Voorwoord De dag begint met het alarmgeluid van je wekker of de stem van een radiopresentator van je favoriete radiozender die je wekt uit je slaap. Geluid, één van de mooiste zintuigen die we hebben en waar we dagelijks mee worden geconfronteerd op een positieve en negatieve manier. We staan er niet bij stil dat we zoveel geluiden om ons heen horen, sommige geluiden vallen niet eens meer op bij onze dagelijkse routine. Eén ding staat vast, geluid is altijd aanwezig en geluid hebben we nodig om de wereld beter te begrijpen. Geluid roept ons op om te gaan handelen, is een perfect interactie middel op functioneel en ergonomisch gebied. Denk maar eens aan een simulatie installatie waarbij men niet steeds naar bepaalde schermen of meters kan kijken, in auto’s voor het achteruit parkeren waarbij geluid je meehelpt om schadeloos te parkeren of juist bij toepassingen waar we onze visuele zintuigen niet kunnen gebruiken. In mijn onderzoek ga ik me richten op de geluiden die producten maken, het ontwerpen hiervan en de gedachte er achter, ofwel het audio/sound design. Met het ontwerpen van geluiden bij producten bedoel ik niet het geluid zodanig ontwerpen in een geluidsstudio op zoek naar een mooie klank, maar hoe productgeluid wordt ervaren en het psychologische effect en de consequenties van audio/sound design. Er wordt nog niet voldoende aandacht aan besteed bij producten die op de markt zijn. Productontwerpers staan niet stil bij het ontwerpen van productgeluiden die de gebruiker juist ervaart. Dat is toch jammer aangezien geluid een heel krachtig medium is en een bepaalde impact heeft bij de mensen die het direct en indirect ervaren. Het geluid dat een product maakt kun je zien als de stem van het apparaat. Tot slot wil ik Elif Özcan bedanken voor het gesprek met haar op de TU Delft, het geven van haar proefschrift en de vele mailcontacten die we hebben gehad. Harold Konickx voor de goede scriptiebegeleiding, feedback en advies. De testpersonen die hebben deelgenomen aan mijn onderzoek naar audio/sound design en mijn zus Connie Potter, voor het inlezen van mijn scriptie en externe begeleiding.
Inhoudsopgave Voorwoord... 2 Inhoudsopgave... 3 1 Inleiding... 4 2 Communicatie, waarschuwing, entertainment & ontspanning en commerciële toepassingen van geluid... 5 3 Productgeluid ... 7 4 Methode productgeluid ... 10 5 De Senseo ... 12 6 Onderzoeksmethode naar de Senseo ... 14 7 Conclusie ... 21 8 Slot... 24 Literatuur ... 25
1 Inleiding Tegenwoordig wil het oor ook wat bij een elektronisch product. Dan gaat het om wat voor geluid het product produceert. Fabrikanten voegen geluiden toe bij een apparaat dat geruststellend klinkt. Het ontwerpen van geluid wordt audio/sound design genoemd. Onder audio/sound design verstaat men in het kort, de vormgeving in geluid dat we waarnemen met ons gehoor. Het ontwerp van audio/sound design is een geheel nieuw aspect bij consumenten producten. Voorheen werd het gezien als een secundair ontwerp en als een niet belangrijk onderdeel waar niet veel tijd aan werd besteed. Daaren tegen wordt audio/sound design in de auto industrie al wel veelvuldig toegepast, enwaar veel tijd en geld in wordt gestoken. Zoals bij autofabrikant BMW die in München een hele afdeling heeft om zich te focussen over hoe het geluid moet zijn bij het dichtslaan van de deur. Een autodeur is maar ongeveer 0,5 mm dik maar toch moet het geluid solide klinken. Dus voegen geluidontwerpers tussenschotten toe aan de deur. Een BMW Zserie heeft een motor met een race geluid omdat het overeen komt met het uiterlijk. Daarintegen heeft de BMW 7serie een zware, stille motor, omdat die de uitstraling van een zakenauto moet hebben en dus als het ware over de weg zweeft. De beleving van autorijden wordt versterkt door geluid. Bij industrieel ontwerpen van producten voor de consument wordt nu ook gekeken naar het audio/sound design. Al staat dit nog wel op een laag pitje. De toepassing van geluid in producten is steeds belangrijker geworden voor betere productkwaliteit maar ook om de uitwisseling van de informatie te verbeteren. Het gaat naast de “look & feel” nu ook om de “sound” . Bij het ontwerpen van een product wordt niet voldoende aandacht besteed aan het audio/sound design. Men beperkt zich tot enkele geluidjes zoals het piepen van een magnetron maar niet zo zeer naar het klikje van een knop, of het geluid van een elektrische motor. Er zijn ondertussen wel bedrijven die zich daar op richten zoals Ericsson, Braun (haardrogers), Harley Davidsson, modemerken die geluid bij parfumflesjes maken en Philips. Het doel is om het geluid van een product aan te passen zodat het product aantrekkelijker wordt. In het literatuur onderzoek zal ik nagaan welke rol geluid heeft gespeeld op het gebied van communicatie, waarschuwing, entertainment en ontspanning en op welke manier het vandaag de dag wordt gebruikt zoals bij commerciële toepassingen in de vorm van productgeluid. Ik ga me met name richten op een consumentproduct van Philips. Philips is een Nederlands bedrijf dat bij de consument bekend is, zowel in binnen als buitenland. Philips is een innovatief bedrijf , ze hebben al diverse design awards gekregen. Het bedrijf is de weg ingeslagen van “Sense & Simplicity” waarbij ze niet alleen aandacht besteden aan de functionaliteit maar ook steeds meer aan de gebruiksvriendelijkheid van een product. Daarin spelen geluid en vormgeving van een product ook een belangrijke rol. Ik zal hierbij het meest succesvolle consumentproduct van Philips uitlichten, namelijk de Senseo. Inmiddels zijn er al diverse types van dit koffiezetapparaat op de markt uitgebracht en steeds opnieuw verbeteren ze het product. Ik zal gaan kijken hoe audio/sound design hierbij een rol heeft gespeeld. Vervolgens zal gekeken worden naar het toekomstbeeld van Philips. Waar wil Philips naar toe met audio/sound design? In de conclusie zal ik antwoord geven op mijn onderzoeksvraag: “Welke rol speelt audio/sound design bij het ontwerpen van de Senseo van Philips?” En de subvragen: “Waarom wordt er steeds meer aandacht besteed aan audio/sound design bij het ontwerpen van een electronisch product?”
