N
A
DIE
VERSKIL
IN PRESTASIES
IN
'N
TOETSAFNEIVIER -
TOETSLING
- EN
SJL'!.MW:3RKENDE
GROEPSITUASIE
en die verband tussen hicrdie
ver-skillc en neurotiese neigings soos ge-meet met die Rangorde-Rorschachtoets van
Eysenck en die Psigo-Somatiese Vraelys
van McFarland en Seitz.
n Verhandeling ingelewer deur:
GIDEON
J~\.COBUSV
iJJ
DEN
HEEVER
HONNS. -
B.J1..vir die ,c:sraad
MJ.GISTER ARliUM
/
aan die
POTCHEFSTROOMSE UNIVERSITEIT VIR C.H.O.
1959.
Graag wil ek my innige dank betuig aan prof. J.M. Hattingh, dr. C.F. Schoeman en mnr. D.J.W. StrUmpfer vir hulle gewaardeerde hulp en leiding in hierdie ondersoek.
My innige dank ook aan dr. W.L. Venter, voormalige hoof van die Abraham Krie~kindertehuis, mnr. I.S. du Plessis, hoof van die S.A.S. en H.-seunstehuis, New
Canada, mnr. A.B. v. N. Herbst, voormalige hoof van die Ned. Herv. Kerk-weesinrigting Krugersdorp, wat almal so goedgunstiglik ingesteB het dat die toetse aan hulle onderskeie inrigtings afgeneem kon word.
Aan dr. S. Biesheuvel, direkteur van die W.N.N.R. se Personeelnavorsingsinstituut te Milnerpark, is ek baie dank verskuldig vir sy toestemming om die resultate op die masjiene te verwerk. Ook aan mnre. R. Hall en F. Verwey, albei verbonde aan die W.N.N.R. se Personeel-navorsingsinstituut, my innige dank vir hulle raad i.v.m. probleme van statistiese aard.
My innige dank ook aan my eggenote vir haar hulp i.v.m. die afneem van die toetse en die kontrolering van die resultate.
Laastens, my dank aan die seuns van bogenoemde drie inrigtings sender wie se vriendelike samewerking hierdie ondersoek nie moontlik sou gewees het nie.
P.U. vir C.H.O., Potchefstroom.
1959.
---ooOoo---G.J. v.d. Reever.
HFST.
Doe1ste11ing.
I. A1gemeen: Indiwidu en Groep. II. Enke1e beskouings oor groepe.
III. n Paar faktore wat groepsprestasies be!nv1oed of moont1ik kan beinv1oed.
IV. Navorsing wat reeds gedoen is.
V. Eie eksperimente1e ondersoek na die verski1 in prestasies in n toetsafnemer-toets1ing- en saam werkende groepsj_tuasie.
1. Doe1.
2. Die toets1inge.
3.
Die toetse.(a) Die Verba1e Redeneringstoets. (b) Die Rekenkundetoets.
(c) Die MHST. (d) Die MBPT. (e) Die RRE. (f) Die P-S-Vrae1yso BL. ix 1 4 8 13 21 21 21 22 22
23
23
2426
28
4. Die indiwi due1e situasie. 295.
Die kontro1e- en eksperimente1e-groep. 30 6. Bcspreking van die resu1tate. 31 (a) Betroubqarheid van die toetse. 31 (b) Korre1asie tussen di e projeksie-en persoon1ikheidstoets.
32
(c) Verspreiding van die resultate,gemidde1des en standaardafwykings.
33
(d) Betekenisvo11e verski11e enkorre1asies.
(i) Die Verba1e Redeneringstoets.
39
39
43
46 50 (ii) Die Rekenkundetoets.(iii) Die MHST. ( iv) Die MBPT.
ondersoek.
(f) Gevolgtrekking.
VI.
Samevattende Beskouing.Bibliografie. Bylaag I. Bylaag
II.
53
5455
57
63
c
31
iv.NO
.
BL.
1. Verspreiding van toets1inge se ouderdomme. 212. Verspreiding van toets1inge se I.K.'s. 22 3. Sestig toets1inge se prestasies in die Verba1e
Redeneringstoets by eerste toetsing. 34 4. Sestig toets1inge se prestasies in die Verba1e
Redeneringstoets by hertoetsing. 34 5. Sestig toets1inge se prestasies in die Verba1e
Redeneringstoets in die eksperimente1e-situasie.
6. Sestig toets1inge se prestasies in die
Reken-34
kundetoets by eerste toetsing. 35
7.
Sestig toets1inge se prestasies in dieReken-kundetoets by hertoetsing. 35
8. Sestig toets1inge se prestasies in die
Reken-kundetocts in die eksperimente1e-situasie. 35 9. Sestig toets1inge se prestasi es in die MHST.,
by eerste toetsing. 36
10. Sestig toets1inge se prestasies in die MHST.,
by hertoetsing. 36
11. Sestig toets1inge se prestasies in die MHST.,
in die eksperimente1e-situasie. 36 12. Sestig toets1inge se prestasies in die MBPT
by eerste toetsing. 36
13. Sestig toets1inge se prestasies in die MBPT
by hertoetsing. 37
14. Sestig toets1inge se prestasies in die MBPT
in die eksperimente1e- situasie. 37 15. Sestig toets1inge se resu1tate in die RRE. 31 16. Sestig toets1inge se puntete11ings in die
P-S-Vrae1ys. I. 38
17. Sestig toets1inge se puntete11ings in die P
-S-Vrae1ys II. 38
18. Sestig toets1inge se puntete11ings in die
P-S-Vrae1ys I en II. 3~
19. Kontro1egroep se verski11e in prestasies in die Verba1e Redeneringstoets.
20. Eksperimente1e-groep se verski11e in prestasies in die Verba1e Redeneringstoets.
21. Kontro1egroep se verski11e in prestasies in die 39 41
Rekenkundetoets. 43
22. Eksperimentelc-groep se verskille in presta-sies in die Rekenkundetoets.
23. Kontrolegroep se verskille in prestasies in
45
die MHST. 46
24.
Eksperimentele-groep se verskille inpresta-sies in die MHST~
47
25.
Kontrolegroep se verskille in prestasies indie MBPT. 50
26. Eksperimentele-groep se verskille· in
presta-sies in die MBPT.
5l
NO. BL.
I. Betroubaarheidskoeffisiente van die toetse
wat gebruik is.
31
II. Korrelasie tussen die RRE en P-S-Vraelys. 32 III. Gemiddeldes en Standaardafwykings. 34
IV. Kontrolegroep se verskille in prestasies in die Verbale Redeneringstoets en hulle
puntetellings in die RUE en P-S-Vraelys. 40 V. Samevatting van verskille in prestasies in
die verskillende toetse in die verskillende situasies en die persentasie normale en neurotiese toetslinge wat •n verbetering of verlaging in prestasie getoon het.
VI. Eksperimentele-groep se verskille in pres-tasies in die Verbale Redeneringstoets en hulle puntetellings in die RRE en
P-S-41
Vraelys. 41
VII. Betekenisvolle verskille by die 1%- en
5%
grens. 42
VIII. Korrelasie tussen verskille in prestasies
en neurotiese neigings. 43
IX. Kontrolegroep se verskille in prestasies in die Rekenkundetoets en hulle puntetellings in die RRE en P-S-Vraelys.
X. Eksperimentele-groep se verskille in pres-tasies in die Rekenkundetoets en hulle punte
44
-tellings in die RRE en P-S-Vraelys. 45 XI. Kontrolegroep se verskille in prestasies in
die MHST en hulle puntetellings in die RRE en P-S-Vraelys.
XII. Eksperimentele-groep se verskille in pres-tasies in die ~lliST en hulle puntetellings
47
in die RRE en P-S-Vraelys. 48
XIII. Kontrolegroep se verakille in prestasies in die MBPT en hulle puntetellings in die RRE en P-S-Vraelys.
XIV. Eksperimentele-groep se verskille in presta-sies in die MBPT en hulle puntetellings in
50
die RRE en P-S-Vraelys. 51
MBPT. -- Minnesota - blokkiespaktoets. ~lliST. -- Minnesota - hanteringspoedtoets. P-S-Vraelys Psigo - Somatiese Vraelys.
RRE. Rangorde - Rorschachtoets van Eysenck.
Daar is uiteenlopende bevindings oar die vrang of n persoon beter presteer wanneer hy/sy in •n groepsi tuasie werk as wanneer hy/sy in •n indiwiduele-si tuasie werk.
