Hoe gezond zijn blogs over voeding?
Een kwantitatief onderzoek naar de mate van aandacht voor een gezonde levensstijl in blogs over voeding van 2012 tot en met 2016.
Master thesis
Sophie Falkena – 10382801 30-06-2017
Supervisor: Mw. dr. B.C. Schouten
University of Amsterdam
Graduate School of Communication
Abstract
De gezonde levensstijl lijkt in de huidige maatschappij steeds meer aandacht te krijgen. Op het eerste gezicht heeft deze ontwikkeling met name positieve gevolgen. Er zijn echter ook negatieve gevolgen, namelijk de mogelijkheid tot het ontstaan van een obsessie met eten wat kan leiden tot een eetstoornis. Er is veel onderzoek gedaan naar de invloed van verschillende media, zoals televisie en tijdschriften, op de eet en leefgewoontes van vrouwen. Echter is er momenteel nog weinig bekend over de aandacht voor deze gewoontes in blogs over voeding, een invloedrijke mediavorm die met name bij vrouwen populair is. Dit onderzoek bekijkt hoe de inhoud van deze blogs is veranderd sinds de start van de blogs in 2012 tot en met 2016. Er wordt gekeken naar de aandacht die de blogs geven aan het hebben van een gezonde levensstijl, welke tone of voice ze hierbij gebruiken en of ze hun lezers aansporen tot deze levensstijl met een call to action. Door middel van een kwantitatieve inhoudsanalyse van 360 artikelen uit zes verschillende blogs over voeding zijn de resultaten verkregen. Er blijkt door de jaren heen sprake te zijn van een lichte toename in de aandacht voor een gezonde levensstijl in blogs over voeding. Ook is er een lichte toename te zien in de positieve tone of voice van de blogartikelen. Er wordt geen significante toename gevonden voor de affectieve tone of voice en de call to action. Het onderzoek is een aanvulling op reeds bestaand onderzoek omdat het een overzicht biedt van de aandacht voor een gezonde levensstijl in de recente mediavorm, blogs over voeding. Aangezien er geen grote toename is te zien in de aandacht voor een gezonde levensstijl in blogs over voeding, is de kans klein dat de lezers hierdoor negatief beïnvloed worden en de gezonde levensstijl een obsessie wordt of leidt tot een eetstoornis.
Kernwoorden: gezonde levensstijl, blogs over voeding, tone of voice, call to action, inhoudsanalyse, eetstoornis, media.
Inhoudsopgave
Introductie 4
Theoretisch kader 7
Blogs 7
Aandacht voor een gezonde levensstijl 8
Tone of voice 11 Call to action 14 Methode 16 Design 16 Steekproef 17 Operationalisaties 18 Intercodeurbetrouwbaarheid 21 Resultaten 21 Beschrijvende resultaten 21 Multivariate resultaten 23 Conclusie 28 Discussie 30
Discussie van de bevindingen 30
Studielimitaties en suggesties voor vervolgonderzoek 31
Theoretische en praktische implicaties 32
Literatuur 33
Bijlagen 42
Bijlage 1 42
Bijlage 2 54
Introductie
In de huidige maatschappij lijkt er steeds meer aandacht te zijn voor een gezonde levensstijl. In de laatste decennia hebben verschillende voedselhypes elkaar opgevolgd. Zo werden de superfoods geïntroduceerd, werd glutenvrij eten populair en ontstond de Voedselzandloper, een zandloper waarin ‘goed’ en ‘slecht’ voedsel wordt gecategoriseerd (Julen, 2014). Door dit soort hypes wordt de interesse voor een gezonde levensstijl van veel mensen gewekt (Van Berkum, 2015). Ook via sociale media worden er berichten verspreid over de gezonde voeding die leeftijdsgenoten eten en de sportscholen die veelvuldig worden bezocht.
Hoewel gezondheidsboodschappen over een gezonde levensstijl positieve gevolgen kunnen hebben, is er veel minder aandacht voor de potentieel negatieve gevolgen van dergelijke boodschappen (Ho, & Chien, 2010; Schipper, 2017). Zo kan eten bijvoorbeeld een obsessie worden en uiteindelijk zelfs leiden tot een eetstoornis. Een eetstoornis die gelinkt kan worden aan het huidige probleem is orthorexia nervosa; een eetstoornis waarbij iemand zo gefixeerd is op gezond eten dat zijn of haar leven er negatief door wordt beïnvloed (Dunn, & Bratman, 2016). Een goed voorbeeld hiervan is de schrijfster Jet van Nieuwkerk. Jet was 24 uur per dag bezig met gezond eten en volgde een streng sport- en eetschema. Om uit de eetstoornis te kunnen ontsnappen, zocht ze uiteindelijk zelf hulp. Ze moest opnieuw leren om te gaan met eten en te luisteren naar haar lichaam (Kiene, 2016).
Hoewel er veel onderzoek is gedaan naar de invloed van de media op het hebben van een gezonde levensstijl en het ontwikkelen van een eetstoornis (Grabe, Ward, & Hyde, 2008; Harrison, & Cantor, 1997; Lee, 2009; López-Guimerà, Levine, Sánchez-Carracedo, & Fauquet, 2010; Thompson, & Heinberg, 1999), is er weinig bekend over de invloed van blogs over voeding. In de literatuur is er met name geschreven over de invloed van tijdschriften, televisie en internet in het algemeen op het ontwikkelen van eetstoornissen (Ferguson, Muñoz, Garza, & Galindo, 2014; Legenbauer, Rühl, & Vocks, 2008; Park, 2005). Er zijn
studies gedaan naar de invloed van de traditionele media op de ontwikkeling van obesitas of anorexia (Derenne, & Beresin, 2006; Harrison, 2000). Echter onderzoek naar het mogelijk negatieve effect van het promoten van een gezonde levensstijl op blogs ontbreekt. Het doel van dit onderzoek is om deze gaten in de bestaande literatuur op te vullen en te onderzoeken wat de mogelijke invloed is van blogs over voeding door de jaren heen.
Blogs over voeding bestaan in Nederland sinds 2012. Deze blogs publiceren vaak artikelen die informatie geven over welke voedingsproducten gezond zijn, mogelijke manieren om gewicht te verliezen, dieettrends, gezonde recepten en eetschema’s. Blogs over voeding zijn in opkomst en met name bij vrouwen populair (Multiscope, 2016). De invloed van blogs is groot. Ruim negen op de tien volgers van blogs over voeding zijn weleens beïnvloed na het lezen van een blog (Multiscope, 2016). Bloggers zijn opinieleiders geworden en hebben soms meer invloed dan beroemdheden of prominente personen in de maatschappij (Mendoza, 2010). Een blog heeft een vaste groep lezers die de blog volgt en geïnteresseerd is in de onderwerpen die besproken worden. Wanneer de schrijver geloofwaardige artikelen publiceert, zullen de lezers vertrouwen hebben in de schrijver en kunnen ze worden beïnvloed door de blog (Ho, & Chien, 2010).
Dat blogs over voeding aandacht hebben voor een gezonde levensstijl staat vast (RTL Nieuws, 2016). Het is echter nog onbekend hoe groot de aandacht voor een gezonde levensstijl op dit medium is. Het hebben van een gezonde levensstijl is sinds 2012 een groeiende trend (Bos, 2016; Kreijveld, 2012). Het ligt daarom in de verwachting dat de blogs over voeding sinds de start van de blogs steeds meer aandacht hebben gekregen voor een gezonde levensstijl. Het eerste doel van dit onderzoek is dan ook om te kijken of de aandacht voor een gezonde levensstijl in blogs is toegenomen vanaf de start van de blogs in 2012.
Tevens is, zoals hierboven al kort is geschetst, bekend dat blogs invloed uitoefenen op hun lezers (Ho, & Chien, 2010; Hsu, & Lin, 2008; Mendoza, 2010). Uit onderzoek van
Boeple en Thomspon (2014) blijkt dat blogs zowel een positieve als negatieve invloed op hun lezers kunnen hebben. Deze invloed kan onder andere worden veroorzaakt door de tone of voice van de blog. De tone of voice is een reflectie in geschreven of gesproken taal, die de houding van een auteur ten opzichte van het onderwerp laat zien (Stoehr, 1968). Wanneer een blog veel aandacht geeft aan het promoten van een gezonde levensstijl en hier een positieve tone of voice over heeft, is het waarschijnlijk dat de lezers ook positief komen te staan tegenover het hebben van een gezonde levensstijl (Laplante, & Ambady, 2003). Er wordt verwacht dat de tone of voice tegenover het hebben van een gezonde levensstijl sinds de start van blogs steeds positiever is geworden. Het tweede doel van dit onderzoek is dan ook om te bestuderen of er een verschuiving heeft opgetreden in de tone of voice in blogs vanaf 2012 tot en met 2016.
Ten slotte kan de schrijver van een blog, naast het hebben van een bepaalde tone of voice, de lezers vragen of aansporen om actie te ondernemen wat betreft een gezonde levensstijl. Deze call to action kan de levensstijl van de lezers beïnvloeden (Minneo, 2013). Aangezien blogs steeds meer invloed lijken te krijgen (Multiscope, 2016) en de gezonde levensstijl steeds populairder wordt (Bos, 2016), wordt er verwacht dat bloggers sinds de start van blogs steeds vaker een call to action hebben gebruikt om hun lezers aan te zetten tot het hebben van een gezonde levensstijl. Het derde doel van dit onderzoek is dan ook om te bestuderen of er een verschuiving heeft opgetreden in de call to action in blogs vanaf 2012 tot en met 2016.
