Globale beschrijving van de voorlopige verkeersongevallengegevens over het eerste kwartaal 1983

GLOBALE BESCHRIJVING VAN DE VOORLOPIGE VERKEERSONGEVALLENGEGEVENS OVER HET EERSTE KWARTAAL 1983

Consult ten behoeve van de Permanente Contactgroep Verkeersveiligheid (PCGV)(Subgroep Statistiek)

R-83-30

Leidschendam, 1983

-3-INLEIDING

V66r publikatie door het CBS van de definitieve jaarcijfers worden door de SWOV per kwartaal gedetailleerde, geraamde ongevallengegevens samengesteld op basis van VOR-gegevens. Hoewel de definitieve aantallen waarschijnlijk niet aanzien-lijk van de geraamde aantallen zullen afwijken, moeten de voorlopige resultaten met voorzichtigheid gebruikt worden. Naast de verkeersongevallengegevens is ook enige informatie gegeven over o.a. de verkeersprestatie en weersomstandigheden. Deze kwartaalbeschrijvingen zijn in hoofdzaak beperkt tot het aantal verkeers-doden, omdat dit aantal nauwelijks geinvloed wordt door veranderingen in de on-gevallenregistratie. De beschrijvingen hebben uitsluitend tot doel het signale-ren van bepaalde ontwikkelingen.

Het materiaal is vooralsnog te beperkt voor het verklaren van de geconstateerde ontwikkelingen. Hiervoor zijn de beschikbare ongevallengegevens in dit stadium veelal niet gedetailleerd genoeg. Bovendien ontbreken voldoende, betrouwbare ex-positiegegevens. Hierdoor is het ook nog niet goed mogelijk verschillen in ont-wikkelingen van risico te geven.

Veel van de in deze kwartaal beschrijvingen geconstateerde veranderingen kunnen door toevalsfluctuaties zijn veroorzaakt. Een daling nu kan gevolgd worden door een evengrote stijging volgend jaar, zonder dat er sprake behoeft te zijn van een wezenlijke verandering van de verkeersonveiligheid.

Niet altijd zijn uit de vergelijking tussen twee jaren voor het t~n behoeve van beleidsdoeleinden volgen van de ontwikkeling bruikbare conclusies te trekken. Daarom wordt naast het vergelijken van de betreffende kwartalen van een jaar met die van het jaar daarvoor, ook de vergelijking gemaakt met gegevens over vier voorafgaande jaren, waarbij dan tevens trendmatige ontwikkelingen in de conclu-sies kunnen worden verdisconteerd~

In Bijlage 1 is een toelichting gegeven op de bij deze ~wartaalbeschrijvingen

toegepaste verwerkingsmethode.

Dit consult is samengesteld door A. Blokpoel (Afdeling Projectvoorbereiding en Adviezen) en drs. J.W. Joanknecht (Afdeling Onderzoekondersteuning, Sectie Basisgegevens).

BIJZONDERHEDEN

Als gevolg van de reeds eerder gesignaleerde extreme winterse omstandigheden in de eerste maanden van 1979 lage aantal verkeersslachtoffers en ongevallen in het eerste kwartaal van 1979 heeft een belangrijke invloed op de ontwikkelingen in de eerste kwartalen van de voorperiode 1979 t/m 1982. Voor bijna alle kenmerken van de diverse onderverdelingen wordt de voorperiode overeenkomstig de werkwijze zoals beschreven in Bijlage 1 dan ook aangeduid als zijnde 'niet-lineair',

waardoor verdere automatische toetsingen op grond van die voorperiode achterwege blijven. In plaats daarvan zullen, naast de vergelijking met de cijfers van het eerste kwartaal 1982, de tendensen in de periode 1979 t/m 1982 worden

aangegeven, waarbij de cijfers voor het jaar 1979 buiten beschouwing blijven. Behalve de ongevallengegevens over het eerste kwartaal van 1982 zijn ook de gegevens over het eerste kwartaal van 1982 nog als voorlopige cijfers te be-schouwen. De SWOV-ramingen over het eerste kwartaal van 1982, die gebaseerd zijn op circa 80% van het te verwachten definitieve aantal verkeersdoden, moet echter wel rekening gehouden worden met mogelijke afwijkingen van de definitieve aan-tallen.

-5-ONTWIKKELINGEN IN HET EERSTE KWARTAAL 1983 Samenvatting

Het aantal verkeersdoden in het eerste kwartaal van 1983 (verder te noemen: 1983-1) is 7% hoger dan in het eerste kwartaal van 1982 (1982-1). Ook het aantal ongevallen met dodelijke afloop is licht gestegen (+4%). Deze toename van zowel verkeersdoden als van ongevallen met dodelijke afloop is overigens niet

signifi-cant. Het aantal ongevallen met gewonden en het aantal gewonden zijn beide onge-veer gelijk aan het aantal van vorig jaar (-1%).

Wanneer gekeken wordt naar de wijze van verkeersdeelname dan blijken er in 1983-1 significant minder fietsers in het verkeer te zijn omgekomen dan in 1983-1982-1983-1 (-24%). Het aantal gedode voetgangers is daarentegen aanzienlijk gestegen (+26%), hoewel bij statistische toetsing dit verschil met 1982-1 niet signifi-cant is. Ook bij alle andere categorieën verkeersdeelnemers viel een toename te bespeuren, met uitzondering van bromfietsers, waarbij het aantal gedode slacht-offers gelijk bleef aan het aantal van het eerste kwartaal van 1982.

