Die O.B. Jaargang 6, no.32

(1)

Geregi;j(r('c>r nan die Hoofposkantoor ns 'n ~uu<,blad.

Sprake Vein

'n

Bom

Uit Oorlogsargief

Jrg. 6. Kaapstad, Wocnsdag, 9 Julie 1947. No. 32.

Oan

Te Handhaaf

Ondershunult> 01Droe1• in ''f'rbnnd llu>t 8 .~ugu111tns "'ord gt•doeu dt•ur l(t•nh•. nu-v. K • ..llnlnn, hoofvrou van 4>t>bl.-d E:

Offl!lllt>rf' t'D Brnndwn,:tt•! Ek snlo.-.-rt F.k ro.-pt t:k dnnk u. by ,·oorbaat!

Dh• Ah·lkant-rHfUlk Is ~e

wount>~ IDIUlr OllH DlOP( hnudhaaf. Dlt• OH!u•wn-brnndwa~ ht•f MY h•t•ne -nraodet>l byl(t•clrn, ••n wt•et hot> oro dlt ''t•rdt•r by tt> hou .-n tt> bP,·ordt•r. Ons "'4'~"t u snl nh•

oa

•

u laat wnl( nit>. OnH kt•n u ~-wer ••n trou. l.nnt orfs mf't>r "" tt•vor.-, ht>lt• .-u b~·dr•••

want danr,·an luna~ dh• be -kllnking van ·u ,·olsl:ae !'lukst's of.

As die Vrylu•Jcl oor 01111 vt>ldt' lag, w.-et "'·h• tf' don•

ke~! 1 _Genie._{K. l\fa}_la_n

Dlf' II.N .t•.-(tf"rs hE'• ''for· lf'dt• •'f'4"k ·n beri~ van hul k,orretilpondl"nt in Prt>torJn .Cf'paltiiHt>f'r wat ntt>ldln.C maak ''on ·n .,,·erklf'8ht~H· bom • at dlf' rt"l(f'rlnl( bt'HII(' 18 om voor tf' bf'rf'l alii ·n bll•tilafleh•r teen dlt" Oltf'n· bnrt• onh•vredenht>ld.

Volgens die bcrig sou die re-gering lets soos die ,.Dcnk-voor-\'nl" in gedagte he, toe min. Lawrence nl. dr. Malan V<'rlede jaar van hculery met die Duil-r.ers beskulpig het. Die r<'gcring hct 'n kommissie na nfloop van ciie oorlog na Europa gcstuur om nuttige inligting te gaan uilsnuffcl wat later teen Suid-Afrlkaners gebruik knn wcrd. Hierdie inligting lc in die oor-logsargief van die r<'gcring nou en wag op die nnd<'ring van die verkiesing. Min Lawrence

sc aanklag verlede jaar teen dr. Malan was 'n politieke flateT waarvoor min. Lawrence sy be-clanking indertyd ingedien het, maar genl. Smuts hct dit nie Ranvaar nic. Uit ond<'rsoek het dit toe geblyk dal min. Law-rence nic sy beskuldiging kon t-ewys nie. Daurom hou die r e-rering nou .,y bomml' terug tot lOOr die vt'rkie.,ing wanneer dit' publiek op loop Jtt'jaag kan word sonder bt'hoorlike geleentbeid vir

cndersoek.

I

Propaganda--Aksie

Dalk

O

ok Teen K.G.

In l'erband mt't die persberig dat di~ rt'gering 'n verkiesing-!>ensasie voorberei met bebulp van dokumE'ntf' uit Duitsland, vtr-1 nci'm Die O.B. dat die regering o.a. ook !.f'kere leiers van die Ossewabrandwng vir ~>y propaganda-doeleindes wil aanketr, en in die verband wortl die naam van dr. \'an IWnsburg genoem. \\'at die aard van die nunklag sal wees, sal nog moet blyk, en wnnneer dit ml gebeur, sal afbang van die verkie"ingsdatum.

~:i die les wat die 1\linister van Ju!>ti!;ie in verban<l met die Denk-voorvnl moe., gt-leer bet, kan aangeneem word dat soiet!ll terselfdert)·d die aankondiging van die vcrkiesing sal wee~1, daar die regc-ring nie kan wang om ~Y M>i in gevnar te lnai "tel deur 'n moontlike induiestorting nie. ~ndnt die koningsbe!>oek die ver-kiesing misgeloop bet, sal die regl'ring in elk gevn.J ook ver11igtig wees om hierdie keer nie sy born tE' gou te laat bars nie.

-

---

-

--

-

- -

-

--

-

---

-

-Die bcrig vcrklaar dat die regering sekere Afrikaners wil aankla in verband met

heu-lery met die Duiters, wanr-voor dokumentere bewys voorradig gebou word, en waarnan die Nasionale Party dan gekoppel sal word.

EENHEID

]4ommentaar in O.B.-kringe op bi1•rdie berig was dat d!l' regering nouliks iets beters kan dOI'n in belang van Afrika ner-eenbt'id as om drie janr ntl dil.'

oorlog Mrikanerleiu~ te probeer vervolg. Die Vrrl'nigde Party word nou reeds vu lnnt deur ou vril'n<le van gt'nl. Smuts, soos mnr. J. B. \\'olmaranR, wat dit dorn uit prot.-s tl't-n die nan-houdende ven·olging van Duit-.. er.,. Hierdie pro't'., "'ll baie vt-rsnel word indien teen mede-Afrikaners opg('trl"e word nadat nlmal al met die Duit.,Prs vrede gemaak het, is verklnar.

,ve ..

sterke

rs• van Blankedom

Be

hang H

ul Kajuite Met

Foto's v

an Naturellevroue

Daar is verwys na die reaksie van O.B.-kant indertyd op die Lawrence-aanklag teen dr. Ma -i&n. Toe het die Osscwabrand-wag ondanks die geskille van die verlede onmiddellik kant ge-kies vir dr. Malan, en in 'n hoofartikel bet Die O.B. dit be-stempel as ,.'n growwe poging om 'n pnrtytecnstander te be-modder."

B

eveg P

olisie

Agter

L

ewen

d

e

S

k

ild

Di

e

feit da

t !'l

om

m

i

ge

v

a

n dit> reg

e

ring se immigran

t

t> wat me

t

twe

e

St><'~iaal

g

e

hum

· d

e

l

y

nh

o

t

e Y

olt

y

d

s a

ang

e

karwei word om

d

i

e

b

l

ankedom in

Suid-Afrika te kom

,

v

t>

l

'i'iler

k

,"

di

e

kajuit

e

wat hulle op di

e s

kepe hewoon

,

met di

e

portr

e

tt

e v

an k

aa

l natur

e

ll

ev

rou

e

v

e

r

s

ier word aan die lig

gehrin

~

in onder

e;

taand

e

bri

e

f wa

t

on

s

in Engel

s

ontvang het van

'

n per

s

oon wat

hO

pa~

met

ee

n v

a

n d

it> i

nun

i"ras

ie

s

kt>p

t>

in Sui

d

-Afrika aangekom het

.

Oi

e

t-krywer w

a

t w

e

i

n

Su

id-

Aft·i

k

a ge

ho

re

i

s

, het van kindsheen af in En

ge

land

ge\\oon

e

n h

e

t

so

pa

~

t-

a

am

m

e

t

'

n

g

ro

e

p immigran

t

e aangeko

m.

Hy ken

g<'en

Afrikaan

~

ni

e, maa

r

s

kr

yf o

nd

e

r di

e s

kuilnaam

,

Oo

m

Paul

s

e

Seun."

Sy brief lui:

,.Die minstc wat ons van die Ecrstc Minister kan vcrwag is 'n gcbalanseerde immigrasie, gt·grond op 'n kwola vir elke land. Die oorvloedige auntal Engel<,e wat ingevoer word, is

bl'~lis nie gegrond op hul wen &-likbeid, bul 1l'>!'!imill'erbaarheid of ~>ells bul bekwa:unbcid nie. Dit is om andcr redes.

,.Indien hullc waardcvolle bur-gers was, sou Engcland hulle daar gebou hct vera! op die bui -dige tydstip. :.uanr Engeland is bly om van bulle ont.,Jae te raal< - bulle is dil' rottE' wut die t>in-kende skip verlaat. Indien bulle nie by bul eie land .. taan in

l->leg-On

gel

o

oflike

Sty

gi

n

g Van

Lewen

skoste

Die II'WI'II.,ko'!te in China i" tans 20,000 maul hoer as t-lf jaar gele<ll', volgens amptl•lil{e syfl.'rs wni d('Ur die Chinese r<>-gering gl'publist>er is.

Die lewt-n~okoste van werk<>rS is 20,800 manl boer as in 1986 tE"nV)·l die lewen-.koste van offi-sit'rt> 19,700 maal hoiir i., as w:1t dit ('If j:l:\r geledl' dit' gl"~·nl was.

Blykhn:\r i!l die Cbint'<ol' O\H'r· hl'id 'n hietjie meer openbartig oor hil'r<lie t>aak as die Un ie-rt•gering!

te tye nie, ~>al bulle dan ooit lojaal teenoor ons land wees?

.,SLEGTE TIPE" ,.Hoewcl daar aan boord die Carnarvon Castle 'n paar was wat bcgerig was om goeic Suid-Afrikaners te word, en wat !esse in Afrikaans geneem het, is ck bereid om te verklaar dat 90 persent vnn hulle die slegste tipe Engelsman is wat geen an-der belang in ons land bet as

Vliege

nde

Pier

ings

Sondl'rlinge luggevaartes in die vorm van piering'! i'! die afgplope weke oral in Amerika grsit'n.

\\'aarnemcrs verklaar dat die vlil•gf'JHle pierings 'n gloeiende voorkoms bet en slegs SO sek on-<1<>-. nf•t•m van borison tot hori-son.

In cen geval is bl.'rig van twi.n-tig .,ulke pierings in formusie. - Sapa-t:nited Press.

Arbeid

er

s

Verb

r

okkel

Gt•durende die afgrlope week hl't die Arbeider.,party ,nog ver-d••r \'t'rbrokk1•l dl'ur dit' hl'dan-l<ing \'an mnr. ,J. R. Hullivan, 1-\'. lir Durban. Sl•dnt wylt> mnr. ::Uvdf'lc>,\' .. e bedunking bet dnar al vyf L.\'.'s vun die Ar-beiders bedank.

dit wat bulle daaruit kan han! nle.

,In my kajuit wn'! dnnr 'n grOE'p van Glasgow - een van wie ek oortuig is 'n tl'ringlyer wns - wat hul tyd d eurge-bring bet met dobbel E'n die bestudering van kanl naturc l-levroue wat bulle bolmni htll

be<ldens aan die mure opge -bang bet.

,Van die oudsoldtttl' het bulle besig gebou met spoggery oor bul ondervindings met <lie vroue van VE'rowerde Jande en met be -t>piegelings oor wat die nantrek-likhede van nnturelle- en Mri-kanervroue sou '"ee~.

,.Die redes vir hul koms is maklike geld, maklikc vrouens en goedkoop drank.

,.Maar ons .,Quisling" stel nic belang in hul gehalte nie; al wat hy begeer is om ens uit te druk en ons land te omskcp in 'n voorstad van Engeland.

Indien aile patriotte besef wat teen ons beplan word en die klein verskilletjies opsy wil stoot en saamstaan, sal alles reg kom."

llif'rdit• r•flltienjlfrlgf' Amt>• rfhffffn/tP 8f!Pn K'(IS OnfffnfiH r•lr t•tllllP minute flt'n•lldtt'l In • •n rPrrolrrerger•t>g mf't dlt> polllflf' ar·nt op sot>h •rn• no •,. jf'ugml~tdndlgPr. l lfl lu•t 'n nndt>r shoolltf'un (Jf'• grflp f'n 11om tntJift>n 11om f'n

diP polflfiP 011 lfldld gf'lloa

ontiPru·fll lay op die pfllflflt'

gt•lllilet IIPt. llu ,,. PlndPllk otlrromflt'l dt>J&r dnt •n hon• lttnbt•l 11om t•nn ngtf'r bP• hruip Pn oor dit' lu1p (It'•

Hlann llrt. Dlt hPt tof'

gc-blrtll dot hy nlf! die miHda· dlg.-r l t"ffll na lclf! (lf!llof'k

(2)

BLADSY TWEE ,.DIE O.B.," WOENSDAG, 9 JULIE 1947

'n

_Verhaal

Van

die

Uit Die Stryd

Ondergrond

HOOFSTUK I ··Die huisbewoncr in die Blocm-fonteinsc systraat het groot oe { !'maak toe hy om drie-uur in

(ie oggend die deur op die

agtcr-: tocp oopmaak na daardic

haas-tige gcklop.

Sy verbystering was allcsins

r,cgrond, want dit was Cocrt en

: y vier matcrs wat by die deur ingebcrrcl hct.

.,Liewe heme!, kerels, maar wat op aarde het dan gebeur ?" ·vas omtrent a! wat die nog ef-fens slaapdronke huisheer oor oie Iippe kon kry. Hy hct darem onthou om die agterdeur weer op slot tc sit. Toe staar hy die vyf man cenvoudig sprakcloos nan.

Twee van hulle het hy goed

~ekcn; troucns Coert was 'n

!ntiemc vriend. Van die ander drie het hy geweet want dit was al sowat vyf weke dat die manne in die

Blocm!ontcin-ge-''angcnls gele het. ,.Aangehou !uagtcns Noodregulasics", soos oie nlksscggende maar vcolbete-!tende !ormule in hlcrdle dae lui. Nog gccn ses uur tevore nie het hy en sy vrou vir Coert sc 'llOedcr gaan opsoek - dit was '1Ct na aandete - en gaan ver-:"le<'m hoe dit met Coert en sy :'l'latcrs in die selle gaan. Geen

ses uur tevorc nie . . . en hier

slaan a! vyf van die gevangenes, l.>lyltbaar gejaagd en hygend, op sy agterstoep uit!

Drle-uur in die oggend op 13 Augustus in die jaar des Heils neiitien - honderd - twee-en-veer-tig! Geen wonder dat die

huis-hcer se woordeskat hom bege-we het nie.

,Man," beduie Coert vir sy vricnd wat in sy slaapklere vir hom staan en aangaap, ,.jy weet daar is 'n spr<'ckwoord dat in die nood dan vrect die Dulwel vlice. Nou ja, ons was in die nood ... ons is dit trouens nog.

En a! bet ons nou geen vliee gcvreet nie <sulke derduiwels is ons darem nog nie!) dan het ons elkegeval heel onortodoks gchandel. Uitgebreek, ou broer, uitgebreek.

.. En nie net uitgebreek nie; dit was nie al nie . . . nog lank nie al nie!" en Coert se harde gesig was die ene leedvermaak.

.,Nie al nie? Maar wat in hemelsnaam het dan nog oor-gebly, be hal we uitbreek ?" vra die huisheer wat nou vinnig be-gin wakkcr word en sy bes doen om hierdie verbluffende situasic te begryp.

,Nee, man, dis baie beter

-of slegter, na gelang van die standpunt van die beoordelaar; of hy binne sit en oordeel of buite. En hulle is binne, ou broer, hulle is binne!"

.,Hulle? Wie bedoel jy- hulle?" ,Wie ck bedoel? Die bewaar-dcrs, natuurlik. Die feit bly nou

ecnmaal dat ons nie net

uit-gebreek het nie maar dat ons bowendlen die hele boksemdaais in hul eie tronk agtE>r ons op-gesluit het."

,Ja", Jag Koos, die opgeruimde kercl met die krulkop en die

tw<'e kuiltjies, ,hulle is opge-sluit en die telefoon is vernie-tig sodat bulle werklikwaar in die pcnarie beland het. Kan nie uit nie en kan ook nie eens hul nood by die buitewereld gaan

kla nie. Net so min as wat hulle ons die gelcentheid om te kla gcgun het,'' vocg hy by.

Toe lag Koos weer en hy se: .,Ou Piet hier di6 sweer dat hy - net voor ons buitekant

hoor-afstand weggedraf het - gehoor het hoe die helc tronkpersoneel daar agter ons en agter die

gc-slote binnepoort we!'geval het met ,Heer, waar dan hcen ?"

,Maar ek dink ou Piet se ore

vat nic meer te goed nic, want die spul het vir my te hcidens

vir sulke liedere gelyk". As lets die huisbcwoncr in

sy slaappak nog altyd Jaat be-twyfel hct of hy werklikwaar wakker is, dan is dit hierdie kart en spottende woorde oor icts wat in die annale van die gevangeniswese van ons l~nd

seker uniek moet wees. Die gevangcnes vry en die bewaar-ders in hul eie tronk opgesluit! Dit is mos eenvoudig verbys-terend!

En in al hul haas moes die vyf ontsnappelinge hom eers korteliks inlig oor die gebeure van die afgelope uur of ses; hoc hullc uitgebrcelt het; hoc hull(' c'ie binnepoort daard1e swaar traliewerk - agter hulle toe-gesluit bet en die sleutel wcg-g<'gooi het sodat hulle die rQ)le van bewaarder en gevangcne

ge-vricnd het Koos afgelci dat dit

nic 'n man van lang oorwegings e1. wik-en-weeg wds nie. Sulk~

oombllkke het vir die weifelaar min tyd en Coert sc vriend was blykbaar die regtc man vir bier-die taak.

