Effect van natriumchloride en EC op productie en kwaliteit van iris

Proefstation voor Bloemisterij en Glasgroente ISSN 1385 - 3015 Vestiging Naaldwijk

Postbus 8, 2670 AA Naaldwijk

Tel. 0174-636700, fax 0174-636835

EFFECT VAN NATRIUMCHLORIDE EN EC OP PRODUCTIE EN

KWALITEIT VAN IRIS

Project 2020

C. de Kreij en A.M.M, van der Burg Naaldwijk, november 1998

Rapport 158 Prijs ƒ 20,00

Rapport 1 58 wordt u toegestuurd na storting van ƒ 20,00 op banknummer

1566.70.011 ten name van Proefstation Naaldwijk onder vermelding van 'Rapport 158, EFFECT VAN NATRIUMCHLORIDE EN EC OP PRODUCTIE EN KWALITEIT VAN IRIS'.

INHOUD

SAMENVATTING 4 1. INLEIDING 5 2. PROEFOPZET 5 2 . 1 . Teelt 5 2.2. Outillage 6 2.3. Behandelingen 8 2.4. Waarnemingen 8 3. RESULTATEN 9 3 . 1 . Proefverloop 9 3.2. Waterverbruik en chemische samenstelling irrigatie- en drainwater 9

3.3. Productie 10 3.4. Houdbaarheid 12 3.5. Chemische samenstelling gewas 12

3.6. Natrium-en chloride-opname door gewas 14

4. DISCUSSIE EN CONCLUSIES 16

LITERATUUR 17 BIJLAGEN

SAMENVATTING

Volgens WVO-wetgeving mag er voor de teelt onder glas bij de groep 'overige gewassen' geloosd worden bij Na-gehalten in de drain van 5 mmol/l. Het vermoeden w a s , dat voor iris (broei in de kas) al bij lagere concentraties dan 5 mmol/l

productiedaling zou optreden. Het doel van de proef was dit na te gaan. Tevens werd gekeken of het mogelijk is, om een hogere EC dan de gebruikelijke 1.0 mS/cm aan te houden. Als dat mogelijk is, ontstaat ook de mogelijkheid om misschien zelfs hogere Na-gehalten dan 5 mmol/l te accepteren.

Er werd een proef gedaan tussen 16 april en 1 juni 1 9 9 8 . De behandelingen waren Na-gehalten van 0, 2 , 4 en 8 mmol/l bij een EC van 1.0 mS/cm en een Na-gehalte van 4 mmol/l bij een EC van 1.5 mS/cm en van een Na-gehalte van 8 mmol/l bij een EC van 2.0 mS/cm. Er werd geteeld in nieuwe puimsteen, die vanwege de grote waterbehoefte van iris, zodanig gekozen w a s , dat het watervasthoudend vermogen groot w a s .

Productie, gewasgehalten en Na- en Cl-opname werden bepaald.

Bij een EC van 1.5 en 2.0 mS/cm (behandelingen 5 en 6) was het geoogst gewicht 5.8 % lager (betrouwbaarheid > 95 %) dan bij een EC van 1.0 mS/cm met laag Na

(behandeling 1). Om de optimale productie te krijgen is het dus niet mogelijk om bij een EC van 1.5 - 2.0 mS/cm te telen. Het is dus ook niet mogelijk om hoge Na-gehalten ( meer dan bijvoorbeeld 4 (imol/l) te accepteren bij een hogere EC ( > 1.0 mS/cm). Bij een EC van 1.0 mS/cm was het geoogst gewicht bij een Na-gehalte van 8 mmol/l (behandeling 4) 3 2 % lager dan bij de controle (Na-gehalte 0 m m o l / l ; behandeling 1). Bij het Na-gehalte van 8 mmol/l en EC 1 mS/cm waren de planten zichtbaar korter en ieler dan bij de controle. Bij dit hoge Na-gehalte trad er ernstig voedingsgebrek op; de gehalten van alle voedingselementen in het gewas waren lager dan bij de controle. Het extreem warme weer tussen 8 en 19 mei heeft een versnelde afrijping van het gewas gegeven. Vermoedelijk is hierdoor de reactie van Na op de productie ook sterker geweest dan onder 'normale' weersomstandigheden.

Uit de regressie-analyse van de Na-gehalten in het drainwater en het geoogst gewicht is te bereken, dat bij een Na-gehalte van 5 mmol/l er een gewichtsdaling is van 8 . 8 % . Dat is niet acceptabel. Daarom zou iris niet meer in de groep 'overige' gewassen ingedeeld moeten worden bij de W V O , maar zou er een aparte groep van gemaakt moeten worden.

Iris neemt veel Na op. Dit w o r d t mogelijk omdat de EC laag is en er weinig antagonistische werking is van de andere kationen.

1. INLEIDING

Volgens de WVO-wetgeving mag er bij de gewassen, vallend in de groep 'overige' geloosd worden bij Na-gehalten in het drainwater hoger dan 5 mmol/l (Anoniem, 1994). Ook iris valt hieronder. Echter, het vermoeden is, dat er bij de broeierij van iris al bij

lagere Na-concentratie in drainwater (en ook in wortelmilieu) dan 5 mmol/l schade ontstaat.

Iris wordt altijd bij een zeer laag voedingsniveau gebroeid. Meestal w o r d t er zelfs helemaal geen voeding meegegeven. De plant moet dan dus leven op de voeding in de bol en de eventuele voeding in substraat of grond. Bij deze lage voedingsniveaus zou Na en Cl bij lage concentraties schadelijk kunnen zijn. Er ontstaat dan een voedingsgebrek. Een NaCI-gehalte van 8,5 mmol/l geeft een EC van 1 mS/cm (Richards, 1 9 5 4 ) .

Het doel van deze proef is nagaan w a t het effect van NaCI is. Tevens w o r d t nagegaan of een hogere EC dan de gebruikelijke 1,0 mS/cm mogelijk is, zodat het Na- en Cl-gehalte hoger zou kunnen zijn. Ook w o r d t nagegaan hoeveel Na en Cl het gewas opneemt.

2. PROEFOPZET

2.1 TEELT

De irissen werden in week 16 (16 april 1998) geplant. De nabehandeling van de bollen was 12 weken bij 13 °C. De cultivar was 'Blue Magie' (bolmaat 8-9) en de

plantdichtheid is 2 6 3 bollen per netto-m2. Er waren 168 mazen per bak (24 rijen en 7 mazen per rij). Met 4 bollen per maas werden er 6 7 2 bollen per bak geplant.

De temperatuurinstelling was de eerste drie weken van de teelt 18° C en daarna 1 5° C tot aan de bloei. Er werd bij respectievelijk 19 en 16° C gelucht. De C02-dosering was ingesteld op 4 5 0 ppm. Op 29 april werd op de kas een dunne krijtlaag aangebracht. Na het tweemaal verzadigen van het substraat met de voedingsoplossing ter correctie van de adsorptie van voedingselementen door het substraat, w e r d het substraat met de voedingoplossingen van de betreffende behandelingen nat gemaakt. Na het planten werd nog enkele malen met de broeskop gesproeid met de voedingsoplossing van de betreffende behandeling. Ook werd er enkele dagen na het planten nog een dunne laag vers puimsteen opgebracht, omdat de bollen de neiging hadden om zich zelf omhoog te drukken. Er werd gedruppeld met een inline druppelsysteem, via een tijdklok met een ruime watergift (gift van 2 mm per dag en een drainpercentage > 5 0 % ) . De

streefwaarden in het drainwater bij een EC van 1,0 m S . c m , zonder NaCI zijn: NhU < 0 , 1 ; K 3,0 ; Ca 1,8 ; Mg 0,7 ; NOa 7,0 ; SÛ4 0,6 en P 0,6 mmol/l en Fe 2 0 ; Mn 10; Zn 7; B 4 0 ; Cu 0,7 en Mo 0,7 umol/l.

