Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Edelhertweg 1 Postbus 430, 8200 AK Lelystad Tel.: 0320 29 11 11 Fax: 0320 23 04 79 E-mail: infoagv.ppo@wur.nl Internet: www.ppo.wur.nl
PPO Maisrassenonderzoek voor de Aanbevelende Rassenlijst Dit Rassenbulletin is een verslag van het officiële Cultuur- en Gebruiks-waarde Onderzoek van Snijmaïs dat Praktijkonderzoek Plant & Omgeving (PPO) onderdeel van Wageningen UR uitvoert in opdracht van Plantum-NL. De resultaten van dit rassenonderzoek vormen de basis voor de Aanbeve-lende Rassenlijst. PPO-WUR voert dit onderzoek uit volgens een protocol, dat in samenspraak met alle kwekers en vertegenwoordigers van de telers is opgesteld en gefiatteerd door Commissie Samenstelling Aanbevelende Rassenlijst (CSAR) en Raad van Plantenrassen (RvP). Met dit protocol en de opname criteria voor de Aanbevelende Rassenlijst wordt vastgesteld wat belangrijk is voor de maisteler en wordt hiermee richting gegeven aan de veredelingsdoelen. Het is interessant te zien hoe de diverse maisbedrijven deze doelen telkens weer weten te bereiken. Ongekend hoe zij telkens weer inspelen op de vraag vanuit de markt.
Zo is vorig jaar de tolerantie van rassen tegen de bladvlekkenziekte (Helminthosporium) opgenomen op de Aanbevelende Rassenlijst. In 2007 manifesteerde deze ziekte zich voor het eerst op grote schaal in de praktijk en binnen drie jaar hebben de bedrijven hier al op ingespeeld met diverse nieuwe meer tolerante rassen. Met een juiste rassenkeuze hoeft bladvlek-kenziekte geen groot probleem meer te zijn. In 2010 is er dan ook weinig Helminthosporium geconstateerd.
Na drie jaar gedegen onderzoek heeft de Commissie Samenstelling Aanbe-velende Rassenlijst (CSAR) de rassen LG 30.211, Aritzo, LG 30.225, Nitro en LG 30.221 nieuw op de Aanbevelende Rassenlijst 2011 geplaatst. Door de continue introductie van nieuwe rassen op deze Rassenlijst is de VEM-opbrengst de laatste 18 jaar met 40% gestegen.
Resultaten
Tabel 1 geeft de gemiddelde resultaten weer van het onderzoek over de jaren 2005 tot en met 2010. Hoge cijfers betekenen een gunstige waarde-ring voor de betrokken eigenschap. Op basis van het drogestofgehalte van de gehele plant, de vroegheid van bloei en de stengelrotresistentie is het sortiment ingedeeld in drie groepen: zeer vroeg, vroeg en middenvroeg. In de tabel zijn de rassen van de Aanbevelende Rassenlijst Snijmaïs 2011 opgenomen, aangevuld met rassen die drie jaar onderzocht zijn (maar niet aanbevelingswaardig) en rassen die nu twee jaar onderzocht zijn. De één jaar onderzochte rassen zijn niet opgenomen, omdat de resultaten van 1 jaar onderzoek een onvoldoende betrouwbare inschatting geven van de waarde van een ras voor de Nederlandse maisteler en gebruiker.
In tabel 2 “Kwaliteit van snijmaïsrassen” is aanvullende informatie opgeno-men over de kwaliteit van de Rassenlijstrassen en de drie jaar onderzochte rassen.
Helminthosporium - bladvlekkenziekten in mais
Sinds 2007 wordt mais in Nederland op vrij grote schaal aangetast door bladvlekkenziekten. Deze ziekten worden veroorzaakt door de schimmel Helminthosporium. Zeker bij een vroege aantasting (juli) worden zowel de korrelopbrengst als de VEM-opbrengst negatief beïnvloed door een Helminthosporiumaantasting. Tevens maakt Helminthosporium mais gevoeli-ger voor een aantasting door Fusarium (stengelrot). Helminthosporium lijkt vooralsnog niet giftig voor het vee. De schade door Helminthosporium kan beperkt worden door teeltmaatregelen, zoals vruchtwisseling, het goed en tijdig onder werken van maïsstoppels en natuurlijk een juiste rassenkeuze. Na de bloei wordt het maisgewas gevoeliger voor Helminthosporium. Ras-sen die vroeger bloeien zijn daardoor iets gevoeliger voor een aantasting van Helminthosporium. Hierdoor is het beter rassen van vergelijkbare vroegheid (van bloei) met elkaar te vergelijken. Later bloeiende rassen zijn over het algemeen iets minder gevoelig. Hoewel er ook zeer vroeg bloei-ende rassen zijn, die een goede tot zeer goede tolerantie hebben. Door beter tolerante rassen en door het droge voorjaar was Helminthosporium in 2010 geen probleem.
