Verboden glas uit de Rieskrater

AFZETTINGEN WTKG27(1), 2006 10

OPMERKELIJKE

VONDSTEN

Verboden

_glas

uit de Rieskrater

Een

_bijdrage

van Ton Lindemann

Impactglas

komt in de Ries

veelvuldig

voorals insluitsels

in het

_Sueviet;

_een

poreus

tufachtig

gesteentewat totop zekere

_hoogte

ophetoogeen

gelijkenis

vertoontmet het

vulkanische tuf. Dit

_glas

iszwart_en

_getuigt

_{van een}

lang-zame

afkoeling.

Bovendien isdit type

glas

niet

homogeen.

Het bevat vele holtenvan

voormalige gasinsluitels

en soms

zittenerfraaie kristallen in. Tektieten die

getuigen

vandeze

inslag zijn

helder

groenenmeestalmassief. Deze vinden

wevooral in

Tsjechië

en het zuidenvan het

voormalige

Oost-Duitsland.

Het hier

afgebeelde

massieve

_glas

komt uit de groeve

‘

Au-mühle’_aan de noordrandvan de Rieskrater

(een

15

mil-joen jaar

oude

_{inslagkrater)}

en is

gevonden

in een

laag

waarin normaal

gesproken

geen

glas

voorkomt.

Bovenop

de

_{Jurakalken, juist}

buiten de

_kraterrand,

vinden

weeersteen dikke

laag breccie;

een

pakket

vanvermalen

gesteentenen

gruis.

Dit is het

uitgeworpen

materiaalvan

de krater. Daarboven

_liggen

de

_lagen

Suevietmet

glasbom-men.Deze

lagen zijn

ook

_{gevormd tijdens}

de

_inslag,

maar

komen uit het centrale deel_vande krater. Hetgesteenteis

hier

_{geheel gedeformeerd}

doorde

_hoge

druk_endito

tempe-ratuur

tijdens

de

_inslag.

Dit materiaal is

tijdens

de

inslag

eerstenkele tientallenkilometers

hoog

de atmosfeer

inge-slingerd

alvorens het_weerneerdaalde_en

opde breccietot

rustkwam.

In de groeve‘Aumühle’is het

_grensvlak

tussende breccie

enhet Sueviet ontsloten. Het

glashoudende

Sueviet

ligt

daar boven op de breccie.

Het

bijzondere

is_nudat het

_{getoonde glas gevonden}

is in de breccie. We hebben het in situ uit de wand

gehaald

(af-beelding

2_en

_3).

Het

glas

kent heldere delen_endat

_wijst

opeensnelle

afkoeling.

Het

_probleem

is_nu:Hoe komt dat

glas

in de breccie? Tek-tieten worden niet

_gevonden

opde kraterrandende breccie

Glas komt in de

vrije

natuurin driegroepenvoor:

Obsedi-aan,

Fulgariet

enals

impactglas.

Deeersteheefteen

vulka-nische

oorsprong, de tweede

zijn

de

zogeheten

bliksem-buizen_enontstaan

tijdens blikseminslagen.

De derde groep tenslotte wordt

_{gevormd bij}

_grotemeteoriet

_inslagen

waar-bij

ook kraters ontstaan; hieronder vallen tektietenen de

grotere

glasbommen.

Het stuk

glas

van

afbeelding

1 komt uit de Riesenis het

grootste

exemplaar

vande 7

geborgen

stukken. Daarnaast

zijn

ernog enkele kleinere

stukjes.

Het

glas

is

op demeeste

plaatsen doorzichtig

helder_en

opandere

plaatsen glanzend

zwart.De vondst dateertvan2001.

Afbeelding2: Groevewand. B=_Breccie, S=Suviet.

Afbeelding1: Grootste stukgeborgen glas, lengte4cm.

Afbeelding

3:

AFZETTINGEN WTKG27 (1), 2006 11

is

_{eigenlijk glasvrij.}

Een andere

_suggestie

die

_mij

aanhand is

_gedaan,

is dat het toch_eensoort

_Fulgariet

_zou

_zijn.

In dit

geval gevormd

door electrische

_ontladingen

in de stofwol-ken

_tijdens

de

_inslag.

Om uitsluitselte

_krijgen

zou

spectroscopisch

onderzoek

en

materiaalanalyse

uitkomstmoeten bieden, maar hier

lopen

de wegendood.

Wie

_{mij behulpzaam}

kan

_{zijn bij}

het determinerenvandit

glas

wordt daarom

_vriendelijk

verzochtcontact_opte ne-men.Monstersvande breccie waarin het

_{glas gevonden}

is

zijn

ook

aanwezig,

evenals een

uitvoerige

fotodocumen-tatie.

TonLindemaan,

Valkenkamp

407,3607LXMaarssen,