Rapport betreffende bijwoning van een aantal bijeenkomsten op het gebied der landbouwdocumentatie te Parijs

(1)

Rapport 1957 -

nr.5-RAPIORT

betreffende bijwoning van een aantal bijeenkomsten op het gebied der landbovwdocumentatie te Parijs

door

T.P. Loosjes en F.AS. Koekebakker.

1957

Centrum v o o r L a n d b o u w d o c u r n e n t a t i e

HO0?DA?S3LIÎIG DOCTJI.UJI'ATIS SIT PÏÏBLIIATI33 VX3 HST MEII3T3RIE VAU LAN3B0ÜÏÏ, VI33SRIJ SU V03D3SLVO0R2I3ÏJETG, • Q-GRAVSÎIHAG3.

(2)

1. Inleiding

2. Chronologische opsomming der werkzaamheden 3. Classificatietheorie

4. Classificatie der landbouwwetenschappen

5. BTieuwe plannen op het gebied van internationale samenwerking tussen landbouwbibliothecarissan en landbouwdocumentalisten 6. Bezoeken aan enige bibliotheken en documentatieinstellingen 7. Enige indruk'cen op hst gebied der automatische

selectiemetho-den voor literatuuronderzoek

8. Snige indrukken op het gebied der reprografie

9. De stand vnn zakan wat batreft auteursrecht in verband met fotocopiëren

10. Algemene documentatieproblemen in het kader der Federation Internationale de Document-.tion

11. Algemene document at ieproblsmen in het kader der U1IS3C0 12. Ruil van bibliografisch materiaal

(3)

> 1

-1. riijiDiiiG.

Eet doel van ds reis :.vaa het bijjonen van ds

volgende.bijeenkom-st ans

1. Commission da Classification jumelle i? 10/63-IA:. LD (internatio-nal e commissie voor de lar-ibou'-'clasaixic^tie)

2. Comité exécutif IAALD (Bestuursvergadering van de International Association of Agricultural Librarians .ml documentalists) 3. i)iv.3rs3 bijeenkomsten i n hst kader der Federation

Internatio-nale 'de Documentation.

Door hst ruimtelijk sn organisatorisch aaneenkoppelen van,een reeks bijeenkomsten op het gebied van dï documentatie in de tweede helft < van september te Parijs, -;;erd tevens een hi'zonder goede gelegenheid geboden ook andere bijeenkomsten mee te maken dan de drie hierboven genoemde. Bovendien kon door een nauwkeurige werkverdeling een aan-tal gelijktijdige bijeenkomsten worden bijgswoond en kon op.deze wij-' .ze een vrij goed beeld verkregen morden van het geheel eri de stand

van zaken op verschillende voor ons. van belang zijnde terreinen. Tevens kon een aantal 'nuttige' contacten v;orden gelegd en sen aantal

bezoeken aan documentatieinstellir.gon gorden gebracht. Voor da ver-dere details van het programma'zij-verwezen naar de Chronologische opsomming der werkzaamheden onder 2. '

Tenslotte kon »vorden vastgesteld dat men allerlage van Franae zijde zijn uiterste beat gedaan heeft' om eon eilander te doen slagen en allo deuren te openen als' da -rtoe da' «èns te kennen gegeven werd.

T.P, Loosjas F.A3. Koekebakker

(4)

2 -2« Chronologische cnsomminK der werkzaamheden.

Zondag 15 sept. Heenreis Maandag 16 sept. Dinsdag 17 sept. Woensdag 18 sept. Donderdag 19 sept, Vrijdag 20 sept. Zaterdag 21 sept, Maandag 23 sept. Dinsdag 24 sept.

A. Vergadering Commissie Classificatie Algemeen B. Vergadering Commissie Auteursreoht FID/A C. Bezoek Bibliothèque Nationale

A. Vergadering gemengde commissie FID/63 + werk-groep Classif.IA\LD

B. Lezing Dr. Sataain over Filmorex A. Openingsbi jeenkotnst FID

B. Vergadering Commissie Mechanische Selectie FID/S

C. Vergadering gemengde commissie FID/63 + werk-groep Classif.IAALD

A. Vergadering gemengde commissie FID/63 + werk-groep Classif.lAALD

B. Bezoek Bibliotheek en Documentâtieafdeling Maison de la Chimie

C. Bezoek Bureau Commission Internationale des Industries Agricoles

D. Bezoek Department of Natural Sciences Unesco E . Bezoek Documentatie afdeling

Soc.An.Rb.Sne-Poulenc.

A. Bestuursvergadering IAALD

B. Bezoek Documentatie afdeling Centre National des Recherches Scientifiques

C* Demonstratie IEM704

D. 2e Bezoek Bureau Commission Internationale des Industries Agricoles

A. B e s t u u r s v e r g a d e r i n g IAALD B. Assemblee g é n é r a l e FLD

A. Vergadering I n t e r n a t i o n a l Advisory Committee Documentation Terminology Pure and Applied

S c i e n c e s (IACDOCTERPAS) van de UN3SC0 B. Bezoek Centre de Documentation de l ' I n s t i t u t

N a t i o n a l e de Recherches Agronomiques, V e r -s a i l l e -s

C. Bezoek B i b l i o t h e e k , Documentatie, F o t o - en F i l m a r c h i e f van h e t M i n i s t e r i e van Landbouw A. Bezoek Documentatie a f d e l i n g van de U s i n e s

R e n a u l t , B i l l a n c o u r t T e r u g r e i s .

(5)

'- " - 3

-3.«„ Çlasp.if i o a t i e t h e p r i e »

r r

3«,1 .„ I n l e i d i n g . " ,.

.Hoewel ogenschijnlijk van slechts indirect balang voor ds classi-,fieùt ie van da landbouw, dient hier vastgslegd ta .-»orden dat, I n d a

.huidige onzekere:constellatie, da tendanzen heersende in da leidende kringen der theoretici dar classificatie vangrots invloed zijn op het belaid dat zij dienen te voeren aan wie da landbouwclasaificatiö-zaken zijn toevertrouwd. Vanuit 'dô hoek van lut theoretische werk kan nl. : een' behoorli jks encsdreringgegsvzn cvordan aan da werkzaamheden .op-hst gebied dar landbouv;clgsiific3tie..D3 probló-man waar da

lanbouw-classificatie momenteel voor staat zijn o.a. A-)?, a Ige me ne UDC ..of .da spe-cialistische classificatie ontworpen 'door Br. S. von Jrauendorfer on voor hst eerat toegepast in .hst Institut International de. 1'Agricul- • tùre ta Roma (kortheidshalve vardar aan te duiden als IIA cla3sifica-.tia) of'beide j B) ontwikkeling van algemene hulpgetalleni C) zoüken

naar een-uniforme notatiswijza;; D ) hoa dient een systeem van teker.3 voor da relaties ont-;;ikkeld ta yordiïi of sal dit eveneens cantraal gs-\ schiedsn. Daze problemen zijn.ailean op te lossen mat aan redelijke

kennis van - e n inzicht in da ontwikkeling dar dingen op hat gabied dar „theoretische classificatie. Ook da krastia van da beoordeling in hoeverre non tijd en geld dient'ts investeren in da ontwikkeling v.n bopealde sectoren bij da UDC dan wel in hat kader dar Ilftclassificatia of in hoeverre men zijn krachten uitsluitendof ookdient te « i j -den aan ds ontwikkeling van ean goed bruikbaar stelsel van trefwoor-den, ook daze beoordeling is volkoman afhankelijk van ean goed inzicht in zaken aangaande da algemene huidige problematiek en da ontwikkelings-fase waarin' zich' het classificàtietheorjtische denken momenteel-be- .

vindt. "••":••'••.;.••.•. ••.".• -Hieronder zal getracht worden aan globale indruk ta gavän van da stand

van zaken op dit gebied, voorzover' dit door de besprekingen die bijge-, woond warden en da. gesprekkenbijge-, dia net da individuele > onderzoekers

af-zonderlijk gehoudan konden worden,.mogelijk geworden is. In da aller-eerste plaats dient te. «ordan vastgesteld dat de :,D03ïf;DIGilconferentis,

v/aar da meest vooraanstaande onderzoekers.op hat gebied'der classifi-catiathaoris aanwezig waren,,algemeen els'uitgangspunt genomen werd. Hat rapport van da voorzitter v;n da commissie i^ID/G (Classificatie algameen) droeg zelfs tot titel ;^prè 3 Dorking'1. Dit rapport v?erd aan

de orde gestelden uit da discussies kwamen enige interessante bij-zonderheden naar vor in. • ••- " .

