• No results found

Hoofdstuk 3

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Hoofdstuk 3"

Copied!
75
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

Hoofdstuk 3

De vestiging van de republiek

(2)

Paragraaf 1

Het bestuur van de Republiek is uniek in europa Paragraaf 1

Het bestuur van de Republiek is uniek in europa

In de Europese politiek nam de Republiek in de 17de eeuw een

belangrijke en bijzondere positie in.

De Republiek was een statenbond (bond van zelfstandige gewesten). De samenwerking tussen de gewesten werd geregeld door de Staten-Generaal, waarin ieder gewest vertegenwoordigd was.

Samenwerking op het gebied van:

Ieder gewest had het vetorecht Ieder gewest had het vetorecht -Buitenlandse politiek

(3)

.

Op alle bestuurlijke niveaus maakten voornamelijk de regenten (aanzienlijke families uit de burgerij) de dienst uit.

 Door handel en nijverheid tot rijkdom en aanzien gekomen  Niet democratisch gekozen

 Voelden zich verheven boven het gewone volk

Op alle bestuurlijke niveaus maakten voornamelijk de regenten (aanzienlijke families uit de burgerij) de dienst uit.

 Door handel en nijverheid tot rijkdom en aanzien gekomen  Niet democratisch gekozen

(4)

Gerard Andriesz. Bicker Gerard Andriesz. Bicker

De familie Bicker, had een

stevige greep op de toenmalige wereldhandel en het bestuur van Amsterdam. De Bickers leverden schepen en zilver aan Spanje. Vondel dichtte over hen:

Zoo wyt als Bickers vlagh den grooten Oceaen

Beschaduwde, en doorsnee met ryck gelade schepen,

Die 's weerelts gouden oegst in Hollants boezem slepen.

De familie Bicker, had een

stevige greep op de toenmalige wereldhandel en het bestuur van Amsterdam. De Bickers leverden schepen en zilver aan Spanje. Vondel dichtte over hen:

Zoo wyt als Bickers vlagh den grooten Oceaen

Beschaduwde, en doorsnee met ryck gelade schepen,

Die 's weerelts gouden oegst in Hollants boezem slepen.

regenten regenten

(5)

Jan Steen, Burgemeester van Delft en dochter

Jan Steen, Burgemeester van Delft en dochter

regenten regenten

(6)

Gouden Bocht van Amsterdam Gouden Bocht van Amsterdam

(7)

Republiek was de grote tegenpool van de absolutistische machten zoals Spanje en Frankrijk

Republiek was de grote tegenpool van de absolutistische machten zoals Spanje en Frankrijk

(8)

- Kerkelijke zaken - Belastingen

- rechtspraak

Het oppergezag in ieder gewest lag bij de Gewestelijke Staten. Zij regelden in hun gewest:

De machtigste man in de politiek was de landsadvocaat/

raadspensionaris van Holland (vertegenwoordiger van Holland in de Staten-Generaal).

Holland was veruit het belangrijkste gewest. Zij betaalde 58% van de belastingen.

(9)

Op militair gebied hadden de stadhouders de meeste macht. Zij voerden het bevel over het leger.

Zij werden door de Gewestelijke Staten benoemd. In praktijk was dit altijd een Oranje. Zij stonden in hoog aanzien bij het volk.

Stadhouder

De bevoegdheden van de stadhouders waren niet altijd duidelijk. Dit leidde geregeld tot conflicten met de

raadspensionaris.

(vb. Conflicten tussen Maurits en Oldenbarnevelt / Willem III en De Witt)

(10)

Maurits Maurits Willem Willem Frederik Hendrik Frederik Hendrik

(11)

Paragraaf 2

Conflicten tijdens het Twaalfjarig bestand Paragraaf 2

Conflicten tijdens het Twaalfjarig bestand

- De Spaanse financiën raakten uitgeput door de vele oorlogen

- Filips II vond de oorlog tegen Frankrijk belangrijker dus werden daar de meeste troepen ingezet

Onder leiding van Parma hadden de Spanjaarden successen geboekt tegen de Opstand maar vanaf 1588 keren de

kansen.