De pH-streefwaarde was 5,5 en werd door aanzuren c.q. logen van het voorraadvat en door dosering van ammoniumnitraat in de druppeloplossing gestuurd. Er werd gestart met een ammoniumconcentratie in het voorraadvat van 0,5 m m o l / l .

2.2 OUTILLAGE

De proef vond plaats in kas 207.2 op het PBG-Naaldwijk. Deze kas heeft een

oppervlakte van 144 m2, heeft een verwarmingsnet en een C02-doseersysteem. Er zijn

6 circuits (= behandelingen) met elk 3 teeltbakken (3,00*0,88*0,15 m). Zie voor de ligging van de bakken bijlage 1. De oppervlakte per bak is 3,00 m * 0,88 m = 2,63 m2.

De paden zijn 0,72 m breed. De afstand tussen de bakken is 0,50 m. De bakken werden gevuld met 15 cm nieuwe puimsteen. Een circuit was uitgerust met: één voorraadvat, één systeempomp met verdeelleidingen, drie teeltbakken met elk vier inline-druppelslangen, drainafvoerleidingen en een retourvat met daarin een dompelpomp. De voedingsoplossing werd vanaf het voorraadvat naar de veldjes gepompt. De druppelbeurten werden met een tijdklok ingesteld. De uit het substraat percolerende voedingsoplossing werd vanuit het retourvat naar het voorraadvat gepompt.

De gebruikte puimsteen was nieuwe Pumice pro (0,5 - 2,0 mm) van deBaat/Cebeco HortiProducts. De fysische eigenschappen staan in Bijlage 5. Er is voor dit fijne materiaal gekozen, omdat iris veel vocht nodig heeft. Het was de verwachting, dat dit materiaal voldoende vochtvasthoudend zou zijn en een goede capillaire werking zou hebben. Dat bleek het geval. Om na te gaan wat de invloed van de puimsteen was op de chemische samenstelling van de voedingsoplossing werd een 1:2 volume-extract gemaakt met demiwater en met een voedingsoplossing. De resultaten van de chemische analyse van dit onderzoek staan in Tabel 1. Hierin zijn achtereenvolgens opgenomen het extract met demiwater (A), van de voedingsoplossing vóór extractie (B), de chemische samenstelling van dezelfde voedingsoplossing né extractie (C), het verschil tussen beide (C-B) en als laatste de aangepaste voedingsoplossing die voor het natmaken van het substraat werd gebruikt (D). Deze voedingsoplossing bevat extra K, P, Fe, Mn, Zn en B om de adsorptie door het substraat te compenseren. Met deze voedingsoplossing werd de puimsteen twee maal verzadigd. Hiertoe werden de teeltbedden met een rubberstop afgedicht, waarna de teeltbedden werden volgezet met deze voedingsoplossing. Na 24 uur werden de stoppen verwijderd, het drainwater werd afgevoerd en de hele exercitie herhaald.

Tabel 1 - De extractie van de puimsteen voorafgaande aan de teelt en de voedingsoplossig gebruikt ter correctie van de adsorptie van voedingselementen door de puimsteen.

A = puimsteen volgens 1:2 volume-extract met demiwater B= voedingsoplossing

C = puimsteen volgens 1:2 volume-extract met voedingsoplossing

D = aangepaste voedingsoplossing waarmee het substraat voor aanvang van de teelt twee keer werd verzadigd.

Opl. PH EC Hoofdelementen (mmol.l'1)

mS. Nhk K Na Ca Mg NOs Cl SOA HCOS P

cm'1

A 4.92 0.05 0.05 <0.05 0.17 <0.05 0.04 <0.2 <0.1 <0.5 <0.1 <0.05

B 5.00 0.98 0.65 2.24 0.09 1.49 1.02 5.84 <0.1 1.13 <0.1 0.43

C 5.97 0.76 0.33 0.33 0.42 1.19 0.84 4.44 <0.1 1.01 <0.1 <0.05

C-B Ó.97 -0.22" -Ö.32 ""-Î .91 " " -0.33 ~^0.3Ö" " "-Ö.Ï8 " -1 !4Ö Ó -ÖÜ2 Ó " -Ö.43

D 5.5 1.00 0.50 4.00 * 1.20 0.60 5.8 * 0.55 * 1.20

Opl. A B C Fe 5.1 6.7 3.6 Spoorelementen (jimol.l1) Mn 0.3 4.9 0.9 Zn <0.2 2.2 0.5 B <2 12 6 Cu <0.2 0.3 0.3 F <0.01 < 0 . 0 1 <0.01

C - B -3.1 -4.0 -1.7 -5 0

D 30 20 20 40 1.0

2.3 BEHANDELINGEN

In Tabel 2 staan de streefwaarden voor de EC en NaCI in drainwater.

Tabel 2 - De behandelingen beh. 1 2 3 4 5 6 EC totaal NaCI* 1,0 < 0 , 1 1,0 0,2 1,0 0,5 1,0 0,96 1,5 0,4 2,0 1,0 (mS/cm) voeding** > 0 , 9 0,8 0,5 0,04 1,1 1,0 Na en Cl (mmol/l) < 1 , 0 2,0 4,0 8,0 4,0 8,0

• bijdrage van NaCI aan de EC berekend volgens: 1,0 mmol.l "1 NaCI geeft EC van 0,12 mS.cnrï'.

• ' aftreksom van de de totaal-EC en de EC ontstaan door de NaCI

Eén maal per week werd de Na- en Cl- concentratie in het voorraadvat zodanig

aangepast dat de streefwaarden zo goed mogelijk werden bereikt. De concentraties van de spoorelementen waren bij alle behandelingen gelijk.

2 . 4 . WAARNEMINGEN

Gedurende de proef worden de volgende waarnemingen verricht;

• EC en pH in het drainwater en voorraadvat: tweemaal per week per behandeling • analyse voorraadvat en drainwater op hoofd- en spoorelementen één maal per week

per behandeling

• waterverbruik per behandeling

• aan- en afvoer van Na en Cl via het water en de begin- en eindvoorraad aan Na en Cl per behandeling

• oogstwaarnemingen: aantal en gewicht bovengrondse delen (de bol werd

afgebroken van de plant), lengte langste blad van t w e e waarnemings- veldjes per vak. Een waarnemingsveldje had een oppervlakte van 0 , 4 3 8 m 2 (28 mazen) met daarop 112 planten. Planten werden geoogst als de kleur zichtbaar w a s .