3.2.' MonphjLëra'rghischa en -nol^hfer ?rchi<sche classificaties De 2a conclusie v.in Dorking dia" luidt "Chare is a general, agreement that the most helpful fora'of classification scheme for information 'retrieval is one which .groups taras into .-sell- defined categories.,

which can be used iudapendent\jm to form compounds and Chitin which

the terms can be.'arranged in hierarchies -«hare this conforms to the recognized structure between them", betekent dat een nieuwe,area is in-geluid en d at de..belangstelling- in i-a grote monohiorarchische classi-ficaties, althans bij deze Dorking-groeperiiag, tanende is. Dit wil niet zeggen dat de-grote monohierarchische classificaties niet meer.bruik- ' baar zijn of dat alle ^?erkz'^amheden daaraan al3 verloren'tijd moéten worden beschouwd, zoals extremisten bij onderlinge besprekingen lieten doorschemeren, maar wal betekent dit dit ds polyhi'lrarchischs systemen, waar men dus alleen net een hiërarchisch verband binnen een

nauw,om-schreven rubriek werkt,.in de naaste toekomst een rol zullen gaan spe-len. De bewerkers van deze specialistische E ••'•stamen interesseert een

(6)

4

-al of niât incorporeren in grots monihierarchische classificaties nau-welijks maar, hetgeen de geringe "bereidheid tot concessies (onderhan-delingen bosbouw-Oxford-classificatia mat UDC) van die zijde begrijpe-lijk maakt. Overal hoort 'men vnn zelfde ontwikkelingen als op het

bos-bouw gebied (zuivel, metallurgi.3, visserij enz.) en bij navraag bleek de houding overal in deze kringen t.o.v. de monohierarchische cl&3si-fic-ties 8 33 van stijgende onverschilligheid. De specialisten, dat is duidelijk, zoeken hun eigen weg^n en het is een feit dat zij daarbij gesteund worden door de ontwikkeling van de systemen voor automatische selectie. Eet ie zelfs zo dat in een van da besprekingen gesteld werd dat nen eerst de ontwikkeling dar automatische systemen (hier zijn dus bedoeld zowel die mat de hand bediend kunnen ?;orden als de machinale) dient af te wachten, respectievelijk te be3tuderon en dat'men asn de hand daarvan de rangschikkingen der parameters dient te kiezen respec-tievelijk te regelen (de Grolier). In de conclusies van "Dorking" wordt niet zover gegaan. HZAV worden de t-*ee ontwikkelingen, die op classificatie gebied en die 09 het gebied der systemen voor "informa-tion retrieval:' beschreven als twee onafhankelijke ontwikkelingen, die

men echter ook in verband met elkaar zal dienen.te bestuderen om een zo efficiënt mogelijke afstemming v^n da verschillende mogelijkheden van combinaties te kunnen bereiken. Zoals tevens en o.i. terecht wordt gestald, is veel te 7;einig onderzoek gedaan om hier al enige richtlij-nen te,kunrichtlij-nen geven.

Een gebied'waar d e grote monohiërarchische classificatiesystemen wél een rol kon worden toegedacht is dat van de algemene gezichtspunten. De Grolier en met hem enige anderen zijn er voorstanders van dat

al-lerlei algemene groepen van b-ïgrippen die in alle rubrieken weer te-rugkomen, zoveel mogelijk uniform ontwikkeld worden (ruimte, tijd, methoden). Dit iu in de grote olaseificaties raed3 gedaan bijv. bij de UDC .00 getallen, de geografische hulpgatallen en de hulpgetallen voor tijd. Sr zijn, echter vercchil"en van mening hoever men hiermee 'ga^n ksn. Ranganathan en de Grolier zijn v.-m mening dat alle

weten-schappen een uniform stel van deze algemene begrippen kunnen gobrui-ken,tc*r//ljlcnndûron\van. oordooi zijn .dat uniformiteit op dit gebied ' v

voor de twao grote groepen wetenschappen (humaniora enerzijds en ex-acte wetenschappen anderzijds) volkomen uitgesloten is.

3^3. Object of ^gezichtspunt

Een ander omstreden punt iss gznn wa toe n^ar speciale classificaties gebaseerd op het object of blijven v;e bij classificaties gebaseerd op het gezichtspunt? Br»-tband en do Grolier zijn van mening dat men meer -" en meer er toe zal overgaan classificaties per object te scheppen, een eoort "object .associaties" dus die zich groeperen om een bepaald ob ject.' Anderen ''daarentegen (w-^ronder uw rapporteur) zijn van mening dat de wetenschap zich voorlopig ongetwijfeld zal blijven organiseren volgens (physiologie, anatomie^ taxonomie,-economie) zolang het onder-wijs steeds en het onderzoek nog veelal een ordening volgens 'gezichts-punt handhaven. 3en belangrijke steun voor het laatste stand'gezichts-punt is ook dat de methoden en de oefening in bepaalde methoden typisch ge-zichtspunt-gebonden zijn.«Het argument dat ia vragen zich dikwijls om een bepaald object grosperen,,lijkt er op te duiden dat man vragen be-doelt die frequenter uit de periferie komen (journalisten, doorgeef-groepen) dan van wetenschappelijke zijde.

3.4., ïïotaties , ' - ' •

Dan is er de kwestie van de notatie. Ia het nodig dat een notatie een weerspiegeling g9eft van de ingebouwde hiërarchie? Deze vraig geldt

(7)

. •••;.;• ' 5

-"natuurlijk zovel voor de grote monohiararchischa classificaties als voor da specialistische. I>a formularies van "Dorking'1 in dazen luidda:

"The possibility of using, within each 'category, purely ordinal no-tation which does not reflect tha hierarchy-of subordinate and•coor-dinate classes, appears to ba of valus and needs.further study", Saast da vraag of dezs functie dus door da r.otstia .varvuld diant ta worden, staat^da vrarg van da ;;h03pitabilit7M van aan notatie en da vraag van

het glbruik djr symbolen (lettars> cijfers, ta kano) tar^ijl ook da

wenselijkheid 'dar uitspraekbsjrhaid door sommigen als aen belangrijk 'punt naar voran 7Jordt gebracht. Ook k"aman ter sprake da problemen dar

normalisatie dar notaties voor alia specialistische classificaties. De algemene indruk is dat deza notatia k.vastie aan secundaire rol spaelt maar dat rfa met aen erfanis van dsbattan zittan, waarin daza zaak nog • als primair gestald wordt.

3»5. Rala-tias.dar. be -rippen

Een and3r;- vraag wa -rover uitvoerig van gadachtan ward gewisseld was die van' de "relation's fondnmantales" d.v.z. de relaties der begrippen .onderling. Voor dazi ralaties zijn namelijk van verschillende zijden

tekensystemen of codesystemen ontwikkeld bijv. door Pages, door Kerve-gant, door hat Amerikaanse Bureau van Octrooien, door Farradane enz. Da wensalijkhaid ward algamaan gevoeld dat hierin eenhoid zou worden' gebracht an man was van mening dat hier een taak voar da F D lag. Voor-dat echter ovar da notatie als zodanig gosprokan kan worden, zal oolc hier allaracrst eon lijst dienen ta worden opgastald van die ralaties tussen begrippen die man algemeen genoeg acht in.alle v/9tenschappen on genormaliseerd ta v/orden. Genaamd aarden begrippen alsj veroorzakend, veroorzaakt door, bainvload door, eerder, later enz. Als meer speciale' relatiebegrippen 7/ardon a;ngahaald eniga voorhadden uit da voor da biologische wetenschappen ontwikkelde ralatia-lijsten van Pages t.w.x antagonisme, waerstand, continu enz.). Ook takans voor bagin en einde van not-'tias zouden hiaronior vollen. Scheele suggereert dat maerdare systemen nodig zullen zijn, evenals'Elias dat reads.'aerdar heeft

voor-gestald. ' • * 3,»6>«i._prffanis?.tia y^.n hst ondarzpak

• Bvenoans van verschillende zijdan vvard als --yens geformuleerd de sa- . menstalling van een literatuurlijst op het.gebied van da thaorie van da classificatie. Speciaal van Duitse zijde ward hierop aangedrongen.

Eraband (A3G) hacft da samenstelling van zulk oen lijst op zich geno-men en zal deze aan ie FID aanbisdan. Dit is van speciaal balang voor het varvolg der onderzoekingen en voor de voorbereiding van de grote "internationale conferantie op dit gabiad in Washington 1£58» Uit de besprakingan van de voorbereidingen voor deze conferentie is al \;el gebleken dat dit de allereerste grota uiteenzetting tutsan alle onder-zoekers op dit gebied zal zijn, :.va,;.r men wil trachten met da

classifi-catie the ore tische' besprakingan definitief uit hat invantari3atie-sta-. dium te komen (zoals da Fransen dit ter conferentie noemden; "chacun

montrant son ours") an ovsr ta gaan tot aen gecoördineerde research op vale vakgebieden, in vele taalgebieden, mat alle ter markt zijnde systemen en voortbouwende op da theoretische grondslagen zoals dia bijv. in Dorking duidelijk naar voran zijn gekomen. Het zal van emi-nent belang zijn dat ook Nederland van dit onderzoek zijn deel krijgt

(zia ook onder 7*3.).