Kortom, in dit onderzoek zal worden gekeken of de blogs over voeding meer aandacht besteden aan het hebben van een gezonde levensstijl en op welke manier ze dit hebben gedaan. De volgende onderzoeksvraag wordt onderzocht: ‘In hoeverre verschilt de mate van aandacht voor een gezonde levensstijl, tone of voice van de blogger en call to action in blogs over voeding in Nederland sinds de start van de blogs (2012) tot nu (eind 2016)?’
Het is van belang om meer informatie te verkrijgen over de mate van aandacht die de blogs geven aan het hebben van een gezonde levensstijl door de jaren heen en op welke manier ze dit overbrengen aan hun lezers. Een gezonde levensstijl kan namelijk doorslaan, een obsessie worden en zich ontwikkelen tot een ongezonde levensstijl (Kiene, 2016). Dit kan leiden tot eetstoornissen bij jongeren en volwassenen. Hoe meer aandacht blogs geven aan het hebben van een gezonde levensstijl, hoe groter de kans is dat hun lezers hierdoor negatief beïnvloed worden. Door er achter te komen of deze aandacht is gegroeid door de jaren heen, kan bepaald worden of er ingegrepen moet worden.
Er zijn een groot aantal studies gedaan naar de invloed van tijdschriften, televisie en internet op het ontwikkelingen van eetstoornissen (Ferguson et al., 2014; Legenbauer et al., 2008; Park, 2005). Er ontbreekt echter onderzoek naar het aandeel dat blogs over voeding hier mogelijk in hebben. Zonder deze informatie kan er geen compleet beeld worden geschetst van de invloed van de media. Het is daarom van belang om informatie te verkrijgen over de aandacht voor een gezonde levensstijl in blogs over voeding. Dit kan mogelijk leiden tot nieuwe inzichten wat betreft de ontwikkeling van eetstoornissen.
Theoretisch kader Blogs
Met het ontwikkelen van de internettechnologie zijn blogs een wereldwijd fenomeen geworden (Hsu, & Lin, 2008). Een blog is een website waar artikelen van individuen op worden geplaatst in een chronologische volgorde. Een blog focust zich vaak op een specifiek onderwerp en creëert een platform voor de lezers om hierover te discussiëren (Agarwal, Liu, Tang, & Yu, 2008). Het aantal blogs over voeding is in opkomst (Multiscope, 2016). De blogs over voeding zijn vaak persoonlijke blogs waarin de schrijver verhalen vertelt over het
geïnspireerd en maken beslissingen over hun voeding gebaseerd op de informatie die ze in de blogs lezen (Chen, Hsieh, Chang, & Chen, 2015). Naast het tonen van voedingsgerichte verhalen, nodigen de blogs de lezer ook uit om een kijkje te nemen in de levens van de schrijvers (Salvio, 2012). De motivatie voor het schrijven van blogs kan worden verklaard vanuit de Social Exchange Theory (Emerson, 1976). Deze theorie stelt dat individuen gebruik maken van een uitwisseling van positieve en negatieve afwegingen bij het aangaan van relaties. Ze zijn geneigd relaties op te bouwen die veel opleveren en zo min mogelijk kosten (Emerson, 1976). Met het schrijven van de blogs over voeding hopen de bloggers lezers aan te trekken en waardevolle informatie met hen te delen. Ze focussen zich hierbij niet alleen op de interactie die ze hiermee krijgen maar verwachten er ook iets voor terug, namelijk een goede relatie met een groot aantal lezers. Hieruit kan een gemeenschap ontstaan waarin de schrijver feedback krijgt van zijn lezers. Daarnaast wordt een blog die een groep trouwe lezers heeft, interessant voor reclamebureaus, wat advertentie-inkomsten kan opleveren (Veenstra, & Koelewijn, 2015). Bloggers hebben bepaalde verwachtingen van hun lezers, zoals het volgen van de blog en het geven van feedback. Wanneer de lezers hieraan voldoen, zullen de bloggers nog meer behoefte hebben om hun informatie te delen (Lu & Hsiao, 2007). De lezers verwachten echter ook iets terug, namelijk het verkrijgen van waardevolle
informatie en interactie (Nambisan, & Baron, 2007). Wanneer de bloggers en lezers over dezelfde achtergronden, meningen, morele waarden of persoonlijkheidstrekken beschikken zullen zij het gevoel hebben veel gemeen te hebben. Dit zal leiden tot gevoelens van tevredenheid en vertrouwen. Daarnaast zal bij beide partijen de drang om deel uit te maken van een groep worden versterkt (Keng, & Ting, 2009).
Aandacht voor een gezonde levensstijl
Eén van de onderwerpen die steeds meer aandacht krijgt in de westerse maatschappij is de gezonde levensstijl. De gezonde levensstijl is een manier van leven waarin iemand voldoende
groente en fruit eet, niet rookt, geen alcohol drinkt en regelmatig beweegt. Wanneer iemand voldoet aan deze vier eisen, heeft hij of zij een gezonde levensstijl (Reeves, & Rafferty, 2005). Aandacht is de gerichte belangstelling die, in dit geval de blogartikelen hebben voor het creëren en aannemen van een gezonde levensstijl. Sinds 2011 zijn er in Nederland blogs ontstaan waarbij de focus ligt op voeding. Chickslovefood was de eerste blog over voeding (De Gelderlander, 2016). Vanaf 2012 kregen de blogs over voeding een steeds groter aantal lezers en was er sprake van beïnvloeding (Multiscope, 2016).
Het is belangrijk om de mate van aandacht van de blogs voor een gezonde levensstijl te onderzoeken omdat dit effect kan hebben op het gedrag van de lezers. Uit eerder onderzoek (Clay, Vignoles, & Dittmar, 2005; Grabe et al., 2008; Tiggemann, 2003; Turner, Hamilton, Jacobs, Angood, & Dwyer, 1997) is gebleken dat er de afgelopen jaren in het algemeen meer aandacht is gekomen voor een gezonde levensstijl. Een gezonde levensstijl wordt hierbij gerelateerd aan een dun lichaam. In de westerse maatschappij wordt het lichaamsbeeld van vrouwen ontwikkeld met behulp van sociaal-culturele factoren zoals onrealistische
mediabeelden van vrouwelijke schoonheid (Clay et al., 2005). Zowel beelden op televisie als in tijdschriften blijken invloed te hebben op de eet en leefgewoontes van vrouwen. Hoe meer er gelezen wordt in modetijdschriften, hoe groter het verlangen is om een dun lichaam te hebben. Dit verlangen kan vervolgens leiden tot een verstoord eetpatroon (Tiggemann, 2003). Ook de mate van het kijken naar beelden op televisie heeft invloed op het lichaamsbeeld. Hoe vaker iemand wordt blootgesteld aan televisiebeelden waarin dunne lichamen worden
afgebeeld, hoe vaker het lichaamsbeeld wordt verstoord. Dit heeft op zijn beurt weer een negatieve invloed op het eetgedrag van betrokken individuen (Grabe et al., 2008). De
bovenstaande studies demonstreren de invloed van de aandacht die de media geeft aan de eet en leefgewoontes van vrouwen.
Tegenwoordig zijn televisie en tijdschriften minder populaire mediavormen geworden en is er een stijging in het gebruik van sociale netwerkwebsites (Centraal Bureau voor de Statistiek, 2016). Dit is een online mediavorm waarin iemand zijn persoonlijke netwerk ontwikkelt door middel van online interactie met anderen (Lin, & Lu, 2011). Door de toenemende aandacht voor een gezonde levensstijl en een dun lichaam in traditionele media wordt verwacht dat er in online media ook een toename zal zijn. Een voorbeeld hiervan is de blog over voeding. Volgens de Social Capital Theory (Kreuter, & Lezin, 2002) delen
individuen normen en waarden en vormen ze graag een sociaal netwerk om informatie met elkaar uit te wisselen en onderling vertrouwen op te bouwen. Deze theorie verklaart de motivatie van bloggers om hun informatie te delen en aandacht aan een bepaald onderwerp te geven. Het sociale kapitaal geeft de reeks relaties van de blogger met anderen weer. Het is een gedeeld gedachtegoed dat zich uit in normen, waarden, wederzijds vertrouwen en
gemeenschappelijke taal. Indien het gedachtegoed over het hebben van een gezonde
levensstijl van de bloggers overeenkomt met dat van hun lezers, zal dit invloed hebben op de mate waarin ze informatie delen met hen (Chiu, Hsu, Wang, 2006). Vanwege de trend die is ontstaan omtrent het hebben van een gezonde levensstijl (Bos, 2016; Kreijveld, 2012), wordt verwacht dat de bloggers steeds meer aandacht zullen geven aan deze manier van leven. Hierdoor kan er door de jaren heen een gedeeld gedachtegoed zijn ontstaan waarbij het hebben van een gezonde levensstijl als positief wordt gezien.