En Koos het sommer baie mocd geskep dat daar nog sul-kc mcnsc op aardc lc vindc is.

Met etlike bllkki('S kcs en met twce brode bclaai is die vyf man die agterdcur uit en na die garage in die agterplaas, waar hullc huishccr enigc oomblikkc later by hulle aangesluit het. Oor sy arm hct hy vier komber-sc gedra.

,.Jammer, kerels, dis al wat ek kon kry. Klim in", en voordat Pict die s1garet wat hy op die agterstocp opgesteek het, klaar ge:rook .het was hulle al op pad na die hoofslraat wat uit dil' stad uitlei; vyf ontsnappclingc uit die gcvangcnis, die redder in die nood, die kombers~ en tlikkieskos en die twce brode. .,Ja-ncc" hct Koos die posisie opgesom, toe hulle die Jaaste hui-sie in die stad links vcrbyry, .,ja-nee", die ou Boere se

komman-~q;..~:.:.:.·.... ~~·=•=+':~.:.:.:•(+:+:::~:l:+:•:+ ... ...

...

:~s:~q...:.:

..

~-:-:-: ...

... :.

ONS VERHAAL

Hierdie tweede reeks vertellinge uit die ondergrond .. ~ stryd deur S. J, de Jongh gaan oor die ontvlugting van 'n aantal poli-tieke gevangenes uit die Bloemfonteinse tronk op 1 S Augustus 1942. Ten einde ruimte te bespaar vir die Boerejeug-blad sal dit voortaan veertiendaagliks vervolg word.

wissel het . . . die politicke gc-vangenes was buite en die be-waardcrs was binne, agtcr slot en grendel. En, lesbes, hoe hulle die tronk se telefoonsentralc. wat by die binnepoort gclce is, op hul pad uit vernietig hct en dus alle vcrbinding na buite on-moontlik gcmaak hct.

,Man, die rolle-wissel vind ek haie hcuglik", verseker Coert. Dis bepaald 'n verbctering op

die vorigc toestand. Bowendien, ,half-time change sides' soos die slteidsregter in my skooldac nog gcse hct .

,Maar al bet ons die rollc gewisscl - die wind bly va!'l Yoqr. Nou moet ons uit Bloem-fontein uit, en sommer baie

vin-nig uit Bloemfontein uit. Want

enige oomblik kan een of ander bemoeisieke ou in die omgewing van dte tronk daardie cngelekoor agter die mure gewaar en die alarm gee. Dan is daar onmid-dclllk 'n polislckordon om die stad gegooi.

Ons moet uit, ou maat, ons moet uit. En ticn minute geled·' i.1 voordeliger as tien minute

later. Kan jy ons help? 'n Plan moet gemaak word."

.,Jy kan maar se by is ge-rraak, Coert" was die antwoord van die nou wawydwakkere huis-hcer in die slaappak. ,Ek trek net 'n jas aan, haal 'n paar kom-bcrsc en ncem julie in my mo-tor uit die stad. Die beste sou \\ ccs na daardie kloof teen die berg 'n paar myl uit. Julie kan daar skull totdat ons kans sien om julie verder te vat", en hy draa! om, op pad kamer-toc.

By die deur val iets hom by en hy se: .,Om intussen geen tyd te verloor nic, Coert, kan jy maar die spens bydam en vat wat daar aan blikkieskos, brood en sulke dinge te vinde is. Neem dit motor-toe . . . julie mag dit nodig he." Darmce ver-dwyn hy die gang op.

Uit hierdie snelle en vanself-sprekende optrede van Coert se

dccrman het een rympie geken all hulle die burgers so by hul huisc of hul nooiens se huise - oprocp: Vcrskyn met ge-wcers, perd, saal en toom, as-mcdc mondprovisie vir drie dae'."

.,Wat daarvan?" vra Jaap. .,\Vel my geweer hct bulle gevat, en perde is uit die mode tesamc met sael en toom. Maar mond-provisie het ons en as ons net ou Piet se aptyt in bcdwang kan hou - byna vir drie dae".

Tcmidde van die gcdcmpte

gc-l&g van die ander het Piet 'n waardige swyc bcwaar.

Dit het later gcblyk dat dit nic net Piet !.C cetlus was wat

aan bande gcle sou word nic.

Die kos was nouliks genocg vir twee dae . . . . en dit sou hulle mcer, hcclwat meer, as twee dac neem voordat hulle die skuil-plek in die berg vaarwcl sou kon se. Dae wat vcrvelcnd en tegelyk vecleisend sou wces, en nagte wat bitterkoud kon word. Maar op hierdie stadium was clit nog die ene opgeruimdheid en 'n gevocl van verligting dat bulle die stad uit is alccr die on5snapping ondck was, want enders sou die polisie aile uit-varendc motors gestop hct .

G'n halfuur later nie en hulle was met kos, komberse en al op die grootpad wat aan die voct van die berg vcrbygaan, afg<'laai en hulle sicn die rooi agtcrliggie van hul redder se motor weer in clie rigting van die stad oor die bult verdwyn.

Nog lank voor die oorst<'rkom begin vaalgrys word, was bulle al struikcl-struikel in die kloof aengcland en onder 'n paar bos-se het hulle die komberbos-se oopge-gooi en onder die andcr twcc in-gekruip om die dag af tc wag.

,.Magtlg, ck het gcdink die sel was koud, maar hicrdie!!!" het Jaap gcbrom, en nicmand het Ius of rcde gevind om Jaap teen te spr<'('k nie.

Vir sulk!' eenstcmmighcid het die skrale wintcrluggil' gcsorg.

(Word vervolg).

'feken

III

Ses Persone

Vir 10 Jaar

Nuwe Re

e

lings Met Blad

Vorder Mooi

Die gN'sclrif vir die rl'gstreekse intekening op Die O.B. duur

onverpoosd voort. Tussen veertig en hondenl briewe bereik daaglilts die kantoor vun Voorslag in Kaapstnd en reeds is

daar

se"

pt'r.,one op ons lys wat vir ticn janr vooruitbetuat het,

terwyl t-tlikc!> meer ''ir vyf jaar vooruit ingeteken hrt, en 'n groot aantal vir drie en twre jaar.

In 'n pnar gevalle wu., die offisiere baic behulpsaam met die invordering van die gt-lde deur dat by a1 die lede

rondge-gaan en die geld ingt>vordc•r is.

\Vaar daar miskien ander offi-sierc is wat intekengelde ont-vang het, word onder hul aan-dag gebrlng dat die geld met die name asscblief sander vcrsuim aangcstuur moet word na

Pas-bus 1411, Kaapstad, aangesier die blad binnekort gcstaak gaan word aan diegcne op die kom-mandolystc wat nog nle hul

in-tekcning hernu het nie. Hierdie reeling geld natuurlik nic vir die paar duisend individuele in-tekcnare wat van die begin af op ons blad regstrccks ingete-ken het. nie.

BETER DIENS Die nuwc reeling bcoog 'n ver-bcterdc diens dcur grater scn-trallsasie en weens die grater administrasiekostc daaraan ver-bondc, word die intekengeld op lOs. per jaar <vooruitbetaalbaarl gcstel. Aangcsicn Die O.B. ook uitbreidingsplannc het en 'n grater aantal medewerkers wil inskakel om ons blad so inte-ressant as moontlik te maak, word staat gcmaak op die her-nuwing van al ons duisendc in-tckcnare, waarvan die wclslac van ons planne uiteindelik sal

afhang. 'n Bemoedigende tel<en wat uanduiding is van 'n \'eran-dering in die gees van onder-linge vyandskat), is die felt dat

etlike lf'de van sowt'l die H.N.P.

as die Verenigde Party onlang-. nuut ingeteken bet op ons blad.

Groblershoop

· Reorganiseer

GROBLERSHOOP. - 'n Ball' gcsclligc aand is dc!Jr die offi-.&icre van die Groblershoop-kom-mando deurgciJring waar 31 of-fisierc van die kommando teen· woordig was l'n onder mccr die gcloftc van getrouheid afgclt.' hct. Aile vakatures vir die !tom·

mando is nou weer ten valle gc-vul.

Genl. J. H. Gouws is herkies tot genl. van die afdeling. By hicrdie gcleentheid is 'n adrcs van waardcring namens die

kom-mando ann hom oorhandig. Daar is gewag gemaak van sy onmisbaarheid vir die komman-do. In die pick van komdte. Van Sehalkwyk is mev. Van Zyl aangestcl.

Genl. Gouws het in sy toc-spraak melding gemaak van die belangrike taak van die Bocrc-jeug. - <Korr.).

==--=--===============

Oproep

a an

Wag

t

e

Waggenl. A. 0. Kriek van Gebied C, doen ondl'rstaande op-roep in verband met O.B.-dag:

O.B. ·wag-offisiere en Wagtc van Gcbicd C, staan u werklik wag? Indicn ja!

On thou! AI weer is 'n andcr jaar verby en nog sit ons ka-merade opgcsluit, en hullc fa-milies is nog sander die brood-winner.

U en ek wat die v.;.orrcg het om by ons dicrnares te kan wees

em

hulle tc versorg, mag hulle \vat die offers gebring hct nooit in die stcck Jaat nie.

Laat ons toon deur clkecn met sy handewerk en bydracs so by te dra dat ons met hicrdie 8 Augustus 'n grater sukscs maak as in die verlede.

Onthou ons stryd sal nie ein-dig voordat ons ons doe! bereik bet nie.

Laat die stryd wat ons vaders begin het, wocd tot ons sterf of gcwcn het.

Leibbrandt

Eet Weer

Na23 Dae

Robey Lcibbrandt hct sy eet-~taking vcrlede Donderdag, na-dat hy 23 dae volgchou het, bc-elndig. Van sy sustcr wat in vcrbinding met die Minister van Justisie, mnr. H. G. Lawrence,

was, hct hy die vcrsekering gc-kry dat daar ondersoek na sv tocstand ingcstd sal word. ·

Na vernccm word het diP Minister dit oorweeg om

Lcib-brandt vir 'n procftydperk na Baviaanspoort te stuur. Indien dit gcbeur, sal hy bcsonder nou-keurig dopgehou word en in-dien sy gcdrag nie bevredigend is nic, sal hy weer tcruggeplaas word. Dit is bekend dat Leib-brandt onlangs 'n dure eed ge-nccm het dat hy nie sal ont-snap nic.

Miljoen Pond

Ekstra Vir

-

V rugteboere

Die vrugteboerc van die Wcs-tcllke Provinsie het verledc week die verrassing van hui lcwe gehad toe die Sagtevrugte-raad aangckondig het dat 'n bykomstige bedrag van £1,000,000 bo en behalwe die voor- en agterskot wat die raad reeds uitbetaal hct, aan boere uitgc-kcer sal word. Dit bring mee dat die inkomstc van baie vrug-tcboere vanjaar vcrdubbel is.

Hierdie aangcname vcrrassing is veroorsaak deur die onvcr-wagtc hoii pryse wat Suid-Afri-kaanse sagtcvrugte hierdie sci-soen in Engcland behaal hct.

Of dit aanstaande jaar ook die geval sal wees word betwy-fel omdat Engeland aangckon-dig het dat hy verplig sal W<'es om weens sy finansii"le tocstand

mindcr vrugte uit Suid-Afrika

in te voer.

(3)

,.DIE O.B.," WOENSDAG, 9 JULIE 1947 BLADSY DRIE

---

---Liberalistiese Studente Oor

Kleurvraagstuk V erdeeld

Die Na

s

ionale

Unie van

Suid-Afrikaan"~

Studente

(NUSAS)

h

et

ver-lede

week sy

tweede

groot

kri

sis

oor di

e

kwes

s

ie

van

kleurverhouding

on-dergaan

toe

die oorblyfsel

s

van

die

vorige

ske

uring van

'n

tiental jare

gelede

mekaar in die hare

gevlieg

het oor

die erkenning van

die

segregasieheginsel.

Die kongres het probeer om op twec stoele tegelyk te sit ten

einde sy eenheid te bewaar. Vir die doe! is 'n mosie aangeneem wat maatskaplike segregasie er-ken, maar .,akademiese" gelyk-stelling aanvaar.

Volgens 'n stemming bet dit

geblyk dat slegs 54 van die

af-gevaardigdes ten gunste van so

'n stamlpunt was, en dat 45 ge-kant is teen die ldeurslagboom op maatskaplike gebied. Dit het dan ook gelei tot 'n botsing as gevolg waarvan een van die

af-gcvaardigdes, L. Forman,

ge-skors is. Hy wou hom naamlik nie neerle by die reeling van die

burgcmeester; wat net blanke

studente na sy dansonthaal ge-nooi het nie. 'n Groot groep

afgevaardigdes het onder sy I

ei-ding 'n ander fwlksie gereel

waar hulle op gemengcle wyse plesier gemaak bet.

Afgevaardigdcs van Pretoria weer hct bulle teen die gelyk-stelling op akademiese gebied uitgcspreek.

Die kongres het deurgaans 'n gees van gelykstelling gehand-haaf deur saamsittcry en saam-drinkery van verversings.

Rusland

A£ Van

Skei

Die

Hom

Weste

Die breuk

tussen

die Ooste

en die

W

es

te het

hlykbaar

sy

finale he

s

lag

gekry

met

Rusland

se

weiering

om mee te

doen aan

die Mar

s

hall-plan vit·

die r

e

dding

van Europa. Die konferensie

in Parys

waaraan Ru

sla

nd

,

Frankryk en Engeland

de

e

lge-neem het,

het ver

l

ede week

hopeloo

s

misluk

deur

die

verklaring

van Rusland dat h

y

nie die

plan

s

oo

s

d

eur

die

W

este voorgestel,

kan

aanvaar

ni

e

.

Die mislukking van die konfc-rensie is reeds vooruit deur poli-tieke waarnemers voorspel. Die

doe! was om 'n bree plan vir die

herstel van Europa aan Amcrika

voor te It'!, sodat Amerika

eko-nomiese hulp kan verskaf om die plan te verwesenlik. Die weiering van Rusland Clm saam

te werk het as gcvolg dat die herstelplan vir Europa net be-trekking bet op Wes-Europa tot waar die ystergordyn van die

Kommuniste begin - en sal derhalwe ook gercdelikcr deur die Amerikaanse kongres goed-gekeur word.

Duistere T oekoms

Vir Britte

'n Waarskuwing wat Molotof

aa'n die einde van die kongres

uitgespreek het teen die voor-neme van Frankryk en Enge

-land om die herstel van Europa

volgens die voorgenome plan te verwesenlik, is 'n bale duidelike

voorteken dat bulle by die

uit-voering daarvan te doen sal l<ry met Russiese sabotasie deur middel van sy vyfdekolonners

in die Weste.

Inmiddels het Frankryk en

Engeland 'n uitnodiging aan 22

volkc gcstuur om die plan teen die einde van die week verder

in Parys te bcspreek.

Die reeds donkere toekoms van die Britte is verlede week nog

donkerder gemaak deur clie verklaring van die Britse minister van finansies, Hugh Dalton, dat Brittanje sy invoer uit die dollarlande drasiics sal moet inkort ten einde dollars te bespaar. Voortaan sal die Britte minder moet rook, minder petrol gebruik en met kleiner koerantjies tevrede moet wees. Voedsel-invoer sal moont·

lik ook ingekort worcl.

Geldbase oor die· wereld het die mening uitgespreek dat Brit-tanje hierdeur slegs sy doll

ar-krisis met 'n mp,and of wat kan

uitstel, maar dat dit sonder twy~

fcl aan die kom is en nie af

te wend is nie.

Pogings word aangewend om ingevoerde films swaar te

be-las, maar aan die anderkant vrees die Britte weerwraak teen

hul cic besluit.

Verbruikersgoe-Skotte Wil

Breek

Met

Engeland

Die mate van ontevredenheid onder die Skotte oor die manier waarop bulle deur Engeland

be-handel word, bet verlede week uiting gevind in die voorstel van burggraaf Elibank in die Britse laerhuis waarin hy ver-soek het dat die moontlikheid om weer 'n parlcment vir Skot-land in te stel, bespreek moct word. Hy beoog die installing

van 'n Skotse parlement in

Edinburgh wat suiwer Skotse aangeleenthede moet behandel omdat die neiging reeds bestaan

om suiwer Skotse sake in

Lon-den te sentraliscer.

Sake soos verdediging moet nog aan die Britse laerhuis op-gedra word. Skotse lede van die laerbuis bet onlangs verklaar

dat indien die sentralisasie van

Skotse belange in Londen

voort-duur, Skotland van Engeland

sal afskei. '

dere, behalwe voedscl, sal ook swaar belas word. In die toc-koms sal die invoer van grond-stowwe en voedsel voorkeur ge-nict, het hy gcse.

Die Britse geldelike posisie is nog meer verswak• dcur dat die wereldprys van goederc aansicn-lik gestyg het en die waardc van sy lening daardeur gedaal het.

Dalton bet daaraan toegcvocg

dat die Britse lening by Ame-rika baie vinnigcr opgebruik

word as wat oorspronklik

verwag is.

Toe Brittanje die lenrng

aan-g~gaan het, het hy gehoop dat

sy ongunstige betalingsbalans

wanneer die lening in 1950 ten einde loop, -weer sou klop. Met

die vooruitsig dat hierdie le-ning reeds teen die einde van

die jaar boomskraap sal wees

en daar nog geen teken van beterskap in die Britse finan-siiHe posisie is nie, is die toe-koms van die Britse volk duister.

Die gebrek aan hcrstelling word gewyt aan die brandstofkrisis waardeur Brittanje £200 miljocn aan uitvoer verloor het.

Ryk

en Arm

Die so pas aangekondigde

Amerikaanse begroting vorm 'n skelle kontras met die byna bankrot-begroting van

Enge-land. By die afsluiting van die

Amerikaanse finansiiile jaar is aangekondig dat Amerika 'n oorskot van £187,000,000 bet. Die Britte het bereken dat bulle vir

die volgende boekjaar 'n tekort

van £400,000,000 sal

h

e.

Het

,

Met Rosse

Saamgesweer

Omdat hulle regstreeks met

vertcenwoordigers van ,vreem-de Iande" saamgewerk het, is

tien amptenare onlangs uit die

Amerikaanse dcpartement van

buitelandse sake ontstaan, het genl. George Marshall, minister

van buitelandse sake, verlede week verklaar. Die naam . van die, vreemde land is nic bckend gcmaak nie, maar dit is klaar-blyklik Rusland.

JODE

VRA

DUITSE EILAND

Bcrlynse Jode het aansoek ge-doen dat die voormalige Duitse

vesting Helgoland, wat onlangs deur honderde tonne springstow-we vernietig is, aan bulle af-gestaan word. Dit moet beskik-baar. gestel word vir Jode wat nic na Palcstina wil gaan nie.

Die Britsc lugmag het die ei-lnnd verlede week weer onder oie bomme gesteek en die pulne wat oorgebly het na die vorige ontploffings, verder met die grond gelyk gemaak.

BritE.rken

On

mag

van

v.v.p.

Die magteloosheid van die

V.V.O. om die moeilikheid in die Balkan op te los, is deur die Britse vcrteenwoordiger op die Veiligheidsraad erken. Hy het 'n aanval op Rusland,

Joego-Slawie, Albanie en Bulgarye

ge-doen, en verklaar: .,As die

V.V.O. geen doeltreffcnde stappe

kan doen om die mocilikheid ·in die Balkan op te los nie, kan

ons net so wei die Handves

stukkend skeur en huistoe

gaan."

EXCELSIOR

WYNE. BRANDEWYNE

EN

LIKEURE

.UJe alomneaenoe dralll<les. VIe skooMte van ldeur, llle tYnste van telll" wat llet. Vratlkleot wat nle al}een pryse wen op tentoousteJungs nle;

maar wat cJeoz aile f:FDPI'QIIWe, . aangepl")'• worcJ, \ ~BYSLYS WYNE: Ou Port . . • • • • • • • . 2/9 Inwallde Port • . . . . . . . 3/3 Speslaal Soet . • . . . . . . 2/9 12111

Wit en Rool Jerlplko .. 2!- 10/-Wit en Rool Malmsey .. 21- 10/-Wit en Roo! Muskadel •• 1/11 9/6 Soet Port . . . • • . . . . . 1/11 9/6

Port. Pontak.

Worcester Hoek . . . . 1110

9/-Spesiale SJerrie <Soeterlg) 1/10

9/-Goudkleurlge Sjerrle . . • . 1/9 8/6 Ou Bruin Sjerrle . . . . . . 2/11

.. Cocktail" . . . • . • • . . . <l/3

Vermouth <Droog of Soet)

3/-Swartberg Sjerrle • • • . • . 2/9

DBO~ \VYNE:

Boergonje (Roo!) • . . • • .

21-Riesling (Drol! Wit) • . • . 1/9

PBYSLYS

VONKELWY~:

Grand Spumante ,

(Soeterlg) • . . • . . • . 10/3 Grande Splendore (Droog) 7/9

Vonkel Boergonje .. 8/9 JUtA!'jDt;wy.N: Aurora V.S.Q. <Die allerbeste) 101-Eureka • • • . • • 816 A.1. . . .. .. 8/-.R.oyal • • • • 8/11 Boegoe . • .. .. 7/6 LlK.EU.K:

Peperment, Perslle. Ap-pelkoos, PleSIIIIlg 71

-Kersie, Anya. Gemmer,

NaaltJie . • • . • • • . 6/8 Van der Hum • • • • • • 6/6

JENEWER <OINl:

Dro~. Lemoen,

Suurle-moen . . . 7/6 V.I!:KKOO.I"'SVOOKWAA.HDES: (1) BestelUngs lnoet bestaan ult 12 botte • Of

o gelling vaatJte, or veetvoud <1aarva.n. (2) voeg by 20/- deposito per va.•tll~

ot 01- per klsale met Dottels. Hterdte deposito's word dadellk aan u terughe•H.al op ontvangs van die lel! goecJ. vraggeJd betaald na Vlakteplaats-sta<~le. (3) St '"U

Kontant pius depoatto's met bestelllng of ander !ewer ons K.D.a. u naaste sta ....

EXCELSIOR

WYNl\fAK.ERY (EDMS.)

BPK.

POSBUS 1, VLAKTEPLAATS-STASIE, K.P.

Beskerm u

Oe

Bring u oogarta se· voorskrU

na ons. Laat gekwallfiseerde

Voorskrif-Oogkundiges u be

-dien.

Wahl,

Lawrence

EN KIE.

BRILMAKERS A.dderleystraat 120a, Kaapstad

Foon 22408

MEUBELS

PRYSE STYG VINNIG

KOOP NOU

Ons hou alleen:·:k goei~>

kwalitelt Meubels in voorraad

WERDA

Me

ubelhandelaars

(EIENDOMS) BEPERK Groote Kerkgebou- Kaapsta··

KO-OPERATIEVE WIJNBOUWERS

VERENIGING

VAN

ZUID-AFRIKA BEPERKT

(Geregistreer kragtens die Wet op Kooperatiewe Verenigings\939)

Verkiesing van Direkteure

}!OBERTSON-AFDELING

KENNIS geskied hiermec dat, kragtens die magte deur Artikcl Nr. 69 van die Regulasies van die Vereniging aan hom verleen, die Voorsitter by die Algemene Jaarvergadering van lede gehou te PAARL op 18 Junie 1947, besluit het om op WOENSDAG, 16 JULIE 1947, 'n stembus te hou vir die verkiesing van TWEE,

DIREKTEURE vir die ROBERTSON-AFDELING in die plek van

mnre. SYDNEY EARLE WARREN en JOZEF ADRIAAN VAN

EEDEN W./Seun, wat by genoemde Jaarvergadering om die beurt afgetree bet, maar hervcrkiesbaar is en hulself weer verkiesbaar gestel bet, en dat hy my terselfdertyd benoem het om namens

hom as Stembeampte by sodanige stembus op te tree.

Die volgende here lis op genoemde Jaarvergadering wetlik vir verkicsing gcnomineer en het hul bc:reidwilligheid, om verkies te word, te kenne

gegee:-KLOPPERS, Gabriel Jacobus, Clairvaux, Robertson.

VAN EEDEN, W./Seun, Jozef Adriaan, Vinkrivier, Robertson. WARREN, L.V., Sydney Earle, Posbus 41, Robertson.

Vir die gerief van lede sal stemburo's vanaf 9 v.m. tot 5 n.m.

in die volgcnde wyke van die afdeling oop wees,

nl.:-1. ROBERTSON: In die Stadsaal.

2. LANGVLEI: By die winkel van .,Cape Lime Company Ltd."

3. KLAASVOOGDS: Op die plaas van mnr. W. M. Rabie, .,Riet-vlei."

4. GOUDMYN: Op die plaas van mnr. P. H. Schoeman,

,Scboe-manshoek."

5. BOESMANSRIVIER: By die winkel van mnr. M. J. Meiring op die plaas ,.Langverwacht."

6. McGREGOR: In die bcsig~idsgeboue van mnr. A.

z.

Auret.

7. AGTERKLIPHOOGTE: Op die plaas van mnr. J. T. Rabie, .,Wansbek."

:S. DREW: By die winkcl van mnrc. Coetzee & Kie.

"9. BONNIEV ALE: By die dorpsbestuursaal.

10. SWELLENDAM: In die Stadsaal.

1.1. HEIDELBERG: In die kantoor van Prokureur H. _v._Z._Steyn.

Slegs lede van die Vereniging wat op 31 Desember 1946 as sulks geregistreer was en wat gedurende 1946 in bogenoemde Aide-ling geproduseer het, sal geregtig wees om te stem.

Die telling van stemme sal om 2.30 n.m. op Donderdag, 17 Julie

1947, by die Hoofkantoor van die Vereniging te Korporasiestraat

Zuider Paarl, plaasvind, en die volgende here is as stemopnemer~

benoem, nl. :

-1. Mnr. 2. Mnr.

J. B. LE ROUX, Montana, Zuider Paarl. S. F. MALAN, Brandwag, Riebeek Wes. Geregistreerde Kantoor:

Korporasiestraat, Zuider Paarl.

24 Junie 1947.

H. F. THERON,

(4)

nLAI>SY VlEit _,.DIE_{O.B.," WOENSDAG, 9 JULIE l!l47}

.,DIE O.B.," WOENSDAG, 9 JULIE 1947

,Groter"

V

ryheid

Vir

Groter Diens

Die aankondiging dat die Britse regering die benaming

,.domi-nium" afgeskaf h<'t omdat dit dan die indruk verwek asof die

dominiums ondergeskik aan Engcland is, mag mense wat minder

ingelig is met betrekking tot die Britse Imperiale diplomasie, mislci

om te dink dat dit 'n verdcre aftakeling van die Britse ryk is.

Dit is egter ver daarvandaan - al bet dit 'n sug van besorgdheid uit die Imperiale bors van 'n man soos kol. C. F. Stallard gepers. Bewus van die ontbindingsproses wat in sy ryk aan die gang is as gevolg van die vcrdonkering van Brittanje sc rol in die w@reldpolitlck, hct die Britse staatsmanne met hierdie stap slcgs

die advics van hul groot leermeester lord Durham uitgevoer. In

sy vcrslag oor die Kanadese vraagstuk mccr as honderd jaar gelf.!de het hierdie imperialis Brittanje die raad gegee om die

kolonies 'n groter skyn van vryheid te gee en daardcur hul wcl-,

willendh<'id te wen. En in 1903 bet die aartsimperialis Joseph Chamberlain hom by hierdie advies aangesluit toe hy ,.'n

ven-nootskap met die groeiende kolonies" aanbeveel hct .,sonder wie sc st<.'rke regterhande en lojale harte die Ryk nie kan behou word n.!c."

Uit hierdic advies is aJ die toegewings van die latere jare ten

opsigte van status en naam gebore - ter '\·er"tcrking van die Brihe Ryk.

Engcland het die ,.sterke regterhandc en Jojale harte" van sy dominiums vandag meer as ooit nodig, soos ook blyk uit die

toe-spraak van genl. Smuts onlangs. Onmagtig om sy gesag oor

hullc tc bebou, haas die Britse diplomasic hom om 'n groter skyn

van vryheid aan die dominiums te verlccn ten eindc hul welwillend-heid tc behou; vandaar die nuwc strelcnde bcnaming.

Inderdaad hang die eenht-id van die Brltse Ryk nie soscer af van die uiterlike vorms, benamings t-n &imbolc wat daaraan kleef

nic, maar ,·an die geestelike ver:.lnafdht-id van die bevolkings, t'n ook bier bet lord Durham indertyd die goeie advies gegee dat Kanadn so vol as moontlik met Engclsc immigrante geprop moet

word tt'n einde die nodige lojaliteit te be&tendig.

Beleef ons dan nie 'n herhaling van hierdie eeu-oue metode:

hoiir status terwille van welwillendheid en immigrasie ter besten-diging van die lojaliteit nie?

SOOS ONS LE.SE.RS DIT

SIE.N

---

_.

Geduldig en Gedwee

,.Ontwaak," ·wellington, skryf:

Ek dink nie dat daar een

per-soon in Suid-Afrika is -

behal-we die wat hullesclf daaruit ver

-ryk of in .,red tape" toegedraai

is - wat nie cis dat die provin-:tiale rade afgcskaf moet word

nie. Afgcsien van bulle

ver-kwisting soos op twee landgoe-dere vir die Administrateur van omtrent 'n kwartmiljoen elk, die bou van 'n palcis van £600,000 vir hulleself en amptenare van ~ie jy nie 'n antwoord kan kry

nie, die voeding van miljoene

kinders, meeste waarvan dit nie nodig h~t nie, het ons nou 'n sta-dium bereik waarop jy nie meer op bulle woord kan gaan nie,

soos met die onderwysers nou gcdoen is. En wat is die posisie

van die belastingbetalers van

-dag? Elkecn dra op sy rug om

-trent vyf naturellc en drie

kleur-linge en om sy nek 'n koelie,

alma! onder bolsjewistiese

in-vlocd, besig om hul gasheer te

vcrwurg. Die regering eis ls.

6id. in die £ vir inkomsbelas-tin&', behalwc a! die onregstreek-se bclastings.

Die .Provinsiale Rand - wat 315 jaar gelede reeds moes afge-skaf gewces bet - eis (a) 'n addisionelc 6d. in die £ inkom-stcbelasting, (b) 'n kopbelasting,

(c) motorbelasting van f812s. 6d. ( d ) vermaaklikhcidsbelasting

van 33% wat bulle nou na 50% wit verhoog (hoe sal die

belas-tingbetaler nou sy cllende ver-gect?), (c) lisensiegelde om

fcit-lik enige besigheid te begin. Nou

gaan hulle nog aile belastings verhoog en kan dan nog nie bulle verpli(tings nakom nie.

Die :\luniliipaliteite mergpl ons

verder uit met: (a) Oorlogsvalu-asiea op ons eiendomme waarop meeate nog rente moet bctaal, (b) verhoogde belastings van 6d.

in die £ op die ycrhoogde

valua-•

sies, (c) verdubbeling in die prys van noodsaaklikste dienste. Die Afdeling&rade - nog 'n kortsigtigc bcstuur wat moet

afgeskaf word - vorder nog

omtrent ld. in die £ op dorps-eiendomme.

ANDER VERPLIGTINGS Boonop moet diesclfdc

bclas-tingbetaler nog kerk- en

sen-dingwcrk uit sy sak opbou en

bestendig, hy moet skole en

hospitale deur basaars,

kollek-tes, jole en betaling van losies,

boeke en sekonderc opvoeding

van sy kinders aan die gang hou, hy moet sport bekostig, liefdadigheid steun. Hy moet huis, vrou, kinders op 'n be -skaafde manier voorsien teen 'n

koste van £20 tot £150 per maand

- soos die Jood vir sy maat gevra hct: ,.Waar kry die Cbris-tene al die geld wat ons gedurig van hullc afvat ?"

En wat kry ons vandag vir al die belastings en opofferings? Gcbrek aan rys, tee, suiker, seep, vleis, brood, Iinne, sink, sement

en nou selfs tabak en drank -icts wat nog nooit in die gc-skiedcnis van Suid-Afrika ge-beur het nie. .Alles is peperduur omdat ten koste van belasting-betalers die nie-belastingbetalers

soos die naburigc state, Enge-land, skepe, Unnra vir Jode, mi-litcre, naturelle, ens., van voor tot agter met ons benodigdhede ingestop word.

Ons is so besig om geld te maak om al ons verpligtings na

te kom (want ons moet 7% ek-stra betaal as ons laat is), dat ons te moedeloos is om tc dink of te organiseer om die din&'C

reg te kry. Soos 'n Oostcrse fa-talis se meeste

belastlngbeta-lers: .,Allah en sy trawantc genl.

Smuts en sy ministers, dr.

o¥a-DIE NEGER

IN

V.S.A

.

WRYWING

SODRA

GETALLE TOENEEM

Sedert my terugkeer in Suid-Afrika is ek al meermale deur Afrikaners uitgcvra oor die Negers in die Verenigde Stat(•. Waar ons hier in Suid-Afrika dikwcls met bekommernis die toekoms tegemoet sicn is dit

vanselfsprekend dat mense

graag wil verneem hoc ander Iande met bulle kleurprobleme maak. Maar ek kan reeds voor-af se dat ons die toestand in Noord-Amerika - waar die Ne-ger ver in die minderheid is eintlik glad nie kan vergclyk met die vraagstuk in ons eie

land nie. Tog mag vera! di"

huidige na-oorlogsc posisie van

die Neger vir lesers van Die O.B. interessecr.

In hierdie c<.'rstc artikel wil ek net die ecn en ander mee-deel oor die aantal negers en bulle verspreiding oor die

Ver-enigde State.

BEVOLKING

Volgcns die Sensusburo van W~hington was daar in die

V.S.A. in 1944 'n totale

bevel-king van 138,100,874. Hiervan is

nt-t omtrcnt 13 miljoen Ne-gers.

Die Negl'rs maak wei die groot-"'tc nit>-blank.- groep in daardie land uit. Die Rooihuide, wat al-ma! in rescrvatc woon tel nog nic 400,000 nie; die Japanners

\\aS in 1910 nog 127,000 en die

Chinese 77,000.

\Vaar woon die N egers nou?

Die grootste meerderbeid (77%) woon in die suidelikc -state,

ter-wyl 21~ in die Noorde en 1.3%

in die Weste te vinde is. In

flit- <,uidt-like state maak bulle ook 2-t<( van daardie state se

total!' bt'volking uit, terwyl bul

-le in die noordelikc state maar

4~( I'll in die weste 1.2€"} ·mn

die totale bevolking uitmaak. NEGERHATERS

In nie een van die 48 state is die Negers in die mcerderhcid nie, maar daar is darem e<'n staat, nl. Mississippi, waar d!<' Negers amper die helftc (49%)

van die bevolking uitmaak. Dit

b dan ook in "ierdil' <,ln:tt

110-wel as in C-eorl{ia en Alumlmll

(waar 35~ van die bf>\'Oiking Negers is) waar dit' kwani'!te

Negerhaters gevind word. In

Mississippi het in die afgelope tyd die Demokraticse Senator Bilbo bale die gemocderc van

die liberaliste in die noorde gaande gemaak. Danr is beweer dat hy op allerlel skelm manicrc die Negers van die stembus v. eggehou hct by die alg<'mcne verkiesing vcrlcde jaar. Die

openbare mt>ning is gew.-ldig teen dit' man opgi'SWt't'P en as

by nie &iek geword en

\Vashing-Jan, Carious en sy uitvocrende komitee, burgemecsters met hul-le raadshul-lede w<.'et alles en

be-stuur alles vir my, as ek ook 'n

armblanke moet word - die

naam van Allah en sy trawante

sy geloof."

IMMIGRASIE.

Mnr. Z Victor, Merweville,

skryf: Ek het Janka! gevocl dat

ons Afrikaners ons stem moet

laat hoor. Die H.N.P. en die

O.B. en alle Afrikanergroepe moet saamwerk om die regering

te vra om aile immigrasie dade-lik stop te sit. Ons sien daag-liks hoe immigrante ons land binne kom, en die vraag is: \Vat moct van bulle word? Ons sit

hier in ons land opgcskeep met honderdc arm mense \lrat ons

nic wect wat om mee te doen

nie. Dink net aan al die

Afrika-ners wat geen grond het nic en aan al die hulpelose moeders en

..

ton moe" vt>rlaat bet nit-, sou b~

w:mrskynlik as st-nator gl'"kor~

j;\'I'WCes bet.

KU-KLUX-KLAN Georgia is die staat waar dio Ku-Kiux-Klan en die Culumbians <wat nog kwaaier is as die K.K.K.) bulle hoofkwartierc hct

l'D waar so nou en dan crnstig<•

opstootJies plaa:; •il'<'l., waaro"r ek in 'n latere artikel sal skryf. Die 48 stat~ is ai'11HI ,p Co

un-ties" vcrdeel wat mblt;cn so groot soos '!I lll'l[l'il'traat-distri:t

i~ en ho?wel 1i·~ Xegcr., r.•n1

vrel nie ·n Pt'n van d:c sln:c

in die meerderheid is nie, was

daar in 1940 <die datum van die

Jaaste volkstelling> 180 ,.coun-DIE EERST•: \-',,:"\· .!\' UEEKS 0 0 II DIE AlUEillKAANSE KLElillVR.\,,foSTI)K DE I'll Dll. EIIIK.\ TIIEIION

ties" waar 50o/< of mecr van die totale bcvolking Nt•gers is.

Hierdie ,.counties" is ook alma! in die suidelike state en '''el 46 in Georgia, 35 in Mississippi en 22 in Suid-Carolina <waar on-langs weer 'n Neger deur 'n aantal blankes ge-,.lynch" isJ.

VERSKUIWINGS

In 1910 was die posisic nog on-gunstiger vir die blanke bevel-king in hlerdic state, want toe was daar nog 286 ,.counties" wat mecr Ncgers as blankes gehad hct. Die verandcring het gekom nie as gevCJig van 'n afname in die gebcortcs van die Negers nie, maar as ge,·olg van migrasic na die Noorde en die \Veste.

Hierdie migrasie bet natuur-lik in die oorlogsjare vocrtge -g~aan en selfs toegeneem, ve r-n! na Detroit, San Francisco en Los Angeles waar die Negcrs

as arbeiders bale wclkom was in die oorlogsnywerhede. Die Negerbevolking in Los Angeles

het in die jare met 78.2 % tof'-geneem tcrwyl die blanlte be-volking met 15% v<'rml'crder het. San Francisco en omgewlng hct die grootste toename van Ne-gers gehad wan 19.759 in 1940 wt 64,680 in 19-!4 of 227.3r, ! <Die totale bevolking hct maar met 28% vermeerder>.

Tydens my bcsock nan San

Francisco het ver.sltdc Mant-skaplike \Verkers met my oor die groot tcenam<' van <'lie Ne-gerbevolking gcprnn.t. Vroeer, so

het bulle gese, hPt hulle niP

gc-kinders wat hier in ons land is.

Ek wil voorstel dat ons vcrsock-skrifte opstel en die hele land

deurstuur vir ondertekening. Ek is ge"-·illlg om te ry totdat ek

niks meer het nie. Ek sicn dat dit 'n bale groot gcvaar is vir ons vo1k.

Sy

E.nigste

Wapen

Omdat hy geen ander wapcn gehad het nie, hct 'n inwoner van Johannesburg verledc week 'n naturelle-inbreker met 'n pyl en boog gcskiet. Toe hy dric naturdle by sy deur opmerk, bcsig om dlt oop te breek, het hy Stelling in die gang ingeneem met die pyl en boog en een van die inbrekers in die arm gc-wond. Dric naturelle is later

deur die polisie in begtenis

ge-ncem .

weet van 'n Negcr-probleem nie.

Die klein kJompie Negers wat toe in die stad woonagtig was. ''as 'n baie ordentlike, vooruit -strcwende groep. Baie was eko-nomics taamlik suksesvol en 'n groot aantal het aan die profes-sioncle klas bchoort. Omdat

bui-lt• ~o min was is nie teen bulle gc<lisltrimincer nie en bulle is

dilnvel!. opgeneem in die

blankt-'-llmelt>wing. Met die intrek van dil• <luisemle ongeletterde,

el'n-voudige arbeidl'rs van die suide·

lila• "tat4' bet die posisil'

ver-ander. Daar word gevoel tlnt bulle nou met 'n ander, mindt>r beskaafde tipe Neger te dot>n

k~· en baie is \'an mcning dat

dio,luiminasie moet tocgi'Pll" word. Ander wil darem nie so drasties optree nie, maar hullc i.; omgekrap omdat bulle deur die oorlogsomstandigh<.'de 'n nu-we rasseprobleem opgelaai is. (80% van die 126,9·i.7 Jappnnners

in die V.S.A. het voor die ocr-log in Kalifornie gewoon).

TEEN EIE RAS

Die mense wnt <lie intrt'kkt>rs nog die minstt' Vl'rwelkom bt>t

was die ouer, gt'Vt''ltigde

Neger-groep. llullt- bet natuurlik

ge-,·oel dat bulle t'it- veilige po!>i· sie be<lreig word en dat, as daar diskrimin<'rt'nde mnatrei!ls gaan tot'gt'pa'i word, dit bulle ook "al rnuk. Een dame het aan my vertel dat haar Neger-buur-vrou (die Neger-buur-vrou van 'n genccs-kundigc> onlangs baie veront-waardig was omdat haar dogtez

een d~g van die Universiteit ge· kom hct met die versoek om

ann 'n nndor universiteit te

gnan studecr want .,daar is in

die laaste tyd tc baie Negcrs

in my Univ<'rsiteit!"

In die suidclike state vind ons

die Negcrs woonagtig op die

}llatteland <'D in die stede. In

die :!'ioorde is bulle omtrent al-ma! gckonsentrcerd in die stede. Volgens die 1940-sensus was daar elf stede wat meer as

100,-000 r:egers gehad het en hiervan bcldee New York, Chicago en Philadelphia die eerste drie plek-kc rcspcktiewelik terwyl Detroit

vyfde kom. New York bet nm-lH'r 'n halwe miljoen Negers Ml

Chicago 300,000. 1\faar dit-

Nt>-J;I'ffl maak maar 6% en 8% re11·

pt>ktiewelik van <lie total!' b e-,·olking van die stelle uit.

In hierdie stede woon die grootste meerderheid van die Ne-gcrs in sekere stadsbuurtes. In Chicago in die .,Black Belt" en in

·New York in Neger Harlem. <Daar is ook 'n Italiaanse en Spaanse Harlem). Vir di<' Ne-gcrbevolking is Neger Harlem

die geestelike • hoofstad van Swart Amerika.

lndie Vry

Vanaf

IS Augustus

Die Indiese onafhanklikheids-wetsontwerp is verlede week in die Britse la!'rhuis ingedien. Dit maak voorsioning vir die tot standkoming van twee

onafhank-like vrygcwcsles in Indie, en is deur die Britse cerste mini s-ter geloods.

Die twcc dominiums wat a<; Indic en Pakistan bekend sal stnan word vanaf 15 Augustus in

dl<' !ewe geroep. Van hierdie

datum at sal die Britse

rege-ring aile verantwoordelikheid vir die bestuur in Indie laat vnar en aan Indie oordra.

(5)

. ...,.__..._...,.~--- - - - . ,DIE O.B.," WOENSDAG, 9 JULIE 1947 ~LADSY VYF

---~---Dit Gebeur

Geskok Deur

Kinders Wot

,,Pruim"

'n Persoon in Rhodesie bet

nan die hand gedoen dat die Britse voedselposisie verlig

moet word deur dit ann te vul met biltong uit Suid-Afrika.

Maar te oordeel nn die

opmer-king van 'n Engelse immigrant

toe hy mense in Knapstad sien

biltong eet het, sal dit die Britsc regering heelwat aan

voorlig-ting kos om die Britte tot so-iets te beweeg. Die immigrant

hl't naamlik aan 'n plaa~Jikc

Engelse koerant ve•·t(') dat wat

born die. mee~>te van Suid-Afrika tref, die feit is dat !>O baie men'K'

bier pruim - ~>elf<; kinders van

tien jaar bet by ge'!ien kou nan

stukke tabak, wnt oral in

vt>n-stt>rs uitgestal ll'. Dit het toe

geblyk dat dit biltong is wat die immigrant so ontstig het.

Die betrokke kocrant het in

die verba}ld verhaal van 'n

Suid-Afrikaner wat ann 'n vriend

in Engel and 'n paar biltonge gc-stuur h~>t. Later kry hy 'n brief waarin hy bedank word ,.vir die

wortcls". Hy het dit in sy tuin

gcplant, lui <tic brief, maar na

twec weke het nog niks opgekom

nie!

Ook

Maak

Sy

Bestoon Uit

S/aap

Die B<'rlynst> koerant Neue Zeit meld van die

onverbeter-like metode '\·an 'n Duit'ler om

voedsel tc tw .. paar en

terself-dt>rtyd geld te maak. llier is sy

metode: ,Elke dag slaup ektot

12-uur en hPt dus geen ontbyt

nodig nie. Die brood wat ek

c,o oorbou, verkoop ek in die t.luikhandl'l teen twpekecr so

-vee) as wut f.'k sou Vf.'rdien as

t>k werk. 1\let ander woorde, ek

\'erdien tWI't>keer '>OVI't'l deur

te slaap a., deur tc Wt>rk,

wanr-om sal t'k <lan werk?"

." l'i

Na Dood Von

Moeder

'n Vrou wat reeds tien

minu-te dood was, het Vt'rlede week

in Amerika die !ewe aan 'n dog-tertjie geskenk met behulp van 'n keiscrsnee-operasie. Genees-here is van mening dat die

der-tilfjarige moeder aan

hartver-lamming beswyk bet. Haar

cg-genoot het haar op die vloer Yan hul plaashuis aangetref in 'n bcwustelose toestand en haar

na die dorp gebring waar sy oorled<' is.

•n Opfllllldding ill onlanfl•

in dl~ dl~rf'tAin t'lln Stolt•

laolm t'f'roor•aah dt'ur drd

•11 lrd8lang f'if'r8 ,,.,,~ laf't -'n r•oorr•nf u•rat glfl nog llf't

f'f'nmntd tt>t'ort- Ia diP

al-fJf!lopf' r•gltig jaAr in

Euro-pa plnlllf(Jf't'ind laf't.

Lai-tdangf' knn tnt flO f'lf'rlf

r~aet 'n "'"fl

le

,

t>n tfle dlt>

loto fll'nt•r•m ill, 11'118 dr11tr

20. lllf' l•lldang b _{baif' 9 ,.}

lu•g 111111 "fl f"if"r8 f'n b4'tranh

dit mf't Nfl liggnnm tot flit

rdtgPbrot>l 111•

Portret In

Bloedvlek

Die onderso<>k na 'n moord in Uragnay in Suid-Amerikn, het

poli~ie-umptenare tot dit'

gcwolg-trekking lnat kom dat blot•d on -dc-r !>Ckere omstundight>dt' in staat is om 'n toto van die

moordenaar te neem. Hulle

\'t'rkluar dat bloed kan ,sien".

Hierdie aanspraak van die polisie het moordenaars in daar-die land ver11igtiger laat word en hulle vcrldes nou Hewer om hul slagoffers op 'n minder ge-welddadige wyse om die Jewe te bring.

In 1941 is 'n man in Monte-video vermoor, - vcrmoedelik met 'n mcs.

Omstandigheids-getuienis was bale sterk tee:n die beskuldigde, maar die poli-sie het na konkrete bcwyse ge-soek. 'n Speurder Juan Chabal-goity het opdrag gckry om die bloedbevlckte mes te ondersoek vir vingerafdrukke, maar kon

niks kry nic. Toe by die mes

weer ond<•r die mikroskoop sit, bet hy dnarop aanspraak

ge-muak dat hy die lwt>ld van dit' slagoffer tu.•.sen die, bloed

vlt>k-ke slen.

Die departementele hoof

wat die aanspraak wou tocts

het homself daarna met 'n mes gcsny en die bebloede !em voor sy gesig gehou. 'n

Vergrote foto van die Iem hct 'n duidelike beeld van die po-lisichoof wecrspieiiJ, word be-weer.

Daar word gcmeen dat die

rooibloedselle onder sekere om-standighede in staat is om 'n fotografiesc opnam<' te maak.

Op

Soek

Na

Verkoue

Se

Oorsaak

itlt>t-r 1111 llondf'rd dflltt••r•

f'n t'f'rplf'f'(llltf'rlf i8 In Engf'•

land bf'lllg mf"t nar·nr•ing•

-ll'f'rl' in r•f'rbanfl mf"t dif"

oor•anl' r•an r•f'rhorrtt. ~·og

tJf'f'll mlrlrlf'l is f'(,tf'r

ont-flph nlf', llt•f'u-1'1 t'trlffll'lltt>l

18 flat llf"hf'rf' l'f'rl•o•f'll flf'ur

'11 bnif' ldt>i11 r·ira•

r•proor-lflltd' word. Tt>n #'lndf' gt>•

nf•f'g fiPr•one tf' krg r•lr propfdof'lf'IBdes llf jong """ tro•flf'lf •ltgf'nool " " ' hal wltte•roofl•dat> holltt>loo11

tf' hom l'lf'r infllen hAllf' die bf'laandellng tJn1lf'rga11n.

Bale laf't dlt aangt•nf'f'm.

By die Bioskoop

'n

koel sagte

aret-Ronde

Kommando

maak al

meer

vriende

••

oral

in

die

land rend

."

A.V.B

.

O.B.

~.F-reen, Ora1a-.ma~<ers, Becrarntavuwekeraar.

Bloemfontein - Pretoria

180 Takke

PLUIMVEE

Ote Hute Firma om u PJ,UlM'l'.E£ .t:U:B:J .., ud~r t'ROUUJI.TE aaa

se ewur Ia:

C. M. ELOFF EN KIK

(E<Irna.) BJ>l

\fOUEMAP.K (l'oebuo 71811) :'Iewton

Gesl,ietlt!llis

tl

eur

K1t11s!

MY

KWAS

VERTEL

Deur W. D

_·

COETZER

_.

_{. . .}

_{. .}

_{. . . .}

_40/-,

_Porto

2/-Die Geskiedenis van Suid-Afrika, insonderheid die Groot

Trek, die Vryheidsoorloe en die Eeufeesjaar, in beeld soos deur die kunstenaar gesien 111 Afdrukke waarvan vier

in kleure. Grootte: T1

_h

_dm._x₁₀_elm. _{242 bladsye}_gebl.n_d

in goeie linne.

Wat is die betckenis van die doop? Waarom doop ons

iemand? Wie mag gedoop word? Op hierdie vrae en nog bale ander kry u 'n duidelike antwoord 1n