Zomerlegering
De laatste jaren is er door extreme buien in de voorzomer regelmatig zomerlegering opgetreden. Deze kan zich uiten in het omvallen van planten met wortel en al (wortelzwakte) of het knikken of volledig afknappen van stengels (stengelzwakte / green snap). Afgeknapte en geknikte stengels geven de meeste schade, omdat gewassen hier (vrijwel) niet van kunnen herstellen. Wortelzwakte geeft meer kans op herstel. Soms volledig en soms blijven er aan het eind nog kromme stengelvoeten over. Bij onvoldoen-de herstel, als planten meer dan 45° uit onvoldoen-de rij hangen, wordt onvoldoen-deze legering ook meegenomen in de beoordeling van stevigheid (eindlegering). Omdat we nu voldoende informatie hebben om een inschatting te maken over de rasverschillen in zomerlegering, zijn de resultaten wel opgenomen in dit Rassenbulletin, maar nog niet in de Rassenlijst.
Voor meer info: www.handboeksnijmais.nl
pagina 1 van 4
-Rassenbulletin - Aanbevelende Rassenlijst
SNIJMAIS 2011
Rassenbulletin - Aanbevelende Rassenlijst SNIJMAIS 2011 Eind april - begin mei: zaai proeven -120.000 zaden/ha
RASSENBULLETIN -
AANBEVELENDE RASSENLIJST SNIJMAIS 2010
Tabel 1: Overzicht van raseigenschappen Snijmais. Gemiddelden 2004 t/m 2009
1)
vervolg tabel 1: Rassen 3 en 2 jaar onderzocht
Rubricering 2) Rasnaam/-code Stevigheid Stengelrot resistentie Builenbrand resistentie Helminthosporium tolerantie Snelheid grondbedekking Plantlengte Vroegheid bloei 3) Drogestof gehalte VEM/kgds 4) Drogestof opbrengst VEM-opbrengst Rubricering 2) Rasnaam/-code Stevigheid Stengelrot resistentie Builenbrand resistentie Helminthosporium tolerantie Snelheid grondbedekking Plantlengte Vroegheid bloei 3) Drogestof gehalte VEM/kgds 4) Drogestof opbrengst VEM-opbrengst
ZEER VROEGE RASSEN
ZEER VROEGE RASSEN
A NKBull 7.5 7.5 8.5 7.5 8.5 92 8 99 101 99 100 3 jaar onderzocht A Aastar 8.5 8.5 9 7 7.5 93 8 100 103 98 100 Ampezzo 8.5 5.5 8.5 7 9 99 8.5 103 102 100 102 A Adenzo 8 7 9 6.5 7 93 8.5 99 102 95 97 Suriga 7.5 7.5 8 7 8.5 101 8 103 100 97 97 N Atrium 7.5 7 8.5 6.5 9 97 8.5 105 102 100 102 2 jaar onderzocht N Azelo 7 8 8 7 8 101 7.5 105 99 100 100 LZM158.72 8 8 8 7.5 8.5 99 7.5 102 101 103 104 B Adept 8.5 7 8.5 6 8 97 9 110 101 93 94 LZM158.71 8.5 6.5 8.5 7 7.5 94 8.5 109 102 97 99 B ESEnjoy 7.5 7.5 8 7 7.5 100 7 105 99 96 95 X7W700 7 6.5 8 7.5 7 104 7.5 101 101 98 99 Nieuw op Rassenlijst 2010 SUM1850 7 7.5 9 7 8.5 100 8 106 101 99 100 N Chavoxx 8.5 7.5 8.5 7.5 6.5 93 8 102 102 98 101 SUM1842 7 7.5 9 8 8 98 8 102 101 98 99 N LG 30.208 8 6.5 8.5 6.5 8.5 97 8 102 101 101 102 LZM158.75 5 8.5 8.5 6 9 105 7.5 102 99 101 101 N PR39N39 7.5 8.5 8.5 7.5 8 103 8 100 101 99 100 SUM1849 6.5 7 7.5 8 8.5 98 8.5 100 100 99 99 X7V806 7.5 9 8.5 7.5 7.5 106 8.5 100 100 98 98 VROEGE RASSEN NX00047 8 8.5 7.5 6 8 104 7.5 105 99 100 99 A Aabsint 8 7 9 6.5 8.5 97 8 98 101 100 101 RH0741 7.5 7.5 8.5 6.5 9 103 7.5 102 99 98 97 A Abriko 8 7.5 9 6 8 105 7 96 100 101 101 A Nerissa 8.5 7 8.5 7.5 7 103 7 101 99 99 98 VROEGE RASSEN A Starchy 8.5 7 8.5 8 6 104 6.5 99 99 100 99 3 jaar onderzocht A Expert 8 6.5 8.5 5.5 8 107 7.5 102 98 101 99 NK Sweetness 7.5 8.5 7.5 7.5 8.5 95 8 96 101 100 100 A Castro 7.5 8 8 6 7.5 101 7.5 99 99 102 101 2 jaar onderzocht N LG3227 6.5 8 8.5 7 7.5 98 8 94 101 103 104 LZM158.77 7.5 8.5 8.5 8 9 101 7.5 95 101 105 106 N Ayrro 7 8.5 8.5 8 8.5 102 7 97 101 104 105 LZM158.74 8 8.5 8.5 7.5 9 97 8 96 101 104 105 N NKBaleric 7.5 7.5 8.5 8 8 100 7 102 100 100 100 LZM158.73 8 7 8.5 7.5 8.5 98 7.5 100 101 102 104 N NKJasmic 7 8 7 7.5 8 102 7 101 99 102 101 X7V601 8 8 9 8 8 100 7 99 100 99 99 N Dualto 8.5 7.5 8 8 8 97 8 99 100 100 99 NX07057 8.5 8 5.5 8 7.5 96 7 98 99 100 99 B Aurelia 8 7 7.5 5.5 8.5 108 7.5 