D.
Doom
Itbon43
/
Over de
betekenis
van
houtborende insekten
yoor de populieren- en wilgencultuur')
II
(slot)In
het mei-nummer hebik
eenvijftal
boorders besproken diein
Nederland vooralin
de populierenteelt van belang zijn.ln
de toen opgenomen tabel zijn negen soorren genoemd, zodat er thans nog
vier zijn
te behandelen, mer name depopuliereglas-vlinder, de populierescheutboorder
en
rwee boktorsoorten die speciaal voor de wilgencuiruur van enige betekenis kunnen zijn. Alvorens hiertoe over re gaan, merkik
op metdit
negental niervolledig
te
zijn. Een strevenom
dit
wel
te
zijn
zou ook van geen enkel nut zijn geweesr, omdat een schadelíjk optreden der onbesproken soorten hierte
lande nogniet
is vastgesteld. Om meer kennis hierover te verkrijgen doeik bij
deze een beroepin
het bijzonder op de wilgentelers om ons re rappotreren over aantastingen. Slechts met behuip van de meldingenuit
deprak-tijk
zalhet mogelijk zijn na re
gaanof
een meer uitgebreidonderzoek op
dit
gebied wordr verlangd.Popiliereglast,lincLer ( S ciapterotz tabanif
onnit
Rott.)De
sterkop
wespeÍi gelijkende vlinders(zie foto)
leggen injuni
de eieren groepsgewijs op het jonge hout van populieren.De
rupsjes, die na een paar weken verschijnen, boren zich inop
plaatsen waar door eenof
andere oorzaakde
basris
be-schadigd
(bijv.
snoeiwonden).Niet
zelden worden rupsen van deze soort gevondenin
de gangen van de elzesnuitkever. Ooksnoei- en schaafwonden
blijken
uiwerkoren infectieplaarsen tezijn.
Zij
voeden zich eerst mer her callus en cambium, en gaan naarmatezij
groeten dieper het houtin,
rordar de kernis
be-reikt.
Hierin
heefr de overwintering plaats.Het
volgendevoor-jaar hervat de rups
zijn
activireit en boort de gang gewoonlijkin
opwaartse richting, oD deze wijze het merg uithollend. Naeen rweede overwintering
in
bijna volwassen toestand buigt derups buitenwaarts
af
en vervaardigtin
mei
eenverpoppings-ruimte vlak onder de scl.rors en bovendien een uitvliegopening.
De
cyclus isin 2
jaar voltooid.Bi.j jonge populieren heeft de aanrasring
in
de stamin
de regelin of
vlak onder de kroon plaats. Evenalsbij
de kleinepopu-liereboktor vertoonr deze aantastingsplaats een verdikking. Als gevolg van de houtgang is de boom op de plaars waar zich de
verdikking bevindt zeer windgevoelig. Aantastingen
in
ouderebeplantingen hebben meestal
in
de takken plaats, die dange-makkelijk
afbreken. Plagenvan
dit
insektzijn
in
ons land meestalin
wegbeplantingen waargenomen.Dit
berekenr echter geenszinsdat
jonge bomenin
bosverband minder aanrasrbaarzouden
zijn.
Enkele doormij
waargenomen axnrxsringen vanbetekenis bleken ontstean
te
ztjt
uir
reedsin
de kwekerij ge-inf ecteerd plantmateriaal.Advies:
In
de
kwekerij de populieren vrijhoudenvan
wonden, d.w.z. verse wonden (ook schoffelwonden) direct met eenwondafdek-middel
bel"randelen. Aangetasre jonge bomenin
de
aanplant terugsnoeien en het snoeisel verbranden; snoei- enschaafwon-den onmiddellijk met een wondafdekmiddel insmeren.
[,
?n i: '! -,(óS,
Scizpteron tabtnifornis Rott.. jrrist tritgekonten ulinder
nit
gespletenpopnlieret:iÍ.
de
inbooropeningbij
de knop onrsraar een ianggerekt,koker-vormig
gebogen spinseltje,waarin zich de
excremenrenop-hopen
(zie
foto's).De
verpopping heeftin
mei
plaats.Er
is1 generatie per jaar.
De schade, die te vergelijken is met die van de d,ennescheerder
in
onze dennenbossen, kan misvorminq van jon,qe bomenver-oorzaken
(bijv.
door vorming van
l.reksenbezems)en
groei-remming van oudere.
Advies:
Ter
voorkoming van misvormde ionge bomen is het wenseiijkhet populatieniveau van
dit
insekt binnen redelijke grenzen rehouden. 'Worden op de kwekerij
of in
jonge beplantingen dusgrote arntallen spinselkokertjes
bij
de knoppen waargenomen,dan eind mei spuiten met 60
g/ml
parathion257o per
100 Iwater,
of in
juli
met i50 ml
malarhion507o
peri00
I
water.Bespuitingen
niet
bij
felle
zonneschijnuit
te-vo:ren
wegens kans op verbranding!lMeuerboktor (Lamia textor L.) ett
Mu s ktrsb o
ktor
( Árotni a rno s cb ara L.)De
larvenvan
deze soorten levenin
hoofdzaakin
de
stam(stronk) van
wilg
en die van de laatstgenoemde soort ook in de takkenof
mijgen.