3*7« Wiskunde en terminologie

(8)

- 6 ~ '

resolution ook -even aangestipt wordt, werd door Braband (A3G),die zalf

wiskundige is, betwijfeld als oen juiste wag. Veeleer zal de

philolo-gische benadering onze aandacht dienen te hebben. De kwesties van

ter-minologie, die eerst opgelost dienen te zijn, voordat men aan

classifi-caties zal kunnen beginnen, kwamen dan ook telkens ter sprake. In dit

verband mag zeker «el gewezen worden op het work door Unesco gedaan,

waarvan de resultaten neergelegd zijn in een zeer levenswaardig

rap-port getiteld: "Scientific and technical translating, and other

as-pects of the language problem". Op de terminologie problemen zal.bij

de bespreking van de door Nederland voorgestelde "multipurpose indes:"

worden teruggekomen (zie 5«1«)«

3 . 8 . De r a p p o r t e n van lïanganathan

Tenslotte dient nog t^ morden vermeld de bespreking van twee

uitvoe-rige rapporten die bij de sectie algemene classificatie waren

inge-diend door ds bekende classificatiethéöreticus Ranganathari (India).

Het eerste rapport bevatte drie, uitvoerig omschreven, aanbevelingen

t.w. 1. menboperke zich

-

tot 3 facetten per toegang, 2. de optimale

lengte die het oog van een notatie tegelijk kan overzien is drie

kans, 3. de optimale lengte van een gehele notatie als geheel is 6

te-kena. De vergadering nam deze drie aanbevelingen niet over. Men vroeg

'zich speciaâl'bij d3 2e en 3e af of wel-voldoende rekening gehouden

v/as met het recente onderzoek op het gebied van de physiologie van het

lezen zoals dat in do Verenigde Staten en in Frankrijk gedaan is

res-pectievelijk wordt. Men oordeelde verder dat'regels als de"aanbevolena

nodeloze verstarring betekenden. ' .

Het tweede rapport van Ranganathan handelde over de classificatie van

goederen en diensten speciaal ten behoeve van de uniformiteit en de

normalisatie bij de internationale handel en verkeer (Biens et

servi-ces,; Commodities and sarvices). Speciaal is'gedacht aan

douaneover-oenkomsten en aan beroepenclassificatie. 3r was nog al wat critiek.

Inderdaad blijkt weinig'rekening gehouden'te zijn met het reeds

be-staande bijv. op hst gebied der bouwmaterialen en de classificaties

die Brisch (commerciaal) maakt voor firma's. Opgemerkt moet worden,

dat Brisch geen normalisatie van de terminologie beoogt maar telkens

de classificatie geheel aanpast aande behoeften van zijn

opdracht-gever, üigenlijk is dit voorstal meer voor de commissies die zich op

economisch terrein bewegen. Bovendien wordt er op gewezen dat

aandui-dingen van een en ander reeds bij de classificatie van Brown ta

vin-den zijn.

3.9. Alsyn

Helaas konden v/ij door andere we

riez a scheden dat gedeelte van ds

bij-eenkomsten dat gewijd zou ./orden aan ds notatievoorstellen van de

Gro-lier (methode ALSYIÎ) niet bijwonen, Eén van de msest opvallende

eigen-schappen van deze notaties is iat zij uit letters bestaan en zo

ge-vormd worden dat alle notaties uit3preekbaar zijn. De notaties

heb-ben geen rol in de aanduiding van een of anders hiérarchie.

Onbeperk-te inOnbeperk-tercalatie is mogelijk.

(9)

.

. - 7 -: .,

y

4. Classificatie der landbouwwetenschappen.' •4.1. Algemene inleiding.

In 1955 werd ta Brussel besloten dat de werkzaamheden van de com-missie FID/63'en die van da werkgroep classificatie van de IAALD gecoördineerd zouden worden in een gemengde commissie van PU) en IAALD. -Van elk dezer organisaties zouden vier vertegenwoordigers in deze ge-mengde commissie, zitting hetzen. In Brussel werd destijds een verga-dering van FID/S3 gehouden waarbij'een zekere verkaveling der herzie- " ningswerkzaamh-den voor de.rubriek 63 ward afgesproken waarop hieron-der zal worden teruggekomen,

In Parijs vond thans de eerste^ gemengde vergadering plaats waarvoor de volgende agenda was opgesteld!

, 1. Toepassing van een algemene classificatie of van een gespeciali-..' seerde classificatie op het gebied van de landbouw. - '••••'-•'• v ..:\

2. Mogelijkheden van een fusie dar bestaande classificaties (in het

:" bijzonder UDC eri IIA). .

.3. Verbäteringen die in de classificaties dienen te worden aangebracht. 4» Middelen om deze verbeteringen inderdaad te realiseren.

De discussie omtrent punt 1 was kort en'vaag en gaf reden tot de eer-ste der elders geformuleerde aanbevelingen van de gemengde commissie .(4.7.) ;

ïïat punt 2 betreft kan varwaseii .Jordan naar het corresponderende on-derdeel van dit varslag (4.3.)

Punt 3 en.4 zijn in dit rapport behandeld respectievelijk in de afde-lingen gawijd aan da herziening van de UDC63 (4.4.) en de herziening van de IIA-classificntie (4.5.)

4.2. Ingakproen rapporten

Bij de gzmengde commissie P3D/63-T7erkgroep classificatie L U I D waren

een aantal rapporten*ingekomen t.w.:

. 1, v.Frauendorfar ovar de mogalijkhadan van samenwerking, fusie of

. anderzins tussan de bastamde classificaties. '' 2. Kervagant over hetzelfde (in welk rapport overigens eveneens

alge-mana kwesties, niet_ da landbouv/classificatie betreffende, aan de orde werden ga st a ld" bijv. om aen teken in ta voeren bij diepgaande

batekenisvarandering Van een üDC-notatie, welk teken.dan n! 10 jaar vervallen k a n ) .

Deze rapportan 1 sn'2 waran da basis voor de bespreking van de onder-linge varhouding tussen de beida bestaande landbouwclassificaties, welke baspreking in ds agenda onder da eersta twee punten was opgeno- , men (zia 4.3.).

3. Kervagant ovar de v:ens3.1 ijkheid van de vardere ontwikkeling van re-latietekens voor fundamentele ralaties in de UDC. Dit rapport te bespreken.viel buiten de compatentie van de commissie aangezien het ingediend had moatan worden bij F H > / A , classificatie algemeen. In de besprekingen van deze laatste commissie bleek dat er verschillen-de parallelle voorstellen zijn en dat men allereerst een vergelij-kend onderzoek wil aanbevelen (zie 3.5.)

4. Lauche.. In dit rapport wordt een nieuwe hoofdindeling van de land-bouw voorgesteld. Gezien da moeite om de reeds gebruikte indelingen

(10)

. 8

-• cr^ntueel raat elkaar te co'ördinoren, schoen hat weinig wenselijk

aandacht te geven aan een,geheel nieuwe indeling die voorzover

be-kend alleen gebruikt wordt in het bibliografische-handboek van

prof. Lauche dat binnenkort gereed zal komen. Het systeem Lauohe

werd overigens als revolutionnair betiteld.

5. Schachtmann. Dit rapport bevatte een pleidooi Voor de herziening

van het IlA-schema.

'" •'•

*

6. Polak. {Czechoslovakia)« Dit rapport bevatte een pleidooi voor

het gebruik van trafwoorden, hetgeen ter vergadering ondersteund

werd door de heer Ariês van het U A C . Schrijver stelde voorts dat,

indien de keuze alleen maar tussen UDC en IIA zou gaan hij de

voor-keur aan het eerste zou

goven

op voorwaarde dat herziening en

bij-werking vlug ter hand genomen zal worden. Tevens wees deze

sohrij-ver op het nieuwe classificatiesysteem dat in de URSS is ingevoerd.,

7. Stroppel. Dit rapport kan zeer goed als uitgangspunt dienen van de

revisie van 631.3. ,

4.3. Fusie tussen UDC en IIA, classificaties

»1 - i*^nTit~ni|- nr T r i IMWII • un r i r r ^ i n r i r «"i - n r ~ iir -—mrni • r n r i i i r i i ' n ~ n i nu ~n rnni

Uitvoerig is gesproken over de mogelijkheden van een fusie. Men was

unaniem van mening dat totale fusie,tot de onmogelijkheden behoorde

gezion da'divergentie der uitgangspunten van de beide classificaties.

