Peter Cuyvers
Het wespennest van de Bezige Bijtjes
Als inwoner van Den Haag ben ik vertrouwd met het fenomeen van de 'Bazige Besjes'. Oudere vrouwen, ooit gehuwd geweest met een Referendaris of beambte van nog hogere status, die zich nog steeds met grimmige vast beradenheid door het sociale verkeer vechten. Als ik in de supermarkt voor de veertig ver schillende toetjes sta te twijfelen welke mijn kinderen ook alweer zo lekker vonden, wringt zich telkens een dergelijke Bes met een vernie tigende blik langs me heen, op hoge toon het allerminst verontschuldigende 'pardon' uit sprekend.
Ik heb ermee leren leven, ook als ze mijn kin deren omverlopen, geen millimeter van hun route op het trottoir afwijkend. Ooit vroeg ik me nog wel eens hardop af waarom ze zo'n haast hadden om hun boodschappen al om ne gen uur in de ochtend in huis te hebben. In middels begrijp ik dat het gewoon een manier van leven is. Ze meten hun eigen belang nog steeds af aan het aantal mensen dat in de weg loopt en uit die weg verwijderd moeten wor den. De haast is een doel op zich geworden. Inmiddels heeft de volgende generatie, niet de Bazige Besjes maar de Bezige Bijtjes, dat gedrag met veel succes geïmiteerd. Ze zijn zelfs zo haastig geworden dat ze nodig moeten 'ont haasten’. Dat doen ze natuurlijk niet, want dat kost status. Wie geen haast heeft, heeft het niet druk. En wie het niet druk heeft, is vast niet belangrijk. Mensen die het niet druk hebben, zijn vast geen taakcombineerders. Ze hebben alleen maar een baantje zonder nevenfuncties of commissies, of nog erger, ze hebben hele
maal geen baan zoals thuisblijfmoeders. Moe ders die willen meetellen blijven niet thuis. Va ders die willen meetellen zijn nog minder vaak thuis, behalve als ze zo belangrijk zijn dat ze tegen hun personeel kunnen zeggen dat ze nu hun kind van school gaan halen.
Als dat kind tijd voor zijn vader heeft natuur lijk, want kinderen hebben het ook druk. Drie sportclubs, pianoles....als we de Sire-campagne moeten geloven tenminste. Wie de moeite neemt om het Statistisch Zakboek van het CBS op te slaan, ziet echter direct dat het gemid delde kind in Nederland twee uur en dertien minuten per dag voor de tv zit tegenover 37 sportminuten. Natuurlijk zijn ze er wel, de Be zige Larfjes, maar het is maar een kleine groep. Net als hun ouders - degenen die de Sire-cam pagne maken, neem ik aan. Want zelfs in de economische boom van de negentiger jaren daalde het aantal werkuren per persoon nog in ons land met enkele procenten. En hoe lang is het geleden dat de overgrote meerderheid van de mannelijke bevolking nog 48 uur per week maakte?
Voor de goede orde: er is inderdaad een groep Nederlanders die het veel drukker heeft dan vroeger. De Bezige Bijtjes van de 21ste eeuw zijn de - ruw geschat - enkele honderddui zenden hoogopgeleide en enkele honderddui zenden laagopgeleide vaders en moeders van jonge kinderen die allebei een baan hebben, de 'echte tweeverdieners'. De laagopgeleide ouders deden dat altijd al, redelijk onopge merkt. De hoogopgeleiden zijn in de positie om de aandacht op zichzelf te vestigen. Op
* Peter Cuyvers is pedagoog en directeur van het adviesbureau Family Facts (www.familyfacts.nl) dat overheden en bedrijven adviseert over beleid voor en communicatie met gezinnen.
Column
zich terecht, want de infrastructuur voor twee verdieners in dit land is ongeveer net zo goed als de bewapening van het Nederlandse leger in 1940. Toch is het een probleem dat deze groep als maatgevend gaat gelden voor de hele bevolking, dat vanuit nationale en lokale be leidscentra wordt gedacht dat alle Nederlan ders druk zijn en haast hebben.
De gevolgen van een dergelijke misvatting zien we op de huizenmarkt. Toen de eerste golf van jonge tweeverdieners zich op de duurdere koopwoning stortte, juist op het hoogtepunt van de internethype, ging de markt over de kop. Inmiddels zijn vele tientallen gemeenten bezig met de bouw van woningen in het 'duur dere segment' voor deze groep - om tot de ont dekking te komen dat die groep lang niet zo groot was als gedacht. Voor de overgrote meer derheid van de jonge gezinnen, die op zijn best als modaal kostwinner-plus-huishouden door het leven gaan, is tweehonderdduizend euro voor een vinex-woning een utopie. Bij de kin deropvang dient hetzelfde patroon zich aan: je kunt wel doorstimuleren, maar de midden groepen kunnen de eigen bijdragen niet op- brengen en blijven weg.
De Bezige Bijtjes zijn zonder enige twijfel een interessante groep en ook van belang voor het
Vaderland. Net zoals ooit de Bazige Besjes ver vullen zij hun rol in de randstedelijke Bijenkor ven : zij scheppen een biotoop met een cultuur waar de modale burger zich graag voor de tele visie (uren per dag) of via de bladen aan ver gaapt. Bezige Bijtjes doen hetzelfde als wat ooit de high society deed: iets wat leuk en tegelijk griezelig is, zowel begerenswaardig als afkeu renswaardig. In het bestedingsplaatje van het modale gezin is merkkleding een brug te ver en in het normen- en waardenpatroon van het modale gezin is onderschikking van relatie en kind aan het werk onbespreekbaar. Werk dat men overigens doet 'voor de kost' en dat ge woonlijk om vijf uur in de middag eindigt. In derdaad, met de zelfbereide maaltijd. Want te genover de twintig miljoen 'gemaksmaaltijden' die een niet nader te noemen Bijtj essuper markt - met hoge winst - per jaar afzet, staan 1,2 miljard zelfbereide 'keukentafeldiners'. De betreffende supermarkt is inmiddels al tot het inzicht gekomen dat je op basis van minder dan vijf procent Gehaasten onder de bevolking geen marktleider kunt blijven. Nu de spraak makende pers en politiek nog. In Nederland is het druk en vol rond de Bijenkorven waar met hoge snelheid en intensiteit op hoog niveau wordt gezoemd. In de rest van het land doen de mieren rustig hun werk.