Om bovenstaande redenen wordt er verwacht dat de aandacht voor een gezonde levensstijl op blogs over voeding met de jaren is toegenomen. De hypothese die hieruit voortkomt is:
H1: De aandacht voor een gezonde levensstijl in blogs over voeding is sinds 2012 toegenomen.
Tone of voice
Naast de aandacht die blogs over voeding geven aan een gezonde levensstijl, is ook de tone of voice van de blogs belangrijk om te bestuderen. De tone of voice is een reflectie in geschreven taal die de houding van de schrijver laat zien ten opzichte van een bepaald onderwerp (Stoehr, 1968). De tone of voice van een blog kan invloed hebben op het gedrag van de lezer (Zuckerman, Amidon, Bishop & Pomerantz, 1982). Daarom is het belangrijk om de tone of voice van de blogs over voeding wat betreft het hebben van een gezonde levensstijl te onderzoeken.
Volgens Mehrabian (2008) bestaat communicatie uit drie elementen, namelijk woorden, tone of voice en lichaamstaal. Om een boodschap goed over te kunnen brengen is het belangrijk dat deze drie elementen in overeenstemming zijn met elkaar. Mehrabian (2008) stelt dat de non-verbale communicatie, lichaamstaal en tone of voice, beter de gevoelens van een individu overbrengen dan de verbale communicatie. Slechts 7% van het effect van de boodschap wordt bepaald door woorden, 38% door de tone of voice en 55% door lichaamstaal (Mehrabian, 2008). De tone of voice van een blogartikel is dus een belangrijk element in deze vorm van communicatie.
Met een tone of voice wordt een attitude over een bepaald onderwerp
gecommuniceerd; deze kan positief, neutraal of negatief zijn (De Gelder, & Vroomen, 2000). Of de tone of voice van de blog over voeding ten opzichte van een gezonde levensstijl
positief, neutraal of negatief is, geeft dus de attitude van de schrijver hierover weer. Uit voorgaand onderzoek is gebleken dat de attitude van de media ten aanzien van een gezonde levensstijl is gerelateerd aan de attitude van het publiek (Lignowska, Borowiec, & Slonska, 2016). Wanneer er in de blogs over voeding een positieve attitude is ten opzichte van een gezonde levensstijl, zullen de lezers hier dus ook positiever over zijn. Aangezien er de laatste jaren steeds meer positieve aandacht is gekomen voor een gezonde levensstijl (Bos, 2016;
Kreijveld, 2012; RTL Nieuws, 2016), wordt verwacht dat er door de jaren heen een steeds positievere tone of voice is ontstaan ten aanzien van een gezonde levensstijl in blogs. De hypothese die hieruit voortkomt is:
H2a: De tone of voice van blogs over voeding met betrekking tot een gezonde levensstijl is sinds 2012 steeds positiever geworden.
Naast het onderscheid in positieve en negatieve tone of voice wordt er ook naar het verschil tussen een affectieve en een instrumentele tone of voice gekeken. Dit wordt onderzocht om er achter te komen of de schrijvers van blogs hun attitude ten opzichte van een gezonde levensstijl uiten door middel van emotie of praktische informatie. Een affectieve tone of voice geeft een attitude weer die wordt gekenmerkt door emotie en is gericht op het onderhouden van relaties. Een instrumentele tone of voice geeft een attitude weer die wordt gekenmerkt door praktische informatie en is gericht op het overbrengen van de boodschap (Hendriks et al., 2005; Lowe, Eves, & Carroll, 2002). Een affectieve tone of voice kan bijvoorbeeld tot uiting komen in persoonlijke verhalen, die betrekking hebben op het aannemen van een gezonde levensstijl. Dit kunnen bijvoorbeeld persoonlijke tegenslagen zijn of gebeurtenissen waaruit de schrijver motivaties haalt om een gezonde levensstijl aan te nemen. Een instrumentele tone of voice wordt gekenmerkt door artikelen waar de schrijver laat zien wat de voordelen zijn van het aannemen van een gezonde levensstijl. Dit zou bijvoorbeeld een artikel kunnen zijn waarin de schrijver laat zien wat de gevolgen zijn van een maand geen alcohol drinken. Uit verschillende onderzoeken (Lawton, Conner, & McEachan, 2009; Lawton, Conner, & Parker, 2007; Lowe et al., 2002; Sirriyeh, Lawton, & Ward, 2010) is gebleken dat een affectieve boodschap eerder aanzet tot een gezonde levensstijl dan een instrumentele boodschap. Zo blijkt dat de fysieke activiteit van inactieve individuen toeneemt wanneer er een strategie wordt gebruikt die gebaseerd is op affectieve associaties (Sirriyeh et
al., 2010). Ook is een affectieve boodschap een sterkere voorspeller voor het vergroten van de intentie tot het uitvoeren van fysieke activiteit dan een instrumentele boodschap (Lowe et al., 2002). Een andere studie laat zien dat de voorspellers van het roken van sigaretten met name affectieve overtuigingen zijn in plaats van instrumentele overtuigingen (Lawton et al., 2007). Ook blijkt dat wanneer een boodschap in de media een affectieve tone of voice heeft, dit verandering teweeg kan brengen in het gedrag van het publiek (McCombs, 2002). In tegenstelling tot een boodschap met een instrumentele tone of voice, die slechts een boodschap overbrengt. Wanneer bloggers schrijven over het hebben en aannemen van een gezonde levensstijl, en hiermee hun lezers willen beïnvloeden, zullen ze waarschijnlijk eerder gebruik maken van een affectieve tone of voice. Er wordt daarom verwacht dat er in de artikelen over een gezonde levensstijl in blogs over voeding vaker gebruikt wordt gemaakt van een affectieve tone of voice dan een instrumentele tone of voice.
Aangezien er steeds meer aandacht is voor een gezonde levensstijl (Van Berkum, 2015), zal er meer behoefte zijn aan artikelen over het aannemen van een gezonde levensstijl. Waar blogs over voeding in het begin met name schrijven over recepten (InfoNu, 2015), artikelen met een instrumentele tone of voice, zullen bloggers waarschijnlijk steeds meer zijn gaan schrijven over de gezonde levensstijl en hun persoonlijke ervaringen en gedachtes daarover, artikelen met een affectieve tone of voice. Dit wordt verwacht omdat er is gebleken dat bloggers een voorbeeldfunctie kunnen hebben voor hun lezers (Hall, & Davison, 2007). Ze kunnen met een affectieve tone of voice hun publiek zowel positief als negatief beïnvloeden (McCombs, 2002). Er wordt daarom verwacht dat er door de jaren heen in blogs over voeding een toename is in de frequentie van een affectieve tone of voice. De hypothesen die hieruit voortkomen zijn:
H2b: In blogs over voeding wordt er vaker gebruikt gemaakt van een affectieve tone of voice dan van een instrumentele tone of voice.
H2c: Het aantal keren dat er sprake is van een affectieve tone of voice in blogs over voeding is sinds 2012 toegenomen.
Call to action
Naast het hebben van een bepaalde tone of voice kan de schrijver de lezers vragen of aansporen om actie te ondernemen wat betreft een gezonde levensstijl. Dit wordt een call to action genoemd. Een call to action in blogs over voeding kan een afbeelding of een regel tekst zijn waarin de lezer wordt aangespoord om bepaald gedrag te ondernemen tot het aannemen van een gezonde levensstijl (Minneo, 2013). Dit gedrag kan op verschillende manieren worden ondernomen, bijvoorbeeld door de lezer aan te sporen om gezond te eten, boeken over een gezonde levensstijl te lezen, zich in te schrijven bij een sportschool of een dieetschema te volgen.
Een call to action is een vorm van sociale beïnvloeding. Sociale beïnvloeding kan leiden tot verandering in iemand zijn houding, gedrag of overtuiging door externe druk die diegene ervaart (Guadagno, & Cialdini, 2005). Er zijn drie doelen die ten grondslag liggen aan deze beïnvloeding. Individuen laten zich ten eerste beïnvloeden door hun omgeving om zo een goede kijk op de werkelijkheid te krijgen en hierop te kunnen reageren. Daarnaast is sociale beïnvloeding een manier om sociale relaties te ontwikkelen en behouden en zorgt het voor een goed zelfbeeld. Naast televisie, billboards, telemarketing en kranten, is tegenwoordig ook het internet een plek geworden waar sociale beïnvloeding plaatsvindt. Wanneer iemand autoriteit heeft op het internet, zoals de schrijver van een blog, zal deze worden gezien als een expert. De lezers van de blogs kunnen geïnspireerd raken door de kennis van de blogger en de informatie die wordt gedeeld. Met deze nieuwe informatie kunnen zij besluiten om hun levensstijl aan te passen, zij gaan ander gedrag vertonen. Er is
dan sprake van sociale beïnvloeding vanuit de blog op de lezers (Cialdini, & Goldstein, 2004).