2 Communicatie, waarschuwing, entertainment & ontspanning en commerciële toepassingen van geluid. Sound puts us into the picture, or makes the picture more than an image. As the Inuit asks the visitor coming in out of the cold: “Speak so that I may see you. Add a voice, even a whisper, so that the other is really there”. Quote van David Rothenberg. Brand sense: Martin Lindstrom. Geluid is een wisselende druk in de lucht die zich voortplant als een golf. Geluid is voor horende mensen erg belangrijk. Het wordt op diverse manieren gebruikt en toegepast in communicatie, waarschuwing, entertainment en ontspanning. Geluid prikkelt ons menselijk zintuig. Geluid is na zien en ruiken ons belangrijkste zintuig. Ons gehoor kunnen we niet afsluiten zoals we dat bij onze andere zintuigen wel kunnen. Geluid horen we dus altijd en het valt soms niet op dat er geluid om ons heen is. We kunnen geluid onderscheiden als iets positiefs of negatiefs. Muziek is een vorm van geluid die als positief kan worden ervaren, maar soms ook negatief (feest bij de buren!) Als het als negatief wordt ervaren, kan geluid als stressor werken. Geluid heeft dus een bepaalde kracht, het maakt niet uit wat voor geluid op welk gebied. Geluid is veelzijdig en effectief. In de volgende deelstukken ga ik dit nader toelichten. Wat kunnen we met geluid, op welk gebied en waar wordt het nu toegepast. 2.1 Communicatie Mensen communiceren met taal. Taal in de vorm van spraak is een functioneel hulpmiddel om te communiceren. Met onze stem spreken we woorden uit, maar we kunnen er ook onze emoties mee tonen. Denk maar aan hoe de boodschap begrepen moet worden. Bij spraak is er een zender die door middel van een medium de boodschap aan de ontvanger overbrengt. Dit hoeft niet in alle gevallen om personen te gaan. MCI betekent mens computer interactie, door middel van spraak (voice recognition) kan een computer reageren op de instructie die je hem geeft. Tegenwoordig gebruiken we mobiele telefonie veel om met elkaar te communiceren, men kan overal bellen en gebeld worden. Hierbij speelt afstand geen rol meer. Men kan een halve wereld verder zijn om toch een persoonlijk gesprek te voeren. 2.2 Waarschuwing. Geluid zorgt er voor dat we ons verbonden voelen met de wereld om ons heen maar het heeft ook een waarschuwings of alarmeringsfunctie. Veel signalen die een alarm geven hebben een waarschuwingsboodschap, denk hierbij maar aan de wekker die afgaat die ons verteld dat je moet opstaan, een auto die toetert waarschuwt ons voor “pas op”, het luchtalarm dat waarschuwt ons om naar binnen te gaan en ramen en deuren te sluiten. Vaak wordt vooraf onderzoek gedaan naar welk signaal het beste ondersteund kan worden bij een alarmeringsfunctie. Dit is ook afhankelijk van welke eisen aan een bepaald signaal gesteld worden. Een politie sirene moet in het verkeer hoorbaar zijn en men moet kunnen inschatten uit welke richting die komt. Het is vaak moeilijk om aan bepaalde normen met geluid alleen te voldoen. Bij het ontwerpen van geluid voor waarschuwingen, wordt gekeken naar het soort geluid en in welke context, intensiteit en interval. Universiteiten en onderzoekinstituten zoals TNO doen onderzoek naar waarschuwingssignalen maar ook bij bedrijven zelf wordt gekeken naar het ontwerp van waarschuwingssignalen voor producten. 2.3 Entertainment en ontspanning.
Muziek is een compositie van verschillende klanken waarbij een structuur ontstaat van de hoorbare klanken en onhoorbare klanken (de stops en pauzes). Muziek wekt een bepaalde emotie op bij de luisteraar, je kunt je triest voelen of juist heel vrolijk. Dit hangt af van bepaalde factoren volgens de Australische muziekonderzoeker Emery Schubert. De factoren zijn tempo, toonhoogte en geluidsniveau. Met name de luidheid en de kracht van het muziekstuk hebben een grote impact op de luisteraar. Er kunnen ook vervuilde elementen in een muziekstuk zitten die een totaal andere emotie bevatten. Als iemand bijvoorbeeld een bepaald gevoel bij klanken of composities heeft aangeleerd zoals sireneachtig geluid, dan kan dat als negatief worden ervaren. Een dalende toonhoogte wordt geassocieerd met de deurbelklanken en dit kan als positief worden ervaren (er is visite). Audio kan ook worden toegepast in alternatieve therapieën om bepaalde organen te prikkelen om zo tot de juiste activiteit te komen. Deze vorm van ontspanning kom je steeds meer tegen in kuuroorden en gezondheidscentra. 2.4 Commerciële toepassingen Geluid is veelzijdig hebben we gezien in de voorgaande stukken. Geluid kan ook een effectief middel zijn voor merken omdat het een emotionele lading heeft. We gebruiken onze oren om te horen en onze hersenen om te luisteren. De manier waarop merk en product geluiden invloed hebben op de consument, is niet te onderschatten. Het kan zelfs een beslissingsfactor zijn van de consument in zijn keuze. Uit onderzoek in een winkelcentrum en restaurant is gebleken dat men door middel van achtergrondmuziek de consument kan beïnvloeden. Ronald E. Millman concludeerde dat het invloed heeft op hoe service ervaren wordt, de besteding en het aantal bezoekers. Bij langzame achtergrondmuziek winkelen mensen meer. Hoe sneller het tempo, hoe minder ze uitgeven. De rekening in het restaurant was hoger bij langzame muziek dan bij snellere muziek. Het luisteren van muziek geeft meer werkprestaties en kwaliteit dan zonder muziek. Muziek zorgt voor een positieve stemming. Zien en geluid zijn de twee zintuigen die zijn geïntegreerd in elk aspect op de markt. Merken gebruiken jingles als herkenning. Kijk maar naar de bekende Nokia tune, iedereen herkent het geluid daarvan. Als we kijken naar de Motorola tune dan herkent slechts een kleine groep dat. Zo blijkt maar dat audio/sound design een bepaalde kracht heeft. Philips met hun twee tonen triangel geluid, dat associeert met Sense & Simplicity, geeft hun slogan weer in de vorm van geluid. De kenmerken van jingles bij merken zijn emotioneel, inspirerend, optimistisch en sentimenteel. Bij een product waarbij geluid belangrijk is, word veel aandacht aan het productgeluid besteed. Is een product niet geluidsafhankelijk, dan wordt gekeken naar een toevoeging aan het productgeluid. Geluid kan men immers niet negeren. Het is aanwezig dus kun je er maar beter aan gaan sleutelen dan het te mijden.