Men was eveneens unaniem van oordeel dat gezocht zou moetan worden

naar een zodanige vorm van samenwerking dat zoveel mogelijk

overeen-stemming gebracht wordt in de patronen der diverse onderdelen«

Spe-ciaal is dit goed mogelijk als ein van beide classificaties een

afde-ling nieuw wenst te ontwikkelen en daarbij overneemt het patroon van

de corresponderende eventueel reeds bij de andera classificatie

ont-wikkelde afdeling. Bijvoorbeeld: als

mon

ie 631.1 verder vvil

ontwik-kelen, ie gedacht aan de invoering van het patroon der betrokken,

zeer uitgewerkte, afdelingen van de IIA-classificatie. Omgekeerd kan

men bij de uitwerking van de basiswetenschappen of van

voedselvoor-ziening bij de IIA-olasaifioatie de patronen overnemen van de

betrok-ken rubriebetrok-ken van de UDC. .',•••

Van ÎTederlandse zijde werd ©en voorstel gedaan dat er toe zou

strek-ken de samenwerking te bevorderen, maar tevens die leden van de IàALD

te helpen die met trefwoorden werken. Dit voorstel zal onder een

afzon-derlijk hoofd uitvoeriger worden behandeld (zie 4»6.)•

'....

4.4. Herziening UPC6ft

Eet is zeer moeilijk gebleken bij da herziening UDC63 om bij de

ver-gaderingen over deze materie een goede aansluiting te vinden bij de

vorige vergadering twee jaar geleden ta Brussel ondanks het feit dat

onder dezelfde voorzitter, lï.D.Karvegant vergaderd werd.

In Brussel tferd nl. een duidelijke taakverdeling tussen da landen,

wat betreft de revisie van de UDC63, afgesproken. Onder het motto

dat daarvan niets terecht gekomen was, is wederom ondanks protest

van ÎTederlandse zijde, begonnen met een soort herverkaveling. Uit

het onderstaande staatje moge blijken op welke wijze tewerk gegaan '

(11)

• • • • • • ' • ' '.'.>'• ' v . . ' •..• '• . ' ' . • . , - 9 ' - :•

.Afspraken gemaakt t e B r u s s e l i n H e m - t e P a r i j s .

1955 omtrent h e r z i e n i n g e n . e n a a n - 1957

.'•,.••• • - v u l l i n g e n voor t e s t e l l e n door da

volgende l a n d e n :

631.1 • Vaderland finmiddels ingediend) F r o n k r i j k

6 3 1 . 3 - D u i t s l a n d (inmiddels i n g e d i e n d ) D u i t s l a n d ,

631.4 D u i t s l a n d •• ••• ,• Engeland • /

631.5 •,'lTedarland ••,'<:•• . • , "Engeland & F r a n k r i j k

631.6 D u i t s l a n d ' Nederland

631.8 D u i t s l a n d •- Engeland '•• • ••• • '

632' F r a n k r i j k (inmiddels i n g e d i e n d ) F r a n k r i j k

633/635

.636 Engeland ingeland

637 Nederland (inmiddels

ingediend)-Hierbij kan nog het volgende worden aangetekend* Nederland heeft

reeds ingevolge de afspraak van 1955> een voorstel ingediend

om-trent 631.1 en dezerzijds is dan ook gewaarschuwd tegen het

her-nieuwd indienen'van."een voorstel van de zijde van Frankrijk temeer

•'das*-men van plan "blijkt te zijn de 631.1 bijzonder uit te breiden

aan de hand van de betrokken rubrieken van de IIA-classificatie.

Van Franse zijde is men het echter met het Nederlandse voorstal niet

eens (hetgeen nu pas ter vergadering bleek) en men wenst een

tegen-voorstel' in te dienen.

Betreffende de rubriek 631.3 is in Duitsland een.voorstel voor her-,

ziening behandeld en verworpen en vervolgens een nieuw voorstel voor

een gedeelte van de rubriek nl.-de onder-rubriek 631.31' aangenomen

en aan 'de.Commissie Landbouw FID/lAiLD .voorgelogd. . Dit voorstel

is ter vergadering

van

deze commissie niet behandeld. Het standpunt

van uw rapporteur ten aanzien van dit voorstel, tegenover de Duitse

vertegenwoordiger geuit,'is dat het alsnog als "Project d'Extension"

bij de FID moet worden ingediend.

Uitdrukkelijk.werd dezerzijds gestald dat de overheveling van 631.4

van Duitsland naar Engeland alleen kan geschieden wanneer men

voor-af heeft vastgelegd dat in Duitsland niets gedaan is, ondank3 dat

men het twee jaar gelsden op zich genomen heeft. Sn men'heeft

inder-daad in Duitsland ook hieraan reeds gewerkt. Hier kunnen we dus

al-leen maar moeilijkheden voorzien. De verhuizing van 631*5 van'Feder- '

land naar ingeland en Frankrijk hebben wij alleen maar kunnen

toe-juichen' omdat hier ten eerste nog niet aan het project begonnen was

en ten tweede de taak bijzonder zwaar was, vooral gezien da rubriek

631.52. De ruil voor 631.6 vïas dan ook gunstig voor Nederland. Aan"

631.6 en 631.8 schijnt in Duitsland nog niet veel gedaan te zijn,

zodat deze veranderingen wel zonder meer geaccepteerd zullen worden.

Man ^as het er over-eens dat in 633/635 alleen kleinere wijzigingen

wenselijk zijn. En tenslotte wat 637 betreft heeft Nederland een '

voorstel ingediend, waarbij een groot gedeelte naar de 66

overge-bracht zal worden. - ,

/

^ • .'•••'•''•*'"'•• v

v

"

;

Besproken werd in het kort de mogelijkheid da plantenveredeling het

gehele nummer 631.5 te geven en de andere gedeelten die thans op

631.5 staan te verhuizen naar een nieuw te scheppen afdeling 631.7»

Het /werd menselijk geacht 631.9 geheel te laten verdwijnen. Nederland

werd aanbevolen bij 631.6 een nummer te scheppen voor de agrarische

exploitatie van industriële terreinen. 7at.de'636 betreft was er

spe-ciaal de wens een herziening te krijgen von 636.08.

(12)

.

• , . , 1 0

-Over het kortgeleden bij de Centrale Classificatia Commissie van de

FID binnengekomen voorstel tot wijziging en uitbreiding

van

da rubriek

637*1 Zuivel van d3 UDC ward vangedachten gewisseld met enige leden

van deze commissie.

Het oohema voor wijziging en uitbreiding is door een Nederlandse

werk-groep gemaakt. '

De Engelse vertegenwoordiger Loyd gaat mat de principiële wijzigingen

en uitbreidingen gsheol accoord, maar heeft ernstig bezwaar tegen de

plaats die voor da nieuwe indeling gekozen is, nl. 664.37» Dat de

ont-wikkeling in de zuivelindustrie deae tot een zuiver technologische

kwestie heeft gemaakt mag, volgsns hem, geen aanleiding zijn de

ru-briek 637«1» Zuivel thans naar de ruru-briek 664, Chemische Technologie

over ta brengen. De consequentie hiervan zou nl. zijn dat ook de

an-dere gedeelten van de rubriek 637j Dierlijk Produkten vroeg of laat

zouden moeten voorden verplaatst.

De Duitse vertegenwoordiger Schuchmann was dezelfde mening toegedaans

tegen de voorgestelde wijzigingen en uitbreidingen op zichzelf had

hij geen bezwaar, wal echter tagen de gekozen plaats.

Zonder resultaat ^v^rd besproken da mogelijkheid (of liever de

onmo-gelijkheid) ora de 619 in de 63 een plaatsje te

gaven,

speciaal .naar

aanleiding van het rapport Lauche.

Van de zijde van de, Commission internationale das Industries

agri-coles werd bepleit ora alles van 663/665 in de 63 onder te brengen

met een .0 getal. Dit voorstel leek vrij kansloos, temeer daar de

voorsteller zelf geen gebruiker van de UDC bleek te zijn.

4.5. Herziening

v?n

de IIA-olasaificatie

In het Quarterly Bulletin van de IAALD zal een oproep versohijnen

om het onderlinge contact van de gebruikers van deze classificatie

tot stand te brengen. Ter vergadering waren vier gebruikers

aanwe-zig« (nl. uit Frankrijk, Oostenrijk, iToorwegen en Zv/eden). De

in-voering van nieuwe hoofdafdelingen (hoofdletters) voor da

basiswe-tenschappen en voor de voedselvoorziening werd bepleit. Uit da

ver-gadering k,7amen verschillende stemmen om bij de opzet van deze

sche-ma's zoveel mogelijk bij de bestasnde schesche-ma's van de UDC aan te

sluiten, zodat een zekere concordans verkregen wordt. Over deze

ge-lijke patronen v/as reeds eerder gesproken (zie 4.3.).

