Het gebruik van de computer in de rundveehouderij : verslag van een studiereis naar rekencentra in W. Duitsland en Denemarken

r

I

w

PROEFSTATLON

VOOR

DE

RUNDVEEHOUDEBfJ

Het

gebruik

van

de

computer

in

de

uderij

Ir.

N.

%endietxu

Dr,

iFa

Da

C.

M.

Boo-

k

Ensing

Zr,

A,

Eriks

I

_Ir.

_C.

_J.

_Janmwt

Ir. P.

Kleijburg

RAPPORT

NIL

1%

JWNf

1973

INHOUD

-

blz.

INLEIDING 5

D O E L VAN D E STUDIEREIS 6

ORGANISATIE VAN D E REIS, B E Z O C H T E I N S T E L L I N G E N E N D E E L -

NEMERS 7 O r g a n i s a t i e v a n d e r e i s 7 B e z o c h t e i n s t e l l i n g e n 7 D e e l n e m e r s 7 R E C H E N Z E N T R U M D E R

UNIVERSITXT

S T U T T G A R T

-

HOHENHEIM 8 G e s p r e k m e t D r . G e i d e l 8 G e s p r e k m e t P r o f . F i i s e n 8 c e s p r e k m e t P r o f . R a b o l d 8 A l g e m e n e o p m e r k i n g e n

9

LANDESKONTROLLVERBAND KURHESSEN T E KASSEL 10

A l g e m e e n 10 D e v e e v o e d i n g s v o o r l i c h t i n g 10 D e p r o d u k t i e v e r e r v i n g 11 D e s t a m b o e k a d m i n i s t r a t i e 11 D e b e d r i j f s t e c h n i s c h e e n b e d r i j f s e c o n o m i s c h e v o o r l i c h t i n g 11 A l g e m e n e o p m e r k i n g e n 1 3 RECI-IENZENTRUM Z U R F O R D E R U N G D E R LANDWIRTSCHAFT I N NIEDERSACHSEN TE V E R D E N / A L L E R 15 A l g e m e e n 15 D e v e r s c h i l l e n d e a c t i v i t e i t e n 15 E n k e l e bi j z o n d e r e p u n t e n 16 A l g e m e n e o p m e r k i n g

17

SCHLESWIG-HOLSTEINISCHE LANDWIRTSCHAFTLiICHE H A U P T G E - NOSSENSCHAFT, KIEJJ 1 8

LANDESKONTROLLVERBAND SCHLESWIG-HOLSTEIN, KIEL 2 0

O v e r z i c h t m e l k c o n t r o l e 2 0 O v e ~ i g e w e r k z a a m h e d e n m e t d e c o m p u t e r 2 0 Ontwikkeling n i e u w e a c t i v i t e i t e n 2 0 LANDRRUGETS E. D , B. C e n t r a l e r t e A r h u s 2 2 A l g e r n e e n 2 2 D e m e l k c o n t r Ble 2 2 A n d e r e c o m p u t e r w e r k z a a m h e d e n 2 4 Koppeling v a n d e g e g e v e n s v a n d e m e l k c o n t r o l e a a n h e t k r a c h t v o e d e r - a d v i e s 24 DIS CU SSI E 2 6 CONCLUSIES 3 0 AANBEVELINGEN 3 1 SAMENVATTING

-

SUMMARY 3 2

D a t d e c o m p u t e r i n t o e n e m e n d e m a t e ons d e n k e n e n h a n d e l e n i n de t o e k o m s t z a l beinvloeden m a g a l s e e n vaststaa.ncJ feJt w o r d e n a a n g e n o m e n . Veel a c t i v i t e i t e n - v o o r a l r o u t i n e m a t i g e werkzaarnhec1en~- w o r d e n of z i j n r e e d s d o o r d e r e k e n m a c h i n e o v e r genornen.

We m o g e n d a a r o m a a n n e m e n d a t d e cornputex- ook n l e e r k a n e n z a l worder? in- g e s c h a k e l d b i j h e t b e - e n v e r w e r k e n v a n d i v e r s e g e g e v e n s , d e b e g e l e i d i n g v a n land- bouwbedrijven e n z . . D e e e r s t e a a n z e t h i e r v o o r i s r e e d s a a n w e z i g i n h e t landbouw- kundig o n d e r z o e k e n d e practiijk.

H e t m o d e r n e rundveehouderj.jbedrijf verto0n.t e e n g r o e i e n d e behoefte a a n r e - g e l m a t i g e i n f o r m a t i e o v e r d e r e n t a b i l i t e i t va.n d e b e d . r i j f s v o e r i n g . I n f o r m a t i e , die h e t m o g e l i j k xnaak.t o p k o r t e t e r m i j n h e t p r o d r i k t i e p r o c e s d u s d a n i g b i j t e s t u r e n of t e w i j z i g e n d a t e e n m a x i m u m a a n r e n t a b i l i t e i t op l a n g e r e t e r r n i j n blijft g e w a a r b o r g d . N a a r m a t e d e s c h a a l v e r g r o t i n g d o o r z e t , w o r d t d e behoefte a a n d e r g e l i j k e i n f o r m a t i e g r o t e r o m d a t d e a a n d a c h t v a n d e o r l d e r n e m e r voor h e t i n d i v i d u e l e d i e r e n d e v i s u e l e c o n t r o l e o p d e d o o r b e t d i e r v e r r i c h t e p r e s t a t i e s a f n e e m t . D e o p k o m s t v a n m o d e r n e a d m i n i s t r a t i e - t e c h n i e k e n r n i d d e l s d e c o m p u t e r m a a k t h e t i n p r i n c i p e m o g e l i j k b e d o e l d e i n f o r m a t i e o p g r o t e s c h a a l t e v e r s t r e k k e n . Dit ge- b e u r t i n o n s l a n d o p d i t m o m e n t nog m a a r v o o s e e n e n k e l o n d e r d e e l v a n h e t t o t a l e b e d r i j f s g e b e u r e n . D e b e w e r k t e r e s u l t a t e n v a n d e r n e l k c o n t r o l e z o u d e n i n d i t v e r b a n d kunnen w o r d e n g e n o e m d , O m rill d e b o e r i n d e ge1egenhei.d t e s t e l l e n d e r e r l t a b i l i t e i t v a n z i j n b e s t a a n d e b e d r i j f s v o e r i n g v a n t i j d tot t i j d t e c o n t r o l e r e n , zou e e n s y s t e e r n kunnen w o r d e n ont- wikkeld w a a r b i j de g e g e v e n s betrekliing hebbende op h e t d i e r ( f o k k e r i j , K. I. , m e l k - c o n t r o l e , enz.

)

a l s m e d e d e g e g e v e n s b e t r e k k i n g l ~ e b b e n d e op bv. d e v o e d e r v o o r z i e - ning v a n h e t d i e r ( v o e d e r w i n n i n g , v o e r a a n k o p e n , r a n t s o e n e n ) d u s d a n i g p e r c o m p u t e r w o r d e n v e r w e r k t , d a t u i t e i n d e l i j k d e b a e r a l l e ciesbetreff'ende i n f o r m a t i e i n e e n s o o r t

s e r v i c e - p a k k e t k a n w o r d e n aangeboden, U i t e r a a r d w o r d t e e n d e r g e l i j k s e r v i c e - paklcet p a s volledig a l s c~ok e c o n o r n i s c h e g e g e v e n s i n de beschouwing w o r d e n b e t r a k -

2, DOEL VAN D E STUDIEREIS.

-

In d e inleiding w e r d e r r e e d s op gewezen d a t h e t van belang z a l w o r d e n voor d e m o d e r n e b e d r i j f s v o e r i n g o v e r doeltreffende i n f o r m a t i e t e beschikken. In d i t v e r b a n d ging de i n t e r e s s e v a n d e d e e l n e m e r s u i t n a a r e e n 4 - t a l h i e r o n d e r genoemde punten:

1. B e s t u d e r i n g v a n de mogelijkheden om d e m e l k p r o d u k t i e - c o n t r o l e g e g e v e n s dusdanig m e t d e voeding v a n de koeien t e c o m b i n e r e n , dat e e n o p t i m a l e voeding a f g e s t e m d op d e a c t u e l e of nog b e t e r d e t e v e r w a c h t e n m e l k p r o d u k - t i e w o r d t v e r k r e g e n .

2. Wat kan e r op zo b r e e d m o g e l i j k t e r r e i n m e t behulp van de c o m p u t e r w o r - d e n gedaan a a n v o e d e r p l a n n i n g , r a n t s o e n b e r e k e n i n g , b e d r i j f s p r o g r a m m e r i n g , b e d r i j f s e c o n o m i s che boekhoudingen enz.

3. O p welke w i j z e k a n h e t g e w a s o n d e r z o e k zo a p t i m a a l m o g e l i j k e n z o a l g e r n e e n m o g e l i j k w o r d e n i n g e p a s t bij de onder 1 en 2 genoernde mogelijkheden.

4. B e s t u d e r i n g v a n d e p r o b l e m a t i e k op h e t t e r r e i n v a n de a d m i n i s t r a t i e v e i n - t e g r a t i e van d e m e l k c o n t r o l e , d e k u n s t m a t i g e i n s e m i n a t i e en d e r e g i s t r a t i e z o a l s d i e v o o r k o m t b i j h e t s t a m b o e k e n d e fok- e n c o n t r o l e v e r e n i g i n g e n . Bovenstaande punten s a m e n g e v a t , ging h e t e r o m na t e g a a n of e n i n h o e v e r r e m e n i n W-Duitsland e n D e n e m a r k e n r e e d s e e n voor d e b o e r b e s t e m d s e r v i c e pakket h a d ontwikkeld m e t behulp v a n d e e l e c t r o n i s c h e i n f o r m a t i e v e r w e r k i n g ( = E. I. V. ) (ook we1 u i t g e d r u k t a l s c o m p u t e r m a t i g ) .