• Houdbaarheid: de houdbaarheid werd bepaald van 10 planten per waarnemings veldje. Op 29 mei werden de planten verzameld en na een transportsimulatie werden de planten op 2 juni ingezet. De transportsimulatie was als volgt: 7 2 uur laten

drinken op schoon water bij 2 °C, ingehoesd in donker. Dan 2 4 uur droog bij 9 °C bewaren. Vervolgens op 2 juni op water plaatsen in de uitbloeiruimte, 10 bloemen per vaas. Op 4 juni werd de mate van openkomen van de knoppen bepaald. Verder werd per bloem het aantal dagen t o t begin verwelking bepaald en ook nog het aantal dagen tot uitbloei.

• gewasanalyse:

* bemonstering bij aanvang teelt: één monster van de knollen

bij einde teelt: de knollen en de bovengrondse delen ( = samenvoegsel van blad + bloem + stengel per behandeling.

* analyse: K, Na, Ca, M g , P, N-tot, S-tot, Cl, Fe, M n , Z n , B en Cu. * droge stofgehalte van de gewasdelen

RESULTATEN

3 . 1 . PROEFVERLOOP

Tussen 8 en 19 mei 1998 was het zeer warm met veel instraling (zie Bijlage 4). Dit heeft grote invloed gehad op het gewas: een bloeivervroeging. De eerste bloemen werden al 5 weken na het planten geoogst (op 23 mei), in plaats van na de gebruikelijke 8 - 1 0 weken. De laatste oogstdatum was 1 juni 1998.

In de eerste weken na het planten was er aan de bladrand een lichte mate van verbranding. Dit heeft het gewas verder niet negatief beïnvloed.

De spruitlengte bij het planten was circa 5 cm. De nabehandeling van de bollen en daarmee de lange spruit heeft ook een vroegere bloei veroorzaakt.

Behandeling 4 bleef zichtbaar (korter en dunner gewas) achter ten opzichte van de andere behandelingen.

3.2. WATERVERBRUIK EN CHEMISCHE SAMENSTELLING IRRIGATIE- EN DRAINWATER.

Het waterverbruik wordt gegeven in Tabel 3. Tabel 3 - Het waterverbruik

Waterverbruik (liter.netto m2) Behandeling nat maken Periode 1 126 2 3 4 127 119 5 * 6 132 gemiddeld 126 29/4-3/5 4/5-10/5 11/5-17/5 18/5-24/5 25/5-1/6 tot. 29/4-1/6 9 21 53 37 24 144 13 24 45 42 20 144 13 28 49 38 * 151 9 21 45 37 * 135 * * * # * 146 15 » 52 41 24 155 12 24 49 39 23 146

* is niet bepaald. Voor berekening van de totalen en de gemiddelden is hier een geschatte waarde ingevuld.

In Tabel 4 staan de gemiddelde analyse resultaten van het drainwater. Alle analyses van het drainwater staan in Bijlage 2.

Tabel 4 - De chemische samenstelling van het drainwater, gemiddelde van de wekelijkse waarnemingen (n = 7) per behandeling.

beh. 1 2 3 4 5 6 PH 5.7 5.7 5.8 5.7 5.5 5.6 EC (mS. cm1) 1.0 0.9 1.0 1.1 1.4 2.0 Hoofdelementen (mmol.!'1) NH4 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 K 2.0 1.4 0.9 0.2 2.5 2.7 Na 0.9 2.4 4.2 7.8 4.6 8.8 Ca 1.6 1.2 0.8 0.4 1.6 1.7 Mg 0.8 0.6 0.5 0.2 0.8 0.9 NC-3 5.9 4.3 2.5 0.3 5.9 6.3 Cl 0.2 2.0 4.5 8.8 4.7 9.0 S04 0.9 0.8 0.7 0.1 0.9 1.0 HCC-3 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 P 0.22 0.14 0.08 0.01 0.25 0.25 spoorelementen (nmol.l'1) beh. Fe Mn Zn B Cu 1 15.6 8.8 10.9 40 1.8 2 3 4 5 6 15.4 15.6 15.2 13.9 15.3 8.9 8.5 8.2 9.8 11.4 9.9 8.8 5.8 8.3 9.4 37 37 33 31 33 1.9 2.0 1.0 1.4 1.7

De gemiddelde EC, Na- en Cl-gehalten in het irrigatiewater staan in tabel 5. Alle analyseresultaten van het irrigatiewater staan in Bijlage 3.

Tabel 5 • Gemiddelde EC, Na- en Cl-gehalten in het irrigatiewater gemiddeld voor de wekelijkse waarnemingen (n = 7) Behandeling 1 2 3 4 5 6 EC mS/cm 1.0 0.9 1.0 1.1 1.5 2.0 Na mmol/l 0.9 2.4 4.2 7.7 4.6 8.8 Cl mmol/l 0.3 2.0 4.6 8.8 4.7 9.0 3.3. PRODUCTIE

De productie w o r d t gegeven in Tabel 6. De uitval werd veroorzaakt door

bloemverdroging. Het aantal kasdagen (het aantal dagen van planten t o t de oogst van 95 % van de bloemen was 4 6 (van 16 april tot en met 31 mei). Dit werd niet significant beïnvloed door de behandelingen. Het aantal dagen van 5 % van de oogst t o t 9 5 % van de oogst was 7(van 25 mei t o t en met 31 mei). Ook dit werd niet significant beïnvloed door de behandelingen.

Bij behandeling 4 was aantal bloemen, het totaal geoogst g e w i c h t , het gemiddelde takgewicht, de fractie van de bloemen, die bloeiden, de blad- en stengellengte

betrouwbaar ( > 95 %) geringer dan bij de controle (behandeling 1). Bij behandelingen 5

en 6 waren de geoogste gewichten 6 % en de gemiddelde takgewichten 5 %

(betrouwbaarheid > 95 %) lager dan bij de controle.

Tabel 6 - De productie. LSD wordt gegeven bij een betrouwbaarheid van 95 %.

Behandeling aantal tot. (stuks.netto m'2) gew. totaal (gram.netto m~2) gem. gew. (gram/plant) bloei (%)

lengte blad (cm/plant)

lengte stengel (cm/plant) 1 251(a) 6860 (a) 27,1 (a) 99,2 (a) 48,3 (a) 49,7 (ab) 2 254(a) 6779 (ab) 26,7 (ac) 98,8 (a) 48,3 (a) 50,0 (a) 3 251(a) 6560 (ab) 26,2 (ac) 97,3 (a) 47,8 (a) 49,8 (ab) 4 233(b) 4688 (c) 20,1 (d) 90,0 (b) 44,3 (b) 45,0 (c) 5 254(a) 6471 (b) 25,6 (be) 97,8 (a) 48,3 (a) 49,6 (a) 6 254(a) 6453 (b) 25,5 (be) 98,5 (a) 47,1 (a) 48,7 (b) P <0,001 <0,001 <0,001 <0,001 <0,001 <0,001 LSD 5.7 370 1,3 1,9 1,2 1,2

Voor de variabele 'totaal geoogst g e w i c h t ' werd de variantie-analyse apart uitgevoerd voor alléén de behandelingen 1 - 4 . Daaruit blijkt een betrouwbaar (p < 0.001) lineair en betrouwbaar (p + 0.002) kwadratisch effect van Na. Het is dus mogelijk om het verband tussen Na en geoogst gewicht in een kwadratische functie weer te geven. In figuur 1 w o r d t het verband gegeven tussen het gehalte aan Na in de drain en het totaal geoogst gewicht. Volgens de kwadratische functie (y = - 5 9 . 3 x2 + 2 0 6 . 1 x + 6693) is het totaal geoogst gewicht bij een Na-gehalte in de drain van 1 mmol/l gelijk aan 6 8 4 0 g per netto m2 en bij een Na-gehalte van 5 mmol/l is het 6 2 4 1 g per netto-m2 Er is dus een daling bij een Na-gehalte van 5 mmol/l van het totaal geoogst gewicht van 8 . 8 % ten opzichte van 1 mmol/l

8000 E o e c o> o o «I 13 y = -59.3x2 + 206.1x + 6693 R2 = 0.998 2 4 6 8 Na-gehalte in drain, mmol/l

10

Figuur 1. Relatie Na-gehalte in de drain en het totaal geoogst gewicht bij EC = 1.0 mS/cm.

