‘Everybody loves the sunshine’
Een interdisciplinaire studie naar de beleefde lifestyle migration in de Algarve, PortugalBachelor scriptie Algemene Sociale Wetenschappen
UvA | Universiteit van Amsterdam Amsterdam, 23 januari 2017 Auteur Kinke Nijland (10646957) Supervisie Dorine Greshof Hylke de Vries
Samenvatting
Lifestyle migration is een betrekkelijk nieuwe vorm van migratie, waarin de behoefte van
Noord-Europeanen om in een warmer zuidelijk land ‘a better quality of life’ te treffen, centraal staat. De Algarve is één van de voornaamste bestemmingen waar de lifestyle
migranten naartoe trekken. Het laatste decennium is de bevolking en dichtheid van de Algarve hierdoor flink toegenomen. Dit heeft gevolgen gehad voor de oorspronkelijke bewoners van de regio, de Portugezen. Echter is er weinig bekend over hoe de oorspronkelijke bewoners over de veranderingen in de omgeving denken. In eerder onderzoek is lifestyle migration in de eerste plaats bekeken vanuit de zienswijze van de nieuwkomers zelf. In dit onderzoek wordt getracht zowel de denkwereld van de nieuwkomers als die van de oorspronkelijke bewoners te verduidelijken. Hierbij wordt gebruikt gemaakt van de ‘established & outsiders-theory’ van Elias & Scotson (1965). Zodoende is het doel van dit onderzoek de ontwikkeling van lifestyle
migration in een regio te verbinden aan de beleving van de gevestigden en de buitenstaanders
van de nieuwe en oudere bewoners. Dit is gedaan aan de hand van empirisch onderzoek, dat is uitgevoerd in de Algarve, Portugal. In totaal zijn er acht lifestyle migranten en acht
oorspronkelijke bewoners geïnterviewd. Uit het onderzoek komt naar voren dat de beleving van buitenstaander groter is voor de lifestyle migranten dan voor de oorspronkelijke
bewoners. Dat wil zeggen dat ondanks de veranderingen die lifestyle migration teweeg heeft gebracht, de oorspronkelijke bewoners zich nog altijd de gevestigde in de Algarve voelen. Deze bevindingen vormen een aanvulling op bestaande onderzoeken over zowel lifestyle
migration als over de ‘gevestigden en buitenstaanders’-theorie. Verder onderzoek in andere
gebieden waar lifestyle migranten zich de afgelopen jaren hebben gevestigd, kan uitwijzen in hoeverre de situatie in de Algarve vergelijkbaar is met andere regio’s.
Voorwoord
Aanvankelijk komt mijn belangstelling voor de nieuwe vorm van migratie: lifestyle migration, voort uit dat mijn oom en tante begin 21e eeuw naar de Algarve zijn verhuisd. Alvorens kwam ik als kind tijdens de zomervakantie vaak in de Algarve. Uit deze vele bezoeken is een liefde voor het land Portugal en de mensen ontstaan. Daarenboven viel het mij op dat er een sociale scheiding bestaat tussen de nieuwkomers en de Portugezen. Hierom is bij mij de vraag ontstaan hoe de lifestyle migranten het proces van immigreren doorstaan en daarnaast was ik erg benieuwd naar hoe de Portugezen de komst van de nieuwkomers ervaren. Om deze redenen ben ik mij verder gaan verdiepen in lifestyle migration: hoe het zich heeft gevormd, en wat de invloeden van lifestyle migration zijn op de samenleving. Hieruit is mijn interesse in de Algarve en de gevolgen van de komst van de nieuwkomers op het gebied verder
ontwikkeld. Uiteindelijk ben ik erg blij over het feit dat ik in een korte tijd zo veel heb kunnen leren over de Algarve én de vriendelijke mensen. Door het schrijven van mijn scriptie heb ik Portugal nog meer ontdekt en mijn liefde voor het land is nu nog groter!
Tijdens mijn onderzoeksproces heb ik hulp verkregen van verschillende personen. Waaronder mijn scriptiebegeleidster Dorine Greshof. Haar wil ik graag bedanken voor haar fijne ondersteuning, betrokkenheid en goede tips. Daarnaast wil ik bovendien mijn tweede lezer, Hylke de Vries, bedanken voor de goede feedback. Vervolgens wil ik Armand, Sylvia en Melle bedanken voor hun input, support en gastvrijheid. Verder wil ik graag de lifestyle migranten en de oorspronkelijke bewoners bedanken voor hun tijd en inzet. Zonder hun belangstelling en oprechtheid had deze scriptie nooit tot stand kunnen komen. Tot slot wil ik mijn familie, vriend en vrienden bedanken voor de goede adviezen. Ik wens u veel
leesplezier!
Kinke Nijland
00 Inhoudsopgave
1 Inleiding p.5
1.1 Lifestyle migration in de Algarve p.5
1.2 Theoretisch kader p.7
1.2.1 Lifestyle migration p.7
1.2.2 Lifestyle migration en fysieke omgeving p.8
1.2.3 Lifestyle migration en economische omgeving p.9 1.2.4 Lifestyle migration en sociale relaties p.10 1.2.5 Lifestyle migration en emotionele omgeving p.12
1.2.6 Gevestigden en buitenstaanders p.14
1.2.7 Stigmatisering en wederzijdse beeldvorming p.16
1.3 Probleemstelling p.18 1.4 Relevantie p.21 1.5 Interdisciplinariteit p.21 2 Methoden p.23 2.1 Soort onderzoek p.23 2.2 Operationalisering en instrument p.24 2.3 Respondenten p.25 2.4 Ethische kwesties p.26
2.5 Aanpak van de analyse p.26
3 Resultaten p.28
3.1 Verloop van het onderzoeksproces p.28
3.2 Resultaten p.29
3.2.1 Fysieke omgeving p.30
3.2.2 Economische omgeving p.32
3.2.3 Sociale relaties p.35
3.2.4 Perspectief van de lifestyle migranten en de oorspronkelijke bewoners p.38
3.2.5 Emotionele omgeving p.41
3.2.6 Cultuur p.43
4 Conclusie en discussie p.47
4.1 Conclusie p.47
4.1.1 Beleving van gevestigden en buitenstaanders en de fysieke omgeving p.48 4.1.2 Beleving van gevestigden en buitenstaanders en de economische omgeving p.48 4.1.3 Beleving van gevestigden en buitenstaanders en sociale relaties p.49 4.1.4 Beleving van gevestigden en buitenstaanders en beeldvorming p.50 4.1.5 Beleving van gevestigden en buitenstaanders en de emotionele omgeving p.51 4.1.6 Beleving van gevestigden en buitenstaanders en cultuur p.52 4.1.7 Conclusie beleving van gevestigden en buitenstaanders p.52
4.2 Discussie p.53
4.3 Reflectie p.54
5 Referenties p.56
6 Bijlagen p.59
Bijlage 1: Interview guide p.59
Bijlage 2: Overzicht respondenten p.61
1 Inleiding
1.1 Lifestyle migration in de Algarve
In de afgelopen jaren hebben veel buitenlanders een huis gekocht in Portugal. Maar toen in 2008 de economische crisis toesloeg, heeft de huizenmarkt een flinke klap gekregen. Dit geldt niet voor de huizenmarkt in de Algarve, waar rijke buitenlanders tot op de dag van vandaag vastgoed kopen (Metronieuws, 2013). De Algarve blijft populair bij ‘luxe’ immigranten omdat het de warmste regio is van Portugal met zon, zee en strand. Voor veel rijke buitenlanders zijn dit de voornaamste redenen om zich in de Algarve te vestigen. In 2006 woonden er al meer dan 250.000 ‘luxe’ immigranten in de Algarve (RTP notícias, 2006). Er wordt gezegd dat deze lifestyle migranten de regio in ‘leven’ houden. Maar wat heeft deze grote toestroom van rijke immigranten betekend voor de oorspronkelijke bewoners in de Algarve?
De vraag die gesteld kan worden is wat de gevolgen zijn van de komst van de nieuwkomers. Aan de ene kant brengen rijke immigranten een grote geldstroom met zich mee. De huizenmarkt in de Algarve heeft dankzij hun niet stil gelegen. Aan de andere kant kunnen er ook spanningen zijn ontstaan. Je kunt vraagtekens zetten bij of de oorspronkelijke bewoners baat hebben bij de komst van nieuwkomers die meer economisch kapitaal bezitten dan zij. Zoals Amit (2007) beweert: ‘some groups benefit while others lose out’ (geciteerd in Benson & O’Reilly, 2009, p. 624). Hiermee probeert hij te zeggen dat na de komst van lifestyle migranten en door verschuivingen in macht en kapitaal in de meeste gevallen één groep een groter voordeel heeft van de situatie dan de andere groep.
Voor de oorspronkelijke bewoners zou de komst van de nieuwkomers kunnen betekenen dat ze worden overvleugeld omdat de nieuwkomers economisch gezien een sterkere positie innemen. En wanneer het gaat om territorium, kunnen zij het gevoel hebben dat ze gebied verliezen. Anderzijds kunnen er ook spanningen ontstaan vanuit de groep nieuwkomers. De nieuwkomers kunnen zich vasthouden aan hun eigen gemeenschap, wat invloed kan hebben op de manier waarop ze naar de oorspronkelijke bewoners van de Algarve kijken. Een verandering in de bevolkingssamenstelling van de Algarve heeft zowel gevolgen voor de oorspronkelijke bewoners als voor de ‘luxe’ immigranten.