3. ORGANISATIE VAN D E R E I S , B E Z O C H T E I N S T E L L I N G E N E N D E E L N E M E R S . 3. 1. O r g a n i s a t i e

-

v a n d e r e i s . I n juni z i j n e e n g r o o t a a n t a l i n s t e l l i n g e n , w a a r m e t c o m p u t e r s w o r d t g e w e r k t , d o o r o n s a a n g e s c h r e v e n . G e l i j k t i j d i g m e t d e b r i e f w e r d e e n v r a g e n l i j s t t o e g e z o n d e n w a a r u i t b l e e k i n w e l k e r i c h t i n g o n z e i n t e r e s s e v o o r a l ging. I n d e z e l i j s t k w a m e n o. a. d e v o l g e n d e v r a g e n v o o r : 1. Voor w e l k e b e d r i j f s t a k k e n w o r d t d e c o m p u t e r g e b r u i k t . 2. V o o r w e l k t o e p a s s i n g s g e b i e d i n t e r e s s e e r t z i c h v o o r a l d e p r a k t i j k , 3. O p w e l k e w i j z e i s h e t c e n t r u m g e o r g a n i s e e r d . 4. W e l k e e r v a r i n g e n h e e f t U o p g e d a a n m e t h e t b e - e n v e r w e r k e n v a n d e m e l k - c o n t r o l e g e g e v e n s W o r d e n d e z e g e g e v e n s o o k g e b r u i k t v o o r d e a d v i s e r i n g b i j d e v e e v o e d i n g , 5. W o r d t d e c o m p u t e r o o k g e b r u i k t b i j d e p r o g r a m m e r i n g v a n b e d r i j v e n of o n - d e r d e l e n d a a r v a n ,

6.

W o r d t r e e d s g e b r u i k g e m a a k t v a n e e n p r o d u k t i e k o s t e n b e w a k i n g s s y s t e e m , 7. W o r d t d e c o m p u t e r o o k v o o r a r b e i d s b e g r o t i n g e n e . d . g e b r u i k t . 8. H e e f t U e r v ~ ~ l - i n g m e t v e e v o e d i n g s v o o r l i c h t i n g m i d d e l s d e c o m p u t e r . H e e f t U i n d i t verhanri ook g e w e r k t m e t e e n g r a s l a n d b e w a k i n g s s y s t e e m ,

9.

O p w e l k e m a n i e r w o r d t h e t c o n t a c t t u s s e n b o e r e n c o m p u t e r c e n t r u m g e o r g a - n i s e e r d , 10. H o e g e b e u r t d e p r a k t i s c h e i n t e r p r e t a t i e v a n d e v e r s t r e k t e i n f o r m a t i e . 11. K r i j g e n d e v o o r l i c h t e r e n d e b o e r v a n t e v o r e n e e n u i t e e n z e t t i n g , c u r s u s e n z . o v e r d e m o g e l i j k h e d e n i n h e t g e b r u i k v a n d e c o m p u t e r g e g e v e n s . 12. W o r d t d e c o m p u t e r nog v o o r a n d e r e d o e l e i n d e n a l s h i e r v o o r r e e d s a a n g e - s t i p t , g e b r u i k t . A a n d e h a n d v a n d e v e r k r e g e n a n t w o o r d e n a l s m e d e v a n h e t g e e n e e n a a n t a l d e e l - n e m e r s w i s t u i t d e l i t e r a t u u r of a n d e r e b r o n n e n w e r d e n d e t e b e z o e k e n i n s t e l l i n g e r , g e s e l e c t e e r d . D e r e i s w e r d g e m a a k t i n d e w e e k v a n 2 0 - 2 5 n o v e m b e r 1972. D e b e z o c h t e i n s t e l l i n g e r , i n W e s t - D u i t s l a n d e n D e n e m a r k e n w a r e n a c h t e r e e n v o l g e n s . 1. R e c h e n z e n t r u m d e r U n i v e r s i t a t , S t u t t g a r t - H o h e n h e i m 2. L a n d e s k o n t r o l l v e r b a n d K u r h e s s e n , K a s s e l 3. R e c h e n z e n t r u m z u r

F

b r d e r u n g d e r L a n d w i r t s c h e f t i n N i e d e r s a c h s e n , ~ e r d e n / A l l e r 4. S c h l e s w i g - H o l s t e i n i s c h e L a n d w i r t s c h a f t l i c h e H a u p t g e n o s s e n s c h a f t , K i e l 5. L a n d e s k o n t r o l l v e r b a n d S c h l e s w i g - H o l s t e i n , K i e l

6.

L a n d b r u e g e t s L . D. B. C e n t r a l e r ( L . E . C .

),

A r h u s 3. 3 . D e e l n e m e r s D e d e e l n e m e r s a a n d e z e r e i s w a r e n d e h e r e n : I r . N. B e n e d i c t u s , R i j k s v e e t e e l t c o n s u l e n t s c h a p v o o r d e V e e v o e d i n g , Wageningen. D r . I r . D. C. M. B o o n m a n , P r o e f s t a t i o n v o o r d e R u n d v e e h o u d e r i j , Wageningen. A. E n s i n g , B e d r i j f s l a b o r a t o r i u m v o o r d e L a n d b o u w i n F r i e s l a n d , L e e u w a r d e n . I r . A. E r i k s , L a n d b o u w E c o n o m i s c h I n s t i t u u t , D e n I-Iaag. I r . C. 3. S a n m a a t , R i j k s v e e t e e l t c o n s u l e n t s c h a p v o o r d e m e l k c o n t r o l e , A r n h e m . I r . P. K l e i j b u r g , B e d r i j f s l a b . v o o r G r o n d e n G e w a s o n d e r z o e k , O o s t e r b e e k .

4. RECHENZENTRUM DER UNIVERSITAT, STUTTGART-HQHENHEIM.

Het r e k e n c e n t r u m van d e U n i v e r s i t e i t h e e f t e e n d i e n s t v e r l e n e n d e e n a d v i s e r e n - de t a a k v o o r a l binnen de U n i v e r s i t e i t ,

De p e r s o n e e l s b e z e t t i n g i s t e g e r i n g a m zelf i e t s t e ontwikkelen. Men kan a l l e e n m e t de c o m p u t e r w e r k e n of w e r k l a t e n v e r r i c h t e n a l s m e n o v e r e e n p a s s e n d p r o g r a m m a b e s chikt.

De c o m p u t e r w o r d t voor e e n g e d e e l t e voor scholingsdoeleinden gebruikt. M e n b e s c h i k t h i e r v o o r o v e r e e n t e r m i n a l e l d e r s i n d e u n i v e r s i t e i t s g e b o u w e n .

De s t u d e n t e n kunnen d a a r hun e i g e n p r o g r a m m a m a k e n , t e s t e n enz. V e r d e r s t a a t d e c o m p u t e r t e r be schikking v a n d e d i v e r s e o n d e r z o e k e r s .

Het l a g i n de bedoeling m i d d e l s t e r m i n a l e nog e e n t w e e t a l i n s t e l l i n g e n a a n t e s l u i t e n op dit c e n t r u m .

D e d i v e r s e afdelingen v a n d e hogeschool ontwikkelden zelf hun c o m p u t e r p r o - g r a m m a ' s . E e n bekend a u t e u r h i e r v a n i s Dr. H e s s e l b a c h .

Aan d e " L e h r s t u h l fiir angewandte l a n d w i r t s c h a f t l i c h e B e t r i e b s l e h r e " b e s c h i k t m e n o. a . o v e r e e n p r o g r a m m a voor e e n b e m e s t i n g s p l a n e n e e n a r b e i d s - a n n e x m a -

chinekostenbegroting.

De l a a t s t e twee z i j n o. a . t o e g e p a s t door C l a a s - H a r s e w i n k e l ( m a a i d o r s e r f a b r i e k ) . E r zouden r u i m 2000 b e d r i j v e n m e e g e p r o g r a m m e e r d zijn.

of. Filsen.

P r o f e s s o r F i l s e r d e e l d e rnee d a t h i j bezig w a s m e t d e opzet v a n e e n g r o o t on- d e r e o e k b e t r e f f e n d e d e r u n d v e e f o k k e r i j i n g e h e e l Duitsland.

Het r e k e n p r o g r a m m a w e r d ontworpen d o o r e i j n wetenschappelijke m e d e w e r k e r s e n studenten. I n d i t o n d e r z o e k stond d e p r o d u k t i e v e r e r v i n g ( Z u c h t w e r t s c h % t z u n g ) op e e n c e n t r a l e p l a a t s .

Bij i n v e n t a r i s a t i e i n d e v e r s c h i l l e n d e d e e l s t a t e n w a s g e b l e k e n dat m e n i n g r o - t e I.ijnen op dezelfde w i j z e d e p r o d u k t i e v e r e r v i n g b e r e k e n t . Kleine r e g i o n a l e v e r - s c h i l l e n i n hedrijfsornstandigheden w a r e n o o r z a a k v a n d e t a i l afwijkingen.

D e z e w a r e n e c b t e r t e g r o o t o m z e t e n o r m a l i s e r e n .

E e n v a n d e p r o g r a m m a ' s voor d e fokkerijplanning zou o. a. dienen v o a r h e t b e r e k e n e n v a n v e r w a n t s chapscoefficii?nten.

Dit zou g e t e s t w o r d e n m e t e e n Meine varkenspopulatie.

P r o f e s s o r Rabold v e r r i c h t v o o r a l o n d e r z o e k op h e t t e r r e i n van de veevoeding op e e n p r o e f b e d r i j f ( ~ i n d e n h o f ) 35 k m t e n zuiden v a n S t u t t g a r t . M e t behulp v a n d e c o m - p u t e r , o p g e s t e l d i n d e U n i v e r s i t e i t , w a s h e t nu m o g e l i j k uitgaande v a n e e n g r o o t

a a n t a l ( m e n g ) voedercomponenten, d a t 1 m a n -t d e hulp v a n 1 m e i s j e voor h e t p e n s e n

( 3 u u r p e r w e e k ) h e t p r o e f v o e r In e e n mengvoerproductieeenheid k a n v e r w e r k e n van 72 koeien, 8 0 s t i e r e n , 32 k a l v e r e n e n 180 v a r k e n s ; a l l e n i n individuele v o e d e r p r o e - ven. V e r d e r w e r d e n d e gegevens v e r z a r n e l d van 200 v a r k e n s d i e i n g r o e p e n w a r e n gehuisveet.