Verskeie navorsers op hierdie febied het hul onder-soeke uitgevoer met toetslinge wat saamgewerk het, m.a.w. die groep sit met net een probleem voor hulle en elkeen probeer n bydrae tot die oplossing van die probleem lewer. n .ander groep navorsers het weer hul ondersoeke uitge-voer met toetslinge wat saam gewerk het, m.a.w. die groep sit sanm om n tafel, maar elkeen het die probleem voor hom en hy probeer binne hi erdie groepsituasi e indiwidu-eel di e pr~bleem oplos. Lg. soort groepsituasie sal in hierdie ondersoek gebr uik word.
Die meeste navorsers op hierdie gebied het t oetse gebruik wat hoofsaaklik van di e papier-en-potloodtipe was, maar nie een het van •n gestandardiseerde handvaardi g-heidstoets gebruik gemaak nie. In hierdie ondersoek sal van albei gebruik gemaak word.
Dit is verder opmerklik dat alle indiwidue nie in dieselfde mate vatbaar is vir die vergemaklikende invloed wat gewoonlik van ·n groepsi tuasie ui tga~n nie, maar ee
r-der •n soort sosiale rermning in di e groepsi tuasie ond er-vind. Dit het die vraag l aat ontstaan in welke mate neu-rotiese neigings moontlik verantwoordelik is vir hierdie sosiale remming. Met hierdie ondersoek sal dan gepoog word om vas te stel wat ter invloed neurotiese neigings het op prestasies in •n saam werkende groepsi tuasie.
In die volgende hoofstukke sal agtereanvolgens aan-getoon wo~d wat die verhouding tussen groep en indiwidu is; wat verskeie persone onder die term 11groep" ver-staan en wat in hierdie ondersoek onder die term 11groep11 verstaan sal word; watter faktore groepsprestasies moontlik kan be1nvloed; wat die bevindings van ander navorsers was; wat die doel, metode en resultate van hierdie ondersoek is en tot watter gevolgtrekking n mens geregverdig is om te kom.
HOOFSTUK I.
I . ALG EMEEN : INDIWIDU EN GROEP.
Dit val nie binne die bestek van hierdie
ver-handeling om die probleem van dryfvere of kragte agter
sosiale gedrag na te gaan nie en tog is dit van belang
om net kortliks n paar beskouings hieroor in historiese
volgorde te gee voordat aangetoon kan word in watter
verhouding indiwidu en groep tot mekaar staan, veral
m.b.t. invloed op prestasiee
Die aanhangers van die Hedonisme, bv. Socrates,
Epicurus, Bentham, Spencer e.a. het beweer dat pyn en
plesier die soewereine regeerders van die mens is en dat
dit alle gedrag verklaar.
Die aanhangers van die Ego1sme 1 bv. Hobbes, Nietzchv,
Adler e.a. het weer geglo dat alle sosiale gedrag TI
open-like of vermomde vorm van •n strewe na mag is.
Machiavelli het in die sestiende eeu gese dat die twee groot dryfvere waardeur menslike gedrag beheer kan
word, vrees en l iefde i s .
Gedurende die negentiende eeu is alle eenvormigheid
in gedrag weer verklaar as die gevolg van nabootsing. Tarde het gemeen dat nabootsing die sleutel tot alle sosiale probleme is. Hy het selfs beweer dat samelewing en nabootsing een is.
Aan die begin van die twintigste eeu het McDougall
die rol van die instinkte beklemtoon. Dit is, volgens
hom, die oorgeerfde maniere van waarne~m, voel en strewe.
l Thorndike het TI lys v~n byna 100 hoof-dryfvere opgestel.
Na 1919 begin Dunlap met die anti-instinkbeweging.
Hy en sy volgelinge het die verband begin opmerk tussen
kultuur en die mens se manier van waarneming en denke.2
l. Mennicke (48) onderskei tussen instinkte en drifte
en hy praat dan van twee hoof-drifte, nl. indiwiduele
en sosiale drifte. Volgens hom sou dit egter beter wees om te praat van 11isolerende of distancierende
en van verbindende em ni vellerende drift en."
2. Sherif het onder invloed van Volkekunde en Gestalt-sielkunde beweer dat waarnemingspatrone gevorm word
op verskillende maniere in verskillende kulture en
in verskillende groepsituasies. Murray en Cluckhohn
(51) waarsku ook dat ons die indiwidu nooit ge1soleer van die kultuur van die groep waarvan hy lid is, moet beskou nie.
Lewin beweer dat ons die indiwidu nie moet beskou as •n statiese eenheid nie, maar as 'n dinamiese wese
wie se eienskappe en handelinge verander onder die ver-anderende invloede van eksterne situasies of die sosiale veld. Sedert Lewin het dit betekenisloos geword om van
gedrag te praat sonder verwysing na beide die persoon en
sy omgewing. Om 'n persoon se gedrag te verstaant v .r eis
nie alleen •n kennis van die persoon ( sy verlede, sy ver-mo~ns, ens.) nie, maar ook 'n kennis van die onmiddellike situasie waarin hy hom bevind.
In moderne teorie~ oor sosiale gedrag is daar veral
twee rigtings: Die eon beklemtoon die dryfvere wat die
proses van waarnemi ng, gevoel en handeling stuur - m.a.w.
hier word uitgegaan van die indiwiuu. Die ander rigting
mean dat hoe belangrik ookal die inherente dryfvere van
die indiwidu mag wees , ons sosiale akti witeite moet sien
as aspekte van •n sosiale si tuasie. Ons kan nie een dryf-veer isoleer en daaruit alle sosiale gedrag probeer
ver-klaar nie. Die hele persoonlikheid en die hele sosiale
veld moet in aanmerking genecm word as ons sosiale
ge-drag wil verstaan.
Hierui t vloei dat die indiwidu wel •n invloed be-hoort uit te oefen op die groep en omgekeerd.
3
Hierdie invloed is waarskynlik egter so kompleks van aard en van soveel faktore afhanklik dat dit moeilik voorspelbaarsal wees in welke rigting die invloed sal gaan, d.w.s.
voor- of nadelig en of die invloed in hoofsaak sal kom vanuit die i ndiwidu of vanuit die groep.
In die alledaagse l ewe kan die invloed van die
groep-situasie op die indiwidu ook waargeneem word. Die ge -drag van die indiwidu is dikwel s anders in die klein
groep waar hy bekend is as in die groep waar hy onbekend
is. Benewens alg~mene gedrag word ook die prestasie van die indiwidu belnvloed, bv. loerlinge kla dat hulle seke -re soorte arbeid, soos die skryf van 'n opstel, nie in die klas kan verrig nie, al word daar ook gesorg dat die
J.
Cooley (17) wys daarop dat indiwidu en groeponaf-skeidelik verbonde is aan mekaar en dat ons die twee
nooit afsonderlik kan beskou nie. Brown (15) en
Halbwachs (JO) beklemtoon ook die invloed van die
hele klas stil is. Sommige sal weer dadelik met die ge-gewe taak begin en glad nie hierdie beswaar maak nie. Sommige persone bewe~r dat hulle makliker leer in TI groepsituasie; ander persone sal weer se dat hulle nie kan leer tensy hulle hulself inTI kamer toesluit nie . Sommige persone kan werk waarvoor handvaardigheid vereis word nie so goed doen wanneor hulle dopgehou word as wanneer hulle heeltemal alleon werk nie, terwyl andere se handvaardigheidsprestasies we~r blykbaar glad nie deur die aanwesigheid van toeskouers beinvloed word nie, of selfs beter mag weus.
Uit hierdie toevallige waarneming is dit duidelik dat die groepsi tuasie soms wel ·n invloed op die presta-sies van die indiwidu uit oefen.
Dit is ook opmerklik dat die mens gebore word binne TI sosiale groep en sy hel e verdere ontwikkeling nooit in geisoleerdheid nie, maar binne verskeie groeps -verbande (bv. skool, speel groep, ens.) deurmaak. Ons kan tereg beweer dat die mens nooit tot volle rypheid en ontplooiing kan kom bui te die geme~nskap nie. As ge -isoleerde kom hy nie tot volle menssyn nie. Al is hy TI indiwidu, is hy ook kragte s sy hele aard TI sosiale wese en as sodanig word hy dwarsdeur sy hele ontwikkeling en in al sy gevoelsbelewinge, d~nke, doen en late deur sy medemens beinvloed. Dit kan dus ook verwag word dat sy prestasies binne en buito die groep verski l lend sal
HOC'FSTUK II. :m:::;::: ... ::mr: ... :c a ::a
II. El'"KELE BESKOUINGS OOR GR0:8PE.
Aangesien dit onmoontlik is om hier opal die be
-skouinge oor groepc in te gadn, sal getrag word om slegs enkeles kor t liks aan te stip~
Die term 11groep" het vir verskille1fde persone ver-skillende betekenisse. Hierooreenkomstig word nie net
verskillende voorwaar des vir die bestaan van groepe ge
-stel nie, maar sal die indeling van groepe, nl. di e
soor-te groepe, ook verskillend wees. Newcomb (52) merk dan
ook tereg op dat ooreankomstig die doelstelling van TI
mens jy ook die definisie van die groep sal gee.