De reden dat de schrijver van de blog een call to action gebruikt, is om een band op te bouwen met de lezers en een gemeenschap te creëren (Chow, & Chan, 2008). Om de blog actief te houden, moet de blog niet alleen van inhoud worden voorzien maar is het van belang dat de lezers de blog regelmatig bezoeken en interactie hebben met de schrijver (Hsu, & Lin, 2008). Een schrijver van een blog heeft twee soorten motivaties om bepaalde kennis met zijn lezers te delen, egoïstische en altruïstische motivatie (Bock, & Kim, 2001). De eerste motivatie is gebaseerd op de bovengenoemde Social Exchange Theory (Emerson, 1976). Dit houdt in dat de schrijver van de blog gemotiveerd is om de blog van inhoud te voorzien omdat hij verwacht dat hij daar iets voor terug krijgt van de lezers (Bock, Zmud, Kim, & Lee, 2005). Wanneer lezers elke dag de blog bezoeken om een nieuw artikel te lezen en erop te reageren levert dit de schrijver van de blog hoge bezoekersaantallen op en wordt er een gemeenschap gecreëerd. De schrijver krijgt feedback van zijn lezers waardoor de blog verbeterd kan worden. De tweede motivatie is altruïstisch (Bolino, Turnley, & Bloodgood, 2002). Dit betekent dat de schrijver van de blog bereid is om het welzijn van anderen te verhogen, zonder daar zelf iets voor terug te krijgen. Bloggers schrijven over bepaalde onderwerpen om hun gevoelens te uiten en contact te maken met hun lezers (Liu, Liao, & Zeng, 2007). Om dit contact te onderhouden en een gemeenschap te vormen, gebruiken bloggers een call to action om hun lezers te inspireren en helpen (Nardi, Schiano, Gumbrecht, & Swartz, 2004). Het schrijven van een call to action in de blog is dan een vrijwillige manier van kennisdeling. Hiermee kan de blog veel aandacht krijgen en invloed hebben op de maatschappij (Hsu, & Lin, 2008).
Aangezien blogs steeds meer invloed lijken te krijgen op hun lezers (Multiscope, 2016) en de gezonde levensstijl steeds populairder wordt (Bos, 2016), wordt er verwacht dat
schrijvers van blogs sinds de start van blogs steeds vaker een call to action hebben gebruikt om hun lezers aan te zetten tot het hebben van een gezonde levensstijl. Wanneer de bloggers zelf positieve ervaringen hebben gehad met het aannemen van een gezonde levensstijl, zullen ze hun gevoelens hierover willen uiten. Daarnaast kunnen ze door middel van een call to action wat betreft het hebben van een gezonde levensstijl, een gemeenschap vormen met hun lezers en het algemene welzijn vergroten. De hypothese die hieruit voortkomt is:
H3: Het aantal keren dat schrijvers van blogs over voeding een call to action met betrekking tot een gezonde levensstijl gebruiken in hun artikelen is sinds 2012 toegenomen.
Methode Design
Dit onderzoek maakt gebruik van een inhoudsanalyse van blogs over voeding in de periode van 2012 tot en met 2016, waarin de mate van aandacht, de tone of voice, en het gebruik van call to actions wat betreft het hebben van een gezonde levensstijl worden onderzocht. Om de onderzoeksvraag te beantwoorden wordt er gebruik gemaakt van een kwantitatieve inhoudsanalyse. Dit is een objectieve en systematische analyse van de inhoud van bestaande informatie (Krippendorff, 2012), in dit geval de tekst van blogs over voeding. Hierdoor is het een herhaalbare onderzoeksmethode en is de data natuurlijk tot stand gekomen. Dit levert valide resultaten op (Rourke, & Anderson, 2004). Een nadeel van de onderzoeksmethode is dat de tekst die wordt geanalyseerd op verschillende manieren kan worden geïnterpreteerd. Om deze reden is het belangrijk dat het codeboek eenduidig is en niets aan de eigen interpretatie van de codeur overlaat.
Steekproef
Zes blogs over voeding zijn onderzocht, geselecteerd op basis van de volgende criteria: de blogs zijn Nederlandstalig, opgericht voor 2012, hebben een sterke focus op voeding, wekelijks artikelen gepubliceerd vanaf 2012 en een aantal unieke bezoekers dat hoger ligt dan 50.000 per maand. Deze criteria zijn opgesteld om een zo compleet mogelijk beeld te geven van blogs over voeding sinds het bestaan ervan in Nederland. Er is gekozen voor blogs die regelmatig artikelen publiceren en hoge bezoekersaantallen hebben omdat deze blogs waarschijnlijk de meeste invloed op hun lezers zullen hebben. De blogs zullen niet geheel representatief zijn voor alle blogs over voeding, maar geven een goed beeld ervan. De volgende blogs zijn geselecteerd:
- Uit Pauline’s Keuken (www.uitpaulineskeuken.nl)
- Gewoon wat een studentje ’s avonds eet (www.gewoonwateenstudentjesavondseet.nl) - Chickslovefood (www.chickslovefood.com)
- Oh My Foodness (www.ohmyfoodness.nl) - De Groene Meisjes (www.degroenemeisjes.nl) - Vegadutchie (www.vegadutchie.nl)
De sampling-eenheid van het onderzoek is een artikel op een blog over voeding. Er is gekozen om artikelen te selecteren uit de periode van 1 januari 2012 tot en met 31 december 2016, omdat er niet genoeg blogartikelen over voeding in het Nederlands te vinden waren voor 2012. De blogs worden systematisch en random geselecteerd. Allereerst wordt er
gezocht op artikelen uit een bepaald jaartal. Dit wordt gedaan door de website in de adresbalk in te typen met daarachter het jaartal. Bijvoorbeeld: www.uitpaulineskeuken.nl/2012. Per maand wordt er vervolgens random één artikel geselecteerd (Riffe, Aust, & Lacy, 1993). Hierbij wordt er gebruik gemaakt van random.org. Dit is een website die een willekeurige selectie aanbiedt van de gewenste sampling-eenheden. Er wordt random een getal
geselecteerd tussen de 1 en 30, de dagen van de maand. Het getal wat hieruit komt is de publicatiedatum van het artikel dat gecodeerd wordt. Om dit artikel te vinden kan de URL in worden gevuld. Bijvoorbeeld: www.uitpaulineskeuken.nl/2012/12/3. Als er op die datum geen artikel is gepubliceerd wordt er opnieuw een random getal geselecteerd.
De steekproef bestaat uit 360 blogartikelen, 60 per blog. Van elke blog zal er voor vijf jaar, per maand één artikel worden gecodeerd.
Operationalisaties
Door middel van een zelf-ontwikkeld codeboek wordt de informatie verkregen die nodig is voor het beantwoorden van de onderzoeksvraag en hypothesen. Allereerst wordt er bij het coderen een aantal achtergrondgegevens genoteerd, zoals de naam van de codeur, de naam van de blog, het aantal unieke bezoekers, de datum en het aantal woorden. Dit is gedocumenteerd in onderdeel A van het codeboek. Het aantal bezoekers kan worden afgelezen in de codeerinstructies voorin het codeboek. De datum kan worden afgelezen in de URL van het blogartikel. Om het aantal woorden te achterhalen wordt de tekst van het blogartikel gekopieerd naar Word, waar onderin het aantal woorden kan worden afgelezen.
Vervolgens wordt de mate van aandacht voor een gezonde levensstijl gemeten, onderdeel B in het codeboek. De mate van aandacht voor een gezonde levensstijl wordt geoperationaliseerd door te kijken hoe vaak er in het blogartikel wordt gesproken over het hebben van een gezonde levensstijl. Deze manier van meten is bevestigd als geschikte methode door Pang en Lee (2008). Er wordt gekeken hoe vaak het woord ‘gezond’ en de woordcombinatie ‘gezonde levensstijl’ voorkomen in het artikel. Daarnaast wordt er gekeken of de woordcombinaties ‘vaak sporten’, ‘voldoende sporten’, ‘vaak groente’, ‘voldoende groente’, ‘vaak fruit’, ‘voldoende fruit’, ‘geen alcohol’, ‘stoppen met alcohol’, ‘niet roken’ en ‘stoppen met roken’ voorkomen in het artikel. Deze woordcombinaties zijn gebaseerd op de
artikelen van Reeves en Rafferty (2005) en Pronk et al. (2004). Ten slotte wordt er gekeken of er een afbeelding zit bij het blogartikel die een gezonde levensstijl reflecteert. Het belang van een afbeelding in een tekst wordt duidelijk in het artikel van Bohnsack (2009). Een afbeelding geeft een toelichting op de informatie die iemand wil begrijpen en leren. Een afbeelding reflecteert de aandacht voor een gezonde levensstijl wanneer er in de afbeelding gezonde producten zoals groente en fruit, sport en/of een gezond lichaam wordt afgebeeld. Voor de analyses worden de variabelen die aandacht meten samengenomen tot één variabele. Er wordt een gemiddelde score berekend die loopt van 0 tot 1. Hoe hoger de score, hoe groter de aandacht voor een gezonde levensstijl.
