Die O.B. Jaargang 11, no.41

~M

i· Hierdie is tlit• skt>pping

I>it> blad Ill\ die nuwe tt <,0\'1'1'1 rE"-1 1'll huite die _a., moontlik lam~t>skakt'l itit 1'1'11 \'llll e \1111 ~·Ike rckrute a .. ll om \t•ral in, te "llmel t'll 11'\H'IlS -n.,t• org-aan !HElD l tmstenunig-,-lede is oor 'ie party en :met sovcel I orgnnist:er. bly brstnan oorgaan tot Die Lacr-het gctoon taande VCr--O.B. is nie. een rigting ralste koers die jare

so-ie

koers na ~k, geskoci eie tradisie,

1

die Britse uidelik

be-! stelsel op rering sal rt~Tegering [ekant teen ~ tlie een-~lit in Mlm-ge<,ien het, )~diktatuur telsf'l <;OOS UTTA ... ~JE

~

~

PEl

OMS

I

v

liM

I M S I

E

E N

I

tn nood jou eie m nood i mense lr uit· LAM

5

~

rood: ~ beste J.

~

k

Geregistreer aan die Hoofposkantoor as 'n Nuu.,blad.

STRYDOM~

BL

A

D

SE

REPUBLIE

K IS

.

A

L

PLOSSIN

G

.

·

NOU

Jrg. ll. Kaap ... tad, 10 H<'plt•mber 1952. Pr~1> 3d.

"r.

41.

S.A. WEET NOU HY

IS NIE VRY

,.Julie het ~etlink julie is vry en afhanklik, maar dit is

l\a

aa

nleiding van die

to(·~tand

wat

ont~taan

h<"l t<•n gcvolge van die

uibpraak

van die Kaap::o;e

tloo~~erC'gshof,

wat

·

die rE'gel"ing

~e

wet op die

Hot

S

Hof

van die

Parl

e

nwut

ongeldi~

verklaar het;

en

ua aanleidiug van

die

Eerste I\liuister

se

Vf"rklarin~

op

'n

vergadering van

bY

party dat

Suid-Afrika nou op die kntispad staan,

het Die Tranbvaler, lyfhlad van mnr.

.J.

(;

.

Strydom,

I

e

i

e

r

vtm

di

e

Na::-;ionale

Party in Transvaal, in

'n

boofartikel

op

I

September

·

verklaar·

dat

,daat·

vir ons net een pad oophly" -

nl.

,,d4•ur

'n

vrye repuhliek

)mitt> die

Statehond

tot

bland

te bring."

nou duidelik dat die hand ' an die n•roweraar nog !<!Waar 1 me Ossewabranclwa~ , erwelkom van harte hierdie uit-OJl jul koppe

It\,"

bet min. F. C. J<;rasmus verlede wee~ OJl !'!Jlraak van mnr. Strydom sP Jyfblad. Dit i.., die regte

Yerc-eniging ,·oor 'n konferensic \an. Jeugbonders gc!<!e na Ieiding. Trourn.., dit i<, die h-iding wat die O..,sewabrandwag aanlridin~ van die uitspraak \an die_ ~ooggeregshof dat al ilk b·d nog aan die Alrikanenolk grg<'<' het. Dit is

die Hoi' Hof van die Parlement. onwethg 1"· I baie bet(•kt>nb,·oJ dllt die moncbtuk ,an die

~asionale

Party

Mnr Erasmus hct \'Nklunr

j

gcnl. H<•rtzog gcgce? het spr. ge-l 'an Trans,aal nou hierdie standsmnt in "'~ kolommc bepleit. dat

di~

hofuitspraak die horlosic vrn. Waarom is dit nie aan die Die

o

s

...

ewabrandnag verbly hom in die. hOOJ) dat die hele

van die gcskiedenis 'n halwe t>eu ·Afrikaner gcse sodat hy nie nl :\a..,ionale Party eersdaag.., sal uken dat die nad na die tcrug gcdrnai het. ..Die

ht•.,

l

i..,-

~

die jan• 'n

~ck

van hom self gc- ,

r~

e

rt'IHihli<'k buitekant die Britse Statebond die enigste sing kom a1> 'n ~marc "lag en maak het me? Jlad j.., wat uit die huidige konstitu!'!ionel<' doolhof lei. hd1·lu•n dat diE' ,·orm \·a~• 'r~- ,Suld-Afrikn weet nou hy is l .. aat die ,·olg<'nde , ('r)<iesing

'

u

rt•tmblikein..,e ,·erkiesing

klug is. Die Suid-Afrikaner het \\ C('S •

dat die Osscwnbrandwag die regering gewaarsku het dat hy die kar voor die pcrd span . . . en dat die rcgering nie wou luistcr na die goeie raad nie.

.,Die Os!>ewubrandwag het voortllurend gewaar<.ku tlat diE' Afrikaner die klcurvruagstuk in ons land nie sal oplos hOinnk Suid-Afrika 'n Brit'le Konink-ryk is nie en dat oplos.,ing bo-wendien onmoontlik is binne die raamwerk \'an die party-str.Ytl. heill wat ons nou gemt>t, n

l

nie vry nic." . .

1

~o:edink tlat hy ny is, maar h~· Ret:ds op 2 April 1952, nadat

b nit•.

I

.. Is die Vryhcidstatuut dan.

Handel

met 'n sing om die arm aan 1

·

met

N

eem oe

,

t

I

die Appelhof dil'

-

•r<'grring se

Swede

t-

·

-

..

-

..

-~-,-·---'1'

wet om klcurlingkit'sers op Daarom, so het die Osscwa-aparte kicscrslystc te plans on= brandwag betoog, moet die rr-gcldig verklaar het hct Die gering eers die rrpubliek (op O.B. gcskryf: ' die model ,·an die voormalige Boererepubliek) na vore bring;

Uitlatings Oor

Republiek

i

Tytlt>n., dill O.U.-hu~rtn·k

1

-i

in Blt>l'mfontt•in i.., hirrdie •

KAR \'OOR DIE PERD l'n daarna kan die

kleurvraug-\'er-.killcndc uitlating!>- meer t•n mimlt•r brmoedigE'nd - is

lli11 afgt>IOp<' \\'l't'k deur leidende }Jolitid gNioen.

Dr. Malan hct nan Australiese persmnnne gcse dat die bcrei-ldng \'Un 'n republiek een van die doelstellings van die Nasio-n'hle Party is, maar die repu-blick sal nlc op die volk afgc-dwing word nlc. Daar moet ge-nocg stcun vir 'n rtlpublick by die volk wees om dlt vcilig te

stel. ·

Mnr. Ben Sehocmnn. minister van arbeid, ht•t In Durban ge-se dat ons .. slt•gs 'n n•publiek sal uitrocp as ons 'n opdrng van die groot mcerckrheid van die blanlw bevolking gckry lwt. Ek dink tlat on., 'n nwt•rdt>rhl'id van twce-dt,rdt•.., nm die hlanke., vir 'n rt'}JUhliel< ,al wil htl.''

Op die Vcrenigdc Party-kon-grcs in Pretoria hct 'n nfgcvaar-digdc, mnr. B. Kloppers, gcs~

dat die rcpublikeinse drang by .,ons alma!'' bcsta~n en die Vcr-enigde Party is net so 'n repu-blikcinse party as die :-;nsionalt' Party. .,Diep in die hart vnn die Afrikaner - en dit geld ook vir 'n groot gcdccltc vun die Engelssprckendt's - bestnnn daar g<'cn twyfcl nie dat. 'n re-publlck sal kom -- 'n rt'publil•k vryelik geassosieer met ander gocdgesindc Jande."

Daar is 'n grot<'r handel bcsig om te ontwil<kcl tussen Suid-Afrika en die Skandinawiese Iande. Suid-Afrika hct verlede jaur gocdcre tcr waardc van £1,285,700 van Swede nf ingc-vocr, tcrwyl het•lwat goedere. vera! vrugtc na Swede en ander Skandinawicsc Iande uitgcvocr is. Skepe wat danrvandnan kom, gaan weer vol tcrug.

i

= foto gent't'm yadie lt>it>r-. in n drie Yan opge\\ t·kte

I

i

I

luim. Ilulle j.., (\'an link'> •

i

na rt>g..,) mnr. ,J, A. Smith,

I

= waarneml'ndt• lt•it•r Oil

!

<laardie t~ d .. tiv. prof.

n

.

I

J. n l l l Rooy, ,-oor..,ittt•r

i

\an die Grootraad t•n mnr. = ,J. G. K OtllJt•rman, Gt•.

-!

bie<l!.leit>r \an Suid·

Trans-1

\11:11.

