Die O.B. Jaargang 6, no.10

(1)

Oereglstreer aan die li.[oofposkant.oor ns 'n NuusbJa<l.

Amajubadag

M

oe

t

Van

ja

ar

V

olksdemonstrasie

W

ees

Jrg. 6. Kaapstad, W-oensdag, 5 Febr. 1947. Nr. 10.

V erledle en T oekoms

Roep

0ll1ls

'

n

Ber

oep op die o!'fisicre van di

e

Osscwahr

a

ndwag

om

hu('

t·d

ie jaar

m

et alle

mag '

n

s

uksc

va

n Vr

yb

e

idsda

g

op

27

]~cbruarie

t

c

maa

k

<:um

-ges

icn

dit saamval

m

e

t

die

besoek

nm die Britse

koui.ug,

i

s

vcdede

Vry-dagaand d

cu

r

d

ie Komma

udant-gcn

e

raal, d

r.

H

all:;

van Rcns

hurg,

gedoen

toe

· h

y

di

e

Gchie

d

sr

a

ad

van

W

e

s-Kaapland

(Gehied

A

)

i

n K

aa

pstad

-gespreek

h

ct.

,

Ons

moc

t

1 n·ohecr om die samewerkiug van

a

ile n

asionaJ

c

Af

r

ik

a

ne

r

s

Yi

r

hierd

ic

d

e

mons

lra

sie te '

vcr

k

r

y"

,

hct

hy

gesc

.

Genie. 0. Meyer, Vroucleids!e1· van die Vrystaat (Gebied C) sl<ryf oor Vryheidsdag:

Die ICC. het gese dat clit '1

geleentheid is wat maar ccn-maal kom <lat ons die vryh eid-slag van Amnjuba gclyki.ydig met die besock van die Britsc Jwning sa! kan vier. Van h icr-dte gclecnthcid moct met all.:: mag gcbruik gemaak word. ,.Laat <.lie \T:fhCidsnn·e hienlie jaar· lhnH·sdcur die land so hcl -dcr braud tiUOt; nooit t evurc

nie!•'

GENLE. C. ::u:EVER.

Offisicre en Brandwagte. laat ons die nttwc jaar goed beg:n. Vryhcidsdag, Amajqbada;; na -der weer. AMAJUBJ\ -- die

·

·wonderwoord vir die Boer! Walter bcsicling gaan daar nie vir ons uit van daardie dapper dado nie? Die i>oodskap van Amajuba is een vat! \Teugc!e en oonvinning ..

In hierd!e dae sal mcer as een egter met 'n belwn~11crde ge mocd feesvier; maar ons mag-die stryd nie gcwonne gee nie.

Daat· is 'n ver:edc wat ons roep. AI die offers gcbr·ing op di>' Pad van Suid-Afrilcl. roep ons! Blocdrivier rocp ons! Die Vrouemonument roep ons! Die toekoms roep ons! Die

nage-slag roep ons!

Ons glo in God wnt ous YoU<. so wonderlilc ~;evestig het. Ons glo oat ons bcstcmd is om

wit-mnnsland on witrnansadel in Suid-Afrilm t e bestendig. Ons glo in die toelwms van ons Volk!

Kom bymelcaar. Laat die vlamme hoog opslaan, en ann die were:d verlcondig dal die vryheidsvtam nog brand i•1 d!c

hart van die Boerevol!c, en <lul ,die stryd wat ons ,-~.cl~r~ he-gin het sal woed tot ons sterf of oorwin het." Laat l"llS vcrJer.c

ons aanspoor tot hoer voll, s-diens, tot breere landsdien.; ~'n

tot suiwercler nasicbou. Laa: ons weer ons offers bring\

Laat ons ware Brnmlw:~g!.c wees. Die brandwag W>l<!ic, \":aarslm, ,·erdcdig.

,As <he laer slaap moet 6 c bJ;nndwag waak,

\Vic sal waal< as die )r,l: :d-\vag slaap ?"

Vir hicnlk doe! moot g·or <l:;e-sintlc Afril,ancrs in antler lnin-gc ook gt•nadcr word. ,f~!l>c Afril;anl'l" hct die lmns om

,·nn-ja:u- t.;- Ide:; i usscn die Icon ing

Om mense wat as gevot;- van die oorlog-sgcwcltl ongcsl(ik geraak hct, weer te hPrstcl, word vcrsldiJcndo behandelings toegepas. Jiier is 'n pasieut bcsig om mrt sy arms ornhoog te spin sodat sy rug en slrouers die nodigc ocfcuing han lay.

Poli~ie

Wceiew Diens

lrru

B

7f/

ere

de

Wag

Van Korairro.g

Nerem Ornt$lag

Verskeic lcdc van

die

Suid

-Afrikaansc

polisi

e

h

e

t,

na ons

nit

Pre

to-ria verneem,

u

i

t

die d

iens

hedauk

otiulat

hu.U

e

gedwing was

om

ded

te

n

eem

aan d

ie

koni

ng

sc hcredc

w

a

g.

No. verneem word is 'n

aan-tal polisiemanne in !.:ennis ge-stel <.lat lml!e uitgcsoel• is om In die bercde wag va'!l die l w-nlng tydens sy besocl< in die Unie ueel. te neem. 'n Aantal manne het bc.leefd gevra dat hulle o.ssebl!ef verslwon moet

'ronl, daa-r huile nlo uegcrig is

om aan die vertoning dec! to dio honing vau J~ngcl:.lnd oor nccm n1c. Iiu.l versoel~ is \·an die Suid-Afril;aanse vlaldcs die hand gew;ys, waarop hulle hcen gejaag is ten,'iilC Y:-m die hul ontsla.g u1t die pollsiedlens goud in hul vadcrland se bodem, aangcvra het. i'!l van oonleel dat hulle gcen

• • ₁• • l(on!n•• verloor het nle, maar 'u Hlenlie Boerescuns m ,me po- .,

lls!Nliens wie se vo.uers en _u1oe- ,. presldcitt. G:cvolglllc" a tel· hulle dors in na~m \"an Sy l\Iajesteit, geen. bcl:'!Jig it:J. lconings · ~~~

-,

eu nyhcid.'' hct die f{.G. gc~r.

In \"Crband met die :andstoc-stand het dr. Van Rensburg verklaar dat sake so ontwild<cl het dat dit noodsaaklil< g_cword het vir die hele blankedom om saam le werlc Die saJ}1Cwer-kingsgedagtc hct dan oolt a\ so 'n onn-ang aangeneem dat die H.XP.-lciding opnuut na 'n stilswye van vier jaar met 'n veldtog van vcrdagmaking teen die Osscwab·randwag mocs los

-trek. Hit ~;co ons rnocd, want dit is llir bowys uat ons :;aai;; tlO gevun1cr het dat llit nou wcc·r· vir hu!le 'n kwcssio van !ewe of duod geword het om di0

o.n.

uit te skaket

1\fNR. HA VENGA Vir 'n groot mate is hierdi~ oifcnsief ook 'n real<sic oo db

vriendsllapsbande tussen die O.B. en mnr. Ha\·cnga sc gevolg wat op die onlangse Jcongr;;s van die Afri!lanerparly nouer gehaal is. Hienlie vriendsl<np is "n radil>ale sta11 in die rig·-(ing ,·an samew<'rldng-. · want behahYe I;le.inerc g-rorpe soos mnr. Piro\\·, !s daar vrral d~·:,•

magsgr·oepe onder die nas io-naalgcsinllcs in ons land, nl. diu O.lB .. die Havcnga-g-rucp en <lio H.N.l'. Twec van hicnlie g roe-pc hct reeds ·n gdyklnidcndc gron<lslag vir sarncwerking ge-vinrl.

O.B. SE HOUDINO

Die Ossewabrandwag se hou-ding ten opsig-i.e van samew cr-ldng is ven·at in die O.B. \'an 27 November 1946:

Die Grootr·aad van die

Ossc-w~b

r

andwag

stel die Beweging se st.andpunt ten opsigte vnn samewerldng mel andcr Nasio-naalgeorien lcerde O!'ganisasies by die ecr·skomende verkicsing as volg:

(1) Die O.B. ver·k!aar homself bereid om tot enige Volk

svcr-ldesingsfront toe te tree wat die beveiliging van blank Suid

-Afrika nastreef.

(2) Voorwaardes waL die 0 D aan ander srunewerkende or ga-nisasies stcl en \\·at hy hulle ool< gun is: (a) bchouil \'O.n idrnti-trit CJt beginsels, en (b) dat gcen blankc organisn;;ie of J)f'r-soon by voot·baat van hicn1ie

PAHLE

filENT

E:ENS'TJEM

JH

rC

OOH

KON~NG Yir die tweedc maul hicr·die

sittin~ - met Sj"

o:Jderbr;}-ldng ,·an sewc maan:1e - ltet die ,·ollcsraad ,.,ondrr· IJcspr e-ldng- en met nlgchclc

ecn-~tmmnighcid 'n voorstel van

tHe retrcring nU.JlV::ltn. Dit was <lie voorsiC'l van g-cnl.

