Schokker - enquete Schouwen - Duiveland 1960

SCHOKKER-ENQUÊTE SCHOÏÏWEN-DÏÏIVEUND I960 Ir. P. Riepma Wzn. De teelt Me3. A. Veenbaas De kwaliteit RAPPORT NR. 101 APRIL 1962

_ 3

-INHOUDSOPGAVE Biz. Inleiding en werkmethode 5 Resultaten teeltonderzoek 7 I . D e zaadopbrengst

II , Opbrengst en samenstelling van de grond en bemesting III. Opbrengst en voorvrucht

IV . Opbrengst en aaltjesbezetting

Resultaten kwaliteitsonderzoek 12 I . De kwaliteit van de partijen

II • Samenhang diverse eigenschappen

III. De kookkwaliteit van de erwten en de samenstelling van de grond

Vorrichte bopnlingcm 19 Lijst van partijen mot gegevens over de kwaliteit 20

INLEIDING EN WERKMETHODE

De kwaliteit van schokkererwten loopt soms nogal uiteen, wat aanleiding kan geven tot klachten in het afzetgebied Engeland, dat voor dit produkt verreweg de "belangrijkste importeur is.

De vraag rees of en in welke mate bodemkundige factoren e.n de verpleging van het gewas van invloed zijn op deze kwaliteit. Voorts zou hierbij de vraag aan de orde komen of door teelttechnische maat-regelen nog verbetering van de kwaliteit kon worden verkregen.

Om dit te onderzoeken werd in i960 in het belangrijke produk-tiegebied van schokkererwten Schouwen-Duiveland, een enquête inge-steld, waarbij ruim 60 met Big Ben-schokkererwten bezette percelen waren betrokken.

De verzamelde gegevens van uiteenlopende aard hadden o.m. be-trekking op de bodemomstandigheden, bemesting, verpleging, ziekten, plagen, aaltjes e.d. Tevens werd de zaadopbrengst per ha opgenomen, waardoor tegelijkertijd en zonder extra moeite de samenhang tussen de opbrengstbepalende factoren en de produktie per ha kon worden nagegaan.

Dit onderzoek vond plaats in nauwe samenwerking met de Bedrijfs-studiegroep "Schouwen-Duiveland". Deze spontane medewerking deed het verzamelen van de gegevens op vlotte vrijze verlopen.

Voor het kwaliteitsonderzoek werden vlak vóór het binnenhalen of dorsen gewasmonsters van 2 à 3 kg per perceel, bestaande uit

kleine plukjes gewas uit een aantal ruiters, verzameld. Deze gowns-monsters zijn met niet voorverwarmde lucht op het Droogtechnisch La-boratorium nagedroogd, waarna werd gedorst. Voor bepaling van de kwaliteit werd het zaad verzonden naar het Laboratorium voor Peul-vruchtenonderzoek (Hoofd: Mej. A. Veenbaas),

Voor de waarnemingen van het gewas en het verzamelen van diverse gegevens droeg het Proefstation voor de Akker- en Weidebouw zorg. Tevens verleende de Heer J. Rentier te Zierikzee medewerking bij het onderzoek. Hij verrichtte waarnemingen en verzamelde een groot aan-tal voornamelijk bodemkundige gegevens.

-RESULTATEN TEELTONDERZOEK ' I. Se zaadopbrengst

In het algemeen was de zaadopbrengst van de Big

Ben-schokker-erwten op Schouwen-Duiveland in i960 zeer goed. Deze bedroeg

gemid-deld 44OO kg per ha, wat ca. 200,kg meer i s dan de in i960 b e r e i k t e

gemiddelde zaadopbrengst van schokkers in Zeeland. De hoogste o p

-b r e n g s t -bedroeg 56OO kg/ha, - wat twee keer voorkwam - de l a a g s t e

3400 kg per ha» De v e r d e l i n g over w i l l e k e u r i g gekozen p r o d u k t i e k l a s

-sen was a l s v o l g t :

I . Opbrengst k l e i n e r dan 4000 kg per ha - 4 p e r c e l e n - 7 %

I I . Opbrengst . t u s s e n 4000 en 4500 kg per ha - 33 p e r c e l e n - 35 f°

I I I . Opbrengst t u s s e n 4501 en 5000 kg per ha - 20 p e r c e l e n - 33 fo

IV . Opbrengst g r o t e r dan 5000 kg per ha - 3 p e r c e l e n - 5 f°

Uit de gegevens blijkt dat bijna 90 fo van de p e r c e l e n een opbrengst

t u s s e n 4OOO en 5000 kg per ha h e e f t geleverd en de u i t s c h i e t e r s naar

boven en beneden s l e c h t s een f r a c t i e van het t o t a a l parceelaantal uitmaken.

Dit hoge produktie niveau dat in £?60 misschien v.ïit extra, npar voran kwam en d ;; tetrektelijk

geringe spreil'n^, fc-ii het zocken na.fr een mogelijke samenhang tucsen do

opbrengstbe-palende f a c t o r e n ( b . v . pH, f o s f a a t e . d . ) en de zaadopbrengst n i e t

t e n goede. Om deze samenhang t e onderzoeken werd de zaadopbrengst van

de geënquêteerde p e r c e l e n g r a f i s c h u i t g e z e t tegen de afzonderlijke

opbrengstbepalende f a c t o r e n . Tevens v/erd een wiskundige analyse t o e

-g e p a s t . We l a t e n h i e r achtereenvol-gens de belan-grijkste' r e s u l t a t e n

de revue p a s s e r e n .

I I . Opbrengst en s a m e n s t e l l i n g van de grond en bewerking

a . Percentage a f s l i b b a a r

Van een samenhang tussen percentage afslibbaar en opbrengst is weinig te bespeuren. De vier lage opbrengstniveaus liggen in hot traject l6 tot 40 fo afslibbaar, -de drie topopbrengsten tussen 25 en 39 ?o.

b. Percentage humus

• Op de meeste percelen ligt dit percentage tussen 1,5 en 3 f°> In sommige stroken (b.v. omgeving Kerkwerve) komen gehalten tussen 7 en 9 f° voor. In het algemeen is van een samenhang tussen het

percentage humus en de opbrengst geen sprake. Topopbrengsten komen voor bij een huirufpercentage van 2,3 - 2,5> de laagste opbrengst-niveaus werden bij een humuspercentage van 1,4 "tot 2,1 aangetroffen. c. pH-KGl

De pH liep van perceel tot perceel betrekkelijk weinig uiteen en schommelde t.ussen de waarden 7?0 en 7y9« Slechts twee percelen hadden een lagere pïï, namelijk respectievelijk 6,2 en 6,7.

De verdeling van de percelen naar pH-klasse is als volgt; pil kleiner dan 7 - 2 percelen - 3 fo

pH 7,0 t/m 7,2 - 6 percelen - 10 % pH 7,3 t/m 7,5 -45 percelen - 71 % pH 7,6 t/m 1,9 -10 percelen - l6 <fo

Het hoogste opbrengstniveau à 56OO kg/ha werd bij pïï 7)1 resp. 7,4 bereikt, terwijl de laagste in het pH-traject 7?3 tot 7?5» Bij de betrekkelijk lage pll's 6,2 en 6,7 werd resp. 4400 en 4200 kg

zaad per ha geoogst. Dit "betekent d a t bij deze pH-waarden nog een

vrij-wel gemiddelde opbrengst i s b e r e i k t .

