Oude bekenden

AFZETTINGEN WTKG26 (2), 2005 11

Oude bekenden

Anton Janse*

Het

_noordelijk

deelvande afsluitdam is

_gedicht

met

cais-sons.Deze methode is nietnieuw,in vroeger

tijden,

wan-neer eenstroomgatin de

dijk gesloten

moestworden,werd liefsteenoud

_{schip (goedkoop) geconfisqueerd}

omin het

gattevaren enzodoende deergstestroom tebreken. De resterende

_openingen

werden

_vervolgens

metsubstantieël materiaal

volgegooid.

In het noordenwaskeileem daarvoor

favoriet materiaal. In het zuiden is daarvoor vaak Boomse klei

_gebruikt,

onder andere in de

_{dijksluiting Schelphoek.}

Niet teverwonderen dat nadien exoten zoals Nuculana

deshayesiana

in de buurt

_aanspoelden.

Terug

naarde caissons. In feite

zijn

dit

drijvende

betonnen

bakkenmet_een

_{kleppensysteem}

omze volwater telaten

lopen

enzodoende aande bodemte verankeren. Na de invasie in Normandiëvan 1944 hebben de

_{geallieëerden}

aanhet strand aldaar

_kunstmatige

havens

_aangelegd

ten-einde verdere voorradenaante voeren.

Onmiddelijk

nade

_bevrijding

vanNederland in 1945 iser

de_grote

_{operatie ‘Droogmaking}

Walcheren’_opgestart. Ge-durende de opmarsnaar

Antwerpen,

dienden de Duitsers

vandit eiland verdreventewordenenis de

_zeewering

_op vier

_{plaatsen kapot gebombardeerd.}

Voor het dichtenvan

de

_sluitgaten

is dankbaar

_{gebruik gemaakt}

_vande inmid-dels

_overbodig

_geworden

caissons uit Normandië. Voor afsluitwerken in de Delta is deze methode

geperfectio-neerd. Voor de Brouwersdam is in Zonnemaire_een werk-dok

_gebouwd

voor eenveertientalvandeze kolossenvan

68meter.

De

_diepgang

hiervan

_bedroeg

10meter.De brede

Grevelin-genmond

wasniet

diep

genoegom dezeapparatennaar

hun

_bestemming

tevaren.Hiervoor is in het

zuidelijk

deel De Deltawerken hebbenvoor een

hoop bedrijvigheid

ge-zorgd,

zelfs_nude Deltadienst al

_jaren

is

_opgedoekt,

zorgen de

opgeslagen

gegevensen

boringen

ervoor dat ik nog

dagelijks bezigheid

heb.

In 1971 is een

begin gemaakt

met het afsluitenvan hel BrouwershavenseGat, tussen SchouwenenGoeree. Het hierdoorontstane

_Grevelingen

bekken iseendoradovoor

duikersen

watersportliefhebbers geworden.

AFZETTINGEN WTKG 26(2), 2005 12

van de

_{plaat Hompelvoet}

eenbreed kanaal

_gebaggerd,

coörd. RD: x 51.500,y 421.000. Het uitkomend materiaal,

2.000.000

nv', schelprijk matig grof

zand is in

_depot

ge-brachtaande ZW kust vanFlakkee, de gorzenvan

Ro-xenisse,

coörd. RD:x61.500,y420.500. Het zand is in de

loop

vande

_tijd

als

_{ophoogmateriaal}

voordiverse

_projecten

gebruikt.

Er

liggen

nogenkele 1000-enm

5

,maar

het

_gebied

isnuals

natuurlandschap

bewaard

_gebleven

_enis groten-deels

_overgroeid.

Verzamelen is echter

_altijd

_nog

_mogelijk.

Ook in 1971

_verplaatste

de WTKG de activiteitenvan de Nederlandse Achterhoeknaar

Belgisch Limburg.

Gedu-rende de Pinksterexcursie werdeneenaantal

_{ontsluitingen}

in het

_Tongerse

bezocht_enbemonsterd. In

de,

toen_nog, verwaarloosde

_oprijlaan

_vanhet kasteel Alde

_Biesen,

werd

eenflinke

ontsluiting

gegraven op de

typelocatie

vande

Zanden_vanAlde Biesen

_(Oligoceen).

Deze

laag

omvat

een

schelpenlaag

van eenkleinemeterdik, een

euryhaline

fauna,veel

_exemplaren

enniet alteveelsoorten.Wellicht

is het

_{mogelijk tijdens}

dekomende

september

excursie in de buurt van deze

plek

nog wat van dit materiaalte ontsluiten.

Het

jaar daarop

viel

_{mij tijdens}

_{werkzaamheden op het}

zanddepot

vanFlakkee ‘een oude bekende’_op:

Tympano-tonus

labyrinthus (Nyst,

1836).

Voor

_mij

_een

_verrassing,

zover vanhet

Limburgse brongebied,

waarik zakken vol

vandeze soortvandaan had. Later vond ik in hetzelfde materiaal

nogenkele flink

versleten,

maar

goed

herkenbare

stukken

_{Megacarditaplanicosta (Lamarck). Nog}

_een fos-siel uiteen

zuidelijker gelegen brongebied.

In dit kader is het ook vermeldenswaard dat ik

_tijdens

het

_opschonen

_van

eenmonster Potamides tricinctus uit de

_{Westerschelde,}

verzameld

_bij

de

_toenmalige

Brielse

_{kalkbranderij,}

_een

goed

herkenbare Pirenella

_{monilifera (Deshayes,}

1833)

aantrof. Eveneenseen vandesoorten uit Alde Biesen.

Volgens

reconstructiesvanhet Pleistocene

landschap

heeft de

_toenmalige

Maaseen meer naar hetwesten

_gelegen

loop gehad.

De Schelde in die

tijd

hadeen meer naarhet noorden

_{gelegen monding.}

Wellicht

_zijn

de hier beschreven vondsten daarvan_een

_getuigenis.

Ik

_hoop

in

_mijn

verdere onderzoekmetde

_{Deltaboringen}

hierinmeerklaarheidte

krijgen.

Rest

_mij

_om Frank

_Wesselingh

te dankenvoor het

ver-vaardigen

vanhet

duidelijke plaatje.

Bronnen

Driemaandelijks

Bericht.

_{(Deltadienst RWS),}

_nr.55,feb.

1971,pp 254- 259.

Hinsbergh,

V.W.M.

van,& A.W.Janssen, 1973. Een Profiel door

_Oligocene

_enKwartaire

_afzettingen

ten westen

vanhet

dorp

Kleine

_{Spouwen (België, provincie}

Lim-burg). Mededelingen

WTKG,vol. 10,nr. 1,pp9- 28. Janssen, A.W.,1963.

_Gastropoda

uit de

_Belgische

“Sables de Vieux Joncs” ende Nederlandse “Cerithiumklei”

(Oligoceen).

Basteria vol.

_27,

_no.3_en

_4,

pp29- 48.

Wilderom,

M.H., 1968. Tussen Afsluitdammenen

Delta-dijken

III, Midden-Zeeland. pp 226-234.

*Anton_Janse, G. van Voornestraat165,