3.4. HOUDBAARHEID

In Tabel 7 wordt het open komen van de knoppen gegeven. Bij alle behandelingen kwamen de knoppen niet of nauwelijks open. Alleen bij behandeling 4 kwam 10% van de knoppen open. De meeste knoppen kwamen iets open (knijpers).

Tabel 7. Het open komen van de knoppen.

Behandeling bloemen dicht (%) Knijpers* (%)

bloemen half open (%) bloemen open (%) 1 0 90 10 0 2 3 83 10 3 3 0 80 17 3 4 0 40 50 10 5 7 93 0 0 6 0 90 10 0

* Bloemen, die een klein beetje open komen.

Het vaasleven werd niet door de behandelingen beïnvloed (Tabel 8). Tabel 8. Het vaasleven (aantal dagen na inzettend

Behandeling begin verval bloeiduur 1 3,4 4,2 2 3,4 4,3 3 3,8 4,4 4 3,9 4,9 5 3,2 4,2 6 3,6 4,3 P n.s. n.s. LSD

-3.5. CHEMISCHE SAMENSTELLING VAN HET GEWAS

De chemische samenstelling van de bol en het blad worden gegeven in respectievelijk Tabel 9 en 10. De behandelingen hebben grote invloed op vrijwel alle elementgehalten: bij behandeling 4 zijn Na en Cl veel hoger dan bij de andere behandelingen en de overige elementen zijn steeds lager. Bij behandeling 4 is het Zn-gehalte van de bol veel hoger dan bij de andere behandelingen. Bij alle behandelingen is het Na-gehalte van de bol hoger dan het Cl-gehalte.

Tabel 9. - Chemische samenstelling van de bol behandeling begin eind beh. 1 beh. 2 beh. 3 beh. 4 beh. 5 beh. 6 behandeling begin eind beh. 1. beh. 2 beh. 3 beh. 4 beh. 5 beh. 6 Tabel 10 -behandeling 1 2 3 4 5 6 behandeling 1 2 3 4 5 6 K mmol/kg 471 705 619 533 371 617 571 Fe mmol/kg 1.12 5.22 2.55 1.97 1.85 2.06 3.10 Na mmol/kg 20 90 187 230 322 218 260 Mn mmol/kg 0.71 1.83 1.89 1.68 1.61 1.95 1.70 Ca mmol/kg 103 311 310 277 243 324 309 Zn mmol/kg 0.35 1.02 0.92 1.07 2.13 0.67 0.56 Mg mmol/kg 41 89 88 78 63 90 81 B mmol/kg 1.44 3.39 3.29 3.15 2.92 3.24 3.19 P mmol/kg 48 96 90 80 50 95 76 Cu umol/kg 31 79 95 70 52 83 77 Ntot mmol/kg 1363 2073 2146 1788 1316 2063 1809

Chemische samenstelling van de bovengrondse delen.

K mmol/kg 1330 1416 1348 795 1428 1407 Fe mmol/kg 2.61 2.88 1.92 2.13 1.57 2.06 Na mmol/kg 27 49 81 292 57 87 Mn mmol/kg 1.41 1.54 1.90 2.16 1.42 1.50 Ca mmol/kg 185 185 180 113 186 179 Zn mmol/kg 0.63 0.75 1.75 1.06 0.97 1.01 Mg mmol/kg 92 97 91 70 96 93 B mmol/kg 4.90 5.08 5.27 4.75 5.35 4.81 P mmol/kg 160 162 156 68 187 179 Cu umol/kg 46 43 51 50 61 46 Ntot mmol/kg 1941 1914 1925 1513 2045 1956 Stot mmol/kg 23 48 43 39 31 46 42 Stot mmol/kg 78 75 77 56 81 77 Cl mmol/kg 46 75 121 131 181 134 149 Cl mmol/kg 151 269 302 314 258 270 13

3.5 NATRIUM • EN CHLORIDE-OPNAME DOOR HET GEWAS

Uit de gewichten per oppervlakte-eenheid (Tabel 11 ) en de Na- en Cl-gehalten uit tabel 9 en 10 is berekend w a t de opname is (Tabel 12 ). Samen met de wateropname is berekend, w a t de Na en Cl-opname is per eenheid opgenomen water (Tabel 13).

Tabel 11 - Het vers- en drooggewicht van de verschillende gewasdelen

Versaewicht (ka. bol -begin -eind takken Drooaaewichtfka bol -begin -eind takken beh.1 netto m2 ) 2,55 2,92 6,86 .netto m'2 ) 1,016 0,330 0,749 ben.2 2,55 2,90 6,77 1,016 0,330 0,724 beh.3 2,55 3,35 6,57 1,016 0,419 0,698 beh.4 2,55 2,78 4,69 1,016 0,381 0,571 beh.5 2,55 2,95 6,48 1,016 0,317 0,686 beh.6 2,55 2,97 6,45 1,016 0,381 0,686

Tabel 12 - De Na- en Cl-opname door het gewas

beh. 1 beh. 2 beh. 3 beh. 4 beh. 5 beh. 6 Natrium opname (mmol/netto m2)

bol -begin 20,3 20,3 20,3 20,3 20,3 20,3 -eind 29,7 61,7 96,4 122,7 69,2 99,0 opname -bol -takken Na opname tot. Chloride ODname (r bol - begin - eind opname -bol -takken Cl opname t o t . 9,4 20.2 29,6 nmol/netto 46,7 24,8 -22,0 113.1 99,2 41,4 35.4 76,8 m2) 46,7 40,0 -6,7 194.7 187.9 76,1 56.6 132,7 46,7 54,9 8,1 210.9 219,0 102,3 166.9 269,2 46,7 69,0 22,2 179.4 201,7 48,9 39.1 88,0 46,7 42,5 -4,2 176.9 172,7 78,7 59.7 138,4 46,7 56,8 10,0 185.1 195,2 14

Tabel 13 - De Na- en Cl-opname door het gewas uitgedrukt per eenheid opgenomen

water

beh. 1 beh. 2 beh. 3 b e h . 4 beh. 5 b e h . 6 1,0/0 1,0/2 1,0/4 1,0/8 1,5/4 2,0/8

Nalmmol.l-1) 0.21 0.53 0.88 1,99 0,60 0.89

Cl (mmol.l-1) 0.69 1.30 1.45 1.49 1.18 1.26

De Na-opname (in mmol/l) gedeeld door de Na-concentratie in het drainwater (in mmol/l) is 2 2 , 2 2 , 2 0 , 2 6 , 13 en 1 0 % voor respectievelijk behandeling 1 - 6. Voor Cl is dit

respectievelijk 3 4 5 , 6 5 , 3 2 , 17, 25 en 1 4 % .