100 98 101 99 CSM7108 8.5 7.5 8 7 8 98 7 94 101 99 100 B ESParade 8 8.5 7 6.5 7 99 7 100 100 99 99 Pralinia 8 7.5 8 7 9 108 7 97 99 103 102 Nieuw op Rassenlijst 2010 MGM164200 6 7 8.5 7 7.5 99 7.5 99 99 102 101 N LG 30.218 8 7 8.5 7.5 8 96 7.5 97 102 105 107 DSP34525 8.5 7.5 8.5 7.5 9 105 7 99 100 100 100 N NK Cooler 7.5 8 8.5 8 8.5 105 7 94 98 106 104 RH08030 8 7.5 8 7 8.5 104 7 96 98 101 98 N ES Fortran 8.5 8 8.5 7.5 7.5 99 7 96 99 103 102 N Tiago 8 6.5 7 7.5 8 109 6.5 100 99 102 102 MIDDENVROEGE RASSEN 3 jaar onderzocht MIDDENVROEGE RASSEN Chevy 7.5 8 8.5 7.5 8.5 98 7.5 91 98 104 103 B NKMagitop 8 8 7 7 8.5 106 7 91 99 106 105 2 jaar onderzocht B Sarabande 8.5 8.5 8 8 8.5 108 6.5 94 100 103 103 LZM158.78 7.5 8.5 8.5 7.5 9 101 7 92 101 106 107 Nieuw op Rassenlijst 2010 NX17067 7 8 5.5 7 8.5 103 6.5 91 99 104 103 N NK T op 6 7.5 8 7.5 7.5 103 7 93 99 106 105 EF3218 8 8.5 8.5 8 7 104 6.5 89 98 103 101 N Torres 6.5 7.5 7.5 8 8.5 109 7.5 90 98 109 107 SM51072 7.5 8 9 7.5 7.5 101 7.5 87 97 104 101 N LG 32.34 8.5 8.5 8.5 7.5 8 97 7 92 101 103 104 EGZ81 13 5 8 9 7 8.5 11 1 7 86 96 107 103 N Jogger 7.5 8 8 8 8 101 6.5 93 99 104 103 X7V810 7.5 8 9 7.5 7 108 7 93 99 100 99 EGZ8105 8.5 6 7.5 7.5 5.5 103 6 93 97 105 102 100 = … resp. in cm; %; VEM/kgds; ton/ha; ton kVEM/ha 283 35.9 993 20.3 20.1 100 = … resp. in cm; %; VEM/kgds; ton/ha; ton kVEM/ha 283 35.9 993 20.3 20.1 © P ra kt ijk on de rz oe k Pl an t & O m ge vin g. , n ov em be r 2 01 0, in g. J . G ro te n. PP O st el t z ic h ni et a an sp ra ke lijk v oo r e ve nt ue le s ch ad el ijk e ge vo lg en d ie k un ne n on ts ta an b ij g eb ru ik m ak in g va n de g eg ev en s. - p ag in a 2 v an 4 -Ra ss en bu lle tin - A an be ve le nd e R as se nl ijs t S N IJ M AI S 2 01 1 B ro n: A an be ve le nd e R as se nl ijs t 2 01 1 C ul tu ur - e n G eb ru ik sw aa rd e O nd er zo ek M ai s Pr ak tij ko nd er zo ek P la nt & O m ge vi ng o nd er de el v an W ag en in ge n U R Rassenbulletin -
Aanbevelende Rassenlijst Snijmais 201
1
Tabel 1: Overzicht van raseigenschappen Snijmais. Gemiddelden 2005 t/m 2010
1)
Vervolg tabel 1: Rassen 3 en 2 jaar onderzocht
Rubricering 2) Rasnaam/-code Stevigheid Zomerlegering Stengelrot resistentie Builenbrand resistentie Helminthosporium tolerantie Snelheid grondbedekking Plantlengte Vroegheid bloei 3) Drogestof gehalte VEM/kgds 4) Drogestof opbrengst VEM-opbrengst Rasnaam/-code Stevigheid Zomerlegering Stengelrot resistentie Builenbrand resistentie Helminthosporium tolerantie 5) Snelheid grondbedekking Plantlengte Vroegheid bloei 3) Drogestof gehalte VEM/kgds 4) Drogestof opbrengst VEM-opbrengst
ZEER VROEGE RASSEN
ZEER VROEGE RASSEN
A Atrium 7.5 8 7 8.5 6.5 9 96 8.5 107 102 98 100 3 jaar onderzocht A NK Baleric 7.5 7.5 7.5 8.5 8 8 99 7 104 100 98 98 Surona 7 7 7.5 8.5 8 7.5 98 8 103 101 97 97 A NK Bull 7.5 7.5 8 8.5 7.5 8.5 92 8 101 101 98 99 Sulord 7.5 7 7 9 7 8 99 8 110 100 97 97 N Chavoxx 8.5 8.5 7 8.5 7.5 7 93 8 104 102 97 99 2 jaar onderzocht N PR39N39 7.5 7 8 8.5 7.5 8 102 8 102 101 97 99 X8T133 8.5 7.5 8.5 8.5 * 7.5 101 7.5 103 101 101 102 N LG 30.208 8 8 7 8.5 6.5 8.5 97 8 103 101 98 99 LZM159/75 6 6 8.5 8 * 9 98 8.5 104 100 101 101 B Adenzo 8 8 7.5 9 6.5 7 93 8.5 101 102 94 96 RH09008 8.5 7.5 6.5 9 * 8 97 8 112 102 95 97 B Azelo 7 8 8 8 7 8 100 7.5 107 99 99 98 LZM159/74 7 7.5 7.5 8 * 8.5 101 8 103 100 100 101 B Aastar 8 8.5 8.5 9 7 7.5 93 8 102 102 97 99 FMB23 7.5 8.5 8 7.5 * 7 100 8 109 101 97 98 B Dualto 8.5 7.5 7.5 8 8 8 97 8 102 100 97 97 EGZ8108 6 6.5 8.5 9 * 7.5 112 7.5 103 97 104 101 B Adept 8.5 8.5 7 8.5 6 8 97 9 112 101 91 92 X8V244 7.5 7 6 8.5 * 8.5 103 7.5 106 99 97 96 Nieuw op Rassenlijst 201 1 N LG 30.21 1 8 8 7.5 8 7.5 8.5 99 7.5 104 101 102 103 N