Een*kwantitatief*onderzoek*naar*de*relatie*tussen*
nieuwsmediablootstelling*en*tolerantie*ten*aanzien*van*etnische*
minderheden*in*Nederland*
! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! Student:!! ! ! ! ! ! ! ! !!!!!!!Scriptiebegeleider:! Benno*de*Grip* * * * * * *********************Dr.*Sofie*Marien** 10195750! ! bennodegrip@gmail.com! ! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!Tweede!beoordelaar:!! Publieksdemocratie?!Televisiedemocratie?!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!MSc.*Loes*Aaldering* ! ! ! Bachelor!Scriptie!Politicologie! Afstudeerrichting!Bestuur!en!Beleid! Amsterdam!! Juni!2015! 7345!woorden! *Abstract* *
In! deze! bachelor! scriptie! is! de! relatie! tussen! blootstelling! aan! nieuwsmediaboodschappen! en! tolerantie! ten! aanzien! van! etnische! minderheden! in! Nederland! onderzocht.! Uit! de! analyse! is! gebleken! dat! verschillende! vormen! van! nieuwsmedia! (kranten,! televisie! en! internet)! een! verschillend! of! geen! effect! op! tolerantie!ten!aanzien!van!etnische!minderheden!hebben.!Daarnaast!is!gebleken!dat!er! een! verschil! in! effect! is! tussen! de! commerciële! en! publieke! journalen! en! tussen! kwaliteitskranten! en! populaire! kranten! op! tolerantie! ten! aanzien! van! etnische! minderheden.!!! * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
§1*Inleiding* *
De!media!zijn!een!belangrijke!schakel!in!het!beeld!dat!mensen!van!de!wereld!hebben.!In! deze! functie! als! spiegel! van! de! samenleving! heeft! de! media! veel! macht.! Kranten,! televisiejournalen!en!andere!vormen!van!nieuwsmedia!bepalen!steeds!meer!zelf!welke! berichten!ze!tonen!en!op!welke!manier!nieuwsberichten!getoond!worden.!Hierdoor!zijn! de! media! naast! informatieverschaffer! ook! agendasetters! geworden! (d'Haenens! en! Koeman,!2005).!Deze!toename!aan!macht!heeft!ervoor!gezorgd!dat!de!media!voor!een! groot! deel! de! publieke! opinie! rondom! thema's! zoals! de! multiculturele! samenleving! bepalen.!
!
Tot!begin!jaren!negentig!werd!deze!multiculturele!samenleving!als!iets!positiefs!gezien! en! het! beleid! was! er! op! gericht! om! de! multiculturele! samenleving! te! bevorderen! (Entzinger,! 2003).! In! het! begin! van! de! jaren! negentig! kwamen! er! voor! het! eerst! meer! kritische! geluiden! ten! aanzien! van! de! multiculturele! samenleving! in! Nederland.! Frits! Bolkestein,! destijds! leider! van! de! VVD,! sprak! over! de! onverenigbaarheid! van! nietZ westerse! migranten! met! de! westerse! normen! en! waarden.! Deze! uitspraak! was! toentertijd! erg! controversieel! maar! tegenwoordig! is! het! falen! van! de! multiculturele! samenleving!een!vaak!gehoorde!uitspraak.!Zo!sprak!Geert!Wilders!in!2013!nog!van!het! 'Marokkanenprobleem'.! AntiZimmigratie! politiek! is! niet! aan! Nederland! voorbehouden.! In! heel! Europa! stijgt! het! electoraat! van! antiZimmigrantenpartijen! (Boomgaarden! &! Vliegenthart,! 2007).! De! verandering! in! het! politieke! debat! omtrent! integratie,! de! multiculturele! samenleving! en! etnische! minderheden! in! Nederland! gaat! hand! in! hand! met!een!verandering!in!de!publieke!opinie!(Vliegenthart,!2007).!
!
Deze! verandering! in! de! politiek! en! publieke! opinie! ten! aanzien! van! etnische! minderheden!in!westerse!landen!kan!op!verschillende!manieren!worden!verklaard.!Een! belangrijke!oorzaak!zijn!onder!andere!gebeurtenissen!die!hebben!plaatsgevonden!zoals! bijvoorbeeld! de! aanslagen! in! New! York! op! 9/11,! de! moord! op! Theo! van! Gogh! in! Amsterdam! en! meer! recent! de! aanslag! op! de! redactie! van! het! satirisch! nieuwsblad! Charlie!Hebdo!in!Parijs.!Een!andere!belangrijke!rol!in!de!beeldvorming!rondom!etnische! minderheden!is!weggelegd!voor!de!media.!De!studie!naar!de!relatie!tussen!de!media!en! etnische!minderheden!en!de!rol!van!de!media!in!een!multiculturele!samenleving!is!sinds!
de!jaren!negentig!toegenomen.!Studies!wijzen!uit!dat!de!media!een!grote!rol!speelt!in!de! beeldvorming! rondom! etnische! minderheden! en! dat! de! publieke! opinie! over! etnische! minderheden! grotendeels! beïnvloed! wordt! door! wat! er! in! de! media! behandeld! wordt! (Hall,! 1995;! Cottle! 2000).! Nieuws! over! etnische! minderheden! in! Nederland! wordt! gedomineerd! door! negatief! nieuws.! Etnische! minderheden! worden! vaak! genoemd! wanneer!het!gaat!om!criminaliteit!of!conflicten!met!betrekking!tot!integratie!(Lubbers!et! al,! 1998;! Van! Dijk,! 2000).! In! deze! scriptie! wordt! onderzocht! of! de! hoeveelheid! blootstelling! aan! nieuwsmediaboodschappen! beïnvloedt! hoe! tolerant! iemand! is! ten! aanzien!van!etnische!minderheden!in!Nederland.!Verwacht!wordt!dat!iemand!die!meer! blootgesteld! is! aan! gedifferentieerde! nieuwsboodschappen,! intoleranter! en! negatiever! aankijkt! tegenover! etnische! minderheden! in! de! Nederlandse! samenleving.! Met! gedifferentieerde!nieuwsboodschappen!worden!nieuwsboodschappen!van!verschillende! media!zoals!kranten,!televisie!en!internet!bedoeld.!De!onderzoeksvraag!luidt!als!volgt:! !
) Is) er) een) relatie) tussen) de) mate) van) ) blootstelling) aan) gedifferentieerde) ) nieuwsmediaboodschappen) en) tolerantie) ten) aanzien) van) etnische) ) minderheden)in)Nederland?)
!
Deze! vraag! is! relevant! omdat! de! studies! naar! media! representaties! van! etnische! minderheden! gedomineerd! worden! door! inhoudsanalyses! en! discoursanalyses! met! de! vraag!hoe!minderheden!in!de!verschillende!media!worden!gerepresenteerd!(Lubbers!et! al,!1998,!Ter!Wal,!2004).!Het!effect!van!de!representaties!op!de!publieke!opinie!is!echter! in!Nederland!nog!niet!empirisch!getoetst.!Deze!scriptie!combineert!onderzoeken!over!de! representatie! van! etnische! minderheden! in! Nederland! met! theorieën! over! de! invloed! van! representaties! op! publieke! opinie! aan! de! hand! van! agenda)setting! en! framing.! De! combinatie!van!deze!onderzoeken!wordt!kwantitatief!getoetst!aan!de!hand!van!data!uit! het!Nationaal!Kiezers!Onderzoek!(NKO)!2010.!Maatschappelijk!is!het!ook!een!relevante! vraag! omdat,! zoals! eerder! geschetst,! confrontaties! in! de! multiculturele! samenleving! steeds! meer! voorkomen.! Er! lijkt! in! Nederland! en! andere! westerse! landen! een! verandering! te! hebben! plaatsgevonden! in! de! publieke! opinie! omtrent! etnische! minderheden.! Dit! uit! zich! onder! andere! in! de! stijgende! steun! voor! antimigranten! partijen!in!WestZEuropa!(Boomgaarden!en!Vliegenthart,!2007).!
Om!de!onderzoeksvraag!te!beantwoorden!wordt!er!in!de!tweede!paragraaf!aan!de!hand! van! de! representatieZ! en! beeldvorming! theorie! van! Hall! (1995;1996)! uitgelegd! wat! er! bedoeld! wordt! met! representaties! en! beeldvorming! en! de! macht! van! deze! representaties.! De! cultivatietheorie! van! Gerbner! (1996)! die! de! invloed! van! media! representaties!op!de!publieke!opinie!en!houdingen!in!de!samenleving!laat!zien,!wordt! uiteen!gezet.!Aan!de!hand!van!de!concepten!agenda)setting)en!framing!wordt!de!invloed! van! de! media! op! het! publiek! geanalyseerd.! In! de! tweede! paragraaf! wordt! er! ook! uitgelegd!waarom!er!voor!Nederland!is!gekozen!als!casus!en!er!wordt!gekeken!naar!de! manier! waarop! etnische! minderheden! in! Nederland! gerepresenteerd! worden.! Ook! wordt! het! belang! van! het! onderscheid! tussen! verschillende! soorten! nieuwsmedia! als! publieke!en!commerciële!media!en!geschreven,!internet!en!televisie!media!aangetoond.! In! de! derde! paragraaf! wordt! de! data! en! methode! van! het! empirisch! onderzoek! uiteen! gezet!en!worden!de!variabelen!geoperationaliseerd.!In!de!vierde!paragraaf!wordt!aan!de! hand! van! data! uit! het! Nationaal! Kiezers! Onderzoek! (NKO)! 2010! de! relatie! tussen! de! blootstelling! aan! gedifferentieerde! nieuwsmedia! en! de! tolerantie! ten! aanzien! van! etnische!minderheden!in!Nederland!empirisch!getoetst.!In!de!vijfde!en!laatste!paragraaf! worden!er!kanttekeningen!en!discussiepunten!bij!het!onderzoek!besproken.!