In het algemeen i s een samenhang t u s s e n pïï en zaadopbrengst n i e t

aantoonbaar. Bij dezelfde pH kunnen zeer uiteenlopende opbrengsten

worden gehaald. Om een paar voorbeelden t e noemen: bij pH 7? 3

schommelde de zaadopbrengst t u s s e n 3600 en 5200 kg per ha, bij pH 7?4 t u s

-sen 36OO en 56OO en pH 7?5 t u s s e n 3400 en 4800 kg per ha.

De gemiddelde zaadopbrengst bij uiteenlopende pH i s in t a b e l 1

weergegeven.

Tabel 1 Gemiddelde zaadopbrengst bij u i t e e n l o p e n d e pH

pH-waarden

kleiner dan 7?0

7,0 t/m 7,2

7,3

7,4

7 , 5 "

7

96 en hogere pïï

aantal

percelen

2

5

14

16

14 •

9

gemiddelde

zaad-opbrengst kg/ha

4300

4500

4500

•4400

4300

460O

Uit t a b e l 1 blijkt dat de gemiddelde opbrengst bij uiteenlopende

zuurgraad weinig v e r s c h i l t . Van een r e g e l m a t i g verloop i s evenmin

v/at t e merken.

Kal_k-,_kali

>

-_en fosfaatto_estand van de_grond

Het percentage k a l k X"CaC0 T van de op Schouwen-Duiveland

geën-quêteerde p e r c e l e n i s vrij hoog. S l e c h t s bij 4 p e r c e l e n l a g d i t

ge-h a l t e beneden 1 i

9

terwijl op 13' p e r c e l e n meer dan 5 f° CaCO, werd

aan-g e t r o f f e n . De overiaan-ge 46 p e r c e l e n nemen t u s s e n deze beide u i t e r s t e n

een middenpositie i n . Een samenhang t u s s e n zaadopbrengst en k a l k g e

-h a l t e van de grond v/as e c -h t e r n i e t aantoonbaar, wat eveneens g e l d t

voor h e t k a l i - en f o s f a a t g e h a l t e van de grond.

Dit v/ordt i n h e t volgende s t a a t j e in beknopte vorm g e ï l l u s t r e e r d .

Opbrengstklasse

5OOO kg/ha en meer

4001 tot 4999 kg/ha

4000 kg/ha en minder

f CaCO

3 - 8,4

0,1 - 7,8

0,5 - 8,1

K-gehalte •

27-46

I8-52

17-51

P-Al

16 - 45

l8 -r 72

20 - 54

Topopbrengsten kunnen z o a l s u i t h e t bovenstaande blijkt, bij zeer

uiteenlopende k a l k , k a l i en f o s f a a t g e h a l t e n van de grond, v/orden b e

-r e i k t . Het lijkt e-r e c h t e -r e n i g s z i n s op dat voo-r deze topopb-rengst van

5OOO kg/ha en meer een hogere minimumwaarde voor het k a l k en k a l i

g e h a l t e i s v e r e i s t . Immers, deze bedroeg voor het hoogste o p b r e n g s t

-niveau 3 i CaCO , terwijl bij de l a g e r e o p b r e n g s t k l a s s e n 0,1 t o t 0,5 i

CaCO, a l s k l e i n s t e waarde werd gevonden.

Voor het Kgehalte g e l d t h e t z e l f d e . De minimumwaarde van de t o p

-opbrengst was 275 die van de overige o p b r e n g s t k l a s s e n 17 t o t l 8 .

Fo sfaat-_en_kalibemes t ing

De bemesting van het erwtengewas mot f o s f a a t l i e p u i t e e n van 0 t o t

125 kg P O 'per ha 5 h e t merendeel lag in het t r a j e c t 45 t o t 90 kg P^O^.

Merkwaardig is dat de beide topopbrengsten bij een gift van 45 tot 65 kg P^Oc Pe r ka werd bereikt, terwijl bij een hogere gift à

90 tot 100 Kg P 0r per ha de laagste opbrengsten werden vastgesteld.

Een algemene samenhang tussen de hoogte van de fosfaatbemesting en de zaadopbrengst is echter niet merkbaar.

Het valt op dat op ruin: 60 % van het aantal in het onderzoek

betrokken erwtepercelen geen kalibemesting werd toegepast. Het lijkt er niet op dat dit de opbrengst in enige mate heeft geschaad.,

Merk-waardig is dat bij het achterwege blijven van kalibemesting de hoogste maar eveneens de laagste opbrengsten werden aangetroffen. Evenals bij fosfaatbemesting is v. :: een algemeen geldend verband , Uis s en

kalibernesting en opbrengst geen sprake« III. Opbrengst en voorvrucht

Diverse gewassen werden als voorvrucht, voor erwten in i960 op Schouwen-Duiveland aangetroffen. In tabel 2 wordt hiervan een over-zicht gegeven, terwijl daarin tekens de gemiddelde, laagste en hoogste opbrengst is opgenomen. Tabel 2 voorvrucht gerst t arwe haver granen totaal aardappelen bieten hakvruchten tote bl.maanzaad luzerne kunstweide en weiland aantal percelen 22

9

2

.33

6

13

19

1_

2

2

fo van de percelen

' 39

16

4

59

10

23

33

2

4

4 '

gem. onbrengst

4425

4575

46OO

4475

4375

• 4425 •

4400

4200

4600

4050

laagste opbrengst

3600

3600

420O

36OO'

4000 '

38OO

38OO

4400

4000

hoogste opbrengst

5600

56OO

5000

560O

4750

5000

5000

4800

4100

Ongeveer 60 '/o van de erwtepercelen hadden een graangewas, in

hoofdzaak gerst, als voorvrucht. Voor een derde van het aantal per-celen was dit een hakvrucht, veelal bieten«

Een duidelijk verband tussen voorvrucht en opbrengst aan erwten is niet aanwezig. De grootste- verschillen kwamen bij de granen voor waar de opbrengst van 36OO tot 56OO kg per ha varieerde. De gemidde'lde opbrengst is bij een hakvrucht als voorgewas niet hoger dan bij graan als voorvrucht. Misschien mag men stellen dat de omvang van de op-brengstverschillen bij een hakvrucht als voorvrucht t.a.v. de granen v/at zijn af gez.v.- kt. De spreiding loopt tussen 38OO à 4000 kg/ha tot

475O à 5OOO kg per ha, terwijl bij 'een graan als voorgewas de zaad-opbrengst van erwten varieert van 3^00 tot 56OO kg per ha.

IV. Opbrengst en aaltjesbezetting

Van ieder perceel werd een grondmonster genomen voor onderzoek op schadelijke vrijlevende wortelaalt jes. Dit onderzoek is door het Bedrijf3laboratorium voor Grond-en Gewasonderzoek te Oosterbeek

uit-gevoerd. Wij beperken ons bij de bespreking tot die soorten waarvan men met zekerheid weet of verwacht dat deze voor erwten schadelijk kunnen zijn.