De bosbouw zal waarschijnlijk niet in het IIA-schema betrokken

wor-den, Ben nieuwe letter voor landbouwhuishoudkunde dient te worden

overwogen. Er zal een voorstel bij het Bestuur van de IiULD

aanhan-gig worden gemaakt voor de heruitgave van het IIA-schema.-Deze

heruit-gave zal geschieden onder redactie van Prof.Dr. von Frauendorfer met

medewerking van verschillende gebruikers van het sohema.

4»6. Eet Nederlandse voorstal voor, een "Multipurpose Index" hieron- '

der kortheidshalve aan te duiden als MPI

/

.

. ~T'--'i •—f • rr •" "~* • ' ~niw ir- - n i r n r r ir m n nu IHM I M I M I • T n»i—w

Het hieronder weergegeven voorstel werd gemaakt omdat de opstellers

de overtuiging waren toegedaan dat

1. in dit stadium nog geen beslissingen kunnen genomen worden t.a.v.

algemene classificatie, specialistische classificatie of

trefwoor-den als eventueel meest aangewezen systeem voor de

landbouwweten-:'•. schap

2. ondanks alle fusie- en andere internationale besprekingen de

land-bouwbibliotheken en landbouwdocumentatie-instellingen het systeem '

dat zij tot nog toe gebruikten ongetwijfeld zullen blijven

(13)

';:,'• . -

•

• . •::•.':.< .

• • .11

-bibliotheken en documentatie-instsllingen gevonden worden die

• • ofwel UDC, "ofwel IIA, ofwel •trefwoorden gebruiken.

3. iiet zijn nut zou kunnen hebben in afwachting'van de

ontwikke-ling der dingen op dit gebied.een soort concordans van deze drie

mogelijkheden op te stellen. '

Het voorstel komt kort gezegd hierop neer dat een ponsk-ïarteiisysteem

. gemaakt.. wordt dat de volgende ingangen hseft:

UDC63 de officiële cijfers

IIA. de landbouwnotaties - • „ ' " . . •

Engelse taal: agricultural subject headings .,

Irsnse taal: /mots souches agricoles ,•'

v

• Duitse taal:' Schlagwörter aus dem Bereich der Landwirt schaf

twiss3n-. twiss3n-.-schaften twiss3n-. _

• • / / : . . • ' - . . ...

Rubriekenaanduidingen.

Elk begrip krijgt één.ponskaart Waarop de tachtig beschikbare

kolom-men verdeeld worden ovsr de genoemde toegangen. Zulk een verdeling

zou bijv. er als volgt uit kunnen ziens

UDC

IIA

Engels

Irans

Duits

Bubriek

15 kol.

8 kol.

18 kol.

. 18 kol.

3 kol.

Het ponsen zou kunnen gesciiivlen met per letter één kolom met twee

-ponsingen volgens het cy3teèm dat o.m. door Garfield beschreven is

" (J. of Doe. Maart 1954). '• V

' ' v

IJieuwe begrippen worden door het maken van een nieuwe ponskaart aan

het systeem toegevoegd en naar behoefte worden hiervan

lijsten'afge-draaid. Geheel mechanisch kunnen de volgende lijsten vervaardigd'

worden:

, 1. gesorteerd alphabetisch volgens een der drie talen

;

. /";'"'•

2. .gesorteerd systematisch volgens een der beide classificaties

3« gesorteerd volgene rubrieken en vervolgens volgens een vr.n de

beide hierboven genoemde criteria.

.-i\

Men kan' op deze "wijze steeds bijgehouden lijsten'krijgen,,die op

alle mogelijke lijzen deze materie toegankelijk maken: indices op

de beide classificaties volgens de drie moderne talen,

systemati-sche lijsten van beide classificaties met de concordons op. de

ande-re, rubriek3gewijze sorteringen v m beide classificaties welke

op-stellingen het zoveel mogslijk gelijk nmksn der patronen

vergemak-kelijken.

Tijdens een met dit doel gebracht bezoek aan het hoofd van het

De-partment of ITatural Science van Unesco, Dr. Holmstrom die

gespecia-liseerd i3 in kwesties van terminologie kwamen de volgende punten

naar voren:

De grootste moeilijkheden zullan ongetwijfeld ontmoet worden niet

op het gebied der mechanische uitvoering maar op het gebied der

ter-minologie. Immers men kan'dikwijls ni3t precies vertalen met één

woord omdat ds verhouding van de" talen onderling niet een zgn.1-1-1

relatie is. In deHweeda plaats hebben de meeste ..woorden een

centra-le betekenis maar daarnaast, wat Holmstrom noemt een "penumbra", een

soort krschtveld van begrippen, dat.zij, dikwijls wel niet precies,

maar toch wel "ongeveer" dekken. Deze penumbras compliceren de

(14)

nor. 12

-malisatie van la terminologie binnen een taal reeds, maar compliceren

de.zask nog veel meer als het om vertalingen gaat van elkaar slechts

gedeeltelijk of,althans niet helemaal precies dekkende woorden. Dan

is da keuze van een nieuw, van welke zijde ook geintroduceerd, woord

moeilijk: men moet zijn keuze niet te vroeg maken, maar ook niet te

laat. ;

"

Mat het oog op de multipurpose index werd op de afdeling voor

buiten-landse literatuur van het Ministère d'Agriculture gesproken over de

beschikbare landbouw-woordenboeken.

Een gestencild exemplaar van een ons nog niet bekende uitvoerige

landbouw-woordenlijst (Projet lexiaue Agriculture Œ E C , Division des

Conférences, Service de Traduction) werd ons ter beschikking gesteld.

Gegevens over diverse andere woordenlijsten ï?erden uitgewisseld}

o.a.-•werd gewezen ops Glossaire bilingues de la Terminologie Américaine,

Agriculture, Vol.I-IV,(American-ïr^ncais).

Wat de uitvoering betreft werd gewezen op het v>erk van de heer Colas

waarmea inmiddels contact is opgenomen. De heer Colas heeft nl. een

frons-engels woordenboek op,het gebied van waterhuishouding en

afval-water tot stand gebracht met behulp van randponskaarten.

Tevens werd gewezen op het bestaan van een stichting op dit gebied

te Zürich die er haar wérk van maakt via ponskaarteii

terminologie-concordansen samen te stellen. De werkzaamheden van deze stichting

bewegen zich tot nog toe speciaal op economisch terrein doch

blij-kens ingewonnen informaties is zij bereid haar mechanische

appara-tuur beschikbaar te stellen voor soortgelijke objecten op andere

ter-reinen, zulks mede om deze techniek op dit gebied te helpen

bevorde-'ren. ••..••• ''•"•.

Als een volgende stap kan dun vermeld worden dat'het Bestuur van

IAALD inmiddels besloten heeft een klein bedrag beschikbaar te

stal-len voor een eerste proef op een bepaald onderdeel van de

landbouw-wetenschap. Het rapport over deze pro^f zal gepubliceerd worden in

het Quarterly Bulletin van de iAiLD en men hoopt dan eventuele

voort-zetting bij de volgende bestuursvergadering te kunnen overwegen.

4.7. De resoluties van de commissie luidden als volgt s.

1. Erkend wordt dat er aanleiding is wat betreft de classificatie

-. van de landbouwwetenschap, naast elkaar aan te houden twee typen

van classificaties d.v/.z» een encyclopedische classificatie voor

de algemene documentatie oentra en een gespecialiseerde

classifi-catie voor die gevallen war.r een speciale classificlassifi-catie nodig is.

Aanbevolen wordt de UDC als encyclopedische basisclassificatie

te gebruiken en van de gespecialiseerde classificaties die van het

IIA te gebruiken.

2. Het is onvermijdelijk zo spoedig mogelijk aan het werk te gaan wat

betreft de revisie van deze classificaties.

3. "fat de begrippen in UDC betreft, vragen da volgende gedeelten

voor-al om een revisies 631.1, 631.3, 631.5» 631.6, 636.08. Ook schijnt

het wenselijk te zijn dat andere gedeelten herzien worden zoals

. b i j v . 663/665.

4. '*7at de notatie en revisietechniek betreft wordt het zeer wenselijk

• ' geacht

i

,

v

1e, in te voeren de analyse van de soorten relaties tussen de

(15)

;•' ; ,\ : 13

-2e. in ta voeren een speoiaal teken dat ons in staat zal stellen direot in gebruik te nemen een nummer waarvan de betekenis

grondig veranderd is, welk teken dan na 10 jaar zal worden weggelaten.

5» Bij de revisie van de landbouwclassificaties zal het wenselijk zijn zoveel mogelijk coördinatie te zoeken tussen de patronen der verschillende systemen.