Deze gevolgen voor beide groepen kunnen invloed hebben gehad op in hoeverre zij zichzelf zien als een buitenstaander ten opzichte van de andere groep in de Algarve. De theorie die past bij deze verwachting is die van Elias & Scotson (1965), namelijk de ´established and outsiders-theory’. Daarenboven blijkt uit een vervolgonderzoek naar de
sociale relatie tussen Nederlandse en immigrante schoolkinderen, waarin de theorie over gevestigden en buitenstaanders van Elias & Scotson (1965) is toegepast, dat de Nederlandse kinderen zich na de komst van de immigrante schoolkinderen als buitenstaander zijn gaan voelen terwijl ze zich daarvoor zagen als de gevestigde groep (Karsten, 1998). In het geval van de Algarve zou het zo kunnen zijn dat de gevestigde groep niet meer bestaat uit de oorspronkelijke bewoners, maar dat de lifestyle migranten de gevestigde in de regio zijn. Hierom is het interessant om het spanningsveld tussen de oorspronkelijke bewoners en de nieuwkomers in de Algarve te bestuderen vanuit de ‘gevestigde’ en ‘buitenstaanders’-theorie van Elias & Scotson (1965). Om deze reden focust dit onderzoek zich ook op of de
nieuwkomers en de oorspronkelijke bewoners zichzelf zien als de buitenstaanders of gevestigde in de Algarve.
Het doel van dit onderzoek is het geven van inzicht in hoeverre er sprake is van de gevestigden en buitenstaanders situatie in de Algarve. Het gaat hierbij om de beleving van gevestigden en buitenstaanders vanuit zowel de nieuwkomers als de oorspronkelijke
bewoners. Vanuit maatschappelijk oogpunt is dit relevant omdat de oorspronkelijke bewoners mee worden genomen in de analyse waardoor er een beter en vernieuwend inzicht in de situatie van de Algarve kan ontstaan. Daarnaast is deze bachelorscriptie wetenschappelijk relevant doordat het een vernieuwend perspectief toevoegt aan bestaande onderzoeken die gaan over de ‘gevestigde’ en ‘buitenstaanders’-theorie en aan voorgaande onderzoeken die gaan over de komst van de lifestyle migranten in de Algarve. Verder wordt in deze
bachelorscriptie niet de impact van de nieuwkomers op economische of milieugebonden aspecten beschouwd. Daarentegen wordt de impact van de komst van de lifestyle migranten op de sociale relaties binnen de regio bestudeerd. Uiteindelijk moet het perspectief vanuit de beleving van gevestigden en buitenstaanders met betrekking tot lifestyle migration het debat rondom de ontwikkeling van lifestyle migration verder brengen.
Tot slot wordt dit onderzoek op kwalitatieve wijze aan de hand van zestien diepte-interviews uitgevoerd. In totaal worden acht oorspronkelijke bewoners van de Algarve en acht nieuwkomers geïnterviewd. Op deze manier wordt geprobeerd een beeldvorming te genereren over of de oorspronkelijke bewoners en nieuwkomers zich een gevestigde of buitenstaander voelen in de Algarve. De hoofdvraag die gesteld kan worden luidt als volgt: ‘In hoeverre
voelen de oorspronkelijke bewoners van de Algarve en de lifestyle migranten zich buitenstaanders of gevestigde?’
Leeswijzer
In de volgende paragraaf wordt de nieuwe vorm van migratie (lifestyle migration ) theoretisch geduid en worden theorieën rondom het hoofdconcept: beleving van gevestigden en
buitenstaanders, uiteengezet. Vervolgens worden de hoofdvraag en deelvragen van dit onderzoek verantwoord. Daarnaast wordt behandeld hoe de problematiek van het concept ‘beleving van gevestigden en buitenstaanders’ in de Algarve zich verhoudt tot de theoretische onderbouwing die in paragraaf 1.2 uiteen is gezet. Aan de hand van de theorieën uit het theoretisch kader worden in hoofdstuk twee de belangrijkste dimensies geselecteerd die de basis vormen voor de data verzameling. Bovendien zullen de onderzoeksmethoden in hoofdstuk twee worden toegelicht en verantwoord. Vervolgens worden de resultaten in hoofdstuk drie behandeld om uiteindelijk tot een duidelijke conclusie te komen in hoofdstuk vier.
1.2 Theoretisch Kader
Aanvankelijk wordt in deze paragraaf het begrip lifestyle migration toegelicht. De invloed van de beleefde lifestyle migration, gezien vanuit zowel de lifestyle migranten als de
oorspronkelijke bewoners, wordt op basis van verschillende aspecten uiteengezet. Opeenvolgend wordt naar lifestyle migration gekeken met betrekking tot de fysieke
omgeving, sociale relaties, emotionele omgeving, economische omgeving en beeldvorming. Tot slot wordt er ingegaan op de ‘gevestigde’ en ‘buitenstaanders’-theorie van Elias & Scotson (1965).
1.2.1 Lifestyle migration
Door het globalisatieproces heeft migratie tegenwoordig een andere vorm aangenomen. Het begrip is complexer geworden en vindt op grotere schaal plaats (Urry, 2007). Toenemende mobiliteit en veranderende levensstijlen hebben geleid tot een wijziging in de rol van de plaatselijke gemeenschap voor mensen. Tijdelijke migratie, als gevolg van toenemende mobiliteit, komt tegenwoordig veel meer voor dan vroeger (Giddens, 1991, p. 22). Lifestyle
migration is een voorbeeld van een nieuwe vorm van migratie. Volgens Benson & O’Reilly
(2009) kunnen lifestyle migranten het beste gedefinieerd worden als ‘relatively affluent
individuals moving either part-time or full-time, temporary or permanently, to places which, for various reasons signify for the migrants something loosely defined as quality of life’
Voor veel Noord-Europeanen is de Algarve de plek waar ze deze ‘quality of life’ kunnen treffen. Zodoende dient de Algarve al een tiental jaar als bestemming voor gepensioneerden en rijke Noord-Europeanen. De hoge bevolkingsgroei van de Algarve is zelfs voor een kwart ontstaan vanuit rijke emigranten vanuit het noorden van Europa. Hiervan is 56,9 procent van de immigranten in de Algarve van Britse afkomst en 25,3 procent komt uit andere Noord-Europese landen (de Oliveira & Gomes, 2014, p. 39). Tevens woonden er in 2015, 4000 Nederlanders in de Algarve (MPI, 2015). Al met al is de Algarve afgelopen jaren in trek geweest bij de Noord-Europeanen die opzoek zijn gegaan naar een warme bestemming om te wonen. Dit kan worden toegeschreven aan dat lifestyle migration door veel
wetenschappers wordt verbonden aan massatoerisme. Williams & Patterson (1998) stellen dat de groei van toerisme van invloed is op de groei van buitenlandse immigranten in een bepaald gebied (Williams & Patterson, 1998, p.1). De Algarve is een populaire bestemming onder toeristen en daarom is de Algarve interessant voor de lifestyle migranten. Daarnaast geven Williams & Patterson (1998) in hun artikel een aantal motieven van de nieuwkomers waarom ze voor de Algarve gekozen hebben. Vriendelijkheid van de Portugezen in vergelijking met de Spanjaarden en de rustige en vredige stadjes waren onder andere belangrijke redenen.
Kort gezegd is lifestyle migration een nieuwe vorm van migratie waarin het opzoek gaan naar ‘a place in the sun’ de voornaamste beweegreden is voor het vertrek van de rijke Noord-Europeanen naar de Algarve (King, Warnes & Williams, 1997). De Algarve is zowel voor toeristen als voor de ‘luxe’ immigranten één van de meest populaire bestemmingen in Zuid-Europa om naar toe te trekken. In de volgende kopjes wordt lifestyle migration verbonden aan verscheidene begrippen. Hiermee wordt geprobeerd een duidelijk beeld te schetsen van lifestyle migration.
1.2.2 Lifestyle migration en fysieke omgeving
In het vorige kopje is naar voren gekomen dat de Algarve erg aantrekkelijk is voor lifestyle migranten. Aanvankelijk wordt in dit kopje ingegaan op de beleefde lifestyle migration en de gevolgen voor de fysieke omgeving. Wat blijkt is dat de Algarve eind jaren 90 reeds is volgebouwd en dat van het rustige en vredige imago weinig over is (Williams & Patterson, 1998, p. 150). Dit is grotendeels veranderd door de grote toestroom van de toeristen naar de regio. In het onderzoek van O’Reilly (2000) naar de Britse immigranten in de Costa del Sol in Spanje, wordt een voorbeeld gegeven van het plaatsje Fuengirola waar de invloed van de Britten niet zichtbaar is. Het is een historisch plaatsje waar de Spaanse sfeer volop voelbaar is (O’Reilly, 2000, p. 37). Deze plek is belangrijk voor het behoud van de cultuur van de
oorspronkelijke bewoners. De voornaamste reden hiervoor is volgens Shaw & Williams (1994) het feit dat massatoerisme een vorm is van massaconsumptie wat uiteindelijk resulteert in ruimtelijke polarisatie. Dat wil zeggen dat de invloed van massatoerisme op een regio kan leiden tot steden of zones die uitsluitend gebouwd worden voor consumptie (Shaw &
Williams, 1994, p. 5-6).
Daarnaast is vanuit de planologische discipline opgemerkt dat het landelijke gebied in de Algarve meer betrokken moet worden bij het stedelijk gebied om enorme drukte in de regio te voorkomen. Bovendien is de Algarve een regio waar droogte voorkomt. Hierom vraagt de aanleg en onderhoud van onder andere golf courses, die zowel geliefd zijn bij de toeristen als de lifestyle migranten, om veel water (de Noranha Vaz et al., 2012). Tevens is het effect van massatoerisme en de groei van het aantal lifestyle migranten in een gebied, op waterconsumptie buitengewoon groot. Verondersteld kan worden dat het effect van de
bevolkingsgroei op de waterconsumptie op den duur een negatieve invloed heeft op de relatie tussen de oorspronkelijke bewoners en de lifestyle migranten in het gebied (O’Reilly, 2000, p. 31).