1. Het_ e.rwte_nsys_te_naal_t j_e werd niet in aantoonbare mate aangetroffen.

Alleen op één perceel is -per 100 ml grond één leeg verdacht cysten-aaltje waargenomen. De opbrengst van het perceel bedroeg 4100 kg per ha, wat dus iets beneden het gemiddelde, dat 4400 kg/ha bedroeg, • ligt. Het erwtencystenaaltje komt in Zeeland plaatselijk in vrij

ern-stige mate voor. Het lijkt er niet op dat de opbrengst van de in

i960 in het onderzoek betrokken percelen op Schouwen-Duiveland op enigerlei wijze is beïnvloed.

Van de vrij levende wortelaalt jes zijn verder verschillende soor-ten te noemen. We bespreken alleen soorsoor-ten waarvan schade aan het erwtengewas kan worden verwacht.

2. Pratv_l£nohus_thorne_i_(Pth)_, een vrij levend wortelaalt je dat in hoofdzaak op zwaardere gronden voorkomt. Uit gegevens van "Ooster-beek" wordt de indruk verkregen dat deze soort zich goed op erwten thuisvoelt en daar waarschijnlijk ook schade kan veroorzaken. Dit aaltje wordt vooral door tarwe aangekweekt, terwijl bij het onder-zoek op Schouwen-Duiveland blijkt dat ook na gerst en op gescheurd weiland en kunstweide hoge aantallen voorkomen. Er is echter nog geen aantal te noemen, waarbij met zekerheid kan worden gezegd, dat er bij erwten schade optreedt. Bij het onderzoek verdienen 4 perce-len onze aandacht, waarvan de gegevens in de volgende tabel zijn vermeld. perc. nr. 52 74 98 100 gewas 1957 -aard. wei gerst onbekend gewas 1958 gerst wei aard. onbekend gewas 1959 gerst wei t arwe gerst aantal aaltjes Pth per 100 ml grond 650 665 665 I825 erwtenopbrengst in kg per ha 4300 onbekend 4700 46OO Uit dit overigens beperkt aantal gegevens wordt de indruk ver-kregen dat het met de door Pratylenchus thornei aangerichte schade nogal meevalt. Zelfs bij een zware bezetting van 1825 Pth-aaltjes per 100 ml grond ligt de opbrengst boven het gemiddelde. Ook de

overige opbrengstcijfers geven geen aanleiding tot grote ongerust-heid. Het is niet waarschijnlijk dat de zaadopbrengst in waarneem-bare mate door het optreden van Pratylenchus thornei is beïnvloed. 3« Praty_le_n£hus_pe_ne_trans_(Fp_)

Deze soort, die vooral op lichtere gronden voorkomt, kan in erwten schade veroorzaken. Dit aaltje werd slechts op 4 percelen aange-troffen. De bij het onderzoek gevonden aantallen zijn echter vrij laag, wat uit de volgende tabel blijkt.

perc. nr. 51 67 93

66

gewas 1957 bieten onbekend luzerne aard. gewas 1958 bl.m.zasc aard. luzerne gerst gewas 1959 aard. t arwe luzerne bieten aantal Pp per 100 ml grond 8 25 40 45 opbrengst in kg per ha 4300 4400 48OO 48OO

11

-Een samenhang tussen bet aantal gevonden aaltjes en de zaadop-brengst is niet te bespeuren.

4» Me_lo_idp_g^;ne_-j.arve_n

Dit zijn larven van het wortelknobbelaaltje, Ueloidogyne hqpla? die o.a. erwten kunnen aantasten. Dit aaltje werd slechts op 3 percelen aangetroffen. Verschillende gegevens zijn in de onderstaande tabel verwerkt. perc. nr. 105 103 102 ge v/as 1957 gerst kunstw. onbekend gewi.s 1958 gerst kunstw. gerst gewas 1959 bieten • kunstw. bieten aantal larven 25 35 65 zaadopbrengst kg per ha 4400 4000 4100 De opbrengstcijfers suggereren

enige schade heeft berokkend.

RESULTATEN KWALITEITSONDERZOEK I . De k w a l i t e i t van de -partijen

Bij de h i e r v o l g e n d e b e s c h r i j v i n g ' van de k w a l i t e i t d e r p a r t i j e n zijn t e r v e r g e l i j k i n g e n i g e g e g e v e n s opgenomen u i t h e t P . A . W . - r a p p o r t ar» 76? b e t r e f f e n d e de k w a l i t e i t van een c o l l e c t i e s c h o k k e r m o n s t e r s u i t h e t g e h e l e l a n d e v e n e e n s o o g s t . I 9 6 0 . Deze c o l l e c t i e was z o d a n i g s a m e n g e s t e l d d a t de o n d e r s c h e i d e n e p e u l v r u c h t e n g e b i e d e n , met u i t z o n -d e r i n g van S c h o u w e n - D u i v e l a n -d , i n v e r h o u -d i n g t o t hun b e t e k e n i s a l s p r o d u k t i e g e b i e d waren ' v e r t e g e n w o o r d i g d .

Voor de v e r r i c h t e b e p a l i n g e n zij verwezen n a a r p a g . 1 9 ,

1. De u i t e r l i j k e k w a l i t e i t van de partijen was, wat de b e z e t t i n g met

p i k s e l a a n g a a t , dooreengenomen normaal goed. In aanmerking

geno-men de minder goode weersomstandigheden in j u l i , waren de cijfers

in het algemeen z e l f s g u n s t i g t e noemen. Het gemiddelde cijfer voor

gaafheid bedroeg 8,15 de cijfers v a r i e e r d e n van 6,5 t/m 99 5»

2 . De u i t e r l i j k e k w a l i t e i t van h e t hand ge lezen produkt was bij 6l % der

partijen normaal goed voor Big Ben, 10 % werd hoger en 29 fo lager

gewaardeerd. In het l a a t s t e geval b e t r o f het in het algemeen p a r

-tijen met een g r o t e r of k l e i n e r percentage l i c h t g e k l e u r d e erwten,

vaak kwam naast de l i c h t e v e r k l e u r i n g nog een zekere r i m p e l i n g

v o o r .

3 . De k o r r e l was in het algemeen zeer goed ontwikkeld. Het

1000-kor-r e l g e w i c h t bed1000-kor-roeg gemiddeld 420 g°, h e t v a 1000-kor-r i e e 1000-kor-r d e van 384 t o t

456 g°, 82 fo der partijen lag boven 400 g. Het 1000-korrelgewicht

was belangrijk hoger dan bij de c o l l e c t i e schokkers u i t het gehele

land, waar h s t gemiddelde 375 g was. Het enige binnen l a a t s t g e

-noemde c o l l e c t i e van Schouwen afkomstige monsters stemde met een

1000-korrelgewicht van 439 g goed overeen met de partijen van de

s cho kkerenque t e.

4 . Het percentage erwten met kwade h a r t e n was, a l l e partijen gemiddeld,

1,15 het percentage v a r i e e r d e van 0 t o t 17| 73/2 der partijen was

vrij van do afwijking.