In 1609 werd het Twaalfjarig bestand afgekondigd. Deze

wapenstilstand zou uiteindelijk tot een vredesverdrag moeten leiden.

(12)

Scheiding tussen het protestantse noorden en het katholieke zuiden Scheiding tussen het protestantse noorden en het katholieke zuiden

(13)

Het bestand kwam voor Spanje goed uit. In de Republiek was geen eenstemmigheid over het Bestand.

Een politiek conflict tijdens het Twaalfjarig bestand

Voorstanders van het Bestand waren Johan van

Oldenbarnevelt (raadspensionaris) en de Staten van Holland: Gunstig voor de Hollandse handel en de defensie-uitgaven zouden sterk verminderen.

Tegenstanders van het Bestand waren stadhouder Maurits en de andere gewesten. Maurits was bang dat Spanje zijn troepen zou versterken. (in vredestijd had de stadhouder ook minder invloed)

(14)

Johan van oldenbarnevelt (1547-1519) Johan van oldenbarnevelt (1547-1519)

(15)

Maurits van oranje (1567-1625) Maurits van oranje (1567-1625)

(16)

Slag bij Nieuwpoort, 1600 Slag bij Nieuwpoort, 1600 Het prestige van Maurits als veldheer groeide door de slag bij Nieuwpoort. De roem die Maurits vergaarde gaf hem de mogelijkheid om Van

Oldenbarnevelt in een kwaad daglicht te zetten. Maurits was vanaf het begin tegen een tocht naar Duinkerke geweest, maar was er toch door de Staten-Generaal onder leiding van Van Oldenbarneveldt heen gestuurd. Nu de doelstellingen van de tocht niet bereikt waren, kon Maurits wijzen op alle bezwaren die hij vooraf kenbaar gemaakt had. Hij zag zichzelf als degene die de Republiek van de ondergang had gered bij de Slag van Nieuwpoort.

Het prestige van Maurits als veldheer groeide door de slag bij Nieuwpoort. De roem die Maurits vergaarde gaf hem de mogelijkheid om Van

Oldenbarnevelt in een kwaad daglicht te zetten. Maurits was vanaf het begin tegen een tocht naar Duinkerke geweest, maar was er toch door de Staten-Generaal onder leiding van Van Oldenbarneveldt heen gestuurd. Nu de doelstellingen van de tocht niet bereikt waren, kon Maurits wijzen op alle bezwaren die hij vooraf kenbaar gemaakt had. Hij zag zichzelf als degene die de Republiek van de ondergang had gered bij de Slag van Nieuwpoort.

(17)

De andere gewesten vonden dat er meer gebieden veroverd moesten worden voor de ‘ware’ religie. Zij waren minder van de handel afhankelijk.

De politieke strijd over het Bestand ging ook tussen de Staten-Generaal en de Staten (gewesten).

Moest een gewest gehoorzamen aan de Staten-Generaal?

Volgens Holland en van Oldenbarnevelt niet (Deductie van Vrancken).

(18)

Een religieus conflict tijdens het Twaalfjarig Bestand

Het politieke conflict hing samen met een religieus conflict tussen de aanhangers van Arminius en Gomarus:

Arminius (rekkelijken / vrijzinnigen) was voorstander van een minder strenge vorm van calvinisme dan Gomarus

(preciezen / orthodoxen)

Het conflict lag hem in de predestinatieleer van Calvijn Volgens Calvijn had God het lot van ieder mens in het hiernamaals beschikt.

(19)

Gomarus Gomarus Arminius

(20)

Arminius vond dat er geen sprake was van voorbeschikking maar van voorkennis. God wist van te voren wie door zijn geloof en zijn daden zouden worden uitverkoren maar je moest dit tijdens je leven waarmaken.