De stijging van het aantal verkeersdoden is uitsluitend toe te schrijven aan een significante toename van het aantal gedode slachtoffers in de leeftijdcategorie 20 t/m 64 jaar. Er kwamen ongeveer 20% minder kinderen (0 t/m 19 jaar) om het leven en ook minder bejaarden (-11%) in vergelijking met 1982-1.

Wanneer de verkeersdeelnemers worden onderscheiden naar deelnemers aan langzaam verkeer en aan snel verkeer, dan blijkt de toename van het aantal

verkeers-slachtoffers toe te schrijven te zijn aan de categorie deelnemers aan snel ver-keer. De - niet significante - toename is groter binnen de bebouwde kom (+24%) dan buiten de bebouwde kom (+14%). Het aantal gedode slachtoffers in de catego-rie deelnemers aan langzaam verkeer is in 1983-1 een paar procent lager dan in 1982-1. Zoals eerder opgemerkt hebben zich binnen deze categorie wel flinke ver-schuivingen voorgedaan.

De toename van het aantal verkeersdoden als gevolg van ongevallen op werkdagen is ongeveer even groot (+7%) als op weekeinddagen (+6%). De toename op werkdagen wordt veroorzaakt door een significante stijging van het aantal verkeersdoden ten gevolge van ongevallen 's nachts. Het is echter zo dat wanneer naar de ont-wikkeling van de aantallen verkeersdoden als gevolg van nachtelijke ongevallen op werkdagen over meerdere jaren gekeken wordt, het aantal voor 1982-1 laag genoemd moet worden in plaats van het aantal voor 1983-1 hoog te noemen. Over de verkeersprestatie in 1983-1 is nog onvoldoende cijfermateriaal voor-handen, evenmin als over de (voorlopige) kwartaalcijfers van West-Europese lan-den.

Wat de weersomstandigheden betreft: in 1983-1 was het aantal sneeuwdagen vrijwel normaal; het aantal uren neerslag was beduidend hoger (20%) dan wat 'normaal' is in deze periode van het jaar. Dat kwam vooral omdat januari en maart erg natte maanden waren.

In het hiernavolgende wordt meer gedetailleerde informatie gegeven over de voor-lopige verkeersongevallengegevens in het eerste kwartaal van 1983, middels ta-bellen, grafieken en een beschrijving van de belangrijkste ontwikkelingen.

1000 BOD 800 '100 IlOO ~ ~500 >

! '00

..

~ 300

...

w g200 co e 100

I

0 20000 18000 18000 14.000 :i 12000 co

1

10000 ~ 8000 :i ~IOOO ~

1

4000 e2000

I

_o

ONGEVALLEN HET DODELIJKE AFLOOP

r~

I I

r

1 2 3 , L 2 3 , 1 2 3 , 1 2 3 , 1 2 3 ' KNfII\TJIIIL KllAI\TJIIIL I\IIAI\tAAL KIIAI\TAAL KNfII\TAAL

1B'19 1980 1981 1982 1983

ONGEVALLEN HET GEWONDEN

r-.1'

I I

1-1 I

t-1 2 3 , t-1 2 3 , t-1 2 3 , 1 2 3 , 1 2 3 'I KlIMTAAL KIIAI\TAAL KlIMTAAL KlIMTAAL KIIAI\TAAL

lB'18 1980 1981 1982 1983

ONGEVALLEN HET DODEN EN/OF 15000 GEWONDEN BINNEN DE BEBOUWDE KOM 13500 lil 12000

1

10500 ~ :i 8000 :i 1'1500

..

_{:ol lOOD} :i ~UOO

1

3000 e 1500

I

_o 1 2 3 , 1 2 3 , 1 2 3 , 1 2 3 , 1 2 3 'I KNfII\TAAL KIIAI\TAAL ICIIMTAAL KlIMTAAL ICIIMTAAL

lB'18 1980 1981 1982 1983 lIl,OO 800 800 '100 BOD 500 '00 300 20000 18000 18000 14.000 12000 10000 8000 :i lOOD lil

14.000

e2000

I

_o OVERLEDEN SLACHTOFFERS r-I r-I 1 2 3 , 1 2 3 , 1 2 3 , 1 2 3 , 1 234. KlIMTAAL ICIIAI\TAAL KIIAI\TAAL ICIIAI\TAAL ICIIAI\TAAL

lB'18 1980 1981 1982 1983

GEWONDEN

1 2 3 , 1 2 3 , 1 2 3 , 1 2 3 , 1 2 3 'I ICIIMTAAL KlIMTAAL KIIAI\TAAL ICIIAI\TAAL KIIAI\TAAL

18'18 1980 1981 1982 1983

ONGEVALLEN HET DODEN EN/OF

15000 GEWONDEN BUITEN DE BEBOUWDE KOM

13500 lil 12000

1

10500 ~ ~ 8000 :i g'l500 co ~ lOOD :i ~UOO

!