Door d e e e e r g e d e t a i l l e e r d e vastlegging v a n de gegevens p e r d i e r w a s m e n i n s t a a t v r i j d i r e c t d e g e v s l g e n t e a i e n v a n plotselinge r a n t s o e n w i s s e l i n g e n .

1. Van v e r s c h i l l e n d e k a n t e n kan m e n h o r e n - h e t g e e n z e k e r o n d e r s t e u n d w e r d d o o r D r . Geidel- d a t e r t o t nog t o e t e weinig w e r d s a m e n g e w e r k t d o o r a l l e r - l e i i n s t e l l i n g e n d i e b e s chikken o v e r e e n c o m p u t e r .

E e n a l g e m e n e behoefte a a n m e e r c o a r d i n a t i e w e r d gevoeld e n d a n z e k e r voor i n s t e l l i n g e n d i e m i n of m e e r t e n a l g e m e n e nutte w e r k e n coals s c h o l i n g s

-

e n o n d e r z o e k i n s t e l l i n g e n g e f i n a n c i e r d d o o r d e overheid.

2. Gewezen w e r d op de v e l e m s g e l i j k h e d e n d i e de c o m p u t e r z o n d e r m e e r heeft i n v r i j w e l a l l e s e c t o r e n v a n b e t m a a t s c h a p p e l i j k leven. A a n d e a n d e r e kant w e e s m e n ook op h e t g e v a a r v a n " S p i e l e r e i " m e t d e c o m p u t e r .

5. BEZOEK

--

AAN LANDESKONTROLLVERBAND -, KURMESSEN T E KASSEL.

(Dr. Blau en D r . Schulz.

)

In h e t m e l k c o n t r o l e g e b i e d van K u r h e s s e n l i g g e n 28. 000 b e d r i j v e n w a a r v a n c a 6000 b e d r i j v e n a a n g e s l o t e n zijn b i j d e rnelkcontriile m e t i n t o t a a l 61. 000 koeien.

E r w e r k e n i n dit gebied: 70 m e l k c o n t r o l e u r s 50 s t a l c o n t r o l e u r s 370 m o n s t e r n e r n e r s 20 l a b o r a t o r i u m k r a c h t e n 15 d i r e c t i e e n k a n t o o r p e r s o n e e l

Behalve d e m e l k c o n t r o l e w o r d t w e r k v e r r i c h t voor of tijd b e s t e e d a a n :

-

voorlichting o v e r veevoeding e n rnelkkcwaliteit

-

o n d e r z o e k e n r r ~ e l k b a a r h e i d

-

b e r e k e n i n g e n p r o d u k t i e v e r e r v i n g s t i e r e n e n koeien

-

m a s t i t i s o n d e r z o e k e n b e s t r i j d i n g

-

a d r n i n i s t r a t i e v o o r s t a m b o e k

-

deelboekhoudingen voor de r u n d v e e h o u d e r i j

-

Voor d e z u i v e l i n d u s t r i e w o r d e n b e p a a l d h e t v e t g e h a l t e v a n d e g e l e v e r d e m e l k , d e kwaliteitsbepaling h i e r v a n e n d e control e op d e r i j d e n d e rnelkontvangsten ( R M O I S )

-

d e voorlichting voor d e rnelkwinning

-

h e t v a r k e n s s t a r n b o e k (3000 zengen)

-

deelboekhoudingen voor d e v a r k e n s h o u d e r i j D e rnelkcontrole k o s t t e 35 DM p e r koe p e r j a a r . D a a r v a n b e t a a l t d e b o e r 18 DM, s u b s i d e e r t d e s t a a t 6 DM e n w n r d t

6

DM b i j g e p a s t u i t e e n boerenfonds. D e r e s t ( 5 DM) w o r d t v e r d i e n d m e t d e c o m p u t e r u i t w e r k voor d e r d e n . B i t o n d e r d e e l b e - d r a a g t d u s 14% v a n d e k o s t p r i j s p e r koe. H i e r o n d e r z u l l e n e e n a a n t a l d e e l t a k e n w a t n a d e r w o r d e n belicht. 5. 2. D e v e e E

Vocar de veevoedingsvoorlichting w o r d e n de c o n t r o l e u r s ingezet. D e s g e w e n s t kan i e d e r e d e e l n e m e r e e n a d v i e s o v e r h e t v o e d e r r a n t s o e n w o r d e n gegeven. R e g e l - m a t i g w o r d e n op ca. 2800 b e d r i j v e n a d v i e z e n v e r s t r e k t . Bij d e a d v i s e r i n g m a a k t m e n g e e n v s e d e r p l a n terwi.jP e v e n m i n d e r e s u l t a t e n van r u w v a e d e r o n d e r z o e k w o r d e n gebruikt. De b e t s o k k e n c o n t r o l e u r s ( v o o r l i c h t e r s ) b e s c h i k k e n o v e r t a b e l l e n m e t ge- middelde v o e d e r w a a r d e n .

Z e " t a x e r e n " d e kwaliteit v a n het v o e r l e r p l a a t s e . Bij dit a d v i e s w e r k w o r d t d e c o m p u t e r niet gebruikt,

O p h e t e e r s t e gezichl i s h e t bovenstaaazde e e n v r i j "ruwe" w i j z e v a n w e r k e n . Men d i e n t h i e r b i j e c h t e r t e bedenken d a t o n d e r d e gegeven o m s t a n d i g h e d e n - k l e i n e b e d r i j v e n - d e z e w i j z e van voorlichting b e t e r is d a n h e l e m a a l n i e t s .

Dit geldt nog t e r n e e r orndat geen of weinig ( e x t r a ) k o s t e n rnoeten w o r d e n g e m a a k t voor p e r s o n e e l . Dit w e r k betekent e e n b e t e r e benutting van de b e s t a a n d e r n a a b e z e t - ting.

De p r o d u k t i e v e r e r v i n g w o r d t m e t behulp v a n d e d o c h t e r / b e d r i j v e n - m e t h o d e n ( D / B - m e t h o d e ) bepaald. H i e r v o o r w o r d e n e x t r a k o s t e n i n r e k e n i n g g e b r a c h t . Behal- ve d e w e e r g a v e van de f o k w a a r d e s c h a t t i n g in a b s o l u t e c i j f e r s , w o r d t v o o r d e vee- h o u d e r ook nog e e n r e l a t i e f p e r c e n t a g e gegeven a l s e e n afwijking van 100, Dit zou d e b o e r b e t e r a a n s p s e k e n .

B i j 10 d o c h t e r s w o r d t e e n v o o r l o p i g e publicatie v a n d e resultaten. gegeven, bij m e e r d a n 20 d o c h t e r s v e r s c h i j n t e e n definitieve publicatie o v e r de p r o d u k t i e v e r e r - ving.

T e n a a n z i e n v a n d e voor d e b e r e k e n i n g v a n d e p r o d u k t i e v e r e r v i n g g e b r u i k t e f o r - m u l e k a n w o r d e n o p g e m e r k t d a t d e z e goed voldoet op g e m i d d e l d e bedrijven. Heeft m e n t e m a k e n m e t b e d r i j v e n w a a r bijvoorbeeld C a n a d e s e z w a r t b o n t e n z i j n aangekocht d a n voldoet de f o r m u l e m i n d e r zodat m e n o v e r w e e g t d e m o e d e r l i j s t e r w e e r b i j te betrekken.

De h i e r genoemde f o r m u l e w o r d t ook t o e g e p a s t b i j b e r e k e n i n g van d e 100 dagen produktie, doch de r e s u l t a t e n hebben d a n a l t i j d e e n v o o r l o p i g k a r a k t e r .

Sinds e e n 3 - t a l j a r e n w o r d t voor a l l e i n d e c o n t r o l e z i j n d e k o e i e n d e individuele f o k w a a r d e s chatting gegeven.

H e t geeft d e r a n g o r d e a a n v a n goede e n m i n d e r goede k o e i e n op e e n bedrijf. Met en.ige voorzichtigheid z i j n de r e s u l t a t e n t e g e b r u i k e n v o o r h e t s t i e r m o e d e r - i n s e m i - n a t i e - p r o g r a m m a . De b e t r o u w b a a r h e i d i s niet e r g groot. V o o r a l h e t b e d r i j f s n i v e a u s p e e l t e e n g r o t e r o l ; h i e r m e e w o r d t i n d e f o r m u l e we1 r e k e n i n g gehouden.

5. 4. Stamboekadminis t r a t i e .

A1

2 j a a r w o r d t d e z e a d m i n i s t r a t i e m e t behulp v a n d e c o m p u t e r gedaan. H i e r m e e is e e n a r b e i d s b e s p a r i n g v a n 30% v e r k r e g e n . Vooral het v o o r b e r e i d e n d w e r k voor e e n d e r g e l i j k e a d m i n i s t r a t i e i s e r g v e e l omvattend. E r d o e n nu ca. 30. 000 k o e i e n i n d i t p r o g r a m m a m e e . E r w o r d t g e w e r k t m e t e e n g e b o o r t e b e r i c h t e n d e k k a a r t .

B e b e d r i j f s n u m m e r i n g w o r d t door d e c o m p u t e r u i t g e v o e r d e n bewaakt. T e n behoeve v a n d e s t a m b o e k a d m i n i s t r a t i e w o r d t e e n z w a r e i n t e r n e c o n t r o l e d o o r g e v o e r d . Twij

-

f e l s e n eventuele fouten w o r d e n door bet s t a m b o e k opgelost.