Aritzo 8.5 8.5 6 8.5 7 8 95 8.5 112 102 96 98 VROEGE RASSEN VROEGE RASSEN A Ayrro 6 6 8.5 8.5 8 8.5 103 7 98 100 103 104 3 jaar onderzocht A NK Jasmic 7 7 8 6.5 7.5 8.5 102 7 102 99 101 100 Sustella 6 6.5 6.5 8 8 8 98 8 102 100 97 97 A Abriko 8 8.5 7.5 8.5 6 8 105 7 98 100 99 99 2 jaar onderzocht A Nerissa 8.5 8.5 7 8.5 7.5 7 103 7 102 99 98 97 LZM159/77 7.5 8 7.5 9 * 9 100 7.5 98 101 105 106 N LG 30.218 8 8 7 8.5 7.5 8 97 7.5 100 102 103 105 DAS08104 6.5 6 6.5 9 * 6.5 93 7.5 100 100 103 103 N NK Cooler 7 6.5 8 8.5 8 8.5 106 7 96 98 105 103 LZM158/51 8.5 8.5 6.5 8.5 * 8.5 99 7.5 101 100 104 104 N ES Fortran 8 7 8 8.5 7.5 7 99 7 97 99 102 101 NX07198 7.5 7.5 7.5 9 * 7 97 6.5 96 99 103 103 N Tiago 8 7.5 7 7 7.5 8 110 6.5 99 99 101 100 X8V240 8.5 8.5 8 8.5 * 7 100 7 96 101 100 101 B Aabsint 8 8 7.5 8.5 6.5 8.5 97 8 99 101 98 99 LZM159/73 8.5 9 6 8.5 * 7 98 7 98 101 102 103 B Starchy 8.5 8.5 7 8.5 8 6 105 6.5 100 99 98 97 LZM159/76 7 6.5 8.5 8 * 7.5 98 7 96 101 104 104 B Expert 8 8.5 6 8.5 5.5 8.5 107 7.5 104 98 100 98 LZM159/72 8 8.5 8.5 9 * 8 102 7 99 100 103 103 B Castro 7 8.5 8 8 6 7.5 100 7.5 101 99 100 99 NX07108 7.5 7 8 7.5 * 8 95 8.5 101 102 97 98 Nieuw op Rassenlijst 201 1 EH3223 8 7.5 8.5 9 * 7.5 99 7 100 99 102 101 N LG 30.225 7.5 7.5 8.5 8 8 9 101 7.5 96 101 104 105 X7W700 7 7 6.5 8 * 7 104 7.5 102 101 96 97 N Nitro 8 8.5 7.5 8 7.5 8 98 7.5 101 101 101 103 N LG 30.221 8 8.5 8.5 8 7.5 9 97 8 97 101 102 102
MIDDEN VROEGE RASSEN
MIDDEN VROEGE RASSEN
A LG 32.27 6 7 8 8.5 7 7.5 97 8 95 101 101 102 3 jaar onderzocht N Torres 6.5 6.5 7.5 8 8 8.5 107 7.5 93 98 107 105 Nutreca 7 6.5 8.5 8.5 7.5 8.5 100 7 91 100 103 103 N NK T op 6 6 7.5 8.5 7.5 7.5 101 7.5 94 99 104 103 2 jaar onderzocht N LG 32.34 8.5 8.5 8 8.5 7.5 8 97 7 95 101 101 102 NX14448 7 7 8 8 * 9 11 1 6.5 91 98 107 105 N Jogger 7 6.5 8 8 8 8 101 6.5 94 99 103 102 RH09016 8 8 7 8.5 * 7 105 6 90 99 103 102 100 = … resp. in cm;%;VEM/kgds;ton/ha; ton kVEM/ha 280 35.6 993 20.4 20.3 100 = … resp. in cm;%;VEM/kgds;ton/ha; ton kVEM/ha 280 35.6 993 20.4 20.3
1. Pl an tle ng te , d ro ge st ofg eh al te , v er te er ba arh ei d, d ro ge st of op br en gs t e n V EM -o pb re ng st z ijn w ee rg eg ev en i n v er -ho ud in gs ge ta lle n. D e o ve rig e e ig en sc ha pp en i n w aa rd er in gs ci jfe rs , w aa rb ij h og e c ijf er s e en g un st ig e w aa rd er in g be te ke nt . 2. Ru br ic er in g o p d e R as se nl ijs t 2 01 1: A = A lg em ee n a an be vo le n r as , B = B ep er kt a an be vo le n r as e n N = N ie uw a an be vo le n r as 3. De v ro eg he id v an v ro uw el ijk b lo ei i s v oo ra l v an b el an g i n e en o ng un st ig j aa r. B ij t w ee r as se n m et g em id de ld he tz el fd e d ro ge st ofg eh al te h ee ft i n z o’ n j aa r h et l aa ts tb lo ei en de r as v aa k e en r el at ie f l ag er d ro ge st ofg eh al te . 4. De V EM /k g d ro ge st of i s i n d e j ar en v óó r 2 00 7 b er ek en d o p b as is v an e en i n-vi tro b ep aa ld e v er te er ba arh ei d; vo lg en s d e m et ho de v an T ill ey e n T er ry ( T& T) e n v an af 2 00 7 o p b as is v an N IR S, g ec al ib re er d o p T &T . 5. * = O nv ol do en de w aa rn em in ge n. 6. In d e p ra kt ijk k un ne n d ez e w aa rd en l ag er u itv al le n, o m da t h et p ro ef ve ld re su lta te n z ijn v an b et er e p er ce le n, zo nd er k op ak ke r e n v óó r i nk ui le n. D e r as vo lg or de b lij ft e ch te r b ep er kt . 7. He t d ro ge st ofg eh al te , d e V EM p er k g d ro ge st of e n d e c el w an dv er te er ba ar he id z ijn b ep aa ld o p p ro ef ve ld en w aa r al le r as se n o p h et ze lfd e t ijd st ip z ijn g eo og st . 