Arminius vond dat er geen sprake was van voorbeschikking maar van voorkennis. God wist van te voren wie door zijn geloof en zijn daden zouden worden uitverkoren maar je moest dit tijdens je leven waarmaken.

Gomarus hield vast aan de leer van Calvijn. Gomarus hield vast aan de leer van Calvijn.

De remonstranten vonden dat ieder gewest zelf zijn

godsdienstige zaken moest bepalen. De contraremonstranten vonden dat een nationale synode (kerkvergadering) het

conflict moest oplossen.

Aanhangers van Arminius boden in 1610 een Remonstratie (betoog) aan waarin ze de staten van Holland verzochten een einde te maken aan het conflict. De aanhangers van Gomarus antwoordden met een contraremonstratie.

(21)

Religieus conflict wordt ook een politiek conflict

Maurits koos partij voor de contraremonstranten en Van Oldenbarnevelt koos partij voor de remonstranten.

Van Oldenbarnevelt liet de staten van Holland de Scherpe resolutie aannemen:

Er moest geen synode komen en steden kregen toestemming zelf soldaten in te huren om het conflict de kop in te drukken. Maurits, bevelhebber van de troepen, verzette zich hiertegen. Met toestemming van de Staten-Generaal laat hij in 1618 Van Oldenbarnevelt arresteren.

(22)

In augustus 1618 wist de prins de machtsstrijd in zijn voordeel te beslechten. Van Oldenbarnevelt en De Groot werden

gevangengenomen. Gilles van Ledenberg pleegde enkele dagen later zelfmoord, Van

Oldenbarnevelt werd ter dood veroordeeld en terechtgesteld. Een college van 24 rechters veroordeelde de remonstrant Hugo de Groot ‘ter eeuwige

gevangenis'. Aanvankelijk werd hij te Den Haag in hechtenis

gehouden, maar in 1619 werd hij overgebracht naar Slot Loevestein In augustus 1618 wist de prins de machtsstrijd in zijn voordeel te beslechten. Van Oldenbarnevelt en De Groot werden

gevangengenomen. Gilles van Ledenberg pleegde enkele dagen later zelfmoord, Van

Oldenbarnevelt werd ter dood veroordeeld en terechtgesteld. Een college van 24 rechters veroordeelde de remonstrant Hugo de Groot ‘ter eeuwige

gevangenis'. Aanvankelijk werd hij te Den Haag in hechtenis

gehouden, maar in 1619 werd hij overgebracht naar Slot Loevestein

Hugo de Groot Hugo de Groot

(23)

In 1621 weet Hugo de Groot via een boeken kist te ontsnappen In 1621 weet Hugo de Groot via een boeken kist te ontsnappen

(24)
(25)

Onder de bevolking en onder de predikanten was de meerderheid contraremonstrants. Zij wilden de remonstrantse leer verbieden. De Staten van Holland die voor de meerderheid uit remonstranten bestond, inclusief

Oldenbarnevelt, wilden juist tolerantie opleggen aan de contraremonstrantse

meerderheid. Maurits koos de

kant van de contraremonstranten. Hij wilde dat er slechts een

stroming was, omdat meerdere stromingen de gereformeerde kerk konden verzwakken en met de kerk ook het land.

Onder de bevolking en onder de predikanten was de meerderheid contraremonstrants. Zij wilden de remonstrantse leer verbieden. De Staten van Holland die voor de meerderheid uit remonstranten bestond, inclusief

Oldenbarnevelt, wilden juist tolerantie opleggen aan de contraremonstrantse

meerderheid. Maurits koos de

kant van de contraremonstranten. Hij wilde dat er slechts een

stroming was, omdat meerdere stromingen de gereformeerde kerk konden verzwakken en met de kerk ook het land.

Remonstranten / contraremonstranten Remonstranten / contraremonstranten

(26)

De religieuze strijd eindigde met de Synode van Dordrecht. Deze koos partij voor Gomarus, remonstrantse predikanten werden verbannen. (1618-1619)

De stadhouder wint, de raadspensionaris wordt onthoofd Van Oldenbarnevelt werd voor ‘landsverraad’ in 1619 ter dood veroordeeld. De gevolgen van de onthoofding van Van Oldenbarnevelt waren:

- Overheersende positie voor de stadhouder en Staten-Generaal.