De benodigde a f s t a m m i n g s b e w i j z e n a l s m e d e h e t m a k e n v a n katalogi w o r d e n m e t bebulp v a n de E. I. V. v e r v a a r d i g d .

In h e t L a n d e s k o n t r o l l v e r b a n d K u r h e s s e n w o r d e n d e gegevens van de rnelkcon- t r o l e na bewerking zowel g e b r u i k t voor cle t e c h n i s c h e a l s d e b e d r i j f s e c o n o m i s c h e voorlichting.

Voor ca. 5400 b e d r i j v e n d r a a g t d e z e voorlichting e e n extensief k a r a k t e r door & & n m a a l p e r j a a r i n f o r m a t i e t e v e r s c h a f f e n o v e r de zgn. " F u t t e r f l ~ c h e n l e i s t u n g " , t e r w i j l ca. 600 b e d r i j v e n m i d d e l s deelboekhoudingen r u n d v e e h o u d e r i j van m a a n d tot m a a n d intensief w o r d e n g e i n f o r m e e r d o v e r de r e n t a b i l i t e i t v a n d e b e d r i j f s v o e r i n g .

Onder de zgn. F u t t e r f l a c h e n l e i s t u n g p e r h a v e r s t a a t m e n d e hoeveelheid melk, d i e (netto) p e r ha v o e d e r o p p e r v l a k t e ( g r a s l a n d

+

v o e d e r g e w a s s e n ) w o r d t g e p r o d u c e e r d Z e w o r d t v e r k r e g e n door van d e j a a r l i j k s e m e l k p r o d u k t i e e e n haeveelheid m e l k af t e t r e k k e n d i e in w a a r d e o v e r e e n k o m t m e t d e hoeveelheid voor m e l k p r o d u k t i e v e r b r u i k t k r a c h t v o e r . Door d e a l d u s gevonden "grondgebonden" m e l k p r o d u k t i e t e d e l e n door d e

v o e d e r o p p e r v l a k t e vindt m e n de zgn. P u t t e r f l a c h e n l e i s t u n g p e r ha.

T e n e i n d e e e n i n d r u k t e k r i j g e n o v e r h e t a a n t a l rnelkkoeien p e r h a v o e d e r o p p e r -

vlakte w o r d t d e b e r e k e n i n g u i t g e v o e r d via d e ( D O O P

g e b r u i k t e m a k e n v a n e e n bepaalde f o r r n u l e w o r d t r e k e n i n g gehouden m e t h e t f e i t ;at niet al-le v a n de v o e d e r o f i e r v l a k t e afkornstig r u w v o e r ;;or m e l k p r o d u k t i e w o r d t gebruikt, doch d a t t e v e n s e e n g e d e e l t e nodig i s (kan z i j n ) voor d e v o e d e r v o o r z i e n i n g van jong rundvee of a n d e r e d i e r s o o r t e n ) .

Bij d e b e r e k e n i n g v a n de E'utterflachenleistung w o r d t d e l o u t e r voor r n e l k p r o - duktie i n g e b r u i k zijnde o p p e r v l a k t e c u l t u u r g r o n d ( g r a s e n v o e d e r g e w a s s e n ) v o o r

10070 i n g e c a l c u l e e r d . Voor de o p p e r v l a k t e a a n t u s s e n - e n n a v r u c h t e n g e b e u r t d i t voor 2 5 % e n voor d e o p p e r v l a k t e a a n s u i k e r b i e t e n voor 5070

Aangekocht ruwvoer w o r d t m e t behulp v a n e e n bepaalde s l e u t e l tot e e n z e k e r e v o e d e r o p p e r v l a k t e omgerekend.

D e g e g e v e n s betreffende h e t v e e b e s t a n d w o r d e n t w e e m a a l p e r j a a r door d e b o e r ( i n o v e r l e g e n m e t behulp v a n d e c o n t r o l e u r s ) a a n K a s s e l d o o r g e g e v e n , t e r w i j l d e k r a c h t v o e r g i f t p e r koe bij i e d e r e m e l k c o n t r o l e d o o r d e c o n t r o l e u r w o r d t opgenornen.

Een i n d r u k v a n d e v e r s t r e k t e r e s u l t a t e n geeft o n d e r s t a a n d s c h e m a .

N e t t o melkopbrengst per ha. voederoppervlakte.

-

NAAM

.

. . .

.

. . . .

ADRES

...

Vergeli jkbare bedri jven i n Kurhessen

14623/3.88

1

53

1

863 A a n d e hand v a n dit o v e r z i c h t k a n d e v o o r l i c h t e r d e b o e r a t t e n d e r e n op m o g e - l i j k e fouten i n d e b e d r i j f s v o e r i n g . H e t o v e r z i c h t geeft enige i n f o r m a t i e o v e r : a. rnelkprodt~2el;ie e n vetgehalte b e v o e d e s r e g i e m ( k r a c h t v o e r v e r b r u i k ) c, veebezetting d. graslandexploitalie(beweiding9 ~ u w v o e s w i m i n y )

I3et v e r s t r e k t e o v e r z i c h t o v e r z i c h t geeft ook i n f o r r n a t i e o v e r d e r e n t a b i l i t e i t v a n d e g r a s l a n d e x p l o i t a t i e e n voederwinning. H i e r v o o r w o r d t h e t bedrijf ingedeeld i n e e n b e d r i j f s g r o e p overeenkomende m e t e e n g r o e p van b e d r i j v e n w a a r v a n d e p r j j s p e r kg z e t m e e l w a a r d e v a r i e e r t t u s s e n e e n o n d e r - en bovengrens.

D e z e g r e n z e n z i j n b e r e k e n d u i t d e gegevens van e e n z e e r g r o o t a a n t a l bedrijven. D e i n f o r r n a t i e i s eenvoudig. Hoe h o g e s d e F ~ a t t e r f l a c h e n l e i s t u n g d e s t e l a g e r z u l l e n d e k o s t e n p e r kg z e t m e e l w a a r d e zijn,

Z o a l s opgernerkt, i s d e i n f o r r n a t i e eenvoudig. Toch rrloet w o r d e n beklemtoond d a t d e Futterf13chenleistung e e n z c e r zwak o n d e r d e e l i s van h e t geheel, i r n m e r s

a l l e t e o n d e r s c h e i d e n a s p e c t e n d i e d e r e n t a b i l i t e i t v a n d e b e d r i j f s v o e r i n g bepalen w o r d e n t o e g e r e k e n d a a n h e t v o e r . E e n b e t e r e i n f o r m a t i e v o o r e e n v e e h o u d e r i s bv. s a l d o m e l k o p b r e n g s t

+

o m z e t e n a a n w a s m i n u s v o e r k o s t e n p e r koe. De v o o r l i c h t i n g m i d d e l s deelboekhoudingen.

-

H e t doe1 v a n d e z e deelboekhoudingen i s d e b o e r m a a n d e l i j k s i n f o r m a t i e t e v e r - s c h a f f e n o v e r d e r e n t a b i l i t e i t v a n d e ' m e l k p r o d u k t i e . D i t g e b e ~ x r t d o o r d e m e l k c o n t r o - l e - g e g e v e n s e n d e d o o r d e b o e r v e r s t r e k t e i n f o r m a t i e o v e r d i v e r s e o n d e r d e l e n v a n d e b e d r i j f s v o e r i n g d u s d a n i g c o m p u t e r m a t i g t e v e r w e r k e n , d a t u i t e i n d e l i j k e e n a a n t a l k e n g e t a l l e n voor d e b o e r t e r b e s c h i k k i n g komt. D e z e k e n g e t a l l e n h e b b e n o n d e r m e e r b e t r e k k i n g op d e p r o d u k t i e k o s t e n p e r kg m e l k e n h e t i n k o m e n u i t a r b e i d e n kapitaal. O m e e n d e r g e l i j k e m a a n d e l i j k s e i n f o r m a t i e a l s m e d e e e n j a a r o v e r z i c h t m o g e l i j k t e m a k e n i s h e t n o o d z a k e l i j k d a t d e b e t r o k k e n d e e l n e m e r e e n a a n t a l g e g e v e n s n a a r h e t r e k e n c e n t r u m o ~ s t u u r t . Dit b e t r e f t a n d e r m e e r : M a a n d e l i j k s :

-

k r a c h t v o e r v e r b r u i k e n p r i j s v a n h e t k r a c h t v o e r , a a n t a l gebor e n k a l v e r e n , m e l k p r i j s e n v e t g e h a l t e m e l k bij d e f a b r i e k Voor d e z e i n f o r m a t i e s t e l t h e t r e k e n c e n t r u m eenvoudig i n t e v u l l e n f o r m u l i e - r e n b e s c h i k b a a r . J a a r l i j k s :

-

gebouwen- en w e r k t u i g k o s t e n

-

a n d e r e p o s t e n z o a l s : o m z e t e n a a n w a s , v e e b e z e t t i n g , w a t e r , s t r o o m , d i e r e n a r t s , d e k g e l d , m e l k c o n t r o l e , s t a m b i e k e n o v e r i g e k o s t e n . D e z e gegevens w o r d e n d o o r de b o e r i n o v e r l e g m e t d e m e l k c o n t r o l e u r s opge- s t e l d . H i e r b i j w o r d e n d e "gebouwen e n w e r k t u i g k o s t e n " t e r u g g e l e i d o p m a a n d b a s i s e n d e " a n d e r e kosten" u i t g e d r u k t p e r koe p e r m a a n d . E e n m o e i l i j k punt i n d e z e deelboekhoudingen z i j n d e r u w v o e r k o s t e n . O m d e z e :zo goed m o g e l i j k t e b e n a d e r e n w e r k t m e n z o a l s h i e r o n d e r i n h e t k o r t i s o m s c h r e v e n . De hoeveelheid u i t r u w v o e r g e p r o d u c e e r d e m e l k w o r d t v e r k r e g e n d o o r van d e gerniddelde m e l k p r o d u k t i e p e r koe p e r dag d e g e m i d d e l d e h o e v e e l h e i d k r a c h t v o e r p e r koe p e r dag a f t e t r e k k e n ( 1 kg lcrachtvoer = 2 kg m e l k ) .