*
§2*Theoretisch*kader* *
Om! de! invloed! van! mediagebruik! op! (in)tolerantie! ten! aanzien! van! etnische! minderheden! te! kunnen! analyseren! is! het! ten! eerste! belangrijk! om! het! concept! en! de! macht! van! representaties! in! het! proces! van! beeldvorming! te! conceptualiseren.! Ten! tweede! wordt! er! gekeken! naar! literatuur! over! hoe,! waar! en! wanneer! etnische! minderheden!in!de!Nederlandse!media!gerepresenteerd!worden.! * §2.1*Representatie*en*beeldvorming* * Beeldvorming!is!het!proces!waarbij!aan!de!hand!van!afbeeldingen!of!beschrijvingen!van! een!werkelijkheid!een!bepaald!beeld!van!iets!of!iemand!wordt!gereproduceerd!(Malik,! 2001,! 24).! ! Theorie! omtrent! beeldvorming! gaat! uit! van! verschillende! realiteiten! (Hall,! 1996;!Vergeer,!2000).!Stuart!Hall!maakt!een!onderscheid!tussen!een!objectieve!en!een! subjectieve! realiteit.! De! objectieve! realiteit! of! de! "echte"! realiteit! is! de! daadwerkelijke!
wereld! die! zich! buiten! een! individu! afspeelt.! Aan! deze! objectieve! werkelijkheid! wordt! betekenis!gegeven!aan!hand!van!symbolische!realiteiten.!Symbolische!realiteiten!zijn!als! het! ware! beschrijvingen! of! afbeeldingen! van! de! objectieve! realiteit! (Vergeer,! 2000).! Symbolische! realiteiten! kunnen! bestaan! uit! literatuur,! media,! kunst! en! andere! reproducties! van! de! objectieve! werkelijkheid.! Symbolische! realiteiten! creëren! een! subjectieve! realiteit! van! een! individu.! De! subjectieve! realiteit! bestaat! uit! ideeën! en! houdingen!ten!aanzien!van!de!objectieve!realiteit!(Vergeer,!2000).!Media!representaties! (een! vorm! van! symbolische! realiteit)! zijn! uitingen! of! reproducties! van! de! objectieve! realiteit.! Individuen! geven! betekenis! aan! de! objectieve! werkelijkheid! aan! de! hand! van! representaties! in! de! vorm! van! symbolische! realiteiten.! Er! wordt! uitgegaan! van! een! postmodern! idee! dat! de! objectieve! waarheid! niet! gekend! kan! worden! buiten! de! representaties!ervan!in!de!symbolische!realiteit!(Hall,!1996).!Representaties!produceren! hiermee! als! het! ware! een! eigen! nieuwe! "werkelijkheid"! die! zich! uit! in! de! subjectieve! realiteit.!Figuur!1!geeft!het!beeldvormingsproces!weer.!! ! ! ! ! Het!beeldvormingsproces!is!een!wisselwerking!tussen!de!drie!verschillende!realiteiten.! De! subjectieve! realiteit! is! een! vervormde! versie! van! de! objectieve! realiteit.! In! dit! communicatieproces!hebben!verschillende!symbolische!realiteiten!een!mediërende!rol! in!het!overbrengen!van!de!objectieve!realiteit!(Vergeer,!2000,!10).!Nieuwsmedia!wekken! de!indruk!objectief!te!zijn!en!de!juiste!of!feitelijke!kijk!op!de!wereld!te!geven.!Dit!wordt! ook!wel!de!illusie!van!de!objectiviteit!genoemd!(Devroe,!2007,!16).!Een!journalist!kan! proberen!nieuws!objectief!te!verslaan!maar!door!het!bovengenoemde!proces!en!onder! andere! selectie! en! framing! zal! er! een! altijd! een! vertekening! plaatsvinden! in! de! subjectieve!realiteit!ten!aanzien!van!de!objectieve!realiteit.!! * Subjectieve!realitiet!(Publiek)! Symbolische!realiteit!(Media,!kunst,!literatuur!etc.)! Objectieve!realiteit! Figuur*1:*Beeldvorming*
§2.2De*media*als*weerspiegeling*van*de*samenleving** *
Een!belangrijke!theorie!die!de!invloed!van!blootstelling!aan!televisie!op!houdingen!in!de! publieke!opinie!beschrijft!is!de!cultivatie!theorie!van!George!Gerbner.!Deze!theorie!stelt! dat! blootstelling! aan! televisieZmediaboodschappen! een! grote! invloed! heeft! op! houdingen! in! de! samenleving! (Gerbner,! 1998).! Een! veel! voorkomende! kritiek! op! de! cultivatietheorie! is! dat! het! zich! concentreert! op! televisieboodschappen! als! een! homogeen! concept! terwijl! er! een! verschil! blijkt! te! zijn! in! het! effect! van! verschillende! televisiegenres! (Potter! en! Chang,! 1990).! Het! belangrijkste! onderscheid! dat! gemaakt! moet! worden! is! tussen! fictie! en! nonZfictie! op! televisie.! In! deze! scriptie! wordt! daarom! ook!alleen!gekeken!naar!nieuwsmediaboodschappen.!
!
Nieuwsmedia!zoals!kranten!en!televisiejournalen!zijn!voor!veel!mensen!de!enige!bron! waarmee! ze! worden! geïnformeerd! over! wat! er! in! de! wereld! gebeurd.! Hierom! worden! nieuwsmedia!ook!wel!een!venster!op!de!wereld!genoemd!(Hooghe!et!al,!2005;!Devroe,! 2007).!Mensen!van!informatie!voorzien!over!wat!er!in!de!wereld!gebeurd,!in!de!politiek,!! in!de!economie!en!vele!andere!onderwerpen!is!één!van!de!functies!van!de!media!in!de! liberale! democratie! (McNair,! 2012,! 18).! Ideaal! gezien! zouden! de! media! daarom! een! reflectie!van!de!Nederlandse!samenleving!moeten!zijn!(d'Haenens!en!Bink,!2006,!136).! Er! moet! echter! zoals! eerder! vermeld! een! onderscheid! gemaakt! worden! tussen! de! objectieve!werkelijkheid!of!de!'echte!wereld'!en!een!subjectieve!werkelijkheid!(Gerbner,! 1969;!Hall,!1996;!Vergeer,!2000).!De!media!is!erg!machtig!omdat!ze!bepalen!hoe!er!naar! de!samenleving!wordt!gekeken.!Volgens!Van!Dijk!(2000)!komt!dit!omdat!de!media!de! primaire!bron!van!kennis!en!ideologieën!zijn!voor!zowel!elites!als!gewone!burgers.!De! media!bepalen!dus!als!het!ware!de!kwesties!waar!de!bevolking!daarna!een!mening!over! vormt.!! ! In!het!beeldvormingsproces!en!het!beïnvloeden!van!publieke!opinie!zijn!twee!concepten! van!belang.!Agenda)setting)en!framing.!Agenda)setting)gaat!om!de!link!tussen!de!media! agenda! en! de! publieke! agenda.! Wanneer! de! media! veel! aandacht! geeft! aan! een! onderwerp! zal! het! publiek! dit! onderwerp! ook! belangrijker! gaan! vinden! (Scheufele! en! Tewksbury,!2007,!11).!Des!te!meer!mensen!iets!horen!over!een!bepaalde!kwestie!in!de! media! des! te! eerder! zullen! ze! deze! kwestie! bespreken! met! vrienden,! collega's,!
familieleden! etc.! Zo! belandt! een! onderwerp! van! de! media! agenda! uiteindelijk! op! de! publieke! agenda! (D'Haenens! en! Bink,! 2006).! Agenda)setting! heeft! derhalve! met! name! betrekking! op! wat! er! in! de! media! behandeld! wordt! en! de! invloed! van! selectie! op! het! belang!dat!het!publiek!aan!een!onderwerp!hecht.!!
!
Framing! heeft! te! maken! met! hoe! bepaalde! onderwerpen! worden! gepresenteerd! en! de!
invloed!van!de!presentatie!van!onderwerpen!op!hoe!het!publiek!erover!denkt!(Price!en! Tewksbury,! 1997,! 184).! Framing! laat! de! macht! van! de! media! goed! zien! omdat! het! benadrukt! dat! het! gebruik! van! bepaalde! frames! in! het! presenteren! van! nieuws! beïnvloedt! hoe! er! door! het! publiek! over! dit! nieuws! gedacht! wordt.! Frames! zijn! een! conceptueel! raamwerk! die! de! media! maar! ook! individuen! gebruiken! om! nieuws! en! informatie!te!selecteren,!interpreteren!en!te!evalueren!(Neuman!et!al,!1992,!60).!Entman! definieert!framing)als!volgt:!"To)frame)is)to)select)some)aspects)of)a)percieved)reality)and)
make)them)more)salient)in)a)communicating)text,)in)such)a)way)as)to)promote)a)particular) problem) definition,) causal) interpretation,) moral) evaluation) and) /or) treatment) recommendation)(Entman,!1993,!52).!Deze!definitie!van!framing!bevat!vier!verschillende!
kenmerken.)Ten!eerste!zorgt!een!frame!voor!de!definitie!van!een!bepaald!probleem.!Ten! tweede!geeft!het!de!oorzaken!van!een!probleem!aan.!Ten!derde!zit!er!in!een!frame!een! moreel! oordeel! over! een! probleem.! Als! laatste! geeft! een! frame! soms! nog! oplossingen! voor! een! probleem.! Een! ander! belangrijk! aspect! van! de! macht! van! framing) is! de! herhaling!van!frames.!Herhaling!van!frames!zorgen!ervoor!dat!nieuws,!op!een!bepaalde! manier! geframed,! bij! mensen! in! het! geheugen! komt! te! zitten.! Hierdoor! kan! een! frame! een!dominant!frame!worden!en!als!een!algemeenheid!worden!beschouwd!(Neuman,!et! al,!1993;!Price!en!Tewksbury,!1997).!!
!
Nieuws!kan!op!veel!verschillende!manieren!worden!geframed.!Semetko!en!Valkenburg! (2000)! onderscheiden! vijf! vaak! voorkomende! frames:! Het! conflict! frame:! Dit! frame! benadrukt! het! conflict! tussen! groepen! of! individuen.! Het! human) interest) frame:! Dit! frame! maakt! onderwerpen! persoonlijker! of! emotioneler.! Het! responsibility) frame:! Dit! frame!kijkt!naar!wat!de!oorzaken!van!een!probleem!zijn!en!welke!groepen,!instituties!of! individuen! er! verantwoordelijk! voor! zijn.! Het! economic) consequences! frame:! Hierbij! wordt!voornamelijk!gekeken!naar!de!economische!gevolgen!van!een!probleem!voor!het! publiek.! Als! laatste! wordt! het! morality)frame! genoemd,! dit! frame! benadert! problemen!
vanuit! een! religieuze! of! morele! visie.! Al! deze! soorten! frames! hebben! invloed! op! de! publieke! opinie! rondom! nieuwsonderwerpen.! Er! ligt! daarmee! een! grote! macht! bij! journalisten!om!de!publieke!opinie!te!beïnvloeden.!!
!
Van!Dijk!(2000)!stelt!dat!de!macht!van!de!media!op!het!gebied!van!beeldvorming!over! etnische! minderheden! extra! groot! is! vanwege! een! aantal! redenen.! Ten! eerste! komen! veel!autochtonen!meerderheden!weinig!in!contact!met!etnische!minderheden!waardoor! het!beeld!dat!in!de!media!geschetst!wordt!al!snel!gezien!wordt!als!de!waarheid.!Etnische! minderheden!hebben!zelf!vaak!niet!genoeg!macht!om!een!ander!geluid!te!laten!horen!in! de! dominante! media.! Ten! tweede! benadrukt! Van! Dijk! dat! veel! autochtone! meerderheden!geen!andere!bronnen!dan!de!media!hebben!om!hun!beeld!over!etnische! minderheden!te!bepalen!(Van!Dijk,!2000,!37).!!