3 Productgeluid “Productgeluiden zijn de stem van een product. Alvorens een geluid te ontwerpen dient men daarom eerst te luisteren naar wat het product te zeggen heeft ” Quote van Elif Ozcan: stelling behorend bij het proefschrift Product sounds fundementals & application In dit hoofdstuk gaan we kijken naar het idee van product geluiden. Productgeluiden zijn essentieële eigenschappen van het product. Dit wordt vaak vergeten bij het ontwerpen van een product. Producten zijn er overal, dit geldt ook voor het geluid dat het product produceert. Het is van belang dat het geluid van het product overeenkomt met het geheel van het productontwerp. Het geluid moet dezelfde associatie hebben met het product. Zo speelt ook vorm, kleur en uiterlijk een belangrijke rol. Je gaat er van uit als je een grote motor ziet, dat die ook veel lawaai maakt. Hard geluid hoeft overigens niet een slechte eigenschap te zijn, het gaat om de cognitieve en emotionele waarde van het geluid. Kortom men hoort het geluid wat het product representateert. Geluiden geven feedback van een productfunctie, het klikje van een schakelaar is een goede feedback dat het product aan staat, het alarm geluid in de auto als je je gordel niet om hebt of het geluid van een droger die je verteld de deur niet te openen omdat hij in gebruik is. Geluid geeft de consument ook een vertrouwd gevoel over het product. Als men een product koopt zonder het in de winkel uit te testen vanwege zijn functionaliteit kan de consument ook teleurgesteld zijn als hij hem pas thuis voor het eerst gebruikt. De consument kan teleurgesteld zijn van het onverwachte geluid dat het product maakt. Denk aan een scheerapparaat die teveel toeren en lawaai maakt of een lade van een cd speler die iets te rumoerig is. Het geluid geeft dus als het ware een bepaalde identiteit aan het product en schept een verwachting. Ook hierbij speelt merk een bepaalde rol, de vergelijking van een Philips waterkoker en een Tefal waterkoker verschillen juist in het geluid. Het geluid van een product kunnen we onderverdelen in twee types namelijk consequential (eigen, afgegeven) en intentional (bedoeld, ontworpen geluid). Dit is gebaseerd op de theorie van P. Jordan (2000). 2.4 Consequential geluiden Consequential geluiden ontstaan bij productfuncties en bewegende mechanische onderdelen van het product. Het produceert voornamelijk mechanische geluiden door interactie van de gebruiker. Voorbeelden hiervan zijn boormachines, aan/uit knop van schakelaar, koffiezet apparaten. Deze consequential geluiden maken complexe geluidsgolven die als ongewenst/negatief kunnen worden ervaren en bevatten geen structuur in de geluiden. Dit wordt ook wel noise genoemd. 3.2 Intentional geluiden Intentional geluiden ontstaan (omdat een ontwerper hiervoor kiest) bij een product functionaliteit of een gebruikers interface. Deze geluiden hebben net als muziek een ritmepatroon en zijn wel geordend. Voorbeelden van intentional geluiden zijn; alarmklokgeluid, magnetron piepje als feedback dat het programma klaar is. Deze geluiden zijn makkelijk te onderscheiden en vertellen ons dat bijvoorbeeld het eten klaar is of tijd om op te staan.
3.3 Akoestisch & Engineering perspectief Productgeluid wordt bekeken vanuit een akoestisch en engineerings perspectief. Met akoestisch perspectief wordt bedoeld het karakteristieke van het productgeluid, het direct aanpassen van het geluid in bijvoorbeeld de scherpte en hardheid. Met engineering perspectief wordt gekeken naar ontwerp oplossingen om geluiden van product onderdelen te manipuleren om zo functionele problemen te voorkomen. Het geluid vanuit het akoestiek perspectief heet consequential en het geluid vanuit het engineering perspectief heet intentional. Het gehele product geluid is dus het onderdeel van het akoestisch, engineering en menselijk perspectief. Aangezien productgeluiden en functie alomtegenwoordig zijn in onze dagelijkse interactie met producten is het toch een onderwerp waar we niet veel over weten. Dus met name het onderzoek naar product geluid en hoe men daarop reageert is vaak nog onderbelicht. Waar we wel veel van afweten en ons mee bezighouden zijn de toepassingen van correct ontwerp. Bij het huidige audio/sound design wordt voornamelijk gekeken naar of akoestisch perspectief of engineering perspectief. Nu audio/sound design meer een primair ontwerp belang is geworden wordt er gekeken vanuit meerdere perspectieven. (zie figuur 3.3.1 van Elif Ozcan) Figuur 3.3.1. Benaderingen die tot kennis bijdragen over productgeluiden Bron: Product sounds fundementals & application.
3.4 Menselijk perceptie De menselijke perceptie speelt een belangrijke rol bij het ontwerpen van een product. Met onze zintuigen ervaren we iets, ziet het object er aantrekkelijk uit, vertelt het geluid iets over het product of is de geur van een kopje koffie overeenstemmend met de verwachting van het product? Het product roept associaties op, doordat we verbanden leggen met verschillende waarnemingen. In de onderstaande tabel zien we onze zintuigen en waar we het meest op vertrouwen. Figuur 3.4.1. Zien, ruiken en geluid zijn onze belangrijkste zintuigen. Bron: Millward Brown en Martin Lindstrom
Gehoor staat op de 3 e plaats alhoewel er niet veel verschil zit tussen geur en geluid (slechts 4%). Met name in product ontwerp speelt geluid wel weer een belangrijkere rol dan geur. Want geluid verteld ons dingen die we niet zien bij functionaliteit en interactie van een product . Productgeluiden hebben dus invloed op ons logisch denken. Er ontstaat een aanvullende en betekenisvolle verhouding tussen een product en zijn geluid. Mensen geven betekenis aan een geluid en beoordelen het product dat daar mee overeenkomt. Het gaat er om dat men vanuit de ontwerpkant de menselijke ervaringen moet begrijpen. Ontwerpers moeten gaan kijken wat de psychologische effecten kunnen zijn bij productontwerp, met name ook audio/sound design.
4 Methode productgeluid “Mensen kunnen een grote perceptuele expertise ontwikkelen met betrekking tot productgeluiden, echter alleen als zij zich de geluiden eigen maken (encoderen) in afwezigheid van het product”. Quote van Elif Ozcan: stelling behorend bij het proefschrift Product sounds fundementals & application In het voorgaande hoofdstuk hebben we gekeken naar product geluid, welke aspecten belangrijk zijn en in welke secties we ze kunnen onderverdelen. Omdat productontwerpers zich niet verdiepen bij het ontwerpen vanuit het menselijk perspectief, kan het geluid van een product juist niet de associatie hebben met de verwachting van het product. In dit hoofdstuk zal ik dieper op het psychologische effect van productgeluid ingaan en de methode van Elif Ozcan uitleggen voor audio/sound design bij producten. Associatie, erkenning en identificatie. Vanuit de menselijke perceptie ontstaan er verschillende associaties bij een product. Laten we eens kijken naar een elektrische tandenborstel als voorbeeld, vanuit onze menselijke perceptie. Het heeft een wit langwerpig rond design met associaties naar persoonlijke hygiëne en tanden poetsen, en wat hoort in de badkamer (visueel). Het voelt aan als hard plastic en heeft een softe grip (voelen). Het geluid is dat van een motortje dat op een hoog toerental draait (horen). Al deze ervaringen horen bij het concept elektrische tandenborstel, en het is de bedoeling van de ontwerper dat de identificatie van een product in de juiste context zit met verschillende waarnemingen. Het probleem bij het ontwerpen van een product is dat er niet altijd de associatie is met het product en de verschillende zintuigen. Als de elektrische tandenborstel een te hard geluid produceert van bijvoorbeeld een cirkelzaag dan kan het in een andere context worden geplaatst. Bijvoorbeeld, is dit wel een tandenborstel voor algemeen gebruik? Herkenning is het stadium waarin de menselijke perceptie van het product in kaart wordt gebracht in ons lange termijn geheugen. Als er een vergelijking is zal herkenning ontstaan. Object identificatie kan door mentale representatie worden beïnvloed. Dit is de laatste fase van de stadia waarin men het object een betekenis toekent. Figuur 4.1.1 stadia van het proces van object identificatie Bron: Product sounds fundementals & application.