Sodra van groepe gepraat word, kom twee aspekte
da-delik na vore, nl. : Wat is die vereistes of voorwaardes
vir die bestaan van TI groep, en welke soorte groepe be-staan daar onder die gestelde vereistes of voorwaardes?
In baie gevalle word as eerste, soms selfs as
enig-ste, vereiste gestel dat TI aantal indiwidue ruimtelik by-een moet wees. Aan di e hand van die voorwaardes, nl.
ruimtelike nabyheid en aantal indiwidue word soms
inde-lings gegee soos: groepe wat los is, hegte groepe,
groot groepe, klein groepe, ens.
•n Ander vereiste wat dikwels gestel word, soms saam met die vorige en soms onafhanklik vdn die vereiste van
ruimtelike nabyheid, i s sekere gemeenskaplike norme
om-trent i dts. (Newcomb (52) ) Hier word die toevallige
versamelings van mense nie meer as •n groep beskou nie,
terwyl ons selfs groepe mag he sonder dat daar die
ruim-telike nab:rheid is. Ooreenkomstig die gestelde norme,
tesame met bykomende vereistes, kan ·n groot verskeiden
-heid van soorte gr oepe gestel word.
•n Volgende vereiste, meestal saam met van die vori-ges, wat dikwels gestel word, is dat daar TI gemeen
skap-like belawing van (bv. van waarneming, gevoel, strewe,
ens. ) en/of •n gemeensl{aplike deelname aan iets ( verrig-ting van een of ander t aak7 ens. ) moet wees, voordat daar
van •n groep gepraat kan wordo As voorbeeld kan hier die
omskrywing van Allport (4) geneem word, nl. TI groep is:
11any aggregate consisting of two or more persons who are QSSembled to perform some tasks to deliberate upon some
affec-tive experience of common appeal." (bl. 260.) Dit is een tipiese voorbe3ld van hoe meer as een vereiste of voorwaarde vir die bestaan van •n groep gekombineer word. Ui t di e omskrywing van Allport i s dit duidelik
dat ons groepe kan indeel volgens die belangstelling, die gemeenskaplike taak, die gemeenskaplike belewing, ens. en verder nog weer volgens die grootte van die aggregaat van mense. Tog gebruik hy n ander norm by sy in de ling van 11 co-acting
1
' en 11 face- to- face" groepe, nl. die plek van di e stimuli vir die groepsaktiwiteite in verhouding tot die groep. Sy 11Co-acting" groepe is al sulke groepe waar die stimuli buite die groep gelee is, terwyl sy 11face- to- face'\ groepe hoofsaaklik r eageer op die indiwidue wat die groep vorm, m.a .w. die stimuli is binne die groep sel f gelee. Allport erken dat by baie van die groepe ons met kombinasies van die twee te doen het.
McDougall (44) gaan uit van die natuurlike of kuns-mati ge ontstaan van groepe vir sy hoof-indeling van di e soorte groepe. Hy onderskei~
(a) Natuurlike groepe.
(i) Die wat wortel in fami li everwantskap, bv. die gesin.
(ii) Groepe wat bepaal word deur geografiese toe-stat~de.
(b) Kunsmatige groepe.
(i) Doelgerigt e groepe, bv. n sosiale klub.
(ii) Tradisionele groepe, soos die Vrymesselaars. (iii) Gemengde groepe, bv. d~e Christelike kerk. Hierdie kunsmatige en natuurlike groepe van hom word beperk deur ander voorwaardes of vereistes, nl. n sekere mate van kontinuiteit van die groepe, bekendheid van die aard van die groep by die l ede , wissel werking binne die groep en ook tussen die groep en soortgelyke ander groepe, tradisies en gewoontes en l aastens organisasie.
Dit blyk duidelik uit die twee voorbeelde, nl. die van Allport en McDougall, dat nie alle vereistes of voor-waardes ook as norme vir die indeling in soorte groepe gebruik word nie. By McDougall sou ons bv. ook kon praat van langerdurende groepe , kortstondige groepe, verander-like groepe, van groape volgens die mate van organisasi e, ens.
omskrywinge van groep~ waarin die vereistes of voor-waardes gestel word dan is dit opmurklik dat verreweg die meeste van hulle t eruggevoer kan word tot die
ge-noemde vereistes of voorwaardes saamgevat in verskillende kombinasies. So wys Lewin (36) op die onderlinge
af-hanklikheid en voeg by die dinamiese eenheid, Deutsch
(37) op die kooper atiewe aard van die onderlinge
afhank-likheid en French (37) op die bykomende identifikasie met die groep.
Hier kan net verwys word na ·n ander belangrike pro-bleem nl. die aard van •n groep. Aan die een ui terste het ons die beskouing dat die groep niks anders is as die som van die aantal indiwidue nie. Groepsg~drag kan dan ook niks meer wees as die som van die gedrag van die
indiwi-due in die groep nie. (Allport e.a.) Aan di e ander uiterste het ons die bekende beskouinge i.v.m. TI groeps-gees. Tussenin vind ons •n groot aantal variasies. van be-skouinge. Almal erken egt er dat die gedrag in die groep anders is as wanneer die indiwidue afgesonder soa wees. So merk bv. Lelley en Thil:~C;44-t (37) op dat groepsprobleem-oplossing indiwiduele-probleemoplossing inslui t , maar ook nog baie meer. Met baie meer word hier nie verwys na TI groepsgees of i ets dergelyks nie , maar na die feit dat denke wat deur TI groeplid gedoen word, plaasvind in TI
geheel ander verband (context) as die wat deur die geiso-leerde denker gedoen word. 11In brief, group problem sol-ving r efers to the psychological and social processes whereby individual solutions are created, communicated, and eventually assembled into a product that represents the group." (bl. 738)
Vir Lewin (36) e.a. is di e groep meer as die som van die indiwidue. As dinami ese gehecl sal die gedrag ook anders beskryf moet word en enige verandering in enige de ~l van die groep laat veranderings in ander dele van die groep ontstaan.
Aangesien in hi erdie ondersoek werksprestasie by e~n soort groep nagegaan word, word die indeling van groepe ooreenkomstig die wyse van saam-met-mekaar-werk gegee. Hier word dan twee groot groepe onderskei, nl.:
(1) Saam werkende groepe; (2) saamwerkende groepe.
(1) By die omskrywing van die saam werkende groep word heel temal ooreengestem met Doob (21) waar hy se dit is:
11a smal l number of persons who are simultaneously seeking
approximately the same goal without competing or
coopera-ting but who have an awareness of one another." (bl.
195)
Hierdie saam werkendc groep is volgens baie persone
nie ~ groep nie, omdat di t ni e aan die nodige vereistes of voorwaardes beantwoord ni e. Die omskrywing van o.a. Smith (62, bl. 738) van kol lektiewe gedrag is sekerlik nie hierop van toepassing nie, terwyl Kel ley en Thibaut
( 37) di t ~ saamsi tuasie no em, maar nie •n groepsi tuasie nie.
( 2) By ·n saamwerkende groep het ons •n si tuasie wat
vol-gens l\1al ler ( 41) gedefinieer kan word 11 as one which
stimulates an indivi dual to strive with the other members
of his group for a goal object which is to be shared equally among all of them." (bl. 40)
Soos sal blyk ui t hoofstuk Vis in hierdie ondersoek van saam werkende groepe gebruik gemaak.
II I.
HOOFSTUK III.
'N P.h~.H FAKTORE WA.T GROEPSP:i(ESTASIES BEiNVLOED
OF .MOONTLIK KAN BEil'iVLOED.