Bij de c o l l e c t i e u i t het gehele land was het gemiddelde cijfer '] <fo

bij een v a r i a t i e van 0 t o t 40

g

M in 43 $ der partijen kwam h i e r de

afwijking n i e t voor.

De s i t u a t i e was bij de partijen der schokkerenquête dus belangrijk

g u n s t i g e r . Zij mag, in aanmerking genomen de gevoeligheid van

schok-k e r s van schok-kwade h a r t e n , goed genoemd worden.

5» De k o o k k w a l i t e i t was dooreengenomen normaal, i e t s b e t e r dan van

de c o l l e c t i e u i t het gehele l a n d . Eet volgende t a b e l l e t j e brengt

d i t naar voren

13 K o o k k w s l i t e i t na weken en v e r -v o l g e n s koken i n een w a t e r b a d van 100° C . z e e r goed. g o e d - z e e r goed goed g o e d - m i d d e l m a t i g m i d d e l m a t i g m i d d e l m a t i g - o n v o I d o e n d e o n v o l d o e n d e Schokker a a n t a l p a r t i j e n 1 3' 25 17 11 3 2 e n q u ê t e % d e r p a r t i j e n 2

5

40 27 18 5 3 C o l l e c t i e a a n t a l Dar TIJ en

} "

\ 11

1

1 5

J

g e h e l e l a n d % d e r p a r t i j e n _.

45

38

17

Vooral het percentage meer of minder onvoldoende partijen, zijnde 8 'fo, was gunstiger dan "bij de collectie uit het gehele land, waar het 17 bedroeg. Verder lag het percentage ten minste goede partyen, dat 47 was, juist hoven dat der collectie, met 45 c/°'

II» Samenhang diverse eigenschappen

In verband met de betekenis van het P„Qn-gehalto in de erwten voor I . I ^ — » K «.mi., •

-de kookkwaliteit, ligt het voor -de hand'in -de allereerste plaats de samenhang tussen deze eigenschappen in beschouwing te nemen. Zoals uit onderstaande tabel en figuur naar voren komt was ook binnen deze enquête een zekere samenhang aanwezig tussen genoemde factoren;; de spreiding in V 0.---gehalte was echter binnen de diverse kwaliteitsklassen vrij groot.

K o o k k w a l i t e i t z e e r goed g o e d - z e e r goed goed g o e d - m i d d e l m a t i g m i d d e l m a t i g m i d d e I m a t i g - o n v o I d o e n d e o n v o l d o e n d e A a n t a l p a r t i j e n 1 3 25 17 11 3 2 P e r c e n t a g e Gemiddeld 1,10 1,04 1,08 1,04 1,01 1,00 0 , 8 9 P^0K z

5-V a r i ë r e n d van t o t 1,10 0 , 9 8 - 1,08 0 , 9 7 - 1,19 0 , 9 8 - 1,12 0 , 9 4 - 1,09 0 , 9 3 - 1,08 0 , 8 9 - 0 , 9 2 % P.(L in de droge stof 1,20 1,10 1,00 -L -Li J i - _6_ O n v o l - O n v c l d . t o t M i d d e l m a t i g M i d d e l m a t i g doende m i d d e l m . t o t goed

Goed Goed tot zeer goed

17 Zeer

goed Kookkwal iteit Fig. 1 Samenhang kookkwaliteit en P 0,--gehalte

Bij de P p O ^ - g e h a l t e n van 0 , 9 7 t / m 1,12 kwamen zowel z e e r goede en goede p a r t i j e n voor a l s m i d d e l m a t i g e en j u i s t o n v o l d o e n d e . Van de v i e r m o n s t e r s met de b e s t e k o o k k w a l i t e i t waren de p e r c e n t a g e s

P2 ° 5 = °>98> 1 » 0 5 , 1,08 en 1 , 1 0 . Beneden 0 , 9 7 % PpO,- kwamen geen

w e r k e l i j k goede p a r t i j e n voor? bij 0 , 9 2 en 0 , 8 9 $ P j L was de k o o k -k w a l i t e i t o n v o l d o e n d e .

15

-2. Een duidelijke samenhang tussen ko o kkwa l i t e i t en u i t e r l i j k e k w a l i t e i t

( t a b e l 3) was n i e t aanwezig. Y/el werd de indruk verkregen dat de

b e z e t t i n g met p i k s o l bij de b e t e r e koo kkwa l i t e i t en i e t s g r o t e r v/as

dan bij de minder goede» Ook bij andere proeven i s d i t geconstateerd5

h e t zou v e r k l a a r d kunnen worden u i t het f e i t dat op goede gronden

h e t gewas gemakkelijk wat welig u i t g r o e i t mot daardoor meer kans

op gevlekte en v e r k a l k t e erwten»

Wat h e t handge lezen produkt aangaat, behoorde zowel h e t b e s t

-kokende monster a l s de twee monsters met do s l e c h t s t e k o o k k w a l i t e i t

t o t de u i t e r l i j k minst goede partijen, d i t in verband met de vele

l i c h t g e k l e u r d e erwten. Bij de siechtkokende monsters was bovendien

van r i m p e l i n g s p r a k e . De d r i e goed t o t zeer goed kokende monsters

behoorden tevens t o t de goede i n ' u i t e r l i j k e k w a l i t e i t . Bij de

kwa-l i t e i t s k kwa-l a s s e n goed t/m middekwa-lmatig-onvoidoende kwamen zowekwa-l goede

a l s minder goede u i t e r l i j k e k w a l i t e i t e n voor.

3<

Wel v/as een zekere samenhang t u s s e n de hoeveelheid p i k s e l en de

u i t e r l i j k e k w a l i t e i t na handlezen. Over h e t geheel genomen werd een

goed u i t e r l i j k na handlezen v o o r a l aangetroffen onder de partijen met

geringe p i k s e l b e z e t t i n g . Het l i g t ook wel voor de hand dat van p a r

-tijen die in zodanige omstandigheden zijn geweest, dat v e e l p i k s e l

kon o p t r e d e n , de a l s gaaf beschouwde erwten tevens min of meer g e

-leden hebben. Het gemiddelde gaafhe ids cijfer was bij de u i t e r l i j k e

b e s t e partijen ook h e t h o o g s t , van de minst goede partijen h e t l a a g s t ,

Uiterlijke k w a l i t e i t

na handlezen

Aantal

partijen

'fo der partijen

met g a a f h e i d s

-cijfer 8 en hoger

Gaafheid

Gemidd.

Variërend

van tot

Beter dan norm,-goed

Normaal-goed

Beneden norm.-goed

6

37

18

83

62

50

8,6

8,1

7,8

9,5

9,5

6,5

9,2

1,9

6,7

4« Bij een beschouwing van lOOO-korrelgewicht en ko o

kkwa

lite

it bleek

het gemiddeld 1000-korrelgewicht van de goede t/m zeer goede

par-tijen mot respectievelijk 428 en 424 g iets hoger te zijn dan van de

middelmatig tot goede en middelmatige partijen, waar het 411 en

42O g bedroeg:; deze op hun beurt lagen iets boven de meer of

min-der onvoldoende partijen, die gemiddelden van 409 en 403 g bezaten.