!
!§2.3Nederland* *
De! Nederlandse! samenleving! wordt! steeds! meer! multicultureel! (Lubbers! et! al,! 1998;! d'Haenens!en!Koeman,!2005).!Uit!gegevens!van!het!Centraal!Bureau!voor!de!Statistiek! (CBS)!blijkt!dat!3.5!miljoen!van!de!16.8!miljoen!inwoners!van!Nederland!allochtoon!zijn.! Met! allochtoon! wordt! een! inwoner! bedoeld! die! zelf,! of! waarvan! minstens! een! van! de! ouders! van! nietZNederlandse! afkomst! is! (d'Haenens! en! Koeman,! 2005,! 57).! Twee! miljoen!van!deze!allochtonen!zijn!van!niet!westerse!afkomst.!Het!grootste!deel!van!de! niet! westerse! allochtonen! in! Nederland! is! van! Marokkaanse! (374.996)! of! Turkse! (396.414)!afkomst!(CBS,!2014).!!
!
Er! is! gekozen! om! te! kijken! naar! Nederland! omdat! er! in! Nederland! op! het! gebied! van! integratie! dankzij! een! aantal! gebeurtenissen! en! uitgevoerd! beleid! binnen! twintig! jaar! een! verschuiving! heeft! plaatsgevonden! in! de! politiek! en! de! publieke! opinie! (Vliegenthart,! 2007).! In! bijna! alle! westerse! landen! staat! integratie! en! immigratie! tegenwoordig! hoog! op! de! publieke! en! de! politieke! agenda.! Nederland! stond! aan! het! begin!van!de!jaren!negentig!in!de!wereld!bekend!als!een!erg!tolerant!land!en!het!beleid! dat! werd! gevoerd! was! gericht! op! het! ideaal! van! de! multiculturele! samenleving! (Roggeband! en! Vliegenthart,! 2007).! Begin! jaren! negentig! veranderde! dit! beeld! langzamerhand! toen! verschillende! politici! vraagtekens! ! begonnen! te! zetten! bij! deze!
multiculturele! samenleving.! Ook! veranderde! de! publieke! opinie! rondom! etnische! minderheden! in! Nederland! in! deze! tijd! (Lubbers! et! al,! 1998,! 415)! Een! aantal! gebeurtenissen!in!het!begin!van!de!21e!eeuw!versterkte!deze!verandering!in!de!publieke! opinie!en!in!het!politieke!debat.!Zo!hebben!de!aanslagen!in!New!York!op!11!september! 2001! een! grote! impact! gehad! op! de! houdingen! ten! aanzien! van! vooral! Islamitische! minderheden! in! westerse! landen.! Daarnaast! heeft! de! opkomst! en! moord! van! Pim! Fortuyn!alsmede!de!!moord!op!Theo!van!Gogh!het!debat!over!integratie!en!immigratie!in! Nederland! veranderd! (Roggebrand! en! Vliegenthart,! 2007).! Ook! het! beleid! ten! aanzien! van! integratie! van! etnische! minderheden! in! Nederland! is! in! de! afgelopen! twintig! jaar! veranderd.! Waar! het! integratiebeleid! in! de! jaren! tachtig! en! begin! jaren! negentig! vrijblijvend! was! en! gericht! op! de! multiculturele! samenleving! is! het! huidige! beleid! gericht! op! de! assimilatie! van! minderheden! in! de! Nederlandse! samenleving.! Etnische! minderheden! moeten! zich! aanpassen! aan! de! "Nederlandse"! cultuur! (d'Haenens! en! Koeman,!2005).!!
!
Nederland!is!een!typical)case)(Seawright!en!Gerring,!2008,!299).!Een!typical)case)!is!een! casus!die!zich!bij!uitstek!leent!voor!het!testen!van!een!theorie,!in!dit!geval!de!theorieën! over! de! invloed! van! beeldvorming! en! representaties! op! publieke! opinie.! Nederland! is! ook! een! typical) case) omdat! Nederland! representatief! is! voor! WestZEuropese! landen! (Seawright! en! Gerring,! 2008.! 299).! Nederland! lijkt! in! vele! opzichten! vanwege! de! verandering!in!publieke!opinie!en!beleid!ten!aanzien!van!etnische!minderheden!op!een! uitvergroting!van!trends!die!in!heel!West!Europa!zichtbaar!zijn!(Vliegenthart,!2007,!1).! Ook!hebben!de!eerder!genoemde!aanslagen!en!gebeurtenissen!een!impact!gehad!op!heel! WestZEuropa.!Daarom!is!Nederland!een!representatieve!casus!voor!WestZEuropa.! ! Deze!ommekeer!in!de!publieke!opinie!en!het!gevoerde!beleid!wordt!aan!drie!oorzaken! geweid! (Koopmans! et! al,! 2005).! Ten! eerste! worden! daadwerkelijke! gebeurtenissen! genoemd.! De! tweede! oorzaak! is! de! opkomst! van! politieke! leiders! als! Pim! Fortuyn! en! Geert! Wilders.! De! derde! oorzaak! die! genoemd! wordt! is! de! media! die! veel! aandacht! geven!aan!thema's!als!de!gefaalde!multiculturele!samenleving!(Vliegenthart,!2007).!Het! laatste!punt,!de!invloed!van!de!media!op!de!houdingen!in!de!publieke!opinie!ten!aanzien! van!etnische!minderheden!wordt!in!deze!scriptie!verder!onderzocht.!De!ommekeer!die!
gemaakt!is!in!de!publieke!opinie!en!het!beleid!ten!aanzien!van!etnische!minderheden!in! Nederland!maakt!Nederland!een!interessante!!casus!voor!deze!scriptie.! ! §2.4*Representatie*van*etnische*minderheden*in*de*Nederlandse*media* * Om!te!kunnen!analyseren!wat!de!invloed!van!blootstelling!aan!media!is!op!(in)tolerantie! ten!aanzien!van!etnische!minderheden!is!het!van!belang!om!de!toegepaste!media!frames! en!de!onderwerpen!die!behandeld!worden!in!nieuws!rondom!etnische!minderheden!in! Nederland! uiteen! te! zetten.! Er! zijn! in! de! afgelopen! twintig! jaar! verschillende! inhoudsanalyses!van!verschillende!media!uitgevoerd!om!te!kijken!welke!onderwerpen! behandeld!worden!in!het!nieuws!rondom!etnische!minderheden!in!Europa!en!Amerika! (Lubbers!et!al,!1998;!Ter!Wal,!2004;!d'Haenens!en!Koeman,!2005).!In!de!studie!van!Ter! Wal! (2004)! is! aan! de! hand! van! een! kwantitatieve! inhoudsanalyse! onderzocht! wat! de!! verschillende! onderwerpen! die! behandeld! worden! in! nieuws! rondom! etnische! minderheden! in! de! EU! zijn.! De! resultaten! laten! zien! dat! er! een! verschil! is! in! de! behandeling! van! berichtgeving! rondom! etnische! minderheden! en! ander! nieuws.! Zo! worden! er! in! 40%! van! de! nieuwsberichten! rondom! etnische! minderheden! negatieve! onderwerpen!als!criminaliteit,!fundamentalisme,!geweld!en!illegale!migratie!behandeld! (Ter! Wal,! 2004,! 3).! Ook! liet! het! onderzoek! van! Ter! Wal! zien! dat! in! 60%! van! alle! nieuwsberichten!met!een!"etnisch"!thema!er!een!conflict!benadrukt!werd.!In!Nederland! werd! naar! aanleiding! van! de! veranderende! publieke! opinie! ten! aanzien! van! etnische! minderheden!in!de!jaren!negentig!een!eerste!analyse!van!de!representatie!van!etnische! minderheden! in! Nederlandse! kranten! gedaan! (Lubbers! et! al,! 1998).! In! de! periode! van! 1990! tot! 1995! zijn! 8000! krantenartikelen! uit! de) Gelderlander,) de) Telegraaf) en! de)
Volkskrant) geanalyseerd.! Uit! de! resultaten! blijkt! dat! in! 30%! van! de! artikelen! over!
Marokkaanse! en! Turkse! minderheden! het! gaat! om! criminaliteit.! Bij! OostZEuropese! minderheden!zelfs!in!35%!van!de!artikelen.!!!
!
Meer! recent! hebben! Ter! Wal,! d'Haenens! en! Koeman! (2005)! gekeken! een! aantal! nationale! en! regionale! dagbladen! in! Nederland! en! kwamen! in! hun! onderzoek! naar! berichtgeving! over! etnische! minderheden! in! Nederlandse! kranten! tot! soortgelijke! resultaten:! Het! meest! voorkomende! onderwerp! in! berichtgeving! rondom! etnische! minderheden!is!criminaliteit!maar!ook!andere!negatieve!onderwerpen!zoals!geweld!en!
fundamentalisme! komen! relatief! vaak! voor.! Ook! constateerde! ze! een! verschil! in! kwaliteitskranten! en! populaire! kranten.! In! 54%! van! alle! nieuwsberichten! met! een! "etnisch"!thema!in!kwaliteitskranten!ging!het!om!negatief!nieuws.!Bij!populaire!kranten! ging! het! in! 74%! van! de! nieuwsberichten! om! negatief! nieuws.! Positief! nieuws! in! berichten!met!een!etnisch!thema!kwam!vooral!voor!op!het!gebied!van!sport,!kunst!en! entertainment! (Ter! Wal! et! al,! 2005).! Etnische! minderheden! worden! onder! gerepresenteerd!in!nieuwsberichten!over!politiek!en!beleid!en!komen!zelden!voor!in!de! rol!van!politici!of!beleidsmaker.!Etnische!minderheden!in!het!nieuws!zijn!vaak!het!doel! of! de! ontvangers! van! beleid! maar! worden! niet! genoemd! in! het! politieke! proces! van! beleidsvorming!(Ter!Wal!et!al,!2005,!944).!
!
