Verslag van de resultaten van de proeven die hebben plaats gevonden in het proefwarenhuis van de studieklub Westland Zuid

(1)

PROEFSTATION VOOS DE GROENTEN- EN FRUITTEELT ONDER GLAS TE NAALDWIJK ù)

1

I

•; 1 'tv •

I

• ? Äf.g Bibliotheek „ « Proefstation ^ j N a a l d w i j k , A T • H

50

Verslag van de resultaten van de proeven die hebben plaats gevonden in het proefwarenhuis van studieklub Westland Zuid

door

'^ruispw.

H.A.M. Hendrix •

- • ÜLA3 ie

(2)

INHOUD

£âSi

Inleiding 2

Algemene gegevens die betrekking hebben op deze

proef 3

I. Het groeiverloop van de sla ^

II. Bassenproef 7

III. Plantaf standenproef '12

IV. Plantgrootteproef 18

V. De bewaarbaarheid van de sla 21

VI. Is zware sla telen in Nederland mogelijk ? 22

(3)

INLEIDING

Gedurende het afgelopen teeltseizoen (1975-1976) heeft studieklub Westland Zuid in samenwerking met de verschillende zaadfirma's sla-proeven genomen.

2

Deze proeven, die totaal een oppervlakte van 1600 m omvatten, von den plaats op het bedrijf van dhr. G. Vreugdenhil, Zanddijk, ' s-Graven-zande.

Hier is een woord van dank op zijn plaats aan dhr. Vreugdenhil voor het beschikbaar stellen van zijn warenhuis en voor de zorg die hij hieraan heeft besteed.

(4)

ALGEMENE GEGEVENS DIE BETREKKING HEBBEN OP DEZE PROEF

Verwarming : d.m.v. hangende heteluchtkachels, brandstof aardgas. Tomatenlof : is versnipperd

Er is ontsmet met 60 cc methylbromide

Na het ontsmetten is er k uur doorgespoeld. Bemesting : 7 kg 12+10+18/are

14 kg Dolokal/are

Bemestingsniveau waarmee gestart is : Totaalzout 2,5 Chloor 117 Stikstof Fosfor Kali Magnesium Ziektebestrijding : voor het uitplanten

3,3 5.7

1,6

3.8

Deze cijfers zijn vlak na het uitplanten bepaald

na het uitplanten Zaaidata : 12 sept. 1975 17 sept. 1975 22 sept. 1975 Piantdatum : 8 okt. 1975 Temperaturen :

eerste 2 weken na uitplanten

12 gram Brassicol (quintozeen) gestrooid

2

per m

2 x met k gram TMTD/m^ gestoven in 5 cm pot

in 4 cm pot in k cm pot

Daarna tot einde teelt

nacht 8 à 9°G

dag 12 - 15°C nacht 5 à 6°C dag 12 à 13°C

Bij. zonnig weer mocht de temperatuur oplopen. De eerste 3 weken tot _+ 20 - 22°C. Daarna tot 15 à 16°C.

(5)

'1

HET GROEIVERLOOP VAN DE SLA

Gedurende de gehele teelt zijn er wekelijks van elke zaaidatum 10 plan ten gewogen om de gewichtstoename te bepalen.

Door gebrek aan planten van het zelfde ras waren we genoodzaakt om 3 verschillende rassen te monsteren.

Verder speelt hier nog doorheen, dat de verschillende zaaidata niet bij de zelfde plantafstanden stonden.

In grafiek I worden de cijfers weergegeven zoals we ze in werkelijkheid hebben gevonden.

In grafiek II zijn de cijfers gecorrigeerd naar ras en plantaf stand. Uit dese grafiek blijkt, dat 5 dagen zaai verschil uiteindelijk k kg oogstversch.il oplevert. Verder komt naar voren dat de lijn (zaai datum 12-9) sneller in gewicht toeneemt dan de beide andere. Dit om dat deze zaaidatum meer van de hogere lichtintensiteit heeft kunnen profiteren. Tot en met 25-11 is er een meer dan evenredige gewichts toename van alle zaaidata. De voorsprong die de eerste zaaidatum heeft opgebouwd, wordt nu gedeeltelijk teniet gedaan, omdat voor deze zware sla de lichtbenutting niet meer 100 % per krop is, omdat de sla elkaar teveel overlapt.

Tevens heeft de plantafstand een effect op het groeiverloop.

Het voorgaande is gebaseerd op 17 pl/m 2 en het gewicht is inclusief afval.

In onderstaande tabel worden de gewichten schoon en inclusief afval bij de verschillende plantafstanden weergegeven.

Zaaidatum 17-9

Gemiddelcfe gewichten van 6 rassen in kg/100 stuks

datum 15 pl/m2 18 pl/m2 21 pl/m2

incl. incl. incl.

schoon afval schoon afval schoon afval

23-12 22,6 25,9 21,1 24,5 20,1 23,7 kg

6-1 26,7 31,3 23,5 28,6 21,9 26,8

(6)

Grafiek 1 Groeiverloop.

(7)

Grafiek 2

<r Gecorrigeerd groeiverloop; 17 pl/a*

Hasî Senate. a ß _ä_o +» Ai a! © CVJ \ O vo r-Cvi CA G\ Cvi LPt OJ CO CO vo m O tes co cvj O CNJ cv O V— •«fr

(8)

Hieruit blijkt wel hoe ruimer de plantaf stand, hoe sneller de sla groeit, als ze eenmaal boven een bepaald gewicht is.

Dit gewicht is ongeveer 10 kg, of het stadium dat de sla elkaar goed raakt.

(9)

i

II. RASSENPROEF

De rassenproef die in dit warenhuis heeft gestaan, omvatte 24 rassen. Elk ras stond in tweevoud en is op twee verschillende data beoordeeld. Dit tweemaal beoordelen was nodig om de houdbaarheid van de verschil lende rassen te toetsen.

De beoordelingen werden uitgevoerd door :

a) de leden van de werkgroep sla van studieklub Westland Zuid b) de bedrijfsvoorlichters

c) de gewassenspecialist van het proefstation.

Hieronder een lijst met de rassen die in deze proef waren opgenomen. Achter de rassen staan de witresistenties voor zover deze bekend c.q. doorgegeven zijn. In de laatste kolom wordt weergegeven op welke

zaaidatum (data) het bepaalde ras heeft gestaan.

*Het cijfer geeft de fysio aan waartegen het bepaalde ras resistent is.

Ras Firma Resistenties* Zaaidata

M 4l (Majorette) _{v.d. Berg 3} 12-9

Renate (type 70 ) Enz a 1-2-3-5-6- '12-9/17-9/22-9

Type 70 grof Enza 1-2-3-5-6 12-9/17-9/22-9

Alicia (type 51) Enza 1-2-3-4-6 17-9/22-9 Cynthia (type 27) Enza 1-2-3-4-6 12-9

Amanda-plus de Mos 3-5 12-9/17-9/22-9 No. 978 de Mos 1-2-3-5-6 12-9/17-9/22-9 No. 451 de Mos 3-5 12-9/17-9/22-9 Mandela de Mos 1-2-3-5-6 12-9 Orlando de Mos 1-2-3-5-6 12-9/17-9/2.2-9 0 ia » O & de Mos 17-9 Luro (D 112) Pannevis •1 _2-3-4-5 12-9 Orba (B 67) Pannevis -1-2-3-4-5-6 12-9/17-9/22-9 D 739 Pannevis 1-2-3-4-5 12-9/17-9/22-9 D 714 Pannevis 1-2-3-4-5 12-9 Parmanta (A 308) Pannevis 1-2-3-4-5 12-9/17-9/22-9 A 342 Pannevis 1-2-3-4-5 12-9/17-9/22-9

Fedora (1235) Royal Sluis 1-2-3-4-6 12-9/17-9/22-9 Edgar Royal Siui s 1-2-3-4-5-6 12-9/17-9/22-9 Ravel (No. 50) Rijk Zwaan 1-2-3-5-6 12-9/17-9/22-9

Deciso Rijk Zwaan : -3-5 12-9/17-9

Deci-Minor Rijk Zwaan 3-5 17-9/22-9

Rossini (3482) Rijk Zwaan 1-2-3-5-6 12-9/17-9/22-9

(10)

In de tabellen op de volgende pagina's zijn de resultaten van de beoordelingen weergegeven.

Tevens zijn hier de gewichten en eventuele opmerkingen betreffende de verschillende rassen weergegeven.

Bij enkele rassen treden opmerkelijke gewichtsverschillen op. De verschillen in toename (bij enkele rassengewichtsafname ) bij de rassen zijn te wijten aan het feit dat

a) enkele rassen bij de latere beoordeling veel afval hadden b) er kan enige invloed uitgaan van standplaatsverschillen.

Twee veel belovende nieuwe rassen : Foto 3 Ravel : uitermate geschikt voor de herfstteelt. Foto Renate : een goed ras voor de winterperiode,

(11)

cö H CQ PH H 0 *H O S m N bû -J X xs O fs S3 bû 0 cd S3 •5 iH •rl •P 0 CQ u n3 0 0 13 s fH ft O ,Q O O 3 "Ö H .M 0 t—t *iH 0 13 OJ 0 2 V 'Ö -P 1 U CQ -p IN O ^3 r-O s3 O 0 CÖ •H PQ > 0 OJ O 1 -4" CM r* 1 fA 0 OJ fH _CÖ OJ cö > 1 CQ IN X V •H n fn OJ •P CM & O s 0 1 ft \ Ü -d" cö S fn •H fr CQ cd « UO ö ho - j et fH •f t O cö cö 0 •'• -P O lO fH 1—! CQ H fH CQ _{S3 X} CQ 13 _{g bû} cö •P 0 [H cö iH <D S3 0 bû S3 + CÖ H Ö > M 0 0 ft •H -P CQ CÖ ä -p ••Ö

§

•H ft -P 0 ft 0 S3 S3 cö cd H ft Ö CQ CD r» O rH CQ 0 O bû H CQ _ft _-p>» s> g -p X -P 0 ft ft O H •H O cö rS3 bû bO •H -P •H rH S3 0 3 O r-1 O CÖ -P S3 bO -P S 0 0 CQ 0 fn fH > cö >0 H CQ cö CÖ CO •H X 0 3 X S3 > bû N 0 CQ H ft s Ö bO H X cö S3 O S3 •P fn CQ rH •H u 0 O ft cö > •» _bû R> _{CQ :?? bû} ro _{0 0 S3} _<D _-P fn ! fH bû Jxi >H fn CÖ S 13 S •P CQ V W» _{0 «i} i> X •H :F? > fH ä > -P S3 cö £ O «H bO -P :c? cö £h r—1 fn 0 •H S3 bû S3 O <D O iH fn S3 0 R« S3 > 0 0 0 S3 0 T» cö •rl 0 R» fn 0 0 •rl W «H CQ N +3 bû Ö iH bû X S3 »• ft _bû ä S fn CÖ Ö «H 0 X cö U •rl •p bO •rl 13 S3 u 0 s3 X U O O > H 0 0 rS3 CÖ •P cö :p 0 0 O bO ö •H cö bû fn O CQ 13 & O r-1 CQ rH fH > > CÖ 0 1—1 bû u +> S3 S3 cö CQ rû > O ft iH 0 H S» CQ bû bû fn CÖ O «« _isi _{S3 H} _<H u O CQ > X :c? •P *rl O CÖ «H es 0 tS O bO fH S3 O ö 0 t» "Ö *» _X *» _fH r« _CÖ _rH _bû _fn X cö u «r» Ö CQ •H fH CÖ 4J H bû 0 S3 S3 0 •H bû •• cö _{bû s3} ₀ _{0 H O} _{0 cö} _S3 _{0 M 0} > -P rH 0 0 -P - Ö ,Q O S 0 iH bû •rl & fn 0 H — •P bO O H-> «H fn fn > CQ 0 cö S3 w» O 0 !H O 0 0 ft O O O O O H bû O Ö > H •rl -p rQ fl > cö > 0 •H iH fH u O !H 0 «H r» _{3 O CQ} _{0 ctf} _{0 «H} N 0 > -P CQ 0 M fn bû 0 bû •rH -p cö fn 0 S H bû O -P CQ 0 -P bO bû fn cö bû bO ft fH •» r» _{bû 0} •* _{0 p rH} _bû •» f» _{bû :F?} -P s3 H w s3 ' ä H ft •rl •» _+> _S3 _S3 _H O •P •rl 0 13 •rl -P -H 0 V» -P S3 rC! •H +3 •H CQ 0 O CÖ 0 X 0 bû 0 cd 0 CQ 0 bû •H rH O 0 fn 0 +5 bû u H rH a O fH H H H S3 O •H fH 0 •rl •H rH O H 0 S3 bO ft X 0 bO 0 X ft X 0 H S3 0 > H X X •H O ON LA ON v VO IA -d" VO ON. LA 00 00 C\J fA OJ LA IA ON V" O OO [>- VO OJ OJ CM CM f r ) J - | f \ 4 - - t r V O i r \ f f \ 4 - ^ l A N ( \ l r ^ V 0 4 -C M O J C M O J C M O J C M O J O J C M C M O J O J C M C M O J O J O J LA O CNJ OJ O N O N 0 0 O N C O C M C M C O v - -d-oj CA ON |V- O O C M C M CA ON 00 O- l>- 00 ON O O O LA LA O O O O • • • • • • • • • IN VO VO IN fA VO IN -4" rA r- -4" CO -d- LA O -4" ON • • • • • • • • • OO IN LA VO IN LA VO VO IA IA O ON r~ ON IN CM O O _{• • • • • • • • •} IN IN LA OO IN VO vo IN VO CQ CQ •rl •rl Pi S bû CQ CQ CQ CQ CQ CQ H r-i fn •H •rl «H •H •H •H CQ tù 0 > i> t» > t> > PQ 0 0 0 0 0 0 H (H S3 S3 S3 S3 S3 S3 CÖ CÖ • d _{Ö S3} ö S3 t»J TS CÖ 3 cö

§

3 CÖ O O • Pk PH PH Pi Ch P4 PH PU > O O O O _{• • • •} IN VO VO VO CA CA O O _{• • • •} O- C^- -d~ OO O O _{• •} -d" -d" ON O 00 VO VO IA IA -3" • • • • • • • • IN VO LA VO IN VO VO IN cd & tS3 X » P3

§ S

s

cö cö cö & N X 8 cö tq & N M X :c? :s> « « cö tq ö W cö N S3 w cö N S3 w CQ O a 0 *ö CQ O S 0 U CQ O S (1) 13 CQ O S CD •Ö O J LA O _{• •} Cv- OO IA _t ia _a vo _« IA -d- IN fA O oo 4- vû ON IA 1^ N VO OJ OJ CQ O S <D •Ö r s O CM LA. LA 00 «H r s fA -d- <-N o IN CQ OJ « IA O fn OJ ? O 1—' IN bû ' H S •—- ₁ CÖ ft •rl o O CÖ 1 oo *— cö o cd O Ö O 0 IN 'H cö IN LA H 13 C\j ON OO CM -d- fn fn H CQ •rl CM •P r3 "Ö ON -d- 0 S3 IN rA O J* >Î— O cd r- 0 •H CQ cd 0 -P s3 13 cö V" VO IN fA IA IN •Ti bû fA -d- t> O CQ • _{Ö ft S3 cö} • • ö iH 0 cd 0 O O 0 >s S o O CQ _fH fi pq fi «aï <U fi fr H S

«

fi

«

S P3 EH O < S S5 S O

(12)

cti rH _CQ ft 'Ö 0 •rH _{O S} u N bû X U U d 0 Cti £ rH ₊₅ 0 CQ ₀ 55 fn o S _{O pi} >0 H X 13 0 rH •H 0 fd 0 ps 'd •p fH CQ O O d 0 ra m !> CVJ rH _ft o-1A LA _{O- tN} ON ON -P • ft -P 0 À! _{Ia o} IN CO -p Cti •d •rl «5 «5 N -p Cti -p d 0 bO d •rl M ?H 0 a ft o I VO -P V -M _O _OJi •H £ 0 O OJ _V" I IN T-0 "d fH _Cti rö 15 CQ M •H _pi £ 0 O 1 VO CM V I IN cti S fn •H h CQ Cti w -P _cti d U 0 W 0 0 o bû bû fH cti O bû rH e Cti b0 CQ O H 0 b0 d rd CQ -P cti cti d -P rH _CQ cti -p Cti •rH 0 cti £ d *» •H Cti d Cti •H •H M Cti O 0 •* cti _H bû O rd bO £ CQ 'ri s bû cti N •H rH 0 •H bû tS3 CQ bû CQ ₀ JH Cti d CQ 0 rH Cti 0 o bû cti rH •P r-g tr* «- nd fH ro «H bO cti bO 0 X o •H rH •H Ö U rQ SH 0 bû O 0 0 'Ö -P bO -P

i> d Cti •H cti

O O bû in H fn _bû •rH bû 0 bû PH ft 0 CQ rO O *» •rH •P -P _O -P CQ -P cti 0 o O CQ in •H o rH bû u rH ** H-> bû CQ 0 CQ «H rd -P Ai +> O O bû 0 Pi 0 Cti •rH 0 •H bû tq 0 CQ d _Cti cti d O •p 0 rH ₀₃ fH O t> H 0 d CQ bû •H in a> -p cti 1H _bO CQ •P 0 •rH ch O u to 0 !h _cti cti & nd _pi O ,d -P <u •H d b£) cti ft •H -P _CQ 0 .M d 0 M cti rH _CQ d _cti cti CQ O H bO •H > CD s £h O bô rH rO O •p CQ fH 0 Ti d O d •H •0 •H 0 ,d _bû •H N Cti H _&Q Cti rÜ 0 H 0 rQ £> Pi 'Ö bû •H ÎH 0 •p cti bû 0 •H 0 O U bO •H d •H •0 £ 0 0 > d 0 0 0 bO bO Cti o U S -p bO TS Cti H rO d 0 -P O H _CQ 0 bO •d O M •p 0 •ri d bO •H 0 d 0 •p fH cti ,d 0 H 0 rÛ rQ Pi •d •H 0 rd _h0 •H N Cti H _bû X cti S ta bû fn 0 o -p H 0 A! d 0 ft •H -P _CQ rH 0 X d 0 "Ö cti rH 1—î r» bû CQ •P U 0 -P bû » CQ •H -P cti 0 o Cti •H -P >d S o Ss 0 lH rd bû U u O rH o SH 0 •rH bû d _{bû -p} _{o S*} bû 0 Cti 0 _{•p ft rû} H cti CQ •xi CQ cti S &

0 •"> _d -P d _d -P _U o o 0 bû bû 0 0 •H S 0 bû o > •rf •H •H 0 ^1 C- o >d bû CQ »* bû p 0 +> _r~H *• •rf o +5 >d bû -P O CQ tH 0 o 0 d •* •H Cti o 0 o rd fH o •H ns •P U u bO bû •d SH U O 0 bû bû bû •rH bû •>» _bO cti -P •Ö N CQ «H o ft Cti bû bû 0 bû cti -P :p o o _S U U IH o U rH 0 ?-! O bû 0 0 bû 0 bû •H > bû rd o on O-0 0 VÛ VO -3- o cm cm LA O o o 0 0 OO [N OJ 00 00 CO IA oo (A s- VO 00 -d- ON VO IA OJ o 0 • • a « 0 # 0 0 • 0 0 0 0 0 0 -3" LA CM -d- vo A vo VO A IA LA OJ -d" vo ON A C\J OJ CM CM CM CM CM CM OJ OJ CM CM OJ OJ Y~ CM IA O IN vo 00 V O CO OJ VO IA LA OJ OO A -3" T • • 0 0 0 0 0 0 0 0 • 0 0 0 0 IA LA IA J- IA IN A -4" A -3" IA CM -d" A CM IA CM CM OJ CM CM CM CM cu CM CM OJ CM CM CM CM OJ IN IN CQ CQ •H *rl > > 0 0 O O O O O _{0 0 0 0} « VO ON ON v s— _{V" V} - T- C\J CM O O O O O _{0 0 0 0 0} A VÛ IA A IA OO vo O OJ LA _{0 0} ₀ ₀ ₀ VO £N A LA -3" VÛ ON OO vo LA _{0 0} _{0 0 0} LT\ [>- vo VÛ CN-CQ CN-CQ •H •H O O O O ON CO •c- o CM o ia • 0 D- Vû O O « • [N O v- CM O O 0 • ON OO O _CM o o o o o o o o o o o IN O LT\ VO CO N N vo O O -d- VÛ A fA V- ON 0 • -d- IN ON ( N L A I A C O V Û L A I N I N I N V O I A

CQ CQ rH rH _{CO 03} fl cti _cti d cti cti Cti Cti d d cti CM CO •4" o << <»! > >

&

> £ £ CQ CQ CQ CQ CQ 0 0 H î—i N N tsj o o o o O rH d d Cti cti N N tsj Cti Cti cti g S S S S Cti § d >> !>s rM Ai X isl w » !> 3 ro o o :c? :s» d d d 0 0 0 0 0 «H fh

« «

W M

«

w M W H >d •d »d >d >d cti «H rH o CQ 0 u Pi 0 o bû rH f> d 1 ft •H •H O 1 o oo V- bû cti d s o 0 CN cti Cti >d O IN LA U

ON fH u H •rH 1 CQ •p •H fd d ON -d- 0

IN o cti 0 CQ •H •rl cti 0 Ü d cti

IN vo •d bO > CQ o O d ft •rl cti rH • 0 0 II

0 •d cti o 0 0 0 H S SH o o O

(13)

cö iH _ra ft >d cu •H O S u tS3 bO X >d u d <D cö > i—! -P CD ra Ti CD u O & O pi Ti H X •d CD H •H CD •d CD S •d -p in to O O ö 0) cö pq > - cö iH > O •n «H d .M cö fH O O H bû bû > CÖ :P> •P? A! H d fH «H cö ra «H _ra_> O 1—1 ä fH Ö fn f> CÖ <D CD -p bû cö Ö bO > O •d ö •H d O O cö ra bû a> f-i CD £> u t—1 u •H > <u -P bO rQ > -p O -P O f-1 O •rH iH CÖ H Cu •> _H r- _O _O bO u ra > -P O ra fH £ -p _bO _CD _fn _CD _O _ra_bû ,d *• _bO _X _cö _{bO rH} _O O bO CÖ ,d H • ö cö •H bO •P & rH r» -P <D N fH •H d « S 0 •P •c! HJ 0 -P cö 0) X •P O O *» _•P S X •* <D d ü cö cd rH bO cö 3 fn 60 bO CD CÖ iH N ra •H fn ft CD •rH N ft CD bO •d -P •> r » _bû <D r » _d _ra_bû 9» ₆₀ _bû -P bJD O p _O _•H bO fn eH 'd CÖ ra cö _ftH fH •H CD fn CD fn O H 1- a> Sn CD O bO H ra -p «• <r> •p <D •P bû d O bO bO cö -P bû CÖ «o _cö _O _{•H' •rl} _fH _CÖ _•H _fH _M bO bû cö ?H fn Î H bO fn f-l bû :P? •H •rl bO CD © bû a> rH -P -P H •P •P ra -p IQ O ö _S CD 60 CÖ cö -p bO cö -P •d P P CD U fn fn CD U ÎH <D <D ft ft > CD bO 60 •H CD bO •H f H m •H u a) 4-1 CÖ u bû bO £0 rH W Ö CÖ cö Ö CD •P O H tQ O 60 -P ,d H _a) 0) î> -p d cö X U CD 'd d o «H O u bû :h> ?h î> 60 CÖ I—I _[Q d CÖ CÖ S sa) 60 CD •n t3 d cö fH ft O •p O cö N bû fn <d >d 'H cd bO •H N CÖ r~i bO ra O H O <H r!d O d fH CD bO CD r-i X »d cö t—1 -P r<M 'd O rH cö CD N rû r- O bO cö a> H bO ra ö cö CD cö *n rd H ö CD cö CD fn i> ft O - -P •P v> r* CÖ ** bO bû H Ö •rl •H ft CD fH fn -P CD <D O -P Ö rH CÖ CÖ •rl ra U fn CU CD bû bû • iH bû ra ra •d -p _-P _bû _CD <D <D ÎH O •rl •H CD 60 T- O I A -d" K Y I A CO O O oo D- O O OO I A V O C M I A -P 1 e - « • « « a • • • e • « « • • • • rCi vo O ON O T" O OO V O O V" O O oo O O N O N O J O •H O J O J OU O J OJ CU O J O J C M C M O J r" V" C M CD T- O V Û vo OO 1N- O J C M [>- ai v~ 1N -d- O CN- O N O N -3" C5 I • « » • • • « • « • 9 • • • • OJ O <T\ O N O OO O N V- V O J OO O O co Cv- O O J T~ C\) v - V" CM O J O J C M V" OJ C M V r- T" O J IN _ON CT\ X i O CD >d fH T- O O O O O O LA O O O O O O O O O O cö i • • • • • • f • • 9 « « • • • 9 Cö •> VO IA IA -3r 1>- vo IA VO 4- IA IA !>- IN -4" IN vo LA VO ra •rH fn * T" OJ IA IA ON O OC vo ïA OO OJ O IA -4* OO O LA O CD I «- • • • • « • • • • • * 9 • • 9 9 M O C\J LA vo £N LA <4* l>- J- IA OO OO OO VO CN 4" VO OO N iH ft ON _V ra ra 'rl •rl S ö ö Ö ö 1 ra ra 10 ra _{H cö cö} cö cö •rl •r-l •H •H ta CO cö cö cö cö IA > ï> > > CO £ s > ra ra ra ra O- cö CD (D O 0) r~1 H N N N N O O O O ON S Ö n Ö ö CÖ cö N cö cö cö S S S S U Ö ö Ö >3 >3 X rM X X N N N •rl cö 3 cö

§

O O :p? :p? :p? :p? Ö Ö Ö <D CD <D CD • Çk PH PH PH

« «

M PH 04

«

H M ßq fd 'd nö >d -P tQ •ri CD VS OJ •H CM CO fn <H O fH ra pi 'd rH CD

§

_{pi -p} O bO H 0 Ö 1 ft •d -p cö •H 'rl O O 1 O OO V fn cö •X} cö d S O O IN cö cö >d IN IA O fd •p OJ CX) ON _{fn fn 1—1 •H I CM -p} •H Ti d ON 4" O •rl ö 4" O fA !N O CÖ CD ra •rl cö CD O d cö CD CÖ cö ra fA IA IN VO •d bû t» ra O * d ft •H cö rH 9 9 CÖ rH cö fA IA CD ti CÖ O CD O CD H ö fn O O N PH

«

< < O PQ _{H P4} K O s

«

ÊH <Ç O E5 s *

(14)

III PLANT AFSTANDMPROKF

In elke zaaidatum is een plantafstandenproef opgenomen.

Zaaidatum 12-9 - 1^-17-20 pl/ra^

" " 17-9 - 15-18-21 pl/m2

11 " <- 22-9 - 15-18-21 pl/m".

Telkens werden er 6 rassen genomen.

De keuze van de rassen is geschied in samenwerking met de selectie-bedrijven. De beoordeling van de plantafstandenproef is geschied door de bedrijfsvoorlichter en de gewassenspecialist van het proefstation.

In de volgende 3 tabellen worden de resultaten van deze beoordeling

weergegeven. Telkens wordene, de gewichten, het percentage afval en de gebruikswaarde weergegeven.

De cijfers geven een duidelijke lijn aan, welke rassen men dicht mag en kan planten en welke niet.

(15)

•

Plantaf standeriproef : Zaaidatum 12-9-'75

Beoordeeld 23-12-'75

Foto 6

(16)

Ras Luro >'

Zaaidat tun

12-9-19-V

1^ pl/m

£

-rvH23

F oio 9

Ras Luro (Dl 12)

Za.aidat ura

12-9-1975

17 pl/m^

Foto 10 Ras Luro (Ü112) Zaa i da t urn 12-9-1976 20 ? L /n. '

(17)

IA IN. ON Ol ra X •H _s fH <D o m (Dl 'd! dl cö I X r—t ^ cö ï> «H cö to tTi 1^ N IA 4-(\1 IA IA co 4" tA IN IA CO IN IA VÛ v- VQ VO ïA ON CTn (M r r r r. r B \i -p Si ö i H O O O O LA v IN CO P- •H O • 9 « • 0 • & .3 r- V co ON O co O <D O CV1 OJ v- T- CM OJ O W e O 1 O ra >ö _X •H CD rA S *0 OJ fH U Si CÖ •• CD CÖ CD S •ö H _CD CD >Ö _H u cö O _O _<H> CD cö m _OJ s -p si ö H O O P •H O Is si IN CD O *- O ra PQ IA IA IN IN CT\ ON T-•K _{Pi o}& CD CQ 00 -P CÖ 'Ö _-p ö cö CM (H Pi CQ M •H 0 _{3 rö} ÎH fH S> cöi CI) CÖ C5 £ 3 > «H CÖ •P Si Ö O O •H O ^ rCl _{CD O} o ca PQ CQ CÖ « LA -4* rA IN VO VO -d* VO vo CO LA IA vo tN IA VO rA IA • e • • • 9 CO -4" vo tA IN ON _\ _V _{r- V} -p CQ •H O LA ON -4* O • • • * • • <D IN LA v- £0 rA OJ Tl nd OJ OJ OJ OJ CM OJ i—i Ö CD •H > IA • T3 -P IN- -4" IA IN IN VO H CD _CD si CL) • Tl _ö -P u •H ,3 O O O CD «H LA vo vo 0O VO VO CD •Ci £ & h CD cö bO w ni H ON O LA ON ON IA -p S cö 9 • • • C _{ö ra} cö -4" -4" OJ V OJ VO _{V s— r-} _{V~ V-} cö Ai -P X •ri O ÎH 3 -p CD M ns ,Û -p ö CD CD O O si -4" O N -4" IN LA T- _II II Ö r. 9 • * « « Cu O N -4- LA -4" IN LA •a! m t > CM OJ CVi CM CM OJ CD CD H TS 13 cö U U !> cö cö « H cö cö cö > £ m CQ X M CD •ri • H CM O N - P _E—1 U 3 3 *» * v~ IN fA cö © cö U U • r- V O IN a > ta S* s> e O cö • Ö ( D CD p < fi m O

«

H O es o

(18)

! VO ö CD CM I rA OJ ft O •ri IH <D <D •Ö fH O O O pq LA !>-C5N LA V- O-cr\ •p o 00 CQ P -P «H -P CÖ cö cö tj -P >0 -P S 'H Ö _{CÖ ctf ctf} H FLS H h N ft CM rH ft CM O J H ft O O OJ LA •H (D O O 2 m • • h U LA LA fi CÖ _{0 cö} O £ H V- ON _cö _{• •} > LA 00 <H V V-CÖ •P Ä ö O O 00 LA •rt O • • £ ON <r" CD O v CM O CQ ! _CQ M •H CD O O 2 ti • • U fn CN VO rQ CÖ <D CÖ O £ H 00 OJ _cö _{• •} > OJ o-«H 7- V-CÖ -P O O OO O •H O • • £ rC v- -3" <D O OJ OJ O CQ 1 tQ X •H 0) O O 2 Ti • • fn fn oo r>-fi CÖ CD CÖ O & H V- O _cö _{• •} > rA vo <H T" r-cö -p O O rA LA •H O • • £ Ä rA C-<ü O CM CM O 10 -P CÖ ft CQ cd W CM rA vo oj !>-VO O O _{• •} LA CU Ol v-• • !>- J-r - C M O IA co O CM O O _{• •} VO c\j t>- -3" v - O J IA IA • t O O OJ OJ O O _{• •} [>- LA O J .3-OJ VO l>- T-pq v LA OJ OJ OJ rA vo OJ cd fn o Ti a) P"4 o rA IA O • » l>- ON co LA • t O rA OJ OJ O O _{• •} VO LA V CM • • LA £N IA O CM CM -3-OJ O O _{• •} [>- OO O O I N • • -3" -4" O O • • rA cr\ CM OJ CM r-I I rA vo CM H _eu > cd « o o _{• •} LA fA OJ ON • • [>- OO VO LA • 0 <T" <c-CM <c-CM O O _{• •} LA LA fA rA _{• •} -4" oo O LA • • V rA CM OJ O O _{• t} Cv- VO O O 0 0 • t rA rA LA O • • rA oo CM CM O O O O OJ o [>-i>~ rA rA O • • O CM OJ CM O O _{• •} O O O O 00 00 • • OJ LA LA O • • O -d-OJ CM O O _{• •} ON ON 00 ON LA O t • OJ VO OJ CM O O t • -3- VO VO LA _{• •} o rA RA LA a • O OJ CM CM O O _{• •} rA vo O LA _{• •} r- -3-rA O • • O LA OJ OJ O O _{• •} -D- LA CM OO • • OJ -D-IA LA • • r t f -CM -CM O J O J C M r - V- r- <r- v- r-1 1 1 1 1 1 rA vo fA vo rA vo O J O J CM • H r -CD L A • H •p •d" CQ c d CQ ö • O 0 ) o PS Pd S

(19)

1 CQ X •H Q) S T3 O O U U • • & tö IA -4" 0 cö O S O O O O _{• • • •} -4" IN IN VO VO IN CN ö tö •n VO At O •rs iH _o> CD 'd fH o o (D pq rH CT\ vo C\J VO CÖ • • • • • • i> -4" O OJ rA T -<H v~ OJ OJ r- T- s-CÖ OJ S -P \ A Ö H O O IA IA LA O o O P •H O • • • • • • 13 A OO co IN ON O T* V" <D O r- r- *— r- O J O J OJ O CQ O J O J W •H <D O O IA O O O ^ U # • • • • t fit CÖ IA VO VO IN IN VO <D CTF CD Is (H T~ O VO O ON TÖ • • • • • • !> _{VO OO}_{[N tA O IA} V- *- T" v~ V £Ö OJ a -p N ,3 Ö _1—j _O_O _{IA LA} _o_O LA LA P •H O • • • • • • £ R3 ON O T~ O O OJ OO CD O V" OJ OJ OJ OJ OJ \— O M ! CQ M •H 0 O O O O LA o 3 *0 t • • • • • Sn VO TN OO 00 IN IN RQ «S <D tö CD S H o CM LA co CM tö • • • • • • LA M "SR !> IA ON ON _IA O O IN EN «H V- v- V T~ V~ T-ON o\ CÖ v-OJ • « _S•P -P -p \ R3 FJ <H Pi M rH O O O O 0O LA O LA <H _<D O P •RL O • • • • • • A> ra & A O IA fA OJ -4-O 00 LA (D O OJ OJ OJ OJ OJ OJ ?H OJ V- CD TQ Pk OJ Ö O) • • • • N3 Ö M cö G 3 -P S _H tQ P •P P< i «H -p Cti P< i T-(Ö cd tö CD tö LA -P 'Ö -P OO IH -P -4" Ö •H g o O CD (Ö S a cö ra FA "Ö > a

§

t H cd H tö FA CD cö <D O ik tq PL<

«

< _P"4

« «

<Z S

(20)

IV PLANTGROOTTEPROEF

In deze proef werd nagegaan of we de teeltduur belangrijk kunnen ver korten door een grotere plant uit te planten.

De resultaten zijn frappant :

Zaaidatum : _12--9 _17-•9 22-' ?

Plantgewicht 8/10 _{3,8 gram} _{1,5 gram} _{0,35 gram}

Gewicht na 3 weken (28/10) ko gram 20 gram 8,0 gram

Gewicht na 5 weken (11/11) 112 gram 66 gram 25 gram

(21)

19

Tijd die nodig is geweest om een gewicht van 16 kg te behalen. Zaaidatum : 12-9 ^ dagen

" 17-9 56 dagen " 22-9 70 dagen

Een zaaidatumversch.il van 10 dagen (12-9 en 22-9) met eenzelfde plantdatum heeft een verschil in groeitijd van 36 dagen gegeven. Zaaidatum 22-9 heeft £ &3% meer tijd nodig om het zelfde gewicht te

behalen als de zaaidatum 12-9.

Bij het bovenstaande is uitgegaan van een vrij ruime plantafstand nl. 17 pl/m2.

Als we de plantafstandenproef in relatie brengen met de plant-grootteproef, dan krijgen we een geheel ander beeld.

In de onderstaande tabellen zijn de gemiddelden opgenomen van de rassen Ravel en Senate.

In de tabel wordt het verschil in gewicht aangegeven tussen de zaaidatum 12-9 en 17-9« De beoordeling heeft op 23-12 plaats gevonden.

Plantafstand Gewichtsverschil . Gewichtsverschil

- schoon incl. afval

15 pl/m2

3,k

kg 5,^ kg

18 pl/m2 2,2 kg 3,0 kg

21 pl/m2 -/- 0,7 kg -/- 0,3 kg

Hier is het verschil bij een nauwe plantafstand zo gering omdat deze sla niet meer groeide. Zij had haar maximale gewicht bereikt. Bij een ruime plantafstand heeft een grote plant poten duidelijk voordelen. Het bovenstaande geldt, als we zware sla willen telen. Gaan we eerde] oogsten, dan is de onderstaande tabel van toepassing.

In deze tabel wordt het gewichtsverschil aangegeven tussen de zaai-data 17-9 en 22-9«

(22)

schoon

15 pl/m2 3,3 kg 3,9 kg

18 pl/m2 3,5 kg

k,5

kg

21 pl/m2 4,5 kg 5,0 kg

B5j een latere zaaidatum is het effect van groter plantmateriaal' veel duidelijker. Vooral bij een nauwe plantafstand is het effect groot.

Het grote verschil hij de nauwe plantafstand wordt bewerkstelligd door : Bij weinig licht wordt de sla erg groot

(zaaidatum 22-9,) en gaat elkaar verdringen

Bij een nauwe plantafstand groeit de sla dan relatief minder snel dan de sla die eerder is gezaaid en meer licht heeft gehad in de beginperiode. Deze sla is duidelijk korter.

(23)

21

V DE BEVAARBAARHEID VAN DE SLA

De bewaarbaarheid, of liever gezegd, het laten uitgroeien van de sla tot een hogere gewichtsklasse is van enkele factoren afhankelijk. a) Plantafstand

Deze heeft een erg grote invloed op de bewaarbaarheid. Br} een ruime plantafstand zijn de mogelijkheden duidelijk groter dan bij een ruime plantafstand.

Bij een ruime plantafstand is het in de herfst mogelijk, uitgaande van een normale plant, sla te bewarem tot ze 25 à 30 kg weegt. Bij een nauwe plantafstand is 20 kg maximaal haalbaar.

Dit alles is echter afhankelijk van het ras.

Er zijn ook rassen die bij een nauwere plantafstand goed bewaarbaar zijn, bijv. Amanda-plus en Renate.

b) Het ras

Het blijkt dat enkele rassen moeilijk bewaarbaar zijn. De rassen hebben een zwakke onderkant en/of hebben veel last van rand en smet in het bovenblad.

Enkele rassen die moeilijk bewaarbaar zijn : Herfstteelt : D 712+, M , Cynthia, No. 978

Winterteelt : Fedora, Ravel, Deci-minor, No. 30, No. 978, D 739, No. 200, Alicia, No. 451.

c) Planttijd

Het blijkt, dat enkele rassen die in de herfst erg goed houdbaar zijn, -onder lichtarme omstandigheden minder goed houdbaar zijn.

Een voorbeeld hiervan is Ravel.

(24)

Een ieder die het proefwarennuis bezocht^heeft moeten beamen, dat het zeker mogelijk is om zware sla te telen in Nederland. Vooral in de herfstteelt is dit erg goed mogelijk.

Om dit te realiseren moet er wel aan enkele voorwaarden worden vol daan.

a) Ruime plantafstand 15 à 17 pl/m b) Rustig•telen.

c) De juiste rassen kiezen (bijv. Luro of Ravel)

d) Tijdig zaaien, zodat de sla in de lichtrijke periode voldoende omvang kan krijgen.

In onderstaande tabel zijn de gewichten van de sla met de zaaidatum van 12-9-1975 weergegeven. Plantafstand 15 pl/m2.

De oogstdatum is 22-12-1975.

Het oogsten is verricht door een sla-oogstploeg. Het gewicht is het gemiddelde van 5 kisten.

Ras Gem. gewicht Op de veiling

Luro (D 112) Ravel (No. 50) Orba (B 67) Renate (type 70) Edgar -D 739 30,8 kg 28,7 kg 27,2 kg 27.0 kg 26.1 kg 23,0 kg A 28 A 28 A 25 A 25 A 25 A 23

(25)

23

VII. SLOTOPMERKING

Er zijn erg veel waardevolle gegevens uit deze proef naar voren gekomen.

We hopen dat de cijfers op de juiste wijze gebruikt zullen worden, omdat het hier maar om één proef ging.

De grote lijnen die uit deze proef komen mogen we gerust hanteren. Als studieclub ..zijn we erg blij dat we op een erg prettige manier, gezamenlijk met de zaadhandel, zoveel waardevolle gegevens ter be schikking hebben gekregen.

Hiervoor zijn we de zaadhandel erkentelijk.

Dit is tevens mogelijk geweest omdat dhr. G. Vreugdenh.il zijn waren huis ter beschikking heeft gesteld.

Een beknopt verslag van deze proef zal te zijner tijd aan de leden van studieklub Westland Zuid worden toegezonden.

Tevens zullen er enkele publikaties volgen in de vakpers.

We hopen dat we het komende jaar weer een dergelijke proef kunnen opzetten.

Namens de werkgroep Sla van Studieklub Westland Zuid