Boekbespreking Veldgids Schelpen

AFZETTINGEN WTKG 26 _(1), 2005 5

Boekbespreking

Veldgids Schelpen

Frank

_Wesselingh

& Tom

_Meijer

*

In de inleidendehoofdstukken komen ondermeer de

ver-schillende

groepenweekdierenaanbod, hoe

je schelpen

moetverzamelen, preparerenendetermineren,enzaken als

_systematiek

en

naamgeving.

Deze hoofdstukken

_zijn

bondig

en

toegankelijk

geschreven.

Vooral de

onderver-deling

in verschillende

_{biotopen (aangeduid}

doorDe

Bruy-neals

_{‘kusttypen’)}

_{is erg}

_{goed. Vervolgens}

is veel ruimte

gereserveerd

voor een

uitgebreide

determinatietabel(van

maar liefst 37

_{pagina’s!).}

De

_tekeningen

van de auteur komen hierin

_goed

tothun recht.

Het_grootstedeelvanhet boek

_{(130 pagina’s)}

bestaat uit

soortbeschrijvingen.

Zeer

overzichtelijk,

meestal vier

soor-ten_per

_pagina.

Van desoortenis meestal één

_(soms

meer-dere) habitus foto weergegevenmetde Nederlandseen

wetenschappelijke

naam.De

beschrijving

is

_goed

gestruc-tureerd

(afmetingen, bondige beschrijving

somsmet

kleur-aanduiding,

habitat,voorkomeneneventuele

opmerkin-gen).

Het sterkste_puntvandit werk is de

bondige

en

toe-gankelijke schrijfstijl

vanDe

Bruyne,

wehebben talvan

beschrijvingen

met

plezier gelezen.

Onderscheidende ken-merkentussen

lastige

soorten

(Hydrobia- achtigen,

Spi-sula’s)

zijn

over het

algemeen

zeer

duidelijk

verwoord.

Eén vande

weinige

tekstuele omissies vormtde

verwij-zing

naarfoutieve

afbeeldingsnummers bij Spisula

soor-ten. De habitus foto’s

zijn

over het

algemeen

mooi,maar

missen wel detail.

_Specifieke

ornamentatie_waarnaar in

de tekst wordt_verwezen

_{(bv. bij}

Lucinella divaricata_en

Lepton

squamosum)

is niet of

_nauwelijks

te zien op de foto’s. Ook

_zijn

slotdetailsvan

tweekleppigen

veelal

on-voldoende zichtbaar. Tenslotte

_zijn

_er

_prachtige

foto’svan

zeenaaktslakken uit het Anemoon archief. Hier zou het

overigens

op

zijn plaats zijn

geweestde

_{fotograaf (afen)}

specifiek

tenoemen entebedanken,iets dat

klaarblijke-lijk

overhet hoofd is

_gezien.

Dan enkele

_{wetenschappelijke kanttekeningen.}

De

_Bruyne

houdt in het

_algemeen

moderne

_naamgeving

aan,al

wijkt

hij bij

enkele groepen daar vanaf(bv.

Hydrobia

ulvae in

plaats

van

Peringia ulvae, Hydrobia

ventrosa in

_plaats

van

Ventrosiaventrosa en

Hydrobia

neglecta

in

_plaats

van

acuta:Wilkeetal.,

2000).

Soms is het

vervangenvanoude

Deze

_uitgave

iseen

waardige

opvolger

van het

boekje

‘Schelpen

vinden enherkennen’van

Entrop (1972)

voor

de fauna vande Nederlandse kust in de ruime zin. Sinds

Entrop zijn

er wel

gidsen

verschenen over de mollusken

vande Nederlandsestranden,zoals de Boer & de

_Bruyne

(1991)

over de Friese Waddeneilandenen de

Bruyne

(1990)

over de Nederlandsemollusken, maargeen van

deze werken hadden de

simpele

aantrekkingskracht

die het werkvan

Entrop

endit nieuwe werkgemeen hebben;

duidelijke

opzet,

toegankelijke

teksten overhet

algemeen

mooie foto’s. De

_uiterlijke

schoonheid_van het werk is

mede het

_gevolg

vande

_weloverwogen

_opzetvande

Veld-gidsen

reeks vande

_{KNNV-uitgeverij,}

waarvandit

_boekje

alweer de twaalfde

_uitgave

is!

