J.R.H. Maij-Weggen
Column
Nederlands voorzitterschap 1997:
een sociaal of neo-liberaal gezicht voor Europa
De Europese Unie staat op een kruispunt. Ach ter ons ligt het Europa van de 6, uitgegroeid naar 9, 12 en nu 15 lidstaten. Voor ons staan 10 tot 12 landen uit Centraal en Oost-Europa die graag tot de Unie willen toetreden. Die wens is begrijpelijk. 50 jaar van communisme bracht hen geen welvaart, geen democratie en vrede en stabiliteit waren gebaseerd op onderdruk king. West-Europa en de West-Europese samen werking in de Europese Gemeenschap en in de NAVO realiseerden dat wel: vrede en stabiliteit, democratie en een ongekende welvaart domi neren sinds de jaren 50 ons gebied. Wie zou daar niet bij willen horen en wie zou dat aan onze mede-Europeanen in Centraal en Oost- Europa niet gunnen. De Europese Unie kiest daarom voor uitbreiding en dus voor solidari teit. Solidariteit met het andere Europa. Met die Europese burgers die zolang in de schaduw moesten leven en werken. Daarmee is de uit breiding van de Unie een sociale daad van de eerste orde.
Europese Christen-Democraten staan daar vierkant achter.
Daarmee is echter lang niet alles gezegd. Im mers, wanneer het huis van Europa zoveel meer bewoners krijgt dan is een flinke verbou wing nodig. De structuur van de Europese in stellingen moet worden aangepast en ook een aantal beleidssectoren moet onder handen worden genomen. Een Europese Unie van 25 is een andere Unie van die van 15.
IGC
Mede om die reden is bijna een jaar geleden de IGC begonnen. Een Intergouvernementele
Conferentie over de toekomst van Europa. Het is aan Nederland om aan het eind van ons voor zitterschap die IGC uit te laten monden in een vernieuwd Verdrag van Maastricht. Een Verdrag dat de Europese Unie klaar maakt voor de toe treding van een aantal van onze oosterburen.
Het gaat bij dat te vernieuwen Verdrag om een aantal centrale doelstellingen om een be tere invulling van het Europees burgerschap, om een meer transparant en democratisch ka rakter van de Unie, om een betere basis voor een Europees werkgelegenheids- en milieube leid, om een versterking van het sociale ge zicht van Europa, om meer voorzieningen voor de strijd tegen internationale criminaliteit, om een betere basis voor een Europees migratiebe leid en om een hechter Europees buitenlands- en veiligheidsbeleid. En dan zullen ook de in stellingen van de Unie zelf hervormd moeten worden. Een Unie ten behoeve van 25 landen vraagt andere voorzieningen van een Unie van
12 of 15 landen.
Nederland heeft van het Ierse voorzitter schap dat, ons voorging, een reeks bouwstenen voor het te vernieuwen Verdrag aangereikt ge kregen. Voor de verantwoordelijke bewindslie den van het paarse kabinet wordt het dus een kwestie van onderhandelen en zien hoever men in juni aanstaande is gekomen. Van het re sultaat zal dan afhangen of het vernieuwde Ver drag het Verdrag van Amsterdam wordt of het Verdrag van Luxemburg dat Nederland in juli als Eu-voorzitter opvolgt.
* Hanja Maij-Weggen is voorzitter van de CDA-delegatie in het Europees Parlement.