Uit tabel 3 blijkt dat de spreiding in 1000-korrelgewicht . in het

merendeel der kwaliteitsklassen groot was, het grootst bij de

middel-matige partijen, waar de gewichton uiteenliepen van 392 tot 456 g.

Tabel 3 Be kookkwaliteit on onkele kwaliteitseigenschappen van het

rauwe produkt

Kwaliteitsklassen (gekookt produkt) Gemiddeld Zoor goed Goed-zeer goed Goed Go ed-middeImat ig Middelmatig Middelm.-0 nvold. Onvoldoende Gaafheid Gemidd.

8,1

7

?

5

7,8

8,0

8,3

8,0

8,0

8,2

Variërend van

6,5

7,5

7,5

6,5

7

6,7

6,7

8

tot

9,5

7,5

8

9,5

9,5

9,2

9

8,5

1000-k.e Uemidd.

420

424

426

428

411

420

409

403

ge wie ht Variërend van

384

424

415

391

384

392

387

400

tot

456

424

443

442

437

456

434

407

/; Kwade Gemidd. 1,1 0

0,3

1,7

0,9

1,1 0 0 harten

Var

iër

van 0 0 0 0 0 0 0 0 end tot

17

0

j_

17

10

6

0

0

5» Kwade h a r t e n kwamen, z o a l s u i t t a b e l 3."blijkt, v o o r a l v o o r i n p a r -tijen met' een goede i-pokkyrlitoit, 'vorder in de goede intmüdeliratigo en de middelr-matige partijen. De bosikokende partij enerajls en'dr? v]f slecht kokende a n d e r z i j d s v/aren e r vrij van« Het i s r e e d s e e r d e r o p g e v a l l e n , d a t op gronden d i e goede k o o k k w a l i t e i t e n l e v e r e n , n o g a l eens kwade h a r t e n worden a a n g e t r o f f e n .

6, Mogelijk mede i n samenhang met de r e s u l t a t e n o n d e r 4 en 5 werden kwade h a r t e n i n e n i g e omvang - meer dan 5 'f° - v o o r a l hij . p a r t i j e n met goede 1 0 0 0 - k o r r e l g e w i c h t e n gevonden

io Erwten met kwade h a r t e n 0 1 - 5 5 en h o g e r A a n t a l p a r t i j e n 45 11 5 1 0 0 0 - k o r r e l g e w i p h t Gemidd. 418 422 434 V a r i ë r e n d van t o t 387 456 384 433 422 442

7 . Bij d e z e e n q u ê t e b l e k e n goede k o o k k w a l i t e i t en goede o p b r e n g s t v a a k samen t e g a a n . De p a r t i j e n met goede en d a a r b o v e n l i g g e n d e k w a l i t e i t e n waren a f k o m s t i g van p e r c e l e n d i e dooreengenomen e e n wat h o g e r e o p b r e n g s t gaven dan de p e r c e l e n ? v/aarvan de e r w t b e -neden goed l a g . De v a r i a t i e b i n n e n de m e e s t e k w a l i t e i t s k l a s s e n was e c h t e r g r o o t . Ook bij minder goede k w a l i t e i t e n kwamen wel hoge " o p b r e n g s t e n v o o r b . v . 56OO k g / h a i n de k l a s s e m i d d e l m a t i g t o t o n -• v o l d o e n d e . K w a l i t e i t s k l a s s e ( ge ko 0 k t p r 0 d u k t ) Zeer goed G o e d - z e e r goed Goed Go e d - m i d d e l m a t i g M i d d e l m a t i g Middelmat i g - o n v o l d o ende Onvoldoende A a n t a l p a r t i j e n 1 3 25 -17 11 3 2 Opbrengs Gemidd. ~" 47 4 4 , 3 45 44 4 2 , 6 4 6 , 7 4 1 , 5 t i n k g / h a V a r i ë r e n d • van t o t 43 46 38 56 36 52 34 48 40 56 40 43

17

-III. De kookkwaliteit van de erwten en de aamenstelling van de grond In tabel 4 zijn bij de verschillende k~.valiteitsklr.sson het ge-middelde en de uitersten van de diverse grondcomponenten gegeven. 1. Bij het percentage afslibbaar, op zichzelf beschouwd, kwam geen

aan-toonbare invloed op de kookkwaliteit naar voren. Hetz'elfde geldt voor het percentage humus.

Bij vergelijking' van de diverse kwaliteitsklassen waren de verschillen tussen de gemiddelde percentages afslibbaar, alsook tussen de gemid-delde percentages humus slechts gering, terwijl de variatie binnen elke klasse eroot was.

Tabel 4 Samenstelling van de grond en kookkwaliteit van de erwt K o o k k w a l i t e i t E r w t Z e e r g o e d e n z e e r Goed G o e d / m i d d e l m a t i g M i d d e l m a t i g M i d d . / o n v o l d . e n Z e e r g o e d e n z e e r Goed G o e d / m i d d e l m a t i g M i d d e l m a t i g M i d d . / o n v o l d . e n Z e e r g o e d e n z e e r Goed G o e d / m i d d e l m a t i g M i d d e l m a t i g M i d d . / o n v o l d . e n g o e d / g . o n v o l d « g o e d / g . o n v o l d . g o e d / g . o nvo l d . A a n t a l p a r t i j e n 4 25 17 i l 5 A a n t a l p a r t i j e n 4 25 17 1 1 5 A a n t a l -p a r t i j e n 4 25 17 1 1 5 fo A f s l i b b a a r G e m i d d . 2 1 , 5 2 1 , 4 2 2 , 8 2 5 , 5 • 2 2 , 8 V a r i e ' r e n d v a n t o t 13 - 34 9 - 2 9 15 - 30 16 - 39 16 - 39 f CaC03 G e m i d d . 2 , 6 3 , 4 4 , 1 4 , 1 6 V a r i ë r e n d v a n t o t 0 , 3 - 4»6 1,2 - 7 , 2 0 , 4 - 8 0 , 1 - 6,6 4 , 4 - 7 , 1 N - b e m . i n k g / h a G e m i d d . 15 1 6 , 2 . 9 , 1 7 , 7 12 V a r i ë r e n d v a n t o t 0 - 40 0. - 60 0 - 5 0 0 - 50 0 - 40 % Humu G e m i d d . 3 , 0 3 , 1 2 , 8 2 , 8 3 , 4 s V a r i ë r e n d v a n t o t 1,6 - 5 , 8 1,8 - 8 , 7 1,4 - 9 , 3 1,4 - 7 , 9 1,6 - 9 , 2 K ( l / l 0 0 0 f) G e m i d d . 2 7 , 8 -3 0 , 8 32,4-3 2 , 6 2 7 , 2 V a r i ë r e n d v a n t o t 19 - 38 1 9 - 4 6 18 - 54 25 - 56 17 - 40 K - b e m . i n k g / h a G e m i d d . 3 2 , 5 3 1 , 4 • 4 2 , 4 2 2 , 7 6 0 , 0 V a r i ë r e n d v a n t o t 0 - 1 0 0 0 - 1 5 0 0 - 1 5 0 0 - 1 5 0 0 - 1 0 0 pH KCl G e m i d d . 7 . 3 7 , 4 7 , 4 7 , 4 7 , 4 Tarj'ëreöd v a n t o t 7 - 7 , 6 7 , 1 - 7 , 7 6 , 7 - 7 , 9 6 , 2 - 7 , 7 7 , 1 - 7 , 5 P - A l tfsmrU. * 3 6 , 5 3 9 , 3 3 2 , 4 3 2 , 5 2 8 , 2 Variërend van* t o t 18 - 5 0 22 - 7 2 16 - 5 5 25 - 5 4 22 - 3 6 P - b e m . i n kg/fc, Ge m i d d • Variërend 5 0 , 0 5 7 , 0 8 7 , 6 6 6 , 4 73 v a n t o t 0 - 9 0 0 -100 45 -200 0 -100 45 -100