F.H. Al lport (4) onderskei in al le soorte mede-dingende handelinge twee sosi al e faktore, t.w.:
1. Sosial e Vergemakliking:
Di t i s •n ver skynsel wat veroorsaak word deur wat hy noem:
u···
the si ght and sound of others doing thesame thing." ( bl. 261)
As •n toetsl ing bv. di e gewi ggi es van ·n ergograaf
meet opl ig deur die vinger t e buig, i s di e maksimum gewi g wat opgel ig kan word groter wanneer di e t oetsafnemer die-sel f de bewogings met sy vinger op so TI wyse uitvoer dat
di e toetsl ing dit kan si en, as wanneer die t eken om die gewiggi es op t e l ig, gegee word deur die sl ag van TI me -tronoom. Fietsryers glo dnt as twee fiet sryers wat om-trent ewe bekwaam i s gel yk wegspring, die een wat vanaf die begin voor i s en vir di e grootste deel van die wedren
di e pas aangee, uitei ndel ik sal verloor. Allport se
ver-kl aring hi ervoor i s: u••• the si ght of hi s movements have afforded so gr eat a contributory stimulus to the man
behind that the l at ter' s ener gy i s mat erial ly increased
and he i s enabl ed t o win". (bl. 261)
2. 1':ededinging:
Allport omskr;yf di t as •n emosionele versterki ng van beweging wat gepaard gaan met ·n bewuste strewe om t e wen.
Doob (21) omskryf mededinging weer soos volg:
11From a psychological vi ewpoint, competition involves a goal which, being scarce, cannot be shared by, or appears unsharable to the indivi dual s concerned. n (bl. 210)
Uit die r esultat e wat Mal ler
(41)
in een van sy eks -perimente behaul het, bl yk dat die doel t reffendheid vanwerk in die kompeti si e- si t uasi e hoer was as in die same
-werking-situasie. Di e gami ddelde kind het 32.4 meer
voorbe<.:lde in 12 minute gedoen wanneer hy vir homsel f ge
-werk het as wanneer hy vir sy groep gewerk het. As aan die kinder s TI keuse gegee i s om ~f vir hulself, ~f vir die groep t e wer k, is die groep in 26% en die sel f in
74
%
van di e total e aantal geval le gekies. Dit l yk dus of di e kinders genei g was om l iewer as i ndiwidue t e wi lkompeteer.
Dashiell (19) het sosiale vergemakliking en m
ede-dinging probeer skei deur een eksperimentele- situasie
te he waarin elke indiwidu afsonderlik gewerk het, maar geweet het dat hy meeding met andere en TI ander situasie
waarin hy saam met andere gewerk het, maar aan v
erskillen-de take sodat die faktor van mededinging nie kon inslui p
nie. Dan was daar ook nog die gewone groep - en
indiwi-duele-situasies soos in vori ge eksperimente i.v.m. sos
i-ale vergemakliking en mededinging. Die resultate het
ge-toon dat die mededingende effek alleen groter was as die
sosiale of ideomot oriese. M.a.w. as TI persoon alleen
werk, word dit TI spesi al e situasi e as hy weet dat andere op daar die moment meeding.
Allport erken sel f dat di e ui twerking van sosiale
vergemakliking en mededinging moeilik te onderskei i s , maar t og beweer hy dat dit in werklikheid twee ver sk
illen-de faktore i s . Ter ondersteuning van sy standpunt kan
net gewys word op wat Hellpach noem 11Carpenter-effek." Hieronder wor d verstaan dat waar genome of voorgestelde
beweginge by die mens die drang l aat ontsta n om sulke
bewegings ook uit te voer. Dit impliseer dat TI persoon
makliker en met minder inspanning TI beweging uitvoer as
hy dit sien as wanneer hy di t op sy eie moet doen.
Lo-gies laat dit eintlik TI sekere mate van ener gie vry vir
verdere inspanning.4 Klineberg (34) me8n egter: 11It would seem that much of Allport's 'social facilitation'
effect is real ly due to the facilitating fact or of comp
e-t i e-tion." (bl. 455).
TI Faktor wat ni e in die l it eratuur genoem word nie,
maar wat in hierdie ondersoek nagegaan sal wor d, is die
kwessi e van neurot iese nei sings. As ons die beskouing
van F.H. Allport (4, bl. 101)5 i.v.m. die persoonlikheid
van die indiwidu huldig, nl. dat persoonlikheid die indi -widu se karakteristieke reaksies op sosiale stimul i is, 4. Vgl. inspanning by ver veling en belangstell ing.
5.
Vgl~ ook G.W. Allport(
3)
se definisie van pedan moet die persoonlikheidstruktuur •n groot rol speel wanneer •n indiwidu hom in •n groepsi tuasie bevind. 6
Travis (67) het TI deel van Allport se eksperimente
i.v.m. sosiale vergemakliking herhaal. Sy toetslinge
was Amerikaanse studente wat gestotter het.7 Hulle
moes woorde agter mekaar neerskryf, net so vinnig as wat di t in hulle gedagte opkom. Dit is indiwidueel gedoen
en in eksperimentele-groepe van vyf elk. Allport se be -vinding was dat 93% van sy t oetslinge meer assosiasies in die groepsi tuasie as in die indiwiduele-situasie kon neerskryf. Travis se bevinding met stotteraars as toets
-linge was dat 80% van hulle meer assosiasies in die
indi-wi duele- as in di e groepsituasie kon neerskryf. Dit wi l dus voorkom asof die groepsituasi e nie TI sosiale
verge-makliking nie, maar eerder •n sosiale rem:rning veroorsaak in die geval van toetslinge vir wi e die sosiale situasie •n traumat iese ervaring i s .
Wapner en Alper (71) het die bestaan van inhibisies
in die teenwoordi gheid van TI gehoor bewys. Die tyd wat
nodig was om TI woord te kies wat in TI sekere frase sou
pas , was die langste i n di~ situasie waar die to~tsling
geweet het dat hy deur toeskouer s , wat vir hom onsigbaar was, dopgehou word. Die twee onder3oeker s skryf dit toe
aan die feit dat toeskouers TI bedreiging inhou vir TI pe
r-soon se self- status. Die resultate van Burri (16) se eksperiment wys ook in hi er di e rigtj~g~ As •n toetsling
in n i ndiwiduele- situasie l eer, i s die aanwesigheid van
TI groep nie bevor derlik vir herroeping van die geleerde
stof nie. Die toetsling wat weet dat hy voor toeskouers sal moet herroep, het langer tyd nodi g om TI gegewe hoe
-veelheid stof te leor as wat andersins die geval is en
t en spyte hiervan i s die hoeveelheid stof wat onthou word tog minder.
6. LandiS en Bolles (35) en Alexander en French (2) wys
daarop dat die neurotiker gebrekki g aangepas is by
sy omgewing. Thorpe en Katz (66) meen dat die wan
-aangepastheid van die neurotiker die gevolg is van emosionele spanning.
7. Stot t er wor d ni e onder psi go-neuroses geklassifiseer
nie , maar word beskou as een van die talle wanaa
n-passings van die persoonlikheid. Aangesien dit egter die enigste beskikbare navorsing is op die ge -bied van di e wanaangepaste persoon se prestasies in
Groepwerk wor d blykbaar ook beinvloed deur aandags
-afleiding. Muker~i (50) het gevind dat die fluktuasies
in prestasies besonder hoog was onder groepstoestande.
Hy kom tot die gevolgtrekking dat die groepsituasie die
neiging het om die toetslinge aan te spoor om die gemeen
-skaplike taak te verri g, maar terselfdertyd het dit die
neiging om die aandag af te lei wat dan die taak ietwat
moeiliker maak. Hi erdie gevolgtrekking word gesteun deur F.H. Allport (4) se introspektiewe verslae wat wys
dat verhoogde aandagsbepaling nodig is wanneer saam ge
-werk word ten einde aandagsafleiding te oorkom wat
ver-oorsaak word deur die aanwesigheid van andere. Die ge
-volg van die groepsituasi e kan dan ~ verhoging in presta
-sie wees, maar dit gaan gepa~rd met ~ verhoging in span
-ning. Lg. is die gevol g van die fei t dat die persoon
intensiewer moet konsentreer op ~ taak wat weerstand bied
t een vordering en wat weer spieel word in verhoogde
vari-asies in prestasie.
8
Allport (4) het in sy kansellerings- en vermenig
-vuldigingstoets gevind dat foute in die groepsi tuasie ge
-neig was om op een te hoop, maar in die indiwiduele werk
was dit eweredig verspr ei. Hy meen dis te wyte aan die
groter mate van moeilikheid om emosionele ewewig in die
groepsi tuasie te hers tel as •n f out begaan is.
Hy het ook gevind dat per sone wat stadi g werk in
die indiwiduele-situasie g&nei g i s em vinniger t e werk in
die saam- situasie. Hy skryf dit t oe aan die feit dat
vir die stadige werker di e gemi ddelde spoed van sy mede
werker s vinniger i s as sy eie spoed, maar vir die vinnige
werker i s die te~noorgestelde die geval. Gevo1glik baat
die stadige persoon by hi erdie pasaangee-effek en die vin
-nige werker nie. Allport mecn verder dat mededinging
ook hi er ~ rol speel.