Naast! onderzoek! naar! de! inhoud! van! nieuwsberichten! over! etnische! minderheden! wordt!er!ook!gekeken!naar!de!aanwezigheid!van!etnische!minderheden!in!de!media!en! in!welke!hoedanigheid!etnische!minderheden!aanwezig!zijn!in!de!media!(Van!Dijk,!2000;! Ter!Wal,!2004;!d'Haenens!en!Koeman,!2005).!Ter!Wal!(2004)!constateert!dat!etnische! minderheden! in! de! media! weinig! het! woord! krijgen! in! verhouding! tot! de! dominante! autochtone! groep.! Zelfs! als! het! gaat! om! items! die! te! maken! hebben! met! etnische! minderheden! zelf.! d'Haenens! en! Koeman! (2005)! hebben! onderzocht! welke! rol! hoofdactoren! in! nieuwsitems! spelen.! Hieruit! blijkt! dat! in! de! meeste! "algemene"! nieuwsitems! politieke! actoren! de! hoofdactoren! zijn.! Wanneer! etnische! minderheden! echter! als! hoofdpersoon! in! een! nieuwsitem! voorkomen! is! dit! meestal! in! de! rol! van! gewone! burger! in! relatie! tot! het! geen! waar! het! item! over! gaat.! Daarnaast! komen! etnische! minderheden! in! de! Nederlandse! media! zelden! voor! als! experts! over! een! onderwerp! (d'Haenens! en! Koeman,! 2005).! Een! andere! conclusie! die! uit! deze! onderzoeken!naar!voren!komt!is!dat!etnische!minderheden!vaak!gepresenteerd!worden! als!een!homogene!groep.!Zo!wordt!er!in!de!Nederlandse!media!vaak!gesproken!van!nietZ westerse! allochtonen.! Deze! term! omvat! zowel! Turkse! als! Marokkaanse! maar! bijvoorbeeld! ook! Nederlanders! met! een! Syrische! of! een! Afghaanse! afkomst.! Hiermee! wordt! een! heterogene! groep! gerepresenteerd! als! een! homogene! groep! waardoor! de! diversiteit!en!de!verschillen!binnen!een!groot!deel!van!de!bevolking!onderbelicht!blijft.!! !
Een!onderbelicht!aspect!in!studies!naar!media!en!etnische!minderheden!is!het!effect!van! de!blootstelling!aan!representaties!van!etnische!minderheden!in!de!media!op!houdingen!
in! de! Nederlandse! samenleving.! Vergeer! (1999;! 2000)! heeft! de! consequenties! van! het! lezen! van! kranten! en! blootstelling! aan! televisie! in! het! algemeen! op! het! ervaren! van! etnische! dreiging! onderzocht! aan! de! hand! van! data! uit! 1995.! Hieruit! kon! worden! geconcludeerd!dat!er!een!relatie!tussen!mediablootstelling!en!het!ervaren!van!etnische! dreiging!bestaat!echter!dit!verband!bleek!erg!zwak!te!zijn.!Er!zijn!verschillen!gevonden! in! blootstelling! aan! de! publieke! omroep! en! de! commerciële! omroep! waarbij! blootstelling!aan!Nederland!3!(Zender!publieke!omroep)!een!negatief!effect!had!op!het! ervaren! van! etnische! dreiging.! Blootstelling! aan! RTL! 4! (commerciële! zender)! zorgden! voor!een!significant!positief!effect!op!het!ervaren!van!etnische!dreiging!(Vergeer,!1999,! 72).!Vergeer!heeft!enkel!gekeken!naar!blootstelling!aan!verschillende!televisiezenders.! Hierbij! werden! dus! ook! drama! en! entertainmentprogramma's! in! meegenomen! welke! een! ander! effect! kunnen! hebben! vanwege! hun! fictieve! en! dramatische! karakter.! Nieuwsmedia!op!televisie!worden!in!deze!scriptie!verder!geanalyseerd.!Vergeer!(2000)! heeft!de!relatie!tussen!blootstelling!aan!dagbladen!ook!onderzocht.!!
!
Algemene!blootstelling!aan!dagbladen!bleek!geen!relatie!met!het!ervaren!van!etnische! dreiging! te! hebben.! Blootstelling! aan! De) Telegraaf! (populaire! krant)! bleek! wel! een! significant!effect!te!hebben!op!het!ervaren!van!etnische!dreiging!maar!blootstelling!aan!
de)Volkskrant)(kwaliteitskrant)!niet!(Vergeer,!2000,!139).!!
!
Uit!de!verschillende!effectonderzoeken!naar!media!gebruik!en!het!ervaren!van!etnische! dreiging!die!door!Vergeer!zijn!uitgevoerd!blijkt!dat!opleidingsniveau!en!leeftijd!ook!een! belangrijke! rol! spelen! in! het! verklaren! van! het! ervaren! van! etnische! dreiging.! Vooral! opleidingsniveau!lijkt!een!groot!deel!van!de!verklaringskracht!over!te!nemen!(Vergeer,! 2000;!Devroe,!2007).!
!
Als!kanttekening!bij!beide!bovengenoemde!studies!noemt!Vergeer!de!beperkingen!van! zijn!data.!Deze!zijn!afkomstig!uit!een!steekproef!van!1500!respondenten!(voor!een!groot! deel! studenten)! uit! Nijmegen.! Vergeer! pleit! daarom! in! zijn! onderzoek! ook! voor! een! landelijke! representatieve! toets! van! de! effecten! van! bloostelling! op! het! ervaren! van! etnische!dreiging.!De!data!in!het!onderzoek!van!Vergeer!komen!uit!1995!en!omdat!het! medialandschap! in! de! wereld! snel! verandert,! is! mediaonderzoek! uit! de! jaren! negentig! waarschijnlijk! niet! meer! toepasbaar! op! de! hedendaagse! Nederlandse! samenleving.! In!
deze! scriptie! wordt! recentere! data! gebruikt! en! wordt! er! gebruikt! gemaakt! van! een! steekproef!uit!de!gehele!Nederlandse!bevolking.!
!
§2.5*Nieuwsmedia* *
In! deze! scriptie! zijn! gedifferentieerde! nieuwsboodschappen! de! belangrijkste! onafhankelijke! variabele.! Met! gedifferentieerde! nieuwsmedia! worden! verschillende! soorten! van! nieuwsmedia! bedoeld! omdat! nieuwsmedia! geen! homogeen! concept! is.! Gedifferentieerde! nieuwsmedia! bestaat! uit! zowel! kranten,! televisienieuws! en! internetnieuws.!!
!
Er!blijkt!een!verschil!te!zijn!in!het!effect!van!televisienieuws,!kranten!en!internetnieuws! op! houdingen! in! de! samenleving! (Vergeer,! 2000).! Televisie! heeft! als! medium! een! veel! groter!bereik!dan!kranten!(Hooghe!et!al,!2005,!8).!Televisie!is!voor!veel!mensen!de!enige! bron!waarmee!ze!zich!laten!informeren!over!de!problemen!in!de!wereld.!Hierdoor!is!de! macht! van! televisie! in! het! vormen! van! de! publieke! opinie! groter! dan! bij! kranten! (Hooghe,! et! al,! 2005).! Televisie! zorgt! voor! een! gecentraliseerde! massa! productie! van! bepaalde!afbeeldingen!en!verhalen!(Gerbner,!1998,).!Daarnaast!is!er!bij!blootstelling!aan! nieuws!op!televisie!minder!sprake!van!zelfselectie!(Gerbner,!1998,!178).!Bij!het!kijken! van! een! journaal! bepalen! de! journalisten! en! de! producenten! wat! het! publiek! te! zien! krijgt!en!het!publiek!kijkt!een!journaal!vaak!volledig!uit.!Bij!het!lezen!van!een!krant!zal! de!lezer!veel!sneller!een!nieuwsbericht!overslaan!dan!bij!een!televisiejournaal.!Hierdoor! is!de!invloed!van!televisienieuws!op!de!publieke!opinie!vaak!nog!groter!dan!bij!kranten.! Televisienieuws!is!echter!geen!homogeen!concept!(Vergeer,!2000).!Kritiek!die!Gerbner! kreeg!op!zijn!cultivatie!analyse!was!gericht!op!hoe!televisie!kijken!geoperationaliseerd! werd!door!Gerbner.!Hij!beschouwde!blootstelling!aan!televisienieuws!in!het!algemeen! als!één!concept.!Er!bleek!echter!een!groot!verschil!te!zijn!in!de!effecten!van!bijvoorbeeld! drama! op! televisie! en! nonZfictie! programma's! op! de! televisie.! Daarnaast! blijkt! er! een! verschil! in! effect! te! zijn! tussen! een! publieke! omroep! en! een! commerciële! omroep! (Vergeer,!2000).!In!deze!scriptie!zal!daarom!ook!gekeken!worden!naar!de!invloed!van! nieuwsmedia! en! niet! naar! drama! en! entertainment! op! televisie.! Ook! wordt! er! een! onderscheid!gemaakt!tussen!de!publieke!en!commerciële!omroep.!!
Sinds!in!de!tweede!helft!van!de!twintigste!eeuw!het!internet!werd!geïntroduceerd!is!er! in! het! medialandschap! het! een! en! ander! veranderd.! Zo! lijkt! het! internet! deels! de! traditionele! media,! waaronder! vooral! veel! kranten,! te! vervangen! (Gaskins! en! Jerit,! 2012).!Nieuws!wordt!tegenwoordig!veelvuldig!gevolgd!op!het!internet.!Dit!gebeurt!op! websites!en!applicaties!van!zowel!de!bekende!media!zoals!kranten!en!televisiezenders! maar!ook!aan!de!hand!van!nieuwe!media!zoals!NU.nl!in!Nederland.!Het!internet!heeft! volgens! sommige! een! groter! effect! of! houdingen! in! de! samenleving! omdat! het! alle! traditionele!media!(Televisie,!krant,!radio)!combineert!(Tewksbury!en!Rittenberg,!2012,! 10).!Daarnaast!heeft!nieuws!op!het!internet!ook!een!groter!bereik!omdat!het!(meestal)! gratis!is!en!voor!iedereen!met!een!computer,!tablet!of!telefoon!met!internet!beschikbaar! is.! Inhoudelijk! blijken! de! nieuwsboodschappen! van! online! nieuwssites! niet! veel! te! verschillen!van!de!traditionele!media.!(Tewksbury!en!Rittenberg,!2012,!41).!Veel!van!de! online! geraadpleegde! nieuwssites! zijn! sites! van! de! traditionele! media! (bijvoorbeeld! Volkskrant.nl! of! NRC.nl).! Bij! onlinenieuwsmedia! is! er! in! nog! sterkere! mate! dan! bij! kranten!sprake!van!zelfselectie.!Mensen!gaan!vaak!opzoek!naar!nieuwsboodschappen!en! slaan!over!wat!ze!niet!interessant!vinden.!Hierdoor!kan!onlinenieuwsmedia!versterkend! werken! op! al! heersende! denkbeelden! en! publieke! opinie! maar! zullen! ze! minder! snel! andere!of!nieuwe!nieuwsboodschappen!doorgeven.!
*
§2.6*Hypotheses* *
Omdat! volgens! de! theorieën! die! behandeld! zijn! nieuwsmedia! invloed! uitoefenen! op! publieke!opinie!en!doordat!berichten!over!etnische!minderheden!vaak!negatief!geladen! berichten! zijn! in! de! Nederlandse! media! is! de! verwachting! van! dit! onderzoek! dat! de! hoeveelheid!blootstelling!aan!nieuwsmedia!mensen!intoleranter!maakt!ten!aanzien!van! etnische! minderheden.! Eerder! onderzoek! heeft! aangetoond! dat! er! een! verschil! in! soorten! nieuwsmediaboodschappen! gemaakt! moet! worden! (Vergeer,! 2000).! Daarom! worden! er! in! deze! scriptie! drie! hypotheses! met! elk! betrekking! op! een! ander! nieuwsmedium!opgesteld.!!