D e hoeveelheid u i t r u w v o e r g e p r o d u c e e r d e m e l k w o r d t o m g e r e k e n d op d e c o r - r e s p o n d e r e n d e hoeveelheid z e t m e e l w a a r d e (1 kg m e l k = 2 7 5 gzw). B i j d i t b e d r a g w o r d t d e hoeveelheid z e t m e e l w a a r d e opgeteld nodig v o o r onderhoud w a a r n a d e h o e - ve-slheid z e t m e e l w a a r d e d i e d e koe gemiddeld p e r dag u i t r u w v o e r k r e e g a a n g e b o d e n , bekend i s .

M e n gaat e r v a n u i t d a t h e t r u w v o e r v a n e i g e n b e d r i j f t e g e n d e t e l e r s p r i j s (incl. a r b e i d ) w o r d t g e k o c h t . Voor d e a a n t e houden p r i j s p e r kg z e t m e e l w a a r d e m a a k t m e n g e b r u i k v a n s p e c i a l e t a b e l l e n , welke voor e e n 1 0 - t a l v e r s c h i l l e n d e b e - d r i j f s g r o e p e n z i j n opgesteld. Van t i j d t o t t i j d w o r d e n d e z e t a b e l l e n h e r z i e n . B i j h e t b o v e n s t a a n d e m o e t w o r d e n o p g e m e r k t d a t d e b e d r i j f s e c o n o m i s c h e v o o r l i c h t l n g nog v r i j w e l g e h e e l g e b a s e e r d i s op v e r g e l i j k i n g t u s s e n b e d r i j v e n . 5 . 6 . A l g e m e n e o p m e r k i n p e n . Onder 2 w e r d v e r m e l d d a t de s t u d i e g r o e p v o o r a l g e i n t e r e s s e e r d w a s i n h o e v e r - r e i n h e t buitenland r e e d s e e n m e t behulp v a n de E. I. V. s a m e n g e s t e l d s e r v i c e - p a k - ket w a s ontwikkeld. Wanneer we h e t g e h e e l v a n a k t i v i t e i t e n v a n d e z e m e l k c o n t r o l e d i e n s t z i e n , dan blijkt dit z e e r v e e l r u i m e r t e z i j n d a n d e naarn d o e t v e r m o e d e n . H i e r z i j n duidelijke a a n z e t t e n t o t e e n " s e r v i c e - p a k k e t " a a n w e z i g , w a a r b i j d e o r g a n i s a t i e v a n d e m e l k - c o n t r o l e e e n c e n t r a l e r o l v e r v u l t . Voor d e ontwikkeling i n d e g e s i g n a l e e r d e r i c h t i n g inlnnen v e r s chillende o o r z a k e n w o r d e n genoemd.

-

h e t r e l a t i e f duur z i j n v a n d e m e l k c o n t r o l e vanwege h e t z e e r g r o o t a a n t a l kleine bedrijven. Dit l e g t e e n d r u k op h e t 2 0 r a t i o n e e l m o g e l i j k b e n u t t e n v a n d e manbezetting,

-

o m d a t h e t c o n t r o l e p e r s o n e e l g e r e g e l d op h e t bedrijf v e r s c h i j n e n rnoet, i s d e mogelijkheid aanwezig bepaalde eenvoudige w e r k z a a m h e d e n e n p a s s a n t m e e t e nemen,

Dit r e k e n c e n t r u m i s i n 1965 o p g e r i c h t door s a r n e n w e r k i n g va.n d e melkcon-

t r o l e , K.

I

,

d e s t a m h o e k e n e n d e zuivelfabrieken. Voor de o p r i c h t i n g heeft m e n

e e n g'enmalige gift v a n 1. 0 0 0 . 000 DM ontvangen v a n d e s a m e n w e r k e n d e o r g a n i s a - t i e s , t e r w i j l v e r d e r d e e e r s t e 5 j a a r e e n s u b s i d i e d o o r d e s t a a t N i e d e r s a c h s e n i s v e r s t r e k t .

In 197 0 i s h e t r ekencentrurn eerl z e l f s t a n d i g e s t i c h t i n g geworden.

Het c e n t r u m heeft g e e n d i r e c t e b e m o e i e n i s s e n m e t d e u i t v o e r i n g e n o r g a n i s a t i e van d e w e r k z a a m h e d e n v a n de d e e l n e m e n d e o r g a n i s a t i e s . D e s t i c h t i n g h e e f t 1 p e r - soon i n d i e n s t d i e de belangen t u s s e n d e s t i c h t i n g e n d e d e e l n e m e n d e p a r t i j e n be- hartigt'. D e z e p e r s oon b r e n g t ook v e r s l a g u i t op b o e r e n v e r g a d e r i n g e n e n z ,

6 .

2. De v e r s c h i l l e n d e a c t i v i t e i t e n .

De d i e n s t e n d i e h e t r e k e n c e n t r u m v e r l e e n t , z i j n z e e r g e v a r i e e r d . E r h o r e n t o e :

:!: D e v e r w e r k i n g v a n d e m e l k c o n t r o l e g e g e v e n s . Dit w a s nog s t e e d s cle hoofd- t a a k , Het b e t r e f t d e v e r w e r k i n g v a n d e gegevens van 570. 0 0 0 koeien, De

m e l k c o n t r o l e b e t a a l d e voor h e t c o m p u t e r w e r k 2, 20 DM p e r koe p e r j a a r ,

H i e r rnoet we1 opgernerkt w o r d e n d a t de gegevens m e t e e n o p t i s c h e l c z e r i n d e cornputer w e r d e n ingelezen.

:I: W e r k z a a m h e d e n voor de s t a m b o e k a d m i n i s t r a t i e (260. 0 8 0 koeien),

H i e r v o o r b e t a a l t h e t s t a r r ~ b o e k e e n v a s t e b i j d r a g e v a n 0 , 2 0 DM p e r koe p e r j a a r . H i e r i n i s de berekenirlg van de p r o d u k t i e v e r e r v i n g b e g r e p e n , :I: W e r k z a a m h e d e n voor de K. I.

H i e r v o o r b e t a l e n d e K. I. - s t a t i o n s e e n v a s t e b i j d r a g e van DM 0 , 1 5 p e r l e i n s e m i n a t i e . Dit heeft b e t r e k k i n g op 530. 0 0 8 l e i n s e m i n a t i e s . Voor bet

rnaken van d e K. I. - a f r e k e n i n g e n e n a n d e r e s t a t i s t i s c h e w e r k z a a m h e d e n t. b. v, de K. I , - s t a t i o n s w e r d incl. ponsen DM 0 , 45 p e r 1 e i n s e m i n a t i e i n r e k c n i n g gebracllk.

h c t v e r w e r k e n v a n gegevens t e n behoeve v a n d e v a r k e n s h o u d e r i j .

;I: u i t w e r k e n van d e a m i n i s t s a t i e v o o r d e p a a r d e n s p o r t , h e t g e e n e e n niet on- b e l a n g r i j k e inkomstex~lsron w a s .

>I: h e t v e r w e r k e n v a n b e d r i j f s e c o n o r n i s c h e boekhoudingen, Dit g e b e u r d e op twee m a n l e r e n :

a . t e n d e l e volgens h c t s y s t e e m Blau u i t K a s s e l . In h e t g e s p r e k b l e e k dat m e n h i e r m e e v e e l contact had, ook w a t b e t r e f t o. a. de b e r e k e n i n g van d e p r o d u k t i e v e r e r v i n g .

b. volgens e c n prograwrlrna b e s c h i k b a a r g e s t e l d d o o r I1BONNl1

Dit is e e n g r o a t , flexibel p r o g r a m m a , d a t n a a r b e l i e v e n k a n w o r d e n inge krompen.

E e n voorbeeld van een g e d e t a i l l e e r d e boekhouding gaf e e n duidelijkc i n d r u k o v e r d e "GrCindlichkeitl' w a a r m e e h e t g e h e e l w a s opgezet. O v e r d i t p r o g r a m m a kan e e n i e d e r beschikken.

V o o r d e u i t w e r k i n g v a n e e n b e d r i j f s e c o n o m i s c h e boekhouding b e t a a l t m e n 80

-

1 2 0 DM afhankelijk v a n d e gekozen g r o o t t e ( g e d e t a i l l e e r d h e i d ) v a n het p r o g r a r n m a . O m m i s v e r s t a n d e n t e voorkome n, m o e t o p g e m e r k t w o r d e n d a t d e genoernde k o s t e n a l l e e n c o m p u t e r k o s t e n eijn, De boer

m o e t m e e r b e t a l e n omdat z i j n boekhouder ook z i j n k o s t e n i n r e k e n i n g za.1 brengen. De gegevens komen v a n kleine r e g i o n a l e b o e k h o u d e r s d i e d e uitwerking c e n t r a a l l a t e n doen.

De gegevens w o r d e n voor z o v e r m o g e l i j k m e t e e n o p t i s c h e l e z e r i n d e c o m p u t e r g e b r a c h t ,

O n d e r d e z e r u b r i e k kan ook v e r m e l d w o r d e n , d a t e e n p r o g r a m m a a a n - wezig w a s voor d e v e r w e r k i n g van arbeidsboekhoudingen. D e z e k w a m e n u i t d e L a n d w i r t s c h a f t s k a r n m e r Hannover (Dr. K r a u s e ) . H e t a a n t a l d e e l n e m e n d e b e d r i j v e n b e d r o e g s l e c h t s 16. De b e l a n g s t e l l i n g w a s t a - nende. ::: Het v e r r i c h t e n v a n d i v e r s e r o u t i n e - w e r k z a a m h e d e n v o o r p l a a t s e l i j k e i n - d u s t r i e e n . Behalve e e n e x t r a v e r d i e n s t e b e r e i k t e m e n h i e r m e e ook d a t h e t g e v a a r van e e n z e k e r e "bedrijfsblindheid" w e r d v e r k l e i n d .