.. Blot>d is dikkt!r as water. Daarom sprcck dit vanself dat

die Otiscwabrandwng mccgevoel

hrt met die regcring wat op die oomblik tussen dil' duiwcl en die diep blou sec vt:rl{('l'r as gc-volg Nan die ernstig1• konstitu-sionclc krisis wat hy ontkcten lwt, en nou nie kan oplos nic. )<!nar die waarheid is darcm ook

S.A. )ode

te

Gelukkig,

se

Hoofrabbyn

,,KAN WE.E.LDE. VAN PARTYPOLITIE.K

NIE LANGER VE.ROORLOOF''

,,on.., lwt ... !'kere lande van hut .. Ons !<!UI onsself <lie weelde .. Hulll' wil stt•nHl',s' he op gc-,Jode h•cg. gt•maak," hct dr. Isaat' nm )lartnlolitiek, soos ons <lit lly_ke . vot:t m1•t hlunlws! Hulle llen:oJ:', hoofrabbyn van Israel, tot nou

toe

gek<'n het en nog w1l dJcselfdl~ wngkamcr,; op sta-in 'n pt•n;ond<'rhoull sta-in Kaapstall bcdrvf ni(' vel' I Ianger kan sit's gebruik: tlii!sdfde skole

bc-gt~sf·. . veroorioot' nie," .,kryf mnr. sock. in dit' J..anghnm-hotel

tuis-ln Suitl-Afrika en Amerika is \V. van IIN•rden, hoofredak- gnan, nan dicsdfdc vakbond<' tlaar I'J:'tl'r nog aan~ienlike Jood• teur ,-an I>a~hr('(')(, na aanlei-1 bchoort. Hullt' bcwcging i!'i

., •• he,·olkingo, omtlat 11ie Jode dit ding , an die ongchoorsaam- met andcr wool'dt) gerig tt·en It• got•tl lu~t in tliE' lanlle, en die heidsveldtog van nie-blanke... die bcginscl van klPurv<'rskil paar wat IJil Israt'l verhuis het, waarop ons snmelt:wing in dit• lwt dit vamwe i<lealistiese oor- Mnr. \'an Hcerdt•n beklcm- afgelope 300 jnar gt:bas<'t'r was. \\'t'ging.., gt•tlol'n, hl't hy gese. 1 toon c\at die vcrst•tplcging nic .,Die tytl • 'ir onh lul{ling is Dr. Herzog hct bcrigtc ontken teen die Xasionalc Party se be- klaarbl~klil< ,·et·hy 'ir pnrt)l' dat mecr Jode Israel verlaat as llcid (of ~lagspreukcl gemik .is o;;owel a .. vir imlividm•. {)m tlic-wat die land blnnckom. I nie, maar teen apartheid as fun- rooe hct l'k al dikwt.'l'> IH•toog,

In verband met die onderhoud 1

damcntcle beglnsd, as hockstccn t'll herbaal ~·1<, dat on.., on..,st'lf \'an die Sabbnt <Saterdag) het ''an die Suiii-Afril<annsc opsct. diP weeltl<' ntn l)ai'!~IIOlitit'l<

hy gcsc dat ·· daar op die dag

l

\Vat hullc op anndring, is die '<oo~ oils dit tot nou tot• gt•l•l'n gPcn treine en bussc loop nie. uitwlssing vun ldt•Ul'vl'rskil !l" ht't I'll nog ht'dr;\·f. nit• , (•t•l .. nit het grloon dat die ~abbat i :;odanig in ::-;uid-Afrilm ~" poli Ianger sal kan nroorlour nio•. in 'n hcllcndaug!ol' ... taat nel ge- tickc, ckonomie~.e "" mautslutp- Ons sal rclati\\ iteit in :tJ.: mcwt hcili~ kan word.'' . t like lewe. nccm . . •

-, . . . . 'n Billikl• oploo,o,ing sal '-"kt'rlik nie gl'' inti word '-Oiank on ... blankl'.., t'nigieto; \\at ,· oor-ge.,tl'l \\ orll 'ir politi<•kt• doel-eindes onderling tel'n mE"kaar

uithuit, en .,owel dit• nit>-hlankes n., die huitcland omlt'r 'l'rlu•t'rdt' indrukkP hring nie. 'n Billil<t• O})IO.,.,ing kan net g't'\'inll word in doelbewu!.t(' mt'di'\\Crl<ing nwt mekaur, en 'n dorlht'\\ u"lt' llH'd!'\\'l'rking nwt on.., noonll·-lil<e bun•. As ons 'n billikt• op-los~ing \\ il \'ind - en di... diE"

o•nig.,tl' wat 'n oplo.,sing o,ul \\C'I'., - sal ons hele. politil.'k(' dt•nke gcreorienteer moet "orll, t•n on.., eie mulrrlin~:l' 't•rhou-diu~;~ 'n gar"'e. \'('r.lJHlcring mol't omlt•rgaan."

.,tuk deur die hele blanketlom en ooreenkomstig republikeinsr tradisie opgelos word.''

STEl\I SAAM Ten slotte het Die O.B. ver-klaar: ,.Indien die regering die bestaandc grondwetlike krisis ten gunste van die Afrikaner-volk wil oplos deur 'n rcpublick uit te roep sal die regering op die daadwcrklike steun van die Ossewabrandwag kan rekcn."

Die Transvaler stem klaar-blyklik nou met die Osscwa-brandwag saam. Die blad skryf: .,In hierdic stryd moct ons vol-strl'ktc vryheid he om op te tree soos die volk wil. Daar-om is die strycl om die behoml van dir hlanke beskawing on-losmnnldik vcrbomle aan die stryd om vol.,lae staatkundige onarhanklikht'id en soewereini-teit. Dit• twee gaan hand aan • hand."

Dit is volkome korrck. Eers moct ons volk volslac staatkun-digc onafhanklikh~id verkry en daarna sal hy in staat wees om sy blanke toekoms tc beveilig .

REPUBLIEK

Op 26 Maart 1952 was Die O.B. se ll'iding: .,Die grondwet-like krisis moet opgclos word. Die enigste oplosslng is om onder Brittanje uit te sci!, 'n rcpubliek uit tc rocp en 'n nuwe republikeinse grondwct daar te stcl."

\>Veerecns op 2 April hct die O.B.-lcier, mnr. J. A. Smith, verklaar: ,.A-. daar ooit 'n <lrin-gende en onaam egbarE" retiE" aangevoer kan word 'ir die om-!>kepping van on., rcgering<;tel<,el tot een van 'n partJIO.,E" rcpu-bliek, dan i& dit die tO<''itantl \marin die bantering \an <lit' kleurkwe1>si!' deur <lie 1>1\rtye on ... politieke !ewe nou voer.'' En nou skryf ook Die Transvaler:

NET EEN PAD

.,Daar bly vir ons net t>en tmd

oop .

.,Suid-Afrika moet hom ecns en vir altyd bevry van die mag-l<', l:iinnelands sowel as buitc-lnnds, wat sy bestcmming as volstrck selfrcgerende land in die weg staan, sy parlemt>nt nan bandc wil le, sy interne huis-houding wil fnuik, en sy wil om blank tc bly wil belemmer. Dit kan ons alleen doen deur die knl'lterE"ntlt' grondwet te

ver-\'11111:', dil' hE"UIE"rs mE"t vt>r.,!'t <'II

uittarting te verslaan, en di<' <Vervolg op bladsy 4 kolom 4)

•

..

BLADSY l'WE~

DIE

O.B., WOEl':SDAG,

10

SEP'I'EMBER

1952

DIE O.B., WOENSDAG,

10

SEP'I'EMBER

1952

PERDE VOOR DIE KAR

lndicn tlie uitgesproke vcrklaring \'an Die Transvalcr

dat Suid-Afrika sc tockoms in 'n vrye republiek buite die

Britsc

Statebond

IC,

die staudpunt van die republikcinsc

vlcuel binnc die Nasionalc Party vcrtolk dan staan ons

nadcr nan die snmcvlociing ·van dit· rcputlikcinse stroom,

waama sowcl mnr.

J.

A. Rmith as dr. F. D. du Toit van

Zyl voorvcrlcdc wcrk op Goodwood hccngewys het. Dan

bt•gin daar weer ccnsgcsindhcid tuf>scn rcpublikeine te

ont-wikk<'l lPn opsigtc van cen grondnspck van ons idcaal. En

dit• ft•it dat hicrdic stand punt vt•rklaring gcstcl word as

t•nigsle oplossing uit die konstitusionelc mocilikhcid waarin

die rcgcring beland bet, hied die vcrderc ligpunt dat daar

moontlik nou by die fondnmente begin sal word in Jllaas

vau by die dak.

Suid-Afrika sc groot problcem is dit• gcsondt> reeling van klcurverhoudings, en oor die anrcl 'an die rE'i'lin~ b~.,taan

daar so 'n mate \an ecn.,tcmmighf'ill tu.,.,('n di1• ~root ~ro.,

blanke~ dat self.., die oppo.,i.,iepart~, \\at d('ur dit• konstitu-.ie

gerOCIJ \\ ord om in aile-. diametraal ternoor die rr~erin~..,.

party te ..,taan, 011 JlaJJier diesclfde ~rondbE'J;ill..,('ls '11n

,.af-.ondering" huhli~. en ~e,·olglik ..,~ kritiek teen die

rege-rim~ noodged\\on~e moet toe"'l'it.. 011 \Crda~makin:::; ten

op..,igte \Btl 'n saak nut in ~een \erband met kleurnet~enin~

!.taan nie - En~o;rl-.e regte!

Die ccrstc stnJl in die rigting ,·an 'n bchoorlike

klcur-reeling moet dus vnnsclfsprckend wces die samcballing van

aile blnnkP krnglc wnt oor die saak cendcrs vocl, sodnt cnigc maatrcei wat gcncem word die voile sanksic van die blankc volk ngtcr hom bet.

HOE?

Hoc kan dit hcn•ik word? Dr. T. E. Donges, minir;t<•r

van binm•landsc snkt•, hl't 'n ,plan" aangekondig wnt ond\'r

mcer inhou .,die samewcrking van die blankeR van nllP

partye met bctrckking tot kleurprobleme." Die metode om

die gewcnstc snmcwt•r·king tc verkry is dat die blankcs ,hul ondcrskt'ic party(• mo<•t dwing om die plan vir

snmc-werking tc slt•tm en as die partye weier om dit te docn,

moet hullc uit die pnrtye hl dank.'' Dit is maklikcr ~e!.e a-.

gedoen. :I'I;ie een Jmrt) -.ul tof'~N~ dat hy Yerantwoordelik i-.