6. Om het gebruik van de UDC te vergemakkelijken zal het aanbeveling verdienen een drietalige woordenlijst met alphabetische registers te publiceren van de afdalingen en begrippen van belang voor de

. landbouwwetenschappen. Men zou.voor dit doel kunnen toepassen een systeem van ponskaarten, wat zou kunnen leiden tot een gelijktij-dige oplossing van problemen op het gebied van terminologie, van concordantie en van het geregeld invoeren van nieuwe begrippen. 4.8. Toepassing van de ÏÏ.D.C. in het Institut ïïational de Recherches

, Agronomiques, Versailles.

De vorm waarin de UDC hier wordt gebruikt is vooral bepaald door het • uittreksel dat D. Kervégant van da UDC voor het gebruik in deze en da

aangesloten diensten heeft gemaakt. Men gebruikt echter niet uitslui-tend dit uittreksel, maar tevens de gehele UDC in alle gevallen waar-in da clas3ificatoren dit wenselijk vwaar-inden. Dit levert waar-in deze dienst geen bezwaren op omdat 2 personen alle classearwerk verrichten en dus van verschillen in classeren weinig of geen sprake is. Deze zelfde personen geven ook dè UDC-nummers op wanneer 9r vragen voor literatuur zijn, zodat geen kans bestaat dat vragers niet op alle of op verkeerde pleatsan. in het documentatiesysteem zoeken. Overigens werd de indruk verkregen dat da aangesloten diensten het gebruik van de UDC niet ge-heel volgden, /' • .

4.9. De toepassing van de' IIA-olassificatie bi.i de Commission

Inter-nationale des Industries A&ricoles. v

Het toegepaste systeem (voor landbouwindustrieën een eigen classifi-catie en voor de landbouw de IIA-olassificlassifi-catie) heeft een bijzonder-heid: men onderscheidt nl. de literatuur in de eerste plaats naar de

gezichtspunten» praktisch-technologisch, wetenschappelijk-teohnolo-gisch en landbouwkundig en classaert de literatuurgegevens bij voor-keur in de eerste groep. Per publikatie wordt steeds sleohts één fi-che gemaakt en dit geclasseerd op hat voornaamste "'onderwerp. Bij het terugzoeken van literatuur moet men dus steeds'nagaan met welke an-dere onderwerpen het gevraagde in combinatie zou kunnen zijn behan-deld en moet men ook bij die onderwerpen zoeken. Insiders hadden met dit systeem geen enkele moeilijkheid hoewel de verzameling een om-vang heeft van 300.000 fiches. Het publiek heeft in het algemeen geen toegang tot de verzameling.

(16)

5.»-.ffi9Uy^, plannen, pp, h e t gebied

n

van _interfi

;

ptipnal3

<

'

i

sg.menwgrkin^

t u a? en, land^Juw'pibliptheksn^on^ larLdJbojib^iocu^nt^J.isten« •

U i t e r a a r d z i j n de b s s l u i t s i v van da b e s t u u r s v e r g a d e r i n g van iAàXJ)

n i e t a l l e m a a l bedoeld om d i r e c t g e p u b l i c e e r d t e morden. Danr s t a a t

t e g e n o v e r d a t e r t o c h v/el i e t s . o v e r d3 plannen gezegd-kan worden:

5 . I , , M P I

' •"-'<•'••'•'•

Er zal aan proef gedasn worden op het Centrum voor

Landbouwdocuman-tatie met een onderdeel van de l-mdbou-n-jetenschappsn mat een zgn.

Ï£?I (Multipurpose index) in de hoop daarmee eeh werkelijke bijdrage

te kunnen gaven tot een oplossing vsn de vele problemen die thans

op het gebied der landbouwclassificatie nog onopgelost zijn. Eet

doel en de werkwijze

van

de MPI zijn uitvoerig beschreven in het

verslag van de besprekingen van de classificetiecommissie in dit

rapport 7/3erheen verhezen kan worden (zie 4.6,). v

-,

5.2. Algemene Ledenvergadering ',. •' '

l

-Set was duidelijk dat do r/sns. bestond in 195-3 een 2e algemene

leden-vergadering uit te schrijven. Als plaatsen van samenkomst'werden

ge-noemd Washington en 'JTer.en. Hoezeer ook voor de groei

van

het Ameri- •

kaansa leiental vai IA^LB Washington menselijk geacht mag morden toch

werd er van Suropase zijde op gamezen dat slechts weinigen de

gelegen-heid zouden krijgen deze bijeenkomst bij te y/onen gezien de dasraon

'verbonden kosten. Ken had van Amerikaanse zijde wal een oor voor deze

stemmen en er T/erd een idee ontvouwd dat misschien mogelijkheden in, "

zich zou bergen. liet voorstel is in het kort dat de bijeenkomst van

de. algemene ledenvergadering zich tot het hoogst noodzakelijke zou

beperken maar dat vorder de gehele bijeenkomst een technisch

instruc-tief karakter zou dragen. Be gedachten ga~n naar een Seminar on bi- ,

bliogrephical control in the field of agriculture. De lessen zouden

gaan aaïi de h.-nd van het zeer rijke materiaal van de'US Dept. of

A-griculture. Bovendien zouden verschillende zoektechnieken-besproken

worden.

5.3», Quarterly Bulletin . ' ' *"

"~~'.

In grote lijnen en in details werd de redactie-politiek van het

Quar-terly Bulletin besproken. Over het algemeen blijkt de ontvangst van

dit Bulletin bijzonder gunstig te zijn. Niettemin zijn er nog

verschil-lende mogelijkheden besproken voor verandering. Ook de oplage-politiek

van het Bulletin werd bekeken.

5.4. Be activiteiten der.

'

.

1 erkgroepen

'

Het -ïïerk van de vijf werkgroepen werd één voor één nagegaan en de

mo-gelijkheden van verdere activering van twee der commissies werden

ba-• keken. . ' ba-• ba-• :

'

• • :

5.5» Lendbouweconomisch. re f eratenblad

Bijzonder belangrijk weren de besprekingen op het punt van het al

of niet entameren

van

een landb ou-/economisch referatenblad. De

voor-zitter zal de onderhandelingen met de leidende figuren te Oxford en ,

de vertcgsnr/oordigsrs van de organisatie dia een aanbod tot

financi-ële en redactionele 3tsun heeft gedaan, voeren. Als algemene

richt-lijn zal

gevolgd,

worden dat

I M L Ü

in principe bereid is made (niet

alleen dus) actief te zijn op elk terrain vin bibliografische

onder-nemingen dia op het gebied der landbouwwetenschappen wenselijk

moch-ten blijken. De vorm dozer medewerking zal den steeds zo moemoch-ten zijn

(17)

dat een landbouvnvetenschappelijke instantie samen mat IA;LD zijn schouders erondar zet en dat regionaal gezien ook in elk land de

samenwerking tussen da regionale vertegenwoordigers van da betrok-ken wetenschappelijke instantie enerzijds en IAiLD anderzijds zal dienen plaats te vinden.

ïïat het Nederlandse voorstel inzake uitbouw van rasp, samenwerking 'met "Tropical Abstracts" betreft werd besloten eerst da

besprekin-gen van de voorzitter af te wachten alvorens beslissinbesprekin-gen te nemen. Man was wei'algemeen van oordeel dat het gedeelte dat Tropical

Ab-stracts dekt slechts een geringe fractie is van het geheel (er werd gesproken over l/9)« Ook werd geopperd dat de scheiding niet-tro-pisch/tropisch in de praktijk'bezwaarlijk zou blijken.

5,6. Adresboek . ' ' " ' . Onder redactie van de redacteur van het Quarterly Bulletin zal een

wereldadresboek van landbouwbibliotheken en landboundocumantatie-installingen vervaardigd wordeni Een korte vragenlijst zal aan alle thans verzamelde adressen (elf honderd) verzonden »orden. Man hoopt een en andar over sen jaar=persklaar te hebben.. :

(18)

16

-.. • • ' • • • . . ) • ' , .

6. Be zoeken a -m eni^e bibliotheken an document at ie instel liageru. Voor 33:1 algemene beschouwing wordt de lezer van dit rapport aan-bevolen»

Quelques aspects da la documentation en France. Notioe établi à l'occasion de la 23e Conférence le la P.I.D. Comité de la documenta-tion. 8O + 4 blz. Paris, 1957.v

©ni

Introduction à un3 visite des bibliothèques françaises. Direction de bibliothèques de France,' Service technique. 47 'blz» Paris, 1955»

In hat volgende zullen nog'die bibliotheken en documentatieinstel-lingen besproken -worden, die niet elders in het verslag zijn behan-deld en voorzover de da?r opgedane indrukken niet reeds in andere hoofdstukken zijn verwerkt.