Het geluid van een product kan informatie geven over de onderdelen en acties tijdens het functioneren van een product. Juiste geluidswaarneming beïnvloedt ons hoe de producten worden ervaren. Het is daarom van groot belang dat geluidswaarneming een belangrijke rol speelt bij productgebruikers interactie. 4.2 Geluidsidentificatie. Een product geluid kan niet worden herkend of geïdentificeerd als er geen kloppende, betekenisvolle associatie bestaat in het lange termijn geheugen. In zo'n soort situatie kunnen de luisteraars hun perceptie van het ontvangen geluid, alleen verwoorden wanneer de ontvangen informatie nog steeds in hun werkgeheugen aanwezig is.
5 De Senseo Van de Senseo zijn wereldwijd, sinds zijn introductie in 2001, al zo’n 17 miljoen stuks verkocht. Daarvan zijn er 5 miljoen in Nederland verkocht. Je kunt de Senseo dus zien als één van de kaskrakers van Philips. Sinds september 2008 zijn we nu drie generaties van dit product verder. Na elke generatie heeft het product zich ontwikkeld en zijn kleine verbeteringen toegepast. De eerste versie was de Senseo Crema die in verschillende kleuren leverbaar was. Vervolgens kwam de New Generation waarbij de Senseo was voorzien van een digitaal display om de hoeveelheid koffie per kopje te regelen en de in hoogte verstelbare kraan waarbij je nu ook grotere kopjes kon gebruiken. Bij de New Generation is gesleuteld aan het geluid, er is een duidelijk verschil te horen tussen de Crema en de New Generation. De grootste verandering is dat men binnen 30 seconde een kopje koffie heeft vergeleken met de Crema die er 90 seconden over doet. De laatste versie is de Senseo Latte select. Met deze Senseo kun je verschillende soorten koffiespecialiteiten maken. Zo is er een geïntegreerde melkopschuimer geplaatst in het geheel en heeft de Senseo meer een menu structuur gekregen. Figuur 5.1 Generatie Senseo’s Het concept van de Senseo is een hele nieuwe manier binnen de koffie wereld. Het is geen ouderwets koffiefilterapparaat maar ook geen duur espresso apparaat die je voornamelijk in cafés en restaurants ziet. Er is dus een nieuwe identiteit van pas gekomen bij de Senseo. Vanwege zijn ronde vorm, het gebruik van koffiepads en het geluid dat de Senseo produceert. Een Espresso machine staat bekend om hard geluid van het malen van de koffiebonen en de luchtdruk die de compressor creëert tijdens het zetten van de koffie. Alhoewel het geluid erg ongewenst is hoort het wel in een café of restaurant. Mensen houden er van om in een café of restaurant het geluid van een espressomachine te horen vanwege de associatie met vers gemalen Italiaanse kwaliteitskoffie. Een espresso apparaat is groot, ziet er robuust uit en heeft een luxe uitstraling. Het ouderwetse filterkoffieapparaat maakt weinig geluid, ziet er uit als een typisch keukenapparaat vanwege de vaak witte look, en gebruikt geen compressie maar gewoon een filter.
is dat het geluid juist ook ontspannend moet werken. Van een klein rond ontworpen koffie apparaat verwacht je geen espresso geluidseffect, zoals dat in een café of restaurant hoort. De koffie van een Senseo heeft een schuimlaagje, net zoals bij een espresso apparaat dus het bevat ook een compressor (intentional geluid). De context van de Senseo hoeft per definitie niet een keuken te zijn. Zoals bij de espresso machine die er luxueus uitziet, plaatst men die voornamelijk op een goede vaststaande plek en de juiste hoogte. Het espresso apparaat wordt ook met respect behandeld. Bij de Senseo kan het worden geplaatst op het keukenblad of bijzettafel. Dit kun je dus ook zien als context en hoeft per definitie niet een ruimte te zijn. Het is van belang dat het geluid van de Senseo dus ook bij de context en associaties hoort. De Senseo Crema had een flink compressorgeluid. Hier is aan gesleuteld en na de New Generation is het geluid van de Senseo hoorbaar aangepast. In het volgende hoofdstuk zal ik dit nader toelichten met een experiment. 5.1 Senseo instructie stappen. Om onderzoek te doen naar de Senseo is het van belang om te weten hoe de Senseo in elkaar zit. De Senseo Crema en Senseo Latte select hebben dezelfde logische stappen voor het zetten van een kop koffie. Bij sommige keuzes, zoals cappuccino, wordt de melkopschuim functie toegepast. Het proces van koffie maken met de Senseo kunnen we onderverdelen in 3 stappen, namelijk voorbereiding koffie zetten, koffie zetten (het brouwproces) en het afronden. Voorbereiding. Voor het zetten van koffie dient men eerst het reservoir te vullen met water, bij de Senseo Latte select moet men bij bepaalde functies ook melk in het reservoir doen dat zich aan de voorkant bevindt. In het waterresevoir bevindt zich een sensor die een melding geeft als er niet voldoende water in zit. In het melkreservoir bevindt zich een sensor die detecteert of als het melkreservoir geplaatst is. Een led bij de drukknop geeft informatie over de status van de machine. Knippert het licht snel dan betekent dit dat er niet voldoende water in het reservoir zit. Langzaam knipperend licht beterkent dat de machine bezig is met het opwarmen van het water in de boiler. Brandt het licht constant dan betekent dit dat je verder kunt gaan naar de volgende stap. De gebruiker kan tijdens het opwarmen van het water, een koffie pad in de houder plaatsen. Het water wordt verwarmd naar een temperatuur van 95 graden celcius in de boiler en een sensor reageert hierop door het opwarm proces stop te zetten. Brouwproces Het verwarmde water wordt door een pomp omhoog geperst nadat men op de 1 of 2 kops knop heeft gedrukt. Het verwarmde water perst zich door het koffiepad heen waarbij de koffie in het kopje stroomt. Ondertussen wordt weer koud water aan de boiler toegevoerd. De melk bij de Senseo Latte select wordt direct verwarmd tijdens het koffie zetten. Koude melk wordt direct opgepompt en verwarmd via een verwarmingselement naar bijna 100 graden celcius. Hierdoor ontstaat er een druk waarbij de melk luchtig wordt. Het zetten van een kop koffie verschilt per functie en aantal kopjes. Dit varieert van 30 tot ongeveer 50 seconden. Afronden Nadat het koffie zetten voltooid is kan men de koffiepads weggooien en eventueel de melk opschuimfunctie reinigen met de reinigingsfunctie die in de Senseo Latte is geïntegreerd. De Senseo schakelt zichzelf na één uur uit. We hebben de stappen doornomen voor het gebruik van de Senseo. De gebruiker ervaart verschillende geluiden tijdens het zetten van een kop koffie of speciale koffie. Omdat de gebruiker hier dagelijks mee wordt geconfronteerd is het daarom ook belangrijk om te gaan