' ir die ~ebrek aun '>lUllr.n ul\ing nie, en die onden in din~ het

ons al geleer dat part~ -trou 'n -.terker band is as land-.trou.

J:n a-. 11art~ omh•r-.t~uner~ dan nog op loop gejaag nord met

bewerin~~ dat IH'J.L:t: rc~te in

gr'

aar is omdat .. Kieurlin~•·

..,e re~te aan~eta" nord," Hrei~ dit get>n -.terk verbeeld

ing-.-krag om te b '"t:f dat \an hif'rtlit• .,Jllnn" neiuig terc::; -.a! kom.

Die ad vies van Die Trnnsvnler is meer aanneemlik: 11ou

011 om

t

e

lao aan dit' ll'kkl'nde dal\ en die ruitlo..,e 'ensters:

rig 'n nuwe staat..,gt•bou 011 nat die grond..,la~ sal le \ir

o;amewerl.:in~ tu..,!.Cll alit• blank••.., dt•ur \erwydering \an aile

oor~l'i:rrde strydJmnte, dh• "tn)l-.t>ttinJ,:. \an Brit..(' inmen~in::;

en dit• b<'t:indiging \an daardil• aanhanklikbeid.,ge\·oel tl'n

OJisi~h·

,

.

m

Brittanj~ w11t on.., J;;ngeb..,prekende nwdebur~•·r~

kennwrk t•n sal bly kt>nnwrl< solank die ~C\'0('1 he .. taan dat

Suitl-A frikn 'n ondE'rdl'rl nm Brittanjc j..,,

Dit is blykbnnr wat Die Trans\'alcr in ~edagte het.

Maar dnar is mccr grond vir hicrdie stnnd)ttmt as net

bogcnocmdcs. Reeds voorheen hct ons beklemtoon dat die Engelse in Suid-Afrika teen die Nasionale Party stem. hoewel hullc in hul harte met sy klcurbelcid sanm~tem, omdat bulle bang is vir sy rcpublikeinsc bcleid, rn hnllt• i.., bang 'ir

s~ republikein

t:

hf'lt>id orndat die re]Hihlit'l< onder aan-.toking

en skriknnn ja~ing 'an die opposi..,ie en ..,~· pt>r-. \ ir hulle 'n

onhekr.ndt• en onberrkenbare "'l>Ook i-. a an n ie 't' \\ illekt•ur

bulle I'll hul l,indt•r-. uitg('lewer sal word. ~let anclcr woordc.

solank die r••puhlit•l• 'n IDE.\,\L bly, -.al dit 'ir die 1-:n::;else

'n pauibot'lic \\ees nat tu..,..,en bulle Pn on-. -.taan. nanrom:

brin~ die rl')lllhlitll< ten "'l>~'te 'an hul ..,enuwce.agti~•· n

eer-stl1nd, toon nun hullc dat die "erklikbeid 'eel antler,.. i-.

11'-bul spunk\ oorstdling ... , en hulle ..,al dit aan' anr nt•t .. tut..,

hulle di~ t•rkt>Jming \llll ons

taal

en 'n eic Suid-.\frikann"'e

via~ aamanr IH'f ondank-. al die hi-.terie.

Maar dit sal nog niC' genoeg wees nic. 'n Itepublit•k

met die Britsc Jlnrtystclsel sal nic net 'n onding wccs nie,

maar -.a) dit· nti\H' J:rondsl.tg \ir samewerkin~ H·rni••tig

Nuwe gcskilpunte sal wct•r in partyprogrammt• en wrkil•·

singsmanifcstc gcfm mulct t' word en nuwc agtN·dog Pn

verdagmakcry sal in die pets en op die verhoog g<'snai word.

Want 'n hctnn!dP l'n amptt like opposisic MOET opponPt't

- Pll so sukscsvol OJlJlOil<'{'l" dat hy die bcwind kan oom~<'m. Dit is immcr·s die grondslag van die stelsel.

Nee, bring ook vu· ons ons eie republikeinse

rcgenng-stelsel waar dil• prl'sidcnt nit• 'n 1 ubberstempel van die

regcrendc party is nil', mnnr waar hy onafhanklik van die

volksraad sy uitvocrcnde raad knn snamstel uit die HEI,E

VOLK en dus ook uit Engclssprckendcs omdat dnnr !;t't'n

koukus-\ eranh\ oonlelikheid sal \\ ec ... nie, dog ..,le~-.

presi-dentsveranh\oordelil.lwid tcenoor die \olk, en de1mrtcmentch·

' erantwoordelikheitl t~cnnor tile ]Jresident. l\let ander n oorde,

sod at 'n gocie Ji.nJ:el-.sl•rekendc minbter 'an arbeid of

l'ko-nomie ... e "ake. "') hek\\IUimhctle in diE>n-. van die lallll kan

..,tel -.onder om ·nede-\crnntnoonll'lik te wee ... \ir

naturellr-lll'lcid nf huitelandsc bclt•id, omtlat il'mand ander-. daancwr

(Vervolg in volgcude kolom)

Van d

ie

os

·

op die Esel

(

;

(

•

luk!

o.n.

:>('

II

oo

fl ('illi

u

g

.,Ek wll d1c hooflclding van

die Ossewabrandwng gclukwcns met die besiuite wat op die

Lacrtrck in Bloemfontein

ge-n~cm is," 5kry! ecn van my

lt.'SCrs ull \\'dlington. ..En boweal \\II t'lt my wunrdcring aan dit• lelt>r& IH·luig vir die

tPgcrntll'lkonH ndt> wy~>P wnarop hulle opgdn·u lwt om wrywing

In ons bcwPglng lt• vPrhOPd. Ek wil die IPIPrs niiP sukst's toc-Wl'ns in dit• lol'i<oms wnnt hullc het 'n grool tank Pk wit dit 'n \'t•rnntwoordt'likl plig nocm

op hullt- skouers gt•ncem. .,DJC nagcslag s:al huldc bring nan ons afgetr• de A I<:. G. en waurncmendc ldC'r, mnr. J. A.

Smtth en nan ons Kaaplund e Ieier, dr. Van Zyl. Ons knn hullc mnnr n t admlrcer en

wanrdcer en In ons harte vir hullc dank en \crC<'r Prof. Dirk \'rut Rooy is h1cr by ons

langs nic so gocd bcltcnd nle, maar nlctcmin hct hy vir hom-self ons diCJlSle rcspt·k I'll wanr·

<h•ring verwcrf.

D

eur

S

yb

ran

d

maar buitckant die Britsc

State-bond."

Geen

Sal/

lUlll

J'(•rt'nig<l<

'

Party

lt

•

s

m

<

•

<

•

r

'n LcserC's skryf nan my uit

Port Eliznbcth dul sy niP knn vcrstaan waarom l'nkPie brief·

skrywers in Die O.D. bcswanrd

voel oor die blad sc krltiek op

die politieke party wat dcur t.lr.

D. F. Malan gciei wprd nlc. Sy

skryf:

.. Daar is mos gcen s:~lf ann

die Verenigdc Party te smeer nic, nog mindcr ann die Arbel· der:;party en die Torch Com-mando. Soos ck dit vcrst11an, en ek b sekcr dat mccstc lt•sers van Die O.B. dit ook so vcrstaan kondemnecr die Ossewnbrand· wag die beleid van die ,Demo· cratic Front' totaal c•n al. F.n

daarmee basta. As dit v11rkie· singstyd is dink en praat on11

O.B.·Icdc glad nic ct:rs oor die

moontlikheid om vir die

Ver-!'nigdc Party tc stem nie. Ons docn dit net nic. So nimmer .,'I'Wl't' god!' kan 1•n wil ons nit•

dil'n nit• diP O.B. l'n 'n party as nooit nic. nil•. Dunro,; st<'un ons die lciprs basta.

En daarmcc ook wnt vnt dnt ons al ons trou en

ondcrslt•uning ann dil' Osscwa·

brnndwng moct sk1 nk.

/

,

twt

tlit•

\ l i l t'('

Bl

ml

11/(Uir

l

'(•

rskyu

,\Vnt moct ck sc van ons O.B • bind en sy redaksic? ::s'ct maar dat hullc 'n pick In ons alma! sc hnr.tc \Crowcr het. En wan· ncer on 0 B.-bind nou hcrdoop gnan \\Ord, sal ons en nic·

mnnd moct ons dlt kwalik nccm nlc met 'n traan afskcid necm \"an Ui•• o.n., ons vriend van hale jnrt•; muar Wt'CS vcrscker, ons snl mel 'n glimlag van hoop sy op\ olg••r \'t'r\\ clkom. ~let 'n

gcvot'l \'lin tl'vredt•nhcid en ver-trotH' al ons die rt:'daksie \'an die nuwc bind llocsnnna! toc-ruep En on sal hullc krng en wysheld 'an Bo tocbld want dit s d hullt groot tnak wccs om

rlh• l..n• rtrelt e opdrng, insake die s:~m snocrlng van aile rc· pubilkdnc in 'n groot rC'publi-keinac front. llll l•• \'O<'r. Daar-na sit n ons nhnnl rPil<hnlscnd

uit.