~muts om 'n .. nc1lcrige adres" van welkom nnmenc; die par-lerocnt nan die l<oning te oor·

-hantlig by sy aanlwm5. Die vorigc l>ecr toe die

p:1-r-lemcnt eenstemmig was, was t<1e genl. Smuts 'n ,·erhogin~

van £300 ,·!r: parlementslet1;, en 'n salaris .van £2,000 aan die Ieier van die opposisie voot·gcstcl het.

samewerldng uitget;luit is 11ic. Vir hierdic samewerking cl.; die O.B. vir homself gecn

pat-lcmentcre sctels nie.

(3) Die O.B. is ccrcid om voorstellc lot sulke sarnc, ·:cr-idng te ontvang."

Die houding van mnr. Ha.vcn -ga en die Afril{ancrparly is, soos gerapporteer in Die Va-derland, 29 ~o,·ember 19-lG:

,Samew~.rli:ing is moontli!t met enige party of grocp wn.t dit eens is met die fund~mcn

tele beginsels wat genl. Hcrt.zog sy lcwcnstaak gemaa.l( hct. Gecn poging tot sarncwcr·Jdng Jmn slaag !>O.r.der erl>Cnr!rng n:n

l~l 0 r:;J 0 Cl t:J :li ~ ;;: !3

_"'

.j =

~

· O

m

;

kie

s

tu

ssc

n

~

AMA

J

UB

A

DAC

~

p

_e

_u

~

.EJ

KON

i.

'\

.

GS

D

AG

I _Ei

m

_~ ;~I ej ,') ::! ~ 3 :;: :J 5

_""

,..., ;:. n.parte i<lentitcit en daar moet nic·mmt\1 by \"Oorbnat uitgesluit w~•nl nio." (VVoordc van mn;·.

Ha,·enga.)

\Vat is die houding ,·an di-.~

H.N.P. "? Volgcns Die Tt·ans va-ler van 16 Oktohcr 1916 het hut Transvaalse Ieier, mnr. J. · G. Strydom. op die Partykongrcs in aanwesir-heid van sy hoof-Icier. wat dlt :;tilswyge;1d a an-,·aar het, as \"Olg vcrklaar:

,'n Oorcenlwms met dio Ossewabrandwag is buiLc kwessie omdat daar dicpg~an de beginselvcrskiJ:e bestaan." Tydens die sitting \'al1 die

O.B. se Grootraad hct die H oof-leiding van die Afril<ancrp::u-t·; hulle uilgenooi om die p:1rty se

(Vcrvolg op bls. 8, kol. 3)

S.A.S.o/Perso

n

ee

U

~l

<eier

Dien:£

Vo

or

Koning

Die spoorwegowerhcid in Kaapslad sit lelik in die knyp met die reeling \'ir die bc:;oek van die Britse koning~gesin

aan !Caapstad. Die Spoorwcii waL vcrantwoordelik is vir die oprig van die st.ellasics van-waaraf die toeslwucrs die B rit-se gesin sal bel,yJ< en die ont

-vangsverhoog, kan nic g c-noeg persone kry om die p"ek-ke v,ir die public!< ar\ll tc wy.:>

)lie. Die Spoorwcc het reeds sy eie geledere gcfynkam om so<lanige persone te kry, maar dit hct gcbl~·k daL daar baic wcinig persone is wat hulle b e-reid vcrldaar he!. om in u ni-forms tussen die public!\ en voor die l<oning tc pronk. Al die flil<flooierige mooipratery van die Q\':erheid om die amptenare in sy departemenl te beweeg

om hul:e aan tc meld m~1 p!ck

-ke aan te wys, het op <lowe ore

gcval. Na Die O.B. Yemeem sal hiCJ·die vcr~oek nou ook tot amptenarc van die andcr staatsdepartemcnte g c r i g word 7" hopelik met diesE>l!dc ge,·olg.

(2)

BLADSY TWEE DIE O.B., WOENSDAG, 5 FEBRUARIE 1947

~tit lKr~

V

~~tr~ff~r

Va~

K

@~g~k

~

illk~ Gedo

.

e~

Spe§iaflEe

~~!r$US

lm1

McaAnil~rr~

Viur

A~p!tr~l1mt~Gen~ofid~~

~ ~

Te

oordee

l

ua die 1n·opaganda

-

hc

r

jgte i

n

die Suid-Afr

i

kaan

s

e

pers,

wat die

n

odige stemming

v

ir koningaan

h

idding moe

t

skep,

is

die

Britse

kon

i

ng

01)

die oom

h

li!\: d

ie

hesigste man in die wereld

.

Hy is glo druk besig om 'n studie van die Suid-Afril-:aanse politick te maak asook van die Afrikaanse taal. Hoeveel kennis hy van die politick moet he vir ·

sy tuinparty-toesprake is nie

genoem nie, maar sovcr dit die aanleer van Afrikaans betref, kan ·verwag word dat dit maar

die gewone ,.working kno

w-ledge" van .,ba tankie" .,ois wan 'beste" sal wces wat ons gewoond is. van Britse hoog -heidsbekleders van die verledc.

Maar dit bly nic net by stu-die nie. Die lwning het ':1

groot drukte die :aaste paar dae in Engelaml gehad in verband met sy amptelil<e werk, waar-van die Engelse pers ell<e be-sonclerheidjie weet oor te sein na die Unie. O.a. het die lw; ning 'n rolprent van sy perde-stalle wat in Suid-Afrika ty-dens sv besoek vertoon sal word, v~or sy vertrek gaan b e-sigtig. Die koning besit naam-lik nie net regerings en oppo-sies nie, maar ook reisiesperde.

VERliOUE

Ook die prinsesse het dit maar drul< in hul amptelike hoedanigheid. Maar alles gaan nie a:tyd voor die wind nie. Prinses Elizabeth is verlede weel< verhinder om die eerste bataljon van die Grenadier Guards te Chelsea-J,aserne tc

gaan inspekteer. Hierdie

nood-saaldike en wereldnuuswaardige

taak moes agterwee gelaat word weens 'n ligte verkoue wat die prinses opgedoen het. Sy het die dag binnenspaleis ge-bly. Volgens die berigte sou'

sy haar egter onledig kon gc-hou het met die ontvangs en aanpassing van hoede en rokke wat. in die woorde van Sapa-Reuter, afge!ewcr is deur .,·n

· stroom van motors van

hoede-en k:eremakers, wat !.n en uit die paleis beweeg het". Hier-die nuusbrolckie dui darem daarop dat Sy Majesteit self. oolc 'n aansienlike rekening vir sy besoek op die lyf sal loop,

wat vir meer as een belasting-betaler in Suid-Afr-ika ten min-ste 'n slcrale troos sal wees.

EETL

U

S

Die Suid-Afrikaanse publiek word ook ten volle op hoogte gehou met die lwnink:iJ,e eet -lus. Die koning vra glo dikweis om 'n southappie van 'n konyn. en vii· midclagete bestel die I<O-ninldike egpaar meestal hoen-der en koue vleis met slaai. Ge-kookte ontbyt 1s iets wat die

koningin versmaai, maar die

twee prinsessies ,eet enigiets" behalwe pap. Hu:le hou vera! van jellie. Nie een van die ko-ninklike gesin eet pap nie. Die lwning verkies in plek daarvan eierpannekoek.

KURSUS IN l\IANIERE Die drul<te in Suid-A(l'ika vir d1e ontvangs van die koninklike gesin van ,,Duitse bloede" neem al die vorm aan van 'n mobili· sasie - mobilisasie waarby dit ook n!e aan drillery ontbreelc nie. 'n Spesiale tussenparle-mentere komitee het as dee! van sy taal-: die plig om die pu-bliek te bekwaam en af tc rig vir versl<yning voor die koning

sowel wat drag as manier

be-tref. 'n Kursus hierin is van tyd tot tyd ook in die pers ge-publiseel·. Dit sl-:ryf voor hoe mans en vroue gekleed moet wees op verskillende geleent-hede in teenwoordigheid van die

lwning en sy gesin. By sekere

gelecnthede moet so 'n baadjie en so •n das gedra word en by ander geleenthede so 'n. broek en so 'n handskoen. So gaan die km·sus voort en voeg darem

vertroostend daaraan toe dat

die lwning nie sal omgee as iemand qit nie kan bekostig en ietwat anders gel~leed voor hom verskyn as wat lwninldike eti-ket vereis nie.

HOED OP - HOED AF

Daar is 'n he:e lys oor manie-re So moet 'n man by

voor-Griek~e

en

.

Britse

J(irad!enrs

AVa

Urmie

Rinnekort ~al Griel;se en

llritse weeslcindcrs die Unie

binnesh·oom. Die regerings va.n lliordie twee Iande het toege-stem dat hul jeug· na Su id-Afri-lm lmn cmlg,·ccr. Holland, BelgH;;, Noorwee, Denemarl>e en

• Franlcryk het gewcior om toe tc laat dat hulle van hul Idn-ders beroof word. Hierdic aan-]{Ondiging is deur (lie i\Iiniste:· van Vo.ll,swelsyn, mnr. H. G. Lawrence in die voll\sraad ge -doen.

Daar is reeds vier amptenarc aangestel wat verantwoorclelik _is vir die uitvoer van die

immi-grasieplan van kinders. Dir! immigrasie word deur die De -partemcnt van Voll{swelsyn be-heer.

Die kinders sal tussen di" ouderdom van twee en sew;:; jaa.r wees en ·sal diese!fde o n-derrig as die klnders van die

Unie ontvang. Daar sa! ooi<

'n aanta~ ldnclers van ouer as sewe jaar wees.

Die ldnders sal na verskeie

depots gestuur word waar vir hulle gesorg sal word. Dit sal

ook toegelaat word dat hulle

deur voogde aangeneem word.

JODE NA

§UllD

-

AFRIKA

Gedu rende die afgelope jaar het dle Unie nog 166 Jode deur

immigrasie bygekry. Hul:e het

die Unie t:nnegekom met die

cloel om hulle permanent in

Suid-Afrika te vcstlg. A

lte-sa~m het 10,787 vreemdelinge

die Unie binnegekom. Van

hier-die getal is 7,517 permanente

lmmlg-rante. D!t slult die aan-tal Jode ln. Die syfer Is deur min. La\vrence in die voll<sraad verstrel<.

beeld sy hoed op sy kop hou op

'n buitelug-funksie en dit slegs afhaal as hy een van die ko -ningsgesin aanspreek. As die koning teenwoordig is, moet mense ook nie hul medaljes t~

voorskyn bring nie - net di0

lint kan gedra word deur

oud-soldate. Op 'n ,.White-tie

Evening" kan medaljes egte\' wel gedra word al is die lwning by.

Die koning of lede van sy gesin moet ook nie handge-skud word met 'n kaa~ palm

nie; die regterhand se

hand-slwen moet vir die doel aa11· gehou word. Daar sal ool< geen handgeery wces nie be-halwe as gaste individueel aan die koning voo1·gestel word.

,SJR" EN .,l\IA' Al\'1" As jy aan die koning of lede van sy gesin voorgestel word, so lui die lwrsus verder, is di t gebruildik vir die man om te buig en vir die vrou om t~ knie~

buig. Die koning moet aan

-vanklik aangespreek word as ,.Your :Majesty" en daarna as ,.Sir". Desgelyks ook die lw-ningin. met die verskil clat s;y in die later gesprek met .,Ma'am" geeerbiedig moet word. Die prinscssies heet aan-vank!ik ,,Your Royal Highness" maar later word hulle ook ,.1VIa'an1".

;

Mens kan jou voorstel hoe hierdie lys van manie1·e deesdae op intensiewe wyse voor spieels geoefen word cleur

aspirant-genocides. Diegene wie se

ana-tomic of modieuse kleding in die weg staan van 'n sierlike buiging, sal deur die koning nie

lnvaJik genecm word as hulle

nie !mig nie. Liewcr geen bul-ging ni.e as 'n onbehoor:ike ge-baar van eerbied voor die !co-ning, is die resep.

KONING

V.ERONTRUS

Die paleis van die Britse k o-ning is verlede wee}{ deegliJ~

deur die polisie ondersoelc orr.-dat hu:Je vermoed het dat daar bomme in die paleis aangele is.

Iemand het die paleis gcbel en

verklaar dat bomme aangele is wat sal ontplof. Spesiale wagt~

is uitgesit. Niks het egter g e-beur nie.

LJEGIO Kl.

A

GTES

voon

v.v.o.

Dit is so pas bekend gcmaal{ dat die V.V.O. sowat tweedui-send ldagtes uit verskillende oorde in verband met die skcn-cling van menseregte ontvang het. Die V.V.O. hou die beson-derhede van hierdle klagtes ge-heim o£ dat gevrees word da~ die klaers weerwranl< mag on-dervln.d. Die woordvoerder he~

gese dat sommige van hierdie klagtes .,skl'ii<Wekl<end" is,

Geesdrif oor Besoek

Van Konilrng

Bly

W eg

Die groot bohaai wat die E n-g.clse pers tans in hul lwlom-me maak oor die besoel' van <lie Britse lwningsgesin teen <li -?-middcl van hienlie maan<l, is maar net uiterlil•e vertoon. Dit

word baic sterl\ in

Engels-sprd•imde lningc betwyfel of <laar werl,lik onder die publiek 'n beson\le1·e mate van gec;;; -dl'if bestaan. Verldaar word tlat die geesdrif waarmee uit-gesien word na die besoel• van die 1wn.ing en sy gesin, maa!' baie sleg afsteek by die gees -drif wat gepaanl gaan met die afspcel van 'n inter-provinsiale voetbal,,·eclstryd.

Nie a!leen het amptenare wat met die intensiewe reiiilings te doen het en op wie al die werlc

rus wat agter die skerms g

c-doen word, hul misnoee oor die

ekstra. las wat op hulle rus,

uitgespreek nie, maar baie E n-ge!ssprekendes voel clat die be -sock 'n hopelose verspilling van geld ·is. Vera! oud-soldatE; wa: nog steeds wag op die vervul-ling van beloftes, voel onbe-kwaam om fmlse:f tot die ve

r-.slwldigde geesdrif op te werlc Verskeie Engelssprekendes wat genader is om hul mening oor die koningsbe~ek, het ver-klaar dat claar in hul vriende -kringe maar baie min is wat

die dag op die kaai sal wees

om aan die vertoon dee! te neem. Hulle is van plan on• die naweek uit die stad te gaan en 'n hecr:il-:e lang naweel< deur te bring of om die clag te gaan s:vem. .,Ons het geen beswaar

teen sy besoek as koning van Brittanje nie, maar dan moet hulle ook nie verwag dat ons bly moet wecs oor sy besoe'< nie," het een verk!aa1·.

TE.EGIF

)

Aan die ander kant is die Engelse pers besig met 'n ste !-selmatige pt·opaganda om die publiek lwningsbewus te maalc. Met die besef dat die duise))(!e Engclssprekendes wat gedute n-de d.ie oorlog weens die vyand-slmp wat teen die Britse 'l' om-mie ontstaan het, antipatiel• geraak hot teen Brittanje, weer teJ·uggewen moet word deur middel van d.ie J,oninldilw v cr-toon, \\·on! :~csorg da.t uie !{0

-llingsgcsin Yir ·geen enl-:ele oom-blih: uit die gedagte van die

Suid-Afrilmanse publiek v

er-th·ing word nie.

Die doe! van die Britse lw-ningsbesoek is. ongeveer vervat

in Churchill se woorde in die

laerhuis:

,Ons is daarvan oortuig dat hul aanraking met ons Suid-Afril{aanse mede-bur-gers van cllce ras geen uit-werking sal he wat nie hoog:> voordelig vir die samehan&"

en vooruitgang van die Rylcs-en Statebcncls:ande sal wee3 nie.''

Vir genl. Smuts en sy

Em-pire-party sal die koning ter --selfdertyd dien as reisende ver .. kiesingspropagandis.

Genio

SmMfr~

,

MC6lffiir

Kritie$

@@rf

VoV~rJJO

Sui(l-Airil<a sal clie Ve1·enigde Voll;:e-Organisasie steun solank hy billil,, optree. As dio. V.V.O. egter nie so optree nie, sal hy dieselftle weg as die Voll\ebond gaan. Dit is mocilik om <lie to e-l•cms van die organisasie te voorspel. tHierdie mening is vedede wee!-: in die voll,sraad deur vehlm. J. C. Smuts uitgespreek na aanleiding van 'n mosie van sen. H. M:. Basner.

Genl. Smuts het die mosie waarin verki'aa1· word dat die maatskaplike, po:itie]{e en eko -nomiese struktuur van die Unie nie by die beginsels van die V.V.O. se hanclves aanpas nie,

as onsinnig bestempel.