3000

..

e 1500

I

_Q 1 2 3 , 1 2 3 , 1 2 3 , 1 2 3 4. 1 2 3 'I KIIAI\TAAL ICIIAI\TAAL KIIAI\TAAL ICIIAI\TAAL ICIIARTAAL

Verkeersslachtoffers, -ongevallen, plaats ongeval resultaten verwerkingsmethode le KWARTAAL 1979 1980 1981 1982 1983

ontwikkeling voor per iod e 1979/1982

2)

verschil van voorlopig aantal in 1983 met aantal in 1982 met verwacht aantal o.g.v. hor. verloop met verwacht aantal o.g.v. hellingspere. ver-: hel- pro-: sig- pro-: sig- pro-: sig-loop! ling cent: nif. cent: nif. cent: nif.

I : I : 3) : 3) : 3)

1---

---ongevallen I I

met dod .afloop: doden ongevallen met gewonden gewonden alle ongeval. bin. beb.kom alle ongeval. buit. beb.kom I I 292 436 367 350 323 475 398 370 7732 10175 9560 9170 9360 12047 11360 10830 5392 7791 7234 6945 2632 2820 2693 2575 zie voor verklaringen van de noten bijlage I

365 n .1. 395 n.l. 9060 n.l. 10720 n.l. 7019 n.l. 2406 n .1 .

Lichte stijging van het aantal verkeersdoden

+ 4% n.v.t. n. v.t. + 7% n.v.t. n.v.t. -1% n.v.t. n. v.t. -U n.v. t. n. v.t. + 1% n. v. t. n. V.t. -7% _** n. v. t. n. V.t.

In 1983-1 is het aantal verkeersdoden 7% hoger dan in 1982-1. Ook is het aantal ongevallen met dodelijke afloop licht toegenomen (4%). Deze veranderingen ten opzichte van 1982-1 zijn overigens niet significant; ten opz~chte van 1981-1 is zelfs in beide gevallen nauwelijks sprake van verschil in aantallen. Wanneer het jaar 1979 buiten beschouwing wordt gelaten blijkt dat het aantal ongevallen met dodelijke afloop in 1983-1 niet past in de dalende lijn in de voorgaande jaren. Datzelfde geldt voor het aantal doden.

De stijging van het aantal verkeersdoden in 1983-1 blijkt geheel voor rekening te komen van de maanden januari en februari. Het aantal verkeersdoden bedroeg in deze maanden 150, resp. 120. Het jaar daarvoor waren dat er 124, resp. 111. Het geraamde aantal verkeersdoden voor de maand maart (125) is vooralsnog het

laagste aantal voor deze maand sinds 1963.

Het aantal ongevallen met gewonden is in 1983-1 ongeveer gelijk gebleven aan dat in 1982-1. Ook het aantal gewonden is vrijwel niet veranderd.

Bij ongevallen buiten de bebouwde kom (zowel met dodelijke afloop als met gewon-den) blijkt er sprake van een significante afname met 7% bij vergelijking met het voorgaande jaar.

Alle ongevallen binnen de bebouwde kom samen zijn in aantal ongeveer gelijk ge-bleven aan het eerste kwartaal van het voorgaande jaar.

250 225 200 175 150 125 100 75 ~

gSD

~25

i

o 250 225 200 115 150 125 100 75 ~ gSD '"

OVERLEDEN BESTUURDERS PERSONENAUTO

1 2 3 , 1 2 3 ' 1 2 S , 1 2 S , 1 2 3 ' KlIMTAAL KlIMTAAL KlIMTAAL KlIMTAAL KlIMTAAL

1878 1880 1881 1882 1883

OVERLEDEN FIETSERS IINCL. PASS.)

1 2 S , 1 2 S , 1 2 S , 1 2 S , 1 2 3 ' KlIMTAAL KlIMTAAL KlIMTAAL KlIMTAAL KlIMTAAL

1878 1880 1881 1882 188S 250 225 200 115 150 125 100 75

,.

_...

gSD '" ~25

i

0 250 225 200 175 150 125 100 75

OVERLEDEN PASSAGIERS PERSONENAUTO

r __ ,

1 2 S , 1 2 S , 1 2 S , 1 2 S , 1 2 S , KlIMTAAL KlIMTAAL KlIMTAAL KlIMTAAL KlIAftTAAL

1878 1880 1881 1882 1883

OVERLEDEN VOETGANGERS

1 2 S , 1 2 S , 1 2 S , 1 2 S , 1 2 S , KlIMTAAL KlIMTAAL KlIMTAAL KlIMTAAL KlIAftTAAL

...,9-Verkeersdoden naar wijze van verkeersdeelname resultaten verwerkingsmethode

le KWARTAAL 1979 1980 1981 1982 1983 verschil van voorlopig aantal in 1983

bestuurder personenauto passagier personenauto best.+ pass. motor best.+ pass. bromfiets best.+ pass. fiets voetganger best.+ pass. overige vrtg. totaal 120 62 7 20 48 55 11 323 162 72 22 37 95 76 11 475 131 64 11 32 65 86 9 398 110 55 11 23 96 65 10 370 : zie voor verklaringen van de noten bijlage I

1)

ontwikkeling voor per iod e 1979/1982 ver-loop 2) hel-ling 122 n.l. met aantal in 1982 pro- : sig-cent: nif. 3 ) + 11% 57 hor. -5% + 4% 18 n.1. + 64% 23 hor. + 1% 0% 73 n.l. -24% _* 82 hor. + 6% + 26% 20 hor. , , , , 395 : n.1. : -5% +100% , I - : + 7% * , , met verwacht aantal o.g.v. hor. verloop pro- : sig-cent: nif. 3) n.v. t . -10% n.v. t. -18% n.v. t. + 16% + 95% _** : n.v. t.