8. O p b as is v an d e r eg re ss ie t us se n d ro ge st ofg eh al te e n z et m ee lg eh al te i s h et z et m ee lg eh al te b ij 3 5% d s b er e-ke nd . D e r eg re ss ie i s p er r as b ep aa ld o p b as is v an h et b ij o og st g er ea lis ee rd e d ro ge st of - e n z et m ee lg eh al te o p el ke p ro ef . 9. O p b as is v an h et a an ta l j ar en i n o nd er zo ek k an d e m at e v an b et ro uw ba arh ei d v an d e g eg ev en s w or de n afg el ez en . D e p re st at ie v an e en m ai sr as k an v an j aa r t ot j aa r b eh oo rli jk v ar ië re n. M ee r j ar en g ee ft e en b et er e in sc ha tti ng v an d e t e v er w ac ht en p re st at ie . V óó r 2 00 7 w er d d e k w al ite it b ep aa ld o p 4 p ro ef ve ld en , v an af 2 00 7 op 8 p ro ef ve ld en . 10 . He t g em id de ld e i s b er ek en d o p b as is v an d e A - e n N -ra ss en v an R L2 01 0. K w al ite it Vo ed er w aa rd e ( VE M /k gd s) , z et m ee lg eh al te , c el w an dv er te er ba ar he id e n v ro eg he id z ijn d e b el an gr ijk -st e e ig en sc ha pp en d ie d e k w al ite it v an e en s ni jm aï sg ew as b ep al en . I n t ab el 2 w or de n d ez e g eg ev en s pe r R as se nl ijs tr as e n 3 j aa r o nd er zo ch te r as se n v er m el d, w aa rb ij d e r as se n i n v ol go rd e v an v ro eg he id st aa n. H et z et m ee lg eh al te e n d e c el w an dv er te er ba ar he id g ev en i nz ic ht i n d e s am en st el lin g v an d e vo ed er w aa rd e. D ez e s am en st el lin g i s m ed eb ep al en d v oo r d e v oe de rw aa rd e o p d ie rn iv ea u. B eo or de lin g k w al ite it? H et d ro ge st of ge ha lte g ee ft d e v ro eg he id v an e en r as a an . B ij d e V EM /k gd s e n d e c el w an dv er te er ba ar -he id g el dt , h oe h og er h oe b et er ! B ij z et m ee l k an m en a fh an ke lij k d e s pe ci fie ke b ed rij fs si tu at ie k ie ze n vo or e en h oo g o f l aa g g eh al te a an z et m ee l. I n N ed er la nd ga at d e v oo rk eu r o ve rw eg en d u it n aa r e en ho og g eh al te ( be st en di g) z et m ee l. Eé n k ilo s ni jm ai s b es ta at v oo r o ng ev ee r 3 0-40 % u it z et m ee l, v oo r 3 5-45 % u it c el w an de n e n v oo r 2 5% ui t d e r es t ( ei w it, v et , s ui ke r e n o rga ni sc he z ur en ). H et z et m ee l i s v oo r c a. 9 8% v er te er ba ar e n d e c el -w an de n v oo r o ng ev ee r 4 0-50 % . V an d e t ot al e e ne rg ie u it e en k ilo s ni jm ai s ( VE M /k gd s) k om t d aa rd oo r ge m id de ld 4 5-55 % u it z et m ee l, 2 0-30 % u it c el w an de n e n 2 0-25 % u it d e r es t. D oo r d e r as se nk eu ze z ijn de ze p er ce nt ag es t e b eï nv lo ed en . Vo or e en j ui st e b eo or de lin g v an d e k w al ite it v an s ni jm ai sr as se n i s e n b lij ft d e V EM /k gd s ( vo ed er -w aa rd e) d e b el an gr ijk st e p ar am et er . H et g ee ft a an h oe ve el e ne rg ie e en k oe p er k g d s b es ch ik ba ar k an kr ijg en . G ez ie n d e o pn am e c ap ac ite it v an e en k oe b ep er ke nd i s v oo r d e h oo gt e v an d e m el kp ro du ct ie , is e en h og e e ne rg ie w aa rd e p er k ilo o pg en om en d ro ge st of e ss en tie el . N aa st d e k eu ze o p V EM /k gd s, k an v er vo lg en s a fh an ke lij k v an d e b ed rij fs si tu at ie g ek oz en w or de n v oo r m ee r e ne rg ie u it z et m ee l o f u it c el w an de n. I n d e k w al ite its ta be l i s n aa st h et g em et en d ro ge st of ge ha lte en z et m ee lg eh al te b ij o ogs t n u o ok h et b er ek en de z et m ee lg eh al te b ij h et v oo r s ni jm ai s o pt im al e d ro -ge st of ge ha lte v an 3 5% w ee rg eg ev en . A an u a ls m ai st el er t e b eo or de le n w el k d ro ge st of ge ha lte o p e en be tr ef fe nd p er ce el g er ea lis ee rd k an w or de n e n d us v oo r u w s itu at ie v an t oe pa ss in g i s. T er i llu st ra tie , he t z ee r v ro eg e r as A de pt i s g eo ogs t b ij 3 9. 