De tone of voice kan worden gedefinieerd als de manier waarop de tekst van het blogartikel geschreven is. Dit is onderdeel C in het codeboek en wordt als volgt
geoperationaliseerd. Een positieve tone of voice kenmerkt zich door een positieve en
enthousiaste attitude ten opzichte van het hebben van een gezonde levensstijl (Jansen, Zhang, Sobel, & Chowdury, 2009). Volgens Brunken (2006) is een tekst positief wanneer het één of meer van de volgende woorden bevat: ‘succes’, ‘snel’, ‘efficiënt’, ‘aanmoediging’,
‘intelligent’, ‘gepast’, ‘voorbereid’, ‘verantwoordelijk’, ‘actief’ en ‘hoopvol’. Een negatieve tone of voice kenmerkt zich door een negatieve en kritische attitude ten opzichte van het hebben van een gezonde levensstijl (Jansen et al., 2009). Volgens Brunken (2006) is een tekst negatief wanneer het weinig van de volgende woorden bevat: ‘succes’, ‘snel’, ‘efficiënt’, ‘aanmoediging’, ‘intelligent’, ‘gepast’, ‘voorbereid’, ‘verantwoordelijk’, ‘actief’ en
‘hoopvol’. Voor de analyses worden de variabelen die de positieve/negatieve tone of voice meten samengenomen tot één variabele. Er wordt een gemiddelde score berekend. De score loopt van 0 tot 1. Hoe hoger de score, hoe positiever de tone of voice.
De balans tussen een affectieve en instrumentele tone of voice in een blogartikel wordt gemeten door middel van de aanwezigheid van bepaalde woorden in de tekst. Een tekst is
affectief wanneer het één of meer van de volgende begrippen bevat die zijn gerelateerd aan het gevoelsleven: ‘plezierig’, ‘onplezierig’, ‘belangrijk’, ‘onbelangrijk’, ‘zelfverzekerd’, ‘onzeker’, ‘indrukwekkend’, ‘niet indrukwekkend’, ‘goede ervaring’, ‘slechte ervaring’, ‘motiverend’, ‘demotiverend’, ‘overtuigend’, ‘niet overtuigend’, ‘inspirerend’, ‘niet
inspirerend’, ‘interessant’ en ‘oninteressant’. Deze begrippen zijn gebaseerd op Lowe et al.’s (2002) artikel. Er is sprake van een instrumentele tone of voice wanneer het weinig van de volgende begrippen bevat: ‘plezierig’, ‘onplezierig’, ‘belangrijk’, ‘onbelangrijk’,
‘zelfverzekerd’, ‘onzeker’, ‘indrukwekkend’, ‘niet indrukwekkend’, ‘goede ervaring’, ‘slechte ervaring’, ‘motiverend’, ‘demotiverend’, ‘overtuigend’, ‘niet overtuigend’, ‘inspirerend’, ‘niet inspirerend’, ‘interessant’ en ‘oninteressant’. Voor de analyses worden de variabelen die de affectieve/instrumentele tone of voice meten samengenomen tot één variabele. Er wordt een gemiddelde score berekend die loopt van 0 tot 1. Hoe hoger de score, hoe affectiever de tone of voice.
Ten slotte wordt een call to action, onderdeel D in het codeboek, geoperationaliseerd als een afbeelding of regel tekst waarin de lezers worden gevraagd of aangespoord om gedrag te ondernemen tot het aannemen van een gezonde levensstijl (Minneo, 2013). Wanneer er in de tekst zulk gedrag wordt ondernomen moet dit worden aangemerkt als een call to action. Voorbeelden van dit soort gedrag zijn gebaseerd op het artikel van Jonker (2016) en bestaan uit: de lezer aansporen om zich in te schrijven bij een sportschool, een e-book te downloaden over gezond leven, gezonde recepten te delen met anderen, een dieetschema te volgen of om evenementen over gezond leven te bezoeken. Voor de analyses wordt er een gemiddelde score berekend voor de variabele call to action. De score loopt van 0 tot 1. Hoe hoger de score, hoe vaker er een call to action wordt gebruikt in de artikelen.
Intercodeurbetrouwbaarheid
Om een betrouwbare inhoudsanalyse uit te voeren is het van belang dat de codeur op een betrouwbare manier codeert. Om deze reden wordt er een intercodeurbetrouwbaarheidstest uitgevoerd (Krippendorf, 2012). Er zijn twee codeurs aangesteld voor dit onderzoek die op dezelfde wijze de blogs dienen te coderen. Voor iedere variabele in het codeboek wordt de intercodeurbetrouwbaarheid berekend. Deze is getest door de tweede codeur een sample van 36 artikelen te laten coderen onafhankelijk van de eerste codeur en vervolgens te kijken in hoeverre er overeenstemming is tussen beide codeurs. De codeurs coderen elk zes artikelen per blog, uit vijf verschillende jaren. In totaal worden er 72 artikelen gecodeerd.
De resultaten van de intercodeurbetrouwbaarheid zijn weergegeven in tabel 1 in bijlage 2. De Krippendorff’s Alpha hoort minimaal 0,60 te zijn. Wanneer de variabelen boven 0,80 zijn worden deze als zeer betrouwbaar beschouwd. Er waren 42 variabelen boven de 0,80 en zes variabelen onder de 0,80. Dit ging om de variabelen ‘Aandacht voor een gezonde levensstijl’ (0,62), ‘vaak groente’ (0,64), ‘Afbeelding gezonde levensstijl’ (0,64), ‘hoopvol’ (0,66), ‘motiverend’ (0,66) en ‘Call to action’ (0,64). Dit kan verklaard worden door een verkeerde interpretatie van de definities van de variabelen. De variabelen worden wel meegenomen in de analyses aangezien ze wel betrouwbaar zijn, namelijk boven de 0,60.
Resultaten Beschrijvende resultaten
Om een beeld te krijgen van de aandacht voor een gezonde levensstijl in blogs over voeding is er een beschrijvende analyse van de variabelen gedaan, zie tabel 2 in bijlage 2. De resultaten laten zien dat er grote variatie is tussen de verschillende componenten die de aandacht voor een gezonde levensstijl weergeven. In een kwart van de artikelen (26,4%) is er sprake van aandacht voor een gezonde levensstijl. De aandacht is het grootst in de blogartikelen van
‘Vegadutchie’ (27,4%), ‘Chickslovefood’ (22,1%) en ‘De Groene Meisjes’ (22,1%) en het kleinst in ‘Gewoon wat een studentje ’s avonds eet’ (5,3%). Wanneer er een afbeelding bij het artikel zat geeft deze vaak een gezonde levensstijl weer (62,2%). De aandacht wordt met name weergegeven door de woorden en woordcombinaties ‘gezond’ (N = 389), ‘vaak
groente’ (N = 32) en ‘vaak fruit’ (N = 17). De woordcombinatie ‘niet roken’ komt geen enkele keer voor in de blogs over voeding.
Wat betreft de tone of voice is er ook een grote variatie tussen de verschillende
woorden die een positieve tone of voice laten zien. Een positieve tone of voice komt het meest voor in de blogartikelen van ‘Chickslovefood’, in meer dan de helft van de artikelen is er sprake van een positieve tone of voice (55%). Een negatieve tone of voice is het meest te zien in ‘Gewoon wat een studentje ’s avonds eet’, in meer dan driekwart van de artikelen is er sprake van een negatieve tone of voice (80%). De woorden met betrekking tot een positieve tone of voice die het meest voorkomen zijn ‘snel’ (N = 139), ‘hoopvol’ (N = 23) en ‘succes’ (N = 20). Opvallend is dat de woorden ‘efficiënt’, ‘aanmoediging’ en ‘intelligent’ geen enkele keer voorkomen in de blogs over voeding. In de blogartikelen had 39,4% van de woorden een positieve tone of voice met betrekking tot het hebben van een gezonde levensstijl tegenover 60,6% met een negatieve tone of voice.
Een affectieve tone of voice komt het meest voor in de blogartikelen van ‘De Groene Meisjes’ (62,3%). Een instrumentele tone of voice met name in de blogartikelen van ‘Uit Pauline’s Keuken’ (83,3%) en ‘Chickslovefood’ (85%). De woorden met betrekking tot een affectieve tone of voice die het meest voorkomen zijn ‘inspirerend’ (N = 95), ‘belangrijk’ (N = 46) en ‘interessant’ (N = 40). De woorden ‘onplezierig’, ‘onzeker’, ’slechte ervaring’ en ‘niet overtuigend’ komen geen enkele keer voor in de blogs over voeding. In de blogartikelen had 31,1% van de woorden een affectieve tone of voice tegenover 68,9% met een instrumentele tone of voice.
In de 360 artikelen die zijn geanalyseerd wordt er 25 keer gebruikt gemaakt van een call to action. Hiervan waren de meeste call to actions in blogartikelen van ‘Vegadutchie’ (29,6%) en ‘Chickslovefood’ (25,9%) en de minste in ‘Gewoon wat een studentje ’s avonds eet’ (3,7%) en ‘Oh My Foodness’ (7,4%).Een aantal voorbeelden van de call to actions die voorkwamen in de artikelen zijn te zien in bijlage 3.
Multivariate resultaten
Om te bepalen of er sprake is van een toename in de aandacht voor een gezonde levensstijl in de blogartikelen door de jaren heen, wordt er een eenwegsvariantie-analyse uitgevoerd. Er wordt een marginaal significant effect gevonden van het jaar op de aandacht, F (4, 355) = 2,25, p = 0,064, eta2= 0,02.In 2012 was de aandacht gemiddeld het laagst (M = 0,05, SD =
0,12). In 2016 was de aandacht gemiddeld het hoogst (M = 0,16, SD = 0,31). Uit een post-hoc meervoudige-vergelijkingentoets blijkt dat er bijna geen significant verschil is tussen de gemiddelde scores per jaar. Alleen tussen het jaar 2012 en het jaar 2016 blijkt er een
marginaal significant verschil (Mverschil = 0,11, p = 0,061). De gemiddelde scores per jaar zijn
te zien in tabel 3.