- Benaming van landsadvocaat wordt vervangen door raadspensionaris. Tot 1653 weinig invloed meer.

(27)

Op 14 januari 1619 werden de remonstranten uitgesloten van de beraadslagingen van de Synode, die vervolgens de contra-remonstranten gelijk gaf. Op de Synode van

Dordrecht werd tevens besloten de Bijbel in het Nederlands te vertalen. Deze Statenvergadering was in 1637 klaar.

Op 14 januari 1619 werden de remonstranten uitgesloten van de beraadslagingen van de Synode, die vervolgens de contra-remonstranten gelijk gaf. Op de Synode van

Dordrecht werd tevens besloten de Bijbel in het Nederlands te vertalen. Deze Statenvergadering was in 1637 klaar.

(28)

Terechtstelling van de raadspensionaris Johan van Oldenbarnevelt na een conflict met

stadhouder Maurits van Oranje,1619

Terechtstelling van de raadspensionaris Johan van Oldenbarnevelt na een conflict met

(29)

Op 13 mei 1619 betrad Johan Oldenbarnevelt, steunend op zijn stok, het schavot voor de

Ridderzaal op het Haagse Binnenhof. Daar werd hij met het beulszwaard onthoofd. De stok en het zwaard kregen een bijna heilige betekenis. Ze

werden nog lang na de dood van Johan van Oldenbarnevelt als relieken gekoesterd.

Op 13 mei 1619 betrad Johan Oldenbarnevelt, steunend op zijn stok, het schavot voor de

Ridderzaal op het Haagse Binnenhof. Daar werd hij met het beulszwaard onthoofd. De stok en het zwaard kregen een bijna heilige betekenis. Ze

werden nog lang na de dood van Johan van Oldenbarnevelt als relieken gekoesterd.

(30)
(31)

Paragraaf 3

Na het Bestand versterking voor de positie van de stadhouder Paragraaf 3

Na het Bestand versterking voor de positie van de stadhouder De opvolger van Maurits, Frederik Hendrik, weet de positie

van de stadhouder en de Republiek te versterken: - De stadhouder Frederik Hendrik werd niet meer

bevelhebber van afzonderlijke gewestelijke legers maar van het ‘Staatse leger’. Het leger van de Staten- Generaal.

- Frederik Hendrik veroverde strategische gebieden in Vlaanderen, Brabant en Limburg

(32)

Als opperbevelhebber

(kapitein-generaal) van het leger gaf hij, evenals Maurits, voorkeur aan het belegeren van steden boven veldslagen,

aangezien de Spaanse infanterie nog altijd zeer geducht was. In de jaren '30 van de 17e eeuw was die in de

Zuidelijke Nederlanden zelfs sterker dan ooit. Vanwege zijn vele

succesvolle belegeringen kreeg hij de bijnaam 'stedendwinger'.

Als opperbevelhebber

(kapitein-generaal) van het leger gaf hij, evenals Maurits, voorkeur aan het belegeren van steden boven veldslagen,

aangezien de Spaanse infanterie nog altijd zeer geducht was. In de jaren '30 van de 17e eeuw was die in de

Zuidelijke Nederlanden zelfs sterker dan ooit. Vanwege zijn vele

succesvolle belegeringen kreeg hij de bijnaam 'stedendwinger'.

Frederik Hendrik 1584-1647 Frederik Hendrik 1584-1647

(33)

In belegeringstechnisch opzicht was De Bosch een onwaarschijnlijk doel voor een campagne. De stad was zwaar versterkt. De omliggende gronden waren drassig, zodat de

gebruikelijke belegeringsmethodes uit die tijd niet uitvoerbaar leken. De

vesting gold als onneembaar.

