Het debatje over prenatale screening in de Tweede Kamer dit jaar trok weinig aandacht. Jammer, want het was veelbetekenend slecht. In Nederland lopen nogal wat bevolkingsonderzoeken. Ik ken ze niet allemaal, maar veel richten zich op het opsporen van kanker of andere ziekten in groepen in de be-volking die hoger risico lopen. Borst- en baarmoe-derkanker komt op alle leeftijden voor, maar meer bij oudere vrouwen en daarom worden alleen ou-dere vrouwen massaal opgeroepen. Bij zwangere vrouwen is er de prenatale screening op vooral syn-droom van Down. Tot nu toe krijgen alleen zwange-ren ouder dan 36 jaar gratis een test op dat syn-droom aangeboden. De kans daarop is groter bij oudere vrouwen, vandaar, maar ook omdat de test risico geeft op miskraam. De vrouw weegt zelf af welk risico ze het zwaarst laat wegen.
Er is nu een nieuwe kansbepalende voortest be-schikbaar. Volgens de Gezondheidsraad moet die test ook jongere vrouwen standaard worden aange-boden. Wanneer uit de test blijkt dat er risico is op het syndroom kan alsnog de oude test worden aan-geboden. De kosten worden begroot op 30 tot 50 miljoen. Wat zijn de baten? Volgens de Gezond-heidsraad hebben vrouwen het recht te weten of hun vrucht een aandoening heeft. Een meerderheid in de Kamer steunde dat standpunt: vvd, PvdA, Groen Links en d66.
De argumentenuitwisseling ging in een alge-meen overleg, een AO’tje in Haags jargon. In alle vlugheid stelde vrijwel niemand de vraag waarom we massaal willen vaststellen of een vrucht syn-droom van Down heeft. Het is een medische aan-doening, zeker. Maar er is geen behandeling. Na vaststelling zijn er twee opties: aborteren of je voor-bereiden op een moeilijker leven. “Leed voorko-men” mompelde iemand in mijn fractie.
In mijn partij is het recht op abortus onbetwist. Dat wordt mij als dwarsligger in dit soort kwesties ook altijd aangezegd. Toch is er in mijn partij
niemand die het goed vond toen bleek dat soms ouders een abortus overwegen als de vrucht een meisje blijkt. Dat aborteren van vruchten met syn-droom van Down maatschappelijk geaccepteerd is, is een maatschappelijke waardeoordeel over leven met een handicap.
Ik ben voorstander van het recht op abortus, ook als de vrouw het doet omdat haar vrucht een handi-cap heeft. Maar ik geloof dat individuele besluitvor-ming nogal sterk wordt beïnvloed door de manier waarop informatie wordt geordend en aangebo-den, door financiering en door gedrag en visie van de professionals waarmee je in zo’n situatie te ma-ken krijgt. Het maakt nogal uit of een test gratis wordt aangeboden door de overheid of niet.
Wat de kwestie navrant maakt is dat het advies van de Gezondheidsraad rammelt en omstreden is bij gynaecologen. De nieuwe test is bij jongere vrouwen zeer onzuiver; veel positieve en vals-negatieve uitslagen. Dat leidt ertoe dat nog steeds veel kinderen met syndroom van down worden ge-boren en veel vruchten zónder verloren gaan na een door de vervolgtest opgewekte miskraam. Gynae-coloog Kleiverda publiceerde erover. Ze maakt een vergelijking. Als de uitkomsten zouden gelden bij gewoon bevolkingsonderzoek zou niemand ze ac-cepteren omdat ze net zoveel dodelijk slachtoffers maakt als levens redt. Omdat het hier om ongebo-ren vruchten gaat vindt niemand dat blijkbaar erg. Het voorkomen van een leven met syndroom van Down is blijkbaar zo belangrijk dat het om zeep helpen van evenzoveel gewenste zwangerschappen minder erg is. Een meerderheid van de PvdA, d66 en Groen Links wilden van die kritiek niets weten (letterlijk, ze lezen Medisch Contact slecht) en be-pleiten de test te financieren. Het begrotingstekort voorkwam dat staatsssecretaris Ross moest buigen voor de Gezondheidsraad. De vvd wil net als PvdA, d 6 6en Groen Links wel de test, maar alleen als vrouwen zelf betalen.
j o s é s m i t s
is Tweede Kamerlid voor de PvdA
Rollende koppen
‘Maagpijn, krijg ik ervan’, zo luidde een van de eer-ste reacties van president Bush op de beschamende onthulling dat gevangenen in de Abu-Graib gevan-genis in Irak stelselmatig worden gemarteld en ver-nederd door Amerikaanse militairen. De president van supermacht Amerika kreeg maagpijn. En ik moet toegeven, hoe primitief en onwelbespraakt de eerste reactie van Bush ook was, ik was het met hem eens. De eindeloze herhaling in de media van foto’s van opeengestapelde naakte Irakese man-nen, wiens dikke tenen priemen in voor moslims li-chamelijke no go areas, zorgt inderdaad voor een onprettige sensatie in de maag.