Tabel 3
Gemiddelde scores aandacht per jaar (N = 360).
Jaar Mean SD N 2012 0,05 0,12 73 2013 0,14 0,32 70 2014 0,12 0,20 71 2015 0,10 0,18 73 2016 0,16 0,31 73
Er blijkt een marginaal significant verband te zijn tussen het publicatiejaar van een blogartikel en de aandacht voor een gezonde levensstijl. Daardoor wordt H1 bevestigd. In figuur 1 is te zien dat er vanaf 2012 sprake is van een toename, maar dat de aandacht afneemt in 2014 en 2015. Wanneer je echter een denkbeeldige lijn trekt van 2012 tot 2016 is er sprake van een toename van de aandacht voor een gezonde levensstijl.
Figuur 1
De aandacht voor een gezonde levensstijl per jaar.
Om te bepalen of het publicatiejaar van een blogartikel invloed heeft op de positieve of negatieve tone of voice van het blogartikel wordt er een eenwegsvariantie-analyse uitgevoerd. Er wordt een marginaal significant effect gevonden van het jaar op de positieve tone of voice, F (4, 355) = 2,29, p = 0,059, eta2= 0,03. In 2012 was de tone of voice gemiddeld het minst
positief (M = 0,03, SD = 0,07). In 2014 en 2015 was de tone of voice gemiddeld het meest positief (M = 0,07, SD = 0,10) en (M = 0,07, SD = 0,09). Uit een post-hoc meervoudige-vergelijkingentoets blijkt dat er geen significant verschil is tussen de gemiddelde scores per jaar. De gemiddelde scores per jaar zijn te zien in tabel 4.
0 0,02 0,04 0,06 0,08 0,1 0,12 0,14 0,16 0,18 2012 2013 2014 2015 2016
Tabel 4
Gemiddelde scores positieve tone of voice per jaar (N = 360).
Jaar Mean SD N 2012 0,03 0,07 73 2013 0,05 0,08 70 2014 0,07 0,10 71 2015 0,07 0,09 73 2016 0,06 0,09 73
Er blijkt een marginaal significant verband te zijn tussen het publicatiejaar van een blogartikel en de positieve tone of voice. Daardoor kan H2aworden bevestigd. In figuur 2 is te zien dat er een toename is van de positieve tone of voice vanaf 2012 tot en met 2014. Daarna blijft de tone of voice min of meer constant. Hiermee wordt verklaard waarom er wel bijna sprake is van een significant verband (p = 0,059).
Figuur 2
De aanwezigheid van een positieve tone of voice per jaar.
0 0,01 0,02 0,03 0,04 0,05 0,06 0,07 0,08 2012 2013 2014 2015 2016
Om te bepalen of er een verschil is tussen de gemiddelden van de affectieve en instrumentele tone of voice wordt er een t-toets op één gemiddelde uitgevoerd. Uit de analyse blijkt dat er significant vaker sprake is van een instrumentele tone of voice (M = 0,31, SD = 0,46) dan een affectieve tone of voice, t = (359) -7,73; p = 0,001, 95%-CI [-0,24, -0,14]. Dit betekent dat een instrumentele tone of voice vaker voorkwam in de blogs over voeding dan een affectieve tone of voice. Hiermee wordt hypothese H2b verworpen.
Om te bepalen of het publicatiejaar van een blogartikel invloed heeft op de affectieve tone of voice van het blogartikel wordt er een eenwegsvariantie-analyse uitgevoerd. Er wordt geen significant effect gevonden van het jaar op de affectieve tone of voice, F (4, 355) = 1,64, p = 0,163. Uit een post-hoc meervoudige-vergelijkingentoets blijkt dat er geen significant verschil is tussen de gemiddelde scores per jaar. De gemiddelde scores per jaar zijn te zien in tabel 5.
Tabel 5
Gemiddelde scores affectieve tone of voice per jaar (N = 360).
Jaar Mean SD N 2012 0,03 0,07 73 2013 0,02 0,06 70 2014 0,03 0,07 71 2015 0,05 0,11 73 2016 0,05 0,08 73
Er blijkt geen significant verband te zijn tussen het publicatiejaar van een blogartikel en de affectieve tone of voice. Daarmee wordt H2c verworpen. In figuur 3 is te zien dat er vanaf
2012 eerst sprake is van een afname in het gebruik van een affectieve tone of voice. Vervolgens is er vanaf 2013 sprake van een toename die in 2015 constant blijft.
Figuur 3
De aanwezigheid van een affectieve tone of voice per jaar.
Om te bepalen of de publicatiedatum van een blog over voeding invloed heeft op het aantal keren dat er een call to action wordt gebruikt in het artikel, wordt er een eenwegsvariantie-analyse uitgevoerd. Er wordt geen significant effect gevonden van het jaar op call to action, F (4, 355) = 1,41, p = 0,229. Uit een post-hoc meervoudige-vergelijkingentoets blijkt dat er geen significant verschil is tussen de gemiddelde scores per jaar. De gemiddelde scores per jaar zijn te zien in tabel 6.
Tabel 6
Gemiddelde scores call to action per jaar (N = 360).
Jaar Mean SD N 2012 0,04 0,20 73 2013 0,06 0,23 70 0 0,01 0,02 0,03 0,04 0,05 0,06 2012 2013 2014 2015 2016
2014 0,07 0,26 71 2015 0,07 0,25 73 2016 0,14 0,35 73
Er blijkt geen significant verband te zijn tussen het publicatiejaar van een blogartikel en het aantal keren dat er een call to action wordt gebruikt. Daarmee wordt H3 verworpen. In figuur 4 is te zien dat er wel sprake is van een toename maar dat deze niet significant is. Dit kan mogelijk worden verklaard door de lage frequentie van call to actions in de artikelen.
Figuur 4
De aanwezigheid van een call to action per jaar.
Conclusie
Het doel van dit onderzoek was om te bestuderen in hoeverre de inhoud van blogs over voeding met betrekking tot het hebben van een gezonde levensstijl is veranderd door de jaren heen. Hierbij is gekeken naar de mate van aandacht, de tone of voice en het gebruik van call to actions met betrekking tot een gezonde levensstijl in de blogartikelen. Het onderzoek laat zien dat er sprake is van een lichte toename in de aandacht voor een gezonde levensstijl in
0 0,02 0,04 0,06 0,08 0,1 0,12 0,14 0,16 2012 2013 2014 2015 2016
blogs over voeding vanaf 2012. Er is sprake van een wisselende mate van aandacht die het grootst blijkt te zijn in 2013 en 2016. Wanneer je alleen kijkt naar de mate van aandacht in 2012 en 2016, kan er geconcludeerd worden dat er sprake is van een stijging. Deze is echter niet constant door de jaren heen. Wanneer er afzonderlijk naar de blogs over voeding gekeken wordt, zijn er verschillen te zien. Zo geven de blogs ‘Vegadutchie’ en ‘Chickslovefood’ beduidend meer aandacht aan het hebben van een gezonde levensstijl dan ‘Gewoon wat een studentje ’s avonds eet’ en ‘Oh My Foodness’.
De positieve tone of voice met betrekking tot een gezonde levensstijl bleek ook licht toegenomen door de jaren heen. Hierbij was de tone of voice het minst positief in 2012 en het meest positief in 2014 en 2015. In de blogartikelen was er echter vaker sprake van een
negatieve tone of voice dan van een positieve tone of voice. Dit was met name te zien in de blogartikelen van ‘Gewoon wat een studentje ’s avonds eet’.
Voor de affectieve tone of voice bleek er geen sprake te zijn van een significante toename. De verschillen tussen de jaren waren erg klein. Er is van 2013 tot en met 2015 een lichte toename maar deze is niet significant. Daarnaast was er in de blogartikelen vaker sprake van een instrumentele tone of voice dan van een affectieve tone of voice.
Ten slotte werd de aandacht voor een gezonde levensstijl in blogs over voeding gemeten door het aantal keren dat de schrijvers gebruik maakten van een call to action. Door de jaren heen bleek hier geen sprake van een significant toename. Dit kan mogelijk verklaard worden door de lage frequentie van call to actions in de artikelen. In totaal maakten de blogs over voeding slechts 25 keer gebruik van een call to action. Wanneer er naar de resultaten gekeken wordt is er door de jaren heen sprake van een constant gebruik van een call to action. Opvallend is dat er vanaf 2015 een toename is te zien. Het gebruik van een call to action is dus meer iets van de laatste jaren.
In antwoord op de onderzoeksvraag: ‘In hoeverre verschilt de mate van aandacht voor een gezonde levensstijl, tone of voice van de blogger en call to action in blogs over voeding in Nederland sinds de start van de blogs (2012) tot nu (eind 2016)?’ kan geconcludeerd worden dat de mate van aandacht voor een gezonde levensstijl in blogs over voeding in geringe mate is toegenomen door de jaren heen. Deze toename is te zien in de mate van aandacht voor een gezonde levensstijl en de positieve tone of voice met betrekking tot een gezonde levensstijl.