2. Wat betreft 'de p_H van de grond werd eerder gevonden, dat deze voor een prima kookkwaliteit aan de hoge kant mag zijn en op klei zo .mogelijk niet beneden 7 dient te dalen (P.A.W. Mededeling nr. 37 I960). Binnen deze enquête kwamen slechts twee percelen met een pH KCl beneden 7.voor, nl, met 6,7 en 6,2; de kookkwaliteit werd hier respectievelijk met goed tot middelmatig en middelmatig gewaardeerd. Deze resultaten stemmen geheel overeen met hetgeen eerder werd gevonden. Overigens geldt voor de pH, als zodanig, hetzelfde als voor de percentages afslibbaar en humus-. De diverse kwaliteitsklassen verschilden in gemiddeld pH-cijfer praktisch niet, daarnaast was de variatie binnen do klassen overwegend tame]j.ik groot.

3« Bij h e t p e r c e n t a g e CnCO^ was s p r a k e v a n o e n z e k e r e s a m e n h a n g m e t d e k o o k k w a l i t e i t v a n de e r w t . Bij d e b e s t e k w a l i t e i t e n b e d r o e g h e t p e r c e n -t a g e CaCOß v a n d e g r o n d g e m i d d e l d 2,65' h e -t s -t e e g g e l e i d e l i j k a a n -t o -t 6 , 0 bij d e s i e c h s t e k l a s s e » Wel v/as d o v a r i a t i e b i n n e n e l k e k w a l i t e i t s k l a s s e , v o o r a l b i n n e n d e g r o e p e n g o e d , g o e d t o t m i d d e l m a t i g e n m i d d e l -m a t i g , g r o o t , I n v e r b a n d h i e r -m e e -moot d a n o o k g e s p r o k e n w o r d e n v a n m e e r k a n s o p e e n g o e d e k o o k k w a l i t e i t hij n i e t t e h o g e C a C 0 3 ~ g e h a l t e n , U i t o n d e r s t a a n d e c i j f e r s b l i j k t d i t b.v. beneden 5 /&• Aantal percelen fo p a r t i j e n g o e d k o k e n d fo p a r t i j e n b e n e d e n g o e d B e n e d e n 5 f CaCC>3 B o v e n 5 f CaCOß 4 4 17 52 2 9 4 8 7 1 • V o o r h e t k a l i - g e h a l t e ( V l O O O f°) g e l d e n d e z e l f d e o p m e r k i n g e n a l s bij d e p e r c e l e n a f s l i b b a a r e n h u m u s . De k w a l i t e i t s k l a s s e n v e r s c h i l d e n i n g e m i d d e l d k a l i - g e h a l t e v a n d e g r o n d b e t r e k k e l i j k w e i n i g , d e b e s t e e n s l e c h t s t e k l a s s e met r e s p e c t i e v e l i j k ' 2 7 , 8 f en 2 7 , 2 fo z e l f s p r a k -t i s c h n i e -t . D a a r n a a s -t w a s d e v a r i a -t i e b i n n e n d e k w a l i -t e i -t s k l a s s e n w e e r z e e r b e l a n g r i j k , m i n i m a a l v a n 19 t o t 3 8 , m a x i m a a l v a n l 8 t o t 5 4 . De k a l i p e r c e n t a g e s v a n d e p e r c e l e n m e t g o e d e e n h i e r b o v e n l i g g e n d e k w a -l i t e i t e n -l a g e n v a n 19 t o t 4 6 . Z o a l s , i n v e r b a n d m e t d e b e t e k e n i s v a n f o s f a a t v o o r d e k w a l i t e i t v a n d e e r w t t e v e r w a c h t e n w a s , ' kwam e e n z e k e r e s a m e n h a n g t u s s e n P - A l - g e t a l v a n d e g r o n d e n k o o k k w a l i t e i t v a n d e e r w t n a a r v o r e n . Bij v r o e g e r o n d e r z o e k ( P . A . ï ï . M e d e d e l i n g n r . 37 I 9 6 0 ) w e r d g e v o n d e n d a t P - A l - g e t a l 35 e e n v r i j v e i l i g e g r e n s was v o o r e e n g o e d e k o o k k w a l i t e i t v a n r o n d e g r o e n e e r w t e n ; d a a r b i j w e r d de o p m e r k i n g g e m a a k t d a t d i t n i e t b e t e k e n d e d a t bij l a g e r e P A l g e t a l l e n g e e n g ó é d e k w a l i t e i t m o g e -l i j k z o u z i j n , t e r w i j -l a n d e r z i j d s e e n P - A -l - g e t a -l b o v e n 3 5 ' n i e t a -l t i j d e e n g o e d e k o o k g a r a n d e e r t . B i n n e n d e z e s c h o k k e r e n q u ê t e l a g bij d e g o e d k o k e n d e e n h o g e r g e w a a r -d e e r -d e p a r t i j e n h o t g e m i -d -d e l -d e P - A l - g e t a l t u s s e n 36 e n 4 0 ; bij -d e m e e r o f m i n d e r m i d d e l m a t i g e w a s h e t 3 2 ; bij d e m e e r o f m i n d e r " o n v o l d o e n d e 2 8 , ' D e v a r i a t i e i n P - A l - g e t a l was e c h t e r b i n n e n e l k e k w a l i t e i t s k l a s s e g r o o t . - E r wa.s d a n o o k s p r a k e v a n m e e r k a n s o p e e n g o e d e k o o k k w a l i t e i t bij P - A l - g e t a l l e n b o v e n 35? z o a l s d e v o l g e n d e c i j f e r s : l a t e n z i e n . A a n t a l p e r c e l e n fo p a r t i j e n g o e d fo p a r t i j e n b e n e d e n g o e d P - A l - g e t a l 35 e n h o g e r P - A l - g e t a l b e n e d e n 35 26 20 5ö ₂₅ 42 75 6 . • N - , K- e n P - b e m e s t i n g » De N - b e m e s t i n g w a s bij d e g o e d t / m z e e r g o e d k o k e n d e p a r t i j e n m e t g e m i d d e l d 15 à l 6 k g p e r h a i e t s h o g e r d a n bij d e m i n d e r g o e d k o k e n d e m e t 8 t o t 12 k g p e r h a ; d e K b e m e s t i n g m e t g e m i d -d e l -d 3 1 à 32 k g e n -d e P - b e m e s t i n g m e t g e m i -d -d e l -d 50 à 75 k g p e r h a bij d e g o e d k o k e n d e p a r t i j e n w a r e n d a a r e n t e g e n i e t s l a g e r d a n bij d e m i n d e r g o e d k o k e n d e m e t r e s p e c t i e v e l i j k e e n K - b e m e s t i n g v a n g e m i d d e l d 2 3 t o t 6 0 k g e n e e n P - b e m e s t i n g v a n g e m i d d e l d 66 t o t 8 8 , De v a r i a t i e v o o r a l l e b e m e s t i n g e n w a s b i n n e n d e v e r s c h i l l e n d e k w a l i -t e i -t s k l a s s e n g r o o -t e n o v e r w e g e n d v a n d e z e l f d e o r d e , Aan d e g e m i d d e l d e b e m e s t i n g s c i j f e r s z a l , w a t b e t r e f t d e b e t e k e n i s v a n d e N , K e n P b e m e s t i n g v o o r d e k o o k k w a l i t e i t n i e t t e g r o t e w a a r d e mogen worden t o e -g e k e n d . Bij v o o r b e e l d z a l w a t d e P - b e m e s t i n -g a a n -g a a t , d e z e o n -g e t w i j f e l d o p d e w a t m i n d e r g o e d e p e r c e l e n v e e l a l t e n g o e d e h e b b e n g e w e r k t , d o c h v a a k n i e t h e t k w a l i t e i t s n i v e a u h e b b e n k u n n e n g e v e n , d a t o p z e e r g o e d e p e r c e l e n m e t m i n d e r f o s f a a t b e m e s t i n g w e r d b e r e i k t .