Hy het gese, daar het 'n ve r-andering in die w~reld gel<Om wat nie behoorlik besef word

nie. Hierdie verantlering het

die V.V.O. tot in sy wortels g e-raal,. Die Ieiding wat die

wc-J·eld nit die Westerse Iande g;

e-lo·y het, is in gevaar. Daa1· hct

'n verslwiwing Yan die Ieiding

en 'n magsvcrslmiwing gelwm.

In die aanval teen hierdie Iei-ding, is Sui.d-Ahilm as sp eer-punt gebruik

Veldm. Smuts het voorts die aanldag van Indie teen die Unie behandel en verlclaar dat Suicl-Afril-:a die reg voorbehou om hom op 'n internasionale hof te · beroep. Daar is baie gepraat oor die fundamentele regte van die mens. Dit is die reg om na 'n geregshof te gaan en gereg -tigheid daar te verkry, het spr. vervolg. Dit is Suid-Afrilca g

e-v;eier.

Spr. het verwys na die. voo

r-oordeel waarmee die Unie tc

kampe gehad het. Die da.g sal aanbreek dat ander Iande hullc ook in dieselfde posisie as die

Unie sal bevlnd. Van ora! sai

minderhede met klagtes kom. Daar Is bale mense wat dinl{ dat slawerny nog in Suid-Afri-ka heers. Bale mense - oo:C

Suid-Afrikaners het dee! gehad in hierdie vcldtog van wanvoor-stelling.

In die V.V.O. het spr. die raatl uitgedaag om te bewys watter land meer vir naturell e-opvoe-ding gedoen het as Suid-Afrika. Die rone om werlcstQestande in Suid-Afrika is hier so gunstig clat daa1· 'n toestroming is van inboorlinge na Suid-Afrilw. Se1fs die Indie1·s is nie bereid om na hul eie land terug te _~<eer

n!.e.

Na aanleiding van die ., on-sinnige" mos!.e van sen. Basner het genl. Smuts verldaar: , Ver-becl jou, ons moet clan die nuwe struktuur van Suid-Afril-:a aan die V.V.O. voor!e en nie aan die voll< van Suid-Afril-:a nie! ,Het u al ooit so iets onsinnigs gc-hoor,"

Joo

dse

Skrikaan

j

aer

s

Skrik

vir

Kryg

s

wet

Nadat die Britse Hoe

Kom-missa.ris in Palestina verlede

week 'n ultimatum aan diE.

Joodse terroriste gerig het, wat verantwoordelik was vir die ontvoer van twee gyselaars, regter Windham en maj. Col-lins, om die twee persone binn•:.

48 uur ~os te Ia at, of lcrygswet sal in sekere dele van die land geproklameer word, is die

ge-vangenes vrygelaat. Maj.

Col-lins het wondc arut sy kop ge-had en droe bioed het aan sy geslg geldeef.

(3)

DIE O.B., WOENSDAG, 5 l<'EBRUARIE 1947 BLADSY DRJJD

Boikot

00

Be

.

'~tveg

ing

1 een

IIDldier§

A

an

Die V

elid

Wen

Die stryd wat die lndien; in Suid-Afril'a teen die blanke

bcwintl aangebind het, is vinnig besig om op hul cic lwp neer tc kom. 1\a. mate die bescf van die crns van die situasie tot die

blanl'c beYolldng, ongcag politiehe oortuiging, deunlring, word

daar oral in <lie land g-corganiseerde boilwtvcldtogte teen die

lndicrs Yan stapel gestum·.

Wes-Transvaal het in hierdie

opsig Ieiding gegec, deur die

stigting van 'n Pro-b'ankc Ve

r-bruileersvereniging. Hierdie or

-ganisasie is deur die boer·e van

I<Ierksdorp en omliggcncle dis -trikte in die !ewe gcroep. Meer as 300 boere het die stigtings

-vcrgadedng bygewoon en hulle volle instemmigheid met die be

-s:uit om die Indiers te boikot. )Jetuig. Vier omliggende dis

-trikte was verteenwoordig. Die vereniging stel hom te!l

doe! om blanke handelaars te

ondersteun. Daar sal ool< ge

-trag wore! om diegcne wat

nog by Indiet·s handel, tot beter insigte to bring. 'n Af

-,·aardiging !'a! na die Kontro -leur van Voedsel gestuur

word om hom te \'et·soek om

groter hoeveclhcde voedsel

aan b:anke hanclelaars af te

staan. 'n Bystandsfonds sal

in die !ewe geroep word om diegenc wat g'('ldelik in

moei-lil,heid by Jndiers gcraal< het,

te help.

GEEX rOLITIEK

Die voors!ttct· van hierdie

het beklcmtoon dat gcen

poli-tick by hierdic saal' ingcsleep

mag word nle. Die gcvoclens

op <lie vergndcring het hoog go -loop teen die Incliers. Daar is

besluit om hu~le in hul eie munt

terug te betaa!.

Etlike dae gelede is 'n soort

-gelyke vergadering te Fochville

gehou waar ook besluit is om

die Indiers te boikot. Ook in

Katal, 'n oorwegend En

gels-sprckende provinsie, het daar

stemme van die. kant van die arbeid opgegaan om

Indier-werl,soekers to boikot en voor-l<eur aan ander aroeiders te

gee.

Die boil<ot teen die Indiers word reeds op versf<eie plel,kc

so doeltreffcnd deurgevoer dat

<lie clagbcstuur van die Trans·

,·aa;se Indiet·-kongres 'n bcroep

op die blankes op die platte

-land gedoen het, 01~ tog ni-::

die boii<Ot-beweging te stcun

nic. Op vet·skeie plckkc op clie platLeland getuig waarnemers

dat dje Indier-besighede besig is om te Invyn, en 'n stadige dood te sterf. Na verneem

word, moes twee Indier-sake

reeds in Kaapstad sluit weens die boikot wat op hulle toege

-vcrcniging, mnr. A. J. Koen, pas word.

N ata

l

se

Voorsitter

Eis

l{epatriasie

Van

Indiers

Tyd on gcduld raal< op. Ons

moot tlaat·op· aandriog dat I

n-die sy verpligtingc oorccnkom ..

stig die l\aapstadse ooreenkoms

nalwm en dat. 'n annsicnlilco

aa.ntnl Indii.irs ua hnl vadcrlnml

teruggcstnur word. Die werclu

het baic g-choor ,·an hicrdic

J{aapstadsc samesprcldngs, oor

die sogcnnamde opheffing van

Jndler~ in Suid-Afrilm, maar

wcinig is gehoor Yan rcpatl'in.

-sic.

Hierdie woorde is dour mnr.

A. L. Barns, voorsitter van <lie Natalse Munisipale Vereniging

in Durban uitgespreel' op ·n l<ongres van die vereniging.

Die opheffing van die Indicrs scclert hul aanl<Oms in Suid -Afrika, is aansienlil<, hot mnr. Barns gese. Die Indiers weet

dit en \veet ool< clat die wette

van die land regverdig is tee

n-oor alma!. Sommige Indiers

het alles in hul ver.moe gedoen

om Suid-Afrika in die buiteland

in ·n valse Jig tc stel.

Op die konfet·ensic is daarop

gewys dat die twce sete!s aan Indicrs op die stadsrnad van Durban, nadcrhand twaalf kan word.

Die Yoigendc besluit is deur

die kongres aangeneem: Die

bree beginsel dat Indiers 'n

stem gegee word in die adm

i-nistrasie van munisipale sak~

word deur die Ver·eniging goe

d-gel<eur·, op voorwaat·de dat die bepalings waa.ronder hicrdic

reg verlecn word, bespreel< en

aangeneem moct word deur die

Vereniging.

Indie~e

Verg

ad

er

i

ng

Begc

e

r

Rep

uhli

e

k

Die Jncliese konstituerende

vergactering het eenparig be -sluit dat Indie 'n onafhanklike

soewcreine republiel< moet

word. Die voorste! is ingedien

deur Nehru, hoof van die

In-diesc tussentydse regering. Die lcde van die ::0.1ohammcdaanse

Bond boikot nog steeds die ve

r-gadering.

Eli€

Pefrtr@l

Vir

S a A o

Unft

Steenkoo~

Nehru het ,·erklaar dat Indie op <lie drumpel van sy \Tyheid staan maar hy sal vl'iendelil< tcenoor die Britsc Statebond

wces.

Met verwysing na die hesluit

van Indie om 'n repuhliek te

word, het hy die hoop

uitge-sprcek dat dit sal lei tot die

\Tywording van ander Jande in

Asie. Hy het verklaar dat In-die In-die :.eier van die vryhe

ids-beweging in Asie geword het.

Britse blaaie verklaar in h

ier-die ver):)and dat dit nie verskil maak of Indie 'n republiek \vord

nie - hy kan dit cloen en binne die Britse Ryk bly!