Minder fi:&rsars, maar meer,voetg~l1l'g~:s in het verkeer omgekomen

I , I met verwacht aantal o.g.v. hellingsperc. pro- : sig-cent : nif. 3) n. v.t. + 2% n.v. t. -21% n. v. t. + 2% +122% _* : n. v. t.

Bi/'de

y~'eling naax:,,~~jzê\Ä'vaRvetkeersdeelname

valt op dat het aantal gedode

f,t';ietser~ in 1983-1 signif!cant lager is (-24%) dan in 1982-1. Gelet op de

ont-*'"

wikkeling in de voorg~de jaren blijkt' dat het aantal gedode fietsers nogal

eens een op- ertH'ft~,,!8a,arr~'beweging ventoont.

Het aantal gedode'~etgangers in 1983-1 daarentegen is ten opzichte van 1982-1

met 26% toegenomen. Het aantal gedode voetgangers in 1983~~ wijkt overigens niet sterk af van de aantallen in 1980-1 en 1981-1. .

Het aantal gedode bestuurders van personenauto's is in 1983-1 met 11% toegenomen ten opzichte van het jaar daarvoor.

Aan de sterke stijging bij het aantal gedode motorrijders kan niet teveel waarde worden gehecht vanwege de (te) kleine aantallen. Datzelfde geldt ook voor de verdubbeling van het aantal bij de categorie 'bestuurders en passagiers overige voertuigen' •

250 225 175 150 125 100 '75 :I S50

..

~25

i

o 250 225 175 150 125 100 '75 :I sso

..

~25

i

_o 250 225 200 175 150 125 100 '75 :I SSO

..

~25

i

0 DODEN 0 T/H 14 JAAR 1 2 ' , 1 2 , , 1 2 , , 1 2 , , 1 2 , , ICIlAl\TAAL ICNAftTAAL ICNA/lTAAL ICNA/lTAAL ICNA/lTAAL

18'78 lHO lHI lH2 lH'

DODEN 20 T/H 34 JAAR

1 2 ' , 1 2 , , 1 2 , , 1 2 , , 1 2 , , ICIIAI\TAAL ICNAftTAAL ICNAIITAAL ICIlAl\TAAL ICIlAl\TAAL

18'78 lHO 1111 1112 lil'

DODEN 65 JAAR EN OUDER

.J

1 2 ' , 1 2 , , 1 2 ' , 1 2 ' , 1 2 ' , ICIIIIftTAAL ICNAftTAAL ICIIAI\TAAL ICIIIIftTAAL ICIIIIftTAAL

1..,8 1HO 1111 1112 lH' 250 225 200 175 150 125 100 '75 :I S50

..

~25

i

_o 250 225 200 175 '75 :I S50

..

~25

i

o DODEN 15 T/H 19 JAAR

--,

1 2 ' , 1 2 S , 1 2 , , 1 2 , , ICNA/lTAAL ICNA/lTAAL ICNA/lTAAL ICNAIITAAL

18'78 1110 1111 lH2

DODEN 35 T/H 64 JAAR

1 2 , , 1 2 , , 1 2 , , 1 2 , , 1 2 , 'I ICNA/lTAAL ICIlAl\TAAL ICNAIITAAL ICNAftTAAL ICNAIITAAL

} }

-Verkeersdoden naar leeftijdgroepen resultaten verwerkingsmethode le KWARTAAL 1979 1980 1981 1982 1983 1) --- ---0 tlm 14 j. 28 42 39 46 38 15 tlm 19 j . 49 76 70 46 36 20 tlm 34 j. 105 132 99 78 103 35 tlm 64 j. 92 133 104 106 134 65 en ouder 49 92 86 94 84 ontwikkeling voorperiode 1979/1982 2) ---ver- 0 hel-0 loop 0 _ling 0 0 0 ---hor. + 13% n.l. n.l. n.l. n.l. o 0 o 0 o o

verschil van voorlopig aantal in 1983

---met aantal in 1982 ---pro- 0 sig-0 cent 0 _nif. 0 3 ) -17% -22% + 32% _* + 26% _* -11% o o met verwacht aantal o.g.v. hor. verloop ---pro- 0 sig-0 cent 0 _nif. 0 3 ) -2% n.v.t. n.v. t. n.v. t. n.v. t. o o met verwacht àantal o.g.v. hellingsperc. ---pro- 0 sig-0 cent 0 nif. 0 3) ---26% n.v. t. n.v.t. n.v.t. n.v. t. totaal 323 475 398 370 : 395 : n.l. : - : + 7% : n.v.t. I n.v.t.

zie voor verklaringen van de noten bijlage I

Méér volwassenen, maar minder kinderen en jongeren in het verkeer omgekomen De toename van het aantal verkeersdoden van 1983-1 ten opzichte van 1982-1 is het gevolg van een sterke, significante toename van het aantal verkeersdoden in de leeftijdcategorieën 20 t/m 34 jaar (+32%) en 35 t/m 64 jaar(+26%). Wanneer bij de vergelijking met voorgaande jaren 1979 buiten beschouwing wordt gelaten, lijkt er voor deze leeftijdcategorieën sprake te zijn van een dalende ontwikke-ling. Het aantal verkeersdoden van 1983-1 in deze categorieën is veel hoger dan men zou verwachten op basis van zo'n dalende ontwikkeling.