19

-VERRICHTE BEPALINGEN.

Het kwaliteitsonderzoek had plaats in maart on april 1961.. In het verslag zijn de resultaten van de volgende eigenschappen opgenomen.

1. Gaafheid» De gaafheid werd visueel geschat en uitgedrukt in een cijfer tussen 10 en 1

10 alle erwten goed en gaaf

1 alle erwten zwaar gevlekt of anderszins afwijkend o

2. Uiterlijke kwaliteit na handlezen. Op grond van de - totaalindruk - • vorm, kleur, grootte - werden drie groepen onderscheiden, namelijks normaal goed voor Big Ben

beter dan normaal goed beneden normaal goed

3« lOOO-korrelgewicht

4« Percentage er v/t en met kwade harten

5» Kookkwaliteit of zachtheid en gelijkmatigheid van structuur. Mon-sters van 75 S werden na v/assen gedurende l8 uur bij ca. 20°C geweekt in 2,5 dl water van gemiddelde hardheid - 2°D blijvend hard en 9°D tijdelijk hard - daarna 75 min. gekookt in hetzelfde water in gesloten glazen in een waterbad. Hot kookwater werd van de erwten afgegoten, waarna de zachtheid en de gelijkmatigheid van de structuur organolep-tisch werden beoordeeld. Onderscheiden v/erden de kwaliteitsklassen! zeer goed, goed - zeer goed, goed, goed - middelmatig, middelmatig, middelmatig - onvoldoende en onvoldoende.

P00c--gehalte. Bit werd kolorimetrisch bepaald met de

molybdoenblauw-methode volgens K-C-Scheel, Z„anal.Chem. 105, 256 - 269 (1936). De bepaling werd verricht door de afdeling Scheikundig Onderzoek van het

LIJST VAN DE PARTIJEN MET GEGEVEN3 OVER LE JCVALITEIT

Nr.

5 1 52

53

54

55

- 56

57

58

59

6o

Ól

62

63

64

65

66

67

68

69

70

' Ti

72

73

74

75

76

77

78

19

8o

81

82

83

84

85

86

87

88

89

90

91

92

93

94

95

Gaaf-h e i d

8

8

7,75

7,5

8,25

9

8,5

9,5

8,5

7,5

8,75

8,25

9,5

9

8,25

7,75

7,5

7

8,75

7,25

8

7,5

7,5

8

6,75

7

8

7,9

8,25

7,75

7,5

7,75

S,

?

5,,

8,25

7,75

7,6

9

9

8

8,5

8,75

8,5

8

8 U i t e r l i j k e1) k w a l i t e i t n o r m a a l <_normo n o r m a a l n o r m a a l n o r m a a l n o r m a a l > normo n o r m a a l n o r m a a l n o r m a a l <, normo n o r m a a l y norm. n o r m a a l < norm. n o r m a a l n o r m a a l n o r m a a l n o r m a a l <. norm. < norm. n o r m a a l -< norm. n o r m a a l n o r m a a l <c norm. *c norm. y> norm. n o r m a a l •< norm. n o r m a a l n o r m a a l > norm. n o r m a a l <1 norm. n o r m a a l n o r m a a l n o r m a a l n o r m a a l n o r m a a l n o r m a a l n o r m a a l > norm. <; norm. 1 0 0 0 k o r r e l -g e w i c h t 4 2 0 4 0 0 4 0 7

415

384

395

441

422

436

427

431

412

425

389

404

422

394

442

442

407

392

417

435

433

423

434

426

418

443

387

395

391

416

427

441

426

436

424

392

390

' 422

442

429

431

440

% E r w t e n met kwade h a r t e n 0 0

3

0 2 0 0 1

17

0 0 0 0 ' 0

o

0 0

9

9

0 0 0 2 0

3

0 0 0 1 0 1 0 0 0 1 0 0 1 0 0 10 1 0 0 0 O p m e r k i n g e n1' u i t e r l i j k v e e l l i c h t g e k l e u r d e e r w t e n v e e l g e b r o k e n e r w t e n goede k o r r e l goed u i t e r l i j k l i c h t van k l e u r goede k o r r e l l i c h t van k l e u r 5 i e t s r i m p e l i n g v e e l l i c h t e 5 vrat g e r i m p e l d e met l i c h t e 5 wat g e r i m p e l d e v e e l l i c h t e | w a t g e r i m p e l d e met l i c h t e 5 met g e r i m p e l d e mooi u i t e r l i j k . ,, . , .. met l i c h t g e k l e u r d e e r w t e n „ — , . - . , ..,..., ., . . . , ..,, .,„__..— „ . met l i c h t e en g e r i m p e l d e e r w t e n goede k o r r e l l i c h t van k l e u r en g e r i m -p e l d Ko 0 kkwa 1 i t e i t goed - z e e r goed o n v o l d o e n d e g e m i d d e l d goed - z e e r goed goed - gemiddeld good - g e m i d d e l d g e m i d d e l d goed goed goed goed - gemiddeld goed goed goed - gemiddeld goed • goed - gemiddeld g e m i d d e l d goed goed goed - g e m i d d e l d g e m i d d e l d goed - gemiddeld goed goed g e m i d d e l d gemiddeld goed - gemiddeld g e m i d d e l d goed - z e e r goed o n v o l d o e n d e - g e m i d d . goed - g e m i d d e l d goed goed goed - gemiddeld goed goed goed goed goed - gemiddeld goed - g e m i d d e l d goed — gemiddeld goed goed g e m i d d e l d goed 1 ) _{piksel buiten beschouwing gelaten}