In opvolging van die lesse uit die oorlog on moontlilt mot die oog op 'n nll\\'C wereldoorlog tussen Oos en \Ves is die t·egering

,·an voorncmc om op groot sl,aal tc begin met die vervnnrdiging

,·an olie u!t Suid-Afrilma.nse steenlwol.

Dit is moontlil< dat geduren

-de die sitting van die parlement

die regcring die goedkeuring sal vra vir 'n kapitaaluitgawe

van £20 miljoen vir die

sinte-tiese bereiding van olie. Indien

hierdie planne dcurgevoer word,

sal die Unie voortaan grootliks

op hom self kan staatmaak vir

sy ,·oorrade petrol en olie.

Dit het gedurende die oorlog geb:yl{ van watter strategiese waarde petrol en olie vir 'n oor -Iogvoerende moondheid is. Die

belangrikheid daarvan het vcr

-a! op die voorgrond geb·ec toe diJ Geallieerde bronne in die

Ooste afgesny is. Vir die Unle sal die vervaardiging van petrol

'n geweldige ekonomiese bate

wees. Voorlopige verslae oor

die produksie, beldemtoon die

moontlikheid van sodanige

be-reiding.

Teen die koste van £8.000,000

kan 'n fabriel< oP.gerig word

wat jaarliks 75 miljoen gelling

kan vervaardig. Dit sal onge

-veer 7,000 arbciders in diens

kan neem.

S)LtaJfifiin

111@

@~v~~~~Ir~

Sy

JBR

U

I

K

LEENSKUL

D

VAN

D

I

E

UN

XE

Die bruikleenskuld van die

Unie aan die V.S.A. word nou

op £25,000,000 geskat na die Minister van Finansies, mnr. J.

H. Hofme:yT, in die vo:ksraad

aangekondig hct. Die la

ngduri-ge onderhandelinge wat byna 'n

jaar gelede begin het, is nog

nie afgesluit nie. Dit is moont

-lik dat die sl<uld meer of selfs

minder l<an wees as wat die

bc-rekening tans aantoon. Die

Mi-nister meen dat die bedrag uit

JJ.esldkbare balanse gedek kan

word en dat hy nie nodig sal he om 'n bedrag daarvoor by die vcll{sraad aan te vra nie.

Stalin hct tlit nodig gcag om

sy opYolger voor· sy doocl non to

beuoem. tHy het tot hierdie

stap oor.(!'f'gaan na<lat sy lyf

-arts, AbriiWSO\', hom meegcdecl het dat sy l"icl>tc te wytc is

aan tof'ncmrnde hnrth>Ynal. Die

erns van die saak is ook in

pri-vate hoedanigheid aan die

an-cler Ru~!'licse Jeiers bekend ge -maak. \Veens strategiese redes sal die aanlwndiging van die

nuwe Jeiers en opvolgers eers

met die volgende Sowjet-lentc

bekend gemaal< word.

Met vcrwysing na Stalin se gesondheid het 'n Chinese koe -rant onlangs ,·erklaar dat hv

hoop dat Stalin gou sal

dood-gaan en dat daar dan rus en

vrcde sal wces.

Stalin het sy po1itiel<e buro

hyeengeroep en hulle meeg~

deel dat hy dit gerade ag om sy opvolgers te benoem. Hy

het o.a. die volgendc

voorge-stel, verklaar Time: eerste mi -nister, Molotof; \'ise-eerste

mi-nister, Beria; minister van bui-telandse sake, Mikoyan, eerste

sel<retaris van die party. (Stalin se oorspronl<:ilw magsposisie l

Zhdanov; tweede sekretaris,

Malenkov; minister van ve

rde-diging, Budenny.

StUur u POSBESTELLINGS vir

®

KANTOOHBE

N

ODKGD

HEDE

0

S

KH

Y

FUEH

OE

FTES

e

n

na

SOLM

S

VAN NIEKE

RK

Oroote Kerkgebou, Parlemcntstraat, KAAPSTAD - Foon 27011

PHETOIUA-MARK

0

W

o

/§'

rP'o

P.R.

U

.

Pro<lusente, stuur u P

ro-dukte, Eeiers, Botter en

Lewendo Hawe na ons. (Ootvangs-agente van allo

slagvco vit· clic Vl

eis-lwntrolcur)

Ons hot 'n gatansle van

£2,500 by die Regering.

WEBB

EN

PR

ET

ORIUS

Pretoria so Oudste en Gt·ootsto 1\Iat·lcagentslcap

MAJRKAGJENJSKAI?

.. A

VROEE

MOREaM

ARK

KAA

JP>§T

A][)

0

Bl'tallng geRlded onmldll"llll<

· weekllka, maanclellks of

soos verleng

Reate heereende pryse

@

~HNNAAR

E..l\I

VAN

SCB

OO

R.

Elenaar: GUSTAV RETIEJF'

Bring u oogarts so voon;laif vir brille na ons.

GOEIE \VERI\: TEE~· BILLIKE PHYSE.

GEHOOHAPP

A

RAAT

R)i

e

V

©©Jrt!tr(£

P&Ik~

rr"'

A

RJ>

rrce~It~

Kerklaa

n

, KAAPSTAD

.

M

a

i

t

land

s

traat,

llLOEMF

O

N

T

EJN

.

Besoek ons of sluyf om. Bcsondcl'ltcclc.

Beskerm u

Oe

Bring u oogarts se voorsluif

na ons. Laat gelnvalifiseerde Voorskrif-Oogkundiges u be·

<lien.

Wahl,

lawre

n

ce

EN KlE.

IBRILJ.\'lAKERS

Addorleystraat 120a, .Raapsta.O

Foon 22-108

Spcsialo Aanbod in

D

lu'\IESHA'f'DS

.AKKE

Egte leer, met leer uitgevoer,

teen presics die prys wat u. wil betaal. 0 1(0:\1 SERER NA DIE 1\lODEWINKEL PAROW

Albei

Korrek

!

£2

+

£

z.+

£z.

is

maa

r

net £6 (plus

'

n

bietjie rente),

as u u

maand

e

li

kse spaargcl

d

in

'n

gcwone

s

paar

-m

i

ddcl

bele. ,

Dieselfde

£2

+

£z

+

/).

kan egter vir u bocdel 'n

gewaarborgdc ~aat van 'n ₁

?aar

honderd pond

beteken

. . . .. as u d1t In Lewensassuransie bele l

C)

Koop vir uself

en

u

gesin

d

aardie

ekstra

baat aan, d

eur-'n

SANlAM

-

IPo

l

is

(4)

HLADSY VIER DIE. O.B., WOENSDAG, 5 FEBRUARllD 1947

--

---

----

--

----

---

--

---

----

---DIE O.B .. WOE~SD.l\,G, 5 FEBRUARIE 1947.

hlllmigr

asie

Weens

Stem

vee~Tekort

Die \'Olk moes die afgelope maande uit die monel van die bewindvoerencle polilici sonder ophou verneem hoe die blanke beslmwing in ons l:<nd gehandhaaf moet word deur grootskaalse

immigrasie. Hierdie }(reet van immigrasie is nie so jonl' nie.

'n r::tnr j::tar geledo l'Celis hct. politiei van die OI>enbare verhoog

::.f a!:.n;.;-clcondig <bt Jmile dh· Afrikanehlom sal toeploeg <leur

mi:joenc me:1sc van oorsee in te \·oer. Dit is clus duidelik dat dit nic hier gaan om volksbelang nie, maa1· om partybelang. DiL

is nou eenmaal 'n feit dat die partyt>olitiek geen vraagstuk

anders as vanuit party-oorwegings kan benader nie, en waar die

parlp·crdeling in ons land nooclwen<lig op die spoor gevolg hct van die afsondcrlike bevolkingsgroepe, is dit vanselfsprckend dal

die party wat op Engelsc stcmme berus, homself sal probeer

handhaaf deur· stemvce in te voer namate daar Yir hom 'n tekort

in <11~ ·and ontstaan. Saam met al die tekortc van die oorlog, hct daar Yir die 1·egcrendc party intlenlaad ool< 'n tclwrt a.:\n

stemvco ontstaan - tot 'n groot mate weens die felt dat duisen<i~

Engctssprelwndrg wat :l!ln die front gcdicn hct, gcnees geraak het van hul uitlandse !ojalitcit nadat hulle met die Britse Tommie

kcnnis gemaak hct.