6 Onderzoeksmethode naar de Senseo In dit hoofdstuk gaan we geluidsexperimenten doen naar 2 types Senseo. We nemen de Senseo Crema omdat deze het meest verkochte product is binnen de Senseo lijn. Dit is ook de eerste generatie Senseo waarbij het geluid veel verschilt met de huidige Senseo. De andere is de Senseo Latte select. Dit is de allernieuwste versie van de Senseo serie die het meest uitgebreid is qua functionaliteit. Het experiment zal bestaan uit 4 verschillende testjes bij 10 verschillende mensen (mannen en vrouwen). De doelgroep varieert van 18 tot 52 jaar en is gericht op koffie drinkers die niet noodzakelijk een Senseo bezitten. De geluidsexperimenten zijn gebaseerd op de theorieën van Elif Ozcan. Er wordt gebruikt gemaakt van een Macbook pro 1.83 Ghz en een Sennheiser HD 252 High End koptelefoon. Geluiden zijn opgenomen en gemonteerd op 44.100 KHz 16 bit WAV formaat. Het doel van dit onderzoek is om te kijken wat de gebruiker ervaart door middel van zijn zintuigen horen en zien. 6.1 Herkenning We laten de testpersoon drie verschillende geluiden horen, één daarvan komt overeen met het reële opgenomen Senseo Crema geluid. De andere twee geluiden zijn bewerkt met de software Adobe Audition. Hierbij heb ik bepaalde geluiden gedempt en gemanipuleerd. Vervolgens laten we nog drie verschillende geluiden horen aan de testpersoon. Hierbij komt weer één geluid overeen met het reële opgenomen Senseo Latte select geluid. Met dit onderzoek wil ik gaan kijken of mensen het geluid herkennen van de Senseo types. 6.2 Associaties We laten de testpersoon het geluid van de Senseo Crema en de Senseo Latte select horen. Hiermee wil ik de psycho akoestische reactie meten. De Senseo bestaat uit verschillende fase geluiden die steeds anders zijn in vorm. De Senseo geluiden spelen we af en door middel van een tijdslijn moet de testpersoon aangeven wat hij ervaart. De psycho akoestische reacties kunnen zijn op de eigenschappen van het geluid zoals: hard, normaal of zacht vlak geluid, rond geluid, scherp geluid vorm van het geluid en daarbij de toonhoogte hoog, midden of laag Op bepaalde tijdstippen kan de testpersoon iets als ongewenst ervaren of juist gewenst. Ik wil hierbij gaan kijken wanneer gebruikers het geluid ongewenst vinden en de eigenschap van het ongewenste geluid. De testpersonen worden gevraagd of ze het geluid ook associëren met koffie zetten. 6.3 Pasvorm In het laatste deel van het experiment gaan we kijken wat de testpersonen ervaren met hun visuele zintuigen en hun gehoor. We laten diverse plaatjes zien van een Senseo Crema en Senseo Latte select met daarin verschillende geluiden gemonteerd. Twee plaatjes daarvan komen overeen met het reële geluid van de Senseo Crema en de Senseo Latte select. Ik wil gaan kijken welke geluid het beste past bij de vormgeving van het product en of dit daadwerkelijk ook passend is. Met het laatste testje wil ik onderzoeken welke associatie er wordt opgeroepen bij de testpersoon. Denk hierbij aan goedkoop of duurkoop, goede kwaliteit of slechte kwaliteit, aantrekkelijk of lelijk.
6.4 Resultaten De resultaten heb ik bestudeerd en samengevoegd in tabellen en grafieken. Voor elk experiment heb ik gekeken wat de resultaten waren van de personen die deelnamen aan de test. Na de testjes heb ik ook kort gevraagd wat men precies van het geluid vond dat ze te horen hebben gekregen. Daarbij kijk ik of er een conclusie kan worden getrokken uit de uitkomsten van de uitgevoerde testen, en zal dit verder behandelen in het volgende deel, de conclusie. Herkenning: figuur 6.4.1 erkenning geluiden senseo Van de tien testpersonen konden zeven personen het geluid van de Senseo Crema goed herkennen. Dit komt voornamelijk omdat van de mensen die een Senseo bezitten, dit een Senseo Crema is. Het geluid van de Senseo Latte select is minder scherp, heeft een normaal geluidsniveau. De testpersonen hadden wat meer moeite met het herkennen van het aangepaste Senseo Latte select geluid. Zes van de tien personen hadden het geluid herkend. Het kan ook zijn dat de keuze is gemaakt door de testpersoon omdat hij het geluid ervaart als gewenst en herkent van het algemene Senseo Crema geluid.
Associaties In deze test kregen de testpersonen vijf verschillende geluiden te horen. Deze geluiden bestaan uit boiler geluid Senseo Crema, boiler, Senseo Latte Select, koffie zet functie Senseo Crema, koffie zet functie Senseo Latte select en de Cappuccino functie van Senseo Latte select. Senseo Crema Figuur 6.4.2 associaties senseo crema De gegevens van de Senseo Crema zijn hier boven weergegeven. Het proces waarbij de boiler het water opwarmt wordt positief ervaren door de testpersonen. Zeven van de tien personen vonden het geluid normaal klinken waarvan ook zeven van de tien personen het geluid rond vonden klinken. Drie van de tien testpersonen vonden het geluid vlak klinken waarvan zes de geluidshoogte midden vonden, drie laag en één hoog. De tweede stap van het proces waarbij de compressor actief is, wordt door de testpersonen als ongewenst ervaren. Acht van de tien vonden het geluid hard waarvan vijf van de tien testpersonen de vorm scherp vonden. Zeven van de tien testpersonen ervaren het geluid als laag. De laatste stap van het proces, waarbij de boiler opnieuw verwarmd wordt en de compressor uitgaat, wordt door de testpersonen positief ervaren. Het bevat geluiden die in de eerste stap ook voorkomen. Zeven van de tien testpersonen vonden het geluid zacht klinken. Alhoewel dit geluid dezelfde luidheid heeft als bij de eerste stap van het proces zijn de resultaten niet identiek. Dit komt omdat tijdens de tweede stap de geluiden als ongewenst wordt ervaren en een stuk luider zijn,waarna het lijkt dat de derde stap van het proces zachter voor het gehoor is. Acht van de tien testpersonen beschreven het geluid als rond en zeven van de tien testpersonen vonden de toonhoogte midden.
Bij het 2 e proces zien we dat het productgeluid vergeleken met de andere processen meer er uit schiet op vorm (het geluid wordt ervaren als scherp). Het geluid is wat de testpersonen niet hadden verwacht voor een koffiezetapparaat.
Senseo Latte select koffie
Figuur 6.4.3 Associaties Senseo Latte select koffie
De gegevens van de Senseo Latte select koffie functie zijn hierboven weergegeven. Het proces is hetzelfde als dat van de Senseo Crema. Tijdens het 1 e proces vinden zeven van de tien testpersonen het geluid normaal klinken en wordt het als rond beschreven. zes van de tien testpersonen vonden de toonhoogte midden. De ervaring van dit proces wordt als positief ervaren. In het 2 e proces is het geluid aangepast vergeleken met die van de Senseo Crema. Het geluid is minder luid en scherp. Het geluid is als het ware gedempt en wordt positief ervaren. acht van de tien testpersonen vonden de luidheid normaal en zes van de tien testpersonen vonden het geluid laag klinken. Het laatste proces wordt door de testpersonen ook positief ervaren. zeven van de tien testpersonen vonden het geluid zacht klinken, zes van de tien testpersonen ervaarde het geluid als rond en zeven van de tien testpersonen vonden de toonhoogte midden klinken. Vergeleken met de Senseo Crema is het geluid in het 2e proces minder hard in luidheid en in vorm. In de grafiek zien we dat het gehele proces op elkaar aansluiten qua luidheid, vorm en toonhoogte. Er zitten niet echt grote afwijkingen in de processen onder elkaar. Dat zorgt er voor dat er niet onverwachte reacties komen van de gebruikers die het ervaren. Het geheel van de productgeluiden zijn als het ware gestructureerd.