Men had we1 gedacht a a n e e n s y s t e e r n w a a r b i j e e n koppeling t u s s e n m e l k - c o n t r o l e ( p r o d u k t i e ) e n d e v e e v o e d i n g s a d v i s e r i n g zou w o r d e n v e r k r egen. D a a r b i j s t u i t t e m e n e n e r z i j d s op h e t p r o b l e e m d a t de gegevens t e l a a t b i j d e b o e r zouden k o m e n t e r w i j l h e t a n d e r z i j d s m o e i l i j k b l e e k t e z i j n d e v o o r r a d e n e n k w a l i t e i t e n v a n h e t r u w v o e r v a s t t e s t e l l e n .

We1 g a v e n d e c o n t r o l e u r s v a n d e p l a a t s elijke of r e g i o n a l e v e r e n i g i n g e n veevoedings

-

v o o r l i c h t i n g a a n d i e b e d r i j v e n d i e d i t wensten.

Van 'bovengenoemde a c t i v i t e i t e n h a d d e p r a k t i j k d e g r o o t s t e i n t e r e s s e v o o r d e m e l k c o n t r o l e e n d e r e g i s t r a t i e g e g e v e n s v a n d e f o k k e r i j .

Afgezien van h e t f e i t d a t h e t zelfstandig r e k e n c e n t r u m e e n g r o o t d e e l v a n z i j n c a p a c i t e i t t e n d i e n s t e v a n de landbouw s t e l t ( o p g e r i c h t d o o r o r g a n i s a t i e s u i t d e landbouw) t r o f f e n we nog e e n p a a r v e r m e l d e n s w a a r d i g e punten a a n .

O p h e t "leesdocurnent" e n h e t u i t s l a g - f o r m u l i e r v a n d e m e l k c o n t r o l e k o m e n d i v e r s e gegevens van h e t g e b o r e n kalf voor. Dit betekent d a t m e n t u s s e n g e b o o r t e

en m e l d i n g h i e r v a n e e n v r i j l a n g e tijd t o e s t a a t . I e d e r j a a r w o r d t p e r bedrijd e e n k a l v e r r e g i s t r a t i e k a a r t rnet de c o m p u t e r v e r s t r e k t .

Ofschoon n i e t t o t d e g e b o o r t e r e g i s t r a t i e b e h o r e n d e , w e r d e n op h e t u i t s l a g - f o r m u l i e r ook gegevens opgenomen d i e w a a r s c h i j n l i j k na enige j a r e n s t a t i s t i s c h e v e r w e r k i n g i n t e r e s s a n t kunnen worden. Dit betrof o. a . d e r e d e n voor h e t o p r u i m e n van e e n koe, h e t a1 of niet z w a a r a f k a l v e r e n e n z . .

M e n z i j we1 voorzichtig, b i j h e t h a n t e r e n van d e z e gegevens orndat h e t v a a k m o e i - l i j k z a l z i j n de d a t a objectief i n handen t e krijgen.

O m de s t a m b o e k e n en I(. I. v a n d i e n s t t e kunnen zijn, i s e e n s t i e r e n c a t a l o g u s aangelegd w a a r o p d e s t i e r e n i n twee g e s l a c h t e n v o o r k o m e n m e t a l l e b e t r o k k e n g e - gevens.

O m e e n volledige s t a m b o e k a d m i n i s t r a t i e (of f o k v e r e n i g i n g s a d m i n i s t r a t i e ) p e r c o m p u t e r t e v e r w e r k e n ( a f s t a m m i n g ! ) i s n a a s t e e n g e b o o r t e r e g i s t r a t i e ( d i e a1 d o o r g e v o e r d i s ) e n de s t i e r e n c a t a l o g u s ook e e n volledige a d m i n i s t r a t i e van d e

vrouwelijke d i e r e n nodig. "De oplossing v a n dit veelzijdige p r o b l e e m z a l a l l e e n a1 op t e c h n i s c h e gronden v e r r e w e g d e m e e s t e tijd opeisen", w e r d g e s t e l d ,

Van e e n e c h t e i n t e g r a t i e t u s s e n K. I. , m e l k c o n t r o l e e n s t a m b o e k is nog g e e n s p r a k e , Toch z i j n e r a1 enkel f a c e t t e n v a n d e z e i n t e g r a t i e a l s d e e l o b j e c t e n g e r eedgekomen.

0

-

Het o p t i s c h i n l e z e n van gegevens i n de c o m p u t e r w o r d t t. b. v. d e veehou- d e r i j behalve i n V e r d e n ook i n Kiel en A r h u s ( z i e v e r d e r ook 8. 1. en

9.

2. )

In d e z e c e n t r a was m e n o v e r d e z e w e r k w i j z e enthousiast. Vrijwel a l l e g e - gevens d i e d e c e n t r a b e r e i k e n lopen e e r s t d o o r dit l e e s a p p a r a a t . ~ e n kan h i e r b i j o p twee m a n i e r e n w e r k e n nl. d o o r a a n s t r e p e n van c i j f e r s ( z o a l s bv. de p r o e f - melking van i e d e r e a f z o n d e r l i j k e koe) of t e s c h r i j v e n m e t ge s t i l e e r d e c i j f e r s (zo- a l s h e t aangeven d a t het e e n nieuwe koe b e t r e f t ) .

Het l a a t s t e betekent, d a t m e n m o e t b e s c h i k k e n o v e r e e n c o m p l e e t n a m e n - r e g i s t e r van d e koeien. B i t w a s aanwezig. De hoeveelheid i n v e n t a r i s a t i e w e r k h i e r - voor i s z e e r groot. Ofschoon de w e r k w i j z e oppervlakkig g e z i e n a a n t r e k k e l i j k i s , p a s s e n e e n p a a r k r i t i s c h e kanttekeningen, s p e c i a a l b i j d e v e r w e r k i n g v a n m e l k c o n t r o l e g e g e - vens. T u s s e n h e t a a n g e s t r e e p t e p r o e f m e l k f o r m u l i e r p e r koe z o a l s d a t b i j h e t r e - k e n c e n t r u m binnenkort e n d e m o n s t e r n a m e op d e b o e r d e r i j m o e t e n 'e'en of m e e r t u s s e n b e w e r k i n g e n w o r d e n v e r r i c h t door o. a . d e c o n t r o l e u r . V e r d e r m o e t m e n niet u i t bet oog v e r l i e z e n d a t d e t a a k van d e l o c a l e m e n s e n ( m o n s t e r n e m e r c. q, c o n t r o l e u r s ) z e k e r niet w o r d e n v e r l i c h t .

Het l a t e n v e r p o n s e n v a n de door de c o n t r o l e u r s v e r s t r e k t e gegevens door l a g e r betaald a d m i n i s t r a t i e f p e r s o n e e l z a l d o o r g a a n s goedkoper z i j n d a n h e t g e -

s t i l e e r d s c h r i j v e n v a n e e n p e r soon van e e n l o c a l e vereniging.

V e r g e l e k e n m e t d e s t r u c t u u r d i e we i n K a s s e l a a n t r o f f e n , z a g e n we h i e r d a t bet s e r v i . e e - c e n t r u m , dat w e l i s w a a r o o r s p r o n k e l i j k z i j n b a s i s had i n o r g a n i - s a t i e s ten beh.oeve van d e rundveehouderij, z i c h ontwikkelde tot e e n onafhankelij- ke stichting, be s t u u r d d o o r het landbouwbedrijf s l e v e n .

Door d e z e ontwikkeling wordt het m o g e l i j k door i n k o m s t e n buiten d e l a n d - bouw de t a r i e v e n v o o r d e s e r v i c e i n de landbouw zo l a a g m o g e l i j k t e houden.

H i e r d o o r kan m e n ook b e r e i k e n d a t d e a c t i v i t e i t e n "van b u i t e n d e landbouw" e e n positieve i.nvloed hebben op d e geclachten ontwi kkeling v o o r de v e r w e r k i n g van landbouwkundige gegevens.

7 , SCHLESWIG-HOLSTEINISCHE LANDWIRTSCHAFTLICHE HAUPTGENOSSEN-

SCHAET, K I E Z ;

( D r . M a c k r o t t e n D r . F o r t )

Van d e z e topcotiperatie w a s bekend, d a t m e n r e e d s e n k e l e j a r e n i e t s d e e d a a n veevoedingsvoorlichting m i d d e l s de c o m p u t e r ,

Wet H a u p t g e n o s s e n s c h a f t w e r k t t e n Noorden v a n d e Elbe.

Men h e e f t de beschikking o v e r 3 p r o d u k t i e b e d r i j v e n m e t e e n t o t a l e j a a r l i j k s e p r o - duktie v a n 400. 000 ton m e n g v o e d e r .

D a a r n a a s t p r o d u c e r e n d e p l a a t s e l i j k e coiSperaties g e z a m e n l i j k ook nog 300. 000 ton.

D e c o m p u t e r is r e e d s g e r u i m e tijd i n g e b r u i k b i j het l i n e a i r p r o g r a m m e r e n van d e m e n g v o e d e r s . Dit eowel voor de onder h e t Hauptgenossenschaft: v a l l e n d e p r o d u k t i e b e d r i j v e n a l s voor de p l a a t s e l i j k e c o 8 p e r a t i e s .

Men heeft hierbij' e c h t e r m e t nogal wat b e p e r k i n g e n t e m a k e n ; d e b o e r e n a c c e p t e r e n o. a. m o e i l i j k v e r a n d e r i n g e n i n d e s a m e n s t e l l i n g g e d u r e n d e h e t s t a l - s e i z o e n . Veel k r a c h t v o e r w o r d t - r e k e n i n g houdend m e t d e s a m e n s t e l l i n g - i n voorkoop gekocht. Bij l e v e r i n g i n d e w i n t e r e i s t d e b o e r d a n h e t k r a c h t v o e r dat h i j i n voorkoop kocht.