4. DISCUSSIE EN CONCLUSIES

Het extreem warme weer tussen 8 en 19 mei 1 9 9 8 heeft een zeer snelle afrijping van het gewas gegeven. Het vermoeden is dat de (negatieve) reactie van Na op de productie door dit weer is verergerd.

De behandelingen 5 en 6 met een EC van 1.5 en 2.0 m S / c m gaven een circa 6 % lagere totaal (vers) gewicht productie dan behandeling 1 met een lage EC (1.0 mS/cm) met laag Na. Om een hoger Na-gehalte te accepteren, is het dus niet mogelijk om naar een hogere EC dan 1.0 mS/cm te gaan. Het gevonden effect van de EC op de productie van iris komt sterk overeen met het effect gevonden bij lelie (Van de Bos, 1 9 9 7 en Baas en van den Berg, 1996). Van de Bos (1997) vond een 7 - 9 % lagere productie bij een doseer-EC van 1.8 mS/cm (in retourwater EC 2.1 - 2.6 mS/cm) dan bij een doseer-EC van 1.1 mS/cm (in retourwater EC 1.0 - 1.3 mS/cm). Baas en Van den Berg (1996) vonden de hoogste productie bij een EC van 1.5 m S / c m . Dit was het laagste niveau in de proef. Bij hogere EC's dan 1.5 mS/cm daalde de productie.

Bij een Na-gehalte in de drain van 5 mmol/l is de productiedaling ten opzichte van een Na-gehalte van 1 mmol/l 8 , 8 % . Dit is niet acceptabel. Het verdient aanbeveling om iris in de WVO-wetgeving niet meer onder de groep 'overige gewassen' te rangschikken, maar om een aparte groep te maken.

Er w o r d t wel gesteld, dat iris geen voeding nodig heeft tijdens de broeierij. Iris heeft wel degelijk voeding nodig. De behandeling met een EC van 1.0 m S / c m en een Na-gehalte van 8.0 mmol/l bevatte geen voeding. Hier was de productie een stuk lager dan bij de controle en ook waren de K-, Ca-, Mg-, P-, N-, en S- gehalten in het gewas veel lager dan bij de controle.

Bij lage EC (1.0 mS/cm) is de Na-opname ruim 20 % van de Na-concentratie in het wortelmilieu en bij EC's van 1.5 - 2.0 mS/cm is het 10 - 1 3 % . Hiermee is de Na-opname vrij hoog, maar dit komt vooral omdat bij de lage EC er een geringere

antagonistische werking is van andere kationen. De opname van Na en Cl kan alléén berekend worden uit de gewasproductie en de Na- en Cl-gehalten in het g e w a s . Er kan niet worden uitgerekend hoeveel Na en Cl het gewas opneemt via de hoeveelheid ' v e r d w e n e n ' Na en Cl; er is niet bekend hoeveel Na en Cl er door de puimsteen is geadsorbeerd.

In de naoogstfase k w a m e n de knoppen van alle behandelingen zeer slecht open. Alleen bij de behandeling 4 was het w a t minder slecht. Uit onderzoek is bekend dat een te hoge kastemperatuur de laatste weken van de teelt negatief w e r k t op het openkomen van de bloemen op de vaas. In deze proef werd dat weer gevonden. De behandelingen hadden geen effect op het aantal dagen vaasleven. Dit was voor alle behandelingen zeer kort.

LITERATUUR

Anoniem, 1994. Lozingenbesluit WVO, Besluit van 22 september 1994. Nr. 94001519. Staatsblad 1194, 669. Den Haag.

Baas, R. en T.J.M, van den Berg. 1996. Invloed van NaCI en EC op lelie tijdens de trek. Rapport 25. Proefstation voor Bloemisterij en Glasgroente, Aalsmeer.

Bos, A. van den, 1997. EC in relatie tot het type substraat bij de teelt van lelie in een gesloten systeem. Rapport 8 1 . Proefstation voor Bloemisterij en Glasgroente, Naaldwijk Richards, LA.(Ed.), 1954. Diagnosis and Improvement of Saline and Alkali Soils.

Agriculture Handbook No. 60 United States Salinity Laboratory Staff, Riverside, Californie,

o IM o u et S 18

3 O ü E 3 CD c O N E 3 S o 0) o "- E 3 CL — 6 e

gs

co s O o O E X E

° E

co s _ o

SI

ra o 2 E E ro o O E E ONnOKONN «^ ^ T^ T^ T^ CS! CN CO 00 00 N- CO *— CM CM CM •*• CO Tt «ft in CO -r- °? ^ ^ °? O) ^ od ^ $2 Ju $2 » U) N U) O O CM N. o o c i i r i r ^ t ^ c i ° ï f

li

Z E E O i? o ui co • E I a a> 0)

co _{_ ; O O Ift O» CM CM} o> PO »- s m

T-0 ° T- T - t - T- CM CM

5 ö

in u x o t o o w • * CM CM T - - j r- C O d o o d v o d e » o o • o o © o V V o V V V V 00 00 03 00 • * CM O o o o O ^ T-' Ift TT 00 ^ CM d 0 o o o o O V V ^ 00 S ^ 00 O) o I D i n ^ ^ i n i o N CO N C O N O) O O d d d d o i^ ^ m * n * s oi o) co CO O) CO CO O O) o Ó Ó d d r Ó r o) m a i * N n i n CM CM « ^ <r-° r^ r^ CM Ift Ift Ift Ift Ift C\| O O O O O (v| O O O O O O o ' v v v v v " oi co e o o o i -^ O O O -^ -^ -^ Ift ^ CM O T - CM CO

Ift Ift co d (£> Ift Ift

N 00 O) O ^ - N CO » - * - * - CM CM CM CM ^t •*• in in in in co o o o o o o g o F^ 51 ^ co 25 ^ CM N O t - < - CN O co o» o u- E 3 ü

il

E •e O co S O O O E X E

3 |

CO c E

Ü

O) o co o O E E

* §

11

E

o .y

LU CO E x Q. CO r ; < < ) S CN * O o *- *- *- *- •* co C O S O l O ' - CO O) CM CM •>*• CO •*• • * •«*• N N o e o o c o ^ C O t N O l ^ ^ P N i r i K ( d ° ° 5 q o CM co © o in r» <P m • * C O O S •*• T - ° * ^ - r - CM CM CM O Ift T - o m © CO CM T - T - • O T-d T-d T-d T-d v o o o o o o o o o V V V V V V V s s i n s n o co o d d d ^ •«- d C M T - O O O O J O O T - O C M C M C M ' - ' - ^ C M C N i c 0) 0) N ^ 1 ; r N O P )