Die skatt ingstoetse van Allport het bewys dat daar
in die groepsi tuasie ·n nei ging tot gelykmaking bestaan,
8
.
Kelley en Thibaut (37) meen: 11J3oth amount ofim-provement and increase in tension mi ght be expected
to depend upon each person's susceptibility t o the
group situation and, hence to be correlated." (bl.
want toetslinge was geneig om opinies te vermy wat uite
r-mate afwyk van die van ander lede van die groep.9 Uit die onderso~c van Hilgard e.a. (32) blyk dat studente
wat hoe prestasies behaal het , geneig was om te verwag om
in die toekoms l aer prestasies te behaal en studente wat
l ae prestasies behaal het , het hoe prestasies verwag. Kelley en Thibaut (37) meen: 11This suggests that in a
social situation, i ndividual s may modi~y their goals in order to minimi ze the extent to which their performance
di ffers from that of others." (bl. 750)
Daar i s dus soveel faktore wat gelyktydig •n invloed kan uitoefen op groepwerk dat di t verkeerd sal wees om
net een faktor te i soleer en dan t e beweer dat dit alleen
n verklaring bied vir grocpsgedrag. Ons sal die hele
sosiale veld in oenskou moet neem as ons die indiwidu se
optrede in •n groep wi l verstaan.
9~ F.H. Allport (7) toon aan dat die wyse waarop indi-widue op di e sosiale instelli ngs van hulle gem
HOOFSTUK IV.
IV. NAVORSING W T REEDS GEDOEN IS.
Aangesien hierdie onder soek toegespits is op die
in-vloed van die saam werkende groep, sal in hierdie hoofstuk
net verwys word na eksperimente waarin die groepsituasie
van ·n saam werkende aar d was.
Die omvat tendst e ondersoek i n hierdie verband is die van F.H. Allport (4) . Hy het in die jare 1916- 19 n
aant al eksperimente in die Harvardse Sielkunde-laborato
-rium uitgevoer i.v.m. werk in •n indiwiduele- en g
roepsit-uasie. Sy t oetslinge was i..rnerikaanse studente van beide
geslagte met n gemiddelde ouder dom van 25 jaar. Die
groepwerk is gedoen in gr oepe van 4 of 5 wat random n
tafel gesit en saam gewerk het . In die indiwi due
le-situasie het die t oetslinge almal op dieselfde tyd gewerk7
maar elkeen in n apar te kamer en die tydseine i s gegee
d.m.v. klokki es wat in die verskillende kamers aangebring i s . Die indiwi ducle- en groepsituasies is in agter ee
n-volgende toetse op so ~ wyse afgewissel dat die uitwer
-king van oefening7 aanpassing en vermoeidheid eweredig
versprei i s t ussen di e twee situasies. Hy het probeer
om mededinging ui t t e skakel of dit ten minste te beperk
tot sy natuurlikc minimum sodat net die uitwerking van
sosial e vergemakl iking vasgestel ko~ word. Dit het hy op verski llende maniere pr obeer bewerkstellig:
1. n Konstante hoaveelheid tyd is vir elke t oets gegeEl en die toetslinge se spoed is bepaal deur die hoe
-veelhei d van die toets wat hy voltooi het. Geen t oet s-ling was voor die ander klaar nie.
2. hlle vergelyking en bespr~king van r esultate is
verbie d.
3
.
Di t is boklemtoon dat die toetse getmsins nkompetisie is nie en dat die r esultat e van die toets
-l inge nie vergelyk sou word ni e.
Al die toetslinge i s beveel om in elke toets so
vinni g en so akkur aat as moontlik te werk. In die groep
-situasie is al die toetsl inge bewus gemaak van die fei t
dat almal besig w~s om dieselfde taak te verrig.
Die kansellerings-, perspektiefverwisselings- en
vermeni gvul di gingstoets is gebr ui k om di e invloed van die groep op aandag en geestesarbeid te bepaal.
Uit die resultat e kom Allport tot die gevolgtrekking dat die meeste toetslinge vinniger gewerk het aan
pro-blema waarvoor aandag vereis is wanneer hulle gestimuleer is deur ander i ndi widue wat saam met hulle gewerk het.
"Daar was egter •n paar toetsli nge wat gestrem is deur die
sosiale invloed.
Die groepsituasie het ~ geringe uitwerking gehad op die kwaliteit van die geestesarbeid waarvoor aandag ver-eis i s . Allport wys egter daarop dat daar ~ paar t oets
-linge was wie se prestasies kwalitati ef ~ aanmerklike
styging of daling getoon het.
Hy bied die vol gende verkl aring vir die groat
ver-meerd~ring in kwantiteit7 maar nie in kwalitei t nie, van die werk in die groepsituasie gelewer: Kwantiteit
ver-teenwoordig bewegingspoed. Kwaliteit word, str ang ge
-sproke, bepaal deur fiksering van die aandag. Die scsi
-ale stimuli wat beweging versterk, is effektiewer as di e
wat konstantheid van aandag bewerkstel l ig.
Die verspr~iding van foute in die vermenigvuldigings
-toets is betekeni svol vir di e i nterpr etering van die groep
se invloed op aandagsafleiding. In die groepsituasie was
die foute geneig om saam tc groepeer, maar in die
indiwi-duele-situasie was die foute baie wyer versprei. Allport
se verklaring i s dat aandagsafleiding starker is in die teenwoordigheid van mede werker s en gevolglik word meer
foute begaan. Daar i s ook die moon-:likheid van •n em
osio-nele faktor. Dit is moontlik dat die t oetslinge bewus
was van die feit dat die ander besig was om die probleem korrek op te los en dat sy 2ie pogings minderwaardig was
in vergelyking met die van sy mede werkers. Allport meen: 11This interpretation, i f correct, points to a deep-lying
tendency to estimate one's own performance in relation to standards set b;y the group, and t o be confused by com
-parisons which are unfavorable to one's self." (bl. 269)10
10. In hulle introspektiewe verslae het di e toetslinge verklaar dat die aktiwitei te van mede werkers hulle
aangespoor het tot grater spoed en akkuraatheid.
Verder het hulle verklaar dat hul le aandag afgelei
Die invloed van die groep op denke is ondersoek
deur die toetslinge kort argumente gedurende periodes
van vyf minute elk in die groep en alleen te laat skryf.
In die groepsituasie is die toetslinge bewus gemaak van
die feit dat almal argumente oor dieselfde stuk moes
neerskryf. Die uitwerking op kwantiteit was weer ten
gunste van groepwerk, want 8 ui t die 9 toetslinge het ·n
grater aantal ar gument e neGrgeskryf in die groep- as in
die indiwiduele-situasi e. Die argumente is ook
gerang-skik volgens die kwaliteit daarvan. Aan die
oortuigend-ste argumente is 3 punte toegeken, aan die wat minder goed
was 2 punte en aan die onoortuigendste is l punt toegeken.
Uit die resultate blyk dat tweederdes van die indiwidue
~ hoer persentasie beste argumente in die
indiwiduele-situasie gelewer het, terwyl tweederdes hulle swakste
ar-gumente in die groepsituasie gelewer het.
Verder is TI soort oorvloedige woordgebruik in die
groepwerk opgemerk. Ses uit die nege toetslinge het meer
woorde in hul ar gumente gebruik in die groep- as in die
indiwiduele-situasie. Allport se verklaring hiervoor is
dat dit die waarneDmbare response, soos skryf, is wat
be-invloed word deur sosial e vergemakliking in die
groep-situasie. Die intellektuele response van denke word
ge-strem eerder as vergemaklik.
In die assosiasietoets het Allport ook n
vermeerde-ring in spoed in die groepsituasie gevind. Die invloed
van sosiale vergemakliking was die grootste gedurende die
eerste minuut van die toets wat 3 minute geduur het en
die laagste gedurende die laaste minuut.11 Hy het ook TI
kwalitatiewe verskil gevind: In die indiwiduele-situasie
was die neiging om persoonlike assosiasies te maak.
Allport beweer dat daar TI graduele verskil tussen
indiwidue is wat betref hulle vatbaarheid vir die invloed
van die groep. Sommige toetslinge het in die
groepsitu-asie eerder wat hy noem 11social decrement" as sosiale
ver-gemakliking geopenbaar. Hy meen: 11Habit, customary work
environment, nerv,ousness and distractibility, as well as
l l . Vgl. Abel (l) se bevinding i.v.m. die afname van
reclusiveness, negative suggestibility, at titudes of
su-periority, defect of sociality, and other traits are factors which may help us to account for these a- typical reactions." (bl.