Van e e n o p t i m a l e l i n e a i r e p r o g r a m m e r i n g van d e m e n g v o e d e r r e c e p t u u r kan d a n ook geen s p r a k e zijn.

T e n e i n d e d e b e s c h i k b a r e c o r n p u t e r r u i m t e zo goed m o g e l i j k t e uenutten e n d e v e e h o u d e r i j o p a n d e r e w i j z e van d i e n s t t e kunnen z i j n i s m e n op v e e v o e d i n g s v o o r - lichting m e t behulp van d e c o m p u t e r o v e r g e g a a n . In d e filosofie d a t d e i n d e v e e - s t a p e l aanwezige g e n e t i s c h e a a n l e g voldoende m o e t w o r d e n geacht v o o r h e t b e r e i - k e n v a n e e n hoge m e l k p r o d u k t i e , zou d o o r e e n goede veevoedingsvoorlichting d e z e hoge produktie ook w e r k e l i j k kunnen w o r d e n g e r e a l i s e e r d .

D a a r o m w e r d 5 j a a r geleden b e s l o t e n tot s a m e n w e r k i n g m e t het L a n d e s k o n - t r o l l v e r b a n d S c h l e s w i g - H o l s t e i n , d e m e l k c o n t r o l e - v e r eniging d i e r e e d s vanaf

1925 n a a s t de m e l k c o n t r o l e ook d e veevoedingsvoorlichting v e r z o r g d e .

Door h e t H a u p t g e n o s s e n s c h a f t w e r d e e n c o m p u t e r p r o g r a m m a ontwikkeld, d a t t h a n s niet a1Zeen d o o r d e H a u p t g e n o s s e n s c h a f t i n S l e e s w i j k - H o l s t e i n v o o r d e z e v o r m van veevoedingsvoorlichting w o r d t g e b r u i k t , doch door de H a u p t g e n o s s e n - s c h a f t e n i n v s i j w e l a l l e d e e l s t a t e n van d e Bondsrepubliek.

A l l e b e d r i j v e n d i e d e e l n e m e n a a n d e m e l k c o n t r o l e kunnen i n p r i n c i p e d e z e v o r r n v a n veevoedingsvoorlichting k r i j g e n , ongeacht of m e n a1 of niet z i j n m e n g - v o e d e r van de c o o p e r a t i e b e t r e k t .

I n S l e e s w i j k - H o l s t e i n w o r d t thans d e voorlichting a a n 12. 500 b e d r i j v e n v e r - z o r g d . De r n e l k c o n t r o l e u r s p e e l t b i j dit a l l e s e e n c e n t r a l e r o l , d o o r d e v e l e in- f o r m a t i e d i e h i j van en n a a r de b e d r i j v e n m o e t doorgeven. O m d e z e t a a k z o goed m o g e l i j k t e kunnen v e r r i c h t e r l w o r d t h i j r e g e l m a t i g d o o r d e H a u p t g e n o s s e n s c h a f t op veevoedingsgebied bijgeschoold.

Door m i d d e l v a n e e n f o r m u l i e r w o r d t opgave gedaan v a n h e t d o o r d e b o e r v e r s t r e k t e r a n t s o e n . I-Iierbij w o r d t a a n d e hand v a n t a b e l l e n d e kwaliteit van h e t r u w v o e r g e s c h a t .

Bij kuilen w o r d t t e v e n s h e t

I

ges c h a t t e ) d s - gehalte opgegeven.

Zonodig, v o o r a l bij wijzigingen i n bet r a n t s o e n , w o r d t het v e r s t r e k t e r u w v o e r d o o r de c o n t r o l e u r gewogen.

Met behulp van d e z e gegevens w o r d t d o o r d e c o m p u t e r b e r e k e n d hoeveel

ds,

v o e d e r w a a r d e ( z e t m e e l w a a r d e , v r e ) e n m i n e r a l e n h e t e i g e n v o e r bevat en w e l k e aanvulling m e t k r a c h t v o e r dient t e g e b e u r e n om tot e e n evenwichtig g r o n d r a n t s o e n t e komen. Dan volgt e e n a a n t a l b e r e k e n i n g e n w a a r i n w o r d t aangegeven h o e v e e l kg

k r a c h t v o e r boven h e t g r o n d r a n t s o e n nodig i s o m e e n bepaalde hoeveelheid m e l k te kunnen b e r e i k e n .

Bovendien w o r d t voor e l k r a n t s o e n g r o n d r a n t s o e n of g r o n d r a n t s o e n

+

k r a c h t - v o e r ) e e n p r i j s b e r e k e n d . Voor d e k o s t e n v a n h e t r u w v o e r m a a k t m e n h i e r b i j g e - b r u i k van (schaa r s e ) m a r k t g e g e v e n s . Ook d e v o e r k o s t e n p e r kg m e l k w o r d e n v e r -

s t r e k t .

D e r a n t s o e n e n w o r d e n door d e m e l k c o n t r o l e u r s of d e v o s r l i c h t e r s van de Hauptge- n o s s e n s chaft toegelicht.

Gemiddeld w o r d e n op d e z e w i j z e 3 r a n t s o e n e n p e r s t a l p e r i o d e b e r e k e n d . Het e e r s t e r a n t s o e n w o r d t d a a r b i j r e e d s voor d e aanvang v a n d e s t a l p e r i o d e v a s t - g e s t e l d a a n de hand v a n e e n g r o o t a a n t a l s c h a t t i n g e n m . b. t. h e t r a n t s o e n d a t g e - v o e r d z a l worden. ' T e n a a n z i e n v a n bovenstaande w e r k w i j z e kan d e o p m e r k i n g w o r d e n g e m a a k t d a t h e t g e b r u i k m a k e n van s c h a t t i n g e n e n t a b e l l e n m e t g e m i d d e l d e w a a r d e n op het e e r s t e oog v r i j grof w e r k i s . H i e r o v e r w e r d i n d e d i s c u s s i e m e t d e H a u p t g e n o s s e n - s c h a f t g e s t e l d d a t :

:I: m e n had t e m a k e n m e t r a n t s o e n e n w a a r i n v e e l v o e d e r b i e t e n voorkwamen; v r i j c o n s t a n t e sameulstelling !

:I: bij hoog produktieve d i e r e n v e e l k r a c h t v o e r m o e t w o r d e n gegeven. D e hoeveelheid d s u i t r u w v o e r w o r d t d a n m i n d e r .

Dit betekent d a t d o o r g e b r u i k van gemiddelde v o e d e r w a a r d e n ( v o e d e r w a a r - d e - t a b e l l e n ) d e fout m i n d e r g r o o t z a l zijn. D a a r o m w a s h e t n a a r onze z e g s m a n b e t e r t e l e t t e n op de toe t e voegen hoeveelheden k r a c h t v o e r .

8. LANDESKONTROLLVERBAND SCHLESWIG-HOLSTEIN, KIEL (Dr. R i g g e r t , D r . B e r g m a n n e n H r . Steinhagen)

8. 1 , O v e r z i c h t m e l k c o n t r o l e .

--

E r z i j n 260. 000 koeien onder c o n t r o l e , h e t g e e n 54, 370 v a n a l l e koeien i s . E r d o e n 11. 300 b e d r i j v e n a a n rnee m e t g e m . 2 3 k o e i e n p e r b e d r i j f . M e n ontvangt v a n s t a a t s w e g e c a , 20 DM p e r koe p e r j a a r a a n s u b s i d i e . D a a r n a a s t b e t a a l t d e veehouder ook nog c a . 20 DM p e r koe p e r j a a r .

H e t v e t w o r d t voor e e n g r o o t d e e l op h e t c e n t r a l e l a b o r a t o r i u m t e Kiel o n d e r z o c h t m e t 4 M i l k o - T e s t e r A u t o m a t i c s e n 2 half a u t o m a t i s c h e M i l k o - T e s L e r s . H e t a a n - t a l m o n s t e r s b e d r a a g t 4 m i l j o e n , w a a r v a n 30% f a b r i e k s m o n s t e r s zijn. Op 8 l o c a l e p l a a t s e n w o r d t nog d e G e r b e r m e t h o d e toegepast.

E r z i j n 740 c o n t r o l e u r s , w a a r v a n 33% Meine b o e r e n , D a a r n a a s t z i j n e r nog ca.

100 monsternemers(neemsters).

H e t loon van d e c o n t r o l e u r s b e d r a a g t ca. DM 800, - / m a a n d ( p a r t - t i m e k r a c h - ten.) De m o n s t e r n e m e r ontvangt DM 1, 50 p e r koe p e r m a a n d . K o m t e r e e n s y s t e e m v o o r d e a u t o m a t i s c h e m o n s t e r n a m e d a n z a l h e t a a n t a l c o n t r o l e u r s w a a r s c h i j n l i j k d a l e n t o t + 150. E e n v r a a g i s d a n we1 h o e d e v e e v o e d i n g s v o o r l i c h t i n g m o e t v e r l o p e n d i e nu i . s a m e n w e r k i n g m e t d e H a u p t g e n o s s e n s c h a f t i n K i e l w o r d t gedaan. De k o s t e n kunnen m o e i l i j k of n i e t w o r d e n verhoogd, t e n z i j d e b o e r d u i d e l i j k m e e r s e r v i c e geboden wordt. De c o n t r o l e u r i s v a a k c o n t r o l e u r / m o n s t e r n e m e r e n h e e f t m e e s t a l e e n n e v e n - t a a k ( k l e i n e b o e r ) . H i j m o e t v e r d e r v r i j v e e l o v e r n a m e w e r k v e r r i c h t e n . De m o n - s t e r n e m e r s c h r i j f t d e gegevens i n e e n kladboekje op w a a r n a d e c o n t r o l e u r d e z e g e g e v e n s o p p o n s k a a r t e n a a n s t r e e p t e n z e l f s d e e l s v o o r t e l t . Z o a l s r e e d s o n d e r 6. 3. ( O p t i s c h l e z e n ; R e c h e n z e n t r u m t e V e r d e n ) i s opge- m e r k t komt h e t ons v o o r d a t c o n t r o l e u r s voor o v e r n a m e w e r k z a a m h e d e n n i e t d i - r e c t goedkoper z i j n d a n l a g e r b e t a a l d a d m i n i s t r a t i e f p e r s o n e e l . 8. 2. O v e r i g e w e r k z a a m h e d e n m e t d e c o m p u t e r .