8% d ro ge st of e n h aa lt d an e en z et m ee lg eh al te v an r ui m 40 0 g ra m z et m ee l p er k g d s. A ls A de pt b ij 3 5% g eo ogs t w or dt z al d it z et m ee lg eh al te z ic h r on d d e 37 5 g ra m b ev in de n. H et m id de nv ro eg e r as T or re s i s g eo ogs t b ij 3 3. 2% d ro ge st of e n r ea lis ee rt d an on ge ve er 3 65 g ra m z et m ee l p er k g d s. O ogs te n w e T or re s b ij 3 5% d ro ge st of d an z al T or re s c on fo rm Ad ep t o ng ev ee r 3 75 g ra m z et m ee l p er k g d s r ea lis er en . W el b ie de n z ee r v ro eg e r as se n h ie rd oo r m ee r m og el ijk he de n h et u ite in de lij ke z et m ee lg eh al te i n d e k ui l t e b eï nv lo ed en . - p ag in a 3 v an 4 -Ra ss en bu lle tin - A an be ve le nd e R as se nl ijs t S N IJ M AI S 2 01 1 B ro n: A an be ve le nd e R as se nl ijs t 2 01 1 C ul tu ur - e n G eb ru ik sw aa rd e O nd er zo ek M ai s Pr ak tij ko nd er zo ek P la nt & O m ge vi ng o nd er de el v an W ag en in ge n U R © P ra kt ijk on de rz oe k Pl an t & O m ge vin g, n ov em be r 2 01 0, in g. J . G ro te n. PP O st el t z ic h ni et a an sp ra ke lijk v oo r e ve nt ue le s ch ad el ijk e ge vo lg en d ie k un ne n on ts ta an b ij g eb ru ik m ak in g va n de g eg ev en s.
Aanbevelende Rassenlijst - Kwaliteit van Snijmaisrassen (absolute
getallen 6) - gemiddelden 2005 t/m 2010, celwandverteerbaarhe id - gemiddelde 200 4 t/m 2009) Ras in volgorde van vroegheid Gemeten 7) Berekend 8) Drogestof- gehalte (%) gehele plant
VEM/kgds gehele plant Celwand- verteerbaar- heid
(%)
Zetmeel- gehalte bij oogst (gr/kgds) Zetmeel- gehalte bij 35%
ds (gr/kgds) Aantal 9) jaren in onderzoek
ZEER VROEG Aritzo
39.8 1013 46.2 401 396 3 Adept 39.8 1001 44.5 402 377 6 Sulord 39.1 996 45.5 378 368 3 Atrium 38.1 1012 47.0 391 382 5 Azelo 38.0 984 46.3 375 365 5 LG 30.21 1 37.0 1001 48.0 381 374 3 Chavoxx 36.9 1010 43.4 388 378 4 NK Baleric 36.9 989 43.9 392 392 5 Surona 36.8 1001 45.1 378 371 3 LG 30.208 36.6 1000 48.1 375 371 4 PR39N39 36.5 1006 41.3 379 369 4 Aastar 36.4 1017 50.3 361 350 6 Dualto 36.2 992 46.3 369 367 5 NK Bull 36.0 1000 42.7 380 377 6 Adenzo 35.8 1012 46.7 387 384 6
VROEGE RASSEN Expert
37.2 975 45.0 379 371 6 Sustella 36.5 997 45.2 381 374 3 NK Jasmic 36.4 983 46.0 368 364 5 Nerissa 36.3 982 44.5 387 379 6 Castro 36.0 980 46.9 361 357 6 Nitro 35.8 1006 48.9 379 378 3 Starchy 35.6 984 45.4 383 378 6 LG 30.218 35.4 101 1 49.8 376 377 4 Tiago 35.3 982 47.0 349 348 4 Aabsint 35.2 999 47.8 378 376 6 Ayrro 35.1 996 51.1 356 359 5 Abriko 34.8 995 47.9 371 374 6 ES Fortran 34.5 985 44.8 366 372 4 LG 30.221 34.5 1001 48.6 374 378 3 NK Cooler 34.2 972 43.6 358 363 4 LG 30.225 34.0 1003 51.4 367 373 3
MIDDEN VROEGE RASSEN
LG 32.34 34.0 1005 47.7 367 374 4 LG 32.27 34.0 1002 46.9 375 380 5 NK T op 33.6 984 44.4 374 384 4 Jogger 33.6 979 43.7 363 374 4 Torres 33.2 975 45.6 364 375 4 Nutreca 32.4 995 49.7 349 366 3 Gemiddelde 10) 35.6 993 46.6 373 372
Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Edelhertweg 1 Postbus 430, 8200 AK Lelystad Tel.: 0320 29 11 11 Fax: 0320 23 04 79 E-mail: infoagv.ppo@wur.nl Internet: www.ppo.wur.nl Voederwaarde
De berekening van de voederwaarde van snijmaïs, berust op de verteer-baarheid van de organische stof (VC-os) en het anorganische stof gehalte (as), dat hierin een negatieve rol speelt. In het rassenonderzoek wordt de VC-os vanaf 2007 bepaald via NIRS gecalibreerd op de pensvochtmethode van Tilley&Terry. De VC-os wordt enerzijds bepaald door de samenstel-ling van de organische stof en anderzijds door de verteerbaarheid van de diverse componenten.