6.1. Bibliothèque Nationale

Het gebouw bestaat uit verschillende "hotels" uit de 17© eeuw die samengevoegd zijn. Onder meer is er een imposante ronde tijdschrif-ten-leeszaal van geweldige afmetingen. Rondom zijn de rekken met handbo'3 ken-serie s en de kasten met de lopende jaargangen.

Br zijn I8i500 tijdschriften, waarvan 3.500 buitenlandse.

Sleohts een gering aantal (+ 250) is voor het publiek direct toegan-kelijk. D9 rest moet per aanvraagbriefje //orden aangevraagd. Uitle-ning buiten het gebouw vindt niet plaats. In een magazijnruimte in_ de leeszaal worden de complete jacrg'ingsn van de voorlaatste twee

jaren bewaard. Oudere jaargangen gaan na3r de magazijnen in Versail-les, van waaruit zij voor inzage in de leeszaal kunnan worden opge-vraagd.

De bóekenleeszaal is van nog veel grotere afmetingen. Aanvraagbrief-jes worden per buizenpost naar de magazijnen gestuurd. De boeken worden op de plaats aan da leestafel afgeleverd, zonodig, bij aan-vrage van te voren, op een bepaald uur op een bepaalde dag.

De magazijnruimte wordt voortdurend uitgebreid door tussenplaatsen van rekken, uitgravingen in de diepte en tussenbouw van,verdiepingen. Een gemoderniseerde kelderruimte onder ©n ter grote van d3 gehele

leeszaal vormt de catalogi- en bibliografie'énafdeling.

De systematische indeling is nog di3 van twee eeuwen geleden en ga-heel onvoldoende.

De grote moeilijkheden, die men ondervindt bij het aanpassen van de classifioatia aan deze tijd is begrijpelijk indien men bedenkt dat bijv. bij da oorspronkelijke indeling met letters voor de hoofdklas-sen een letter gebruikt werd, dis in het huidige alfabet niet meer voorkomt. Deze gehele hoofdklasse diende dus "weggewerkt" te worden. De. onderwerpscatalogus op trefwoorden is voornamelijk opgebouwd op trefwoorden, die uit de; titel worden genomen.

6.2» Centre National da Recherches Agronomiques. Versailles. Service de Documentation

De bibliotheek bevat ongeveer 15OO lopende tijdschriftabonnementen en,een 500-tal afgesloten reeksen. De boekencollacti© is klein,daar de meeste boeken in de handbibliothaken van de bij het C.N.R.A. be-horende, instituten geplaatst zijn. Het nog nieuwe gebouw is model in-gericht, mafïr zal vermoedelijk reeds over een jaar of vijf te klein geworden zijn.

(19)

.17

-' 6.3;~ Bibrio"thêcüe "&ü -'Ministère d

r

Agriculture~"' •."V"

:

"" '

Deze bibliotheek gaat gebukt onder de enorme last van grote reeksen

officiële publikaties in leren "banden, die aan de leeszaal een

eer-biedwaardig aanzien geven. Alleen Franse boeken en tijdschriften .

worden-bewaard. De buitenlandse literatuur wordt 6 maanden bewaard

in de daarvoor bestemde afdeling en dan verdeeld en verzonden aan

de overheidsdiensten en instellingen waarvan verdacht wordt dat zij

belangstelling hebben voor de betreffende onderwerpen. Er zijn

plan-nen om in deze situatie verandering te brengen.

Het fotoarchief van het Ministerie is onder 7*7 reeds behandeld. Het

bij dezelfde afdeling behorende filmarchief is in het daar genoemde

rapport eveneens reeds besproken.

6.4«, Centre national de

M

Recherche s Scientifioues

Service, de Documentation

" Er zijn 6.000 tijdschriftabonnementen. Wanneer het nieuwe gebouw

ge-reed is zal het aantal opgevoerd worden tot ongeveer 13«000.'

'Alle artikelen die in het Bulletin Signalétique worden gerefereerd

(+ 140.000 per jaar) zijn in de bibliotheek aanwezig. Van al daze

artikelen kan dus snel een fotocopie of microfilmstrip geleverd

wor-den. Ook van niet aanwezige tijdschriften kunnen copieen gevraagd

•worden. '

Van alla aanvragen voor literatuurgegevens, zowel als voor copieen,

wordt nauwkeurig aantekening gehouden, v/aarbij onderscheid gemaakt

wordt in drie groepen, namelijk aanvragen van het buitenland, van da

industrie en van universiteitan, onderzoekinstituten en dergalijka.

•De reprografische afdeling is elders in dit rapport reeds

beschre-ven, evenals de automatische selectie met de Filmorex.'

De vertaalnfdeling beschikt over een kaarts/steem met Cordonnier- '

kaarten voor het zoeken van in Frankrijk gemaakte vertalingen v-n

'

• tijdsohriftsrtikslen en tevens over een kaartsysteem mat gegev,ens

over honderden vertalers.

6.5. Maison de la Chimie,

Voor een beschrijving van de bibliotheek en de zeer vernuftige an

• bijzonder ingerichte cotalogi worde verwezen naar Th.P. Loosjes,

Rapport betreffende een studieverblijf te Gent, Brussel en Parijs.

Tageningen, 1955. '

De daar^genoemde boekencstologus wordt sedertdien niet meer

aange-vuld omdat het invoegen van nieuve titels te tijdrovend was. Men is

nu overgegaan op een gewoon kaartsysteem.

6.6. Usines Renault .

Hetgeen ons hier getoond werd gaf een indruk, vin geweldige aantallen

gegevens waaruit men moet trachten een verantwoorde documentatie ta

geven. De dienst is thans 5 ja-ïr in gebruik en heeft da b3schikking

over een verzameling van 3 miljoen fiches. Voor ieder artikel heeft

men echter slechts één ingang. De jaarlijkse aanwas is 600.000. Dit

aantal bereikt men o.a. door da referaten uit 50

referaattijdschrif-ten (bijv. Chemical Abstracts) uit te knippen en op te plakken. Men

heeft 9.000 periodieken. Verder worden een knipselarchief, dat een

grote wand beslaat en een centraal vertalingenregister aangetroffen.

(20)

18 -7. Enige indrukken ov hst gebied der automatische selectiemethoden

voor literatuuronderzoek .. ...., 7.1 » Filmorex

In de eerste plaats heeft D r , Samain van het CïIRS een uitvoerige 'lezing gehouden "betref f ends zijn selectiemethode Filmorex. Voor de

•technische details kan verwazen worden naar het rapport 1955 van de hand van de eerste schrijven van dit rapport. Aanvullend kwamen ech-ter nog al wat bijzonderheden naar voren, gedeeltelijk ook omdat men nu weer twee jaar meer ervaring heeft. De heer Dr. Samain somde nu eens duidelijk een'aantal bezwaren op. Hij noemdet

1e. de grote omvang van de collectie. Aangezien de sorteersnelheid slechts 6 à 700 filmpjes per minuut is moet da gehele collectie in rubrieken gegreclasaeerd worden. Dit noodzaakte tot duplice-ring van filmpjes. Dit noodzaakte ook tot een nauwkeurige om-, schrijving van de inhoud von zulke rubrieken. De maximum inhoud

van een rubriek is nu 2.000 filmpjes hetgeen een selectiesnel-heid per rubriek van enkele minuten betekent. Er wordt een nega-tief filmpje gemaakt en daarvan zoveel positieva afdrukken als er in rubrieken nodig zijn. Eet aantal rubrieken loopt in de duizen-den. Het apparaat waarmee man positieva filmpjes vervaardigde maak-te aanvankelijk slechts één positief maak-tegelijk? thans hoeft men ech-• . ter een apparaat dat oen reeks positieven tegelijk maakt.

2e. da codificatie van de begrippen. Maar dit bezwaar geldt voor elk systeem en behoeft in dit verband niet verder besproken te worden. 33. gebrek aan standaardisatie. % n t men gebruikt in het GERS de

sa-menvatting v-.;n een artikel zoals die voorkomt in het'tijdschrift zalf. Stond deze samenvatting nu op de eerste bladzijde van het artikel direct onder titel, schrijver enz. dan was de zaak een-voudig genoeg, Uu moet"men dikwijls fotomontages maken omdat de-ze samenvatting en (of) ook andere gegevens ni3t bij alkaar te vindan zijn. De PID heeft t.a.v. deze normalisatie een taak. Uit de verdere mededelingen vr.n Dr. Samain tekenden wij nog de

volgen-de interessante bijzonvolgen-derhevolgen-den aanj • s

1. Men denkt in de toekomst in Frankrijk een volkomen gecentraliseer-de documentatie dienst voor alle wetenschappen op te richten. Van het verzamelde materiaal wil men dan microfiches maken. Deze wil: men gebruiken voor rubrieksabonnamenten, literatuurrecherches en samenvattende studijs.'Met deze samenvattende studies zou men niet altijd op de vragen behoeven te wachten mcr.r men zou wat spr. noem-de "documentation agressive"'kunnen bedrijven. . . . . • * . 2. De kosten van een filmpje zijn Frcs.15.-. De verkleining ligt

tus-sen 10 à 11x.