Discussie Discussie van de bevindingen
De lichte toename in de mate van aandacht voor een gezonde levensstijl in blogs over voeding komt deels overeen met de verwachtingen. Echter is de toename niet zo groot als verwacht op basis van eerder onderzoek. De toename in de mate van aandacht die te zien is in traditionele media, geldt ook voor online media maar in mindere mate. Wellicht dat de toename de komende jaren nog groter wordt, aangezien er nog steeds een trend is in het opzetten van blogs over voeding waarin een gezonde levensstijl wordt gepromoot (Multiscope, 2016).
Ook de lichte toename voor de positieve tone of voice met betrekking tot een gezonde levensstijl is deels in lijn met de verwachting. Er was echter een grotere toename verwacht en een groter aantal artikelen met een positieve tone of voice dan een negatieve tone of voice. Het feit dat er vaker sprake was van een negatieve tone of voice kan wellicht worden verklaard door de negatievere attitude die is ontstaan tegenover het hebben van een gezonde levensstijl. De negatieve kanten van het hebben van een gezonde levensstijl zijn de laatste jaren
meermaals belicht in de media (Kiene, 2016; Thompson, & Heinberg, 1999).
Er werd verwacht dat er in de blogartikelen vaker sprake zou zijn van een affectieve tone of voice dan een instrumentele tone of voice en er een toename zou zijn in het aantal artikelen met een affectieve tone of voice door de jaren heen. Aan beide verwachtingen werd
niet voldaan. Dit kan verklaard worden door het feit dat bloggers minder vaak over hun persoonlijke ervaringen schrijven dan verwacht. Ook kan het te maken hebben met een groot aantal blogartikelen waarin recepten worden beschreven. Hierin is er vaak geen sprake van een persoonlijke of emotionele toon.
Ten slotte werd de verwachting dat het aantal call to actions door de jaren heen zou zijn toegenomen niet bevestigd. Deze hypothese was gebaseerd op de verwachting dat
bloggers door middel van een call to action hun lezers kunnen helpen en inspireren. Dit wordt gezien als één van de voornaamste doelen van een blogger. Bloggers kunnen hiermee
namelijk hun sociale relaties ontwikkelen en behouden en daarnaast een positief gevoel over zichzelf ontwikkelen. Er werd echter slechts 25 keer gebruikt gemaakt van een call to action in de 360 blogartikelen. Wellicht hebben de bloggers uiteindelijk een minder positieve ervaring gehad met betrekking tot het hebben van een gezonde levensstijl dan verwacht. Wel was er een twee keer zo groot aantal call to actions vanaf het jaar 2015 ten opzichte van de voorgaande jaren. Wellicht zal er daarom de komende jaren wel sprake zijn van een
significante toename.
Studielimitaties en suggesties voor vervolgonderzoek
Het onderzoek laat zien dat de toename in de mate van aandacht voor het hebben van een gezonde levensstijl in blogs over voeding deels wordt bevestigd. Er is echter een minder sterke toename gevonden dan verwacht. Dit kan verklaard worden door de blogs over voeding die zijn geselecteerd voor dit onderzoek. De grootste limitatie van dit onderzoek is dan ook dat de blogs over voeding niet allemaal een goede representatie van de werkelijkheid zijn. Na 2014 zijn er veel blogs over voeding ontstaan die veel met een gezonde levensstijl bezig zijn, de zogeheten ‘fitgirl’ blogs. Deze konden niet in het onderzoek worden meegenomen omdat ze niet lang genoeg bestonden. Het is denkbaar dat door deze niet geheel representatieve
steekproef een minder constante toename in de aandacht voor een gezonde levensstijl is gevonden dan de bestaande literatuur uitwees. Voor vervolgonderzoek zouden de ‘fitgirl’ blogs meegenomen moeten worden in de steekproef. Een ander interessante focus voor vervolgonderzoek zou kunnen zijn om blogs over sporten te onderzoeken. Op deze blogs is er ook aandacht voor het hebben van een gezonde levensstijl en worden zowel mannen als vrouwen geïnspireerd en aangemoedigd. Wellicht is daar wel sprake van een sterke toename in de mate van aandacht voor een gezonde levensstijl door de jaren heen. Het is voor
vervolgonderzoek ook interessant om te kijken naar de directe invloed van blogs op de eetgewoontes van de lezers van de blogs. Hierbij zou een inhoudsanalyse gecombineerd kunnen worden met een survey onderzoek.
Een tweede limitatie is dat de manier waarop de tone of voice is gemeten niet geheel representatief is. Een blogartikel had een positieve of affectieve tone of voice wanneer er minimaal één keer een positief dan wel affectief woord in voorkwam. Dit kan ook een op zichzelf staand woord zijn en hoeft niet per se iets te zeggen over de tone of voice van het gehele artikel. Deze limitatie kan in vervolgonderzoek ongedaan gemaakt worden door een minimum aan woorden in te stellen om de tone of voice van het blogartikel vast te stellen. Daarnaast kwam bij zowel de positieve als de affectieve tone of voice een aantal woorden geen enkele keer voor. Hierdoor is de tone of voice niet optimaal gemeten. Dit had
voorkomen kunnen worden door in de eerste pilot-analyse een grotere steekproef te testen en meer tijd te besteden aan de ontwikkeling van het codeboek.
Theoretische en praktische implicaties
Het huidige onderzoek draagt bij aan de bestaande literatuur omdat er tot op heden nog te weinig onderzoek is gedaan naar de aandacht voor een gezonde levensstijl in blogs over voeding. Het merendeel van de bestaande onderzoeken is gefocust op de rol van andere media
zoals televisie en tijdschriften met betrekking tot het hebben van een gezonde levensstijl. Dit onderzoek is een aanvulling op bestaand onderzoek omdat het een overzicht geeft van de aandacht voor een gezonde levensstijl in de recente en populaire mediavorm, blogs over voeding. Toekomstig onderzoek kan wellicht een vollediger beeld geven van de aandacht van verschillende soorten blogs voor het hebben van een gezonde levensstijl. Uit de resultaten van het huidige onderzoek blijkt het mee te vallen met de aandacht die blogs over voeding geven aan het hebben van een gezonde levensstijl en de invloed daarvan op hun lezers. Er is geen sterke toename te zien in de aandacht voor een gezonde levensstijl in blogs over voeding. De kans dat de lezers hierdoor negatief beïnvloed zullen worden en de gezonde levensstijl een obsessie wordt of leidt tot een eetstoornis, is hiermee dan ook klein. Indien uit toekomstig onderzoek blijkt dat de mate van aandacht voor een gezonde levensstijl wel sterk is
toegenomen, is er pas reden tot ingrijpen.
Literatuur
Agarwal, N., Liu, H., Tang, L., & Yu, P. S. (2008). Identifying the influential bloggers in a community. Proceedings of the 2008 International Conference on Web Search and Data Mining, 207-218. doi:10.1145/1341531.1341559
Bock, G. W., & Kim, Y. G. (2001). Breaking the myths of rewards: An exploratory study of attitudes about knowledge sharing. Pacis 2001 Proceedings, 78.
doi:10.4018/jrmj.2002040102
Bock, G. W., Zmud, R. W., Kim, Y. G., & Lee, J. N. (2005). Behavioral intention formation in knowledge sharing: Examining the roles of extrinsic motivators,
social-psychological forces, and organizational climate. MIS Quarterly, 29(1), 87-111. Boepple, L., & Thompson, J. K. (2014). A content analysis of healthy living blogs: Evidence
International Journal of Eating Disorders, 47(4), 362-367. doi:10.1002/eat.22244
Bohnsack, R. (2009). The interpretation of pictures and the documentary method. Historical Social Research/Historische Sozialforschung, 34(2), 296-321.
Bolino, M. C., Turnley, W. H., & Bloodgood, J. M. (2002). Citizenship behavior and the creation of social capital in organizations. Academy of Management Review, 27(4), 505-522. doi:10.5465/AMR.2002.7566023
Bos, I. (2016, 14 maart). Gezond leven is een trend, maar is het ook een blijvertje? Geraadpleegd van http://bkbcampaignwatch.nl/gezond-leven-is-een-trend-maar-is-het-ook-een-blijvertje
Brunken, B. L. (2006). Hurricane Katrina: A content analysis of media framing, attribute agenda setting, and tone of government response. Geraadpleegd van:
http://etd.lsu.edu/docs/available/etd-07102006-130303/unrestricted/Brunken_thesis.pdf
Centraal Bureau voor de Statistiek. (2016, 29 januari). Gebruik professionele sociale
netwerken stijgt. Geraadpleegd van https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2016/04/gebruik-professionele-sociale-netwerken-stijgt
Chen, K. H., Hsieh, K. J., Chang, F. H., & Chen, N. C. (2015). The customer citizenship behaviors of food blog users. Sustainability, 7(9), 12502-12520.
doi:10.3390/su70912502
Chiu, C. M., Hsu, M. H., & Wang, E. T. (2006). Understanding knowledge sharing in virtual communities: An integration of social capital and social cognitive theories. Decision Support Systems, 42(3), 1872-1888. doi:10.1016/j.dss.2006.04.001
Chow, W. S., & Chan, L. S. (2008). Social network, social trust and shared goals in organizational knowledge sharing. Information & Management, 45(7), 458-465. doi:10.1016/j.im.2008.06.007
Cialdini, R. B., & Goldstein, N. J. (2004). Social influence: Compliance and conformity. Annual Reviews Psychology, 55(1), 591-621.