In belegeringstechnisch opzicht was De Bosch een onwaarschijnlijk doel voor een campagne. De stad was zwaar versterkt. De omliggende gronden waren drassig, zodat de

gebruikelijke belegeringsmethodes uit die tijd niet uitvoerbaar leken. De

(34)

Paragraaf 4

De Republiek wordt erkend als onafhankelijke staat in de internationale politiek

Paragraaf 4

De Republiek wordt erkend als onafhankelijke staat in de internationale politiek

In 1596 hadden Engeland en Frankrijk de Republiek erkend. Zij sloten met de Republiek het Drievoudig verbond tegen Spanje.

Kortstondig verbond: Frankrijk sluit gedwongen vrede (1598) met Spanje door burgeroorlogen en Engeland doet dit ook uit geldgebrek (1603).

Dertigjarige oorlog

In 1620 breekt de Dertigjarige oorlog uit. Deze wordt

Europees gezien als een belangrijkere dan de Tachtigjarige oorlog. Meer landen bij betrokken, meer slachtoffers.

(35)
(36)

Slag bij Lutzen, de Zweedse koning Gustaaf sterft. Slag bij Lutzen, de Zweedse koning Gustaaf sterft.

(37)

Deze oorlog begon met een conflict tussen katholieken en protestanten in de Duitse gebieden.

Steeds meer landen mengden zich in de strijd, deels om

godsdienstige motieven, deels om politieke motieven (macht in Europa).

Spanje koos partij voor de katholieken Spanje koos partij voor de katholieken

De protestantse Deense en Zweedse koningen kozen partij voor de protestanten.

De protestantse Deense en Zweedse koningen kozen partij voor de protestanten.

Ook het katholieke Frankrijk koos de kant van de

protestanten om de toenemende invloed van Spanje dwars te zitten.

Ook het katholieke Frankrijk koos de kant van de

protestanten om de toenemende invloed van Spanje dwars te zitten.

(38)

Frankrijk tijdens de Dertigjarige oorlog

Kardinaal Richelieu, eerste minister van Lodewijk XIV weet de positie van de koning te versterken:

- Hij maakt door militair ingrijpen een einde aan de politieke macht van de hugenoten. De hugenoten

behielden wel hun godsdienstige rechten (Edict van Nantes)

- Hij maakte een einde aande politieke macht van de hoge adel op het platteland. Zij werden vervangen door ambtenaren.

Frederik Hendrik zocht toenadering met de Fransen om samen de Zuidelijke Nlden te veroveren. In de Republiek

kwam veel tegenstand voor dit plan. Men wilde het machtige Frankrijk niet als buurman.

Frederik Hendrik zocht toenadering met de Fransen om samen de Zuidelijke Nlden te veroveren. In de Republiek

kwam veel tegenstand voor dit plan. Men wilde het machtige Frankrijk niet als buurman.

(39)

Kardinaal de Richelieu (1585-1642) Kardinaal de Richelieu (1585-1642)

Toen de hugenoten in opstand

kwamen, liet hij zijn relatief tolerante politiek varen. Hij leidde persoonlijk het Beleg van La Rochelle(1625–1628) en legde drastische beperkingen op aan de politieke voorrechten van de protestanten, zoals die hen bij het Edict van Nantes in 1598 waren toegekend.

Toen de hugenoten in opstand

kwamen, liet hij zijn relatief tolerante politiek varen. Hij leidde persoonlijk het Beleg van La Rochelle(1625–1628) en legde drastische beperkingen op aan de politieke voorrechten van de protestanten, zoals die hen bij het Edict van Nantes in 1598 waren toegekend.

(40)

Richelieu la rochelle

Beleg van La Rochelle, 1625-1628

Richelieu liet een dam bouwen zodat La Rochelle niet meer vanuit zee door de Engelsen bevoorraad kon worden

Beleg van La Rochelle, 1625-1628

Richelieu liet een dam bouwen zodat La Rochelle niet meer vanuit zee door de Engelsen bevoorraad kon worden

(41)

Edict van Nantes, 1598 Edict van Nantes, 1598

De voornaamste bepalingen waren:

- gewetensvrijheid in geheel Frankrijk - het recht godsdienstoefeningen te houden in de reeds hiervoor in gebruik zijnde kerken.