278)
Die eerste beswaar wat teen Allport se ondersoek
in-gebring kan word, i s dat hy nie aantoon of die verskille
tussen indi wi duele- en groepsar beid beteKenisvol is, of
nie. Volgens Dashiell se bevinding was Al lport se indiw
i-duele- situasie nie absoluut indiwidueel nie.12 Hy het ook probeer om mededinging uit te skakel7 maar m.i. het hy nie daarin geslaag nie~ In di e groepsituasie is al
die toetslinge bewus gemaak van die feit dat hulle die-selfde take verrig< Uit di e introspekt iewe verslae blyk
dat die toetslinge met mekaar rekening gehou het. All
-port se eie verklaring van •n minderwaardigheidsgevoel as moontlike oorsaak van die ver hogi ng in die aantal foute
in die groepsituasie dui daarop dat die toetslinge wel
deeglik met mekaar rekening gehou het. Is dit nie ~
vorm van kompetisie ni e?
In hoever re word Allport se bevindings gestaaf, al dan nie, deur die van ander navorsers?
Moede (49) het ook die invloed van die groepsituasie
op die prestasies van indiwi due ondersoek. Die resultate
het daarop gedui dat werk in di e teenwoordigheid van an -dere oor di e algemeen gouer, maar minder korrek gedoen word as wanneer in •n indiwi duele-si t uasie gewerk word. Dit wi l ook voorkom asof die groepsituasie groter voor-dele bied aan die swakker tcetsli nge, terwyl die doel
-treffendheid van die beste toetslinge se werk n dalende neiging i n die groepsi tuasi e getoon het.
Mukerji (50) het sy C-S- en T-X- toets aan t oets-linge in gemengde groepe van nie minder as 10 nie, gegee. Daarna is di e t oetse herhaal 7 maar dan het die toetslinge alleen gewerk. In die T-X-toets (·n kanselleringstoets) het
83
.
8%
van die toetslinge TI vermeerdering in p resta-sie getoon as hulle in TI groep werk. Die gemiddelde12. Dashiell (19) se eksperimentele ondersoek het bewys dat persone nie noodwendi g fisies byeen hoef t e
wees om •n groepsi tuasie te skep nie. In •n skynbare
alleen- situasie kan sosi ale houdings in die toets -ling ontstaan. (Vgl. die r esultate op bl. 197). Dashiell merk t ereg op dat die verskille in
resul-tate wat deur ver skeie ondersoekers verkry i s m
oont-lik te wyte i s aan die verskil le ih die al leen
verbetering in pr estasi e was
27
.7
%
.
In die C-S-toetshet
87%
van die toetslinge •n verbeterde prestasie van20%
getoon. Ongelukki g toon Mukerji nie aan of hy 'Il kontrolegroep gehad het nie. Di t laat •n mens dan skep -ties tesnoor di e resultate staan"Abel (1) het 'Il studie gemaak van vertraagde, vyf-tienjarige dogters wat met 'Il papier- en potlood-doolhof
gewerk het. Hulle het alle0n gewerk en in pare wat teen
-oor mekaar gesi t het. Hulle prestasies was deurgaans beter in die groep- as in di e indiwiduele-situasie. Twee maande l ater het sy di e eksperiment herhaal en gevind
dat die groepsituasie toe 'Il geringer uitwerking op pres-tasie gehad het as in die oorspronklike t oets. Hierdie
bevinding is in ooreenstemming met All port s 'n wat vroeer genoem is en wat daar op dui dat die invloed van sosiale vergemakliking afneem met verloop van tyd.
Wyatt e.a. (75) het gevind dat fabriekswerkers se produksi e varieer in oore8nstemming met die produksie van ander e in die werksgroap. Die verwantskap was veral
op-merklik vir pare werkers wat teenoor mekaar gesit het en
was nog opvallender waar di e produksie waarneembaar en
meetbaar was. As i ndiwiduel e werkers geisoleer is, het die ooreenkoms tussen hulle produksie en di e van ander verdwyn.
Mayer (43) het vyf verski llende toetse gebr uik wat redenering, geheue en verbeelding ge~eet het. Geen paging is aangewend om mededinging uit te skakel nie. Die vol~
gende instruksies i s vir elk van di e toetse gegee:
(a) Werk so vinnig en so goed as jy moontlik kan.
(b) Werk stadig, maar bai e versigtig.
(c) Werk so vinnig as jy kan, kwaliteit tel nie.
Wanneer i nstruksie (a) gegee i s , was daar 'Il v
er-meerdering van
30
-
50%
i n di e kwantiteit werk in die groepsituasi e. Daar was ook minder foute in die groep-werk . Verder het die groepwerk ·n laer standaardafwyking
getoon as di e werk wat in die indiwiduele-situasie gedoen is. Di t was vir Mayer ·n aanduiding van die eenvormig-heidsnoiging van groepwerk~
Wanneer instruks.ie (b) gegee i s , was daar ·n verm in-dering in die kwantiteit werk gelewer in die groepsitua -sie, maar •n vermeerdering in di e kwal i tei t van die werk.
Wanneer instruksie (c) gege0 i s , was daar geen
groepsl tuasie nie .13
Dashi el l (19) wou di e prestasies van indiwidue
ver-gelyk wanneer hull e al leen werk (A); wanneer hulle in •n
saam werkende, maar nie-mededingende groep werk (T);
wanneer hulle probeer om andere in die saam werkende
groep t e oortref as hulle mededingers (R) ; en wanneer hulle werk terwyl hulle deur toeskouers dopgehou word (0). Sy t oetse het bestaan uit r ekene- en assosiasietoetse.
Die toetslinge is verdeel in laboratoriumgroepe van
15 elk en het op verski l lende, voorafbepaalde tye
ont-moet. In die A- situasie het die toetslinge in a
fsonder-l ike kamer s gewerk. Die tydseine is gegee d.m.v.
klok-ki es wat ingeskakel is in ~ stelsel wat sentraal beheer is deur die toetsafnemer . In di e T- situasi e het die toetsl inge om twe~ groot tafel s gesit en hulle is ui t-drukl ik meegede2l om nie te kompeteer nie, aangesien hul-le resultate nooit vergelyk sou word nie. Die R- situasie
was diesel fde , maar nou i s di e toetslinge versoek om te
kompeteer, aangesien hul le r esultate later vergelyk sou
word. In di e 0-si tuasie hat drie st udent e by ~ klein ta-f elt j ie gesit. Een student het gewerk, tervzyl die ander twee hom noukeurig do:pgehou het " In die T- ,· R- en 0-situasie is soortgelyke klokki es as in die A-situasie ge -bruik om tydseine te gee.
Die resultate van elke toetsling i s gerangskik onder: hoogste, twe~de , derda en laaste. Dte getalle vert ee n-woordig nie absolute waar des nie, maar die relatiewe
waar des van prestasies behaal in die verskil lende
situa-sies.14
13. Allport (4) meen: 11Social facilitation and rivalry
were of themselves sufficient to bring the speed of
perforLlance al most to its maxi mum, so that the added verbal instr uction to hurry brought about an over-stimulation. The r esult was a loss of muscular con-trol." (bl. 264)
14. Dashiell be~eer dat verskei e ondersoeke wat gehandel
het .oor di e invloed van die groep op die prestasies van indiwi due geneig was om bai e min, of niks op te lewer wanneer di e toetsresul tat e geinterpreteer word volgens tradisionel e statist iese prosedure nie.
11Yet, v;hen the individuals ar e counted in terms of
how many show one or another differ ence within his own test r esults certain di rect ions among t hese small differ ences may become marked." (bl. 195). Om sy bewering t e staa~ haal hy dan die voorbeeld aan van Travis wat gevind het dat di e verskille tussen die
groep- gemiddeldes van 10 toetslinge se prestasies
voor ~ gehoor en hulle pr est asies in ~ indiwidue
le-situasi e statisties 1etekeni sloos is. Maar 18 uit
die 22 t oetslinge, of 81.8% het hoer indiwiduele prestasies gelewer t oe hulle voor die gehoor opge-tree het"
Wat sy onder soek as geheel betref, kom Dashiell tot die gevolgtrekking:
1. Wat toeskouer s betref, is daar •n duidelike
ver-gemaklikende invloed op speed t.k.v. akkuraatheid.
2. Wat die aanwesi gheid van mede werkers betref:
11The data here do not cle2.rly bear out the most usual
findings of a facilitation of speed with a favorable ef-fect or an unfavorable effect upon accuracy." (bl.
198)
3.
Wat mededinging betref: 11 • • • this attitude doeshave an effect distinct from that of the mere presence of others, either as co-workers on the one hand, or as spec -tators on the other." (bl.