Kort gezegd kan verwacht worden dat de groei van het aantal lifestyle migranten in de Algarve veranderingen met zich meebrengt voor de fysieke omgeving. Hierbij moet gedacht worden aan het effect op de waterconsumptie, maar ook aan de invloed op voorzieningen of de infrastructuur. Bovenstaande roept dus de vraag op in hoeverre er in de stedelijke
inrichting rekening wordt gehouden met de toenemende drukte in de Algarve als gevolg van de komst van de nieuwkomers. Daarnaast moeten de behoeftes van de oorspronkelijke bewoners als het gaat om de veranderende fysieke omgeving bovendien in ogenschouw worden genomen.
1.2.3 Lifestyle migration en economische omgeving
Verder wordt onder dit kopje de invloed van de beleefde lifestyle migration op de economische omgeving behandeld. De beweegredenen achter de komst van de lifestyle migranten in de Algarve zijn doorgaans niet economisch gebonden. De nieuwkomers vestigen zich in de Algarve omdat vastgoed goedkoper is en omdat het klimaat prettiger is. De
intenties om te werken zijn er niet (Torkington, 2010, p. 103). Uit statistieken is gebleken dat de nieuwkomers voornamelijk bestaan uit gepensioneerden en zelfstandige werkgevers (de Oliveira & Gomez, 2014, p. 39; O’Reilly, 2000, p. 122). De nieuwkomers dragen hierdoor weinig bij aan eventuele groei van werkgelegenheid voor de Portugezen. Bovendien hebben de oorspronkelijke bewoners economisch gezien hoogstzelden profijt van de komst van de
nieuwkomers omdat lifestyle migration verbonden wordt aan toerisme. Dit wil zeggen dat de economische voordelen die de Portugezen via toerisme ontvangen samenhangen met de economische voordelen die de nieuwkomers met zich meebrengen (King, Warnes &
Williams, 1997, p. 24-25). Dit sluit aan bij het onderzoek van O’Reilly (2000) naar de Britse bevolking in de Costa del Sol, waaruit blijkt dat de economie in Spanje grotendeels
afhankelijk is van de toeristische sector en dat de nieuwkomers slechts op deze manier een economische aanwinst zijn (O’Reilly, 2000, p. 166).
Daarentegen stelt Benson (2010) dat de invloeden van de komst van de nieuwkomers op cultuur, economie en milieu in de Algarve behoorlijk groot is. Uiteindelijk kan de Algarve zich zo ontwikkelen dat de lifestyle migranten hun doel om ‘quality of life’ te treffen zelf in de weg gaan staan omdat de Algarve niet meer een kleine en rustige gemeenschap is. Dit kan ook weer invloed hebben op hoe de oorspronkelijk bewoners het verblijf in de Algarve ervaren (Benson, 2010, p. 621).
Bovenstaande roept de vraag op in welke mate de komst van de lifestyle migranten economische voordelen meebrengt voor zowel de oudere bewoners als voor de nieuwe bewoners. In de eerste plaats kan verwacht worden dat de lifestyle migranten weinig tot niet bijdragen aan meer werkgelegenheid voor de oorspronkelijke bewoners. Dit komt ten eerste doordat het merendeel van de lifestyle migranten niet werkzaam is in de Algarve (Torkington, 2010; O’Reilly, 2000). Er is nog een reden waarom verondersteld kan worden dat de nieuwe bewoners sporadisch bijdragen aan werkgelegenheid: de economische voordelen hangen samen met de economische voordelen die de oorspronkelijk bewoners ontvangen vanuit het massatoerisme (King, Warnes & Williams, 1997; O’Reilly, 2000). Het is dus de vraag in hoeverre de komst van de nieuwkomers de regio ten goede doet. Enerzijds kunnen de oudere bewoners zich de gevestigde voelen doordat de lifestyle migranten vanuit economisch perspectief weinig zeggenschap hebben. Anderzijds is het een kwestie van in hoeverre de lifestyle migranten invloed hebben op de economische omgeving. Alles bijeengenomen kunnen de veranderingen in de economische omgeving van invloed zijn op de beleving van gevestigden en buitenstaanders.
1.2.4 Lifestyle migration en sociale relaties
Onder dit kopje wordt ingegaan op de beleefde lifestyle migration en de invloed daarvan op de sociale omgeving. Torkington (2011) beweert dat de machtsbalans binnen een regio
is dus interessant om te kijken naar wat voor impact de komst van de nieuwkomers heeft gehad op de sociale relaties binnen de regio. In dit kopje wordt dit verder uitgewerkt.
Allereerst is de taalbarrière voor de nieuwkomers hinderlijk wanneer het gaat om sociaal contact maken met de oorspronkelijke bewoners. Uit onderzoek van Torkington (2010) blijkt dat de Britse immigranten na een lange tijd in de Algarve doorgebracht te hebben, licht uitgedrukt, enige kennis bezitten van de Portugese taal. Dit belemmert hun thuisgevoel maar ook de relatie met de bewoners van de Algarve. Daarenboven wijst een vervolgonderzoek van Torkington (2011) uit dat de Britten geen enkele interesse tonen in de lokale cultuur en politiek (Torkington, 2011, p. 18) Academici in Portugal beschrijven dit fenomeen, wanneer nieuwkomers bij elkaar wonen, geen Portugees spreken en elkaar in dezelfde cafés, restaurantjes en sportclubs treffen, als turismo residencial (residentieel toerisme). Dit houdt in dat er geen onderscheid wordt gemaakt tussen de seizoensgebonden bezoekers en de mensen die zich permanent vestigen (Torkington, 2010, p. 99). Daarnaast creëren de nieuwkomers in de Algarve voor zichzelf een eigen omgeving waar ze elkaar treffen. Dat wil zeggen dat de nieuwkomers in dezelfde gebieden en accommodaties
verblijven en wonen. Indirect levert dit weinig contact op tussen de oorspronkelijke bewoners en de nieuwe bewoners in de Algarve. Wat resulteert in twee groepen die onafhankelijk van elkaar in een gebied leven (Torkington, 2010, p. 100).
Daarentegen beargumenteert O’Reilly (2000) dat de isolatie van de groep
nieuwkomers niet alleen wordt veroorzaakt door residentiële segregatie. Uit het onderzoek van O’Reilly (2000) blijkt dat segregatie bovendien geconceptualiseerd kan worden met betrekking tot: ‘networking, exchange and the construction of symbolic boundaries’. Het gaat dus niet alleen om afzondering van een groep ten aanzien van de woonplek, maar ook om het sociale contact tussen de groepen (O’Reilly, 2000, p. 118). Te denken valt aan dat de lifestyle migranten hun vrije tijd en werktijd doorbrengen met andere lifestyle migranten, en niet met de oorspronkelijke bewoners.
Vervolgens wordt sociale integratie door Snel, Engbersen & Leerkes (2006) omschreven met: ‘the informal contact with native residents’ (Snel, Engbersen & Leerkes, 2006, p.15). Daarnaast verstaan Vermeulen & Penninx (1994) onder sociaal-culturele integratie de sociale relaties die de nieuwkomers en de oorspronkelijke bewoners met elkaar onderhouden. Hierbij is het belangrijk dat de nieuwkomers een culturele aanpassing doen aan de samenleving (1994). Daarenboven komt uit het onderzoek van Snel, Engbersen & Leerkes (2006) naar voren dat er een positief verband bestaat tussen de visie van individuen op globalisering en de mate waarin zij zijn geïntegreerd op cultureel gebied (Snel, Engbersen &
Leerkes, 2006, p.14-15). Dat wil zeggen dat individuen die sterk betrokken zijn in
grensoverschrijdende activiteiten en/of veel buitenlandse contacten hebben, sneller sociale contacten hebben met de oorspronkelijke bewoners.
Verder zien de Portugezen in de Algarve de nieuwkomers meer als toeristen dan vaste bewoners (Torkington, 2011, p. 163-165). Dit draagt bij aan een stigmatisering van de
nieuwkomers als een luie, luxe groep mensen die in de Algarve leven als toeristen. Voor de sociale relaties binnen de groepen is dit bovendien niet bevorderlijk. Het impliceert namelijk dat de oorspronkelijke bewoners en lifestyle migranten afzonderlijk van elkaar leven. Op den duur kan dit het thuisgevoel van de nieuwkomers en van de oorspronkelijke bewoners
negatief beïnvloeden.
Daarnaast stelt Benson (2010) dat het afzijdig houden van de nieuwkomers ten
opzichte van de ontvangende samenleving te wijten is aan de bepaalde levensstijl waarnaar ze verlangen en aan het tijdelijke karakter van de woonplaats (Benson, 2010, p. 55-56).
Aansluitend kan er vanuit de bestemming waar ze zich vestigen, onderscheid worden gemaakt tussen 3 verschillende soorten immigranten in Portugal. Dit zijn de residentiële toeristen (lifestyle migranten), de landelijke bewoners en de immigranten die opzoek zijn naar een ‘bohemian lifestyle’ (Benson & O’Reilly, 2000). Met landelijke inwoners worden individuen bedoeld die een simpel bestaan willen naleven in een warm land. Hierbij moet gedacht worden aan personen, die wel of niet in een hechte gemeenschap, op het platteland willen wonen. Daarnaast omschrijven Benson & O’Reilly (2009) de laatste groep als: ‘migrants who
seek alternative lifestyles in spaces that signify what we might define as bohemian ideals’
(Benson & O’Reilly, 2009, p. 612-614). De residentiële toeristen, ook wel de lifestyle
migranten, staan bekend als de nieuwkomers die de zwakste poging doen tot integratie met de cultuur en bewoners van de Algarve (Benson, 2010; Sardinha, 2013).