.,Jo;k wurtl somntt•r haaslig. Danrolll w1l 1'1< ni hy voorbnat 1an du• lwntl Hlol'n dat mnr. Oswuld 1'1row sc ,:--luusbricf' in die nuwP blud opgcn<'L'm moet word, waardt ur ter t:lrdcrt)d die lcscrskrlng \ nn cliP bind

vcr-~root sal \\ ord, met bygc\ olg d1c vcrlcning \an noods:~aklike

fmansule ondcrst unlng. ,.Ek 'od nou dnt dit met ons n met d1r rcpubliclt well , \\ant ons en ons 1deanl Is in die han-de van d1e rcgte mannc; en bo· wqnd•en we t ek dat ons saak In die nuwc bind reggestel sal "1\0rd. :\ly wens Is: Slaan

vin-nlg l n ~;Ia an liard sodnt on a

crsdaags kanclidnt .. kan std vir

d e purtylosc Htud-Afrii<!UtllH!' Hcpuhhek, nip hinnt llOnl ni!', ( Vt•n·olg van vorige Iwlom)

tr1•nonr dit• Jlre,id••nt \'l'rant

-11 nurd••lik i.., en Jaa ... ~enocmde

t••••noor die>: 'olk, rn nie tef'n·

oor 'n lunJJ,u., \\nan· an h~ en

nl s~ minbtcr-. lid i-. nie.

llan i .. oleer on-. 'raa~­

stuklu!, I'll knn elke 'raa~­

stuJ, OJI \c•rdienst«• aan~e­

pnl, '' ortl sonder dat men..,c

tcl'n jon mo~t ... tem omdat

hulle \1111 jon 't>r-.kil oor

nnder sakt: - -.ondt>r dat 1; 11 g I' Is e

apartheidsYoor-shuHirrs fNm apartheid

muet stem omdat hullf'

te••n IIIUI'clc•rtanlonden''..,

nl han~ \ir hul taalregte

is.

.. Ons kondcmncer en ignorecr die Verenigdc Party. Is daar dun O.B.-lede wat so gl!intercs· st•erd is in die Vercnigde Party en sy handlangcrs dat hullc wil

he ons blad moet die party pro· beer rrgdoktcr:' Ek kan dit nit• glo nic,

\

as

ionalisl(

'

u·

ord

,

t·er

l

<t•

t

•

rd

g(

.f(

•

i

.,Jo~k bcskou die Nasionaic Par· ty tlarl'm in 'n ander Jig as o,o.at t'k die Verenigdc Party bcskou Ek vocl dnt my medc-Afrikaners

wat nan die ::s'asionnle Party be· hoort tog manr dicsclfde docl en strcwe het as wat ck en my

mcdc-O.B.-Icde hct. Ongclukkig

word bulle vAndag deur bulle kocrantc en hulle lelcrs op 'n \'erkecrdc kocrs geld. Tcrwillc ,·an die volk .,..:aarann hullc <'n

ek bchoort en tt•rwilh: van die bC'slt:mming wanrhccn ons volk moPt bcwt:l'g, is t•k <<•n my mcdc·

O.B.-Icdc) billl•r jnmmt•r dal

hulle <ons nwdP·Afrlltnnt•t·s in

die Nasionale Parlyl op 'n V<'r·

kecrde pad gPIPi word. I•;n ck

beskou dat dit my pllg is, en clkc lid van dil'

Ossewnbrnnd-wag se plig is. om hit•rdie medc·

Afrikaners van ons tc \\llnrsku

dat hulle op die vcrkcerdc pad

is en om vir hullc die regtc pad

ann te wys. As ons dit nlc docn nie versuim ons ons plig.

, ~let ander woordc. Elc glo dat daar nog salt ann die Nnslo· nale Party te !<rnccr Is, want die party se !cdc i:; reg hocwel hullc

Icier~ vcrkcerd Is. Daarorn

moct daar gedoktcr word ann die Xasionalc Party.

Partystdsel

lei IW

m

':

r

<'

II

:O

.,Solank ns wat d:e lcicrs vun die Kasionale Party hul volgc· lingl' langs die weg \'an die partystelsel lei. moct Die O.B

tlaartccn waarsku want dit Is ons plig om die goeie Afrikant•rs in die Nasionnle Party tot dlc bescf tc bring dat hullc dod en strC\\ c nooit of tc nimmcr ver· wescniik ~ai word dcur die parlystt•lsci nic. AI lyk dit vir ons dat on:; waarskuwings op dowe ore val en al word ons ook VC'roorded weens ons wnar-.skuwings, dan nog, en miskien te mecr. moct ons aanhou met wnarsku.

.. En danr is so baie dinge wnnroor ons on~ stem moct ver· hC'f. Ek sal net 'n paar nocm:

,.Moct ons swyg a.s Xnslonale

Party-ministers ons vaderland

vaster en vaster in die Brltse Statebond wee! op die Empire· konfcrcnsles wat hullc gcdurig In I..ondcn bywoon? As die 0 B. \'andag moot swyg dan het die ou ::s'asionale Party nooit die

rl'g gehad om die Sappe hieroor

tc vcrwyt nie.

,,Moct ons swyg as dil' Nasio-nale Party-ministers die! opko-mendc Afrikancrgeslng leer om

tevrede tc wces met 'n republiek

binne die Brltse Statrbond? As

die O.B. vandag moct swyg dan

hct die ou Nasionale Party nooit

die reg gehad om die Snppc te

Vl'rwyt omdat hulle die Britse

konneksle wil handhaaf nie.

.. Moct ons swyg as die

Na.slo-nnlc Party-ministers die 1·nig~tc

bclcid - nl. algehele territorlale

apartheid - wat uiteindelikc gclykstclling tusscn wit en swart kan verhocd, afskryf en

ver-wcrp omdat dit dan kwansuis onpraktics sou wet's?

l.uillt

•

A/(lrm onder

MNL(

•

-

1frikan

e

r

s

,Nee, juis omdat dit d1e

Na-sionnle Party is - die party

wanraan tallc van ons

mede-Afrikancrs behoort - wat

bier-die verkt•crde dinge docn,

daar-om moot die Ossewabrandwag

ernstlg en dringend en

aanhou-dcno..l dnarteen waarsku. Ons

is die brandwagte van ons volk

en die ecrstc en luidste alarm

moet ons mnak in die kamp van

ons mcde-Afrikaners (in die

Na-slonalc Party> wnt per slot van

sake tog maar saam met ons die gevan• wnt drcig moet en wll n!wt•rr.

.,\Vnnnl'rr ons die Nasionale Party kritiseer moet ons

mede-Afrlkancrs In die party nic vir

ons daaroor kwaad wccs nie.

Intcendrel hulic moct dit beskou

dal ons hulie party voortrek bo

die Vercnlgde Party, en daarom

moct hulic ons gocle trou teen

-oor hulle namaar en ag slaan op ons opl'<'gbedocldc waarsku

-wings."

'l'yd

t

·

ir

J

r

y('

1/and

e

l is

l

'

(

•

r/Jy

Ecn \'an my studcnte·lesers skryf om 'n ba.sis van prysbc-hC<'r aan die hand le docn wat docltrelfendrr sal wces as die

huidigc basis. Hy sc:

.,Die sigaretle-klug het my

op-nuut oor prysbch1•er laaJ; nadink.

Wyle mnr. Jannie Hofmcyr hct

in sy tyd ai grs~ dat prysbehecr

C'n beheer in die algemeen

ge-ltom het om tc bly. Ek glo ook

dat die tyd van die vrye handel

vir goed vcrby is. In die

toc-koms gaan bchccr al mccr en mccr ingevocr word vanaf die primere produkte tot by die a!-gewerkte fabrieksartikels.

,Indien beheer dan nodig is,

en indien bcheer soos dit

van-dag to<>gcpas word nie 'n sukses Is nlc, dan moet daar tog

van-scl!sprckend verbeterdc prysbe-hccr ingevoer word. Ek wil

graag drie punte nocm wat by

'n verbctcrde prysbchecr·bcleid

In ag genecm moet word. < 1 > .. ~fnksimum-profyte op

fa-bril'kagocderc moct va.sgestel

word;

121 ,Maksimum • profytc vir

groothandclaars, met 'n gemid-tleldc maksimum winsbasis moet

\'B&gestcl word; en

<31 •. J\faksimum - profyte vir kkinhandC'Iaars, met 'n gemid-dt ide maksimum winsbasis moct

\'asgt•stl'l word.

.. ByvoorbeC'Id.

Maksimum-profytc vir luuideniersware

word op 2~ pcrsl'nt vasgestel en

gcmiddl'lde pro!ytr op

1n

per-sl•nt. Dit sal nan dke winke

-lier diP gt•l<'enth<'id bled om sy artiltl'ls tc merk soos hy wil

-wat spcling vir hnndelsmcdedin

-glng sal toelaat. Die kontro

-lcurs moct dan net die winkel

se pryslyslc dophou om te ver

-scker dat die gcmldddde toc-laatbnre profyt nlc oorskry word nic.

,.Dit sal die koste verbonde

aan hedendaagse bchecr

gcwel-dlg \'Crmlnder. Ek wond<'r of die betrokkc minister nie so 'n prysbchccrbclcid sal uitto<'ts

nic? Probecr dit g<•rus.''

G

E

In

~c·u '001

iuhoorl i

J

bet inh

c~

willc•n

g1

t-en

antn

OJ>

dat

1

fcit

wr~ 111}11

a

rt

bedmlc

•11

Hcl is <'t mies felt mcnsen we een land v vruchtbaar beschaving en hun vc cen land twcc of mt gehalte va zaamheid 1 grotchks 1 nile onder1 zyn van d en grotcre mccst bC3 wcrkgcleg door de h1 het econ~ gt•d<'cllo d~ dt• Wl'rkc schnnfdc TARIEI•"

a

...

ca.~t (V«IDWU etertcoMll. e DC, ec1L)

1,.

per pia VIr borball llalldf'IM4• Eente pi ~~erh&llap lolel<fiiCI fllJD ... •13 per f ba&r. Stuu IID~I aa IDI (1!:0~1!4.1 I ~AAJ'STAI ll t~t.RIIU1 Vr) dng, 211 A. dom >an ~ moedu on • lnnerlnce bl t~droddo kl• :s'el, J'atrloi.Jii

Geaklrdku mm. Maua .. Fa"te" tn Jdeaaol vlr ollte.nt. Loo 200 patrone lllaJest> •·,tbo \ll:l: U~L.,, 1ker pr)ae. l)l<a, tlfiOWI o.>ll all) d tn lleld ..,...,. n •n.t nt.l ... 1 1.111 \\ t.! Rad o-lngwt• nrkoop ea bt rocstelle. 0. aanaemon. HORLO u. ~. s rr1 \'aaM, K.P. Verkoop ea 1 dac ( UltUUl\lll ODiltltllg.

Oo

l

II \Ait\\0:'\ II tt~:e wereltlw voedlnaemltldl kleurotolvry. be•tollln~r.-81 •:t'lJ. Jnhl•ntll o.,...~>&n ~ tot uetuurlllt tHUI. .,.., 1

"-roes. ••

bOll~ _.,.., Ole a.~ .. , ... l>arc.

'

(;t ""U"' Hill <XIrtUIK UICif .:obrulk en u tnll~Ung 1:11 Pottlu• •t::'J!, 'li:I(TJ"S 1 IIU Vfrmy WaArom cl.'ln m•hl bt•Mn•ter \ruu, •••,.bull

~

pe hieroor 1ie Nasio-die opko-f leer om republiek >ond? As swyg dan arty nooit Sappe te lie Britse ,f nie. lie Nasio-ie enigste lrritoriale teindelike en swart en ver-kwansuis

!

er

rs . die Na-lie party IS mede-wat bier-en, daar->randwag aanhou-tu. Ons ons volk te alarm :amp van 1 die Na-slot van met ons moet en 'lasionale ~s

mede-r

nie vir rees nie. It beskou 1rtrek bo daarom 'Ou teen-~g slaan

vaarsku-r

del

lS te-lesers prysbe-oen wat as die t my op-nadink. 1eyr het •sbeheer een ge-glo ook 1 handel die toe-neer en naf die die af-s. odig is, lit van-sukses >g van- prysbe-E:k wil wat by r-beleid ~. ! op fa-tsgestel rte vir gemid-ls moet te vir gemid-,s moet l imum-rswarc stel en '~ per- winke-om sy wil - dedin-r ontro-winkel c ver-e lover-e- loe-' word b9nde ~ewel­ ler of so 'n ttocts

•

DIE O.B., WOENSDAG, 10 SEPTEMBER 1952 _{BLADSY DRIE}

GE.E;KINDE.RS SE. B

·

ROOD

AAN NATURELLE.

In de tegenwoordige

'

gedachtewisseliug

tus--sen

voorstanders van algehele gelykstelling van

inboorlingen met het

hlanke ras,

diegene welke

het inboorlingen ras een eigen land en

beschaving

willen geven

en

deze welke van de inhoorlingen

GEVARE VAN

EKONOMIESE

INTEGRASIE

een minderwaardig

industrieel

arbeidsreservoir

willen maken,

valt

het my

op dat de voorstanders van

het

eerste en

laatste

systeem een biologies

feit verouachtzaam. Daarom mag

het niet misplaatst

zyn om nogmaals

myn artikel hetwelk in de Nuwe Orde van November 1946 verscheen

te

herhalen.

Het is een histories en econo- geven w.orden aan !eden van hct

mies feit dat de hoevcelheid. mindcr beschaafdc of

onbe-mensen welke kunnen Ieven in schaafdc ras, dan heeft dit

onbe-een land van bepaalde grote en schaaf<l ras een gelegenheid om

vruchtbaarheid afhangt van hun in bevolkings getal uit te groeien

beschaving, hun werkzaamheid tot een mate welke

onvereenig-en hun voorzorg. Indien zulk baar is met bet gehalte hwmer

een land bewoond wordt door ontwikkeling.

twee of meerdere rassen welker gehalte van beschavlng, werk-zaamheid en ondernemingsgeest groteliks verschilt, waar byna alle onderncmingen het gevolg zyn van de hogere beschaving

en grotere werkkracht van het meest beschaafde ras, en de

werkgetegenheden geschapen

door de hogere besehaving van

het economies hoger staande

gedeelte der bevolking niet naar de werkers van dat boger

bc-schaafde ras gaan, maar ge

-'

GEKLASSIFISEERDE

ADVERTENSIES

TARIEF:

Hulaboudellke K~ewfn&"•:

(Verlowing, buwellk, geboorte,

aterfgeval, In memoriam, gelukweu-•ing, ens.) 1d. per woord; minimum

2/6 per pla.aing. Voorultbetaalbaaor.

VIr berballDga ?5 peraent a.tslag. llaodelaadverteaulee:

Eente ple..alng 2d. per woord. VIr nerbalinga .25 persent atala:g.

lotd<engeld op .,Dle O.B." (ver-•kyn weekllka): 12/6 per jaar of 6/3 per 6 maande. Voorultbetaa.l-baar. Stuur advertenslegeld, beatel-llnga en !Dtekengeld na VOORSIAG (EDllfS.> BEI'EBK, Poabua UU,

KAAPSTAD.

DOODBEBIG

ESTERHUYSK- Sag heengegaan op Vrydag. 29 Augustus 1952 in die ouder-dom van 65 jaar, ons innig gellefde moeder en ouma, Neetje. Soete her-lnneringe bly vir on~ oor.-Die diep tedroefde kinders, an, Anna en Nella Ncl, Patrlotstra<B.t 21, Paarl. 10/9/1

VERHOUDING VERSTEUR

In de mate dat de

werkgele-genheden, ontstaan door de

hogere beschaving van bet

eco-nomies boger staand\ deel der

,,,,,.,,,,,,,,,,,,,._..,,,,nutuutttututttttttttttltE

Deur

~

JOH. VAN RENSEN

~

lllfftiUitUtltUHIHUIUIIIUUIIUIUIIUIUIUIIII\

bevolking, ontnomen worden aan

de werkkrachten van de leden

van bet beter ontwikkelde ras,

kunnen de mensen dezer hogere

beschaving in tyden van tegen-spoed geen bestaan vinden in

overeenkomst met hun hoger·e

beschaving.

Dit was de grondslag van het

ontstaan van de ,.arme blanken"

en de periodieke exodus van

blanke werkers in tyden van economicse teruggang. Dus, het verschaffing van werk

veroor-zaakt door een hogere besc

ha-ving aan naturellen wat behoort

versehaft te worden aan blanke

werkers omrede bet een gevolg

was van bet beschavings peil

der blan.ken, is een tweesnydend

zwaard, bet vermeerderd

per-cents gewys bet aantal inboo

r-Jingen en bet verhinderd de

ver-meerdering van bet blanke ras

door emigratie.

SELniOORD

Daar alles wat leeft zich

ver-menigvuldigt tot het uiterste

bestaansmogelikheden, is het scheppen dezcr mogelikheden

schyding van de baan geschovcn door Generaal Smuts en zyn

economies versteende

raad-gevers. Zy hebben nog een

kor-ten tyd te Ieven en wat na hun

dood komt deerd hun niet

zo-lang het tegenwoordige genoeg

eer en profyt geeft.

EEN UITWEG

Daar is maar

een

uitweg.

~ef de naturellen eei't ge<leelte

van bet land, zorg voor besliste

economiese afsclly<ling en laat

dan <le naturellen hun eigen

civilisatie uitwerken naar hun

vermogen. De toekomst van

Zuid Afrika toe te vertrouwen

aan diegene welker uibicht

be-grens word door de hoe\'eelheid

profyt die in de tegenwoordige

tyd gemaakt kan worden is het

toppunt ''an dwaashei<l. Ecn

voorbeeld van zulk een

dwaas-heid Ievert de Vereenigde Staten

van Noord-Amerika. Door het doelwit ,.get rich quick" na te

jagcn is de teelgrond in het

westcn dermate uitgebuit dat het nu in een woesteny

vcran-derd is, en al het extra profyt

dat de grond uitbuiters gcmaakt

hebben moet door hun

nage-slacht in extra belasting

opge-bracht worden om het

goever-nement in staat te stellcn de

schade te trachten tc hcrstellen.

NOG ERGER

Maar de gevolgcn van het

gc-bruik van naturellen voor werk-zaamheden welke uitsluitend

te-weeg gebracht worden door de beschaving van het blanke ras, en welke by natuurrecht

beho-ren aan de werkers van dat ras,

is nog vecl erger. Het kan niet

hersteld worden, want het is

het einde der blanke besehaving

in Zuid Afrika binne de

vol-gende 100 jaar.

TE KOOP

Gcsklcdlrundlge sportsgeweer.

11.2-mm. Mauser (Sauer) gebrulk deur .,Fasle" in Sangiro se .,Op Safari." Idea&! vir grootwlld vanar koedoe tot ollfant. Loop perfek, akkuraat. £~5. 200 patrone vir £15. - Jerllng, IDa llta.Jestys-gebou, \Johannesburg.

27/8/3 MEUBELS

.\IEUBELS.-Beter Meubels teen bll· •lker pryse. Babawaentjles, stootkarre-tjit!s, drtewiele, ltnoleums, tapyte, eos .• ook altyd on voorraad. Oeen katalogu.s.

Meld waar~n u belangstel. -

VlSSER->tt;UliF.I.S, Langstraat 179, Kaapsta.cl. 3/12/11

RADIO

l.Ol'W EN LOUW, die Beroemde

Radio·ingenleurs, :Staaleweg, Parow, verkoop en herstel Radio's en Elektriese roestelle. Oereglatreerde Elektrisiteita-e.annemen. Foon 9·8435.

door een hoog ontwikkeld ras De natuur kent geen

liberalis-ten behoeve van een laag ont- me, geen dcmokratie en geen

wikkeld ras zelfmoord voor het menslike rechten. Dat zyn sl

ag-boger ontwikkelde. De ware woorden van Yolksmeeners en

positie en de onontkoombare politieke groepen verzot op gevolgen daarvan werden dui- macht en de voor<lelen daarvan. delik gezien door wylen Gene- De natuur kent enkel mog

elik-raal Hertzog en zyn raadgevers, heden onder condities geschapen

met het gevolg dat een afschy- door haarzelf. Wy kwmen Gods

dings schema (segrcgasie) tot water over Gods akker Iaten

stand kwam waardoor de euvels !open. Maar wy kunnen door

van het zamenlcven van econo- dyken op te werpen Gods water

mies en kultureel verschillende uit onze akkers houden. Zo

rassen bedwongen kon worden., kunnen wy ook de vloedgolf van

Onder de druk van fabriekanten

l

gekleurde en onbeschaafde ras-en ander groot bedryf is heel sen in Zuid Mrika beberen tot

wat water in de afschydings ons en hun voordeel. Het is

wyn gegoten. En nu is de af- nog niet te laat. HORLOSIES EN BRn..LE

R. ,J. STEYN, De VIIUersatnat 11,

Vasoo, K.P.-VIr horloslea en brllle.

Verkoop en repareer. Pereoonllke aan·

dag. 19/9/TK

Eie Tradisie in Hoe Kringe

GRYSHARE

GRYSHARE, skllfers, ou voorkoms, onnodlg. Oortulg u self deur

GRY8-~lev. E. G. Jansen, eggenote '\'an die

goewerneur-generaal, bet as beleid neergele <lat geen drank verskaf sal word op haar tninpartye nie - net koffie en tee.

HAARWONDEB, die jongste kunsma- Afaesien van die meriete van

tlge wereldwonder, haar- en kopvel- ..

voedlngsmiddel te gebruik. Skadeloos, die saak, is dit verfrissend om kleurstofvry, 5s. per b.>ttel, geld met • h a 1 t Af 'k bestelling.-Boeregeneesmlddels, rosbua n oo.,gep aas e n aner sy

4272, Johannesburg. Dl/9/49 of haar eie tradisie te sien Orywttare eo ba&rd btnne een maand handhaaf, want die neiging om tot natuurllke kleur berate! of geld buitclandse gewoontes, en vera!

terug, vry van kleuratof. BeYorder die Britse gebruike in ons land

1\aregroel. verwyder akllters. li/6 per

bottel, P<>svry. Kontant met bestelllng. te volg, is so stcrk dat ons

open-Die BnereVl'Oo, _bur~~:. Posbu ,559, JobiWlllea- bare Jewe grotendeels 'n stuk

GH/6/50

~fEDISYNE

GESONDHEID Is u regmatlge erfenls.

Oortuig uself deur ous behandelings te gebruik en u kwaal te ontwortel. Skryf, fnllgtlng gratis, Roeregeneesmlddels,

Po8'iiWI 421Z, Johannesbw-g. Bl/9/49

Britsheid is - en waar daar

nog 'n Afrikaanse kleur aan gegee word, is dit gewoonlik 'n blote vertaling.

Die amp wat dr. Jansen be-klee, is natuurlik Brits, maar sy

SIEKTES en KwaJe verban! Opera- lewenshouding kan darem

Afri-slu vermy en gesondbeld berstel. kaans bly Net soos dit die

gc-Waarom dan sal u Ianger ly? Skryf, ·

meld besonderhecte. raadpleeg Die Boere.- woonte is in Brittanje dat die

vrou, l'osbua ,M9, Joban;e:.b~fi

9149

koning en ander hoe lui die

Engelse perdewedren~;~c amptclik

moet besoek, so word ons

goc-werncur-generaal hier in

Suid-Afrika ook soms saamgcsleep

na die perdcwedrenne - of moct

ons se .,mode-parades?

Dit hcrinner aan wyle

presi-dent Kruger sc houding toe hy

in Londcn was. Die Engelse

het hom ook die ,.eer" aangc-doen om hom uit te nooi na 'n

belangrike perdewedren, waar

oom Paul geweet het dobbcl die

hoofmotief is.

,.Nee dankic," was die bon-dige antwoord, .,ck wcel gocd

I

een perd hardloop vinniger as 'n ander."

WIE IS

HULLE?

1\Inr. Fred Hattingh, Ysterplaat,

Kaapstad, skryf:

Volgcns. 'n berig in Die

Bur-ger van 1 deser het een van ons ministers die volgcnde vraag aan sy gehoor op Verceniging

gestel nadat hy gese het dat die uitspraak van Kaapse

Hoogge-regshof die volkshorlosie 'n kwarteeu tcruggedraai het en

die statuswet sowel as die

sta-tuut van Westminster tot be-spotting gemaak het, ,. waarom het hulle dit nie vroeer gese

nie, dan sou ons ons nic tot

sulke gekke gemaak het nic."

Hierdie vraag van die agbarc

minister het my s6 getref dat ek die ander minder bclangrike

uitlatings oor die terugdraaiery

van die Suid-Afrikaanse

staats-horlosie heeltemal links laat le het. Wie is dan nou eintlik die mense wat kon verhoed het dat die agbare minister en sy kol-legas ,.van hulle sulke gekke

gemaak het ?" soos die minister

beweer. Scker tog nie die drie

regters wat die beslissing gevel het nic? Want toe vyf senior

regters dit op 20 Maart

jongs-lede in hul uitspraak gese het,

het die minister dit blykbaar

nie geglo nie. Daarom vind ek die vraag van die minister so uiters belangrik, want ek was eerlik onder die indruk dat op hierdie aarde niemand is wat die minister en sy kollegas sou

Seewater Word

Da/k Algemeen

Gebruik

'n Amerikaanse geleerde, prof.

J. R. Smith, maak daarop

aan-spraak dat dit nou moontlik is

om die sout uit seewater te

haal teen sowat een-vyfde van

die koste wat tot dusver

daar-aan verbonde was. Navorsers

van die Universiteit Harvard

en van die Instituut van

Tegno-logie van Massachusetts het 'n nuwc suiweringstof, bestaande

uit kooltecr en

petroleumpro-dukte, uitgevind wat meebring

dat seewater al byna ekonomies

vir nywerheids- en huishoudelike

gcbruike gcsuiwer kan word.

Volgens dr. J. R. Smith

be-hoort verdcre navorsing dit moontlik te maak om seewater ook vir besproeiing ckonomies

te ontsout.

Op sommige plekke waar be-sproeiingswatcr duur is, sal llit

dalk nou al goe<lkoper wees

om Hewer seewatet· te ontsout.

Dr. Smith meen dat dit

moont-lik behoort te word om

byvoor-beeld AustraiHi se woestyngebied

om te skep in 'n tuiste vir

I

Europa se oorskotbe\'olking.

•!~.-.o.-.o~-a-•--•-•-•

1

..

I

Soos

Ons Lesers

i

Dit Sien

•!•--...-.o-o-0-~0-D_II_II:•

kon oortuig dat dit 'n eerbare saak is vir 'n volk om sy

grond-wet te eerbiedig nic, en nou vra

die minister ewe doodluiters: ,.Waarom hct hulle ons dit nie vroeer gese nie ?" Dis om die

minste daarvan te se -

verras-send!

Hoc dit sy, ons nasionaalgc-sinde Suid-Afrikaners is die

minister bcsonder dankbaar vir

sy openhartige crkenning wat hy op daardie vraag laat volg het,

want dit beteken tog seker dat

hy in die toekoms versigtiger

sal handel, en hoewel die

den-kende dee! van ons volk hartlik

gelag het oor daardie

terug-draaiery van die staatshorlosic,

voel ons tog baie jammer dat ons ministers, wat

honderdper-sent uit Afrikaanssprekendes

bestaan, hulle in so 'n onbeny-denswaardigc omstandigheid be-vind. Daarom vra ek weer in bclang van ons volk om die hclc konstittfsionele geskil in onom-wonde taal aan die kiesers voor

te Je en hulle te vra om mag tot wysiging van ons grondwet

deur hul uitspraak te gee, dan

kan daar nie Ianger

geredeka-wel word nie. Is dit dan

ver-standig om met oop oc jou kop

teen 'n muur te pletter tc loop

net omdat jou teenstander gese

het jy moet liewer in die wapad

bly?

SA~~t\~

~1~

DIE STEMPEL VAN UITKOMS WANT BY

SANI.AM

IS UITKOMS VIR ELKEEN

Oil is in lyd van nood dal 'n mens na jou eie

mense soek • . .

Oil is in lyd van nood dal 'n mens jou eie mense

yind - by Sanlam

Maak voorsorg vir

uit-koms by SANLAM

~*<=5

Beier

maak

Tabak

Beier Sigarelle

BLADSY VIER _{DIE O.B., WOENSDAG, 10 SEPTEMBER 1952}

---

----

---WESTE BOU VERDEDIGING

OP VALSE GRONDSLAG

Nikt-t

in

die

b

e

leid van

die

'

We

s

t

e

re

e

mooudh

ede

tref di

e

opmerkeame

waa

r

·

u

e

m

er

me

c

r ae

die

feit

<dat

hi

erd

i

e

heleid nog

:.teed~~t

op

"

f'

rhe

e

lding.

voor·oo

t

·dele cu

vahsc

hoop

ge~YJ·ond

i

s

,

in

plaa

s

van op

'

n

reali:.tif':.e

ea

m

e-vattin~

van

die

werk

likh

eid. So pas

i

s

di

e

Amedkaanto>f'

"olk

·

n•tTas

m

e

t

die

aankondiging

van

Churc

hill

-da

t

Eugeland

:.e

toe~eshmf'

hf'wapeniug oor·

drie

of

vit•

t·

jaar

s

al

btrek-en

dam·by is nog

maar net di

e>

~,stn•k"

'

n

sei{Cl'·

heid,

t•n

uic- die> hereikiug

va

n

die

oo~YJnerk

ni

e. Nog

pynlikt-t• was die

uitlating

van

die

fran

s

e

minister van verdediging

,

Pl

ev('n (vader· van

di

e

Europe

s

e u:er)

dat

Frankryk

s

onder nuwe

Amerikaau~e

g«"Jdt>like

steuu

van

m

t>t>

r

as

twe<• miljard dollar in plaa

s

van

die

lo

t>g

e

i'i

e

gde

een

miljard

nic

in !o>laat

s

al w

c

e

s

om die

aanta

l

divi

s

i

e

... op die hecn L

e

hring waar

to

e

daar in

Li

ioin

ahou

ht>:.luit i

e

nie.

\Vanneer mens die diepere

1

Duitse divisies is Europa deur grond van Engeland en Frank- die kragpiramiede van Duits-ryk sc houding ondersock. dan land-Spanje-Turkye feitlik onin-moct mens erken dat die nuwe ncembaar sonder dat 'n enkele ,.vcrrassing" slcgs die voort!<et- Amerikaanse of Kanadese. ja ling is van 'n

verbeeldingspoii-tcrug tt• g1•1•, moct tog 'ir die

blind ... te Duiher 'n be\\)'" wet•.,

dat -.elfs die \\'e'>t('r-.e moond-hl'dl' glad nie daaraan dink om die' hl'rt'niging \an Duitslund te

Wl'l'g tl' hring or st>lfs maar toe

ll' Ia at nie. tiek wnarmee daar begin is:

\\'ant nog EngC'land nog \eral t'rankr)k, het die tx'gt>l'rte om

hul na<,ionalc krag in diem; \an die <,lr:nl tC'en Ru~land te '>tel

- dit• .. elfdl' Rll',land met wie hulle dl'ur 'rit•nd~okapwerdme

vt>rhind is! In N•m·oudigc taal:

!\' ct .. oos tlie C'konomic'>e toe-"tnnd nm Engl'land en die gel

-delikc po.,i~>il' van :Frankryk nie 'rrbt•ter omdnt hul bevolking.,

nie harder wil WC'rk ni(', net so knn en sal die papi(•rvorms van

die Atlantie~>e Vcrbond nil' uit -gevoer word nic omdat die vol -ke van Engeland en :Frankryk nic wil wg nie! (en dieselfdc gel<l 'ir die' Bcrwluxlande en ltaliiD. VERSKOXI!\GS Hiertlie nnakte waarhcid wit die Amerikaansc politick cen-voudig nic crken nie. En omdat bulle dlt nic wil crkcn nic, word duiscndc l'n duisendc vcront-llkuldig ngs anngcbicd: ,Engt-lanrl s1• dollartekort," .,die groot opoHI'rings van lo'rankryk in Indo·Sjinn" lop koste van Duit-sc Vn-emde Ll'giocnsoldate en \\'es-Afrikannse koloniale troe

-pe!l. Met roerl'ndl' aanhanklik-hl'id word die .,vl'rwoesting deur die Duit:;e besetting" in herin-nering gl'bring, 1•n die ,.verstann-bare uitpulting van Engeland dcur sy heldhnflig<• slryd teen

Hitler" oerouc rommcl van

hahn~ wanrhede waarvan <lie

onjuistheid met 'n enkcle blilc

op die Duitse en Ru'>'liese pr('.,.

tasil''> nan die kaak gestel word. Die verbceldingsbelcid ten op-siglc van Engeland en Frankryk word wescnlik onderstl'un deur die di .. kriminasiebeleid ten

op-sigtc \an Duftsland C'n Spanjl', wat in \Vashington onveranderd gebly hct.

KH.\GPU:\"T

Elkc nugtcrC' oorweging van die werklike kragverhoudinge loon duidl'lik dat slegs 'n mili-tcre 'crbond tussen Amerika en Spanje, \\'C's-Duitsland en Tur-l<yc <die nntuurlike krngpira-miedt• van Europa) in staat is om dil' gcslangdc vcrdcdiging vnn Europa (en dnnrmPe \'lln die oostdike oewcrs van 'die Atlantit·Re Osl'nnn vir Amerikal tr verliel<er. Mel 25 ccrsteklas <met bchulp van Am<'rikal toe-gerustl' Spannsc !'n Turkse di-visies en 50 gord lol'grrustc

Deur

dr.

Otto

Strasser

sclfs Engclse soldaat in Europa gcstasioncer word. Die oprig-ting en uitrusting van hit•rdiP 100 divisies, bcstaandl' uil gc-willige en strydbare soldate, sou met behulp van die M arshall-en Nato-miljarde moontlik ge-wces het - en Engeland en Frankryk kon in ruil daarvoor rustig hul afgetakelde ekono-mie en geldelike toestande op-gebou hct.

HAAT

:\laar !>O 'n beleid wil \\'a.,hing

-ton nil' - en wil \eral L<>ndC'n

en Par.rs nit"!- want die belcid

'an die \\'e<,ter>.e moondhedl' was en is minder deur die b l'-geerte ,·ir Europe.,e Hilight'id

belm lot'd as dl'ur dit' bt'gcertl' om Duit<,lan<l ondcr te hou (en

Spanje uit tc <,luit). .\lie poli

-ti('ke en militere maatreel., van die drie \\'e<;terse moondhede '>edl'rt 19!.5 i<; <leur !>O 'n sicklikc

haat jeen<; Duitsland en Spanjl'

b<.>hl.'et·-. dat dit elkc dna<lwC'rk

-likt' weer-,tand teen ;\loskou in

Europa uit.,luit.

Die pro-Westerse Bonn-n•ge-ring in Duitsland gaan hicrmcc saam en sal dit ook nie wang om die Rheinbond-bell'id aan 'n

volkstemming te onderwerp nil', Bonn is so bang vir die nan -staande verkil'sing dat hy die mees groteske verkiesingS\\'I't opstcl ten cinde die wil van dil' Duitsc volk te Vl'rval(;. En Bonn weet dat hierdie kaartl'-huis wat hy besig is om op te rig. ineen sal stort die oomblik dat die eerste windjie uit die Ooste daarteen aanwaai.

Dnarme1• vcrval ook die l'nig-ste argument wat Adcnauer kon aanvoer vir sy Rht'inbond-bcleid: naamlik dat dl·ur saam tc gaan met dil· <oi:nskynlikl xterker wordcndc \V!'ste die Russe ,,een-dng" tot 'n vrc<'dsame tl'rugtog gcdwing sal kan word asook die ll'ruggnw<• vnn die geroofde Duits1• Oosldike gcbiedl• 'n

rcdcnasi<• wal dag-in dag-uit hl'rhaal word ondank:; die on-wcrl<lil<hcid dnarvan. Hierdie n•d1•nnsic is Of 'n li'UI'n Of 'n illusic van die begin. die' .. daag-liks st<•rker wordl'nde \Veste," tot dil' illusic dat l\Ioskou voor Eis1'nhow1•r se spooklci•r sal tl'rugval tot agter die Aeral-gebergtc sondl'r om selfs maar 'n poging ann tc wend om hom mlliter te \'erdedig'

Gt;LEE:\"THEH>

Vir Duitsland bl:l1 ken die ver-bondenheid aan die \\'psterse moondhede nil• net die ewige skeiding tussl'n Oos- en \\'es

-Duitslnnd ni~. maar dit hcroof

hom ook diP gckcntheid wat dl'cls gl'bicd word dcur 'n bot-sing lusscn die Angel-Saksers en Ruslund t•n dPI'Is deur dil' vryhPidslryd van dil' ond!'rdruk

-tl' vollw van dil• Britse l'n Franst• im (H'rinlisnw. '

'n Blilc op J•;gipte en Pl'rsiii, op Morold<o l'n Tunisii;, en ook op IndW t•n Palcistan, op Birma en Indont•sii_;, toon watter ver-r<•ikt•nde moonllikhl'dc daar vir

'n egh• Duitse beleid gcbicd word ''ir die hede en die' toc-I<Oms. AI hierdie moontlil<hede won! diP kop ingcslaan dcur \Vel!-Duitslnnd sc vaskoppeling

nan Engeland "" Frankryk. In plans van so 'n bl'IPid te volg wnt aansluiting sock by aile

vry-OXWAARHEID hcidslwwcnd!! \'Olkc 'n beleid

\\'at ,·anuit Duit-.p oogpunt _{.,0 wat t'kOnomics en kultureel vir} , erba ... •nd is, is dat die illu-.ie Duitslnnd ontsaglik vccl kan

van Bonn as <,ou die' \\'P.,tl'r ... C' bl'tl'kcn koppel Adenauer

moondhede •n verenigdl' en gl'- \\'c.s-Duitslnnd ann die haatbe

-..,0nde Duitsland begt>er, gt•glo ln_aJde 1•n sltuptrc~ken.dc

kolo-kan word. Tereg wy., die so- male stch1;l van d1e \\ este. '!ialistiese Party <;teeds WN'r

I

Dit•

~;o>skicdcnis

snl egtt•r in

daarOJ) dat die \Yester~>t' moond- tJie I'Prsh• plans aan

\\'ashing-hede hul bel~>id van 'n vPrl'nigdt• ton die n•kening \'Oorle vir 'n

Duitsland kan begin dpur dil' h!'kid wal met blinde

hardnek-~aar en die ,Grem.herst(>JJing~>" kiglwid vas gchou hPt aan 'n

in die' \\'est~> terug tt" gee, ypr•al poliliPI< wat gl•grond was op

daar Duitsland tans 'n ,.gt·l~k- illuxit• t•n g1•voel in pluas van op

l)eregtigde" bondgenoot 'an dh• nugtt•n• feil<•.

\>\'est(' gl'wortl het. Dil' \WiPring

om bit>rdil' bl'roofdl' gl'bil'<le

l

...

...

():ii: ..

j~~~c;~·

...

...

I

JAARGA.

'

~W

19~1951

Nou verkrygba.ar teen £1 5s. elk.

PRAGTIG INGEBIND

~

J'OORRA.A.D

BAlE BEPERK

~

RESTEL DUS DADELIK BY:

:

VOORSLAG (EDMS.)

BPK.

i

<lroott' Kerk-gehoo 703 Kaapstad

...

,

·.

'

SKIE.RE.ILANDSE. O.B.'s BE.LOOF

£100 VIR NUWE. BLAD

Die groot mate ,·an I'C'n.,gt•- Mccr as 30 mense was

teen-'>indheid en koer.,bt'\\ U'>thl'id

I

woordig en nadat ,·erversings

waarin die Laertrek in Bloem- bcdien was, is 'n paar koeke

fontein afgesluit hl't, ht•t 'n opgeveil. Sommigc het soveel

aansienlike gee<,drif in die' ₁ as £1/1/- gt•haal. 'n Bedrag van

Skiereiland aangl'<;teek. LNle i., £8/10/2 is by die geleentheid i

n-vuur en Ylam 'ir die toelcom-.

1

gcsamel.

en die generaal'lknp YIUl mnr. Nn mnr. Strauss mel'dcel, is J. A. Strau<;s het Vrydagaand byna die helfte van die £100

ty(lPns 'n tpe-nanll by die' hui~> reeds die nand daar by wyse

\'an mnr. en mcv. S. J. Kamrft•r, van beloftes vcrscker Bellville, ondernel'm om £100 by ·

te dra tot die fonll'll' van die

nuwe rcpuhlikein<,e blad \\Itt

eerlang sal Yerskyn.

OOM KOOS VISSER

Een figuur hl't op die on-langse Laertrek dil' aandag van laergangers getrek. Dit was oom Koos Visser van VC'Iddrift, wat tl'n spyte van hoc ouderdom en liggaamlike swnkhdd die hcle afstand uit Kaapland

afge-Je het na Bloemfontdn in 'n vragmotor. Oom Koos ~<e stand-punt was dat waar belangc van sy volk op die spel is. daar moct hy wees iolank hy nog kan rocr. Ons hocde a'f vir oom Koos!

Republiek AI

Oplossing

(Vcrvolg van bladsy 1 kolom 5)

dooie hand van Brit"~' \'Crhon

-denbeid Yan ons af tc rnk.

,.Hoe?

,Deur 'n \'rl e r('publick,

buite die Statcbond, tot -.tnnd te bring."

STAAT:\IAXSKAP

Dit is te hope dat die n•gc-ring die advies \'an Die Trans-valer sal aanvol'r, l'n d1e slui lig-heid sal stank om voor te gee dat die volk se .,vryhl'id~tryd" gclee is in 'n ::;tryd tcl'n die geregshowe van dll' land l'n in die instelling van 'n Hoi> Hof van die Parll'ment. Ons stryd gaan nil' teen ons eil' howe nic, maar tel'n die Britse grondwet en instellings.

Dil' weg van slnnt~mansl<np

en die weg van \'ryhl'id is eli<•

weg na die Rcpubliek Lant ons saam daarhet•n marsjccr!

Afrikaners

se

Toegang

na

S.--Rhodesie

Gehalveer

Die Suid-Rhode<,ic~e beperk

-ing-. op d:e intog ,·an l'n

ie-burger-. hct rl'ed., soYt>el wehlae

behaal dat Brit..,e immigr:mte

~~·durendt> ,Junit' toegeneem bet

in 'ergt>l~king met 'erlede jaar

-.e Junie-s,Yfer terw~ I die getalle

\an {'nie-burger'i met meer as

die ht•lftc gcdaal ht>t.

Dit is dil• gcvolg van die kwota-stclsel wat ·n paar mannde gl'ledl• ingcvoer is nadat daar in verskillende kringe besorgdheid uitgespreek is oor die• sterk sroom Afri

-kaners wat Rhodesie binnekom en die gcvaar van tweetalig

-hcid wat later mag ontstaan. Tcrwyl daar vcrlcde jaar in Junie 708 immigrante uit die Unie die gebied binnegegaan het, was die ~;yfcr verlede Junie maar net 321. Daarenteen het dil' immigrante uit Brittanje van

H3 tot ·1!\2 toegeneem.

'n Lotu ... ~ta<l wat mcer as

2,000 jaar oud is, is deur 'n

Japanese tuinkundige geplant

~~~ is bc1<ig om te groei. na hy bew1•er. Hy het die saad in die houtwcrk van 'n prehistoriese knno g~vind en dit :o;al later in diP janr blom.

.. on~ O.B." word gedrult deur Pro F.:ccJesla-Drukkery, Blrdstraat, Stel· lenbo•ch, vir die elenaars en uit~te·

wers. Voorslag (F.:dms.) Be perk. r.roote Kerkgebou 703, Posbus 1411, Kerkpleln, Kaapstad.

r

om~~!.:~,,!~~~

PJ!~~i

~

~

5

W

Giant Potloodskcrpmal<er~ .. . .. . . .. .. . . .. .. . 24/3

Elite Draadhcgmasjiene .. . .. . ... ... .. . .. . ... 38/0 Dubbele Gins Inkpottc ... ... ... ... ... ... 10/9 Afrolpapier 13 dm. x 8 dm. ... ... ... .. 10/2

Tikpapier 13 dm. x 8 dm. ... ... ... ... ... 12/0 Tikpapier 10·dm. x 8 dm. ... ... ... ... ... 9/0

Losblad Grootboekc- alle grootlcs in YOOrraad vanaf 88/0

A.lle

Kantoorbl

•

n

o

di

g

dlwd

t

• t

·

oormdi

g

-

Dit

sal

u

betaal

om

u

t

·o

l

ge

nd

e

b

e

s

te

llin

g

by on

s

te

plan

s

.

SOLMS VAN NIEKERK

(EDMS.) BPI.

Keeromstraat 95, KAAPSTAD

£ ' 2 "'' l Telefoon 2-7071 DAMES-, MANS- en KINDER -UITRUSTERS SNYERS

UNIEWINKELS

- - - BEPERK

-KERKSTHA \T

27:) -

PUE

T

ORI

_

\

Takke: Johannesburg, Germiston, llcnoni, \'~n·cniging, 1\:aapstad

Geregistrc Jrg. 11.

BRJ

BES

]

Die ~ hoofbri'IU

te

..,}>I'll. £22,000,01 afiC'wC'rin dien.., ger i., in 1\laf Op I!\ ~ mnr. Pau spoorw1•il, voorbl'eldt lings wnt is, en na sommlgl' twee jaar bcloofdc WERING \'certig in die' CN af~cll'wcr Britse trn vang nil'. WIIC'IlS I'll wnt ,·ir wa", h~ t Laa ... gi'IIO~ een-. voor Drie lokor nfgl'lewcr afgclewer DUITS Rl'edS c Duitse n staat van die Brits• getref tw ing teen fabr:ekl' Australle byvoorbeE van Duit die Duit £140,000 1 prys van het die nt>em on af tl' le~ van die 1 maal so 1 so goedk' SWED Dil' Su1 leiding h langse S het na 'r Die pry! helfte v1 Britse fir ske!'pshe:

aansienli'

oorlogse wat vir word eon 'n nard vastt'lan~ ding.''

He

I~

as l

Britse kort ook mcdedinl nywerhe< kaanse s1 word Is stowwe mcer as as d'e pr duk. Materil uit Eng word de jaart aa1