Deze weerzinwekkende beelden bleken nog maar het topje van de ijsberg te zijn. Er blijken nog honderden foto’s en video-opnamen te zijn van ver-krachtingen en andere seksuele vernederingen die de Irakese gevangen (waaronder vrouwen!) zijn aangedaan. En wie is als hoogste baas binnen het militair apparaat, verantwoordelijk voor de mis-standen in de Abu-Graib gevangenis? Donald Rumsfeld, minister van Defensie.
Ondanks de pogingen tot damage control door de regering Bush — Condi Rice noemde Rumsfeld de beste minister van Defensie ooit; Bush prees hem als ‘superb’ —, was het toch onvermijdelijk ge-weest dat er koppen zouden rollen, te beginnen die van Rumsfeld, om nog iets van geloofwaardigheid te behouden. Maar Rumsfelds politieke kop werd gespaard doordat aan Al-Qaida gelieerde terro-risten vlak hierna videobeelden verspreidden waarop te zien was hoe een gemaskerde beul, on-der het luid roepen van Allah Akbar (alsof het om de rituele slachting van een lammetje tijdens het Isla-mitisch Offerfeest gaat), het hoofd van een Ameri-kaans burger met een groot mes afsneed. Als wraak voor de duivelse vernedering die de Irakese gevan-genen door Amerikaanse militairen is aangedaan. En met deze rollende kop hebben de terroristen of verzetstrijders de regering Bush in de kaart ge-speeld. Sterker nog, met hun daad hebben de ter-roristen de gruwelijkheden in de Abu-Graib gevan-genis op z’n minst enige legitimiteit verschaft. Zie
je, het zijn barbaren. ‘Savages’ kopten Ameri-kaanse kranten naar aanleiding van het onthoofd-ingsdrama. ‘De tegenstander is representant van het pure kwaad en heeft geen enkel respect voor zijn medemens, en daarom moeten wij, Amerika-nen, deze oorlog winAmerika-nen, en de Iraki verlossen van deze barbaren!’ was het hypocriete betoog van se-nator John McCain. Een barbaarse tegenstander is kennelijk de rechtvaardiging voor afdaling tot het-zelfde niveau van een zogenaamd democratisch, dus beschaafd land als de vs. Barbaars en immo-reel handelen is dan te vergoelijken als passend binnen noodzakelijke strategieën in ‘the war on terror’.
De met rituelen omgeven onthoofding van een Amerikaans burger (en de onthoofdingen die volg-den) door terroristen mag dan een ‘welkome aflei-ding’ zijn voor de regering Bush, de schade die de foto’s van martelingen in de Abu-Graib gevangenis hebben berokkend mag niet onderschat worden. Niet alleen symboliseren deze beelden wereldwijd de in Irak al veel eerder ervaren ommekeer van Amerika als bevrijder naar bezetter. Vooral in de Arabische (moslim)wereld ziet men het beeld be-vestigd van Amerika als wrede agressor, met geheel andere belangen (olie!) dan een goed bedoelde re-constructie en democratisering van het Midden-Oosten.
De ‘misdragingen’ van Amerikaanse militairen in de Abu-Graib gevangenis zaaien haat, wrok en verbittering jegens de Amerikanen. Deze cocktail van gevoelens is een ideale voedingsbodem voor terreur. Hier is geen de-tegenstander-is-wreder re-toriek tegen opgewassen. Dat de tegenstander wreed is wisten we, getuige de elfde september. Dit besef legitimeerde op z’n minst ‘a war on terror’, zelfs zonder VN-mandaat. Maar dat de bevrijder tot soortgelijke wrede gruweldaden in staat bleek te zijn, met ‘the torch of liberty and civilisation’ in de hand, maakt de retoriek van Bush c.s. ondragelijk hypocriet.
k a r i m a a r i c h i
medewerker Wiardi Beckman Stichting
s&d 7 / 8 | 20 0 4 5