198)
Dit is jammer dat Dashi el l se indiwiduelesituasie , volgens sy ei e bewyse, ni e n absolute indi wi duelesituasie was nie.
Bennett
(10)
het n eksper iment uitgevoer om vas testel hoe sosiul e ver gemnkliking die toetsresultate van jeugdi ge persone beinvloed& Vir elke toetsling in die
eksperimentelegroep het sy n maat uit n ander skoal gekry
wat in dieselfde stander d was , wat ni e meer as een maand in ouderdom verskil het ni e , en ook nie met me~r as
5
in I.K. nie. Die 11Terman Group Test of Mental Ability" isvir di8 ondersoek gebruik. Sy kom tot die gevolgtrekking dat die groepsituasi e geen verbetering in prestasie tot
gevolg gehad het nie.
Bennett beskryf ongelukki g nie baie duidelik hoe sy haar eksperiment uitgevoer het nie. Hoe was die
indiwi-duel e- en groepsituasie presies? Sy beweer dat die ver-skille tussen indiwiduel e- en groepsprest asies nie
bete-kenisvol was nie, maar di t word nie statisties so aange -dui nie.
Samevattend: Dit i s opmerklik hoe uiteenlopend die bevindings van di e onder skei e navorsers i s . Allport se bevinding was da t die groepsi t uasie •n gunstige ui twerking
op kwantiteit het - maar tog is daar indiwiduele uitson-derings . Wannec;r denke vereis word, ht)t die groepsi tua -sie n ongunst ige uitwerking op kwaliteit. Die bevin -dings van [oede en Mukerji staaf Allport se bevinding
m.b.t . die groepsituasie se invloed op kwantiteit . M
u-kerji vind ook n kwal i tatiewe verbetering in prestasie in die groepsituasie. Mayer het gevind dat die g roep-situasie wel n i nvloed op die kwantiteit en kwaliteit van pr estasies het, maar di t hang af van die opdragte wat
vooraf gegee word, veral m.b.t. die spoed waarteen gewerk moet word. Dashiell beweer dat kwanti teit en kwaliteit van prestasies alle8n be1nvloed word wanneer die faktor van kompetisie in die groepsituasie ingebring word, of as
~ toetsling dopgehou word deur toeskouers. Ook Bennett
het gevind dat die groepsituasie sender meer gean invloed op die kwaliteit van p~estasies het nie. Allport het
be-weer dat di t waarneamba~a bewegings is wat die meeste
be-invloed word deur sosi ale vergemakliking. Abel se
onder-seek staaf hierdie be· erings maar Taylor vind we~r dat,
wat ·Naarneembare bewegings betr ef, die indiwiduelesi
tua-sie wel vermoeiend2r is, :naar dle kwanti tei t van presta-sies i s hoer as in die groepsi tuasie.
Verder is di t ook opmerklik dat Allport se t oets-linge altyd met mekaa~ rekening gehou het, al i s ook aan hulle gese dat dit geen kompetisie is nie. Sal ons ooit
in staat wees om die faktor van mededinging in TI groep
-situasie uit te skakel, tensy die toetslinge miskien aan afsonderlike take werk, soos in Dashiell se eksperiment
waarna in hoofstuk III verwys j_s?
Lanstens i s dit bel qngriY- dat llport opgemerk het dat alle persone nia eDe vatbaa~ is vir sosiale verge
HOOFSTUK V.
'N EIE ili~SPERIMEhTELE ONDERSOEK NA DIE VERSKIL IN
PRESTASIES IN 'N TOETS,~.FN::::JC~R :_ TOETSLING - EN SAAM
WERKEl\DE GROEPSITU11.SIE.
1. noel:
Met hierdie ondersoek sal daar n antwoord op die volgende twee vrae gesoek word: Is daar n betekenisvolle verskil tussen die pr estasies van n indiwidu wanneer hy inn toetsafnemer~oets1ing-situasie werk en wanneer hy in
n saam werkende groepsituasie werk? In hoeverre bestaan
daar ·n korre1asie tussen hierdie verskil1e en neurotiese neigings?
2. Die toets1inge:
Sestig toets1inge is vir die ondersoek gebruik. J)ie
toets1inge was a1ma1 seuns wie se ouderdomme gewisse1 het van 13 tot 15 jaar. Die gemidde1de ouderdom was 14.1
jaar en die standaardafwyking was 0.6. Tiie verspreiding van ouderdomme word aangetoon in grafiek 1.
35 • 30 w ~ 25 vl 20 1-w 15 g 13 14 15 JARE, GRAFIEK l.
Hierdie grafiek neig in die rigting van die normale verspreidingskurwe.
Die toets1inge het n gcmiddelde I.K., soos gemeet met die ou S.a.G.T., van 103.7 gehad, met n
standaardaf-wyking van 6.2. Die I .K.-verspreiding word aangedui in
14
.
12 w <!> 10 z ...J (/) 8 f-w g 6 4 2 91 94 97 100 KlS 06 109 112 115 I.K. GRAFIEK 2.Die grnfiek toon dat di e I.K.-verspreiding naastenby normau.l was •
..A.l die toetslinge was afkomstig ui t wees-inrigtings aan die Rand. Hulle was almal onbekend met die toetse en met die tootsafnemer. Die sosio- ekonomiese agtergrond
van die toetslinge was min of meer eenders. Die seuns was afkomstig uit huise wa&r een of albei ouers oorlede is en die finansiele toestand van die familie sodanig dat
die kind in n wees-inrigting geplaas moes word.
] . Die toetse.
Die volgende psi gometriese toetse is gebruik:
(a) Die Verbale Redeneringstoets van die Nasionale Buro vir Opvoedkund.ige en lViaatskaplike Navorsing ( Vorms
A , N . B . 9 8 en B , !{ • B . 9 9 • ) ( 2 0 )
(b) Die Rekenkundetoets van die Nasionale Buro vir Opvoedkundige en Maatskaplike Navorsing (Meganies I ,
vorms ~~., N.B. 107, en B, N.B. 108) (20)
(c) Die ~innesota - hanteringspoedtoets.
(d) Die Minnesota - blokkiespaktoets.
Die volgende projeksie- en persoonlikheidstoets is gebruik:
(a) (b)
Die Rangorde - Rorschachtoets van Eysenck.
Die Psigo-Somatiese Vraelys van McFarland en
Seitz.
(a) Die Verbale Redeneringstoets. (Byla~g I , bl. 63 . ) Hierdie toets is opgestel deur die Nasionale Buro vir Opvoedkundige en Maatskaplike Navorsing. Die
opstel-lers se: 11Hierdie toets1 soos di e naam aandui, beoog die
meting van die toetslinge se vermoe om begrippe wat in woorde uitgedruk is te verstaan, in verband daarmee ver
-houdings in te sien, t e abstrahcur of te veralgemeen.
Kortom, dit meet die vermoe om konstruktief te dink deur
middel van taal .
ver-skillende aspekt e van di sselfde vermoe meet en om die
beurt in groepies byrnekaar gerangskik is, nl. Analogie~·,
Kl assifikasi e, Tiieselfde/Teenoorgestel de en Logiese Keuse."
(
20'
bl.2
.)
Tiie betroubaarheidskoeffisient van di e toets word
aangegee as
0.
9
0
wat aantoon dat dit ~ betroubare toets is. In hi erdie ondersoek i s net getrag om vas te stel ofdaar ~ betekeni svolle verskil i s tussen pr estasies in
twee verskillende situasies en daarorn is die roupunte nie orngesit in standaardpunte nie. il.l die instruksies wat
aangegee word, i s noukeurig nagekom by die afneern en
na-sien van di e toets.
Aangesien vorms A en J3 ekwiwalente vorrns is , is vorm
1 by eerste toetsing en vorrn J3 by hertoetsing gebruik om sodoende te verhoed dat di e toetslinge vrae uit die eer-ste toetsing kon onthou wat dan mi ski en hul prestasies by
hertoetsing kon beinvloed.
(b) Tiie Rekenkundetoets. (J3yl aag I, bl. 73 .• )
Die toets is ook opgestel deur die r:asionale J3uro vir Opvoedkundige en Maatskaplike Navor sing. In verband
met die rneganiese bewerkinge van die Hekenkun.det oets se
die samestellers: 11Hi erdie afdeling toets hoofsaaklik
vaar digheid in die har..ter ing van die vier hoofbewerkinge.
Om die toets so suiwer as moontli k te hou, is taal feit -lik geheel en al ui tgeskakel." (
2
0,
bl.l
)
•
Vir hierdie ondersoek i s net dcel I van die Reken -kundet'oets gebr uik omdat di t kort is (15 minute) en dus
die faKtor van vermoeidheid in •n mate sal ui tskakel.
