Interventieonderzoek als onderdeel van docentenprofessionalisering
Interventieonderzoek als onderdeel van docentenprofessionalisering: het stimuleren van een onderzoekende houding bij honoursdocenten
Een good practice
Inge Wijkamp, Marjolein Heijne-Penninga, Martin Brouwer & Marca Wolfensberger
Het uitvoeren van praktijkonderzoek als geïntegreerd onderdeel van een professionaliseringstraject voor honoursdocenten komt ten goede aan: - de attitude van de docent, bijvoorbeeld als het gaat om zijn self-efficacy; - de kwaliteit van de invulling van hun honoursonderwijs.
- Context: Leergang voor honoursdocenten A Teacher’s road to
Excellence (ATRE)
- Good practice: Interventieonderzoek door honoursdocenten
- Een illustratie: onderzoek naar (bounded) freedom en de perceptie van de honoursstudent
- Resultaten en implicaties voor de toekomst
Inhoud
Waarom ATRE?
- Honoursonderwijs binnen de HG is relatief nieuw
- Vernieuwende karakter van dit type onderwijs leidde tot behoefte aan scholing op dit gebied
- Honoursstudenten vragen een specifieke didactiek (Wolfensberger, 2012)
Wat?
- ATRE beslaat één studiejaar met een tijdsinvestering van 140 uur. - Bestaat uit:
- Een sollicitatiegesprek
- 5 inhoudelijke studiedagen, waaronder een 24-uurs startbijeenkomst
- 6 bijeenkomsten in communities of practice
- Een afsluitend symposium waarin de deelnemers de resultaten van hun interventieonderzoeken presenteren
- (optioneel: lesbezoek of individuele coachgesprek)
Context
Hoe?
Professionalisering van docenten is effectiever als de docent - zelf actief kennis construeert,
- als hij samen met collega’s leert én
- als de inhoud aansluit bij en ingebed is in de dagelijkse werkpraktijk met al z’n mogelijkheden en beperkingen (Van Veen et al, 2010)
Succesvolle docent-professionaliseringstrajecten sluiten aan bij hun
motivatie en volgen de goede volgorde: uitproberen - veranderingen bij de student zien verandering in attitude en overtuiging (Model of
teacher change (Gusky, 2002)
Interventieonderzoek
Ontwerpen, uitvoeren en evalueren van een onderwijskundige interventie in het eigen honoursprogramma expliciet bedoeld om het leren van de honoursstudent te stimuleren, verdiepen en verbeteren.
Interventieonderzoek (2013/2014) Martin Brouwer, honoursdocent SAGZ
(Bounded) freedom in honoursonderwijs: het vinden van balans tussen de verwachtingen van docenten én studenten.
Aanleiding:
Grote uitval van het aantal studenten in het honours talentprogramma, waarbij de mate van begeleiding door honoursdocenten een rol leek te spelen
Achtergrond
Honoursstudenten verschillen van reguliere studenten:
- Ze leren sneller en kunnen meer autonomie en complexiteit aan (Scager, 2014);
- Ze zijn meer intrinsiek gemotiveerd en gedreven om te excelleren; - hebben mee zelfvertrouwen;
- scoren zichzelf hoger op competenties als kritisch denken en zelfregulatie (Kazemier et al., 2014; Scager et al., 2012)
Drie pijlers van honoursdidactiek:
- Het bevorderen van academische competenties; - Het bieden van vrijheid en autonomie (freedom);
- Het stimuleren van een bevlogen gemeenschap (Wolfensberger, 2012)
Een illustratie
Doel: Inzicht krijgen in de verwachtingen van honoursstudenten over de
mate van vrijheid vs. structuur die hen in het honoursonderwijs wordt geboden.
Methode: Focusgroep-onderzoek onder honoursstudenten van het
honours talentprogramma Healthy Ageing van de Academie voor Gezondheidsstudies
Analyse: Vergelijken van de resultaten met de uitkomsten van
focusgroep-discussies onder deelnemers aan ATRE.
Een illustratie
Conclusie
Het vinden van balans tussen de verwachtingen van de student en de eigen ideeën van de docent is belangrijk maar complex.
- Studenten vragen om structuur, vooral in het begin. Aan de andere kant is vrijheid om eigen keuzes te maken erg belangrijk voor hen;
- Het geven van feedback is belangrijk voor beide groepen. Nuance studenten:
- constructieve feedback, bij voorkeur positief geformuleerd.
- Feedback wordt gegeven op hun eigen verzoek; niet op initiatief van de docent.
Het uitvoeren van praktijkonderzoek als geïntegreerd onderdeel van een professionaliseringstraject voor honoursdocenten komt ten goede aan: - de attitude van de docent, bijvoorbeeld als het gaat om zijn self-efficacy; - de kwaliteit van de invulling van hun honoursonderwijs.
Resultaten voor
Martin Brouwer:
“Het heeft me meer inzicht gegeven in hoe studenten over
honoursonderwijs denken en op welke manier je student goed kunt motiveren en prikkelen. Hierdoor ben ik regelmatig andere strategieën gaan gebruiken, ook in het reguliere onderwijs.”
Het honours talentprogramma
- Aanpassing opzet en invulling coaching
- Focusgroep discussie als vast onderdeel bij de start van het programma - Aanzienlijke afname van het aantal studenten dat tussentijds stopt
Resultaten na 3 jaar ATRE:
- 28 gecertificeerde honoursdocenten
- Kwaliteit van de geleverde producten neemt toe
- Leiden tot aanpassingen in de eigen onderwijspraktijk en die van anderen
- een toenemend gevoel van vertrouwen in de eigen kwaliteiten als honoursdocent
- Vertrouwen in dat het ‘anders kan’, het durven loslaten van vaste gewoonten
- Een opener opstelling naar andersdenkenden en het ter discussie durven stellen van de eigen visie
- Een verrijking van didactische inzichten/toolbox.
- Uitbreiding van het netwerk, ook ten voordele van de student
Good pratice
Conclusie:
Het uitvoeren van praktijkonderzoek als geïntegreerd onderdeel van een professionaliseringstraject voor honoursdocenten komt ten goede aan: - de attitude van de docent, bijvoorbeeld als het gaat om zijn self-efficacy; - de kwaliteit van de invulling van hun honoursonderwijs.
- Kazemier, E., Offringa, J., Eggens, L. & Wolfensberger, M.V.C. (2014). Motivatie,
leerstrategieën en voorkeur voor doceerbenadering van honoursstudenten in het hbo.
Tijdschrift voor Hoger Onderwijs, 31, 4, 106-123
- Scager, K., Akkerman, S.F., Pilot, A. & Wubbels, T. (2014). Challenging high-ability students.
Studies in Higher Education, 39/4, 659 – 679
- Scager, K. Akkerman, S.F., Keesen, F., Mainhard, M. Pilot, A., & Wubbels, T. (2012). Do honors students have more potential for excellence in their porfessional lives? Higher
Education, 64/1, 19-39
- Van Veen, K. Zwart. R., & Meirink, J. (2012). What makes teacher professional development effective? A literature review. In: M. Kooy & K. van Veen (eds). Teacher learning that
matters: international perspectives. New York: Routledge.
- Wolfensberger, M.V.C. (2012). Teaching for Excellence: Honors Pedagogies revealed. Münster: Waxmann.
http://lectoraatexcellentie.com/ Inge Wijkamp,
j.s.wijkamp@pl.hanze.nl Martin Brouwer,