Hicrdie tckort moet dus nou aange\·ul word \·anuit Engeland, en dus uit die geledere van die Tommies self. Afgesien van die feil, dat daar reeds berig is dat baie ledc van die Britse lugmag as immigrante aangel\Om het, is dit om verski.lendc redes duid e-lik dat ons land opgesaa1 gaan sit met nil<snutse wat hu~le tydens die oorlog die wrewel van el.kc Suid-Afl'ikaanse soldaat op die hals gehaai hcl. Eerstens het Engeland elke geskoo:de arbcider

nodig. om sy verl\rimpte produl<:sie weer !ewe in te blaas, en tot

so 'n mate is dit die geval dat daar Lienduisende Duitsers ingc·'

voer worcl by die honderdduisende wat reeds in Engeland as slawc

wc1·k. Twcedens het clie l\'linister \·an Binnelandse Sake erl,cn dat die Unic se Hoe Kommissaris slegs oor 25 persent van die skeepsrulmte na Sui<l-Afrilw beskik en dat dit hoofsaaklil\ aangc-WOI1d word vil· rcpatriasic \·an Suid-Afrikaners. Scstig pst. van die n1im:c wor<l <leur die .Britsc rcgcring self bchccr en 15 pcrsent

dcl;l' die r(·r!eryc. Daar is reeds bcrig dat die rellerye voor die

voot op'aai ::,onder inn~nemiag van waar<le of b2kwaamhcid, en

tl'!t Jtulle selfs amptelil< aanmoetliging uit Suid.-Afri!;a ontva::g

hct om ''OoJ·keur tc ,·erleen ook aan ongesl:oolde arocidcrs wat in Suid-.bJril'a wer!' !<an kr:L \·Vaar die Britse regering self suinig is vir sy gesl{OOlde arbcid, maar tersclfdertyd ook met

die \rraagstuk van verhoogde invocr - en vera! voedsclinvoer

-sit, is dit vanselfsprckend clat hy sy 60 persent aan skecpsruimt('

sal gebruik om kraa! siwon te maak, cl.\\'.S. on! onp!·oduldiewe

e!l~rs Bfl Suid-Afr.il>a to stunr, waar hulle meL oop arms ont,·an g-word, en in hui plel< liower produl;tiowe Dnitsers io tc ,·oer.

Vir die party aan bewind in ons land is die stern ,·an 'n nil,s

-nuts en die Y?.n 'n tegnikus presies gelykwaardig, wnnt e!keen

hoef nlks mecr en nil<s minder as een kruisic tc lrek nic - 'n by

uitstel< ongcskoolde stuklde werl'!

'l'ecnoor hicr<lio fcitc stann verdcr iU\ng·ctel>en dat ons rf'g

e-l'ing J;on:,ck\'l·er.t wder om nog volwasr,c Duitse tcg-nici nog ouerlosc Dnitse Jdndertjies na Suid-Afrilw. toe to laat, selfs al

wor(l· wcrk on huh;o gcwaarborg. Vir sy werl<- en duldose stem· vee danrcnteen is die regering bercid om kampe in te rig.

AI die vroom praatjies oor vcrsterl<ing van blanl\ Snid-Afrika is dus vir ons parlypolitieke kaf. Die dade van die rcgerendt'

polit.ici toon afdocnde dat dit hulle net gaan om 'n aanvulling van die telwrt aan stemme, wat hulle tegemoel staar omdat Engclssprcl,ende Suid-Afrikanet·s nou 'n Suid-Afrikaanse lojali tci t begin ontwik.J..:el.

Een

Basi§

.Die Ossewabrandwag is 'n magsfaktor in die Afrikaanse

politic!' sowel wat sy organisasievermoe as sy ledetal betref.

'n Beweging-wnt ten spyte van die vorwoe<lste aanslae van sowel

<li<, rcgering as die amptclikc oppo;;isic c·n ten spytc ,·an die wci c-ring- van betaaldc atlYertcnsi·•s deur nasion ale koeranto 'n £] 00,000

uit cic gelNl!'rr byeen grbring het vir noodlydelllle Afrikaners, is

'n organisa.:;i(' wam·mcc J·rkening gohou J,an word in enige nasio

-nalc st ryd: Dit is 'n magsfaktor o( polit:ici dit terwille \'an cie

gcwin wil crkcn of n:e.

Hierdie organisasie het reeds herhaalde keer sy onderstcuning bc!oof aan enige party-kombinasie, en met name ook die H.N.P ..

inclicn dit 'n brce front van nasionalc .kragte sal wees. Hicrdie aanbod van samewerldng is ook herhaaldelik dcur die H.l:'\.P.

-Jclding van die hand gcwys. By die Jaaste gcleentheid het die

ll.N.P.-leier as rcdc vir weicring aangevoer dat claar ,diepgaande

bcginselversl<illc" lussen die O.B. en die R.N.P. bestaan. 'n

l'aar weke gclcde cg·tcr ltct dr. M.al:1n 'n a.a.nbod van samewc

r-J,ing aan ;::-cnl. Smuts gcdoen. en Die 13urgei· hct; dit gcroem

ns ,die daad van 'n ~>taatsman", ,.voorgesln·yf <leur die l10cgstc

JanilsiJelang".

\Va.ar die O.B. sc saamwerl<-annbod verwerp wor«l op grolHl

,·an., ,dicpgaande bcginsclvershille" en samcwerldng met

gcnl. Smuts geYra word op grond ,·an ,.die hoogsh· land s-(Ven·olg in Yolgende kol.)

V

eroor

delings Buit

e

Lands wet

D

ie

.Kommanda

ut-g

e

ne

r

aal

,

<II

·.

Han

s

van

H

ens

burg, doe

n

onde

rst

aan·

.

de

verklaring

in

,·c

rhan

d

met di

e

poli

t

1eke gevangenes

in

die tt

·onk

:

.in «lie sclle van Pretoria-Sen

-trale Gcvangcnis

l

c

daar nlfl·

da;; . . . byl>ans twec j'aar na

bceindiging ,·an die scsjarige

oorlog . . . nog agt-en-twintig

jong Afrilmuers wet met dit;

politiekc agtergrontl van dio

oorlogsjare tlaar bclantl het; toll dele weens Yerbrcl•lng van lanllswctte en {rn dele weens oortrctling van Noollrcgulasics.

:\laar sclfs •.vaar lnlflc die land

.:;-wett e oortree hot, daar is !tulle

aic dcur die land:'<ho\\·e vcrhoor

nie, dog wei :leur Spesiale hOW·!

wai !crag-tens Noollreg-ulasic

in-gestel is. Ool> die vonnissc is llil;:wcls <leur Noodrcgulasio

''oorgcsl;ryf en hot· selfs nan

die Spcsialc Howe geen Op$ie

gelaat nie.

J\{et ander woorde: hulle is

in c1kc sin van die woord Po-·

Jitiel'e Gcvangenes sowel in

hut motiewc as in <lie prose

-duro van lml \'Crhoor·. En die

politicke agtergrond (clie oor

-Jog) waaruit hu:le gehandel

het, is die verantwoordelik · heid en die voorbeclagtc han

-de:wyse van die Regcring in

wie se gevangenis lntllc nou ingeke1·ker 1e.

Van a!lerwee word gepraat ''an amne::;lie as die Konin;

vanuit Engelancl hierhecn Jwm In baie harte word hoc - dall<

te hoc - verwagtings ge

koes-tcr vir die te:-ugkeer \·an 'r. scun, 'n ''ader, 'n eg6enoot, 'n

ln·ocr wat tans onder die poli -Ueke gevangenes ressortee!·.

illaar die rcg-<·ring hrt die hef

in die hand; diese!fclc regerin:; wnt deur· hul Noodre~ulasics die

(Vervolg van vorige leo!.) bclang'' sal die Yolk wil weet <>f die versldllc tusscn die H.K.I•. en die VNcnigdc Pnr·ty minder diepgaanllc is as eli(· tnsscn di(' O.B. en die H.N.P. '? Ons stcl hierdie vraag nic om te twis nie. maar sod at .die voll{

kan sien hoe dun die s!dld is

waaragter nasionale polilici

hulself teen voll<samcwcrkin

g-verweer - en Yir nasionalc

Suid-Afrika om te oorwin, sal beteken die aanwcnding van

elke magsfaktor in die stryd

Selfs Die Kruithoring het erl\en

dat 24 persent van die Engels -sprel>endc kiesers in Rotten

-tots-Holland liewer buite ste

m-millg- gebly het as om vir dt~~

H.N.P. tc stem. As <lit 'n wccr -gawc van die hflt• land is, dun

moct <lit vir cll<ccn <lnillclil<

\\'res dat die H.N.P. sy vcr -nanms(c ]{rag n<>g b~· die Afl'i

-hancJ· moct ~oelr - dus ool{ b:y

die O.R. \\·at d<:csdac n!o mcer ,·ir hom stem ni('. soos ool>. Die

H:n:ithoring erkcn. Inderdaad

het die H.N.P. kort gelede nan die Rand 'n geweldige ncclcr -laag gely in die munisipale

ver-kicsings. behalwe op plel;:ke

soos Roodepoort waar daar met

die O.B. en ander Afril<aners saamgewerk is. Daar hct die

Afrikaner-kandidate teen allo

venvagting in oorwin.