•^ Tj- co' cö •* iri iri

CD CD CD CD CD CO N ó ó ó ó ó ó ó CM *- O *- 00 •* •* CM

co

O P I T ; r | t f ) i n N CM CM CM CM CM CM CO P ) 0 ^ O O ) B I D c\i c\i T^ T^ ö d ^ in in m in in ^- q q o o o ^_ o o o o o o o v v v v v '-' >• O) co co o o »• ^ d d d ^ r r N ^ CM CO »1 CO -«t in in d m d in in s co a o i - N n * - T - * - CM CM CM CM ^ ^ in m m m co O O Ç Ç Ç Ç Ç O N * ' O l f ) i -C M N O ' - ' - N O «M 3 O ü E 3

»I

c o N E 3

II

3 a> o u- E 3 CL _ i • • -O O E ° co S O o

31

E co E

Ü

O) o ca o ü E E co z E

if

E ü « LU CO E I o. T - O co S N * (O T^ ^ *-' ^ r^ iri CM CO S O ) f O (O S N CM CO CO f * • * CO 00 CC co ^ - co CD CO O) ^ co CM © • * ^ coin N s' ^ » CO ; o in co m ij- co oo T-' T^ • * a i d CM i - i - i - > - CM N c CD 0) q o _^ _ _ Ift Ift m •* Ift Ift o o o *~ o o O v V v o O O • o o o o V V O V V V V s c D i n i n i - N « d d d d ^ d d c o q o o i S ' t M o c d o d ^ c d i i - i r i i f t s » CÓ m o O) o T_ •<1-00 * • " o CM cd m o O) o 00 00 co T -m o o V o CM T t o N o K 00 o * " • Ift o o V co •«t o co o N 00 (O o i n o o V c\i i n o a> o o • * • * o i n o o V 00 CM i n o o> o m • * 00 o m o o V o CM •»r o r^ o CO i n co o o w CM' m o co o CM ^» Cf) O o o

co

*— o co co *— o *~ r-: ^ d d T-'r-' ^ in ir CM co CM r- ift ih in d in' d in in' N CO O» O >- N O t- t- T- CM CM CM CM TT •* m m m m co ç o o o o o g oN ^ ? o i n ^ CM CM O *- •>- CM O

19

CD "S E c 0 ' t O ) IV "O c ro . c CU c CD > Ä ro 5 c 'rö cu x : c ro > w CU ro c ro cu O . o CM 0 O) « m 3 O O E 3 CÛ O - =r-o

o

CO O Ü X TT

o

C O

öl

E

S"

z

O) o

5

i

(0 O ra O Z E E * E T

E °

Z | o E o .y o LU CO ' E I o. c JQ CO co o» m o o o o «^ *- o co' ^ 00 *~ 00 00 ^ CO CO CN CO CN CM CO CO •» 00 -<t O) <p C\l CO CN) •«f •* co cd o> 00 CO (O co o N 'N "N m co O T- CN O) Tf CO n CM rr CO 00 O) 00 tn . inmifl w in

o

co

o o o o o

o'

S o o o o o

V O V V V V V O 1; o o o o o V O V V V V V in m in m oo m m o o o o ~J o o v v v v o v v

p es| in iri co oj "-i 00 00 00 00 O) 00 °. ,_ CM CM CM O V v o O V CM CM CM CM CM CM i-© ó ö o o o o ^- ^ co co in •* CM o o o o ö o o ^| CO N 00 'i' O) ^~ N-' r-^ N . ' ^ oó tö oi CD CO CO «- *- i- T-o ö T-o T-o' T-o T-o T-o m m m in m m in o o o o o o o ö ö o o ö o o v v v v v v v CM O O »- •*••»- CM CM CM y-_ •* 't O) O) eb co co in in ^r in r*. oo o> o *- CM co T- T- T- CM CM CM CM t t m in in in co o o o o o o o o s ? ? S 5 ü5 ? CM CM O r- r- CM O co 3 O O E 3

«I

3 <= 9 N E 3 c o 2 E 3 a> o E o - CM Q ö •e O CM CM o> m O CM co T^ 1-: d ^ ^ CM' r N O ) ( O N O S t CM CM CM CM CO CO •* O) CO (O N « (O r-cd i^ od ai oi ai r-cd CM m oo CM co co CM oo r*- oo co £ ° <2 ^ CN co q CM co co oo •>t oo r^ co co CO CO N- CO _ CM r-•<t CM CM CN ^ T - CO O O O O _{o o} co S O o 0 f A ^ co o O) o

2

I

co f2 O E E re S E

ï |

E lil CO

E

x

a c CD CO co 3 ü m c o N E 3 CD O " . E 3

i?

o o o o o o o _ . v v v v v v v © O) co co oo v o oo b o o ö ^ T^ ó CM co in co co o co •^ •* •* >*' m' iri in co CM en p n ^ in cd cd •* in cd cd cd CO 00 N 00 O) O) OO ö o o o b ö ö (O If) ^ Iß 00 s s CO i-'- n ID o N oo •*•*»•' •*'•«* in Tf in rt p ^ O ^ ffi O) CO CO CM CM CM T - CM i n m m m m ( v p p p p p r o o O O O O o V V V V V i n < * CM co r<- i n t co in op p op CM in in in iri in' in1 iri m'

h- 00 O) o •«- CM co T - T - r- CM CM CM CM « ^ i n i n m i n i o O Ç Ç Ç Ç O ÇD O S ^ i - CO Ä ? CN CM O t - « - CM O

•e

O co O O X co |

öi

E

il

O) O 2 E E co o ü E E co o z E E E • * • X

z

co •*• co a> •"!• co o oo o o s - m N . CN CM CO CO CN 00 CO • * 0 0 N O i ; ° ° S oo e» "•? °. T. **: P

o i o d ° ^ ï 2 ° *

n i n o CM m i n T -„ ; CN CN i r i o> od b C T - T - r- r - T- CM i n T - <o i n _ r^- o i n co CM CM ^ o CM - ; o o o o o o o

o

LU X Q . c CO co O O O O O O O ^ J v v v v v v v o O) p p O) in p c o Ö O O O T - T - o o 00 CO r» ^ o o» ^ o co in I--CM N. O) o 00 *" co r^ r-- r-«-o r^ O) o r^ *~ m N. *— 00 00 m 00 o co *" 00 in 00 o> in O) o oo ,~ i^ 00 in 0) CN t^ ,_ ,_ o CM CO O) T b Tt m 00 o m *~ t c» V Tt m 00 o in ,~ • * o CA co co o> o K * • 00 ce «ö o b E -y m co l p ' t co i p i n i q ( N CÖ CÓ CM CM CM ^ CM m in m in m (\j p o o o o T-o T-o T-o T-o T-o T-o T-o v v v v v w o op t>- a> co a> CM CM y^ r^ T^ Csi T-' CM N w s p p i n s i r i i r i i r i i r i cd i r i iri r>- oo en o T - CM co t - i - i - CM CM CM CM * * m m m i n i o o o o o o o o o s * ? » ï i ? CM CM O t - i - CM O ₂₀

CO "S3 E c CD O ) _ c "53 T> c co . c a» c CD > TO > • D CO CD t_ k. O O > 'S .c c CD > CO 0) (/> _>» CD c CD CD O n CO 3 O O E m c o N E 3