!
De! cultivatietheorie! van! Gerbner! (1998)! stelt! dat! televisie! een! grotere! impact! op! houdingen! in! de! samenleving! heeft! vanwege! de! gecentraliseerde! productie! van! afbeeldingen! en! verhalen! en! het! relatieve! nietZselectieve! gebruik! van! het! medium.!
Hooghe!et!al!(2005)!stelde!daarnaast!dat!televisie!een!groter!publiek!bereikt!dan!andere! media.!Daarom!luidt!de!eerste!hypothese!als!volgt:!
!
1.! Mensen! die! meer! blootgesteld! zijn! aan! televisienieuws! zijn! minder! tolerant! ten! aanzien!van!etnische!minderheden.!
!!
Vanwege! het! verschil! tussen! kwaliteitsmedia! en! populaire! media! in! de! berichtgeving! over! etnische! minderheden! (Ter! Wal,! 2004)! wordt! er! een! onderscheid! gemaakt! in! mensen! die! kwaliteitskranten! lezen! en! mensen! die! populaire! kranten! lezen.! Er! wordt! verwacht!dat!mensen!die!kwaliteitskranten!lezen!toleranter!zullen!zijn!ten!aanzien!van! etnische! minderheden! dan! mensen! die! populaire! kranten! lezen.! De! tweede! hypothese! luidt!daarom!als!volgt:!
!
2.! Mensen! die! kwaliteitskranten! lezen! zullen! toleranter! zijn! ten! aanzien! van! etnische! minderheden!dan!mensen!die!populaire!kranten!lezen.!
!
Omdat!ten!eerste!het!internet!tegenwoordig!een!steeds!dominantere!vorm!van!media!is! geworden!en!mensen!veel!meer!gebruik!maken!van!nieuwsbronnen!op!het!internet!dan! van! de! traditionele! media! en! ten! tweede! representaties! van! etnische! minderheden! op! het!internet!niet!veel!verschillen!met!de!representaties!van!etnische!minderheden!in!de! traditionele! media! (Tewksbury! en! Rittenberg,! 2012)! wordt! verwacht! dat! mensen! die! meer! gebruik! maken! van! internet! nieuwsbronnen! intoleranter! zijn! ten! aanzien! van! etnische!minderheden.!De!derde!hypothese!luidt!als!volgt:! ! 3.!Mensen!die!meer!gebruik!maken!van!internet!nieuwsbronnen!zijn!minder!tolerant!ten! aanzien!van!etnische!minderheden.! ! Deze!drie!hypotheses!zullen!in!deze!scriptie!getoetst!en!geanalyseerd!worden.!Omdat!uit! het! onderzoek! van! Vergeer! (2000)! is! gebleken! dat! veel! verklaringskracht! van! het! gebruik! van! media! op! het! ervaren! van! etnische! dreiging! wordt! overgenomen! door! opleidingsniveau! en! leeftijd! wanneer! deze! variabelen! worden! meegenomen! in! de! analyse! wordt! er! in! deze! analyse! ook! gecontroleerd! op! opleidingsniveau! en! leeftijd.! Daarnaast!wordt!er!ook!nog!gecontroleerd!op!geslacht.!
§3*Data*en*methode* *
De!data!die!in!dit!onderzoek!gebruikt!worden!zijn!afkomstig!uit!het!Nationaal!Kiezers! Onderzoek! (NKO)! van! 2010.! Het! NKO! is! een! onderzoek! dat! data! verzameld! over! de! achtergronden! en! het! stemgedrag! van! kiesgerechtigden! in! de! Nederlandse! bevolking! (CBS).! Het! onderzoek! wordt! altijd! rondom! de! Tweede! Kamerverkiezingen! afgenomen.! Er!is!gekozen!om!gebruik!te!maken!van!de!data!uit!het!NKO!2010!en!niet!uit!2012!omdat! het! NKO! 2010! indicatoren! verschaft! om! de! relatie! tussen! media! en! tolerantie! ten! aanzien! van! etnische! minderheden! te! toetsen! op! een! groot! deel! van! de! Nederlandse! bevolking!(N=2621).!Het!NKO!2010!maakt!onderscheid!in!het!gebruik!van!verschillende! vormen!van!media!zoals!verschillende!kranten,!televisiezenders!en!websites!waardoor! het! mogelijk! is! om! in! de! analyse! dit! onderscheid! te! maken.! Het! NKO! 2010! stelt! ook! vragen!om!tolerantie!ten!aanzien!van!etnische!minderheden!te!operationaliseren.!
!
§3.1*Operationalisering** *
De! afhankelijke! variabele! tolerantie! ten! aanzien! van! etnische! minderheden! is! geoperationaliseerd!aan!de!hand!van!vier!indicatoren.!Deze!indicatoren!zijn!gebaseerd! op!vier!stellingen!uit!het!NKO!2010.!De!vier!stellingen!zijn:!
• De!Nederlandse!cultuur!wordt!bedreigt.!
• Je!kan!alleen!een!echte!Nederlander!zijn!wanneer!je!in!Nederland!geboren!bent.! • Nederlandse!gebruiken!en!tradities!moeten!worden!gewaarborgd.!
• Wanneer! mogelijk! moeten! individuen! die! een! Nederlands! paspoort! ontvangen! een!andere!nationaliteit!opgeven.!!
Respondenten!hebben!bij!alle!stellingen!aangegeven!in!hoeverre!ze!het!er!mee!eens!zijn! aan!de!hand!van!een!vijfZpuntschaal!waarbij!1!staat!voor!"volledig!mee!eens"!en!5!voor! "volledig! mee! oneens".! Een! hogere! score! op! deze! schaal! betekent! derhalve! dat! respondenten! toleranter! zijn! ten! aanzien! van! etnische! minderheden.! Door! middel! van! een! principale! factoranalyse! kan! de! dimensionaliteit! van! de! indicatoren! worden! onderzocht! oftewel! of! de! indicatoren! wel! daadwerkelijk! één! schaal! vormen! (Mortelmans! en! Dehertogh,! 2008).! Uit! de! principale! factoranalyse! blijkt! dat! de! indicatoren!een!unidimensionele!schaal!vormen!(zie!bijlage!1).!De!interne!consistentie!
van!de!variabele!tolerantie!ten!aanzien!van!etnische!minderheden!is!betrouwbaar!met! een!Cronbachs!alfa!van!0,725.!
!
Vanwege!de!partiële!nonZrespons!bij!de!stellingen!rondom!tolerantie!neemt!het!aantal! respondenten! waarvoor! het! tolerantieniveau! kan! worden! gemeten! echter! af! tot! 1603.! Uit!een!nonZrespons!analyse!blijkt!dat!de!nonZrespons!negatief!gecorreleerd!is!aan!het! opleidingsniveau!en!de!leeftijd!(bijlage!2).!Dit!betekent!dat!de!uitkomsten!van!de!analyse! met!de!nodige!voorzichtigheid!moeten!worden!geïnterpreteerd!(zie!paragraaf!5)!!
!
De!belangrijkste!onafhankelijke!variabele!in!het!empirisch!onderzoek!is!de!blootstelling! aan! nieuwsmedia.! Blootstelling! aan! nieuwsmedia! is! geoperationaliseerd! aan! de! hand! van! vragen! met! betrekking! tot! mediagebruik! uit! het! NKO! 2010.! Blootstelling! aan! televisiejournalen!is!gemeten!door!te!vragen!hoe!vaak!mensen!kijken!naar!het!NOS!8!uur! journaal!en!het!RTL4!half!8!journaal.!Er!is!gekozen!voor!deze!twee!journalen!omdat!dit! de! meest! gekeken! televisiejournalen! in! Nederland! zijn.! Het! NOS! 8! uur! journaal! is! een! journaal! van! de! publieke! omroep! en! het! RTL4! half! 8! journaal! van! de! commerciële! omroep.! Respondenten! hebben! een! antwoord! gegeven! op! een! vijfZpuntschaal! waarbij!! één!staat!voor!nooit!en!vijf! voor!bijna!dagelijks.! ! Blootstelling! aan! kranten! is! gemeten! door! te! vragen! welke! krant! de! respondenten! lezen.! Er! wordt! daarbij! een! onderscheid! gemaakt!tussen!kwaliteitskranten!en!populaire!kranten!door!te!kijken!naar!blootstelling! aan!De)Telegraaf)en!aan!de)Volkskrant.)!Er!is!gekozen!voor!deze!twee!dagbladen!omdat!
De)Telegraaf)de!meest!gelezen!populaire!krant!in!Nederland!is!en!de)Volkskrant)een!van!
de! meest! gelezen! kwaliteitskranten! (Nationaal! Onderzoek! Multimedia,! 2014).! Blootstelling! aan! internetnieuws! is! in! deze! scriptie! gemeten! door! te! vragen! naar! hoe! vaak!respondenten!gebruik!maken!van!de!site!NU.nl.)Deze!nieuwssite!is!met!een!bereik! van! 47%! van! de! Nederlandse! bevolking! van! boven! de! 13! jaar! de! meest! populaire! nieuwssite! in! Nederland! (Dutch! Digital! Media! Measurement,! 2014).! Respondenten! hebben! bij! de! hoeveelheid! blootstelling! aan! NU.nl! antwoord! gegeven! op! een! vijfZ puntschaal!waarbij!één!staat!voor!nooit!en!vijf!voor!bijna!dagelijks.!!
!
Uit!het!onderzoek!van!Vergeer!(2000)!is!gebleken!dat!een!deel!van!de!verklaringskracht! van! het! effect! van! blootstelling! aan! media! op! het! ervaren! van! etnische! dreiging! overgenomen! wordt! door! opleidingsniveau! en! leeftijd! wordt! er! in! de! multivariate!
regressieanalyse! gecontroleerd! voor! opleidingsniveau! en! leeftijd.! Er! wordt! ook! gecontroleerd! voor! geslacht.! Opleidingsniveau! is! geoperationaliseerd! door! aan! de! respondenten!te!vragen!wat!hun!hoogst!genoten!opleiding!is.!Dit!wordt!door!het!NKO! 2010!gemeten!op!een!zesZpuntschaal!variërend!van!'bezig!met!het!basisonderwijs'!tot! 'universitaire!opleiding'.!Op!basis!hiervan!wordt!er!de!analyse!een!onderscheid!gemaakt! tussen! laag! en! hoogopgeleid! waarbij! de! laag! opgeleid! staat! voor! basisonderwijs,! middelbaaronderwijs! en! MBO! en! hoogopgeleid! staat! voor! HBO! en! universitair! geschoold.!Leeftijd!wordt!gemeten!in!jaren!en!is!daardoor!een!continue!variabele!van!18! tot!94.!!In!tabel!1!staan!alle!variabelen!uiteen!gezet!met!de!frequenties!en!percentages.! ! Tabel*1:**Beschrijvende*statistieken*van*de*variabelen* Variabelen*! Gem.! Std.! Blootstelling!aan!NOS!8!uur!journaal! 3,49! 1,340! Blootstelling!aan!RTL!half!8!journaal! 2,53! 1,387! NU.nl! 2,37! 1,575! Leeftijd! 45,54! 15,162! !! Pct.! !! de)Volkskrant! 12,1!%! !! De)Telegraaf! 23,6!%! !! Hoogopgeleid! 40,0!%! !! Laagopgeleid! 60,0!%! !! Man! 55,7!%! !! Vrouw! 44,3!%! ! !!