Column
Sociaal gezicht
Een van de vele verwijten die de Europese Unie de laatste jaren krijgt is dat Europa een veel te technocratisch en economisch gezicht heeft gekregen. Dat is zeker ook een van de re denen dat een algemene wens ten aanzien van de IGC is het sociale gezicht van de Unie te ver sterken. Wij kiezen daarom voor de volgende prioriteiten:
Het burgerschap van de Unie m o et w orden versterkt: dat kan door alle rechten die de Eu
ropese burgers nu al kennen via de bestaande Europese Verdragen samen te vatten in een eer ste Verdragshoofdstuk. Het recht om te wonen, te werken en te studeren in alle Uniestaten. Het recht om een bedrijf op te zetten in de hele Unie. Het recht om in het verre buitenland, bij het ontbreken van een eigen ambassadeur een beroep te kunnen doen op een ambassadeur van een ander lidstaat, het recht om klachten in te dienen bij de Europese Ombudsman of naar de Europese Hof van Justitie te stappen wanneer er sprake is van onrecht. Aan deze rechten zou nog het een en ander moeten wor den toegevoegd. Een algemeen recht op gelijke behandeling ongeacht afkomst, kleur, man of vrouw-zijn, seksuele geaardheid, godsdienst, leeftijd of handicap en het algemeen recht op informatie over alles wat er in de Unie gebeurt. Een Wet Openbaarheid van bestuur voor de Unie dus. Verder zou ook de rechtspositie van werknemers uit derde landen, van migranten en vluchtelingen op Europees niveau kunnen worden verbeterd en vastgelegd.
Een tw eed e reeks betreft de so cia le rechten
zoals die bij het Verdrag van Maastricht zijn vastgelegd in het zogenaamde Sociale Hand vest. Dit Handvest zit op zich wel goed in el kaar maar het functioneert slecht. De reden is dat het een vrijblijvend stuk is dat daardoor een Intergouvernementeel karakter heeft ge kregen. Het gaat dus niet om 'echt' commu nautair Europees beleid.
Het Sociaal protocol biedt wel een goede grondslag voor sociaal beleid van de Unie, maar dat geldt weer niet voor het Verenigd Ko - ninkrijk, omdat die het protocol in 1992 niet heeft getekend. Indien bij de aanstaande ver kiezingen in het Verenigd Koninkrijk Tony Blair zal winnen dan zal de impasse rond het Sociaal protocol in juni in Amsterdam einde
lijk kunnen worden doorbroken.
Een derde sociaal thema voor de i g c is dat
een Europees werkgelegenheidsbeleid naast het zo dominerende economisch beleid van de Unie. Het is eigenlijk absurd dat economische harmonisatiewetgeving tot in de kleinste de tails wordt doorgevoerd (Geelhoed heeft hier wel een beetje gelijk) en dat veel afstemming met betrekking tot sociaal en werkgelegen heidsbeleid eindeloos wordt geblokkeerd.
De Europese Unie kan best ondersteunend werken op het gebied van het werkgelegen heidsbeleid van de lidstaten en het zou goed zijn die plicht vast te leggen in het vernieuwen Verdrag. Is het niet beter om nationale werkge legenheidsplannen beter op elkaar af te stem men, zodat die plannen elkaar versterken?
Zou het niet goed zijn om de middelen van de Europese structuurfondsen nog meer toe te spitsen op werkgelegenheid, ja daarvan zelfs een toetssteen, een algemene eis te maken ? En zou het niet goed zijn de ontwikkeling van Eu ropese infrastructuur, trans Europese netwer ken versneld aan te pakken ? Dat is goed voor de werkgelegenheid en goed voor de economie. 18 miljoen werklozen in de huidige lidstaten kunnen we niet in de kou laten staan.
Ten slotte
Het sociale gezicht van de Unie moet volgens ons dringend worden versterkt. Het neo-libera- lisme van 'laat alles maar over aan de markt' viert hoogtij en heeft zijn accenten ook al ge legd in het huidige Europese beleid, waarvoor de afkeer groeit.
Toch zal vooral het sociale gezicht van Euro pa bepalen of de Europese Unie ook na 2000 een succes blijft. Onze burgers, die zich drei gen af te keren van Europa vragen daarom, dat is meer dan duidelijk. Dat sociale gezicht is echter ook van groot gelang voor de nieuw toe tredende landen uit Centraal en Oost-Europa. Zij willen horen bij een Europa dat stabiliteit en vrede vertegenwoordigd, maar zij willen ook horen bij een Europa dat welvaart en wel zijn brengt en ook daarvoor is een belangrijke sociale component naast de economische on ontbeerlijk.