Het aantal verkeersdoden in de overige leeftijdcategorieën (0 t/m 14 jaar, 15 t/m 19 jaar en 65+) is gedaald ten opzichte van 1982-1. Deze daling is groter voor kinderen en jongeren (resp. -17% en -22%) dan voor bejaarden (-11%).

500 ua '00 350 300 250 200 150 ~ lpoO

..

~so

I

_o 500 UO '00 350 300 250 200 150 ~ lpOO

..

~50

I

_o 500 UO '00 ISO 300 250 200 150

DODEN BIJ ONGEVALLEN BINNEN DE BEBOUWDE KOH

1 2 3 , 1 2 3 , 1 2 3 ' 1 2 3 ' 1 2 3 ' KNAIITIlAL KNAIITIlAL KNAIITIlAL KNAIITIlAL KNAIITIlAL

111"/1 11110 11111 1112 1113

DODEN LANGZAAH VERKEER BIJ ONGEVALLEN BINNEN BEBOUWDE KOH

~r r:

r-1"-"-

"

1':'1 ~

...

L • ..'.. .... ;JItI

r0-1 2 r0-1 , r0-1 2 I , _{1 2 3 , 1 2 3 , 1 2 3 'I}

KNAIITIlAL KNAIITIlAL KNAIITIlAL KNAIITIlAL KNAIITIlAL 111"/1 11110 1111 1112 1113

DODEN SNEL VERKEER BIJ ONGEVALLEN BINNEN BEBOUWDE KOH

1 2 3 , KNAIITIlAL 11110 500 ua '00 ISO 300 250 200 150 ~SO

I

a

..

o 500 UO '00 350 300 250 200 150 lpoO

..

~50

I

o 500 ua '00 350 300 250 200 150 ~ g 100

..

~50

I

o

DODEN BIJ ONGEVALLEN BUITEN DE BEBOUWDE KOH

1 2 3 , 1 2 3 , 1 2 3 ' 1 2 1 , 1 2 I ,

KNAIITIIAL KNAIITIIAL KNAIITIlAL KNAIITIlAL KNAIITIIAL

11'11 1110 1111 1112 11111

DODEN LANGZAAH VERKEER BIJ ONGEVALLEN BUITEN BEBOUWDE KOH

1 2 S , KNAIITIlAL 1111

DODEN SNEL VERKEER BIJ ONGEVALLEN BUITEN BEBOUWDE KOH

r-,

I l_ .I • • '~ L;] _ I - _J .... 1

tFt-f-,

I ~ I r-

LJ

I

.1:lI:i._

- I-1 2 3 , I-1 2 S , I-1 2 3 , 1 2 3 , 1 2 3 'I KNAIITIlAL KNAI\TIIAL KNAI\TIIAL KNAIITIIAL KNAIITIIAL

-13-Verkeersdoden naar plaats ongeval en langzaam/snel resultaten verwerkingsmethode

1e KWARTAAL 1979 1980 1981 1982 1983 verschil van voorlopig aantal in 1983

ontwikkeling ---verkeersdoden bin.beb.kom verkeersdoden buit.beb.kom langz. verkeer bin.beb.kom langz.verkeer buit.beb.kom snel verkeer bin.beb.kom snel verkeer buit.beb.kom 128 194 79 43 49 151 205 171 270 227 136 127 72 56 69 44 198 171 150 220 108 76 42 144

voor per iod e 1979/1982 1) 2) ver-: hel-lOOP: ling I 158 n.l. 237 n.l. 106 n.l. 73 sty .. + 13% 52 n .1. 164 n.l.

met aantal met verwacht met verwacht in 1982 aantal o.g.v. aantal o.g.v.

hor. verloop hellingsperc.

---pro- I _{sig- pro-} I _{sig- pro-} I

sig-I I I

cent I _{nir. cent} I _{nir. cent} I _nir.

I I I 3 ) I _{3 ) 3)} I --- ---

---+ 5% n.v. t. n.v.t. + 8% n.v. t. n.v. t. -2% n.v.t. n. v.t. -4% n.v.t. -12% + 24% n.v. t. n. v. t. + 14% n.v. t. n.v. t. ---_{I I I I I} I I I I I I I : totaal 323 475 398 370 : 395 I _n.l. I - I + 7% I _n.v.t. I _{n. v.t.} I I I I I

zie voor verklaringen van de noten bijlage I

Méér doden onder deelnemers aan snel verkeer dan in 1982

Het aantal verkeersdoden ten gevolge van ongevallen binnen de bebouwde kom is in 1983-1 met 5% gestegen ten opzichte van 1982-1. Het aantal verkeersdoden bij on-gevallen buiten de bebouwde kom is met 8% eveneens toegenomen t.o.v. 1982-1. Deze toename in verkeersdoden blijkt veroorzaakt te zijn door een toename van overleden deelnemers aan snel verkeer. Bij ongevallen binnen de bebouwde kom be-draagt de toename ten opzichte van 1982-1 voor deze categorie weggebruikers 24%. Bij ongevallen buiten de bebouwde kom is er sprake van een toename van 14%.

