowende
recnwind oor die clorheid \'an \'Oiksvcrdccltlheid waai.
Die Ossewabr·andwag het nog
altyd volgehou dat ons \'Oik nic soseer deur beginscls uit
me-l<aar gchou word nie, as deur
'n gebrek aan wclwillendheid tusscn groepe wat in hoofsaal<
dieseiCde ideale nastrewe. Om hierdic rode is dit dus 'n yd,ele
hoop om te venvag dat daar
bloot op gt·ond van uitnocligings om die een by clio ander aan te
sluit tot eenhcid gekom kan word! Die pat! na, c<o'nhl'i<l gaan
van wdwillcn<lhl'id na s
ame-werl<inv, en van samCIYCrldng na, uitrintlelil•e ,·e•·ctugrng.
Vha r die Afrikanerparty dus nou lwm met 'u \'ricmb
l;aps-gcbna•· !\'cnoor· die Osse\l~a
brandwag, word daar ·u b~>gin
g<'maak met liic e<·:·!-te stap.
En wnar tlr. :tJalan ::lf; Ieier n1n die 11.!\".P. by ,·er,Jdllende gc
-lcl'nth••dc onlaug-... \'<'rldaar het dat dnat· tll'.,,en hum en tlie
Afl'il;anNp:lt·t~' gecn ,·cr~>ldl bc
-stnan niC', <·n d~tt hy bcreid is om 111C't l:'l.asgc·ruJr•:mle saam te
\\'C.rl,, l<:Jn OttH u!C' sien 'vaaro1n
die H.N.P.-Il'idinlr Pic ool' tot
daa.nliC' ccrstc stay km l•om in die aau\'n:nding Yan O . .G.-vriendsl<ap n!!'. As ons mekaar
eers crl<en as brocrs en stry
d-gcnote, 16 die pad oop na 'n bonclgenootsiHtp - 'n bondge
-noodsl<ap waarin niemand uit
-gesluit sal wees wat sy dee!
vir die volk wil byhring nie. En
uit danrdie l:ionclgenootskap l<an
dan vanself groci die soseer
begeerde cenhcicl.
!Breekp
unt
In
Die
V.V.O.?
0 .. Ons hct gchoop dat die dcbatte hier ons sou toclaat om
die Bl'itse \'Oll< te ,·ertel dat
ons bcreic\ is om ons beleid op
die Vercnigde Voll<e te baseer.
Soos ~·nkc nou .slaan !ial dit on
-gelukkig onmoonllik woes,'' het Bevin (Uritt::tnje) ,·ct'leclc Sa -tcrdag-. \ydC'ns bc.sprcl<ings oor die veto-reg, :1an die huite
land-se ministers van die yyf groot
-moonclhNlc gcsc. ·
o
13ymes (V.S.A.) hct geseda t di t nie vi t" hom lyl• of !Julie
voor 1950 sa! klaarl<t·y met die vyf verdrHe \\·at reeds op die
Paryse Vredeskonfercnsie
uit-gepluis is nie.
0 Dil! stl'llikclblok is Ko
r:1-munistiese J:usland.
0 Nu-Seeland se Yertecn
-woordi~m· hct ,·crk!aar dat sy
land sal \'OOrtgaan om sy man
-daat-gebied, \res-Samoa. te be
-sttnn·, al sc die Algemene
Vcr-gadering \'31! die V.V.O. nou
ook ,·;nf..
0 Dit is presies wat die
V.S.A. en Suid-Afril\a alreeds t.o.\'. ,·oormalige Japanse man
-daat-cilande .in die Stille Oscaa11
en Suidwes-Afrilm onderslceide
-lik gcdoen hct. (Sapa-Re u-tcr.)