De nieuwe

_veldgids

behandelt de faunavande

zuidooste-lijke

Noordzeevande

_Belgische

kust totenmet

_Esjberg

inDenemarken,inclusief

_Helgoland.

Het_grootstedeelvan

dit

_gebied

wordt

_gekenmerkt

dooreenrelatiefarmefauna

ten

gevolge

vande relatief

zandige

en

modderige

zeebo-dems.

_Helgoland

iseen

uitzondering.

Ver inzee

gelegen

methard substraat

_gevormd

door

_dagzomende

_gesteenten is diteenunieknatuurreservaat waartalvan soorten

le-vendie

wij

niet of

_sporadisch

van onzekust kennen

(an-ders dan

_fossiel)

zoals

_bijvoorbeeld

de slakken Ansates

pellucida,

Puncturella noachina, Tectura

_virginea,

Cal-liostoma

_zizyphinum,

Gibbula cinerareaen

Raphitoma

linearis. Veldgids Schelpen R.H.de_{Bruyne (2004).} 224_pp. KNNV_Uitgeverij,Utrecht. ISBN 9050111408 Prijs €24,95

AFZETTINGEN WTKG26_(1), 2005 6

bekende_namenweleven wennen: Ansates

_pellucida

in

plaats

van Helcion

_pellucidum

enPseudamussium pe-lustrae in

_plaats

vanP.

_{septemradiatum.}

Het

_gebruik

van

denaamCerastodermalamarcki in

_plaats

van C.

_glaucum

kunnen we

gezien

recent moleculair onderzoek (Nikula

&Vainöla,

2003)

niet

_volgen:

de

_juiste

naam

lijkt

ons de

laatste! De

_verwijzing

naarhet voorkomenvan fossiele

Nucula sulcata in de Nederlandse

_ondergrond

_{berust op} oudere foutieve determinaties.

Ondanks deze kleine

_{kritiekpunten}

is de

_‘Veldgids

Schel-pen’

een

buitengewoon prettige

enhandzame

_uitgave.

Door

de

_bondigheid

en

toegankelijkheid

van de teksten zullen

liefhebbersvanalle niveauser mee uit devoetenkunnen,

enkunnen

_wij

de aanschafervan meerdanvanharte

aan-bevelen.

Literatuur

Boer, T. W. & R.H. de

_Bruyne,

1991.

_Schelpen

_van de

Friese Waddeneilanden-W.

Backhuys, Oegstgeest.

292

pp.

Bruyne,

R.H.de, 1990.

_Schelpen

vande Nederlandse kust

-KNNV

Uitgeverij,

Utrecht. 165 pp.

Entrop,

B.,1972.

_Schelpen

vindenenherkennen

_(3de

druk)

- Thieme &Cie,

Zutphen.

320 pp.

Nikula,R. & R.Vainöla,2003.

_{Phylogeography}

of Cera-stoderma

_{glaucum (Bivalvia:}

_Cardiidae)

across

Eu-rope: a

major

break in the Eastern Mediterranean

-Marine

_Biology,

143; 339-350.

Wilke,

T, E. Rolan & G. M. Davis, 2000. The mudsnail genus

Hydrobia

s.s. in the northern Atlantic and

wes-tern Mediterranean:a

phylogenetic hypothesis

-

Ma-rine

_Biology,

137: 827-833.

*Frank

_Wesselingh,

Naturalis,Postbus 9517,2300RA, Leiden, email:

_{[email protected]}