Tiaarbenewens het dit ~ redelik hoe betroubaarheidsko~ffi
sient
(0.
82)
teenoor deel II(0.
8
0).
Om dieselfde redes as die genoem onder die Verbale Redeneringstoets i s di e r oupunte wat in die Rekenku nde-toets behaal i s nie orngesit in standaardpunte nie, en i s vorm 1~ b;y eerste toetsing en vorm J3 by hertoetsing ge
-bruik.
Al di e instruksies wat aangegee word, is noukeurig nagekom by die afneern en nasien van die toets.
(c) Tiie Minnesota- hanteringspoedtoets. (I.THST)
Hi er di e toets is omstreeks
1930
deurW
.
A
.
Ziegler ontwikkel wat di t di e 11Mi nnesot a Manual Tiexterity Test" genoern het. Hy wou met hi or die toets nagaan watter rol die hantering van blokkies speel in prestasie in die:Die apparaat besta ·~n ui t ·n vormbord met 4 rye van 15 identi ese gate in elke ryo Sesti g i dent iese, silin-driese blokki es , l i dm. in deur snee, pas met •n speling van een-sestiende dm. in ~ierdie gat e. :Die blokkies is
7
;
8
dm. dik. :Dit ist
dm. dikker as die vormbord, sodat hul le makl ik raakgevat kan wor d in di e gate. :Die plat kant e van die blokki es i s rooi geverf aan die een kant en geel aan di e ander kant sodat h~lle makl ik gekontroleer kan wor d by toetstake waarby die bl okkies omgedr aai word.:Die t oet s wor d gewoonlik indi wi dueel toegepas , maar spesiale instruksi es vir toepassi ng in groepe wor d ook in die Handl eiding aangegee. Tuckman (69) het gevind dat beide seuns en. dogters wat in groepe van twee getoets word, betekenisvol bet er pr ::st eer as ander wat indi w idu-eel getoets word.
:Die t oet slinge doen di e t oets staande by •n tafel van omtr ent 30 dm. hoog" In hi erdie onder soek i s di e omdraai-toets gebr uik en daarom sal net hi erdi e een vorm van di e i':HST bespreek word. In di e omdraai- toet s gebruik di e toetsling albei hande om di e blokki es een vi r edn i n hul posi si es in die vormbord om te draai. :Di e toetsling begin r egs bo en gaan heen en weer oor di e l engt e van die bord, d.w.s . van r egs na l inks in die eerste en der de ry en van l inks na r egs in di e tweede en vi erde ry. In rye l en 3 moet hy die blokki es met sy l i nkerhand optel en di t dan omgedraai in sy r egterhand plaas 9 wat dit dan terugpl aas in die vormbord. In r ye 2 en 4 tel hy weer di e blokkie met sy
r egt erhand op wat di t dan omgedraai in sy linkerhand
pl aas om dit t erug t e pl aas in di e vormbord. (129 bl. 9)
Gekoordineer de arm-, vinger- en draai ende pol s bewe-gings van beide r egter- en l inkerarm oorheer s in die
om-draai-toets.
Tuckman (70) het pogings l en 3 en pogings 2 en 4 gekorrel eer en daarna verbeter met die Spearman-Brown voorspellingsformulec Met seuns as toet slinge het hy in
die omdraai-toets ~ betroubaarheidskogffisi~nt van 0.97 gevind.
In hi erdie onder soek i s in bei de si tuasies een p o-ging vi r oefening gegee en die som van die tyd van vier pogings as t oet spr estasi e geneem~
(d) :Die Mi nnesota-blokki espaktoet s . (MBPT)
twintiger jare van hierdie eeu deur die Universiteit van
Minnesota ontwikkel is~
Die apparaat vir hierdie toets bestaan uit 147 een
kubieke dm. houtblokki es wat gepak moet word in •n hout
-kissie waarvan di e binne-afmetings 7i"x7i"x3" is.
Die instruksies wat aan die toetsling gegee word,
is: Pak hierdie houtblokki es in di e kissie sodat hulle
styf inpas. Gebruik albei hande. Sorg dat jy al die
blokkies in die kissi e kry. Werk net so vinnig as jy kan.
Die toets word driekeer herhaal en die prestasie van
•n toetsling is die som van drie pogings, geme~t in sek
on-des met ~ stophorlosie.
Deur middel van die toets- hertoetsmetode i s ~ be
-trou"!:marheidskoeffisient van 0. 76 vir die MBPT verkry.
(N=2l7). TI Korrelasie van 0. 30 (N=217) is gevind tussen
die MBPT en die 11Minnesota Paper Formboard'' wat aandui
dat daar ·n betekenisvolle verband bestaan tussen die pak
van blokkies en r uimtelike waarneming. Daar bestaan
egter bai e nin verband ~ussen blokkiespak en die I .K. van
die t oetsling soos gemeet met die 11l~rmy Al pha", ·n toets
waarin die woordfaktor TI groat rol speel. (r=0.15 (N=
217) ) .
By die keuse van die vi er toetse vlr die ondersoek
was die vernaamste oorweging om TI groot verskeidenheid
toetse wat nie presies dl eselfde vermoens meet nie, te he:
Di e Verbale Redeneringstoets meet dle vermoe om konstruk
-tief te dink d.m.v. taal ; die afdeling meganiese bewe
r-kinge van die Rekenkunde-toet s meet va~rdigheid in die
hanter ing van die vier hoofbewerkinge - taal is hier fe
it-lik geheel en al uitgeskakel ; in die MHST (omdraai)
speel gekoordineer de arm- 9 vinger- en draaiende polsbe
-we<_.,ings van bei de r egter- en linkerarm •n groot rol;
tussen die MBPT en ruimtel ike waarneming bestaan daar
~ betekenisvolle korr~lasie. Vorige ondersoeker s het
hoofsaaklik papier- en potloodtoetse gebruik. In hier
-die ondersoek i s getrag om ook hundvaardigheidstoetse
te gebruik. Die t oetse dek TI wye gebied en hulle het TI
baie geringe oorvleueling, wat juis t ot voordeel str ek
Om neurotiese neigings15 vas de toet se gebrui k:
te stel, is die volgen
-(e) Die Rangorde- Rorschachtoets van Eysenck.
(RRE.) (Byl aag II, bl. 81.. )
Harrower-Erickson (1945) het probeer om die Tior
-schach-toet s te verander in n toet s wat objektief gernter -preteer kan wor d en wat aan gr oepe persone tegelyk gegee kan word. Haar toets het heelwat van die moeilikhede van
die oorspronklike toets oorkom. Haar metode was kortliks soos volg:
Elke toetsling word voorsi en van n skyfie van elk van die Rorschach- kaarte ., Bulle moes dan n respons ui t
-soek wat, volgens hulle mening, deur n betrokke kaart
weergegee word. Die r esponse i s get lk op n vel papier
wat die persoon voor hom het. Die helfte van di e respon -se is tipies neurotiese response en die ander is tipies normale response. Die total e aantal neuroti ese response
wat gekies word, gee dan die persoon se neurotiese punta -telling en dit kan str ek van 0 (vir die mees normale) t ot 10 (vir die me8s neurotiese.) n Telling van 4 i s beskou
as di e kritieke punt. n Persoon met n tel ling bo 4 het
kliniese behandeli ng nodig.
Jenson en Rotter (1945) en Witson (1946) het hierdie
toets gebruik en tot di e gevol gtrekking gekom dat dit nie met •n hoe mate van akkuraatheid die neurotiese en die nie
-neurotiese groep skei ni e.
Eysenck (24) meen d2t hierdi e tekortkoming toegeskryf moet word aan die fei t dat di e toets nie betroubaar ge
-noeg is om aanneemlik te wees nie. Met die verdeel de
-helft e metode, verbeter met di e Spearman-Brown formule
het Eysenck n betr oubaarheidskogffi sient van 0.64 (N=JOO) gevind. Hy meon ook dat die r esponse waarui t die t oets-ling moet kies , verbeter kan word.
Die prinsipe dat "'lack of conformity' may be corre
-l ated with neuroticism" (bl. 212) i s deur ~ysenck gebruik
15. Hier word van neurot i ese nei gings gepraat omdat nie
een van die t oetslingG, saver vasgestel kon word, werklik neurot ikers was nie, maar soos later uit die resultat e sal blyk, kan ons aanneem dat n rede~
lik hoe persentasi e van die toetslinge wat in hier -die ondersoek gebruik i s , volgens die Rangorde
-Rorschachtoets van Eysenck en die Psigo- Somatiese 2rvaringsvr aelys van McFarland en Seitz wel neur