Senseo Latte select cappuccino
Figuur 6.4.4 Associaties Senseo Latte select cappuccino
De Senseo Latte select cappuccino functie bevat vier processen, de gegevens van de test zijn hierboven weergegeven in de grafiek. In het 1 e proces ervaren de testpersonen het geluid als positief. Zeven van de tien testpersonen vonden het geluidsniveau normaal klinken. Zeven van de tien testpersonen beschreven het geluid als rond en zes van de tien testpersonen vonden de toonhoogte midden. In het 2 e proces waar de melk opschuim functie geactiveerd wordt ervaren de testpersonen het geluid als negatief en ongewenst. Alle testpersonen vonden het geluid hard klinken, zeven van de tien testpersonen vonden het scherp klinken en acht van de tien testpersonen ervaart de toonhoogte als laag. In het 3 e proces waar de compressor te werk gaat zijn de resultaten vergelijkbaar met de Senseo Latte select koffie functie. Acht van de tien testpersonen ervaart het geluidsniveau als normaal. Vijf van de tien testpersonen vonden de vorm vlak en rond klinken en zeven van de tien testpersonen vonden de toonhoogte midden. Het 4 e proces en tevens de laatste werd als positief ervaren. Zeven van de tien testpersonen vonden het geluid zacht klinken, acht van de tien vonden de vorm rond en zeven van de tien testpersonen vonden de toonhoogte midden. De nieuwe functie waar de melkopschuimfunctie wordt gebruikt wordt negatief ervaren door de testpersonen. Het geluid past niet in de context van huis koffiezetapparaat, bevat weinig structuur en is chaotisch.
Pasvorm In de laatste proeffase dat uit twee testjes bestond ging het om combinatie geluid met de vormgeving van het product. Figuur 6.4.5 Pasvorm geluiden Senseo Vijf testpersonen vonden geluid één dat het geluid was van de Senseo Crema origineel was passend bij wat ze zagen. Dit komt omdat er een match was tussen beeld en geluid met de Senseo. Vijf testpersonen vonden dit niet het geval, uit de vorige testjes is gebleken dat het geluid hierbij harder is vergeleken met de huidige serie Senseo. De testpersonen herkennen het geluid van de Senseo en vinden dat weer niet passend met wat ze zien. Bij geluid twee wordt het door acht testpersonen passend ervaren. Twee daarvan vonden van niet, dit kan komen uit eigen ervaring omdat ze zelf een Senseo Crema hebben en vanuit dat perspectief handelen. Met geluid drie wou ik gaan kijken als we een geluid plaatsen in een andere context. In dit geval is het geluid van de melk opschuim functie niet voor iedereen direct herkenbaar. Als resultaat kwam er uit dat niemand het geluid passend vond bij de Senseo Crema. Negen testpersonen vonden geluid vier passend met wat ze zagen. Het geluid heeft dezelfde structuur als dat van de Crema maar het is meer naar één geheel gevormd. Zes van de tien testpersonen vonden het beeld van de Senseo Latte select in combinatie met de Senseo Crema geluid niet passend. De testpersonen kijken naar een bepaalde verwachting met wat ze zien. Vier testpersonen vonden het geluid er bij passen, dit kan komen door herkenning wat ze weten over het algemeen Senseo koffiezet apparaat. Negen van de tien testpersonen vonden geluid zes niet passen met het beeld van de Senseo Latte Select. In de vorige testjes was al gebleken dat het geluid als negatief werd ervaren. Het geluid wordt niet geassocieerd met de Senseo. Eén Testpersoon vond het geluid wel met het beeld passen, dit komt omdat de testpersoon de melk opschuim functie ziet en weet dat daarvoor druk en warmte voor nodig is. Testpersoon keek hierbij vanuit een technisch perspectief wat de oorzaak was van het ongewenste geluid.
Omschrijving combinatie geluid met vormgeving product. De laatste test lijkt veel op de vorige test maar bij deze test gaat het om wat de testpersonen als eigenschap vonden met wat ze zien en horen. Het was voor bepaalde testpersonen ook lastig om een keuze te maken. Men verdeelde het beeld en geluid apart maar het doel van deze test was het geheel van beeld en geluid samen. Figuur 6.4.6 Combinatie geluid met vormgeving product Senseo Crema Acht van de tien testpersonen vonden de Senseo Crema goedkoop terwijl twee van de tien testpersonen het duur vonden. De Senseo Crema is een nieuw design apparaat maar het geluid is niet wat de gebruiker wilt. Daarom wordt het als goedkoop beschouwt. Zes van de tien testpersonen vonden het geheel goede kwaliteit en vier van de tien testpersonen vonden het slechte kwaliteit. De Senseo wordt beschouwd als een mooi vormgegeven apparaat wat voor de testpersonen als goede kwaliteit wordt beschouwd. Door de vormgeving vinden vijf van de tien testpersonen de Senseo aantrekkelijk. De vijf andere testpersonen vonden het lelijk vanwege het geluid wat storend overkomt. Senseo Latte select koffie Met de combinatie beeld en geluid van de Senseo Latte select koffie functie vonden zeven van de tien testpersonen het product duur evenals goede kwaliteit. Met een nieuw uiterlijk en functionaliteit dat de Senseo Latte select heeft ziet het product er duurder uit. Men beschouwt het als goede kwaliteit op het visueel en gehoor perspectief. De Senseo Latte select is aantrekkelijk geworden en wordt positief ervaren door zes van de tien testpersonen. Senseo Latte select cappuccino In de voorgaande testjes is gebleken dat de gebruikers de functie met de melkopschuim functie het negatief ervaren. Vijf van de tien testpersonen vonden de Senseo Latte select goedkoop. Zes van de tien testpersonen vonden het geheel als slechte kwaliteit en lelijk. In de tabel zien we dat de Senseo Latte select cappuccinno functie als ongewenst wordt ervaren. Dit komt voornamelijk door het geluid dat het product produceert bij de melkopschuimfuncties. In het volgende hoofdstuk zal ik concluderen wat de uitkomsten zijn van mijn onderzoeksvraag met daarbij de toelichting van mijn Senseo testjes.