3. Op de eerste regel van de code-helft staat in codevorm de datum, soort document en taal. • .,

4» Er doen zich allerlei problemen voor bij de bepaling van de tref-woorden, ofwel da begrippenlijst. ïfen"gebruikt hiërarchie«als er • duidelijk een hiërarchie is (systematiek der .planten bijv.). In

da toegekende nummers is niets van een aanduiding van een of andere hiërarchie terug te vinden. Het zoeken gaat dus inderdaad door

(21)

5. Het selectaerapparaat kost thans 2*500.000 frcs. mat san levertijd

van zes ma'andon. , ' >

6. ISa

1.000 x door da machina ta zijn gegaan is hat filmpje.nog niet

afgesleten. Maar hat document zalf staat er niet op, alleen een

re-feraat. .Bovendien haeft man van alla filmpjes da negatieven,

-waar-van desgev/enst tan allen tijde nieuwa positie-waar-van gemaakt kunnen

wor-den. •••;./

7» Bij trefwoorden als penicilline en antibiotica doet zich de vraag

voor of iedera keer hij hat vastleggen van penicilline ook

antibi-otica wordt vastgelegd. Een rechtstreeks antwoord op deze vraag

•'•••kwam er 'niet. Blijkbaar is hiervoor nog

gean

vaste regal

ontwik-., keld.

7.2. IFAC

In de tweeda plaats heeft een uitvoerig ondarhoud plaats gevonden met

da haer Ariês van het Institut des Fruits et Agrumes Coloniaux (IFAC).

Hat was ons bekand dat man daar definitief van automatische" sölectie

mat Cordonniar-ksarten -was afgastapt en de redenen van deze omzwaai

waran interessant:

1e, men moest tar plaatsa koman voor het raadplegen. Duplicering was

uitgesloten. " ' *

• ^ ' '*

2e. er komen vele kaartan voor die te weinig gebruikt worden

(overi-\ gens bestaat hiertagan een middal dat in de documentatiedienst van

het Ministaria ven Landbouw in Parijs uitvoerig wordt toegepast en

dat elders in dit rapport wordt beschreven). ' '

'3a.- er zijn op da Cordonnier-kaart msar 12.500 plaatsen

4s» men vindt al zoekende taveel doorlat de aard der ralaties niet

vastgelegd wordt, alleen hat fait van relatie.

5e. er is geen mogalijkhaid van een "phrase guidant" zoals die in da

registers van Chamical Abstracts en Biological Abstracts bijv.

' - wordt toegepast. " - •'•

Man is.nu. overgegaan tôt een cumulatief register dat man o

-y

transpa-rent ma-:kt en waarvan men elk jaar mat offset afdrukken maakt. In dit

register past men de phrase guidant toe. *

Ons schijnen de argumenten ondar 4 en 5 genoemd de zwaarste.

Inder-daad is het ontbreken der,';nrd van de relaties een bezwaar. Bit kan

•men echter opvangen. Indien men de Export van Frankrijk naar

Duits-land ook vindt als men vraagt de export van DuitsDuits-land naar Frankrijk

dan kan dit verholpen «orden door van elk land twee kaarten ta maken«

in plaats van één ni. aén als export land en ê!n*als import land. Een

andar voorbeeld is s da invloed vp.n het klimaat op da bebossing wat

ook te voorschijn kont als man vraagt de invloed van da bebossing op

het klimaat. Men kan dit eveneens voorkomen door voor klimast een

on-derwerp- en een' lijdend-voorwarp-kaart te maken en voor de bebossing

hetzelfde, lien kan ook annvoeran dat het niet zo belangrijk is dat

men teveel eruit krijgt aangezien de laatste selectie met de hand

vlug gsnoag gadarm zal zijn. Hier komt men dan in dezelfde

gedachte-gang als R.R.Shaw die stelde dat man alleen die fasen vsn het

selec-tieproces mechanisch zal moateh gaan doen waarvan dit loont.- ilen kan

'zich heel goed voorstellen dat de eerste grove selectie op rubrieken

met de hand gebeurt (Samain, oök'Ariès), dan komt de mechanische fase

en tenslotte een laatste fase die wederom met de hand 'geschiedt.

(22)

.20 -7,3» Rhone Poulenc

. In d3 darde plaats.werd ie mechanische selectie-installatie (pons-kar.rten) van ds documentatiedienst van Rhona Poulenc bezocht. Dit

sluit "bijzonder go 3d. a.-.n bij het hier voorgaande aangezien ook hier bleek dat men da eerste selectie verkreeg door een ^reclassement in rubrieken van de kaarten. De tweede selectiefase geschiedde machi-naal,, de derde weierom mat de hand om de extrafs eruit te halen. Van

de normale 80 kol. Buil knarten morden slechts 36 kolommen,gebruikt om de op de achterzijde staande tekst (ar op gebracht met vloeistof-, duplioator) leesbaar te houden. Er is door Dr. Samain een lettercode ontworpen voor Rhone Poulenc. Bllc stel letters staat horizontaal in de kaarten geponst. ÏÏ3t tweede stel letters op de regel eronder enz. Als maximum is 6 letters genomen: voor elke letter zijn 6 kolommen besohikbaar. ARÜB is bijv. geponst de A in de eerste 6 kol.(bijv. 3a 3n 4*3 gaatje), de R in de tweede 6 kol. door bijv. het 1e en het 6e gaatje te ponsen enz. Elk jaar naerat men een nieuwe kleur kaarten en het zoeken gaat dus per jaar. Blauvsa kaarten staan er bij die verwij-zen naar de eigen-gemaakte literatuuropgaven. Als gemiddeld aantal •parsmetyrs wordt 10 opgegeven. Merkwaardig is het ontbraken V3n een sjstcmatische trefwoorden lijst. De aanwijzingen worden uit het hoofd gegeven, hetgeen dus wel allerlei mogelijkheden voor vergissingen geeft bijv, door het vorgetan van gasuperordinoerde kaarten (vergeten dus van de ponsing "antibiotica bij toekenning parameter penicilline enz). D3 trefwoorden worden op een formulier per titel gezet. Jaar-achter wordt de lüttercodo der rubrieken geplaatst. De rubrieken zijn , hier conform de trefv/oorden, dus elk trefwoord haeft 33n rubriek.

De-ze lettercode wordt weer ten behoeve van de sorteermachine in een cij-fercode omgezet. Dit is dus een stap te veel. De lettercode is soms een soort woordverkorting en heeft dus nemotechnische waarde (Voor-beeld RayoniRAJj Rayons X1RAJX5 Rayons du radium :RAJD| Radióactivi-té*:RAJDD), maar een andere verklaring voor deze extra stap is er niet. De leider van deze afdeling Dr. ïtelsten, een medicus heeft een open

oog voor de moeilijkheden van de analyse van het document en besteedt daar zijn grootste aandacht aan, mede met het oog op de behoefte van zijn cliënten. Daardoor echter komen waarschijnlijk de meer techni-sche, en efficiency vragen bij het gebruik hier op de achtergrond. Men heeft bijv, nooit overgang op kiekeboskaarten overwogen. De dienst /werkt sinds 1948. Gezien het aantal rubrieken wordt met moederkaarten

gewerkt, die mechanisch gedupliceerd worden. Tijdens een bespreking met da secretaris-generaal van de CNRS warden de bovenstaande proble-men ter sprake gebracht. De heer Picard is bezig een mechanisch selec-tiemethode te ontwikkelen waarbij men het woord zelf eenvoudig in het 'mechanisme kan brengen zonder enige codering meer. Hij stelde

boven-dien dat alle clasaificatie volkomen uit da tijd is en er over tien , jaar niemand meer over zal spreken. Dezelfde mening was de h.3er Aries

toegedaan. Allas zal direct in trefwoorden gaan en alle notaties zul-len door de ontwikkeling dar selectiemechanismen totaal'overbodig worden. Kat i3 bekend dat ook in ons land onderzoekingen in .een

derge-lijke richting gaan en dat zelfs een mededeling hierover op het con-. gres in Washington gedaan zal wordencon-.

7.4. Cordonnier ••;••-;

Tijdens een bespreking met Cordonnier, een ontv/arpar van talloze mo-dellen ponskanrten, kwam vast te staan dat daze uitvinder reeds lang veel varder is dan uit zijn schaarse publicaties zou blijken. Door persoonlijke omstandigheden heoft hij achter tot nog toe