Snmcwerldn~ YOrm dns nog

maar die cni~stc basis vit· 'n

nasionale oon\'inning, en die

H.N.P.-leiding sal clit moet be

-sec \'Oordat hy sy ecnsame

stryd in 'n vcrk iesing aanknoop

wat gehou sal word op 'n tyd

-stip wat cleur die rcgercnd·~

party uitgcldcs sal word.

minilnm~1vonnisse a:tn hul Spc·

siale Howe ,·oorgc:,lnyf hot ell wat deur hul ooi·Iogsbcl.eid d\t!

grmoederc in hienli«: land iaa •

opvlam hct en :.odoende dl•·

storm oor ons ontJ,ct<'!l het.

Tot dusver hct die rcgering

gcen blyl;e gegee van die

ma·.-ne andet·s te wil bchandel 'I.J

die gewon<> n:isdadlgers en :·s die Eng.:lse soldaat wat

cl,

.,

meisietjic in Natal so beestclt.·.

vermoor het enigc jare gelcdc nie. ~'roucns, die dcst.ydsc M

i-nister ,·an Justisic. dr. Stcyn

!ICt juis dil· bcgcnudiging v!'n

dam·die s:ulis van oorse~ oor

'ecn l<arn getrel< rn(!t tlie ,beg...,

nadiging" van J·uliaan Vissol'. Visser, mag ek byvoeg, hct eli•

doodvonPis ;;ekry as rnininnu.,

wat die Spesiale Hof kon ople

vir 'n daad wat ons gcwon.~

landswet ken as ltwaadwillig)

beskadiging van eiendom (vOJ~·

nis drie tot agtien maande),

maar wat die 1'\oodregulasil'.;

beslcryf het as Saootasie met springstowwe. N1etemi11

r

.

e

t

die Minister horn en cie lllOur· dcJlaar \·a11 die meisietjie oo; een kam geskcer.

Tot dusver het die regerin<::;

gecn blyke van inkeer of gena

-de teenoor die manne getoon

llie, hoewel hu!le weet dat d~c.:

vonnisse vir die gebeurtenisse

van 1939-15 buite aile verho•; · ding wrccd is vergeleke met die:

,·onnisse \·an 1914-18 of vc>n

1922.

Ons wil die hoop uitspreek

ctat die .-eg('rir,g hcimclik besef

wat hulle openlik nooit sal

cr-ken nie: naamlil> dat !tulle hie

r-die vol!{ op hemeltergenclc

m:l-Jtier annleidiog tot. geweld gc

-gec hot dour hul handlangcr -politic!( vir Brit tanjc en dat «Hf:

gewcld \\·at. plaasgcvind het

werklik ruinimaal was. Met

antler woonle, bni(' van ons vo..J tla.t die slmld vir «.lie oort.re·

<lings nle soseer in die sellc vuo

l~retoria-Sentraal g-esock moot

wor·d nie as ook - en vee! mec\

-in die Uoiegcbou.

Die politicke gevangenes is

weerloos in die hande van hul

vyande; die politiek-mede-sl

ml-diges het die mag en die ge -Iecntheid om die bitterheid tot

scltere mate te demp dcur no•.l

genade te toon.

Ons. wat aan daardie beslis

-sing niks kan doen of bydra nic, wag met spanning daardie be

-slissing af.

Onjuistte

Be:r

i

g

Oor

Groo

t

:rraadsittting

K

0

Go

o.or l{e

rsoffensief

Voor die Gebiedsmad van Haapland het tlie Rommandant

-~cneraal 'n vcrklari ng gcmaalc oor die H.ersoffensief ,·an die

H.N.P.·Iciding. J)it lui: Kort na 1\uwe Jaa)· het die

Malanietpcrs 'n veldtog Yan verdagma}<cry teen die O.B.

ge-loods, gcgrond op heweerde ,onthullings'' van Grootraad .. stukke. Hulle het dit g!o ge

-doen om ,die nasionale Af rika-l1Ctclom" in te lig. Voorts is

,die nasionale A Crikanerdom"

ingelig deur die helc Engelsc

-pers (Daily 1\Iail, Star. Sunday

Times ens.). Soort soek immers soort.

Die enigste blacl wo.t ons van

weet wat aan hicrdie ve

rdag--makingsveldtog nie dee!gencem hct nie is (soos sy lesers ook

1wn venvag het) ,.Die Vadei··

Jand".

Die stories en die onhulling:; vir ,.die nasiona!c Afril;

anec-dom" het dollct· en doller

ge-w0rcl. En daar gaan nog baie

andc~· dinge kom . . . ancler en dollcr. Ook Ananias en Safira

gaan hul dec! bydra - di~

grootste dee!. Dam-van ltan elke O.B. by \'OOr}Jaat vcrse

-J;erd wecs.

O~JUTSTE RERTG Op 6 Januarie het daa1· \'Ol -~cns 'n .Joh::lllnesburgse Ma

-Janiet-blad in Johannesbltrg 'n

Grootraadsitting plaasgevind: op daardic sitting sou daar

(\·oJgens vyandelike blaaie)

swaar meningsversldl tussen

cis. Stander en dr. Van Rens

-burg geheers het. Verder sou

daar (volgens vyandsprrs) by

die sitting geblyk het dat daar

nog net 800 O.B.'s oorbly.

,..

Inder<laad is daa•· scde1·t

die Grootraatlsitting \'au No-vember HHG geen sitting van

die Grootraad gchou of aan-gesc nic. Die ,sitting" hct plaasgcvind allccnlil\ in die

\'rugbarc breine van par ty-propa.,.andiste,

Die Yeldtog wat non begin. is gcbasee•· op een ding: nie ont-hullings nie, maar verldesings.

Breek of bars wil hulle die Os

-Se\\'abrandwag doodmaak voot·

die verkicsing \vat vcrmoedelilc hierdie jaar korn.

U antwoord is: met al jul geme·enhedc sal julie die Osse

-wabrandwag KIE doodmaak nie, hetsy voor of na die verldc

-sing. Maa1· ons sal hierdic offensirf ont.hon, oolt in die vCI:·

Idesing oor 'n ma.nnd of vyf. En

ons sal dienoorccnl•omstig

han-deL

EIENAARDIG

Tn verband met die onjnistc

berig in die H.~.P.-pers van 'n

Grootraadsitting op 6 Januaric,

het die R.G. or die eienaardigc

feit gcwys da.t 'n Engelse og

-gcndblad gelyld~'<lig met; die berig Ycrskyn het as die H.N.P .-oggendblad. As e!Jwen selfstan-dig wcrk, was soiets

onmoont-lif{, aangcsien die berig onjuis

was en dus by con en <liesclfde

hron moes ontstaan hct.. Die Engclse kocrant lwn dit slogs <lie volgendc dag oorgenecm het

nit. die H.N.P.-blad. Nou egtcr

lyle tlit of dit nan die Engelse

lwerant gcgee is dem· die~elfde

bron wat tUt. aan die

(5)

DIE O.B., WOENSDAG, 5 FEBRUARIE 1947

H

et Samewe

rk

i

ng

M

e

t

H

.N0

P. Oo

rweeg

Sa

a

k

K

o

mmuniste

Stapels dolmmente en briewe ,,.lu\rop die pous•e gedurende

hulle Jdopjagtc op die kantore van die Rommun!stiese Party· bcslag gele het, js vcrlede weelt tydens die voor!opige verhoor van die agt lwnunnnistiese Jeicrs in Haa.pstad op aanlclag van

sedisie ingchandig en <leur die staatsaanldaer voorgelce~.

Die staatsaanklaer het v

er-klaar dat hy die aandag van die

hof wil vestig op dokumentc wat Jig sal werp op besprekings wat die party gehad het in ver

-band met moontlike

samewer-king met die Herenigde Nasio -nale Party, met die doel om die regering irr die verleentheicl te bring en eindelik omver te werp.

Hy het onder meer die vo!-gencle uit die dokumente. voor -gelees wat die inhoud van die dokumente tipeer:

,'n Uitweg moet gevind word hoe die party op die platform

ltan verskyn en tege!yltertyd

ook sommige van sy ){amerade ltan wegsteek . . . "

,Ons moet professionele re· volusioniste oplei . .