De voederwaarde (VEM/kgds) is in het oogsttraject van snijmais niet afhankelijk van het oogsttijdstip en hoeft niet gecorrigeerd te worden naar drogestofgehalte. Gemiddeld over de jaren blijft de voederwaarde tussen 30 en 40% drogestof gelijk, zolang er geen zware stengelrotaantasting optreedt. De voederwaarde blijft in dit traject gelijk doordat een afname in de celwandverteerbaarheid wordt gecompenseerd door een toename in het zetmeelgehalte. Dit kan betekenen dat in de toekomst de celwandverteer-baarheid mogelijk ook berekend moet worden bij 35% drogestof, zoals dat ook bij zetmeel gebeurt. Dit is nu nog in onderzoek. Wel is het verstandig zoveel mogelijk rassen van vergelijkbare vroegheid op celwandverteerbaar-heid te vergelijken. Veelal gebeurt dit toch al omdat de situatie van het bedrijf en het perceel de maisteler vaak al noodzaakt om een ras van een bepaalde vroegheid te kiezen.
Gemiddeld over de A- en N- rassenlijstrassen is de voederwaarde 993 VEM/ kgds. Rassen met een voederwaarde van relatief 98 worden door de handel en de maisteler regelmatig als onvoldoende betiteld, maar gezien het hoge niveau waar de Aanbevelende Rassenlijst voor staat is dit zeker niet terecht. Ook rassen met een voederwaarde van 98 realiseren een hoge voederwaar-de. Natuurlijk is een hogere waarde beter, maar in de combinatie met de vroegheid en de drogestofopbrengst verdienen deze rassen niet voor niets de kwalificatie “aanbevelingswaardig”!
Verbetering voederwaarde van essentieel belang
Voor het weergeven van de energieproductie per ha, is bij snijmais de VEM-opbrengst de enig juiste parameter. Hierin wordt zowel de energie vanuit de kolf als vanuit de plant op waarde geschat. Elke andere weergave van de energieproductie geeft een onjuist of onvolledig beeld. Zo geeft een zet-meelopbrengst slechts 1/3 van de totale drogestofopbrengst per ha weer en slechts 50% van de energieopbrengst per ha. Verder geeft het geen enkel beeld van de energieopbrengst vanuit de plant. Vergelijkbaar is de voederwaarde (VEM/kgds) niet te vervangen door een andere parameter, zonder afbreuk te doen aan de waarde hiervan voor de praktijk.
De 40% verbetering in VEM-opbrengst gedurende de laatste 18 jaar bete-kent, uitgaande van 2.15 kg standaard melk per kVEM en een melkprijs van 0.30 € per kg melk, een ruim € 3.600,= hogere financiële melkopbrengst per ha snijmais. De hogere VEM-opbrengst is een verbetering van 30% in drogestofopbrengst en van 10% in voederwaarde (VEM/kgds). Deze verbe-tering in voederwaarde, wordt naast een hoog zetmeelgehalte de laatste ja-ren vooral veroorzaakt door verbeteringen in celwandverteerbaarheid. Voor een top melkproductie is een hoog zetmeelgehalte van zeer groot belang. Zeker in de eerste helft van de lactatie kan een koe grote hoeveelheden (be-stendig) zetmeel aan. Om te voorkomen dat er in dit deel van de lactatie te weinig energie op pensniveau beschikbaar is en/of de koe te veel in conditie achteruit holt, is een hoge celwandverteerbaarheid zeer belangrijk. Energie uit celwanden komt namelijk hoofdzakelijk op pensniveau beschikbaar. Daarnaast geeft een hogere celwandverteerbaarheid een hogere pas-sagesnelheid, waardoor de koe een hogere drogestof opname per dag en daarmee een hogere productie kan realiseren. Tot slot is het zo, dat alles wat de koe benut niet in de mest terecht komt. In de tweede helft van de lactatie moet voorkomen worden dat door te veel (bestendig) zetmeel de koeien gaan vervetten.