Bij de deelnemers aan langzaam verkeer is het aantal overledenen ongeveer gelijk gebleven aan het niveau van 1982-1: bij ongevallen binnen de bebouwde kom is een daling van 2% te zien, bij ongevallen buiten de bebouwde kom een daling van 4%. Reeds eerder bleek dat deze zeer lichte daling bij overleden deelnemers aan langzaam verkeer geheel is toe te schrijven aan de categorie fietsers. Het aan-tal gedode bromfietsers is immers gelijk gebleven, en het aanaan-tal gedode voet-gangers is zelfs gestegen t.o.v. 1982-1.

soo uo tOO ISO 300 aso 200 lSO ~ ij 100

..

~SO

I

₀ SOO UO ISO 300 aso lSO ~SO

I

_o SOO UO '00 3S0 300 aso lSO

DODEN BIJ ONGEVALLEN OP WERKDAGEN

1 a 3 , 1 a 3 , 1 a 3 , 1 a 3 , 1 a 3 , ICllAllfllllL ICllAllfllllL ICIIAftfllllL ICIIAftf/IAL ICIIAIIfAAL

11'78 1810 1811 188a 111S

DODEN BIJ ONGEVALLEN OP WERKDAGEN OVERDAG

1 a 3 , 1 a I , 1 a 3 , 1 a 3 , 1 a 3 , IINIIIIfAIII. IINIIIIfAIII. ICllAllfAIII. IINIIIIfAIII. ICllAllfAAL

U178 1810 1811 188a 1813

DODEN BIJ ONGEVALLEN OP WERKDAGEN S-NACHTS

-:

1":"'" • •

-Q ä 3 : g a . : .

:f?;::::P

a' 3 i

'I

IINIIIIfAAL IINIIIIfllllL ICIIAIIf/IAL IClIlIIlf/IAL ICIIAIIfllllL

11'78 1810 1881 188a 1813 soo uo '00 ISO 300 aso aoo 150 ~ iPOO

..

~SO

I

₀ 500 UO '00 ISO 300 aso 150 ~ ij 100

..

~SO

I

_o 500 UO '00 350 300 aso aoo 150 ~ ij 100

..

~SO

I

_o

DODEN BIJ ONGEVALLEN WEEKEINDDAGEN OP

"'::"-"',

....

...,

I ---r-~I_W

..

,.

...

_i

-,

t-

'r-

l!';f r;;; r-1 a 3 , r-1 a 3 , r-1 a 3 , r-1 a 3 , ICIIAftf/IAL ICIIAIIfAAL ICllAllf/IAL IClIlIIlr/IAL

1818 1110 1111 lila

DODEN BIJ ONGEVALLEN OP WEEKEINDDAGEN OVERDAG

-1 a 3 'I ICIIAftfAIII. 1113 1 a 3 , 1 a 3 , 1 a 3 , 1 a 3 , 1 a I 'I ICIIlIIlf/IAL ICIIAftfAIII. ICIIAIIfllllL ICllAllf/IAL ICIIAIIfllllL

11'78 1110 1111 181a 181'

DODEN BIJ ONGEVALLEN OP WEEKEINDDAGEN S-NACHTS

Verkeersdoden naar dag soort en dag/nacht le KWARTAAL verkeersdoden werkdagen verkeersdoden weekeinddagen overdag op werkdagen overd ag op weekeinddagen s-nachts op werkdagen s-nachts op weekeinddagen 1979 1980 1981 1982 213 316 276 248 110 159 122 122 195 289 242 236 75 96 79 76 18 27 34 12 35 63 43 46 -15-resultaten verwerkingsmethode

1983 verschil van voorlopig aantal in 1983

1) ontwikkeling voorperiode 1979/1982 2) ver-: hel-lOoP! ling I 266 n.l. met aantal in 1982 pro- : sig-cent : nif. 3 ) + 7% 129 n.l. - : + 6% 236 n .l. 0% 80 hor. -2% + 5% 30 n.l. +150%

.-.

49 n .l. + 7% met verwacht aantal o.g.v. hor. verloop pro- : sig-cent: nif. 3) n. v.t. n.v. t. n.v. t. -2% n.v.t. n.v. t. met verwacht aantal o.g.v. hell ingsperc. pro- : sig-cent: nif. 3 ) n.v. t . n. v. t. n.v.t. + 3% n. v. t. n. v. t . ---_I : I I I I I I I I I I I :totaal 323 475 398 370 : 395 I _{n .l.} I

-

I + 7% I _n.v.t. I n.v.t. I I I I I

zie voor verklaringen van de noten bijlage I

Bij ongevallen Is-nachts op werkdagen méér verkeersdoden dan in 1982

De toename bij het aantal verkeersdoden is onafhankelijk van het type dag. Ten opzichte van 1982-1 is de toename van het aantal verkeersdoden ten gevolge van ongevallen op werkdagen 7% en bij ongevallen op weekeinddagen 6%. Wanneer 1979 buiten beschouwing wordt gelaten dan sluiten de cijfers van 1983-1 wat beide categorieën betreft niet goed aan op de dalende lijn van de voorgaande jaren. De toename ten opzichte van 1982-1 van het aantal verkeersdoden als gevolg van ongevallen op werkdagen is geheel toe te schrijven aan de sterke toename van het aantal verkeersdoden bij ongevallen Is-nachts op werkdagen (met 150% toegenomen t.o.v. 1982-1). Toch is het aantal verkeersdoden in deze categorie (30) niet bijzonder hoog in vergelijking met dat in 1980-1 of 1981-1. Men kan eerder zeg-gen dat er in 1982-1 bij ongevallen Is-nachts op werkdazeg-gen relatief weinig verkeersdoden vielen.