.. SADO'l'ASil<: OO.B. NEU
-REl\'Bl:l{G-UJ'B'Sl'HA.tH(: Die Icier· van die gro<·p Duitsers
wa! in heg-t(•ni:s genecm is in
\'C'rband nwt die onlangsP
bom-aan.,Jac in Stuttg-art, hct Ye r-liiaa r· da t lw.llc so geskok ,,~as oor die uihpraal\ \·an di<' 1\.'"c
u-rcnberg;,t· ,.hof" dnt ltulle tot
al\<,le o1u·g~·gaau hct. Die g-•·oep
w~t sabotn..,it' g<'pleeg het,
be-staan nit vyft ien lede \'an die
SS en die Hitler-jeug.
IK
rJJil
flrm
rJJJ
rr
l
ewe
ff
rru
DPJiifl§lctJ1rradi
Ell11ropa se
H
aafl:
Vir
Kommu
ll11isrne
\Vaarncmet·s wnt gcdurende die afgelope tyd <!cur Europa
gereis het, was verbans oor die gToot mate van iatcllelduele lewcnsl,ragtigheid wa t die Duitsc \'Oil\. openbaat· te roidde van
die ellende en honger. Die Iwm; is b(•sig om te bloei. Dit spree!\
van <lie wil van die Duitse l<ulluu•·voll< wat nie onder tc briug is deur die druld,ende harul van tlic \'erowc•·aar nie.
Dit is duidelilc, vc•·Idaat· die \\'1\:li'IICill<'l's, \lat. die Kom mu-nismc die voll'e in \Vcs-Europa afsl,ril< maar tlr.t hulle magteloos
daarteen statUI.
.,Die verbasingsweld<encle in
Duitsland is die geweldige
ge-tuienis van die intellel,tuele
energie wat tog uitspruit te
midde van die ongelooflil<e fi
-siesc verwoesting. Te~wyl elr
nie in staat was om enige
ak-tiwiteit onder die joilg Duitse
skrywers aan te tref nie, het ek die Duitse tcater, Duitse opera en die Duitse musiek tot
so 'n mate aan die bloei ge\·ind dat dit Berlyn sonder twyfel die toonaangewendc teater- en musiekstad van Europa maak."
Berlyn het vier operas, twee daarvan is die heel jaat· aan die gang. Dit produscc•·
ticn-maal soveel per jaar as 'n ope -ra in Amcrika, verklaar hierdic
waarnemer in Time.
Oral waai· hy gegall,n het ,h<•t
hy gevintl <.!at dtuu· ha~t en
vrecs vir· die Rommuniste be-staan. Hy het tot. hierllie ).\'
e-volgtrelddng gt•lwm natlat hy met taUe mcnsc in heine, l<au -tiene en andet· pleld<e gC'sC'Is het. Alma! ''rees die <lag wau -neer Amcr·ika en Engeland
hul-le magtc sal terugt r·cJc, want
dan sal Rusland s<nHlcr tee
n-slander \\'CCS. ,Oral in Europa
is die Kommnnisticsc l'arty die
party wat die mag nitoef<'n.
Hulle weet wat hulle wil docu
en waarop hulle afstuur . . . .
l\laar die lrommunistiese hi<'l is
nog steeds iets wat 'n groot
dee! ,~an Europa nfsl;ril<
-sckerlik die meC'ste mcnse k'l
\Ves-Europa. Daarnnn hct daar vcrslreic ,Chl'istelike' partyc
ontstaan, hoo.fsaaldil> I\atoliC'I><'
en sommige Pr·otcstants C'n in
andcr gevalle 'n mcngsel van
die twec."
Die mense hoop om Europa
hiermee te red, vcrl<!aat· die
waarnemct·. .,Hulle is in die
lewe gerocp net met die een
doel, en dit 'n ncgatiewe - om
die Kommuniste tc beveg. As
gevolg hicrvan sluit hulle
ge-lcderc vcrskeie botsende
groc-pc in wat bcgeer om die Kom-muniste te bevcg.
Hy verklaar verder dnt die
Katolieke Kerk clie Kremlin
be-veg en dat <lit dalk op 'n open-like oorlog tussen Rome en die Kremlin kan uitloop.
Ook in Finland wat. hy
be-sock het, het hy die haat vii· die
Kommunisme gevind. Die \' OCd-seltoestand in Finland !ant \'CCI
te wense oor. Die meeste
eet-plekke op die ldeiner dorpe het
net twee geregte op hulle spys -l,aarte: ertjiesop en gel<ool,te
aatappels. Koffie en suiker is
iets wat nic te vinde is nie,
sclfs nie eens in die swartmar·l< -eetp!ekke nie. Klerc wor<l
ge-maak van houtpap en die
mecs-te motors word aangedryf deur
houtverbranding, a\<lus ecn
waarnemer.
'n Ander waarnemer sldlder
die toestand in Europa beson
-der donkcr. Hy beslwu die fi
-~iese verwoesting nie as die
grootste ramp wat Europa ge
-tref het nie, maar beskou die
gecstcs,·erandering en die skok
wat die moraal \'an die \Yes-terse wereld ondergaan het. as
'n ,·eel grotct· ramp. ,.Iets het
gebeu:· met Europa sc idees oot· ccr, moraal, grloof. hoop en
llll'nselieftlc wa t so diep gaau,
dat mag ui.e die herstcl
daat·-Yan te\\~C<'g kan bring nie''. Hy ,·eroordeel die sla\\'e
-arbeid wat die Duitse krygsge
-vangcnc:; in Engelan<l moet ve r-rig. ,,Dink aan die gecstelilw
imp!ilm~ics ,·an die stadige o
nt-waldng van <lie publieke opinie
in F.ngeland te<'noor <lie re
ge-ring se slawchandel met Duitse l>rygsg<'Yangcnes. . . . Op wat-te•· g-r·oml, \'nt hicrdie wuarne
-me•·, lmn die nrltsc rf'gcring - die Arh<'idt>r'r<'gcring - hie
r-dic bl'lltale mctotlcs regvcn1ig?
En waar·om ncC'm die plibliel> hier·di<' beleid \'an die regering
so laltk vir lief'?'' Hy verklaar dat die morele agteruitgang
\'an die \'asteland nog \'eel
crger is \\'aar die mense ont
-&ard en woes geword het as
ge-\'Olg \'an die o01·log~ i\filjoene is onlwortel en gee hulle oor
aan 'n gewelddadige le\\'e.
NATURELLE IN DIE
RO
BEDRYF
Die rcgering is Yan \'Oorncmc
om 'n begin te maak met die oplei 1·an 250 naturelle-bouvak
-manne. As die eerste poging
slaag sal die getal tot 2,000
vermeerder word, hct mnr. J. II. Hofmcyr·, waarnemende
Eerste Ministct·, verldaar. Die ecrsle tiCS maande sal die natu
-rello B. fid. per nur ontvang.
Die loon sal geleidelik ,~erhoog
word tot 'n m al<simum ,~an 2s.
per uur.
In antwoord op die besluii.. ,·an die regering, het die gesa-mcntlike bcstuur ,~an die ,~ak
bonde ,·an die \\~erkers in die boubedryf \'erklaar dat hulle
\'Cral gel\ant is teen die feit <!at
die rcgering hom met ,.dilitato
-riale mag'' tel<lee in die opstel
-ling ,·an die plan \'ir die oplei
-tling "an naturelle. In h:erdie verband wo:·d o.a. melding
gc-maak ,·an die ,·asstelling van
lone, die loewysing van die
werl,ers aan ,,~crkge,,~ers, ens.
In alle opsigtc. so lui die
ant-woorcl. is die gevestigde nywe
r-heidsorganisasie vir die vas
-stelling van .l.one, werktoest
an-cle, ens. ter syde gestel. Hulle hct opnuul vcrsock om die re
-gering tc spreek.
Die O.B.-Kommanclo vnn Wellington nooi allc
belangstellendc mede-Afrllumcrs uil na 'n BR AA J V L EIF;AANI)
wat gchou word op die plaas
OAI{DENE \\'ELLIXGTON
op SATERDAG, 80 NO\'E:\IDER, Y:::naf 7 n.m. SPREKER: ADJUXK-K.G., GEXL. J. A- S'\~Tru.