,Oorlog bied aan die Ko m-munistiese Partye dwarsdeur

die wereld geleenthede wat ons ons in hierdie tye nie kan voor

-stel nie . . . "

,In hierdio imperialistiese

oorlog is daar meer leans om 'n revolusie u!.t te voer . . . "

,\Vat die vollc. nie met onder

-handelings lmn verl.:ry nie, ve

r-' Ju·y hulle deur wapengeweld." S'l'ARING

dae wees nie, maar 'n geveg tot

die einde toe - hulle sal we.n."

l\ABELGRAJ.\1

Kabelgramme wat die redak

-tl'ise van The Guardian aan The Daily ·worker in Londen ge

-stuur het, is ook voorgelees.

Daarin word verklaar dat die

regering gebruik maak van ,polisie-terrorisme om die sta

-king van die naturelle-myn

wer-kers te breek".

,Ongeewenaarcle polisie-ter· -rorisme behels onder meer aa n-valle deur die polisie op oncle r-grondse mynwerke:·s wat by die Nigelmyn gestaak het . . . Uit betroubare b1·on word uit Jo

-hannesb-urg verneem dat wer

-kers p!atgeskiet is en onder swaar leervragmotors verb

ry-sel is." Daar word verder ver

-tel hoe ,swangcr vroue, in die

optog vertrap, geskop en plat

-geslaan" sou wees. Hulle is in

die pad laat le, so lui die 1m -bel.

Daar is weereens in die hof

verwys na d~e militere afde:ing

van die party. Speurder Marais het onder kruisverhoor gese dat hoewel daar na 'n militere af

-deling in die dokuinente verwys is, hy geen getuienis kon vind dat militere bevele aan lede van die party gegee is nie.

Offen sue(

U

ott

Vrrees

Vor

Oo

r

eerrok

o

mstte

Dat die l{ersoffensief van die

H.N.1~.-leiding eintlil;: "gemil• \\'as teen die beweging van sa

-mewerlting \\'at i.u hul eie gc -ledere sterl' begin posvat het, blyl;: nit 'n omsendb1·ief wat die

'1.-Vitwatersr:!lndse afdeling van die party aan a.ile hoofbestuurs

-lede gestuur het met afsl-.·ift c

van tlie sogenaa•mlc onthullings

oot· die Ossewabramhvag. In

die omsendbrief word lede van die hoofbestuur versoek om

oaa:-van gebruik te maak as

hul!e met persone in 'n argu -ment gewikkel raak oor O.B. -aangeleenthede. Da:-n wort! verwys na die pogings van die O.B. ,.om oorcenlwmste met

plaas:ikc tald;:c van ous party aan te gaan" \\·a.t ,slcgs daar -op gemil;: is om ons Jlart.y in 'n strik f'e probeer lei". Die 01nsendbrief sluit met die versoek om die stuk as vertro u-lik te J:>eskou en te bewaar.

AIHNESTIE

Die Minister van Justisie,

mnr. Harry Lawrence, hct verlede week in die vo:ksraad verldaar heid om van genes dat die moontlik -amnest!e. aan ge -te ver!een ge du-durende die besoel< van die

Britse koning, tans oorw

ee:;;-word. Indien dit wei toeg·~

-laat word, sal politiel<e ge· va.ngenes wat deur spesiale

howe verhoor is, op dieselfde

grondslag as ander gevang c-nes behandel word.

Daar was ook 'n brief wat di'! streekseluetaris van die

Johan-nesburgse tak van die Kommu

-nistiese Party op 28 Mei 1.1., '"

paar maande voor die staking, aan die hoofselu·etaris van die

Party in Kaapstad gerig het, wat o.a. lui: ,Die stree

kkomi-tee het die planne vir hierdie staking deur ons nywerheids· komitee laat bespreek en dit is

ook gisteraand op ons streek

-vergadering bespreek. Ons het besluit om die staking op die

volgende grondslag te laat ver -loop." Verder word die p:an

uiteengesit en verwys na 'n or

-ganisasielwmitee wat die taak

sal help uitvoer.

D~um®n~tJrasie

Van

Myn~v~rk

~

r~komnit

e

Grroot

Suksce

s

Voorts word verklaar: ,.Ver

-bindings moet geskep word tu~'<

sen skal<els in die skagte en Party-lede in die stad wat tcle

-fone in hulle huise het." Na ..

druk word daarop gele dat die

staking geheim gehou moet

·word. Alle besonderhede is

reeds uitgewerk, is verklaar.

,Die stl:eeldwmitee voe! dat

ons· by die sentrale komitee

moet aansoek doen dat, met die oog op die ernstige toestand en

die moeilikhede wat as gevolg van Noodregulasie i425 onder

-vind word met die organisasie van die staking, dit 'n groot

hulp sal wees 'as kameraad Ko -tane toegelaat sal word om met hierdie saak te kom help.

,Stel ons asseblief dadelik in kennis of kameraad Kotane in

Johannesburg kan bly om die

mynwerkers te help", aldus die brief.

Op hierdie brief is later in vermomde taal geantwoord.

VOLGENDE KEER Getuienis is ook afgele oor 'n toespraak van een van diC be -skuldigdes, Fred Carneson, wat

hy in Oos-Londen geh9u het.

Volgens die getuienis het hy o.a. gese: ,Die mynwerkers het

'n les geleer, maar 'n les dat

hulle beter moet organiseer en

volgende keer sal dit nie vyf

...._

Duisentlc gnndrny.nwerl.:ers aan die Rand het verledc week

gcstaak uit protes teen die sam.estclling van die mynvaltbond se bestuur. D!e werlo:et·s het gestaal< onde•· Ieiding van die verenigde

l\:lyn\verl;:erskomitec.

'n Ultimatum van die Kamer van Mynwese dat die stakende mynwerkers Maanclag moet te -rugkeer of hul werk verbeur, is deur die Verenigde Mynwe r-kerskomitee van die hand ge -wys. Toe ons ter perse gegaan het, het die staking begin uitbrei na die ltoolmyne. Agttien van die 16 goudmyne het reeds stilge -staan en 23 was gedeei~elik verlam.

Sapa berig dat die regering wat b-y die uitbreek van die oorlog wel deeglik ingemeng

het in die samestel:ing van die Mynwerkersbond, tot clusver nie

wil ingryp nie .,we~ns die cle -moluatiese beginsel wat op die

spel sou wees".

Die Verenigde Mynwe~·l<C1rS

komitee eis dat die vyftien be

-taalde amptenare en ander

ampsclraers van cUe huidige JVIynwerkersbondbestuur nog sitting, nog stemreg in die A!

-gemene Raad van die Mynwcr -kersbond moet he. Aange3·r.:n 'n hofbevel onlangs bepaal itet

dat die vyftien persone wE'l sit·

ting en stemreg mag il·'i. <'is diC' Verenigde Mynwerkersl.wmitee dat die regering deur middcl van wetgewing of regulasic hulle verbied om dit te doe~l. Die stal<ing net nie pla~t<;J·~ vind teen die hofbevei of teen die Kamer van JV[ynwc~e nie

maar' teen die betaaldc arr:nte -nare wat oor die lot v<:.tt die mynwerkers moet besiis en \·;at die regeringslwmmissic nic vc-r -wyder het nie. Dk staking het m~t grnot or-cle!il<heid en dissiplinc plaasge -vind. Die stal<ing kos die myne reeds £1 miljoen.

M

I

EL

I

E

-

O

ES

'

N

H

E

KO

R

D

Die permitstelsel vir die aa n-koop van mie!ies sal waarskyn

-lik eersdaags afgeskaf word met die oog op die ~;ekord-mie

Jie-oes wat in die vooruitsig ge

-stel word. Volgens 'n ampte -!il{e skatting sal die mielie-oe:; van die Unie vir hierdie seisoen ongeve-er 2'l mi!joen saklte be

-clra. Dit is 3 miljoen mcer as

wat jaarliks i.n die Unie vcr

-bruik word. Die regering het besluit dat indien die klimaat nie die oes beskadig nie, die

permitstelsel afgeskaf sal wort!.

Die mening is uitgespreel' dat

met die opheffing van die bc -hecr oor mielies 'die pry J

moontlik kan daal.'

DIE K.

UN

§ V

AN DJfE MEF..§TEJRt

•••

A

.

V

.

B

.

O. B

.

Lykbesorgers, Ornfslccnmnl<.ers. Dcgrn.:Cnlsvcrsckcrnnrs

Ole kok se ((ennis bep3&1

d~o

wpard

o

von

U m

an

l

• •

• •n

S@ortge

l

ylto

&xi~undlghold

vo

r

sGk0f'

U

V<}i'l (jlo

-troa

r

d

e voo

Kommando-

sl

gnrett«l.

lPL

U

IMV

EJE

.Ole Dt!Ste .Firou\ om u PLOL\1 V f;t: .t~I..EHS en nn~cr l'IWVUiiTE nnn t!> sluur Is: