Wet slecht geld verdrijft goed geld geldt niet voor duurzame energie - Tieben5

UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam (https://dare.uva.nl)

UvA-DARE (Digital Academic Repository)

Wet slecht geld verdrijft goed geld geldt niet voor duurzame energie

Tieben, B.

Publication date 2018

Document Version Final published version

Link to publication

Citation for published version (APA):

Tieben, B. (null). (2018). Wet slecht geld verdrijft goed geld geldt niet voor duurzame energie., Energiepodium.nl. https://www.energiepodium.nl/artikel/wet-slecht-geld-verdrijft-goed-geld-geldt-niet-voor-duurzame-energie

General rights

It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons).

Disclaimer/Complaints regulations

If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: https://uba.uva.nl/en/contact, or a letter to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You will be contacted as soon as possible.

EnergiePodium

https://www.energiepodium.nl/artikel/wet-slecht-geld-verdrijft-goed-geld-geldt-niet-voor-duurzame-energie

Ook duurzame energie gehoorzaamt aan de wetten van de markt. Maar dan moeten die wetten wel juist worden toegepast. Een

beschouwing over hoe tegenstanders van de energietransitie het debat manipuleren met het verkeerd gebruik van de economische wetenschap.

Een van de oudste wetten uit de economie is de wet van Gresham, beter bekend via de sleutelzin ‘slecht geld verdrijft goed geld'. Deze wet stamt uit de vijftiende eeuw toen muntgeld van zilver of goud nog de standaard was en het ‘knippen' van munten een populair en

winstgevend tijdverdrijf. Geknipte munten wegen minder dan de stempelwaarde, maar kunnen in het economisch verkeer nog wel geruild worden tegen de stempelwaarde. De wet van Gresham leert dat deze slechte munten de niet geknipte ‘goede' munten uit de

circulatie verdrijven doordat mensen ze oppotten. Je zult op de markt maar een slechte munt retour krijgen voor jouw puntgave zilveren daalder.

Sinds de jaren zeventig weten we dat de kern van dit fenomeen informatie-ongelijkheid is. De wet van Gresham geldt voor alle goederen waarvan consumenten de kwaliteit niet goed kunnen beoordelen, maar waarvoor wel dezelfde marktprijs geldt.

Tweedehandsauto's zijn een klassiek voorbeeld. Weet u of die

prachtige BMW echt 10 jaar schadevrij heeft gereden? Nee natuurlijk. Dat weet alleen de verkoper. Slecht aanbod verdrijft daardoor de echt goede auto's van de tweedehandsmarkt, de markt voor ‘lemons'

zoals Amerikanen dat noemen. Econoom George Akerlof kreeg de Nobelprijs voor dit inzicht.

“Duurzame energie is duidelijk geen

‘lemon’ en dat is maar goed ook”

Werkt dit mechanisme ook in de energiemarkt? Klimaatsceptici, vooral van Amerikaanse origine, beweren dat de wet van Gresham opgaat voor duurzame energie. Het idee is simpel. Subsidies maken duurzame energie goedkoper dan fossiele energie. Dat is een

gewenst effect. Maar maatschappelijk gezien kan de omslag van

fossiel naar duurzaam een slechte zaak zijn, als de kosten hoger dan de baten zijn. En een weg terug is er niet. Als de kolencentrales

eenmaal dicht zijn, komen ze niet meer terug en zit de energiemarkt voor jaren vast aan de subsidiekraan. Zo verdrijft ‘slechte' energie ‘goede' energie.

Klopt dit argument? Er zijn twee redenen waarom duurzame energie geen ‘lemon' is. In de eerste plaats gaat de vergelijking met de wet van Gresham mank, omdat energie een homogeen product is. Een kWh stroom is een kWh stroom, waar je de stekker ook in het

stopcontact steekt. Geen verborgen verbreken onder de motorkap, als we de kans op stroomstoringen een moment terzijde leggen. Maar wacht even! Het emissieloos produceren van energie is toch ook een kwaliteitsaspect? Dat is waar, maar de reden waarom duurzaam fossiel verdringt is niet een verborgen kwaliteitsverschil, maar een zuiver prijseffect: subsidies duwen de kostprijs van

EnergiePodium

https://www.energiepodium.nl/artikel/wet-slecht-geld-verdrijft-goed-geld-geldt-niet-voor-duurzame-energie

en Akerlof.

Het tweede kritiekpunt betreft de interpretatie van goed en slecht. Deze interpretatie volgt uit het saldo van de maatschappelijke kosten en baten. De klimaatsceptici veronderstellen dat de kosten van

duurzame energie te laag worden ingeschat: men kijkt alleen naar het effect op de broeikasgasemissies. Maar maatschappelijke

kosten-batenanalyses (MKBA) van specifieke maatregelen voor verduurzaming van de energiehuishouding zijn zeker niet in alle gevallen negatief. Sterker: bij waardering van de vermeden

broeikasgasemissies tegen de waardes die gelden in een

tweegradenscenario zijn vrijwel alle MKBA's van duurzame energie positief met inbegrip van alle kosten. Deze studies leren ons dat duurzame energie positief bijdraagt aan de welvaart in een wereld waarin een krachtige internationale coalitie een ambitieuze

klimaatagenda nastreeft. In deze wereld is duurzame energie het goede product en fossiele energie het slechte product.

Was het maar waar dat duurzame energie fossiel van de markt verdrijft. Dat zou het duurzame beleid veel hoofdbrekens schelen. Duurzame energie is duidelijk geen ‘lemon' en dat is maar goed ook. Bert Tieben is methodoloog en expert energie & duurzaamheid bij SEO Economisch Onderzoek