21 -Nr, 96 91 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 Gaaf-h e i d 7 , 5 9 , 2 5 7 , 5 8 , 5 7 , 2 5 9 6 , 5 7. 8 , 7 5 9 , 2 5 6 , 7 5 9 8 , 2 5 8

8,5

7 8 , 5 1 ) U i t e r l i j k e _{k w a l i t e i t} n o r m a a l < norm. < norm» n o r m a a l •<c norm. ~> norm« -C norm. n o r m a a l n o r m a a l n o r m a a l normaal <L norm. n o r m a a l n o r m a a l n o r m a a l *C norm. -C norm. 1 0 0 0 k o r r e l -g e w i c h t 416 410 424 436 420 407 425 438 416 430 434 456 418 429 437 394 407 % Er v/t en met te/ad e h a r t e n 1 0 0 0 " Ó 0 0 0 0 6 0 0 0 2 0 0 0 Opmerkingen u i t e r l i j k vrij v e e l l i c h t g e k l e u r d e e r w t e n mooie k o r r e l met g e r i m p e l d e e r w t e n vrij v e e l l i c h t g e k l e u r d e e r w t e n met l i c h t e en g e r i m p e l d e e r w t e n K o o k k w a l i t e i t goed goed - gemiddeld z e e r goed goed goed g e m i d d e l d - o n v o l d . goed goed .goed - gemiddeld g e m i d d e l d g e m i d d e l d - o n v o l d » g e m i d d e l d goed g e m i d d e l d - g o e d g e m i d d e I d - g o ed gemiddeld o n v o l d o e n d e

SAMENVATTING

R e s u l t a t e n b e e l d o n d e r z o e k

' I n I 9 6 0 werd op 'Schoùwen-Duive l a n d e i n ' "samenwerking met' de d a a r g e v e s t i g d e B e d r i j f s s t u d i e g r o e p een e n q u ê t e i n g e s t e l d t e n e i n d e na t e g a a n o f en i n welke mate k w a l i t e i t en o p b r e n g s t van s c h o k k e r e r w t e n d o o r landbouwkundige o m s t a n d i g h e d e n en c u l t u u r m a a t r e g e l e n wordt b e -i n v l o e d . Er i s - g e e n a a n t o o n b a r e samenhang gevonden, t u s s e n de a f z o n d e r l i j k e o p b r e n g s t b e p a l e n d e f a c t o r e n a l s g r o n d , b e m e s t i n g e.d.'' en de h o o g t e van h e t o p b r e n g s t n i v e a u . D i t g e l d t e v e n e e n s v o o r de v r i j l e v e n d e w o r t e l a a l t j e s d i e n a a r h e t lijkt de o p b r e n g s t n i e t of w e i n i g hebben g e s c h a a d . . Een u i t z o n d e r i n g h i e r o p vormt w e l l i c h t h e t w o r t e l k n o b b e l -a -a l t j e d -a t s l e c h t s op d r i e p e r c e l e n voorkw-am en w-a-arv-an de i n d r u k w o r d t v e r k r e g e n d a t d i t a a l t j e e n i g e o p b r e n g s t d e r v i n g g a f . De g e r i n g e r e a c t i e bij e r w t e n op de a f z o n d e r l i j k e o p b r e n g s t b e p a -l e n d e f a c t o r e n a -l s bodem, b e m e s t i n g e . d » , h e t hoge o p b r e n g s ' t n i v e a u en de b e t r e k k e l i j k g e r i n g e o p b r e n g s t s p r e i d i n g , s t e m p e l e n Schouwen-D u i v e l a n d a l s - e e n h o o g - o n t w i k k e l d - landbouwgebied» S2981 200 ex E i / V / R v S 3 - 4 - I 9 6 2 R e s u l t a t e n k w a l i t e i t s o n d e r z o e k

De k w a l i t e i t van de p a r t i j e n van de s c h o k k e r e n q u ê t e was d o o r e e n -genomen b e t e r dan d i e van een c o l l e c t i e s c h o k k e r s u i t h e t g e h e l e l a n d , waarbij Schouwen met s l e c h t s één m o n s t e r was v e r t e g e n w o o r d i g d . De s c h o k k e r s van de e n q u ê t e waren o v e r h e t g e h e e l z e e r goed u i t g e g r o e i d , i n o v e r i g e k w a l i t e i t s e i g e n s c h a p p e n n o r m a a l g o e d . Kwade h a r -t e n kwamen minder v o o r dan i n h e -t algemeen h e -t g e v a l i s . Bij 47 i° d e r p a r t i j e n werd de k o o k k w a l i t e i t goed o f h o g e r g e w a a r d e e r d , 8 fo was o n -v o l d o e n d e en 45 i0 va n t u s s e n l i g g e n d e k w a l i t e i t .

De algemeen bekende samenhang t u s s e n h e t P O ^ - g e h a l t e van de e r w t e n en hun k o o k f c w a l i t e i t kwam ook b i n n e n deze e n q u ê t e v o o r . B e n e -den 0 , 9 7 i° PQOJ- werden geen w e r k e l i j k goedkokende s c h o k k e r s g e v o n d e n . Bij P O ^ g e h a l t e n t u s s e n 0 , 9 7 en 1,12 was e c h t e r de s p r e i d i n g i n k o o k -k w a l i t e i t z e e r g r o o t .

Een goed u i t e r l i j k na h a n d l e z e n kwam pro c e n t s gewijze meer v o o r , n a a r m a t e de b e z e t t i n g met p i k s e l g e r i n g e r w a s .

De g o e d - t / m z e e r goedkokende p a r t i j e n waren gemiddeld i e t s g r o t e r v a n k o r r e l dan de m i d d e l m a t i g e , deze weer i e t s g r o v e r dan de o n v o l -d o e n -d e .

P e r c e n t a g e s kwade h a r t e n v a n e n i g e b e t e k e n i s meer dan 5 i°

-w e r d e n v o o r a l i n p a r t i j e n met goede 1 0 0 0 - k o r r e l g e -w i c h t e n a a n g e t r o f f e n » Een goede k o o k k w a l i t e i t b l e e k v a a k samen t e gaan met een goede o p b r e n g s t .

I n o v e r e e n s t e m m i n g met h e t r e e d s gevondene bij r o n d e g r o e n e e r w t e n d a t de pH-KCi van de grond bij v o o r k e u r n i e t beneden 7 d i e n t t e d a l e n , b l e e f ook bij deze e n q u ê t e van de twee p e r c e l e n met pïï-KCl b e n e d e n 7? de k o o k k w a l i t e i t b e n e d e n g o e d .

Bij p e r c e n t a g e s CaCO^ i n de grond b e n e d e n 5 was 52 fo d e r p a r t i j e n t e n m i n s t e goedkokend, bij meer dan 5 <fo CaCO, s l e c h t s 29 fo.

Bij P - A l - g e t a l 35 en h o g e r was 58 °/o d e r ' - p a r t i j e n goedkokend, bij l a g e r e P - A l - g e t a l l e n 25 %.

Wat b e t r e f t p e r c e n t a g e s a f s l i b b a a r , humus en k a l i , kwam g e e n a a n -t o o n b a r e i n v l o e d op de k o o k k w a l i -t e i -t n a a r v o r e n .