1 1

9 3 CL) Li. O. O x; •e O co ü O X O p 3 — O E E ^ o fc fc o o CM O co © o co g — o O E E O) o 2 E E re o O E E re o Z E E I E o .y UJ CO E i O. CU 5 CD O) n —* £ 01 B CO « n <» o) »- « n T-1 r r^ T ^ Ol "* CNÏ • * O O 0 0 CO O CO CM co • * co •*• m m co o (O (O (O s s d iri iri i^ d E? J2 ^ « O P J O C O N s CN T^ c\i co cd c\i CM T- 1 ~ T- T- 1 - CM CM *— 0> N» Oi _ N- CO m CM CM co T T - co -i o o o o o o o o o • o o o o V V O V V V V CO 00 CD O) "* « - O Ó O O O T ^ ^ O Ó Ó Ó Ó V V CM O) o> T-; p r»; in eb i o • * iri cd cö N ! M S O O N O O O O d d d d o r r ui * n * s e» O) tN 00 O) (O CO Ol 0 0 o O O O O O O •»-' u E E o E E o co O) CM CN O CD CM m o o V *-CM in o o V *— CM v-o "* *~ m o o V * *~ m o o V •«* CM T — O ffl •»- o o) o> o o CM T^ ^ ö e i •<-' T^ T^ PÎ ^ | O) co ^ ^ ^

iri in' iri ini co iri iri

h- oo o> o T- C M co •"-•«- f- CM CM CM CM Tt- t m in m in co ç ÇD o o o o o o r^ ^ ^ So in ^ M W O T - I - N O «N 3 O O E 3 CO c o N E 3 0) o u. E o o CM O . — ó o co •e co S O O O E I

S

7 5 co

öi

E o> o re o ü E E re 2

z E

E

E

o I

z

o

LU X ex e 0) co CM

13

E •û o

1-o c1-o m c» c1-o CM c1-o 1-: T^ i^ t-^ T-: CM W *- r~ c» co c> co CM CM CM co co co <«• m f*. |s- "O <*> 9 » CM d d JI £! £ £ d CM CO CO 00 it co co o i b i r i i r i s ° ° ï ! co cp co in co o) p *- i- v- iri1 oi ö ^ T- T- t- T- i- C N N 00 O 00 CO O oo 00 CO CM T- • O *-Ó O *-Ó Ö V ö ö CO o o o o o o o V V V V V V V N M f l S N O l O O O O b d o ó ^ d d c ) CO| ^ p co ^ op ^ CM CM CM T-^ CM T- CM oi ui tq in ^ o * V ^ ei co ^- m' ui co co co in h~ 00 00 0 0 0 0 0 0 0 CM T- O T- CO -^ •* COl CO r-; *•; IT) W| CNj CM CM CM CM CM CM CO CO t - CD CM O DJ CO N N ^ r^ T-' 6 <-' m m m m m rvi p p p p p ,— o o o o o o o t— O 00 00 O O) *— ^ O O O ^ O ^ co co p in ^ •*• CM tri iri tri iri cd iri iri

N- co O) o T - CM co t - * - » - CM CM CM CM •<r o o CM T O t»-CM m o •t O m o T™ *— in o co ^ m o in CM co o ^~ o m CM M> 3 O O E 3 c o | c o N E 3 3 co o u- E 3 CL _ • e Ö E co S O o O E X ~

SI

CO s E p CM i n o» ini co • * T ^ ^— <•— ^ ^ ^ " • -i - s oo -i n co n s CM CM CO CO CO • * • •*»• •^ c» m "* «*? «N CM co in o co m CM o o ^ m m m co a> p o CM co O) o r^ co in n m s o i cvi •r- ^ « - * - CM m m • * m co co o o <o ™ T P 9 o o ^ O O O O V v o CO

o

z O) o co o O E E E x z o LU CO E X CL c CD 0) p o co <o CD V in o CM ^t CO CO in o O) o o> co V co o o •* co co in o o> o co co o V in <D V CM TÎ CO CM TT O co o 00 co d V in o o> CO o CM •* o co o r-co d V T " ,~ o> • * 1^ CM in o CD o ^_ t d V i^ o CM in CO CM m o o> o • * •<*• d V m o r^ m co CM •«r o h-o 00 m co o co ^ <o «M n O 00 o CM n

E°

E JJ o co r<> co T - h~ co co co *-' ^ ^ d d o o in m m m m , p p p p p , -c i o o o o o o " v v v v v " i o o> co * o * -^ y--^ Ó Ó -^ -^ -r-^ ^ n o in n s Tt iri iri (ó iri <ó iri iri

S 00 0)0 >- NCO *- »- »- CM CM CM CM ^ Tf m m m m © ÇD ÇD O O O O O o ï^ ^ T- co in ^ CM CM O i- *- CM O

21

CO a> E c CU O ) 0 T 3 C CD JZ CD JD C CO > ro > • D CO CO L_ k_ O o > C CO > v> 0) CO _>s CD c CO 0) Q CO 0 ft m 3 O Ü E 3 CO c co o 9 u. F o 3 M a. _ g O N O E co S O o o

° E

co | E D) O 2 E E co o O E E <0 O 2 E E

* g

2 E

o ie

ai co E i Q . 5 « .Q (0 a> o CM ^_ * in 00 CM o o V o V in o V T " 00 o> o o CO co * in 00 T~ co o ó o V m o V co co co o 00 CM ^-CO •* CM CM m o o V o V m o V 00 co o ^ co CM s m CM cd co co m o o V ó V m o V CD co CM Ö V CO co co o co CO 1*-o o V

ö

V 00 o *— a> •t T" m co *r co m iri •o-co in o o V ö V m o V o> 00 co o co CO • * • p « • -OJ m o o V o V in o V p o 00 o CO v> •A 00 N. IA O O o o o' 00 00 r-o CM O CO O CM f» co o m o o V ^ CO m o CM m o CM O TT O CO C^ CO O m o o V o o co 00 o CM CO O CM O CO O O) r<-CO o m o o V o 00 m O) m o o CM O V *-O co o 00 f«. T -o m o o V o CM m o CM m co o CM o m o Tf CO T -o m o o V •* r~-m CM 00 CM o CM o t o t>-CO m o o V m o o V -o> •* CM CM in

ç

in CM CM o V ,_ o CM o o O) *-o m o o V CM •* m co CM co o o co o CM O CO o K K; CM O o o *" »A «o « 0) 3 O O E 3

«g

3 c o N E 3

ü

3 0) o "- E 3 O. _

o

E co S 0 o ü E 1 E co e

5 g *

E

ü

o n a « N e o s T-- r Ö *-"• *-" CM* *•" ^ o> co co o> •<*• co CM CM CM CM CM CO • * 0 0 T - O) CM N ; O ] I S cb f"»" i-" o i cd a i t» -co -co -co o m. °? »P

s' s e» ai J! ° ?