Zij
tasten voorai knorwilgen, soms ookknotpopulieren, en srronken
in
oude grienden aan, en dan vaakin
combinatie met de wilgehourrups. Over de levenswijze van deze soorten is niet veel bekend; aangenomen mag worden dati
.
$
#
Poptiieretcheriboord.er ( Gypsonoma aceriana
Dtp.)
Deze vlindertjes
lijken
op de iariksmot en vliegen evenals dezein
juni.
Zij
leggen de eieren afzonderlijkin
bladsteeloksels ofaan de basis van knoppen.
De
rupsjes knagen gangenin
blad-stelen en -nervenof in
de roppen van jonge loren.In
de herfstgaarL ze
vanuit
eenknop de rwijg in,
enhier
heeft deover-wintering
plaats.Het
volgend voorjaar vreethet
rupsje dieknop
uit
en maakt een gangin
het merg van detwijg.
Over1)
Foto's: Itbon.44
Gypsononta aceriana Dap., spinselhokertie op popalierehuijg
ze overeenkomst vertoont met de leefwijze van de grote popu-liereboktor.
De larve van d'e weverboktor leeft
vrijwel
uitsluitend secundairin
het hout van materiaal waatvan men stekhout vetzamelt; zliheeft
betekenis doordatde
in
allerlei richtinqen
verlopende gangen de produktie van het stekmateriall sterk reduceren.De muskusboktor,
die zijn
naam dankt aan de geur diehij
ver-spreidt, tast ook de
twije
aan die voor het stekkenwordt
ge-bruikt.
Vooralin
bijvoorb,eeld het gebied van de Loosdrechtseplassen
is
deze keverin
de
wilgenbeplantingen een gewoon verschijnsel. Een enkele maal worden de larven van beidesoor-ten ook
in
populier gevonden.Dit
wasin
1951bij
Giethoorn het geval, tezamen met die van de ,grote populiereboktor.Advies:
-Worden
wilgen
(of
populieren)in
beplantingendoor
dezeinsekten alngetast, dan vestige men allereerst
zijn
aandacht opde
geschikte broedplaatsen, zoals knotwilgen, -populieren of oude stronl<enin
de
omgeving.Ziin
die
gelocaliseerd, dandienen ze te worden opgeruimd. Conclusie,
n7il
men aantastingen van populier en wil-e door boordersbin-nen redelijke
Btefizen houden, dan moetmen zich
in
eersteinstantie etvan overtuigen
drt
van de kwekerij afkomstiq plant-materiaal ,,gezond" is. Voo.- de kweker betekentdit
eenregel-matige controle op insektenaantastingen, speciaal op die van de
vijf
in
kwekerijen optredende soorten. Hiertoeis
in
het voor-gaande de levenswijze vanelk
dezer insekten beschreven. MetGl,psonona aceriana DaP., d.etail
net
rupsie en boorgang.behulp van de kennis hiervan zal de kweker
in
staat zijn op hetjuiste tijdstio de
nodige aandachtte
schenken aanhun
aan-w-ezigheid. Eventuele bestrijding
dient op
intensievewijze
teworden aangepakt.
De teler dient
,eenzo
hygiënisch mogelijke behandeling vanzijn
plantmateriaal nate
streven (wondbehandeling, opruimenvan infectiehaarden, enz.) en de beplanting slechts aan
te
leg-gen op de voor de soort geschikte groeiplartsen.
In dit
verbandzal
hij
het z.g. ,,voorlopigeinkuilen"
zo mogelijk moetenver-mijden; het
verzwakt de boom en vergroot daardoor de kansop
het
ontstaanvan
.plagen.In
gebiedendie met de
grotepopuliereboktor
zijn
besmet,is
het
aante
bevelende
weg-beplanting bijvoorbeeld om de 200
m
met andere houtsoortenaf
te wisselen, een maatregel die m.i. aan het landschap tevenseen grotere mate van aantrekkelijkheid zou geven;
bij
woon-plaatsen,en dan
speciaal waar populieren gedurende langeretijd in
opslag worden gehouden, achtik
het planten van PoPu-lieren ongewenst.RECTIFICATIE
In
deel 1 dienen de volgende verbeteringen te worden aangebracht:Pag. 28, rechterkolom, regel 4:
pas een aangel:gde cultuur. . .
moet ziin:
een pas aangelegde cultuur...
Pag. 30, rechterkolom, regel 7:
bii
jonge exempiaren wordt. . .moet ziin:
