UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam (https://dare.uva.nl)
UvA-DARE (Digital Academic Repository)
Geld in Amsterdam. Wisselbank en wisselkoersen, 1650-1725
Dehing, P.
Publication date
2012
Link to publication
Citation for published version (APA):
Dehing, P. (2012). Geld in Amsterdam. Wisselbank en wisselkoersen, 1650-1725.
General rights
It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s)
and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open
content license (like Creative Commons).
Disclaimer/Complaints regulations
If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please
let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material
inaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: https://uba.uva.nl/en/contact, or a letter
to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You
will be contacted as soon as possible.
b i j l a g e 7 o p r i c h t i n g k e u r v a n d e a m s t e r d a m s e w i s s e l b a n k , 3 1 j a n u a r i 1 6 0 9 4 3 7
B Bron, samenstelling reeks en gehanteerde begrippen
De onttrekkingen uit de Wisselbank zijn gereconstrueerd op basis van de rekening van de ‘Speciecamer’ in het grootboek van de bank. Elke onttrekking in contanten door rekeninghouders en dus ook de conversie van giraal in chartaal geld door de bank werd namelijk via die rekening verantwoord en op die rekening als creditpost geboekt. Het ingebrachte contante geld werd ook via deze rekening – als debetboeking – ver-antwoord. De boeking voltrok zich in bankgulden. Via deze bron is dus niet te achterhalen welke munten of munttypen het betrof.
Zie: SAA, Archief Wisselbank (5077/74), creditzijde van de rekening van de ‘Speciecamer’ in de reke-ningcourantboeken (februari 1672-augustus 1672) folio 990, 1415, 1433, 1439, 1449, 1455, 1461, 1465, 1478, 1488, 1496, 1501 en 5077/75 (augustus 1672-februari 1673), folio 1044, 1097.
In dit overzicht staan de onttrekkingen van 10.000 gulden of meer, in totaal 90, die periode juni, juli en augustus 1672 uit de bank hebben plaatsgevonden. Over heel 1672 onttrokken in totaal 396 rekeninghou-ders, ruim 3,8 miljoen gulden in 790 transacties.
Bijlage 7 Oprichtingkeur van de Amsterdamse Wisselbank, 31 januari 1609
Alsoo om alle steygheringhe ende confusie in t’stuc van de Munte te weeren / ende den luyden die eenighe speciën in de Coopmanschappe van doen hebben, te gherieven: Myn Heeren van den Gherechte met Auc-torisatie van die Mo. Ed. Heeren Staten, ende by advijs vanden Heeren XXXVI Raden deser Stede, hooch-noodich gheacht hebben datter ordre ghestelt werde op t’stuck van de Wisselen ende t’gheen daer aen de-pendeert, door het oprechten van een Banck van Wissel.
Soo ist dat mijn voorschreven Heeren tot gherijf ende verseeckertheyt van een yeghelick hier ter stede een Banck van Wissel gheordonneert hebben, daerinne een yeghelick sal moghen brengen alle alsulcke penninghen, Massen, Grenaillen, ende Bilioenen, als hy goet sal vinden daer te laeten comen, ende die selve penningen ofte waerde vande voorschreven Massen tot zijn believen weder uyt trecken: Midts dat de selve penninghen in ghereeden ghelde aldaer gebracht werden, niet minder als ter somme van drie hon-dert guldens teffens, sonder cleynder specien als Schellingen. Ende van deselve cleyne speciën sal men niet meer dan drie guldens op elcke hondert guldens moghen tellen, voor welcke penninghen de Stadt vast staen ende responderen sal. Des wordt een yegelick verboden meeder somme van penninghen op de ban-cke te assigneren als hy daer inne is hebbende, op pene van drie ten hondert te verbeuren. Ende sullen de gheene die eenighe speciën sullen willen permuteren, ter voorschreven bancke de speciën moghen ver-soecken, midts daervan gevende soo weynich toebaets, als eenichsins doenlick sal wesen.
Voorts opdat de penninghen op Wissel getrocken te beter ende sekerder betaelt moghen werden, heb-ben de voorschreven mijn Heeren noch gestatueert ende ghewillekeurt, statueren ende willekeuren midts desen: Dat alle penningen daervan alhier na den xiiii Februarij eerst-commende wissel ghesloten sal wor-den van ses hondert gulwor-dens ende daer boven, ende die buyten ghetrocken zijn, ter somme als vooren, om alhier ter Stede de selfde te voldoen nae den voorschreven xiiii Februarij vervallende, ter bancke voor-schreven respectivelick betaelt sullen moeten worden. Midts dat de Stadt als boven, voor de banck vast-staen, ende responderen sal. Op pene dat de voorschreven wisselen die anders als ter bancke betaelt sullen worden, voor qualick betaelt ende ghehouden, ende daer en boven by den Contraventeurs t’elckens vijf en twintich gulden verbeurt sullen worden.
Ende op dat [d’ordre?] die van de voorschreven banck te beter in treyn ghebracht ende onderhouden moghen werden, en sullen gheene penninghen ter bancke ghebracht, aldaer arrestabel wesen. Sullen oock alle de gene der welcker penninghen ter bancke comen sullen, tot vervallinghe van oncosten, die tot het opstellen ende onderhouden vande voorschreven Banck van Wissel, by deser Stede ghedragen sullen moe-ten werden, op t’ sluymoe-ten van haer reeckeninghe gehouden zijn t’saemen te betaelen een halven stuyver van elcke hondert guldenen, voor ontfanghen ende uytgheven van dien.
Ghecundicht den lesten Januarij, Anno sesthien hondert ende neghen.