In! de! analyse! worden! er! in! de! verschillende! modellen! steeds! variabelen! toegevoegd.! Door!het!toevoegen!van!variabelen!verandert!de!steekproef!en!raken!er!respondenten! verloren.! Er! is! daarom! gekozen! om! alle! modellen! op! dezelfde! steekproef! (N=911)! te! laten!draaien.!Hierdoor!is!het!beter!mogelijk!om!de!resultaten!te!interpreteren.!Wel!gaat! deze!daling!van!het!aantal!respondenten!ten!koste!van!de!generaliseerbaarheid.!!
§4*Resultaten*en*analyse* !
Omdat! er! gebruik! wordt! gemaakt! van! regressieanalyse! moet! er! voordat! de! regressieanalyse! wordt! uitgevoerd! gekeken! worden! of! de! variabelen! voldoen! aan! de! assumpties! van! lineariteit,! normaliteit,! homoscedasticiteit! en! multicolllineariteit.! De! afhankelijke! variabele! tolerantie! en! de! onafhankelijke! variabelen! blootstelling! aan! het! NOS!8!uur!journaal,!blootstelling!aan!het!RTL!half!8!journaal!en!blootstelling!aan!NU.nl! voldoen!hier!aan!(zie!bijlage!3).!Omdat!de!variabelen!blootstelling!aan!kranten,!geslacht,! opleidingsniveau!hier!niet!aan!voldoen!worden!ze!in!de!analyse!behandeld!als!dummy! variabelen.!! ! Tabel!2!laat!alle!resultaten!uit!de!verschillende!regressieanalyses!zien.!De!analyse!is!in! vijf!modellen!uitgevoerd.!Alle!modellen!zijn!significant!met!een!P!<!0.001,!dit!betekend! dat!de!modellen!geïnterpreteerd!mogen!worden.!Model!1!kijkt!naar!de!relatie!tussen!de! blootstelling! aan! televisienieuws! en! de! tolerantie! ten! aanzien! van! etnische! minderheden.! Er! wordt! daarbij! een! onderscheid! gemaakt! tussen! de! commerciële! en! publieke!omroep.!Model!2!kijkt!naar!de!relatie!tussen!de!blootstelling!aan!dagbladen!en! de!tolerantie!ten!aanzien!van!etnische!minderheden.!Model!3!toont!de!relatie!tussen!de! blootstelling! aan! internetnieuws! en! de! intolerantie! ten! aanzien! van! etnische! minderheden.! In! alle! drie! de! modellen! wordt! er! gecontroleerd! voor! opleidingsniveau! leeftijd!en!geslacht.!Model!4!kijkt!ten!slotte!naar!de!relatie!tussen!de!blootstelling!aan!de! verschillende! nieuwsmediaboodschappen! en! de! tolerantie! ten! aanzien! van! etnische! minderheden!gecontroleerd!voor!opleidingsniveau,!leeftijd!en!geslacht.!
!
Uit!de!regressie!resultaten!blijkt!dat!er,!gecontroleerd!voor!opleidingsniveau,!leeftijd!en! geslacht,! een! significant! positief! verband! is! tussen! het! kijken! naar! het! NOS! 8! uur! journaal! en! de! tolerantie! ten! aanzien! van! etnische! minderheden.! Dit! betekent! dat! mensen! die! vaker! naar! het! NOS! 8! uur! journaal! kijken! toleranter! zijn! ten! aanzien! van! etnische! minderheden.! Dit! is! in! strijd! met! de! eerste! hypothese! waarin! verwacht! werd! dat! mensen! die! meer! blootgesteld! zijn! aan! televisienieuws! minder! tolerant! zijn! ten! aanzien!van!etnische!minderheden.!Er!is!wel!een!significant!negatief!verband!tussen!het! kijken! naar! het! RTL! half! 8! nieuws! en! de! tolerantie! ten! aanzien! van! etnische! minderheden.!Mensen!die!meer!naar!het!RTL!half!8!nieuws!kijken!zijn!minder!tolerant!!
Tabel*2:*Relatie*tussen*media*blootstelling*en*tolerantie*ten*aanzien*van*etnische*minderheden!
Onafhankelijke! variabelen!
Model!1! Model!2! Model!3! Model!4! !
Blootstelling!aan! NOS!8!uur!journaal! ! Blootstelling!aan! RTL4!half!8!nieuws! 0,079***! (0,020)! ! Z0,066***! (0,017)! –! ! ! –! ! 0,069***! (0,019)! ! Z0,045**! (0,017)! ! ! de!Volkskrant!! –!! ! 0,537***! (0,076)! ! 0,505***! (0,076)! ! De!Telegraaf! –! Z0,271***! (0,056)! !! Z0,244***! (0,056)! ! NU.nl! –! –! 0,013! (0,017)! 0,014! (0,016)! ! Opleidingsniveau! ! Leeftijd! ! Geslacht!(Man!=!1)! ! Constante! 0,495***! (0,050)! Z0,005*! (0,002)! Z0,224***! (0,049)! 2,733***! (0,098)! 0,396***! (0,051)! Z0,002! (0,002)! Z0,208***! (0,048)! 2,774***! (0,081)! 0,521***! (0,051)! Z0,002***! (0,002)! Z0,221! (0,051)! 2,663***! (0,100)! 0,371***! (0,051)! Z0,004*! (0,002)! Z0,221***! (0,048)! 2,717***! (0,107)! ! N! 911! 911! 911! 911! ! R2! 0,146! 0,187! 0,118! 0,204! ! *!p!<!0,05;!**!p!<!0,01;!***!p!<!0,001!(tweezijdig).! Coëfficiënten!zijn!ongestandaardiseerde!Bèta’s.!! Standaardfouten!tussen!haakjes.! ! ! !
ten! aanzien! van! etnische! minderheden.! De! eerste! hypothese! dat! mensen! die! meer! blootgesteld! zijn! aan! televisienieuws! intoleranter! zijn! ten! aanzien! van! etnische! minderheden! kan! daarom! worden! aangenomen! voor! het! RTL! half! 8! nieuws! maar! niet! voor!het!NOS!8!uur!journaal.!Deze!bevindingen!zijn!in!lijn!met!de!kritieken!van!Potter!en! Chang!(1990)!en!Vergeer!(2000)!op!Gerbner!zijn!cultivatietheorie!omdat!ze!een!verschil! in!effect!laten!zien!tussen!de!commerciële!en!de!publieke!omroep.!!
!
De!tweede!hypothese!die!stelt!dat!mensen!die!kwaliteitskranten!lezen!toleranter!zijn!ten! aanzien! van! etnische! minderheden! dan! mensen! die! populaire! kranten! lezen! wordt! bevestigd.! Uit! de! regressieanalyse! blijkt! dat! er,! gecontroleerd! voor! opleidingsniveau,! leeftijd!en!geslacht,!een!sterk!positief!verband!is!tussen!het!lezen!van!de)Volkskrant!en! de! tolerantie! ten! aanzien! van! etnische! minderheden.! Daarentegen! is! er! een! negatief! verband!tussen!het!lezen!van!De)Telegraaf)en!de!tolerantie.!Dit!betekent!dat!mensen!die!
de)Volkskrant)lezen!toleranter!zijn!ten!aanzien!van!etnische!minderheden!in!Nederland!
en! mensen! die! De) Telegraaf) lezen! intoleranter! zijn.! Deze! effecten! zijn! significant! gecontroleerd!voor!opleidingsniveau,!leeftijd!en!geslacht.!!
!
In! het! derde! model! is! de! invloed! van! internetnieuws! op! tolerantie! ten! aanzien! van! etnische!minderheden!getoetst.!Er!blijkt,!gecontroleerd!op!opleidingsniveau,!leeftijd!en! geslacht,!geen!significant!verband!te!zijn!tussen!hoeveelheid!blootstelling!aan!NU.nl!en! tolerantie!ten!aanzien!van!etnische!minderheden.!Er!kan!daarom!niet!gesproken!worden! van! een! relatie! tussen! blootstelling! aan! internetnieuws! en! tolerantie! ten! aanzien! van! etnische!minderheden.!De!derde!hypothese!die!stelt!dat!mensen!die!meer!blootgesteld! zijn! aan! internetnieuwsboodschappen! minder! tolerant! zijn! ten! aanzien! van! etnische! minderheden! moet! dus! worden! verworpen.! Deze! bevindingen! zijn! wel! in! lijn! met! de! theorie!van!Tewskbury!en!Rittenberg!(2012)!dat!blootstelling!aan!internetnieuwsmedia! vanwege! de! hoge! mate! van! zelfselectie! niet! snel! denkbeelden! en! publieke! opinie! zal! veranderen.)
!