De toename van het aantal verkeersdoden bij ongevallen in weekeinddagen is on-afhankelijk van de indeling dag/nacht. Bij ongevallen overdag nam dit aantal met

VERKEERSINDEX HOTORVOERTUIGEN

2OQ. BUITEN BEBOUWDE KOH

180. lR ,,0. lZo. 100. 80 111 ZO

!

o 1 Z 3 , 1 Z 3 , 1 Z 3 , 1 Z 3 '11 Z 3 'I ICIlA/lTAAL ICIlA/lTAAL ICIIA/ITAAL ICIlA/lTAAL ICIlA/lTAAL

1..,. 1810 1111 ll1Z 1113 GEHIDDELD HAANDKILOHETRAGE 2000 PERSONENAUTO'S 1800 1800 "00 co

i

1200 ~ 1000

..

=800 ij =100 ..: ~tOO

i

i

zoo o ~

-1 Z 3 , -1 Z 3 , -1 Z 3 '-1-1 Z 3 '-1-1 Z 3 'I KIiA/lTAAL KlIAllTAAL KlIAllTAAL ICIIA/lTAAL KIiA/lTAAL

1..,. 1110 1111 ll1Z 1113 3000 2100 2100 1100 1500 1200 100

=

:;100 Ii ~'OO

...

;: o 500 '00 350 300 250 ;200 .. 150

•

BRANDSTOF AFZET BINNENLANDSE HARKT

r'" ~-

-,

..,.t= ...

,

I ~I

-

I-

-,... 1 2 3 , 1 2 3 , 1 2 3 , 1 Z 3 '11 Z 3 'I ICIIAIITAAL ICIIA/ITAAL ICIIA/lTAAL ICIIA/lTAAL ICIIAIITAAL

1..,. 1110 1111 ll1Z l i l '

UREN NEERSLAG

1 Z 3 , 1 2 3 , 1 2 3 , 1 Z 3 , 1 Z 3 , ICIIAIITAAL KlIAllTAAL KIiA/lTAAL ICIIA/lTAAL ICIIAIITAAL

-17-Verkeersprestatie nog niet bekend

Gegevens over het eerste kwartaal van 1983 betreffende verkeersintensiteiten, afzet van motorbrandstoffen, gemiddelde maandkilometrages van personenauto's en omvang van het voertuigenpark zijn op het moment van schrijven onvolledig of in het geheel niet beschikbaar.

Weersomstandigheden: meer neerslag dan in 1982 en dan normaal

Het aantal uren neerslag in het eerste kwartaal van 1983 (gemiddeld over de drie grotere weerstations; bron: KNMI) was ruim 37% hoger dan in het eerste kwartaal van 1982.

Ook was het aantal uren neerslag bijna 20% hoger dan wat 'normaal' is voor deze periode van het jaar. Vooral januari en maart hadden veel neerslag, februari was ongeveer 'normaal'.

Het aantal sneeuwdagen in het eerste kwartaal van 1983 bedroeg 21. Dit wijkt niet noemenswaard af van het 'normale' aantal van 22 in deze periode van het

jaar.

-18-Bijlage 1: TOELICHTING OP DE VERWERKINGSMETHODE, DE TABELLEN EN GRAFIEKEN Vanwege het continue karakter van de kwartaal beschrijvingen is een deel van de analysewerkzaamheden geautomatiseerd. Hierbij wordt o.a. gebruik gemaakt van een methode voor het vaststellen van statistische significantie van verschillen. Voor een gedetailleerde verantwoording wordt verwezen naar: Polak, dr. P.H. (1982). Van tijdreeksen tot uitspraken; Een methode voor statistische bewerking van tijdreeksen en ongevallen. SWOV-rapport R-82-9.

Uitgangspunten voor de verwerkingsmethode

Deze methode houdt in dat de nieuwe kwartaalcijfers worden vergeleken met ver-wachtingen gebaseerd op oudere overeenkomstige gegevens. Er worden dus geen an-dere gegevens, zoals bijvoorbeeld expositie, gebruikt, noch worden de cijfer-reeksen onderling vergeleken.

Om een uitspraak te kunnen doen van de vorm: "de onveiligheid in een bepaalde periode is groter dan te verwachten is op basis van de gegevens uit de periode daarvoor", zijn een aantal hulpmiddelen nodig.

Ten eerste moet de onveiligheid in een waarde uitgedrukt worden. Hier gebeurt dit door het aantal ongevallen, dan wel het aantal slachtoffers, uit de

betreffende periode te nemen. (Als basisveronderstelling wordt aangenomen dat deze aantallen bij benadering Poisson-verdeeld zijn).

Ten tweede moeten er modellen zijn die, uitgaande van de aantallen uit de voor-periode, een te verwachten waarde voor de verslagperiode opleveren. Dit soort modellen noemen we kortheidshalve voorspellingsmodellen.

