Analyse en prognose van de ontwikkeling van het aantal landbouwbedrijven in de gebieden Anloo en Rolde

4^e

NN31545.0447

NOTA 447, dd. 29 februari 1968

L.

6700 A3 W..c,„..^:gcn

Analyse en prognose van d* ©nfcwüskeling «an het aantal land>ouwb«4viJMes. in 4© gebieden. Aniochen Rolde

J. Ploeger

Nota's van het Instituut »ij» in principe interne communicatiemid-delen, dus geen officiële publikatiea

Hun inhoud varieert sterk en kan sowel betrekking hebben op een eenvoudige weergave van cijferreeksen, als op een concluderende discussie van onderzoeksresultaten. In de meeste gevallen zullen de conclusies echter van voorlopige aard »ijn omdat het onderzoek nog niet i s afgesloten*

Bepaalde nota's komen niet voor verspreiding buiten het Instituut in aanmerking»

Op v e r z o e k van de Cultuurtechnische Dienst te A s s e n i s een berekening gemaakt van de ontwikkeling van het aantal landbouwbedrijven in de in v o o r b e -reiding zijnde ruilverkavelingsgebieden Anloo en Rolde« liet b a s i s m a t e r i a a l * voor de berekening werd v e r z a m e l d door de h e e r Bouwhuis van genoemde Dienst.

De analyse i s gemaakt over de periode I960 - 1965, geheel analoog a l s i s o m s c h r e v e n in I. C.W. -nota 428« De prognose i s doorberekend tot 1980» Zowel de analyse a l s de prognose zijn berekend afzonderlijk voor alle bedrijven en voor de zogenaamde A en B-bedrijven. D e z e laatste groep omvat de boeren die volledig ofwel voor 50% of m e e r op hun bedrijf werkzaam zijn»

Analyse

De berekende p a r a m e t e r s van de componenten van beëindiging en t o e t r e -ding zijn samengevat in tabel 1.

Tabel 1. Berekende p a r a m e t e r s van de componenten van beëindiging en t o e -treding van bedrijf shoofden in de gebieden Anloo en Kolde

^r I rj me ( 2 5 ) 8e ^ i

Anloo: alle bedrijven A + B-be drijven Rolde: alle bedrijven

A + B - b e drijven 69 66 68 68 1 , 5 1 4 1,812 1,712 2,141 0 , 1 1 8 0,137 0 , 1 8 1 0 , 3 1 7 0,126 0 , 0 5 5 0,077 0 , 0 2 8 3 1 , 5 3 2 , 0 3 0 , 5 3 0 , 5 0 , 1 2 9 0,071 0 , 0 9 3 0,067

De betekenis van de in tabel 1 gebruikte symbolen i s : (x s gemiddelde van de verdeling van gaan rusten

£ r . = s o m van de quotiënten voor gaan rusten

m /2-\=quotient voor de beroepsmobiliteit (uittreding) bij de leeftijd 25 jaar

s f quotiënt voor verschuivingen (uittreding)

6

À»,, » gemiddelde leeftijd van toetreding door mobiliteit (berekend a l s g e o m e t r i s c h gemiddelde van de leeftijd van toetreding min 1 2 , 5 jaar, m e t terugrekening naar A)

s-. = quotiënt voor verschuivingen (toetreding).

Met behulp van de berekende p a r a m e t e r s i s het nu mogelijk e e n v e r d e -ling in aantallen te maken van de componenten van beëindiging en toetreding in de onderscheiden gebieden. Dit i s slechts een verdeling bij benadering,

- 2

w a a r b i j nog m o e t w o r d e n o p g e m e r k t dat de a a n t a l l e n w a a r o v e r de b e r e k e n i n g e n zijn gemaakt wellicht i e t s t e klein aijn. A l s m i n i m u m a a n t a l i s e e r d e r 400 b e

-d r i j v e n genoem-d (LOCHT en P L O E G E R , I. C . W . -nota 428).

T a b e l 2« A n a l y s e v a n de beëindiging en de t o e t r e d i n g van bedrijf snoof den in de gebieden Anloo en Rolde, p e r i o d e I 9 6 0 - 1965

Aanwezig in I 9 6 0 Beëindiging d o o r : ste rfte gaan r u s t e n m o b i l i t e i t ve r schuivingen Nog aanwezig T o e t r e d i n g d o o r : m o b i l i t e i t ve r s chuivingen Aanwezig in 1965 P r o g n o s e Anloo alle b e d r i j v e n 25 52 8 57 •• 27 40 : 452 = 142 310 = 67 377 A + B -b e d r i j v e n 17 58 7 20 = 32 18 = 354 102 252 50 302 Rolde a l l e b e d r i j v e n 19 52 10 29 41 25 380 = 110 270 = 66 336 A + B -be d r i j v e n 14 46 16

9 =

Voor de p r o g n o s e i s a a n g e n o m e n dat h e t gemiddelde en de s o m van de quotiënten voor gaan r u s t e n constant blijven. In het a l g e m e e n i s e r de t e n -dens n a het b e r o e p s l e v e n te gaan r u s t e n . De m a t e w a a r i n deze t e n d e n s in de landbouw d o o r w e r k t kon e c h t e r nog n i e t w o r d e n b e p a a l d . Ook de p a r a m e t e r s v o o r b e r o e p s m o b i l i t e i t (uittreding) en v e r s c h u i v i n g e n zijn constant g e houden. De b e r o e p s m o b i l i t e i t (uittreding) o m v a t een kleine g r o e p . V e r a n d e

-ringen in deze p a r a m e t e r heeft s l e c h t s geringe invloed op het e i n d r e s u l t a a t . De p a r a m e t e r s v o o r v e r s c h u i v i n g e n liggen, m e t n a m e v o o r alle b e d r i j v e n , b e t r e k k e l i j k hoog. Dit wordt w a a r s c h i j n l i j k m e d e v e r o o r z a a k t door v e r s c h u i -vingen van s t a t i s t i s c h e a a r d , n a m e l i j k d o o r d a t een a a n t a l b e d r i j v e n j u i s t op de g r e n s liggen dat zij r e g i s t r a t i e p l i c h t i g zijn. W a a r s c h i j n l i j k zullen in de t o e k o m s t dit s o o r t v e r s c h u i v i n g e n afnemen. Dit geldt dan e c h t e r zowel v o o r de u i t - v e r s c h u i v i n g e n a l s v o o r de i n - v e r s c h u i v i n g e n , zodat deze bewegingen e l k a a r g r o t e n d e e l s opheffen.

De gemiddelde leeftijd van t o e t r e d i n g door m o b i l i t e i t ligt v r i j hoog, na.* m e i i j k c i r c a 30 tot 32 j a a r - (Het landelijk gemiddelde i s c i r c a 29 jaar« ) Ook d e z e leeftijd i s constant gehouden. Voor e e n b e t r e k k e l i j k korte p r o g n o s e p e r i o

-de (hier 15 j a a r ) heeft v e r s c h u i v i n g van -deze leeftijd weinig of geen invloed op

h e t e i n d r e s u l t a a t . De t o e k o m s t i g e ontwikkeling van het aantal van deze t o e t r e

-ding i s afgeleid uit de ontwikkeling van het a a n t a l 25 - 29 j a r i g e n a l s som van

de m e d e w e r k e n d e zoons en bedrijf shoofden.

T a b e l 3 . Ontwikkeling van het a a n t a l 25 - 29 j a r i g e m e d e w e r k e n d e zoons en bedrijf shoofden, volgens de a r b e i d s k r a c h t e n t e l l i n g in de landbouw 1962 en 1965 (C. B . S. ), in de gebieden Anloo en Rolde

Anloo 1962 1965 Rolde 1962 1965 Medewerkende zoons Bedrijf shoofden T o t a a l 24 14 38 23 14 37 28 17 45 24 15 39 Index, 1962 = 100 Afneming in % p e r j a a r 97,4 0,9 86,7 4,9

Het a a n t a l 25 29 j a r i g e bedrijf shoofden in 1965 i s d o o r o m r e k e n i n g v e r -k r e g e n . In de C. B . S . - s t a t i s t i e -k v o o r dit j a a r i s d e z e g r o e p n a m e l i j -k opgenome. in de l e e f t i j d s g r o e p 25 - 39 j a r i g e n , dit in t e g e n s t e l l i n g tot de t e l l i n g van 1962, toen de 25 - 29 j a r i g e n afzonderlijk zijn gegeven. In de b e r e k e n d e afneming

schuilt dus e e n z e k e r e o n z e k e r h e i d s m a r g e . Bovendien i s de ontwikkeling b e r e k e n d o v e r een k o r t e p e r i o d e m e t b e t r e k k e l i j k g e r i n g e a a n t a l l e n . E e n a f n e m i n g van c i r c a 5% p e r j a a r i s o v e r i g e n s n i e t ongewoon. Ook v o o r de G r o n i n g

-se Veenkoloniën w e r d een d e r g e l i j k p e r c e n t a g e gevonden.

Voor de p r o g n o s e i s d e r h a l v e gewerkt m e t twee a l t e r n a t i e v e n voor beide gebieden, zowel voor alle b e d r i j v e n a l s v o o r de A en B - b e d r i j v e n , n a m e l i j k m e t een gelijkblijvende t o e t r e d i n g door m o b i l i t e i t (0% - h y p o t h e s e ) , w a a r u i t e e n m a x i m u m t e v e r w a c h t e n a a n t a l b e d r i j v e n r e s u l t e e r t , en m e t een afneming van deze g r o e p m e t 5% p e r j a a r ( - 5% - h y p o t h e c s ) , w a a r u i t e e n m i n i m u m te v e r w a c h t e n a a n t a l b e d r i j v e n v o o r t v l o e i S

In de t a b e l l e n 4 en 5 i s een s a m e n v a t t i n g van de u i t k o m s t e n van d e z e b e -r e k e n i n g e n gegeven.

4

-T a b e l 4. Prognose van de ontwikkeling van het aantal landbouwbedrijven in

het gebied Anloo, periode 1965 - 1980

Aanwezig 1965: Beëindiging ' 6 5 - ' 7 0 T o e t r e d i n g '65 - '70 Aanwezig 1970: Beëindiging '70 - '75 T o e t r e d i n g '70 - '75 Aanwezig 1975: Beëindiging *75 - '80 T o e t r e d i n g '75 - '80 Aanwezig 1980: I n d e s 1965 = 100 Afneming in % p e r j a a r Alle b e d r i j v e n 0% hyp. 377 1 2 6 59 = 67 310 1 0 3 5 4 = 49 261 87 49 - 38 2 2 ? 5 9 , 2 3 , 6 - 5 % hyp. 377 1 2 6 53 = 73 3 0 4 1 0 3 43 = 60 2 4 4 8 4 38 = 50 1 9 4 5 1 , 5 4 , 5 A + B 0% hyp. 3 0 2 90 4 7 = 43 2 5 9 7 8 45 = 33 226 65 43 = 22 2 0 4 6 7 , 6 2 , 7 -bedrijven - 5 % hyp. 3 0 2 90 40 = 50 252 7 8 33 = 45 207 6 4 26 = 38 1 6 9 5 6 , 0 3 , 9

T a b e l 5. P r o g n o s e van de ontwikkeling van het a a n t a l landbouwbedrijven in het gebied R o l d e , p e r i o d e 1965 - 1980 Aanwezig 1965: Beëindiging '65 - '70 T o e t r e d i n g '65 - '70 Aanweaig 19J0: Beëindiging '70 - '75 T o e t r e d i n g '70 - '75 Aanwezig 1975: Beëindiging '75 - '80 T o e t r e d i n g '75 - '80 Aanwezig 1980 Index 1965 = 100 Afneming in % p e r j a a r Alle 0% hyp. 336 100 63 = 37 299 87 60 = 27 272 79 58 = 21 2 5 1 7 4 , 7 2 , 0 b e d r i j v e n - 5 % hyp. 336 100 54 = 46 290 85 44 = 41 2 4 9 75 36 = 39 210 6 2 , 5 3 , 2 A + B 0% hyp. 275 80 47 = 33 242 70 45 = 25 217 61 44 = 17 200 7 2 , 7 2 , 1 ^•bedrijven - 5 % hyp. 2 7 5 80 40 = 40 235 69 31 = 38 197 58 25 = 33 1 6 4 5 9 , 6 3 , 5 40

In beide gebieden, w a a r v o o r de b e r e k e n i n g i s g e m a a k t , blijkt een vrij sterke afneming van het aantal b e d r i j v e n . O p m e r k e l i j k i s dat de afneming van het aantal A + Bbedrijven in h e t gebied Rolde g r o t e r i s dan die van alle b e -drijven in dit gebied, dit in t e g e n s t e l l i n g tot de ontwikkeling van de aantallen in het gebied Anloo. Dit wijst e r o p dat het gebied Rolde relatief m e e r bedrijven als nevenbedrijf worden a?.ngehouden. V e r m o e d e l i j k wordt dit mede v e r o o r -zaakt door de aanwezigheid van a l t e r n a t i e v e w e r k g e l e g e n h e i d in de directe om* geving, met name in h e t n a b i j gelegen A s s e n .

Uiteraard hebben de b e r e k e n d e u i t k o m s t e n s l e c h t s geldigheid indien in de algemene omstandigheden zich geen grote wijzigingen ten opzichte van die in de periode I960 - 1965 zullen voordoen.

Literatuur

LOCHT, L. J. en J. PLOEGER, 1967 Een methode voor raming van de t o e -komstige agrarische beroepsbevolking in het bijzonder het aan-tal bedrijfshoofden, ten behoeve van een cultuurtechnisch plan. Nota 428 van het Instituut voor Cultuurtechniek en Waterhuis-houding. 25 p.