In! het! vierde! model! zijn! alle! verschillende! vormen! van! blootstelling! aan! nieuwsmediaboodschappen!in!de!regressieanalyse!meegenomen.!Het!opnemen!van!alle! media!en!het!toevoegen!van!de!controlevariabelen!zorgt!voor!een!flinke!toename!in!de! verklaringskrant!van!het!model.!De!R2!van!het!laatste!model!is!0,204.!Dit!betekent!dat!
het! model! 20,4%! van! de! variantie! in! de! variabele! tolerantie! ten! aanzien! van! etnische! minderheden! in! Nederland! verklaart.! Alle! drie! de! controlevariabelen! hebben! een! significante! samenhang! met! de! tolerantie! ten! aanzien! van! etnische! minderheden.! Opleidingsniveau!heeft!een!positieve!samenhang!met!tolerantie.!Dat!betekent!dat!hoger! opgeleiden!toleranter!ten!aanzien!van!etnische!minderheden!zijn!dan!lager!opgeleiden.! Leeftijd! heeft! een! significant! negatief! effect! op! tolerantie.! Dit! betekent! dat! oudere! mensen! minder! tolerant! zijn! ten! aanzien! van! etnische! minderheden! dan! jongeren.!! Geslacht!heeft!negatieve!samenhang!met!tolerantie.!Omdat!vrouw!gecodeerd!is!als!0!en! man! als! 1! betekent! dit! dat! vrouwen! toleranter! zijn! ten! aanzien! van! etnische! minderheden!dan!mannen.!De!hoeveelheid!blootstelling!aan!NU.nl!is!het!vierde!model! niet!significant!en!mag!dus!niet!geïnterpreteerd!worden.!De!variabelen!blootstelling!aan! het! NOS! 8! uur! journaal,! RTL! half! 8! journaal,! de) Volkskrant) en! De) Telegraaf) ! tonen! gecontroleerd! voor! opleidingsniveau,! leeftijd! en! geslacht! nog! altijd! een! significant! verband.! Er! blijken! dus! verschillende! relaties! te! bestaan! tussen! verschillende! nieuwsmediaboodschappen.!Zoals!Potter!en!Chang!(1990)!al!aantoonden!in!hun!kritiek! op! de! cultivatietheorie! van! Gerbner! kan! er! niet! gesproken! worden! van! een! algemeen! effect! van! de! blootstelling! aan! nieuwsmedia! op! de! tolerantie! ten! aanzien! van! etnische! minderheden!omdat!verschillende!soorten!media!verschillende!resultaten!laat!zien.! *
§5*Conclusie*en*discussie* *
In! deze! scriptie! is! de! relatie! tussen! de! blootstelling! aan! gedifferentieerde! nieuwsmediaboodschappen! en! de! tolerantie! ten! aanzien! van! etnische! minderheden! in! Nederland!onderzocht.!Etnische!minderheden!worden!in!de!Nederlandse!media!(krant,! televisie! en! internet)! vaak! negatief! gerepresenteerd.! Zo! wordt! er! in! de! berichtgeving! over! etnische! minderheden! relatief! vaak! over! criminaliteit! gesproken.! Omdat! de!! cultivatietheorie!van!Gerbner!stelt!dat!televisieboodschappen!een!grote!invloed!hebben! op! de! publieke! opinie! en! de! representatietheorie! van! Hall! stelt! dat! representaties! belangrijk!zijn!in!het!proces!van!beeldvorming!in!de!publieke!opinie!wordt!er!verwacht! dat! de! blootstelling! aan! nieuwsmediaboodschappen! invloed! heeft! op! de! tolerantie! ten! aanzien! van! etnische! minderheden! in! Nederland.! Deze! relatie! is! onderzocht! in! de! regressieanalyse! waaruit! gebleken! is! dat! er! een! relatie! is! tussen! de! blootstelling! aan! kranten,! televisie! en! internetnieuws! en! de! tolerantie.! Er! kan! echter! niet! gesproken!
worden! van! een! algemeen! effect! van! de! blootstelling! aan! nieuwsmediaboodschappen! omdat! de! blootstelling! aan! verschillende! nieuwsmedia! soms! negatieve! en! soms! positieve! effecten! oplevert.! Daarom! is! er! een! onderscheid! gemaakt! in! verschillende! soorten! nieuwsmediaboodschappen! zoals! een! commercieel! televisiejournaal! en! een! journaal!van!de!publieke!omroep!of!een!kwaliteitskrant!en!een!populaire!krant.!!Zo!heeft! het! lezen! van! een! kwaliteitskrant! een! positief! effect! op! de! tolerantie! ten! aanzien! van! etnische! minderheden! terwijl! het! lezen! van! een! populaire! krant! een! negatieve! samenhang!toont!met!de!tolerantie.! ! Bij!de!resultaten!moeten!een!aantal!kanttekeningen!gezet!worden.!Zoals!eerder!vermeld! is!er!sprake!van!een!hoge!nonZrespons!die!negatief!gecorreleerd!is!aan!opleidingsniveau! en!leeftijd.!Dit!betekent!dat!laag!opgeleiden!en!jongeren!vaker!niet!geantwoord!hebben! op!één!van!de!variabelen.!Deze!respons!bias!zorgt!ervoor!dat!de!resultaten!minder!goed! te!generaliseren!zijn!naar!de!Nederlandse!bevolking.! !
Er! is! in! deze! scriptie! bewust! gekozen! om! een! steekproef! te! nemen! uit! de! gehele! Nederlandse!populatie!en!geen!onderscheidt!te!maken!tussen!etnische!minderheden!en! de! autochtone! meerderheid! in! Nederland.! Dit! is! gedaan! omdat! etnische! minderheden! ook! een! tolerante! of! intolerante! houding! kunnen! aannemen! tegen! andere! etnische! minderheden.!Door!alleen!te!kijken!naar!de!tolerantie!van!de!autochtone!meerderheid!in! Nederland!zou!deze!hele!groep!worden!uitgesloten.!Wel!kan!er!hierdoor!en!vertekening! in! de! resultaten! ontstaan! doordat! etnische! minderheden! bij! het! beantwoorden! van! de! vragen!het!idee!hebben!dat!het!over!hunzelf!gaat.!
!
Aan!de!hand!van!de!multivariate!regressieanalyse!kan!worden!aangenomen!dat!er!een! relatie!is!tussen!blootstelling!aan!bepaalde!nieuwsmediaboodschappen!en!tolerantie!ten! aanzien! van! etnische! minderheden.! Er! kan! aan! de! hand! van! deze! methode! van! onderzoek! echter! niets! gezegd! worden! over! het! causale! mechanisme.! Het! is! immers! goed! mogelijk! dat! mensen! die! tolerant! zijn! ten! aanzien! van! etnische! minderheden! er! voor!kiezen!om!de)Volkskrant!te!lezen,!terwijl!intolerante!mensen!kiezen!voor!het!lezen! van! De) Telegraaf.! Om! het! daadwerkelijke! oorzaakZgevolg! mechanisme! tussen! de! blootstelling! aan! nieuwsmedia! en! tolerantie! ten! aanzien! van! etnische! minderheden! te! onderzoeken!zou!er!experiment!uitgevoerd!kunnen!worden,!waarin!een!aantal!groepen!
worden! onderscheiden! op! basis! van! nieuwsmediagebruik.! Zo! zouden! er! drie! groepen! onderscheiden! kunnen! worden! waarbij! een! willekeurige! groep! mensen! een! gratis! abonnement!op!de)Volkskrant)krijgt,!een!andere!groep!een!abonnement!op!De)Telegraaf)! en!een!derde!(controle)groep!geen!enkel!abonnement.!Dit!zou!in!een!vervolgonderzoek! uitgevoerd!kunnen!worden.!!!
!
Dat! verschillende! nieuwsmedia! een! effect! hebben! op! de! publieke! opinie! lijkt! naar! aanleiding! van! verschillende! mediaZeffect! onderzoeken! in! de! afgelopen! decennia! zeer! waarschijnlijk.! Deze! scriptie! heeft! getracht! een! bijdrage! te! leveren! aan! dit! debat! door! aan!te!tonen!dat!blootstelling!!aan!verschillende!nieuwsmedia!een!verband!heeft!met!de! tolerantie! van! mensen! ten! aanzien! van! etnische! minderheden! in! Nederland.! Naast! de! wetenschappelijke! bijdrage! die! deze! scriptie! getracht! te! leveren! heeft! kan! het! maatschappelijk! ook! een! bijdrage! leveren.! Dit! onderzoek! laat! zien! dat! journalisten! en! nieuwsmediabronnen,! door! gebruik! te! maken! van! frames! aan! de! hand! van! representaties! en! door! bepaalde! dingen! wel! of! niet! op! de! media! agenda! te! zetten! een! belangrijke!schakel!zijn!in!het!proces!van!beeldvorming!rondom!etnische!minderheden.! Daardoor!kan!de!media!invloed!uitoefenen!op!hoe!tolerant!mensen!zijn!ten!aanzien!van! etnische!minderheden.!! * * * * * * * * * * * * * * *
Bibliografie* * Boomgaarden,!H.!G.!en!R.!Vliegenthart!(2007)!Explaining!the!Rise!of!AntiZImmigrant! ! Parties:!The!Role!of!News!Media!Content.!Electoral)Studies,!26(2),!404Z417!!!!! Centraal!Bureau!voor!de!Statistiek!(2014).!CBS)statline:)bevolking:)generatie,)geslacht,) ) leeftijd)en)herkomstgroepering)!Laatst!geraadpleegd!op!15Z05Z2015!van!!.! ! http://statline.cbs.nl/StatWeb/?LA=nl! ! ! ! ! !!!!!!!!!!!! Cottle,!S.!(2000)!Media!research!and!ethnic!minorities:!mapping!the!field.!In:!Cottle,!S.! ! (Eds.)!Ethnic)minorities)and)the)Media)(pp!1Z30).!Buckingham:!Open!University! ! Press!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Devroe,!I.!(2007)!Gekleurd)nieuws?:)De)voorstelling)van)etnische)minderheden)in)het) ) nieuws)in)Vlaanderen.!Gent:!Universiteit!Gent! ! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! d’Haenens,!L.!en!S.!Bink!(2007)!Islam!in!the!Dutch!press:!with!special!attention!to!the! ! Algemeen!Dagblad.!Media,)Culture)&)Society,!29(1),!135–149! ! ! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! d'Haenens,!L.!en!J.!Koeman!(2005)!De!blinde!vlek!in!het!nieuws:!multiculturaliteit!in!de! ! Nederlandse!en!Vlaamse!televisieberichtgeving.!In:!Hooghe,!M.,!De!Swert,!K.!en! ! Walgrave,!S.!(Eds).!Nieuws)op)televisie.)Televisiejournaals)als)venster)op)de)wereld.! ! (pp.!57Z78)!Leuven:!Acco! ! ! ! ! ! ! !!!!!!!!!!!!!!! Hooghe,!M.,!De!Swer,!K.!en!S.!Walgrave!(2005)!Het!leven!zoals!het!is?!Televisienieuws!en! ! onze!kijk!op!de!wereld.!In:!Hooghe,!M.,!De!Swert,!K.!en!! Walgrave,!S.!(Eds).!Nieuws) ) op)televisie.)Televisiejournaals)als)venster)op)de)wereld.!(pp.!57Z78)!Leuven:!Acco!! Entman,!R.!(1993)!Framing:!Toward!Clarification!of!a!Fractured!Paradigm.!Journal)of) ) Communication)43(4),!51Z58!! ! ! ! ! ! !!!!!! Entzinger,!H.!(2003)!The!Rise!and!Fall!of!Multiculturalism:!The!Case!of!the!Netherlands.! ! In:!Jopke,!C.!en!E.!Morawska!(Eds.)!Toward)Assimilation)and)Citizenship:) ) Immigration)in)Liberal)NationVStates!(pp.!59Z86).!London:!Palgrave!Macmillan!! Gaskins,!B.!en!J.!Jerit!(2012)!Internet!News:!Is!it!a!replacement!for!traditional!media! ! outlets.!The)international)journal)of)Press/Politics)17(2):!190Z213.! ! ! Gerbner,!G.!(1998)!Cultivation!analysis:!An!overview.!Mass)Communication)and)Society) ) 1(3Z4),!175Z!194!! ! ! ! ! ! ! ! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Hall,!S.!(1996)!New!Ethnicities.!In:!Morley,!D.!en!K.!Chen!(Eds.),!Stuart!Hall.!Critical) ) Dialogues)in)Cultural)Studies!(pp.!441Z449).!New!York:!Routledge!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Hall,!S.!(1995)!The!whites!of!their!eyes.!Racist!ideologies!and!the!media.!In!Dines,!G.!en!J.!! ! Humez,!(Eds.),!Gender,)Race)and)Class)in)Media.!Thousand!Oaks,!CA:!Sage!