doi:10.1146/annurev.psych.55.090902.142015
Clay, D., Vignoles, V. L., & Dittmar, H. (2005). Body image and self‐ esteem among
adolescent girls: Testing the influence of sociocultural factors. Journal of Research on Adolescence, 15(4), 451-477. doi:10.1111/j.1532-7795.2005.00107.x
De Gelder, B., & Vroomen, J. (2000). The perception of emotions by ear and by eye. Cognition & Emotion, 14(3), 289-311. doi:10.1080/026999300378824 De Gelderlander. (2016, 24 oktober). Chickslovefood: Van foodblog tot kookboek, een
succesverhaal. Geraadpleegd van http://www.gelderlander.nl/home/chickslovefood-van-foodblog-tot-kookboek-een-succesverhaal~aab9ef29/
Derenne, J. L., & Beresin, E. V. (2006). Body image, media, and eating disorders. Academic Psychiatry, 30(3), 257-261. doi:10.1176/appi.ap.30.3.257
Dunn, T. M., & Bratman, S. (2016). On orthorexia nervosa: A review of the literature and proposed diagnostic criteria. Eating Behaviors, 21(1), 11-17.
doi:10.1016/j.eatbeh.2015.12.006
Emerson, R. (1976). Social exchange theory. Annual Review of Sociology, 2(1), 335-362. doi:10.1146/annurev.so.02.080176.002003
Ferguson, C. J., Muñoz, M. E., Garza, A., & Galindo, M. (2014). Concurrent and prospective analyses of peer, television and social media influences on body dissatisfaction, eating disorder symptoms and life satisfaction in adolescent girls. Journal of Youth and Adolescence, 43(1), 1-14. doi:10.1007/s10964-012-9898-9
Guadagno, R. E., & Cialdini, R. B. (2005). Online persuasion and compliance: Social influence on the internet and beyond. The Social Net: The Social Psychology of the Internet, 1, 91-113.
Grabe, S., Ward, L. M., & Hyde, J. S. (2008). The role of the media in body image concerns among women: A meta-analysis of experimental and correlational
studies. Psychological Bulletin, 134(3), 460. doi:10.1037.0033-2909.134.3.460 Hall, H., & Davison, B. (2007). Social software as support in hybrid learning environments:
The value of the blog as a tool for reflective learning and peer support. Library & Information Science Research, 29(2), 163-187. doi:10.1016/j.lisr.2007.04.007 Harrison, K., & Cantor, J. (1997). The relationship between media consumption and eating
disorders. Journal of Communication, 47(1), 40-67. doi:10.1111/j.1460-2466.1997.tb02692.x
Harrison, K. (2000). The body electric: Thin‐ ideal media and eating disorders in adolescents. Journal of Communication, 50(3), 119-143. doi:10.1111/j.1460-2466.2000.tb02856.x
Hendriks, B. C., Starren, M. B. P., Hoeken, J. A. L., Brandt, C., Le Pair, R. G., & Nederstigt, U. (2005). Stijl, cultuur en overtuigingskracht. De invloed van culturele
stijlverschillen op de overtuigingskracht van een fondswervingsbrief. Tijdschrift voor Taalbeheersing, 27(3), 230-244
Ho, H. Y., & Chien, P. H. C. (2010). Influence of message trust in online word-of-mouth on consumer behavior–by the example of food blog. Electronics and Information Engineering, 2010 International Conference, 1, 1-395.
Hsu, C. L., & Lin, J. C. C. (2008). Acceptance of blog usage: The roles of technology acceptance, social influence and knowledge sharing motivation. Information & Management, 45(1), 65-74. doi:10.1016/j.im.2007.11.001
InfoNu. (2015, 11 september). Foodblogs: Meer dan alleen recepten. Geraadpleegd van http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/lifestyle/162391-foodblogs-meer-dan-alleen-recepten.html
Jansen, B. J., Zhang, M., Sobel, K., & Chowdury, A. (2009). Twitter power: Tweets as electronic word of mouth. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 60(11), 2169-2188. doi:10.1002/asi.21149
Jonker, A. (2016, 12 februari). De call to action: 5 tips en een prachtvoorbeeld. Geraadpleegd van http://waardevollewebteksten.nl/call-to-action-tips-voorbeeld/
Julen, J. (2014, 27 februari). Vier voedingshypes en waarom ze niet werken. Geraadpleegd van
http://www.trouw.nl/tr/nl/4516/Gezondheid/article/detail/3604637/2014/02/27/Vier-voedingshypes-en-waarom-ze-niet-werken.html
Keng, C. J., & Ting, H. Y. (2009). The acceptance of blogs: Using a customer experiential value perspective. Internet Research, 19(5), 479-495.
doi:10.1108/10662240910998850
Kiene, A. (2016, 11 november). ‘Ik maak me echt kwaad over dieetboeken’. Geraadpleegd van
http://www.volkskrant.nl/media/-ik-maak-me-echt-kwaad-over-dieetboek~a4412794
Kreijveld, M. (2012, 28 juni). Gezond leven: Een vrijwillige keuze in de toekomst?
Geraadpleegd van https://www.frankwatching.com/archive/2012/06/28/gezond-leven-in-de-toekomst-nog-een-vrijwillige-keuze
Kreuter, M. W., & Lezin, N. (2002). Social capital theory. Emerging Theories in Health Promotion Practice and Research: Strategies for Improving Public Health, 15(1), 228. Krippendorff, K. (2012). Content analysis: An introduction to it’s methodology. International
Encyclopedia of Communication, 1, 403-407.
Laplante, D., & Ambady, N. (2003). On how things are said: Voice tone, voice intensity, verbal content, and perceptions of politeness. Journal of Language and Social Psychology, 22(4), 434-441. doi:10.1177/0261927X03258084
Lawton, R., Conner, M., & McEachan, R. (2009). Desire or reason: Predicting health behaviors from affective and cognitive attitudes. Health Psychology, 28(1), 56. doi:10.1037/a0013424
Lawton, R., Conner, M., & Parker, D. (2007). Beyond cognition: Predicting health risk behaviors from instrumental and affective beliefs. Health Psychology, 26(3), 259. doi:10.1037/0278-6133.26.3.259
Lee, C. J. (2009). The interplay between media use and interpersonal communication in the context of healthy lifestyle behaviors: Reinforcing or substituting? Mass
Communication and Society, 13(1), 48-66. doi:10.1080/15205430802694869 Legenbauer, T., Rühl, I., & Vocks, S. (2008). Influence of appearance-related TV
commercials on body image state. Behavior Modification, 32(3), 352-371. doi:10.1177/0145445507309027
Lignowska, I., Borowiec, A., & Slonska, Z. (2016). The relationship between audience mentality and attitudes towards healthy lifestyle promotion in the mass media. Global Health Promotion, 23(3), 36-44. doi:10.1177/1757975914567514
Lin, K. Y., & Lu, H. P. (2011). Why people use social networking sites: An empirical study integrating network externalities and motivation theory. Computers in Human Behavior, 27(3), 1152-1161. doi:10.1016/j.chb.2010.12.009
Liu, S. H., Liao, H. L., & Zeng, Y. T. (2007). Why people blog: An expectancy theory analysis. Issues in Information Systems, 8(2), 232-237.
López-Guimerà, G., Levine, M. P., Sánchez-Carracedo, D., & Fauquet, J. (2010). Influence of mass media on body image and eating disordered attitudes and behaviors in females: A review of effects and processes. Media Psychology, 13(4), 387-416.
doi:10.1080/15213269.2010.525737
Lowe, R., Eves, F., & Carroll, D. (2002). The influence of affective and instrumental beliefs on exercise intentions and behavior: A longitudinal analysis. Journal of Applied Social Psychology, 32(6), 1241-1252. doi:10.1111/j.1559-1816.2002.tb01434.x
Lu, H. P., & Hsiao, K. L. (2007). Understanding intention to continuously share information on weblogs. Internet Research, 17(4), 345-361. doi:10.1108/10662240710828030 McCombs, M. (2002). The agenda-setting role of the mass media in the shaping of public opinion. Mass Media Economics 2002 Conference, London School of Economics. Mehrabian, A. (2008). Communication without words. Psychology Today Magazine, 13,
193-200.
Mendoza, M. (2010). I blog. You buy. How bloggers are creating a new generation of product endorsers. Journal of Digital Research & Publishing, 7, 114-122. Minneo, G. (2013, 14 augustus). What is a call to action? Geraadpleegd van
https://blog.hubspot.com/marketing/what-is-call-to-action-faqs-ht
Multiscope. (2016, 4 oktober). Eén op de tien vrouwen leest foodblogs. Geraadpleegd van http://www.multiscope.nl/persberichten/een-op-de-tien-vrouwen-leest-foodblogs.html Nambisan, S., & Baron, R. A. (2007). Interactions in virtual customer environments:
Implications for product support and customer relationship management. Journal of Interactive Marketing, 21(2), 42-62. doi:10.1002/dir.20077