7 Conclusie We hebben gekeken naar verschillende toepassingen van geluid, wat we met geluid kunnen doen en wat de kracht van geluid is. Steeds zijn we meer gaan kijken naar toepassingen in product design en uiteindelijk hebben we de Senseo als voorbeeld genomen. Mijn onderzoeksvraag luidt: “Welke rol speelt audio/sound design bij het ontwerpen van de Senseo van Philips?” En de subvragen: Waarom wordt er steeds meer aandacht besteedt aan audio/sound design bij het ontwerpen van een electronisch product? Wat is de extra toevoeging van audio/sound design bij een electronisch product? Bedrijven spelen steeds vaker in op meerdere dimensies op productbeleving . Voorheen waar men zich twee dimensionaal focust op zien en horen gaat de huidige markt over op drie dimensionaal of soms vier dimensionaal. Merken worden sterker als men zich op meerdere segmenten inspelen en het is van belang dat het merk zich richt op de fysische en emotionele productervaringen. Geluid is na de styling van het product de volgende optie waar de gebruiker naar kijkt. Het is daarom van belang dat tijdens het product ontwerp fase ook wordt gekeken naar het audio/sound design. Met name moet er worden gekeken naar de context. De verwachting van de gebruiker wat voor geluid het product produceert en of het geluid ook overeen komt met wat je ziet. Mocht dat niet het geval zijn dan kunnen er andere associaties worden opgewekt. Is het product defect, gebruik ik het product wel goed waarvoor het bestemd is etc. De input van productgeluid is een belangrijke input, het geeft naast interactie ook een bepalende eigenschap van het product. Mocht het geluid niet gewenst zijn dan is de consument ontevreden over het product. En zal hij het product wegens het geluid niet kopen of minder gebruiken. Deze factoren bepalen ook of het een goed of slecht merk is. Als voorbeeld heb ik me verdiept in de Senseo, na inmiddels drie generaties van ontwikkeling heb ik gekeken naar het audio/sound design van de Senseo. Het productgeluid dat de Senseo maakt bij verschillende functionaliteiten is onderzocht, de identiteit van het product Senseo en wat de context precies is. Om mijn onderzoeksvraag beter te begrijpen heb ik gekeken naar de visie van Philips en wat hun slogan “Sense & Simplicity” nou precies inhoudt. 7.2 Visie Philips Philips is een bedrijf waar Nederland trots op is. Als we kijken hoe innovatief ze zijn op het gebied van techniek en producten behoort het tot 1 van de wereldmerken. Om antwoord te kunnen geven op mijn onderzoeksvraag behandel ik eerst de visie van Philips, deze luidt als volgt: “In een wereld waarin complexiteit in toenemende mate van invloed is op elk aspect van ons dagelijks leven, lopen wij voorop om mensen zin en eenvoud te bieden. Wij willen producten en oplossingen leveren die geavanceerd en gebruiksvriendelijk zijn en die beantwoorden aan de behoeften en wensen van consumenten waar dan ook ter wereld.”
Philips is bezig zich om te vormen tot een echte marktgestuurde en mensgerichte onderneming. In het kader van het strategisch plan 'Visie 2010' heeft Philips zijn bedrijfsstructuur vereenvoudigd door door per 1 januari 2008 drie kern sectoren te creëren: Philips Healthcare, Philips Lighting, en Philips Consumer Lifestyle. Verwacht wordt dat Visie 2010 een hogere operationele winst boekt en dat de EBITA per aandeel meer dan verdubbeld zal zijn in vergelijking met het resultaat in 2007. Philips richt zich op verschillende markten van producten, het is niet alleen consument huishoudelijk apparatuur maar Philips vind je ook in de medische wereld. Ik zal hier verder enkele voorbeelden geven en met welke rol audio/sound design heeft gespeeld en de Senseo uitwerken. Een voorbeeld van Philips Medicall supplies is de CTscanners. Een röntgentoestel waarbij ze het geluid hebben aangepast naar de patiënt toe. Voor onderzoek naar het ziekenhuis gaan is nooit leuk voor een patiënt. De patiënt die het ervaart kan paniekerig worden als het geluid van de CTscan beangstigend overkomt. Philips ontwerpt geluid voor medisch apparatuur met als doel gemak en geruststellend overkomen. Een nieuw ontwikkeld product van Philips is de Wake up light. Een consument product die door middel van licht en geluid je langzaam ontwaakt uit je slaap. De intensiteit van licht en geluid wordt sterker naarmate de wektijd is nadert, zo wordt je op een natuurlijker aangename manier wakker. Philips heeft hier de focus op gelegd om geluid te ontwerpen met als doel gezondheidsredenen. De Senseo New Generation en Senseo Latte select is zo ontworpen om ontspannend over te komen want koffie drinken is ontspannend en wordt geassocieerd met relax. Als we kijken naar de sterke punten wat de huidige Senseo Latte select te bieden heeft zijn: De kwaliteit van het zetten van een kopje koffie en de smaak. De snelheid van het zetten van koffie Makkelijk te onderhouden, elementen kunnen makkelijk los worden gekoppeld en zijn vaatwasbestendig. Functionele logische stappen en meerdere soorten koffie zetten mogelijk met één apparaat (Senseo Latte Select). De Senseo evolueert zich in vormgeving, functie en geluid. 7.3 Sounddesign Senseo Bij het zetten van een normale kop koffie met de nieuwe Senseo Latte select is geconstateerd dat het geluid hetzelfde klinkt als de Senseo New Generation. We gaan er hierbij van uit dat het dezelfde componenten bevatten. Voor het zetten van bijvoorbeeld een cappuccino, café latte of een latte macchiato is de melk opschuim functie nodig. Dit is een apart reservoir met een aparte compressor aan de voorkant van de Senseo latte select. Men dient koude melk in het reservoir te doen het proces om melk op te schuimen kan gelijk beginnen zodra de gebruiker zijn keuze heeft gemaakt. Het geluid dat vrij komt is vrij ongewenst omdat er veel druk en warmte voor nodig is. Philips geeft aan dat dit zo hoort en geen defect is. Er zijn wel klachten over bekend zoals op de Philips site support wordt vermeld. Een veel voorkomende vraag luidt: “De Senseomachine maakt vrij veel geluid als een koffievariant met melk wordt gemaakt en
Het antwoordt van Philips luidt: “Er is stoomdruk nodig voor de perfecte kop koffie. Daardoor hoort u een sissend geluid. Dit is normaal. Bij het reinigen kan de machine meer geluid produceren omdat volledige stoomdruk nodig is voor een grondige reiniging.” De eerste indruk van de gebruikers die deelnamen aan de test werd het geluid als afschuwelijk en niet passend ervaren. Het geluid past niet in de context koffiezetapparaat. Als we kijken naar andere type melkopschuimers komt hij overeen met die van een espressomachine. Maar een espressomachine is groot en past in de context van een “industriële” omgeving. De verwachtingen daarvan zijn juist dat het ongewenst geluid kan produceren. Met de Senseo Latte select heeft Philips een goed product neergezet waarbij de functionaliteit ruimer is. Vergeleken met de concurrentie is Philips vernieuwend bezig op het gebied van koffie zetten. Verschillende soorten koffie zetten met één apparaat in enkele momenten. Dit is heel aantrekkelijk voor de consument, zeker als je kijkt naar de prijs/kwaliteit verhouding. Het zetten van een Senseo koffie is relatief goedkoper dan zijn grootste concurrent Dolce Gusto van Krups. Daarbij komt overigens ook nog dat accessoires voor de Senseo (denk hierbij aan koffiepads) makkelijker zijn te verkrijgen dan de cups. Het probleem bij de ontwikkeling van de Senseo is dat na de 1 e generatie audio/sound design onderzoek is gedaan maar dit is niet verder doorgevoerd naar de 3 e generatie met de Senseo Latte select op de nieuwe functionaliteit. Het zetten van een kop koffie met de Senseo New Generation of Senseo Latte select is aangenaam omdat hierbij wel audio/sound design is doorgevoerd. Voor de andere functies zoals cappuccino, caffe latte en latte macchiato met de Senseo Latte select is geen onderzoek gedaan lijkt het. Met de Senseo Latte select heeft Philips zich meer gefocust op nieuwe functionaliteiten en minder gekeken naar wat voor geluiden de nieuwe functies creëren. Aan de andere kant is het ook vrij moeilijk om het geluid plezierig te laten klinken vanwege technische redenen. Het melk opschuim reservoir dat zich aan de voorkant bevindt moet makkelijk te onderhouden zijn. Het bestaat uit een aantal losse onderdelen die goed schoon moeten blijven ivm hygiënische redenen. Melk gaat snel verzuren bij een hoger temperatuur als het niet gebruikt wordt en in het reservoir blijft zitten. Dit zal dan weer ten koste gaan van de levensduur van de Senseo Latte select. De zuiverheid van mijn testjes is moeilijk in te schatten. Tijdens mijn onderzoek hebben tien personen deelgenomen aan de testjes. Om een uitgebreid onderzoek te doen komt de test beter tot zijn recht als het was uitgevoerd op minimaal 100 gebruikers. Daarbij kun je de resultaten beter vaststellen. De doelgroep was wel variërend van 18 tot 52 jaar. De resultaten van mijn testpersonen waren over het algemeen wel
8 Slot Heeft het daadwerkelijk ook echt nut om aan geluiden te sleutelen? In een wereld waarin technologie zich steeds sneller ontwikkelt en waar gadgets en nieuwe producten op de markt komen ben ik van mening dat het niet alleen draait om hoe het product er uit ziet. Donald a Normal vertelt in zijn boeken (Emotional design, The design of future things, The design of everyday things) over producten die goed zijn ontworpen op functioneel, usability en vormgeving aspecten. Hij legt uit dat vormgeving van een product aantrekkelijk is voor de gebruiker. Producten die dus plezierig klinken doen het juist goed. Martin Lindstrom laat de krachten zien van onze zintuigen en hoe die effectief worden gebruikt bij merken in zijn boek Brand Sense. Elif Özcan is geluidsonderzoeker en houdt zich bezig met de psychologische effecten met wat voor impact productgeluiden op ons hebben. We hebben gezien dat we productgeluiden kunnen onderverdelen in twee soorten. Intentionele geluiden zorgen voor informatie of juist atmosfeer. Consequential geluiden hebben niet zozeer een geluidsfunctie. Producten moeten plezierig klinken en hebben dan een hoger gebruiksvriendelijkheid. De consument zal het sneller kopen en beter gaan accepteren. Voor de productontwerper is het van belang om een product te ontwerpen met daarbij te vertellen wat voor gebruiksfunctie er wordt toegepast. Productontwerpers focussen zich huidig nu alleen op het visueel perspectief en de technische haalbaarheid. Productontwerpers moeten ook nadenken over wat de gevolgen kunnen zijn van het juist wel of niet aanpassen van geluiden. Dit ligt aan de context van het product. Een geluid moet bij het product passen, mocht dat niet het geval zijn dan kan het de verkeerde informatie overgeven aan de gebruiker dan de productontwerper had bedoeld. Productontwerpers dienen goed samen te werken met ontwerpers die zich bezig houden met het geluid van het product. Ze moeten een teamverband hebben en overleggen over de constructie van het te ontwerpen product. Audio/sound design kan ook niet effectief werken. Als voorbeeld neem ik de huidige auto’s. Deze zijn tegenwoordig voorzien van Hybride motors, dit houdt in dat ze op lage snelheid op de elektromotor werken en op hoge snelheid overgaan op benzine motor. Het probleem bij de elektromotor is dat ze vaak heel stil zijn. De benzinemotor en elektromotor bevinden zich onder één kap waarbij de constructie zoveel mogelijk gedempt wordt. Voetgangers horen de auto niet voorbij komen in de stad. Hierbij zal geluid toegevoegd moeten worden omdat we op ons gehoor vertrouwen voor waarschuwingen. Productgeluid heeft ook met perspectief te maken, mannelijke scheerapparaten maken meer geluid dan de ladyshavers. Consumenten merken niet altijd of het geluid gewenst of ongewenst is dat het product produceert. Vaak is de gedachte van de consument dat het geluid zo hoort. Uit mijn testjes is gebleken dat sommige mensen er niet echt bewust zijn van het geluid dat ze ervaren. Maar om een krachtig product op de markt te zetten is het van belang dat we het product zo gewenst mogelijk ervaren met meerdere zintuigen. Voor zo een optimale beleving van het product. Zeker bij consument producten omdat we er dagelijks mee werken en gebruiken.
Literatuur Boeken Norman, a. Donald: Emotional Design New York, Basic Books 2004 Norman, a. Donald: The Design of Future Things New York, Basic Books 2007 Norman, a. Donald: The Design of Everyday Things New York, Basic Books 2002 Lindstrom Martin: Brand Sense New York, Free Press 2005 Cancellaro Joseph: Exploring sound design for interactive media New York, Clifton Park 2005 Oosterbaan, Warna: Een leesbare scriptie. Amsterdam, Uitgeverij Prometheus 2004 Papers Özcan Elif: Product Sounds fundementals & application proefschrift 2008 Senseo consument product folder 2008 Links Philips Visie & missie Philips: http://www.philips.nl/about/company/local/missionvisionvaluesstrategy/index.page Business excellence Philips: http://www.philips.nl/about/company/local/businessexcellence/index.page Research Philips: http://www.research.philips.com/ Philips Design producten: http://www.philips.nl/about/news/productnews/200807 de_philips_design_collection_speelt_in_op_emotie.page
Artikelen Nrc next: Geluid dat vertrouwen wekt: September 2008 http://www.nrcnext.nl/projecten/covers/article1958076.ece/Geluid_dat_vertrouwen_wekt Nrc: Geen design zonder geluid: September 2008 http://www.nrc.nl/economie/article1954425.ece/Geen_design_zonder_geluid Delft Integraal: Geluid is geen lawaai: September 2008 http://www.tudelft.nl/live/pagina.jsp?id=0054ef7e005c49fd90b324027611fef3&lang=nl Product Sound Quality – from Perception to Design: Maart 2009 http://www.sandv.com/downloads/0303lyon.pdf Magazine: Intermediar 09 26 februari 2009: Kinderkoffie product swot analyse Dolce Gusto. Andere TU Delft The product sound design group: September 2008 http://www2.sounddesign.io.tudelft.nl/Intro%20page/Flash_intro.htm Industrial sound design: September 2008 http://www.dh.umu.se/default.asp?p=1827 Product sound quality from perception to design: September 2008 http://findarticles.com/p/articles/mi_qa4075/is_200303/ai_n9223870 uitleg emotie: September 2008 http://nl.wikipedia.org/wiki/Emotie Senseo website: september 2008 http://www.senseo.nl