-

O p g e m e r k t m o e t w o r d e n , d a t d i t c o m p u t e r c e n t r u m t e n d i e n s t e v a n d e m e l k - c o n t r o l e c o m m e r c i e e l i s i n g e s t e l d . D i t komt t o t u i t i n g i n d e v e l e a n d e r e w e r k - z a a m h e d e n , M e t d e i n k o m s t e n h i e r u i t t r a c h t m e n d e m e l k c o n t r o l e zo goedkoop m o g e l i j k t e houden. N a a s t d e m e l k c o n t r o l e w o r d t v e e l w e r k g e d a a n v o o r d e K. I. (200. 0 0 0 l e i n - s e m i n a t i e s ) , s t a r n b o e k a d m i n i s t r a t i e , a f r e k e n i n g e n voor veilingen, d e a f r e k e n i n - g e n v a n d e d i e s e l o l i e r e g e l i n g . V e r d e r kunnen nog w o r d e n genoemd w e r k z a a m h e - d e n v o o r h e t p a a r d e n s t a r n b o e k , m a n e g e s , e n boekhoudingen v o o r d e v a r k e n s - e n s c h a p e n h o u d e r i j . Door d e z e n e v e n w e r k z a a m h e d e n i s e r z o v e e l behoefte a a n d r u k - w e r k g e k o m e n d a t m e n overcregaan i s tot h e t s t i c h t e n v a n e e n d o c h t e r o n d e r n e m i n g w a a r i n de o f f s e t d r u k k e r i ; i s o n d e r g e b r a c h t . A l s gevolg v a n d e s t e r K e u i t b r e i d i n g v a n h e t w e r k w a s m e n e r i n g e s l a a g d h e t d o o r d e r a t i o n a l i s a t i e i n d e m e l k c o n t r o l e o v e r t o l l i g e p e r s o n e e l w e e r i n " e i - g e n b e d r i j f " t e p l a a t s e n . H e t i s d e v r a a g of dit u i t z a k e l i j k e o v e r w e g i n g e n a a n t e b e v e l e n i s . 8. 3. Ontwikkeling nieuwe a c t i v i t e i t e n . B i n n e n k o r t z a l m e t het e i w i t o n d e r z o e k w o r d e n g e s t a r t . M e n w a s h e t e r n.og n i e t g e h e e l o v e r e e n s of h e t m i d d e l s h e t I R M A - a p p a r a a t d a n we1 v i a d e N e d e r l a n d s e m e t h o d e z a l g e s c h i e d e n .

De i n t e g r a t i e t u s s e n m e l k c o n t r o l e , s t a m b o e k e n K. I. i s i n e e n v e r g e v o r d e r d s t a d i u m van voorbereiding. G e b o o r t e r e g i s t r a t i e , s t i e r e n c a t a l o g u s e n K. I. - v e r - w e r k i n g z i j n al i n g e v o e r d , n a a s t u i t e r a a r d d e m e l k c o n t r o l e . B e v e r b i n d i n g

t u s s e n d e z e polen o n t b r e e k t e c h t e r nog, z o d a t e e n t o t a l e i n t e g r a t i e nog n i e t i s be- reikt. De verbinding t u s s e n m e l k c o n t r o l e e n veevoedingsvoorlichting is r e e d s be- s c h r e v e n onder 7. H i e r b i j m o e t nog we1 o p g e m e r k t w o r d e n d a t e r t u s s e n d e m e l k - c o n t r o l e en d e veevoedingsvoorlichting g e e n d i r e c t e koppeling i s gelegd.

9.

LANDBRUGETS E.D. B. CENTRALER T E ARHUS.

(Hr. W e s t - H a n s e n , Hr..

ens en)

H e t L. E. C. - e e n s t i c h t i n g z o n d e r kapitaal- i s eigendom v a n de D e e n s e landbouw-

o r g a n i s a t i e s , m a a r w e r k t v e r d e r a l s e e n onafhankelijk r e k e n c e n t r u m .

I n h e t b e s t u u r z i j n d e r e p r e s e n t a n t e n van e n k e l e b o e r e n o r g a n i s a t i e s v e r t e - genwoordigd a l s m e d e e e n a a n t a l u i t d e "klantenkring" DiZ zijn:

Bond v a n D e e n s e b o e r e n o r g a n i s a t i e s (1 l i d ) Bond v a n D e e n s e kleine b o e r e n (1 l i d ) Raad v a n d e D e e n s e b o e r e n c o i j p e r a t i e s ( 1 l i d ) D e e n s e e x p o r t s l a c h t e r i j e n ( 2 l e d e n ) Bond v a n D e e n s e z u i v e l f a b r i e k e n (2 l e d e n ) De d r i e e e r s t g e n o e r n d e l e d e n v e r t e g e n w o o r d i g e n m e d e d e m e l k c o n t r o l e , d e fokverenigingen, d e K. I. - 0 r g a n i s a t i e s e n d e boekhoudbureaus. In t o t a a l h e e f t h e t r e k e n c e n t r u m 270 p e r s o n e e l s l e d e n ; d e t o t a a l o m z e t is 30.000. 000 Dkr. overeenkornend m e t ca. f 14. 000. 000.

-.

H e t c e n t r u m kent 3 hoofdafdelingen nl. : 1) a d m i n i s t r a t i e v e afdeling 2 ) produktieafdeling; h e t w e r k m e t d e c o m p u t e r

3) verkoopafdeling; d e z e afdeling houdt h e t kontakt m e t d e d i v e r s e Manten. Voor h e t o p l o s s e n v a n p r o b l e m e n of h e t a a n p a k k e n v a n nieuwe a k t i v i t e i t e n w o r d e n w e r k g r o e p e n g e v o r m d tus s e n L. E , C. e n d e ( p o t e n t i g l e ) klanten. Voor w a t b e t r e f t h e t b e h e e r e n d e o r g a n i s a t o r i s c h e a s p e c t e n van d e E. D. B. C e n - t r a l e r b e s t a a n op v e r s c h i l l e n d e niveaus c o m m i s s i e s e n w e r k g r o e p e n t u s s e n d e b e t r e f f e n d e " b o e r e n o r g a n i s a t i e s " e n h e t r e k e n c e n t r u m . In d e z e c o m m i s s i e s e n w e r k g r o e p e n is h e t s e c r e t a r i a a t altijd i n h a n d e n v a n h e t L . E. C . , t e r w i j l b e t v o o r z i t t e r s c h a p i n handen i s v a n d e b o e r e n o r g a n i s a t i e s . Volgens d e p e r s o o n d i e d e kontakten n a a r b u i t e n v e r z o r g t , w e r k t d i t s y s t e e m goed. Wel blijkt z o nu e n d a n d a t d e p e r s o n e n d i e m e t d e c o m p u t e r o m g a a n z i c h sorns w a t a f z i j d i g opstellen. Ook w e e s h i j e r op d a t bet voor e e n g r o t e o r g a n i s a t i e a l s h e t L, E. C . e e n v o o r t d u r e n d e z o r g w a s o m d e d y n a m i e k t e handhaven.

M o m e n t e e l w e r d i n e e n w e r k g r o e p g e w e r k t a a n de opzet van e e n " c e n t r a a l landbouwregister". Dit m o e t d e b a s i s w o r d e n v o o r e e n g r o t e c e n t r a l e databank. I n d e z e datahank m o e t e n a l l e k e r n g e g e v e n s w o r d e n o p g e s l a g e n v a n a l l e b o e r e n , of d e z e nu komen v a n z u i v e l f a b r i e k e n , s l a c h t h u i z e n , veevoederindustrieGn enz.

9.

2. De m e l k c o n t r o l e .

E r z i j n 621. 000 koeien onder de m e l k c o n t r o l e of 56% van h e t t o t a a l . H e t g e - middeld a a n t a l p e r bedrijf b e d r a a g t 17, 3 s t u k s .

~ b b r h e t i n g e b r u i k n e m e n van de c o m p u t e r betaalde d e s t a a t n i e t s voor d e m e l k c o n t r o l e . Voor i e d e r e koe w a a r v a n de gegevens c o m p u t e r m a t i g v e r w e r k t w o r d e n k r i j g e n d e c o n t r o l e v e r e n i g i n g e n van d e s t a a t 14 Dkr. Dit b e d r a g i s niet

onaanzienlijk voor e e n c o m p u t e r v e r w e r k i n g . E r m o e t we1 v e r m e l d w o r d e n d a t m e e r gegevens w o r d e n v e r w e r k t ( v o e d i n g ! ) d a n i n ons land doch h e t v e r s c h i l i n lcosten i s a a n z i e n l i j k nl. f 1, 50 p e r koe i n ons l a n d of f

6, 50 p e r koe i n D e n e m a r -

ken.

E r i s e e n a l g e m e n e 4 w e e k s e c o n t r o l e m e t ca. 500 c o n t r o l e u r s d i e s o m s d o o r 'e'en of r n e e r d e r e m o n s t e r n e m e r ( s ) w o r d e n g e a s s i s t e e r d . De c o n t r o l e u r o n - d e r z o e k t nog v a a k zelf de m e l k op vetgehalte, doch d e M i l k o - T e s t e r A u t o m a t i c