- volledige burgerrechten

De voornaamste bepalingen waren:

- gewetensvrijheid in geheel Frankrijk - het recht godsdienstoefeningen te houden in de reeds hiervoor in gebruik zijnde kerken.

(42)

Engeland tijdens de Dertigjarige oorlog

De banden met de Republiek worden hechter:

- Elizabeth I had de Republiek openlijk gesteund tegen Spanje.

- In 1641 huwde de dochter van koning Karel, Mary Stuart, de zoon van Frederik Hendrik, Willem II. De verbintenis van de Republiek en Engeland viel slecht

(43)

Elizabeth I van Engeland, 1533-1603 Elizabeth I van Engeland, 1533-1603

In 1585 stuurde zij Graaf Leicester met een troepenmacht om de Republiek te steunen tegen Spanje.

In 1585 stuurde zij Graaf Leicester met een troepenmacht om de Republiek te steunen tegen Spanje.

(44)

Karel I van Engeland, 1600-1649 Karel I van Engeland, 1600-1649

(45)

William and Mary William and Mary

In een tijd dat huwelijken werden gesloten uit gewin deed de leeftijd van de echtelieden er minder toe. Stadhouder Willem II was dan ook pas veertien jaar toen hij in 1641 in het huwelijk trad met de Engelse koningsdochter Mary stuart, die zelf pas 9 jaar oud was. Na de

huwelijksvoltrekking, die de bruid en bruidegom stotterend

doorkwamen, en het galabanket, volgde de 'tebeddelegging’. Het huwelijk duurde negen jaar en kwam tot een einde door de voortijdige dood van Willem, 8 dagen voor de geboorte van de enige zoon van het paar Willem III In een tijd dat huwelijken werden gesloten uit gewin deed de leeftijd van de echtelieden er minder toe. Stadhouder Willem II was dan ook pas veertien jaar toen hij in 1641 in het huwelijk trad met de Engelse koningsdochter Mary stuart, die zelf pas 9 jaar oud was. Na de

huwelijksvoltrekking, die de bruid en bruidegom stotterend

doorkwamen, en het galabanket, volgde de 'tebeddelegging’. Het huwelijk duurde negen jaar en kwam tot een einde door de voortijdige dood van Willem, 8 dagen voor de geboorte van de enige zoon van het paar Willem III

(46)

Executie van Karel I in 1649 Executie van Karel I in 1649

(47)

Vrede van Munster 1648

In 1648 werd de vrede van Munster (vrede van Westfalen) getekend. Hiermee kwam een einde aan de 30-jarige en 80-jarige oorlog.

Belangrijkste gevolgen voor de Republiek: - Internationale erkenning

(48)

Vrede van Munster / vrede van Westfalen 1648 Vrede van Munster / vrede van Westfalen 1648

(49)

Paragraaf 5

De Hollandse economie blijft groeien Paragraaf 5

De Hollandse economie blijft groeien

Aan het begin van de 17de eeuw had de republiek een

economische voorsprong op grotere staten zoals Engeland en Frankrijk. De voorsprong was aan drie factoren te

danken:

- Eng en Fra waren nog in opbouw, in deze landen was vooral aandacht voor binnenlandse problemen.

- Eng en Fra richtten zich op traditionele kostbare producten en het volume van hun handel bleef achter.

- de Republiek profiteerde van de slagvaardigheid die de kleine schaal waarop men werkte met zich meebracht.

(50)

70% van de Europese handel was in handen van de koopvaardij uit de Republiek

70% van de Europese handel was in handen van de koopvaardij uit de Republiek

(51)

Rond 1600 groeide de Europese handel van de Republiek naar een internationale handel. Om dit te vergemakkelijken, werden financiële instituten opgericht:

Amsterdamse wisselbank (1609): kooplieden konden geld in bewaring geven, wisselen en overboeken.