Ten derde moet er inhoud gegeven worden aan begrippen als groter dan, gelijk aan en kleiner dan. Dit gebeurt enerzijds via een stochastisch model van het proces dat tot ongevallen leidt en anderzijds door relatief kleine verschillen als niet-relevant te beschouwen. Met behulp van het stochastische model kan een wachting opgesteld worden omtrent de grootte van de verschillen tussen de ver-wachte en werkelijke waarden als die verschillen alleen het resultaat zijn van

toevallige fluctuaties in de aantallen en niet van verschillen in onveiligheid. Dit leidt er toe te kleine verschillen op te vatten als ononderscheidbaar van toevallige fluctuaties en dan niet van een verandering in de onveiligheid te spreken. Verschillen die groter zijn dan een bepaalde waarde worden statistisch significant of kortweg significant genoemd. Significantie houdt op zich nog niet in dat het verschil groot genoeg is om met nadruk genoemd te worden. Een veran-dering die significant is, maar kleiner dan bijvoorbeeld 5%, wordt om andere dan statistische redenen, te klein geacht om benadrukt te worden. Een verandering moet dus behalve significant ook "relevant" zijn. Voor beide begrippen moeten uiteraard criteria gegeven worden.

Er worden twee modellen toegepast. Bij het eerste model wordt ieder nieuw kwar-taalcijfer vergeleken met dat van hetzelfde kwartaal in het voorafgaande jaar. Uitgaande van de veronderstelling dat er geen verschil tussen beide kwartaal-cijfers te verwachten was, wordt de mate van significantie van het waargenomen verschil vastgesteld. Onafhankelijk van de significantie wordt ook gekeken naar de 'relevantie' van het verschil. Als maat hiervoor wordt de relatieve verande-ring in procenten genomen. Als deze meer is dan (de gekozen waarde van) 5%, wordt het verschil relevant genoemd.

In het tweede model wordt ieder nieuw kwartaalcijfer bekeken in relatie tot de cijfers voor dezelfde kwartalen in de vier daaraan voorafgaande jaren. Eerst wordt nagegaan of de aantallen in de voorperiode bij benadering lineair verlopen

(dalend, horizontaal of stijgend) waarbij ook rekening gehouden wordt met signi-ficantie en relevantie. Als de aantallen in de voorperiode inderdaad lineair verlopen dan wordt op basis daarvan een verwachte waarde berekend voor dat nieuwe kwartaal. Het verschil van de werkelijke waarde en die verwachting wordt weer beoordeeld op significantie en relevantie. Als de aantallen van de

VERKLARING VAN DE GEBRUIKTE NOTATIES Afbeeldingen

In de Afbeeldingen zijn per categorie slachtoffers histogrammen opgenomen die het verloop van de aantallen over een periode van vijf jaar illustreren. De kwartalen die onderwerp zijn van de voorliggende kwartaalbeschrijving, zijn daarin door middel van doorgetrokken (hele) lijnen aangegeven. De aantallen van de overige, tussenliggende, kwartalen zijn door middel van gestreepte (onderbro-ken) lijnen aangegeven.

Tem slotte is nog aangegeven het per kwartaal voortschrijdende vier-kwart aals-gemiddelde in de vorm van een lijn waarop een sterretje (*) het niveau van het betreffende gemiddelde aangeeft.

Tabellen

Noot 1. Als er sprake is van totale aantallen (bijv. totaal aantal doden of totaal aantal ongevallen) zijn in deze kolom de door het CBS gepubliceerde voorlopige aantallen vermeld.

Bij de onderverdelingen (bijv. naar wijze van verkeersdeelname. e.d.) zijn de bij de SWOV berekende aantallen vermeld. Deze aantallen komen tot stand middels ophoging van de op een bepaalde datum door VOR/CBS verwerkte aantallen.

Noot 2. Met behulp van de hierboven beschreven verwerkingsmethode wordt eerst getoetst of het verloop in de voorperiode horizontaal genoemd mag worden, zo ja, dan wordt dát weergegeven door hor. (horizontaal). Zo nee, dan wordt getoetst of het verloop lineair genoemd mag worden. Dat wordt weergegeven door styg. (stij-gend), resp. dal. (dalend). In de volgende kolom staat in de gevallen hor., styg. of dal. het feitelijke hellingspercentage van de best passende rechte lijn. In de overige gevallen is het verloop niet-lineair, weergegeven door n.l. In de volgende kolom verschijnt dan. uiteraard geen hellingspercentage.

Noot 3. Hier is de mate van statistische significantie van het verschil tussen het nieuwe cijfer en cijfer van het voorafgaande jaar of met het verwachte cij-fer weergegeven, waarbij van de volgende notatie gebruik is gemaakt.

(***) 'zeer significant'; tweezijdige overschrijdingskans van de toetsings grootheid is kleiner dan 1%.

(**) 'significant'; tweezijdige overschrijdingskans van de toetsingsgrootheid ligt tussen 1% en 5%.

(*) 'zwak significant'; tweezijdige overschrijdingskans van de toetsings grootheid ligt tussen 5% en 10%.

(-) 'niet significant'; tweezijdige overschrijdingskans van de toetsings grootheid is groter of gelijk aan 10%.