Naast een zeer hoog zetmeelgehalte is een hoge celwandverteerbaarheid dus van essentieel belang voor een topmelkproductie, een goede conditie van uw veestapel en een lagere mestproductie.
Zetmeelgehalte
Het zetmeelgehalte wordt sterk bepaald door het kolfaandeel. Naarmate de snijmaïs afrijpt, neemt het aandeel van de kolf in de drogestof toe. Bij
toename van het drogestofgehalte is er dus een toename van het zetmeel-gehalte. Per ras is dit verband verschillend. Daarom moet het zetmeelge-halte zowel bij oogst, als bij het voor snijmais optimale dsgezetmeelge-halte van 35% worden weergegeven.
Uit onderzoek blijkt, dat bij hoog-productieve koeien in het begin van de lactatie een hoog gehalte aan (bestendig) zetmeel in het rantsoen een positieve invloed heeft op de melkproductie (glucosevoorziening) en op de vet/eiwit-verhouding. Daarnaast blijkt dat bij laag-productieve koeien en bij koeien in de eindfase van de lactatieperiode een hoog gehalte aan zetmeel in het rantsoen kan leiden tot vervetting. Het kan voorkomen dat hoog-productieve koeien door te veel bestendig (niet in de pens afbreekbaar) zetmeel op darmniveau gevoerd worden en niet op pensniveau. Hierdoor zal de pens niet optimaal functioneren en is er nooit een topproductie te ver-wachten. Hieruit blijkt dat er bewust omgegaan moet worden met (besten-dig) zetmeel. Over de bestendigheid van het zetmeel zijn geen rasgegevens beschikbaar. Met de hoge melkproducties in Nederland wordt er over het algemeen niet snel te veel zetmeel gevoerd.
Celwandverteerbaarheid
Door een toename van het zetmeelgehalte neemt het celwandgehalte gedurende de afrijping af. De invloed van de celwanden op de voeder-waarde wordt dus gedurende de afrijping minder. Bij rassen met een hoog zetmeelgehalte is de invloed van de celwanden op de voederwaarde minder dan bij rassen met een laag zetmeelgehalte, omdat de celwanden bij de eerstgenoemde rassen een kleiner deel van de organische stof uitmaken. De celwand bestaat uit hemicellulose, cellulose en lignine. Het aandeel van de verschillende bestanddelen en de verbindingen zowel binnen als tussen de bestanddelen bepalen in grote mate de verteerbaarheid van de celwand. De celwandverteerbaarheid geeft aan hoe makkelijk de celwanden op pens-niveau afbreekbaar zijn en de energie beschikbaar komt.
Naast een afname van het celwandgehalte neemt ook de verteerbaarheid hiervan tijdens de afrijping af. Vooralsnog geven we de celwandverteer-baarheid in één cijfer weer. Onderzoek moet uitwijzen of dit moet worden aangepast conform zetmeel.
Wel is het zo dat zeer vroege rassen gemiddeld een lagere celwandverteer-baarheid hebben dan de middenvroege rassen. Als een zeer vroeg ras een vergelijkbare celwandverteerbaarheid heeft als een middenvroeg ras, dan is de celwandverteerbaarheid van het zeer vroege ras in principe beter. Rassen met een vergelijkbare vroegheid zijn in ieder geval goed met elkaar te vergelijken. Gemiddeld over de rassenlijstrassen zijn de celwanden voor 46.6 % verteerbaar.
Drogestofgehalte gehele plant
Het optreden van inkuilverliezen door gisting en/of perssapverliezen is sterk afhankelijk van het drogestofgehalte. Het meest optimale drogestofgehalte ligt bij 35-36 %. De productie is dan het hoogst, de inkuilverliezen het laagst en de opname en benutting door de koe het meest optimaal. De rassen op de Aanbevelende Rassenlijst hebben veelal een harmonische afrijping tus-sen kolf en plant, waardoor de kans op perssapverliezen bij een oogst rond 32% minimaal is. Bij drogestofgehalten boven de 36% kan de voederwaarde negatief beïnvloed worden door een sterke stengelrotaantasting. Ook is er dan een grotere kans op broei in de kuil en onverteerbare korrels of kor-reldelen in de mest.
Voederwaarde op dierniveau
De voederwaarde op gewasniveau, als getal alleen, is onvoldoende om de voederwaarde op dierniveau aan te geven. Niet alleen de hoogte, maar ook de opbouw van de voederwaarde heeft invloed op de opname en de benutting door de koe. Samenstelling van de voederwaarde in relatie tot het rantsoen en het productieniveau speelt een rol. Kiest u bij de rassen-keuze voor kwaliteit dan is de voederwaarde (energiewaarde - VEM/kgds) nog steeds dé belangrijkste eigenschap. Of u naast de voederwaarde moet kiezen voor rassen met een hoog of een laag zetmeelgehalte is afhankelijk van de productiviteit van de veestapel, het aandeel maïs in het rantsoen (of andere zetmeelbronnen, bv. aardappelvezel) en het maximaal te halen drogestofgehalte (bv. Noord-/Zuid-Nederland).
- pagina 4 van 4 - Rassenbulletin - Aanbevelende Rassenlijst