Amsterdamse wisselbank (1609): kooplieden konden geld in bewaring geven, wisselen en overboeken.

Amsterdamse beurs (1611): handel in producten,

VOC-aandelen, afsluiten van verzekeringen, informatiecentrum en vervoerscontracten afsluiten.

Amsterdamse beurs (1611): handel in producten,

VOC-aandelen, afsluiten van verzekeringen, informatiecentrum en vervoerscontracten afsluiten.

(52)

De Amsterdamse beurs De Amsterdamse beurs

(53)

Met de oprichting, bedoeld om alle kassiers en wisselaars door één

kassiers- en wisselkantoor te

vervangen, werd een poging gedaan om aan de chaotisch toestand in het muntwezen een einde te maken.

Met de oprichting, bedoeld om alle kassiers en wisselaars door één

kassiers- en wisselkantoor te

vervangen, werd een poging gedaan om aan de chaotisch toestand in het muntwezen een einde te maken.

Amsterdamse wisselbank Amsterdamse wisselbank

(54)

De koopvaardijvloot van de Republiek werd de grootste van Europa. De Factoren die hier aan bijdroegen waren:

- Kooplieden gingen onderling samenwerken. (delen in winsten en kosten).

- Amsterdam werd de stapelmarkt (belangrijkste handelscentrum) van Europa.

(55)
(56)

Private Voorcompagnien worden opgericht Hollandse

groepen kooplieden die gezamenlijk expedities organiseren en winst delen.

De Oost-Indische compagnie (VOC)

Nadelige gevolgen:

Onderlinge concurrentie, stijgende inkoopprijzen en dalende verkoopprijzen.

Hollanders wilden een eigen handelsroute naar Indië: Portugezen bezaten het monopolie op de winstgevende

specerijenhandel met Oost-Indië en door handelsembargo’s met Spanje liep de Hollandse specerijenhandel terug.

(57)

Als opvolgers van de private ‘voorcompagnieën’ werden bijna tegelijkertijd in Engeland en de Republiek door de overheid publiekprivate organisaties als de East India Company en de VOC opgericht.

De overheid grijpt in:

Publiek-privaat houdt in dat de organisaties zowel kenmerken hadden van een privé-onderneming (aandeelhouders als

eigenaar, winst maken) als van een overheidsonderneming (staatsmonopolie, bestuursbevoegdheden)

(58)

De VOC (1602) kreeg van de Staten-Generaal: - Monopolie op de handel met Oost-Indië

- Soevereine rechten:

- zelfstandig verdragen sluiten - oorlog voeren

- forten bouwen

De VOC werd een voorbeeld van een kapitalistische

onderneming. Het ging de aandeelhouders om zoveel mogelijk winst. Dit wordt handelskapitalisme genoemd.

Ten gevolge van dit vroege handelskapitalisme vestigden

Engeland, Frankrijk en de Republiek handelsnederzettingen en koloniën in Azië en Amerika.

Ten gevolge van dit vroege handelskapitalisme vestigden

Engeland, Frankrijk en de Republiek handelsnederzettingen en koloniën in Azië en Amerika.

(59)

De VOC legitimeerde haar recht op deelname aan de handel op grond van de theorie van de

vrije zee zoals neergelegd in het geschrift Mare Liberum van

Hugo de Groot.

De VOC legitimeerde haar recht op deelname aan de handel op grond van de theorie van de

vrije zee zoals neergelegd in het geschrift Mare Liberum van

(60)
(61)

VOC hoofdkwartier in Amsterdam VOC hoofdkwartier in Amsterdam

(62)
(63)

Kaap de Goede hoop, Zuid-Afrika Kaap de Goede hoop, Zuid-Afrika

(64)

Batavia, Java Batavia, Java

(65)

Colombo, Ceylon Colombo, Ceylon

(66)

Deshima, Japan Deshima, Japan

(67)

De West-Indische compagnie (WIC):

Spanje economisch treffen d.m.v. kaapvaart (veroveren van zilvervloot).

Spanje economisch treffen d.m.v. kaapvaart (veroveren van zilvervloot).

De WIC werd (1621) opgericht voor de handel met West-Afrika en Amerika.

Doel van de WIC na 1648:

Voornaamste doel van de WIC voor 1648:

Winst d.m.v van driehoekshandel (slavenhandel), goud en plantages.

Winst d.m.v van driehoekshandel (slavenhandel), goud en plantages.

(68)

De zilvervloot was in de 16e en 17e eeuw een jaarlijks konvooi van schepen, waarin kostbaarheden van de Spaanse koloniën in Amerika werden verscheept naar Spanje

De zilvervloot was in de 16e en 17e eeuw een jaarlijks konvooi van schepen, waarin kostbaarheden van de Spaanse koloniën in Amerika werden verscheept naar Spanje

(69)

Heb je van de zilveren vloot wel gehoord, De zilveren vloot van Spanje? Die had er veel Spaanse matten aan boord, En appeltjes van Oranje. Piet Hein!, Piet

Hein!, Piet Hein, zijn naam is klein, Zijn daden bennen groot, Zijn daden bennen groot: Hij heeft gewonnen de Zilveren Vloot, die heeft gewonnen,

gewonnen de Zilveren Vloot. die heeft gewonnen de Zilvervloot. Heb je van de zilveren vloot wel gehoord, De zilveren vloot van Spanje? Die had er veel Spaanse matten aan boord, En appeltjes van Oranje. Piet Hein!, Piet

Hein!, Piet Hein, zijn naam is klein, Zijn daden bennen groot, Zijn daden bennen groot: Hij heeft gewonnen de Zilveren Vloot, die heeft gewonnen,

gewonnen de Zilveren Vloot. die heeft gewonnen de Zilvervloot.

Piet Hein verovert de Spaanse zilvervloot (1628) Piet Hein verovert de Spaanse zilvervloot (1628)

(70)

Suikerrietplantage in Suriname Suikerrietplantage in Suriname

(71)

De Trans-Atlantische slavenhandel (driehoekshandel) Europa Europa Afrika Afrika Amerika Amerika Wapens en ruilmiddelen slaven Katoen, tabak en suikerriet

(72)

Elmina, Goudkust Afrika (Ghana)

Centrum van de slavenhandel van de Republiek Elmina, Goudkust Afrika (Ghana)

(73)
(74)

Nieuw Amsterdam, Amerika Nieuw Amsterdam, Amerika

(75)

Manhattan Manhattan

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

periode van den eersten pajoeng, terwijl het verschil met de volgende pajoengs gering is. De invloed van de in wezen positieve correlatie tusschen pajoenglengte en duur

Omdat voor de oude Staringreeks van alle 832 monsters geen textuurverdeling en organischestofgehaltes beschikbaar zijn en het totaal aantal nieuwe monsters nog te gering is, is

De vaste werkgroep kan er echter niet mee akkoord gaan dat er RVT-equivalenten, te weten financiële middelen voor de opvang van afhankelijke ouderen, gebruikt worden voor de

De Raad neemt akte van het voorstel van de Minister, maar geeft gezien voorvermelde redenen het advies om met een concrete actie te wachten tot voldoende gegevens van de

Vonden zij een plaatsje op de private bouwmarkt, die hier niet aan bod kwam, werden zij uit de markt geconcurreerd door de corporatieve elite en de grootschalige ondernemers of

☐ Informed consent forms are submitted and the Belgian MODEL ICF FOR VACCINE TRIALS IN ADULT HEALTHY VOLUNTEERS has not been used, because of the following reason: click to

In line with the objectives of this study, in Chapter Three, the researcher explored certain pronouncements in Education White Paper 6 Special Needs Education: Building an

This problem is most likely shared by various professions but the focus of this article is the field of Industrial Engineering Industrial Engineers must typically find