! Publications! !!!!!!!!!! ! ! ! ! ! ! ! !!!!!!! Koopmans,!R.,!Statham,!P.,!Giugni,!M.,!en!F.!Passy!(2005)!Contested)Citizenship.) ) Immigration)and)Cultural)Diversity)in)Europe.!Minnesota:!University!of!Minnesota! ! Press Lubbers,!M.,!Scheepers,!P.!en!F.!Wester!(1998)!Ethnic!Minorities!in!Dutch!Newspapers! ! 1990Z5!Patterns!of!Criminalization!and!Problematization.!International) ) Communication)Gazette,!60(5),!415Z431 Malik,!S.!(2001)!Representing)Black)Britain.)A)history)of)Black)and)Asian)images)on ) television.!London:!Sage!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! ! !!!!!!!!!!!!! McNair,!B.!(2012)!An)introduction)to)political)communication.)New!York:!Routledge!!! Mortelmans,!D.!en!B.!Dehertogh!(2008)!Factoranalyse.)Leuven:!Acco!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Nationaal!Onderzoek!Multimedia!(2014)!NPM)2014VI/2014VII:)Gemiddeld)bereik)13+)jaar.) ) Laatst!geraadpleegd!op!10Z06Z2015!van!www.nommedia.nl! Neuman,!W.,!Just,!M.!en!A.!Crigler!(1992)!Common)Knowledge.)Chicago:!Chicago! ! University!Press! ! ! ! ! ! ! ! !!!!!!!!!!!! Potter,!W.!en!I.!Chang!(1990)!Television!exposures!measures!and!the!cultivation! ! hypothesis.!Journal)of)Broadcasting)and)Electronic)Media)34(3),!313Z333!!! !!!!!!!!!!!!!!! Price,!V.!en!D.!Tewksbury!(1997)!News!values!and!public!opinion:!A!theoretical! ! account!of!priming!and!framing.!In:!Barett,!G.A.!en!F.J.!Boster!(Eds.)!Progress)in) ) communication)sciences:)Advances)in)persuasion!(pp.!173Z212).)Greenwich:!Ablex!! Roggeband,!C.!en!R.!Vliegenthart!(2007)!Divergent!framing:!The!public!debate!on! ! migration!in!the!Dutch!parliament!and!media,!1995Z2004.!West)European)Politics) ) 30(3),!524Z548!!!!!!!!!! ! ! ! ! ! ! ! !!!!!! Seawright,!J.!en!J.!Gerring!(2008)!Case!Selection!Techniques!in!Case!Study!Research.! ! Political)Research)Quarterly)61(2),!294Z308.!!! ! ! ! ! !!!!!!!!!! Semetko,!H.!en!P.!Valkenburg!(2000)!Framing!European!Politics:!A!Content!Analysis!of! ! Press!and!Television!News.!Journal)of)Communication)50(2),!93Z109!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Ter!Wal,!J.!(2004)!European)day)of!!media)monitoring.)Quantitative)analysis)of)daily)press) ) and)TV)contents)in)the)15)EU)member)states.)Vienna:!EUMC.! ! !!!!!!!!!!!!!!!!!! Ter!Wal,!J.,!d'Haenens,!L.!en!J.!Koeman!(2005)!(Re)presentation!of!ethnicity!in!EU!and! ! Dutch!domestic!news:!a!quantitative!analysis.!Media,)Culture)&)Society)27(6):!937Z ! 950! !! ! ! ! ! ! ! ! ! !!!!!!!!!!!! Tewsksbury,!D.!en!J.!Rittenberg!(2012)!News)on)the)internet:)Information)and)citizenship)
) in)the)21st)century.)Oxford:!Oxford!University!Press! ! ! ! !!!!!!!!! Vergeer,!M.!en!P.!Scheepers!(1999)!Blootstelling!aan!media!en!'subjectief!ervaren! ! etnische!dreiging'.!Een!integrale!analyse.!In:!Shahid,!W.A.!en!P.S.!van!Koningsveld.! ! Beeldvorming)en)interculturele)communicatie)(pp.!61Z77).!Tilburg:!Tilburg! ! University!Press!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! ! ! ! !!!!!!!! Vergeer,!M.,!Lubbers,!M.!en!P.!Scheepers!(2000)!Exposure!to!newspapers!and!attitudes! ! toward!ethnic!minorities:!A!longitudinal!study.!The)Howard)Journal)of) ) Communication)11(2),!127Z143! !!!!!!! ! ! ! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Vergeer,!M.!(2000)!Een)gekleurde)blik)op)de)wereld.)Een)studie)naar)de)relatie)tussen) ) blootstelling)aan)media)en)opvattingen)over)etnische)minderheden.)Amsterdam:! ! Thela!Thesis! ! ! ! ! ! ! ! ! ! Vliegenthart,!R.!(2007)!Immigratie!en!Integratie.!Relaties!tussen!maatschappelijke! ! ontwikkelingen,!parlement,!media!en!steun!voor!antiZimmigratiepartijen!in! ! Nederland.!Tijdschrift)voor)Communicatiewetenschap)35(4),!369Z384! Dutch!Digital!Media!Measurement!(2014)!Dutch)Digital)Media)Measurement)October) ) 2014.)Laatst!geraadpleegd!op!08Z06Z2015!van!www.vinex.nl/resultaten/archief!! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !
Bijlage*scriptie* * Bijlage*1:*Principale*componenten*analyse*+*betrouwbaarheidsanalyse* ! ! ! KMO*en*Bartlett's*Test! KaiserZMeyerZOlkin!Measure!of!Sampling!Adequacy.! ,753! Bartlett's!Test!of! Sphericity! Approx.!ChiZSquare! 1242,874! df! 6! Sig.! ,000! ! ! Communaliteiten! ! Initial! Extraction! ZDe!Nederlandse!cultuur! wordt!bedreigt!! 1,000! ,646! ZJe!kan!alleen!een!echte! Nederlander!zijn!als!je!in! Nederland!geboren!bent! 1,000! ,573! ZNederlandse!waarden!en! tradities!moeten!worden! gewaarborgd!! 1,000! ,467! ZWanneer!mogelijk!moeten! individuen!die!een!Nederlands! paspoort!ontvangen,!een! andere!nationaliteit!inleveren! 1,000! ,518! ! ********************Totale*variantie*verklaard* ! Component! Eigenvalues!
Totaal! %!Variantie! Cumulatief!%!
1! 2,204! 55,093! 55,093! 2! ,687! 17,181! 72,274! 3! ,617! 15,417! 87,691! 4! ,492! 12,309! 100,000! ! ! ! ! ! ! ! !! !
Factorladingen! ! Factorladingen! ZDe!Nederlandse!cultuur!wordt!bedreigt!! ,804! Z!Je!kan!alleen!een!echte!Nederlander!zijn! als!je!in!Nederland!geboren!bent! ,757! Z!Nederlandse!waarden!en!tradities!moeten! worden!gewaarborgd! ,683! Z!Wanneer!mogelijk!moeten!individuen!die! een!Nederlands!paspoort!ontvangen,!een! andere!nationaliteit!inleveren! ,720! ! ! Betrouwbaarheid* variabele*tolerantie! Cronbach's! Alpha! Hoeveelheid! items! ,725! 4! ! ! ! Bijlage*2:*Non*respons*analyse*van*indicatoren*tolerantie* * ! Coëfficiënten*! Model! Ongestandaardiseerde! coëfficiënten!! gestandaardiseer de!!coëfficiënten! t! Sig.! B! Std.!Fout! Bèta! 1! (Constant)! ,567! ,030!! 18,669! ,000! Geslacht! Z,016! ,020! Z,016! Z,811! ,418! Opleidingsniveau! Z,114! ,022! Z,107! Z5,296! ,000! Leeftijd! Z,003! ,001! Z,114! Z5,650! ,000! Afhankelijke!variabele:!Non!Respons!de!Nederlandse!cultuur!wordt!bedreigt! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !
Coëfficiënten! Model! Ongestandaardisee rde!!Coëfficiënten! Gestandaardiseerde! Coëfficiënten! t! Sig.! B! Std.!fout! Bèta! 1! (Constant)! ,566! ,030!! 18,638! ,000! Geslacht! Z,013! ,020! Z,014! Z,679! ,497! Opleidingsniveau! Z,107! ,022! Z,101! Z4,983! ,000! Leeftijd! Z,003! ,001! Z,117! Z5,817! ,000! Afhankelijke!variabele:!Non!Repsons!Je!kan!alleen!een!echte!Nederlander!zijn!als!je! in!Nederland!geboren!bent! ! ! Coëfficiënten! Model! OngestandaardiseZ erde!!Coëfficiënten! Gestandaardiseerde! Coëfficiënten! t! Sig.! B! Std.!fout! Bèta! 1! (Constant)! ,566! ,030!! 18,643! ,000! Geslacht! Z,011! ,020! Z,012! Z,584! ,559! Opleidingsniveau! Z,109! ,022! Z,103! Z5,087! ,000! Leeftijd! Z,003! ,001! Z,117! Z5,830! ,000! Afhankelijke!variabele:!Non!Respons!Nederlandse!waarden!en!tradities!moeten! worden!gewaarborgd! ! Coëfficiënten! Model! OngestandaardiseZ erde!Coëfficiënten! Gestandaardiseerde! Coëfficiënten! t! Sig.! B! Std.!fout! Bèta! 1! (Constant)! ,570! ,030!! 18,779! ,000! Geslacht! Z,012! ,019! Z,013! Z,627! ,531! Opleidingsniveau! Z,109! ,022! Z,103! Z5,071! ,000! Leeftijd! Z,003! ,001! Z,120! Z5,983! ,000! Afhankelijke!variabele:!Non!Respons!Wanneer!mogelijk!moeten!individuen!die!een! Nederlands!paspoort!ontvangen,!een!andere!nationaliteit!inleveren! !
Bijlage*3:*Regressieassumpties * * * * ! ! !
! ! Coëfficiënten*! Model! ! ! Tolerance! VIF! 1! Nu.nl! ,862! 1,161! Hoeveelheid!blootstelling!RTL! half!8!nieuws! ,963! 1,039! Hoeveelheid!blootstelling! NOS!8!uur!journaal! ,817! 1,224! de!Telegraaf! ,955! 1,047! de!Volkskrant! ,897! 1,115! Geslacht! ,954! 1,048! Opleidingsniveau! ,864! 1,158! Age! ,757! 1,321! Afhankelijke!variabele:!Tolerantie! ! * * * !