CO N ; CM CM CM CO 0 0 CM i - * - cd cd cd N" O) o co o ü E E I

I

-

i°-E °

E O ^ in lü CO . " E I o. c OJ •^ oo co o) _ in co m CM co CM T •«- co o o o o o o o IO 3 o CA o o o o o o o V V V V V V V O) CO S O) ^ O O) o o © ó *-' *-" ö n N s * n o» i>> •*• •*• • * »*' iri ** i n i^; CM ^t co ^ co i n cd cd i n i n cd cd cd 00 00 C0 h- Oi o> O) o ó o o © ó o l O l f l l f l l O I B S N i - 1 - n i n o <o s • * • ' • * • ^ « * i r i •«» i r i CO T- IO CM CM 05 O) CO CO CM CM CM ^ CM m m m m in CM p p p q p ,_ o o o o o ó o m ^ n to co Tf s co T- p in p co co

tri iri iri iri i n iri iri

r>- oo o> o *- CM co T- *- -r- CM CM CM CM t ^ l A i n i n i n c ç g ç g g ç ç o h- ^- ^- co m •«-CM •«-CM O •«- •«- •«-CM O CO IA CD c o N E 3

il

3 a. _

ÈJ

O E co O ö O E X E co e E

ü

•f g

E co o O E E co o 2 E E x o L U CO E x o. c 0) 0) S CM m CM IO f«. m •* CM co o ö V *-co r>- h-00 ad co CM co co o o V p co co co co CO *" co co o o V <D CM

°°.

<J

J

co co CM CO O O V CM CM CO CM O O) s 00 CM O

6

V CO co co 00 O) co • « * co co o o ó V co CM •*• co s-cö o 05 CM O O V K CM CO o> oo co co •A CA CM ei o ei O) O) 0 0 O) IO O GO ö ö o o -^ r d

is

co t>-t s-O) o 00 ,_ CM !>-co co t^ r^ ,_ r>-a> o 00 "*" m I--in co CO co CO co o T" i~~ ,~ o 00 o co m co co co Oi o 00 *~ co 00 1*. CM CM a> CO r^ ^_ T— O CM CO O) CO CM IN l_i co m co o m *~ co O) co T - '-•<r m 00 o m Y— CO »-CM CM O O) n «o Oi o K. ^ 00 CO K CM

E °

E tn in m mm co p p T p p , -o -o -o -o -o -o d O (O CO Ol (O O) ( N CMi T1 ^" <^ CM »-" CM • * T - p m p p " *

m iri iri in iri m m

r>- oo oi o •>- CM co T - i - T - CM CM CM CM •<*• TJ- m m m m co ç o o o ç o ç o F^ •<? "^ oo ï n T-CM o i o • " - • « - T-CM o ₂₂

BIJLAGE 4 . Temperatuur en stralingssom (buiten gemeten) gedurende de proef en de laatste 8 c.q. 27 jaar in dezelfde periode van het jaar.

2 Gemiddelde temperatuur 3 Maximum temperatuur 9 Stralingssom (J/cm2) Opgegeven 16-04-1998 17-04-1998 18-04-1998 19-04-1998 20-04-1998 21-04-1998 22-04-1998 23-04-1998 24-04-1998 25-04-1998 26-04-1998 27-04-1998 28-04-1998 29-04-1998 30-04-1998 01-05-1998 02-05-1998 03-05-1998 04-05-1998 05-05-1998 06-05-1998 07-05-1998 08-05-1998 09-05-1998 10-05-1998 11-05-1998 12-05-1998 13-05-1998 14-05-1998 15-05-1998 16-05-1998 17-05-1998 18-05-1998 19-05-1998 20-05-1998 21-05-1998 22-05-1998 23-05-1998 24-05-1998 25-05-1998 26-05-1998 27-05-1998 28-05-1998 29-05-1998 30-05-1998 31-05-1998 01-06-1998 2 7.6 9.2 9.9 10.6 11.1 11.9 16.1 14.8 12.8 12.5 12.2 10.9 11.7 13.0 11.0 10.3 9.8 9.5 9.5 11.6 12.5 14.0 18.3 18.6 20.5 23.5 23.3 24.1 '21.0 20.2 18.0 16.4 17.2 15.6 14.6 13.3 11.5 12.8 12.4 13.9 14.5 14.1 16.9 17.0 16.2 16.2 17.5 tijd. 3 11.2 13.7 14.7 15.6 15.2 16.6 22.8 21.1 15.5 16.3 15.8 14.8 16.6 19.6 12.9 11.8 11.2 12.0 13.2 15.0 14.7 17.2 25.7 26.2 29.1 31.5 30.7 30.8 26.7 26.4 23.3 21.7 22.7 20.4 19.0 16.8 14.7 18.4 16.4 17.4 18.8 18.7 24.4 23.8 21.1 21.6 21.7 1644 1066 911 1386 1173 1544 1980 1739 1095 474 1827 841 1991 2139 553 529 462 795 1733 1324 896 1418 2400 2269 2377 2194 2312 2466 2603 2691 2717 2743 2577 2588 2462 1911 1122. 1414 1187. 959. 1517. 1228. 1566. 2389. 2031. 2175. 2629. 9 .2 .6 .3 .8 .7 .9 .7 .7 .7 .7 .2 .5 .9 .1 .2 .5 .8 6 7 5 9 0 9 9 7 1 9 8 5 2 4 5 8 9 6 4 9 6 1 2 8 1 6 5 9 | 3 | 2 | 7 j | gem. van j 27

1

2 9.0 8.5 9.0 8.9 9.0 9.7 10.2 9.8 10.1 9.8 9.9 9.4 9.6 10.2 10.9 11.0 10.9 11.1 11.2 11.6 11.7 12.2 11.8 12.0 11.4 12.0 12.4 12.5 12.9 13.0 13.0 13.6 13.4 13.7 14.0 13.3 13.1 13.4 13.6 13 .8 14 .4 13.5 13.4 13.3 14.3 14.6 14 .9 de laatste jaren 8 3 12.2 11.8 10.9 11.6 14.3 15.4 15.6 16.5 17.9 15.8 16.1 15.6 15.0 15.8 16.2 16.4 17.0 17.5 17.0 17.1 16.4 16.6 15.9 15.2 15.5 16.0 15.9 16.5 17.1 16.8 17.0 18.5 16.5 17.7 19.4 18.7 18.0 18.6 19.4 18.1 18.3 17.1 12.0 18.2 20.1 19.0 20.5 27 9 1425.7 1440.0 1303.7 1434.3 1481.2 1567.2 1664.7 1553.8 1718.6 1623.3 1439.1 1597.6 1532.0 1691.6 1538.9 1632.9 1722.9 1659.5 1738.2 1690.9 1635.4 1626.6 1678.9 1813.4 1573.9 1752.5 1806.3 1793.0 1898.7 2001.5 1995.0 1865.1 1797.0 2054.5 1787.6 1764.3 1968.8 1770.9 1780.4 1772.6 1984.0 1655.5 1782.6 2022.3 2117.7 2104.7 2026.7

23

BIJLAGE 5. Fysische eigenschappen van Pumice pro, gegevens verkregen van

Cebeco/Hortiproducts, methoden volgens uitgebreid fysisch en zeefanalyse (BLGG)

Zeeffracties uitgedrukt in % ten opzichte van luchtdroge grond, fracties in mm Fractie,mm Gew. % > 8 0 4-8 1 2-4 10 1-2 0.5-1 35 32 0.25-0.5 11 0.125-0.25 4 0.064-0.125 4 < 0 . 0 6 4 3 Org.stof % 2 Dichtheid Kg/m3 516 Poriën volume % 80 Water, % Lucht, % Drukh. -3 cm 68 12 Drukh. -10 cm

è l

27 Drukh. -32 cm 39 41 Drukh. -50 cm 37 43 Drukh. -100 cm 36 44 24