www.quickprinter.be
R
p
Q
R50
5,00 €
2de master Rechten
Prof Rutten
uickprinter
Koningstraat 13
2000 Antwerpen
BEMIDDELEN
EN
ONDERHANDELEN
Samenvatting 2017-2018
Roxanne Camilleri
Camilleri Roxanne 2017-2018 2
Hoofdstuk 1: conflict ... 6
Afdeling 1: inleidende beschouwingen ... 6 Afdeling 2: definitie van conflict ... 6 Afdeling 3: conflicthantering ... 6 Afdeling 4: oorzaken van een conflict ... 7 §1. Bouwstenen van een conflict ... 7 §2. Drijfveren achter een conflict ... 8 Afdeling 5: conflictsoorten ... 9§1. De zakelijke of taakinhoudelijke conflicten = materiële, structurele en feitelijke zaken die niet persoonlijk of niet subjectief zijn ... 10 §2. De sociaal emotionele conflicten ... 10 Afdeling 6: conflicthanteringsstijlen ... 11 §1. Conflict mode instrument THOMAS en KILLMAN ... 11 §2. De Roos van LAERY ... 12 Afdeling 7: conflictevolutie en dynamiek ... 13 Afdeling 8: conflictmanagement ... 14 Afdeling 9: conclusie ... 14
Hoofdstuk 2: communicatie ... 15
Afdeling 1: inleiding: Socrates en Colombo ... 15 Afdeling 2: communicatie samengevat in een schema ... 15 Afdeling 3: boodschappen op vier niveaus ... 16 Afdeling 4: wat van belang is voor onderhandelaars en bemiddelaars ... 16 Afdeling 5: wat communicatie ondermijnt ... 17 Afdeling 6: model van geweldloze communicatie ... 17 Afdeling 7: NLP (neuro linguïstisch programmeren) toegepast op communicatie ... 18 Afdeling 8: de communicatie saneren ... 19 Afdeling 9: conclusie ... 21Hoofdstuk 3: onderhandelen ... 22
Afdeling 1: inleiding ... 22 §1. Model van HARVARD negotiation Project ... 22 §2. Model van Leo GOOVAERTS en Dirk Van Poucke ... 22 §3. Model van MASTENBROEK ... 22 §4. U zit in de cockpit van de onderhandeling ... 22 §5. De advocaat als onderhandelaar ... 22 Afdeling 2: Model van HARVARD Negotiation Project (!!) ... 22 §1. Getting to yes, excellent onderhandelen ... 22 §2. Onderhandelen in moeilijke situaties ... 27 A. Inleiding ... 27B. Een doorbraakstrategie voor vijf obstakels tot samenwerking: GETTING PAST NO ... 27
C. Niet reageren maar ‘ga naar het balkon’ ... 27
D. Niet argumenteren maar ‘stap naar hun kant’ ... 28
F. Niet forceren maar bouw hen een gouden brug ... 29
G. Niet laten escaleren maar gebruik macht om hen op te voeden ... 30
§3. Omgaan met emoties tijdens de onderhandeling: beyond reason. Using emotions as you negotaite ... 31 A. Inleiding ... 31 B. Apprecieer de ander, het toont het : APPRECIATIE : basisbehoefte ... 32 C. Bouw affiliatie of een band met de ander op: AFFILIATIE / VERBAND 32 D. Respecteer autonomie: AUTONOMIE ... 32 E. Erken status: STATUS ... 33 F. Kies een vervullende en zinvolle rol = ROL ... 33 G. Over sterk negatieve emoties ... 33 H. Voorbereiding (!) van de onderhandeling : 7 elementen ... 34 §4. Hoe op een constructieve manier “neen” zeggen: the power of a postitive NO ... 34 A. Inleiding ... 34 B. Eerste stap: voorbereiden ... 35 C. Tweede trap: uw neen uitdrukken ... 38 D. Derde stap: opvolgen ... 39 §5. ROBERT MNOOKIN BARGAINING WITH THE DEVIL ... 41 A. Inleiding ... 41 B. Uitdaging begrijpen ... 41 C. Globale duivels ... 43 D. Business-duivels ... 44 E. Familieduivels ... 44 F. Besluit ... 44
Afdeling 3: waarde creëren, de persoonlijkheid van de onderhandelaars, interculturele aspecten: Onderhandelen Hoe? Zo? ... 45 §1. Hoe concreet waarde creëren in een onderhandeling? ... 45 §2. De persoonlijkheid van de onderhandelaar ... 45 Afdeling 4: model van MASTENBROEK ... 46 §1. Oorsprong en indeling ... 46 §2. Model van onderhandelen ... 46 1. Onderhandelen, vechten en samenwerken ... 46
§3. Psychologische ken van onderhandelen: onderhandeling in historisch perspectief ... 48 §4. Speciale situaties en problemen ... 48 Afdeling 5: onderhandelingscockpit ... 49 Afdeling 6: de advocaat als onderhandelaar ... 50 1. Onafhankelijkheid en integriteit ... 50 2. Beroepsgeheim ... 50
Camilleri Roxanne 2017-2018 65
Afdeling 14: op welke domeinen wordt er bemiddeld
Bemiddeling in burgerlijke zaken - geschillen ivm contracten, schadevergoedingen,
verzekeringskwesties, bouwzaken, … - deel VII Ger.W.
Bemiddeling in familiezaken - conflicten in familiale sfeer
- scheidingsbemiddeling vooral wegens combinatie van emotionele en juridische kwesties
- nieuwe wet 30 juli 2013 betreffende de invoering van een familie en jeugdrechtbank:
o familie en jeugdrechtbank wordt samengesteld uit één of meer jeugdkamers, één of meer familiekamers en één of meer kamers voor minnelijke schikking
- deel VII Ger.W.
Bemiddeling in handelszaken - geschillen tussen vennootschappen, geschillen
handelscontracten
- in handelscontracten veel bemiddelingsbedingen opgenomen met specifiek toegewezen bemiddelingskantoor zoals CEPINA bijvoorbeeld
- deel VII Ger.W.
Bemiddeling in sociale zaken - conflicten in werkomgeving
- ruzie tussen werknemer & werkgever, werknemers onderling,… - preventieadviseurs die kunnen deelnemen - deel VII Ger.W. Sociale bemiddeling - collectieve arbeidsgeschillen zoals staking bijvoorbeeld Herstelbemiddeling - tussen dader en slachtoffer van een misdrijf - materiële schade als morele schade komt aan te pas - wet 22 juni 2005 - rechter mag rekening houden met het feit dat de dader een bemiddeling is aangegaan
Bemiddeling in bestuurszaken - conflicten tussen burgers en openbare besturen
wanneer zij EBR’s nemen
- een vorm hiervan: beleidsbemiddeling waarbij de overheid samen met allerlei stakeholders een beleid ontwikkelt op een bepaald terrein
Bemiddeling in onderwijs - conflicten tussen leerlingen, leerkrachten, leerkrachten
onderling,…
- peermediation: medeleerlingen treden op als bemiddelaar bij conflict tussen leerlingen
Burenbemiddeling - conflicten tussen buren
- beroep op getrainde vrijwilligers of gemeentelijke bemiddelingsdienst
Bemiddeling in de gezondheidszorg - conflicten zorgverlener patiënt, zorgverleners
onderling,…
Bemiddeling in het raam van de wetgeving op de gemeentelijke administratieve sancties
- verplichte bemiddelingspoging bij daders die minderjarig zijn indien zij een GAS-boete krijgen met het oog op herstel van de schade
- bij meerderjarigen is dit facultatief
Internationale bemiddeling - oplossen van (gewapende) conflicten tussen groepen
van staten Palliatieve bemiddeling - bij naderend levenseinde Bemiddeling niet in de strikte zin van het woord
- schuldbemiddeling: personen met problemen om hun schulden af te betalen = niet echt een gesprek tussen de SA en SE
- klachtendiensten en ombudsdiensten= klachten burgers onderzoeken en trachten tot verzoening maar zijn niet echt bemiddelaar. Kunnen wel een bemiddelende rol opnemen.
Afdeling 15: enkele slotbeschouwingen
- Meer en meer bemiddeling maar nog te weinig
- Meer aanbod dan vraag: nog de moeite om te investeren in bemiddeling? o niet denken in termen van commercieel gewin maar denken in
termen van bijdrage tot persoonlijke en professionele denkwijze = creëren van communicatieve vaardigheden bijvoorbeeld
o nog niet de meest gebruikelijke manier van conflictoplossing o onze samenleving vandaag de dag:
§ meer partnerschap, horizontalisering en discussies omtrent machtsrelaties à bemiddeling past hierin aangezien bemiddeling problemen oplost op basis van gelijkwaardigheid en niet met machtsmiddelen
§ meer pluraliteit en diversiteit = uitdaging om met veel verschillen te kunnen omgaan à bemiddeling past hierin o bemiddeling leidt tot empowerment, persoonlijke groei van de
betrokkenen
Camilleri Roxanne 2017-2018 67
Afdeling 16: bijkomende toelichting inzake advocaat en bemiddeling
- onderscheid tussen de advocaat die samen met zijn cliënt kiest voor bemiddeling en de advocaat die optreedt als bemiddelaar
1. Advocaat die samen met cliënt kiest voor bemiddeling
a. Juridische analyse van een conflict door de advocaat
- Advocaat is eenzijdige partijdigheid aan de cliënt verplicht en dient altijd onafhankelijk te zijn tav de cliënt (bijvoorbeeld niet in gaan tegen openbare orde of goede zeden) - De advocaat is de eerste rechter in de zaak b. De bepaling van het traject tot conflictbeslechting - De cliënt verwacht een juridische analyse dus de advocaat die onmiddellijk hierna voorstelt om tot bemiddeling over te gaan, is niet goed - Hij dient de toegevoegde waarde van bemiddeling eerst goed te situeren - Advocaat dient goed te luisteren naar de doelstellingen + verwachtingen
om daaruit het beste traject te kiezen voor de cliënt - Er is nooit zekerheid welk traject de beste zal zijn
c. Noodzakelijke intellectuele inspanningen om bemiddeling te begrijpen Gerechtelijke procedure Bemiddeling - afdwingbaarheid wordt gegarandeerd - volgens een georganiseerd schema - communicatie volgens het verleden - rechten en plichten in het verleden - bewijsvoering volgens specifieke procedure - woord en wederwoord - afdwingbaarheid is onzeker - niet volgens een georganiseerd schema - communicatie volgens de toekomst - belangen en toekomst
- niet gebaseerd op het voortbrengen van bewijzen
- gericht op overtuigingen
- maken gebruik van geschreven documenten die deel uitmaken van het dossier
- onderscheid tussen stukken die voorafgaandelijk aan de bemiddeling bestonden en in een latere procedure worden voortgebracht en deze stukken die specifiek met het oog op de bemiddeling of tijdens de bemiddeling opgemaakt zijn die vertrouwelijkheid zijn = artikel 1728 Ger.W= oplossing tussen onderscheid à veel moeilijkere grijpbare en intellectutele demarche dan gerechtelijke procedure dus advocaat moet zeer duidelijk zijn en voldoende informatie verschaffen over bemiddeling aan zijn cliënt
d. Omschrijving van belang
- Belang: de verwachting tot toekomstig voordeel
- Belang heeft noodzakelijk met de toekomst te maken aangezien er een verschil wordt gemaakt tussen de toestand waarin hij zich nu bevindt en de toestand waarin hij zich wil bevinden - Individueel, gezamenlijk, collectief en algemeen belang - Individueel: o door de ene of andere houding in de toekomst voordeel te halen in vergelijking met de huidige toestand - Gezamenlijk: in bemiddeling
o zijn het de partijen die elk een verwacht toekomstig voordeel verwachten
- Collectief:
o bepaalde collectiviteit die hoopt op een toekomstig voordeel uit een bepaalde regeling
- Algemeen:
o de groep die geviseerd wordt
- Partijen verwerven inzicht in tegenstrijdige, verzoenbare en gemeenschappelijke belangen = vergroten van de taart en bereiken van een win win situatie
e. De kernvraag: wie neemt de verantwoordelijkheid voor de oplossing
- Gerechtelijke procedure: de verloren procedure door de partij die zich afgewezen ziet, wordt doorgeschoven naar een derde (de rechter heeft het niet begrepen, de advocaat van de tegenpartij was veel beter,…) - Bemiddeling: de verantwoordelijkheid ligt bij elke partij want de
uitkomst van het resultaat is van een eigen beslissing (soms moeilijk te aanvaarden)
f. Bemiddeling vereist een belangrijke verkoopsinspanning
- Zowel de partij als zijn tegenpartij moeten voldoende informatie verschaft hebben over bemiddeling om tot bemiddeling te kunnen overgaan
- De advocaat heeft een belangrijke verkoopsinspanning (minder dan bij een gerechtelijke procedure) g. Honorering van de advocaat - Honorarium van advocaat bij gerechtelijke procedure is aanzienlijk hoger dan bij bemiddeling h. Twee voorbeelden - Voorbeeld: welk traject biedt de cliënt een hogere toegevoegde waarde? - Zie voorbeelden pagina 214
Camilleri Roxanne 2017-2018 69
i. Enkele aanbevelingen
- De aanwezigheid van de eigen advocaat tijdens de bemiddeling is wenselijk maar advocaat neemt andere rol op zich, hij is terughoudend - Financiële bonus voor de advocaat kan opgenomen worden (niet
wenselijk voor de bemiddelaar zelf want moet onpartijdig en onafhankelijk blijven) j. Een verwerpelijke praktijk - Soms kan het zijn dat de advocaat van de ene partij, bemiddelaar wordt voor de ene partij én voor de tegenpartij = °moeilijkheden want de cliënt van de ene partij heeft het gevoel dat zijn initiële advocaat niet aan zijn zijde staat
- De bemiddelaar kan nadien niet terug advocaat worden nadat er geen overeenkomst wordt bereikt door bemiddeling
- Rolverdeling blijft noodzakelijk!
k. Afsluitende bedenking
- Heel wat overwegingen spelen in bemiddeling als traject tot conflictbeslechting voorgesteld door de advocaat!
B. De advocaat als bemiddelaar
- Federale Bemiddelingscommissie (artikel 1727 Ger.W.)
o Kandidaat bemiddelaars erkennen en deze kandidaten kunnen advocaten zijn § Verplichting programma permanente vorming volgen § Wet 21 feb 2005 ten aanzien van erkende bemiddelaars § Erkenning kan tijdelijk of definitief ingetrokken worden § Gedragscode (artikel 1727, §6, 7° Ger.W.) § Confidentialiteit + beroepsgeheim § Zijn eigen deontologie en tuchtprocedure blijft bestaan
Betekent niet omdat je niet erkend wordt dat je geen bemiddelaar kan zijn maar dan kan het resultaat niet gehomologeerd worden