Bovenstaande roept vragen op in hoeverre de komst van de nieuwkomers invloed heeft op de sociale relaties tussen de twee groepen. Aan de ene kant kunnen de nieuwkomers door de Portugezen worden gestigmatiseerd als ‘luxe-immigranten die er een vakantieleven op na houden. En aan de andere kant kan er sprake zijn van de kwestie dat de nieuwkomers geen moeite doen om te integreren met de Portugese cultuur en bevolking.
1.2.5 Lifestyle migration en emotionele omgeving
Vervolgens wordt onder dit kopje de beleefde lifestyle migration verbonden met de emotionele omgeving. De grote toename van het aantal lifestyle migranten wordt
en snellere vormen van vervoer, toenemende flexibiliteit van de arbeidsmarkt, hebben ertoe bijgedragen aan flexibele werkvormen en grotere mobiliteit. Bovendien heeft het openstellen van de grenzen binnen Europa, Intra-Europese migratie aangemoedigd. Daarnaast is volgens Giddens (1991) het begrip lifestyle migration in de huidige samenleving een gevolg van dat we onze identiteit niet meer ontlenen aan traditie en cultuur. Zodoende zijn we minder waarde gaan hechten aan de plaatselijke gemeenschap (Giddens, 1991). Dit resulteert in dat de keuze voor lifestyle migranten om ergens anders te gaan wonen makkelijker is.
Daarnaast moet kort worden ingegaan op het concept place attachment. Dit begrip wordt door wetenschappers omschreven als de sterke band die individuen hebben met de plek waar ze wonen. Dit wordt menigmaal gezien als een positieve band. Daarnaast kan de mate waarin individuen zich thuisvoelen in een gebied bovendien met het begrip place attachment omschreven worden (Hidalgo & Hernandez, 2001). Verder stelt Giddens (1991) dat
globalisering bij heeft gedragen aan dat mensen zich minder sterk gebonden voelen aan de plek waar ze wonen. Indirect kan verondersteld worden dat individuen hierdoor minder plaatsgebonden zijn. Het feit dat mensen tegenwoordig minder plaatsgebonden zijn kan de sociale en culturele integratie tussen de oorspronkelijke bewoners en de nieuwkomers belemmeren (Giddens, 1991). Echter is onder het vorige kopje gebleken dat er een positief verband bestaat tussen grensoverschrijdende activiteiten van mensen en de mate van
integratie. Er kunnen dus vraagtekens gezet worden bij of een lage mate van place attachment een negatieve invloed heeft op sociale en culturele integratie (Snel, Engbersen & Leerkes, 2006).
Verder toont het onderzoek van Torkington (2010) aan dat de immigranten denken dat ze meer uit het leven in de Algarve kunnen halen, wanneer ze de taal zouden leren. Echter doen ze naar hun eigen zeggen een matige poging tot het leren van de taal. Daarnaast hebben ze weinig diep contact met de Portugese gemeenschap, waardoor de noodzaak om de taal te leren bovendien afneemt (Torkington, 2010, p.16).
Vervolgens is er een sterk verband zichtbaar tussen de lengte van verblijf in de Algarve en de mate van gehechtheid aan de Algarve. Echter is deze gehechtheid vooral een gevolg van de voordelen van de Algarve zoals zon, zee en strand dan een gevolg van sociale integratie met de oorspronkelijke bewoners (Torkington, 2010, p. 17-18). Daarenboven kan verwacht worden dat de oorspronkelijke bewoners bovendien gehecht zijn aan de Algarve door de hoge kwaliteit van leven. Daarentegen kan de mate waarin de oorspronkelijke bewoners plaatsgebonden zijn aan de regio beïnvloedt worden door het gevoel van verdringing. Dit gevoel van verdringing is niet perse een gevolg van verlies van
fysieke-ruimtelijke locatie, zoals bijvoorbeeld de toenemende dichtheid in de regio (Davidson, 2009, p. 222-224). Maar Davidson (2009) beargumenteert dat het gevoel van verdringing kan ontstaan door het gevoel van de oorspronkelijke bewoners dat ze zeggenschap over het gebied verliezen. Dat wil zeggen dat de oorspronkelijke bewoners het gevoel hebben dat de regio waarmee zij zich verbonden voelen niet meer alleen hun gebied is. Hiermee stelt hij dat de mate waarin bewoners verbonden zijn met de regio waarin ze wonen een complex
verschijnsel is (Davidson, 2009).
Uit bovenstaande kan gesteld worden dat place attachment van invloed is op de mate van sociale integratie. Het heeft naast invloed op in hoeverre de nieuwkomers integreren met de oorspronkelijke bewoners bovendien invloed op in hoeverre de nieuwkomers zich thuis voelen. Andersom kunnen de oorspronkelijke bewoners hiervan ook invloed ondervinden. Alles bij elkaar genomen heeft dit voor beide groepen gevolgen voor in hoeverre zij zich een gevestigde of buitenstaander voelen.
1.2.6 Gevestigden en buitenstaanders
Uit bovenstaande kopjes (1.2.1 t/m 1.2.5) kan worden gesteld dat er een debat bestaat over de komst van de lifestyle migranten in de Algarve. Een theorie die goed aansluit bij dit debat is die van Elias & Scotson (1965), namelijk de ‘established and outsiders-theory’. Door de beleefde lifestyle migration te verbinden met de beleving van gevestigden en buitenstaanders wordt geprobeerd een nieuw perspectief toe te voegen aan het concept lifestyle migration. Door een blik te werpen op de beleving van gevestigden en de buitenstaanders in de regio, kan de invloed van de ontwikkeling van lifestyle migration in het gebied bekeken worden ten aanzien van een nieuwe invalshoek. Dit houdt in dat door het toepassen van de ‘gevestigden en buitenstaanders’-theorie, er een nieuw licht kan worden geworpen op in hoeverre lifestyle
migration een (negatieve) verandering in de beleving van gevestigde voor de oudere
bewoners teweeg heeft gebracht. Daarenboven neemt het in ogenschouw in hoeverre de nieuwe bewoners zich in de nieuwe omgeving gevestigd voelen.
Aanvankelijk volgt allereerst een korte toelichting van de originele theorie van Norbert Elias en John Scotson over de gevestigden en buitenstaanders. Elias & Scotson (1994) proberen net zoals in dit onderzoek, in een casestudy het sociale construct
‘gevestigden’ en ‘buitenstaanders’ te analyseren. Zij hebben samen een model ontwikkeld waarin het gaat om de sociale relaties binnen gemeenschappen die draaien rondom het concept van de ‘gevestigde en buitenstaander’. Dit hebben zij gedaan aan de hand van een configuratie analyse van een suburbane omgeving aan de rand van een grote stad. Deze
suburbane plaats, die door Elias & Scotson Winston Parva wordt genoemd, bestaat uit een zelfstandige kleine gemeenschap van 5000 inwoners. De inwoners wonen verspreid in drie buurten, die bestaan uit de middenklasse buurt, de oude volksbuurt en de nieuwe
volksbuurt. Enerzijds vormen de eerste twee buurten de ‘gevestigde-groep’ en anderzijds vormt de nieuwe volksbuurt de ‘buitenstaanders-groep’. Volgens Elias & Scotson (1994) staat de machtbalans in deze theorie centraal. Het gaat hierbij om de macht verdeling tussen de groepen. De gevestigde groep kon hun machtige positie in stand houden doordat ze een sterke samenhang hadden en zodoende de buitenstaanders stigmatiseerde. Zo is de positie van nieuwkomers afhankelijk van de machtsverhoudingen, netwerken en de context waarin ze worden ontvangen in een bepaalde plek (Elias & Scotson, 1994; Petintseva, 2015, p. 11). Echter reflecteert het onderzoek van Elias & Scotson (1965) de wetenschap van 50 jaar geleden. Petintseva (2015) suggereert daarom dat het belangrijk is om de verbanden tussen de relaties van de ‘nieuwe’ migranten en de ontvangende bevolking opnieuw te verkennen. Dit heeft betrekking op de snelle toename van de lifestyle migranten. Volgens Elias & Scotson (1994) zijn de gedragingen van een groep niet opzichzelfstaand. Ze vloeien voort uit de verhoudingen die de groepen met elkaar hebben. Maar de nieuwkomers in de Algarve vormen samen een sterke gemeenschap doordat ze elkaar in de Algarve opzoeken. Ze wonen in dezelfde accommodaties en ze ontmoeten elkaar in dezelfde bars, sportclubs en restaurants (Torkington, 2010). Het begrip community (gemeenschap) wordt door O’Reilly (2000) ook wel omschreven met: ‘the members of a group of people have something in
common which each other which distinguishes them in a significant way’ (O’Reilly, 2000,
p.18). De sociale cohesie die door de nieuwkomers wordt gecreëerd door elkaar op
verschillende plekken op te zoeken, draagt bij aan dat ze een sterke groep vormen tegenover de oorspronkelijke bewoners van de Algarve. In het voorbeeld van Winston Parva vormen de oudere bewoners een sterkere groep ten opzichte van de nieuwe bewoners. Anderzijds kan verondersteld worden dat de oorspronkelijke bewoners in de Algarve een sterke gemeenschap vormen waardoor de oudere bewoners bovendien een sterke groep vormen. Daarnaast, zoals in het kopje 1.2.3 is besproken, hechten de nieuwkomers zich nauwelijks aan de Algarve (Torkington, 2010). Dit kan op verschillende manieren gevolgen hebben op of ze zich een gevestigde of buitenstaander voelen. Aan de ene kant kan worden verwacht dat ze een sterke sociale cohesie in hun gemeenschap hebben en zich daarom niet als een buitenstaander ten opzichte van de oorspronkelijke bewoners voelen. Aan de andere kant juist het niet hechten aan een bepaalde plaats bijdragen aan dat ze zich wel als een buitenstaander in de Algarve voelen.
Vervolgens moet er gekeken worden naar een eventueel spanningsveld tussen de twee groepen. De ontwikkeling van conflicten binnen een regio gebeurt sneller wanneer beide groepen, zowel de gevestigden als de buitenstaanders, streven naar controle over dezelfde mate van macht binnen een gebied (Hoogenstijn, Van Middelkoop & Terlouw, 2008, p.146). In de casestudy van Elias & Scotson (1994), creëerden de gevestigden binnen hun groep een sterke sociale cohesie waardoor ze in staat waren de buitenstaanders te stigmatiseren.
Uiteindelijk heeft dit volgens Hoogenstijn, Van Middelkoop & Terlouw (2008) geleidt tot verschillen in status en macht tussen de twee groepen en werd hierdoor de groep
buitenstaanders buitengesloten. Alles bijeengenomen bepaalt volgens Hoogenstijn, Van Middelkoop & Terlouw (2008) de onderlinge samenhang tussen de groepen het
machtsevenwicht tussen de groepen.
Echter worden de nieuwkomers in de Algarve door Portugese wetenschappers beschreven als residentiële toeristen (Torkington, 2010). Hiermee wordt bedoeld dat de nieuwkomers een eigen levensstijl hebben die weinig in contact staat met de levensstijl van de oorspronkelijke bewoners. Er kan dus verondersteld worden dat door het feit dat de lifestyle migranten een geïsoleerd leven leiden, de behoefte minder groot is om de verschillen tussen status en macht vanuit de lifestyle migranten en oorspronkelijke bewoners te benadrukken.
Bovenstaande toont aan dat de theorie van Elias & Scotson (1965) over gevestigden en buitenstaanders toegepast kan worden op de situatie in de Algarve. Door vanuit de beleving van gevestigden en buitenstaanders naar de ontwikkelingen van lifestyle migration in de regio te kijken kan het spanningsveld tussen de twee groepen worden verduidelijkt. Daarnaast is
lifestyle migration een relatief nieuw begrip die met toepassing van de ‘gevestigde’ en
‘buitenstaanders’-theorie een hernieuwde betekenis kan krijgen.
1.2.7 Stigmatisering en wederzijdse beeldvorming
Tot slot worden onder dit kopje de concepten stigmatisering en beeldvorming toegelicht. In het voorbeeld Winston Parva bestaat er een scherpe scheiding tussen de oude en nieuwe bewoners. Dit is vooral te wijten aan dat de oudere bewoners samen een sterke eenheid vormen en zo de nieuwkomers kunnen stigmatiseren als mensen van een mindere waarde. De socioloog Goffman (2009) geeft betekenis aan het concept stigma als een ongewenste
eigenschap die de status van een individu in de ogen van de maatschappij verlaagt. Op deze manier stelt hij dat een persoon in gedachten door andere mensen gereduceerd wordt van een ‘normaal’ handelende persoon tot een ‘niet-normaal’ handelend persoon. Een stigma is dus kenmerkend gedrag voor een persoon waardoor die afwijkt van wat ‘normaal’ is. Wat
opvallend is, is dat de enige verschillen tussen de groepen in Winston Parva lengte van de groep en residentie zijn (Elias & Scotson, 1994). Op het gebied van nationaliteit, etniciteit, religie en sociale klasse verschillen de groepen niet. Dit is interessant omdat hieruit blijkt dat stigmatisering enkel voorkomt vanuit de lengte van verblijf in een bepaalde plek.
Ter illustratie zijn er in Winston Parva twee cafés, ‘The Eagle’ en ‘The Hare and Hounds’. Mensen uit de ‘gevestigde-groep’ gingen naar ‘The Eagle’ en de mensen uit de ‘buitenstaanders-groep’ gingen naar ‘The Hare and Hounds’. Deze segregatie is te verklaren vanuit het stigma dat de ‘buitenstaanders-groep’ een inferieure sociale status heeft ten
opzichte van de ‘gevestigde-groep’. Wanneer de mensen van de nieuwe volksbuurt toch naar ‘The Eagle’ gingen, werden ze buitengesloten (Elias & Scotson, 1994, p. 76). Het stigma van de ‘buitenstaander-groep’ is gevormd op basis van sociale ongelijkheid, doordat ze later in Winston Parva zijn gaan wonen hadden ze volgens de gevestigde geen gedeelde normen en waarden, tradities en een geschiedenis (Elias & Scotson, 1994). Kortom illustreert
bovenstaande voorbeeld de theorie van Elias & Scotson op een zo goed mogelijke manier. Tussen de oorspronkelijke bewoners en de nieuwkomers in de Algarve bestaat er verschil tussen de groepen met betrekking tot de residentie in de Algarve. Desalniettemin verschillen ze ook van nationaliteit en etniciteit. Verwacht kan worden dat de nieuwkomers door de oorspronkelijke bewoners worden gestigmatiseerd. Torkington (2011) stelt dat de oorspronkelijke bewoners de nieuwkomers zien als de ‘rijken’ die de ‘omgeving veranderen door nieuw gebouwde moderne huizen’ (Torkington, 2011, p.170). Echter, andersom kan worden verondersteld dat de nieuwkomers de oorspronkelijke bewoners kunnen stigmatiseren omdat de nieuwkomers een sterke sociale samenhang hebben. Maar ook omdat ze
kapitaalkrachtiger zijn en daardoor minder afhankelijk zijn van de oorspronkelijke bewoners (Benson, 2010; Sardinha, 2013). Dit resulteert weer in een mindere mate van integratie omdat ze de keuze hebben om dan wel of niet te integreren.
Tot de slotsom komend is het interessant om opzoek te gaan naar de wederzijdse beeldvorming van de oorspronkelijke en nieuwe bewoners in de Algarve. Door te kijken naar in welke mate beide groepen worden gestigmatiseerd kan deze beeldvorming worden
gegenereerd. In het volgende paragraaf zal de problematiek van het concept ‘gevestigden en buitenstaanders’ in de Algarve worden behandeld. Tevens zullen de hoofdvraag en deelvragen worden verantwoord.
1.3 Probleemstelling
Doelstelling en onderzoeksvragen
Door de snelle toename van de lifestyle migranten in de Algarve kan verwacht worden dat er een spanningsveld is ontstaan tussen de oorspronkelijke bewoners van de Algarve en de nieuwkomers. Uit het theoretisch kader blijkt dat de nieuwkomers in de Algarve invloed hebben op de sociale relaties binnen de regio. De komst van de nieuwkomers gaat ten koste van het vredige imago van de Algarve (Williams & Patterson, 1998). Daarnaast vormen de nieuwkomers een eigen community wat bijdraagt aan weinig contact met de oorspronkelijke bewoners en integratie op een kleine schaal (Torkington, 2010; Benson & O’Reilly, 2009). Verder genieten de oorspronkelijke bewoners maar voor een klein deel van de economische voordelen die de komst van de nieuwkomers met zich meebrengt (King, Warnes & Williams, 1997). De ‘established and outsiders-theory’ van Elias & Scotson (1965) stelt dat binnen een gebied de ene groep de buitenstaanders-groep vormt en de andere de gevestigde-groep. Uit de theoretische verkenning is naar voren gekomen dat het spanningsveld tussen de
oorspronkelijke bewoners en nieuwkomers in de Algarve kan worden bestudeerd vanuit deze theorie. In deze scriptie wordt daarom gepoogd inzicht te geven in hoeverre de ‘gevestigde’ en ‘buitenstaanders’-theorie van toepassing is op de Algarve.
Het doel van dit onderzoek is het geven van inzicht in hoeverre er sprake is van een
gevestigden en buitenstaanders situatie in de Algarve. Aan de hand van het toepassen van de ‘buitenstaanders’ en ‘gevestigde’ -theorie wordt geprobeerd inzicht te geven in de huidige situatie in de Algarve met betrekking tot de oorspronkelijke bewoners en lifestyle migranten. Dit om zo een bijdrage te leveren aan de theorievorming over lifestyle migranten en de ‘buitenstaanders’ en ‘gevestigde’ -theorie.
De centrale vraagstelling van dit onderzoek luidt:
• In hoeverre voelen de oorspronkelijke bewoners van de Algarve en de lifestyle migranten zich buitenstaanders of gevestigde?
Om een gefundeerd antwoord te kunnen formuleren op de centrale vraagstelling zijn er een aantal deelvragen opgesteld. Tezamen zullen de antwoorden op deze deelvragen mogelijk leiden tot een beter inzicht in de sociale relaties tussen de oorspronkelijke bewoners en nieuwkomers in de Algarve. Daarnaast vormen de deelvragen antwoord op de vraag in hoeverre er sprake is van een gevestigden en buitenstaanders situatie in de regio. De eerste deelvraag luidt als volgt:
• Hoe beleven de oorspronkelijke bewoners en lifestyle migranten de fysieke omgeving?
Deze eerste deelvraag omvat de wijze waarop zowel de oorspronkelijke bewoners als de nieuwkomers denken over de fysieke omgeving van de Algarve. Met deze vraag wordt geprobeerd licht te werpen op in hoeverre de fysieke omgeving van invloed is op de beleving van gevestigden en buitenstaanders. Bij de oorspronkelijke bewoners is het belangrijk om te kijken in hoeverre zij zich fijn voelen bij de veranderingen in de omgeving. Daarnaast is het bij de nieuwkomers relevant om te bestuderen in hoeverre de fysieke omgeving ertoe bijdraagt dat ze zich thuis voelen. Beide perspectieven geven vervolgens de beleving van gevestigden en buitenstaanders van de twee doelgroepen weer.
• In hoeverre hebben de oorspronkelijke bewoners en de lifestyle migranten baat bij de komst van de nieuwkomers?
Vervolgens omvat de tweede deelvraag de economische gevolgen voor de regio. Er wordt verondersteld dat de economische omgeving van invloed is op de beleving van gevestigden en buitenstaanders. Hierbij gaat het om in hoeverre de oorspronkelijke bewoners het gevoel hebben dat ze economisch profijt hebben van de komst van de nieuwkomers. Daarnaast wordt van de nieuwkomers verwacht dat zij hun visie geven op de economische voorzieningen waaruit moet blijken in hoeverre dit de mate van hun thuisgevoel beïnvloedt. Uiteindelijk moeten beide visies antwoord geven op de vraag in hoeverre de oorspronkelijke bewoners en de lifestyle migranten zich buitenstaanders en/of gevestigde voelen.
• Hoe wordt er gedacht over de sociale relatie met de andere groep door de oorspronkelijke bewoners en lifestyle migranten?
De derde deelvraag omvat de ervaring van beide groepen met betrekking tot de sociale relatie ten opzicht van de andere groep. Hierbij wordt gekeken in hoeverre er contact bestaat tussen de oorspronkelijke bewoners en de nieuwkomers. Er wordt verwacht dat de mate van sociaal
contact van invloed is op de beleving van gevestigden en buitenstaanders. Daarnaast is het belangrijk om te onderzoeken op welke plekken beide doelgroepen elkaar ontmoeten. Dit heeft betrekking op de mening over het sociaal contact doordat het de sterkte van de band tussen de twee groepen weergeeft.
• Wat is de wederzijdse beeldvorming tussen de oorspronkelijke bewoners en de lifestyle migranten?
De vierde deelvraag omvat een algemeen beeld die de oorspronkelijke bewoners en de nieuwkomers van elkaar hebben. Deze deelvraag moet zodoende meer duidelijkheid geven in of er sprake is van een stigma. Daarenboven wordt verwacht dat het beeld dat ze van elkaar hebben de beleving van gevestigden en buitenstaanders beïnvloedt.
• In hoeverre zijn de oorspronkelijke bewoners en de lifestyle migranten
plaatsgebonden?
De laatste deelvraag gaat in op de waarde die de nieuwkomers hechten aan hun nieuwe bestemming. Daarnaast wordt verwacht dat de oorspronkelijke bewoners hun perspectief geven over of ze na de komst van de nieuwkomers nog steeds dezelfde waarde hechten aan de plek waar ze wonen, of dat ze zich vervreemd voelen. Er wordt verondersteld dat de
emotionele omgeving van invloed is op de beleving van gevestigden en buitenstaanders.
Alles bijeengenomen moeten bovenstaande deelvragen gezamenlijk een antwoord vormen op de centrale vraagstelling, namelijk in hoeverre ze zich als een gevestigde of buitenstaander voelen. Lifestyle migration is een wijdverbreid verschijnsel dat zich in verschillende landen voordoet. De afbakening van dit onderzoek wordt gedaan door specifiek te kijken naar
lifestyle migration in de Algarve. Zodoende kan de hoofdvraag concreet worden onderzocht.
In de Algarve is het aantal lifestyle migranten de laatste jaren sterk toegenomen. De verwachting is daarom ook dat de regio verschillende veranderingsprocessen heeft
meegemaakt. De komst van de lifestyle migranten naar de Algarve wordt in dit onderzoek bekeken vanuit de theorie over de beleving van gevestigden en buitenstaanders. Het
vermoeden is dat er sprake is van een gevestigden en buitenstaanders situatie in de regio. Dit kan als gevolg hebben dat er een spanningsveld bestaat tussen de oorspronkelijke bewoners en de nieuwkomers. Bovendien bestaat de mogelijkheid, als er werkelijk sprake is van een spanningsveld, dat het spanningsveld de afgelopen jaren is vergroot. Of dit inderdaad het geval is, zal dit onderzoek moeten aantonen.
1.4 Relevantie
De maatschappelijke relevantie van dit onderzoek blijkt uit dat lifestyle migration een relatief nieuw fenomeen is binnen migratie. In de huidige samenleving zijn mensen minder
plaatsgebonden en dit leidt tot sneller besluit om te verhuizen naar het buitenland (Giddens, 1991). De Algarve is een regio waar veel lifestyle migranten de afgelopen jaren naar toe zijn getrokken. Er zijn een aantal onderzoeken uitgevoerd naar de Britse immigranten in de regio. In deze onderzoeken ging het vooral om het thuisgevoel en werd de situatie bekeken vanuit het perspectief van de Britten (O’Reilly. 2000; Torkington, 2010; 2011; Williams &
Patterson, 1998). Deze scriptie echter, gaat in op de wederzijdse beeldvorming van de oorspronkelijke bewoners en de nieuwkomers. Naast de lifestyle migranten wordt de oorspronkelijke bevolking ook meegenomen in de analyse. Op deze manier kan er een relevante bijdrage worden geleverd aan het inzicht in de situatie in de Algarve.
De wetenschappelijke relevantie van dit onderzoek is gelegen in relevantie van het opnieuw onderzoek doen naar het concept lifestyle migranten, maar ook naar de ‘established
and outsiders-theory’ van Elias & Scotson (1965). Allereerst moet een bevoorrechte groep als lifestyle migranten onder voortdurende wetenschappelijke aandacht blijven doordat het
fenomeen blijft groeien en ontwikkelen. Ten tweede is de theorie van Elias & Scotson tamelijk gedateerd door veranderende vormen van migratie. Om deze redenen wordt er met dit onderzoek geprobeerd iets toe te voegen aan de bestaande wetenschappelijke literatuur over de ‘buitenstaanders’ en ‘gevestigde’ -theorie en over lifestyle migration.
Alles bijeengenomen is deze scriptie zowel maatschappelijk als wetenschappelijk relevant. Bovendien wordt met dit onderzoek getracht licht te werpen op de samenhang tussen de beleefde lifestyle migration en de beleving van gevestigden en buitenstaanders van de bewoners in het gebied waar sprake is van lifestyle migration. Uiteindelijk moet hierdoor het debat rondom de ontwikkeling van lifestyle migration verder geholpen worden. Tot slot kan door rekening te houden met de beleving van gevestigden en buitenstaanders in een gebied, een nieuwe visie op lifestyle migration ontwikkeld worden.
1.5 Interdisciplinariteit
Aanvankelijk is dit onderzoek interdisciplinair doordat het gaat over de gevoelens van de respondenten met betrekking tot de beleving van gevestigden en buitenstaanders, maar ook over veranderingen in het verschijnsel migratie. Vanuit verschillende disciplines wordt onderzoek gedaan naar migratie. Binnen de sociologie, bestuurskunde, sociale geografie, geschiedenis en ontwikkelingsstudies wordt het onderwerp migratie behandeld. Doorgaans
bekijken de onderzoekers binnen deze disciplines migratie betrekkelijk vanuit een eenzijdige invalshoek. In dit onderzoek wordt het begrip lifestyle migration verbonden aan de
‘gevestigden’ en ‘buitenstaanders’-theorie van Elias & Scotson (1965). Hierdoor wordt
lifestyle migration op een nieuwe manier beschouwd wat kan bijdragen aan een veelzijdig
perspectief. In dit onderzoek worden drie disciplines met elkaar samengevoegd. De focus ligt hierin op de sociaal geografische en de sociologische discipline. Daarnaast wordt de
antropologische discipline bovendien in dit onderzoek meegenomen.
Binnen de discipline sociale geografie wordt de meeste kennis verkregen over de verschillende vormen van migratie. Daarnaast stimuleren niet economische factoren, maar gunstige geografische en sociaal-culturele factoren lifestyle migration (Torkington, 2011). Overigens gaat dit onderzoek, op basis van de ‘gevestigden’ en ‘buitenstaanders’-theorie, in op de sociale relatie van mensen met de omgeving. Het is dus relevant om het verschijnsel vanuit de sociale geografie te bekijken. Daarnaast heeft de theorie van Elias & Scotson (1965) betrekking op de sociologische en de antropologische disciplines. Vanzelfsprekend zijn hierom deze disciplines van groot belang voor dit onderzoek. In de eerste plaats gaat sociologie in op de sociale relaties tussen mensen, hierbij zijn vooral politieke, culturele, economische en religieuze aspecten relevant (Hogenstijn, Van Middelkoop & Terlouw, 2008). Niettemin wordt er vanuit de sociologische discipline minder aandacht besteed aan de sociale relaties tussen mensen en de invloed hierop vanuit de fysieke omgeving. Hierom is het interessant om in dit onderzoek de sociologische en de sociaal geografische disciplines met elkaar te integreren. Daarnaast verschilt de antropologische discipline inhoudelijk weinig van de sociologische wetenschap. Desalniettemin wordt binnen de antropologische wetenschap meer aandacht besteed aan de betekenis van cultuur en houdt het zich bezig met de
participerende observatie (Kloos, 1995). Dit houdt in dat er veldwerk wordt gedaan en dit sluit goed aan bij dit onderzoek omdat het gaat om een specifieke casus. Daarbij is in dit onderzoek, naast het afnemen van de diepte-interviews, een aantal weken geparticipeerd in de samenleving.
2 Methoden
In dit onderzoek staat de beleving van gevestigden en buitenstaanders centraal. In dit
hoofdstuk wordt de methode behandeld die past bij dit onderzoek. Daarnaast wordt de keuze voor de gekozen onderzoeksstrategie verantwoord. Bovendien worden de operationalisering en het gebruikte instrument behandeld. Daarenboven wordt er ingegaan op de respondenten, gevolgd door een kopje ethische kwesties en tot slot de aanpak van de analyse.
2.1 Soort onderzoek
In dit onderzoek ligt de focus op het hoofdconcept ‘beleving van gevestigden en
buitenstaanders’. Beide concepten zijn subjectieve begrippen en de beste methode die hierbij past is een kwalitatief onderzoeksdesign. Het gaat immers over de gevoelens van beide doelgroepen. Bovendien kunnen op basis van uitsluitend het afnemen van enquêtes geen bredere uitspraken worden gedaan over het persoonlijke gevoel, aldus de beleving van gevestigden en buitenstaanders. Om deze reden wordt dit onderzoek op geheel kwalitatieve wijze uitgevoerd. Daarnaast ligt de nadruk van dit onderzoek op een subjectieve ervaring van de bewoners van de situatie in de Algarve. Dit draagt bij aan dat de epistemologie die bij dit onderzoek hoort interpretivistisch is. Dit houdt in dat wordt vastgehouden aan de subjectieve betekenis van de beleving van gevestigden en buitenstaanders. Verder wil dat zeggen dat er met een empathische instelling naar de betekenis van de beleving van gevestigden en buitenstaanders wordt gekeken. Daarmede wordt in dit onderzoek geprobeerd het fenomeen
lifestyle migration te verklaren. Er wordt verondersteld dat sociale actoren en verschijnselen
in feite met elkaar samenhangen en hierdoor continue aan veranderingen onderhevig zijn. Deze constructionistische ontologie past in alle opzichten bij de kwalitatieve wijze van onderzoek doen. Hierom wordt in dit onderzoek deze ontologie tevens gebruikt (Bryman, 2012, p.27-33).
Verder is de methode die in dit onderzoek gehanteerd wordt kwalitatief van aard. Het doel van de deelvragen is het subjectieve concept beleving van gevestigden en
buitenstaanders zo objectief mogelijk te maken. Data is verzameld aan de hand van zestien diepte-interviews. Waarvan acht interviews zijn uitgevoerd met Portugezen, mits zij zijn geboren en getogen in de Algarve, en daarnaast acht interviews met migranten uit Noord-Europa die ca. tien jaar in de Algarve zijn gevestigd. Aan de hand van diepte-interviews wordt getracht een zo goed mogelijk beeld te vormen van de persoonlijke ervaringen van de respondenten. Diepte-interviews dragen bij aan een duidelijk perspectief van de respondenten
omdat er de mogelijkheid bestaat door te vragen als er zaken onduidelijk zijn. Al met al is het gebruik van diepte-interviews de beste methode om het hoofdconcept dat centraal staat in dit onderzoek te bestuderen (Bryman, 2012, p.474). Als onderzoeksinstrument is een
interviewguide gebruikt, deze is weergegeven in bijlage 1 (hoofdstuk 6). Daarnaast zijn er tijdens het verblijf in Portugal observaties gedaan.
Als laatste is voor dit onderzoek een casestudy toegepast. Er wordt onderzoek gedaan naar op welke manier de ‘gevestigden en buitenstaanders-theorie’ in de Algarve wordt ingevuld. Er wordt gekeken naar het perspectief van beide doelgroepen in een positieve en negatieve zin. Het gaat om de belevenis en ervaringen van de respondenten en niet om een dergelijk causaal verband. Dit heeft als gevolg dat dit onderzoek bestaat uit een casestudy (Bryman, 2012, p.66). Een nadeel van het gebruik van een casestudy is dat de resultaten in mindere mate generaliseerbaar zijn doordat je inzoomt op een specifieke regio. Dat wil zeggen dat de uitkomsten per regio kunnen verschillen.
2.2 Operationalisering en instrument
Het concept ‘beleving van gevestigden en buitenstaanders’ is een persoonlijk gevoel waardoor de mate waarin de oorspronkelijke bewoners en de lifestyle migranten zich gevestigde of buitenstaander voelen niet in cijfers aan te duiden is. Om die reden wordt dit onderzoek uitgevoerd op een kwalitatieve wijze. Vervolgens is de beleving van gevestigden en buitenstaanders een complex begrip en het is daarom lastig om dit concept te
operationaliseren. Bij de beleving van gevestigden en buitenstaanders gaat het om de vraag in hoeverre de lifestyle migranten en de oorspronkelijke bewoners zich gevestigde of
buitenstaander voelen. Daarenboven is uit het theoretisch kader naar voren gekomen dat de ontwikkeling van lifestyle migration invloed heeft op verschillende factoren. De factoren zijn opeenvolgend: fysieke omgeving, sociale relaties, emotionele omgeving, economische omgeving en beeldvorming. Uit de beleefde lifestyle migration in samenhang met deze factoren wordt uiteindelijk geprobeerd de beleving van gevestigden en buitenstaanders te beschrijven. Dit is een relatief gesloten benadering. Evenwel verbindt het twee verschillende fenomenen met elkaar, namelijk lifestyle migration en het gevoel van gevestigden en
buitenstaanders.
Op basis van de vijf factoren, of wel dimensies, wordt het hoofdconcept
geoperationaliseerd. Bij deze vijf dimensies kunnen daarnaast enkele indicatoren worden samengesteld. In de eerste plaats kan fysieke omgeving beschreven worden aan de hand van de veranderingen in bereikbaarheid en mobiliteit. In de tweede plaats wordt verondersteld dat
het perspectief op het sociaal contact met de andere groep en de ontmoetingsplekken, inzicht geeft op de sociale relaties. In de derde plaats kan de mate waarin de respondenten
plaatsgebonden zijn de beleving van de emotionele omgeving omschrijven. In de vierde plaats kan de houding tegenover de economische veranderingen weergeven hoe de respondenten denken over de economische omgeving. Als laatste wordt verwacht dat de mate van waardering invloed heeft op de wederzijdse beeldvorming. Verder is er tijdens de dataverzameling een interviewguide geconstrueerd, deze is weergegeven in bijlage 1
(hoofdstuk 6). Er is geprobeerd zo weinig mogelijk sturing te geven aan de interviews, maar omdat er voorafgaand dimensies zijn opgesteld was dit lastig. De vragen in de interviewguide zijn voorbeeldvragen. Deze zijn niet op volgorde behandeld. Weliswaar zijn alle vragen behandeld, maar dit is niet op volgorde gebeurd. Daarnaast is er getracht rekening te houden met de eigen inbreng van de respondenten.
2.3 Respondenten
De respondenten worden geworven vanuit twee doelgroepen, namelijk uit de nieuwkomers, ook wel de lifestyle migranten, en uit de oorspronkelijke bewoners van de Algarve. De eerste doelgroep bestaat uit de lifestyle migranten in de Algarve. Voorheen werd er vanuit gegaan dat alle Noord Europese inwoners in de Algarve geclassificeerd konden worden als onderdeel van de International Retirement Migration (IRM). Maar uit statistieken blijkt dat de meeste nieuwkomers in de Algarve niet gepensioneerden zijn (Torkington, 2010). Om deze reden is de doelgroep de lifestyle migranten, omdat deze groep niet alleen de gepensioneerden maar ook de jongere bevolking meeneemt. Verder bestaat de tweede doelgroep uit de bewoners van de Algarve, die van Portugese nationaliteit zijn en tenminste 10 jaar in de Algarve wonen.
De voornaamste manier waarop de respondenten zijn geworven is door met mensen in contact te komen met behulp van mijn familie, wonend in Portugal sinds 2003. Tijdens de dataverzameling verbleef ik bij hen in Lagoa, Algarve. Hierdoor kon er snel contact gelegd worden met andere lifestyle migranten maar ook met de oorspronkelijke bewoners. Dit houdt in dat de individuen die snel beschikbaar waren, zijn geselecteerd. Dit wordt ook wel
convenient sampling genoemd (Bryman, 2012). Vervolgens waren zowel de lifestyle
migranten als de Portugezen erg geïnteresseerd in het onderwerp en daardoor wilde ze graag hun verhaal vertellen. De dataverzameling is daarom soepel verlopen. Bovendien is er gebruikt gemaakt van snowball sampling. Dat wil zeggen dat er via respondenten contact is gemaakt met andere lifestyle migranten of oorspronkelijke bewoners die vervolgens als respondenten gebruikt zijn in de onderzoek (Bryman, 2012, p. 416-424).
Er is dus geen sprake van een aselecte steekproef, wat bovendien niet essentieel is bij kwalitatief onderzoek. Desalniettemin is geprobeerd zo veel mogelijk diversiteit binnen de populatie te verkrijgen. De lifestyle migranten bestaan uit acht respondenten waaronder vier mannen en vier vrouwen en met een willekeurige leeftijd. Bovendien bestaat de doelgroep oorspronkelijke bewoners uit vier mannen en vier vrouwen en met een willekeurige leeftijd. Een overzicht van de respondenten is te vinden in bijlage 2 (hoofdstuk 6). Verder wordt in paragraaf 3.1 een korte introductie gegeven van de respondenten.
2.4 Ethische kwesties
De verwachting is dat de respondenten, zowel de oorspronkelijke bewoners als de
nieuwkomers, vrijwillig mee willen werken aan dit onderzoek. Hoewel het in dit onderzoek gaat over persoonlijke beleving van de gevestigden en buitenstaanders situatie, bestaat er geen groot ethisch issue bij dit onderzoek. Daarentegen kan eventueel het ethische bezwaar
taalbarrière ontstaan. Slechts vier respondenten spreken Nederlands. De overige respondenten spreken Engels als eerste of tweede taal. Dit kan resulteren in een onjuiste beeldvorming van de doelgroepen. Echter spreken de Portugezen over het algemeen goed Engels en is dit een overkomelijk probleem. Tot slot worden om privacy redenen de echte namen van de respondenten in dit onderzoek, niet genoemd.
2.5 Aanpak van de analyse
Alle zestien interviews zijn opgenomen en vervolgens getranscribeerd. De analyse van de data is gedaan volgens de grounded theory (Bryman, 2012, p.567). Dit model houdt in dat er vanuit de data wordt gekeken naar de indicatoren die passen bij het hoofdconcept beleving van gevestigden en buitenstaanders. De interviews zijn gecodeerd en aan de verschillende dimensies toegewezen. Deze dimensies omvatten de kernthema’s die in de interviews
besproken zijn. De bevindingen onder de dimensies zijn aansluitend gerangschikt naar de best bijbehorende indicator. De resultaten per indicator zijn vervolgens samengevoegd en op basis hiervan is geprobeerd tot een bredere kennisgeving te komen. In tabel 1 is het codeerschema weergegeven. De reden waarom er in dit onderzoek voor de grounded theory is gekozen ligt aan het gegeven dat dit een open benadering is van de data die in dit onderzoek geworven is. Deze open benadering past goed bij dit onderzoek doordat het hoofdconcept subjectief van aard is. Dat wil zeggen dat een open wijze beter aansluit bij een relatief onduidelijk
onderwerp omdat er tijdens de analyse ruimte overblijft. Hierdoor kunnen er nieuwe perspectieven ontstaan.
Daarenboven is gebleken dat het gebruik van de grounded theory de juiste manier is geweest om de data te analyseren. Op grond van het toepassen van de grounded theory model is er een nieuwe indeling ontstaan. Er is een nieuwe dimensie naar voren gekomen die de resultaten rondom de beleving van gevestigden en buitenstaanders aanvult. Dat wil zeggen dat blijkt dat cultuur, met bijbehorende indicatoren: taal, werk en overige culturele verschillen, ook van invloed is op de beleving van gevestigden en buitenstaanders. Daarnaast is er onder de dimensie economische omgeving de indicator: politiek bestuur toegevoegd. Deze indicator blijkt, na het hanteren van de grounded theory, ook een belangrijk onderdeel te zijn van de economische omgeving. Het codeerschema (tabel 1) komt zodoende niet overeen met de operationalisering die behandeld is in paragraaf 2.2.
Tabel 1 Codeerschema Hoofdconcept Beleving van gevestigden en buitenstaanders Dimensies Indicatoren • Fysieke omgeving • Bereikbaarheid • Voorzieningen • Investering • Dichtheid • Sociale relaties • Sociaal contact • Segregatie • Gemeenschap • Integratie • Emotionele omgeving • Thuisgevoel • Place attachment • Veiligheid • Globalisering • Antiglobalisering • Economische omgeving • Ontwikkeling • Industrie • Werkgelegenheid • Demografie • Politiek bestuur • Cultuur • Taal • Werk • Overige culturele verschillen • Beeldvorming • Perspectief • Waardering • Stigmatisering
3 Resultaten
In dit hoofdstuk worden de uitkomsten van dit onderzoek toegelicht aan de hand van de deelvragen. Hierbij zullen de resultaten die bij iedere dimensie zijn gevonden worden uitgewerkt. Uiteindelijk wordt geprobeerd antwoord te geven op de hoofdvraag van dit onderzoek, namelijk: ‘In hoeverre voelen de oorspronkelijke bewoners van de Algarve en de
lifestyle migranten zich buitenstaanders of gevestigde?’
Allereerst zal in de volgende paragraaf het verloop van het onderzoek besproken worden. Vervolgens zullen de deelvragen behandeld worden.
3.1 Verloop van het onderzoeksproces
De dataverzameling van dit onderzoek heeft plaatsgevonden in november 2016. De diepte-interviews zijn afgelegd met acht lifestyle migranten en acht oorspronkelijke bewoners van de Algarve. Hiervan bestaan de lifestyle migranten uit vier mannen en vier vrouwen. Hetzelfde geldt voor de oorspronkelijke bewoners. De gemiddelde leeftijd van de respondenten is 42. Daarnaast is de gemiddelde leeftijd van de lifestyle migranten 48 en van de oorspronkelijke bewoners 35. De gemiddelde leeftijd van de oorspronkelijke bewoners ligt dus lager dan die van de lifestyle migranten. Verder zijn er van de lifestyle migranten vier van Nederlandse afkomst. De overige lifestyle migranten bestaan uit een Schot, Engelsman en twee Duitsers. Verder wonen vijf van de oorspronkelijke bewoners hun hele leven lang al in de Algarve. De overige drie wonen al meer dan 10 jaar in de Algarve, maar twee daarvan hebben een tijdje in de buurt van Lissabon gewoond en de overige respondent in Zuid-Afrika (zie H6:Bijlage 2
overzicht respondenten).
Vervolgens heeft dit onderzoek plaatsgevonden in het westelijke gedeelte van de Algarve. In figuur 1 is een kaart van de Algarve weergegeven. De respondenten komen voornamelijk uit de steden Lagos, Portimao, Ferragudo, Caivoeiro en Albufeira. Een overzicht van de respondenten is daarnaast zichtbaar in bijlage 2 (hoofdstuk 6). Het gebied tussen Lagos en Albufeira is momenteel erg populair onder de lifestyle migranten. Vooral Caivoeiro is een stadje waar veel Noord-Europese invloeden zichtbaar zijn. De
oorspronkelijke bewoners in dit onderzoek wonen niet in de kustplaatsjes. Zij wonen meer in het achterland of in de grote stad Portimao.
Figuur 1 Algarve plattegrond bron: reisimpressies.eu
3.2 Resultaten
In deze paragraaf worden de bevindingen van dit onderzoek uiteengezet. Opeenvolgend worden de dimensies, die uit het theoretisch kader naar voren zijn gekomen, behandeld. Op deze manier worden de bevindingen gepresenteerd aan de hand van de deelvragen. Bij de analyse van de resultaten is een zesde dimensie bijgekomen, namelijk: cultuur. De uitkomsten van deze dimensie worden onder een apart kopje toegelicht.
Daarnaast was er tijdens mijn verblijf in de Algarve, naast het uitvoeren van de diepte-interviews, de mogelijkheid om goed te observeren. Er is een belangrijk punt uit de
observaties naar voren gekomen en die wordt ten eerste toegelicht. Lifestyle migranten refereren naar zich zelf als expats. Ze zien zichzelf als mensen die tijdelijk of permanent in een ander land wonen dan hun eigen vaderland. Met de term expats wordt in de
wetenschappelijke literatuur verwezen naar mensen die in een ander land wonen vanwege werk. Het zijn in de meeste gevallen mensen die voor een multinationaal bedrijf werken en/of hoogopgeleide mensen (O’Reilly, 2000, p. 142). De term expat heeft dus een andere betekenis dan lifestyle migranten. Maar omdat lifestyle migranten zelf niet weten van het bestaan van deze verwijzing, omschrijven zij zichzelf niet als lifestyle migranten maar als expats. Echter na een uitleg van deze aanduiding refereren zij ook naar zichzelf als lifestyle migranten. In deze scriptie blijft lifestyle migranten de term die verwijst naar de Noord-Europeanen die in het zuiden van Europa zijn gaan wonen om de reden zoals: ‘a better quality of life’.
Verder wordt in de resultaten bovendien verwezen naar de oorspronkelijke bewoners met de term Portugezen. Hiermee worden dus de oorspronkelijke bewoners van de Algarve bedoeld, en niet de Portugezen in het algemeen.
3.2.1 Fysieke omgeving
Allereerst wordt ingegaan op hoe de fysieke omgeving door de lifestyle migranten en de oorspronkelijke bewoners wordt beleefd. De deelvraag die gaat over de fysieke omgeving luidt in dit onderzoek als volgt: ‘Hoe beleven de oorspronkelijke bewoners en lifestyle
migranten de fysieke omgeving?’. In deze scriptie wordt de dimensie fysieke omgeving
onderverdeeld in de bereikbaarheid van de omgeving, voorzieningen, investeringen die gedaan worden en betrekking hebben op de fysieke omgeving en dichtheid. Uit het
theoretisch kader komt naar voren dat de fysieke omgeving van een regio enorme gevolgen kan ondervinden door de komst van een grote groep nieuwkomers.
Volgens alle zestien respondenten is er veel veranderd in de Algarve als het gaat om de bereikbaarheid. Drie van de acht lifestyle migranten gaan er vanuit dat de veranderingen in werking zijn gezet door de Europese Unie en niet persé door de Portugese overheid. Volgens hen heeft de Europese Unie veel geïnvesteerd in de infrastructuur van de Algarve.
Voorbeelden hiervan zijn het investeren in meer rotondes om het verkeer beter te geleiden en een verbetering van de mobiliteit binnen de hele regio door de bouw van een snelweg die van west naar oost gaat. Daarnaast zijn alle zestien respondenten het oneens met dat de Portugese overheid sinds een aantal jaar de enige snelweg van de Algarve taxeert. Door deze regel zijn de respondenten van mening dat een betere bereikbaarheid wordt tegengewerkt. Als het gaat over wie en wanneer er gebruik wordt gemaakt van de snelweg zeggen zowel de lifestyle migranten als de oorspronkelijke bewoners enkel en alleen gebruik te maken van de snelweg wanneer ze een lange afstand moeten afleggen en dit snel moeten doen. Hierdoor wordt er in de meeste gevallen voor het gebruik van de gevaarlijkere weg N125 gekozen en niet voor de tolweg.
Vervolgens zijn de voorzieningen binnen de Algarve veranderd en zijn er meer
voorzieningen bijgekomen. Het winkelaanbod is vergroot en er zijn meer dingen te doen voor de bewoners. Hierbij moet gedacht worden aan evenementen, maar ook
recreatievoorzieningen. Opvallend is dat door het merendeel van de respondenten deze
verandering niet gezien wordt als een gevolg van de komst van de nieuwkomers. Daarentegen zijn de veranderingen in de voorzieningen in werking gezet door de grote toerisme stromen naar de Algarve sinds het begin van de 21e eeuw. Het is daarom ook dat de oorspronkelijke bewoners denken dat er geïnvesteerd is in nieuwe voorzieningen om de Algarve
aantrekkelijker te maken voor de toeristen en niet voor de residenten. Hierin wordt echter wel een verandering gezien. Respondent 16 stelt dat de aanleg van de houten steigers langs de kustlijn in Caivoeiro eraan toe bijdragen dat de mensen die in de Algarve wonen meer
