Het sculpturale denken. De esthetica van Frans Hemsterhuis

(1)

UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam (http

s

://dare.uva.nl)

UvA-DARE (Digital Academic Repository)

Sonderen, P.C.

Publication date

2000

Link to publication

Citation for published version (APA):

Sonderen, P. C. (2000). Het sculpturale denken. De esthetica van Frans Hemsterhuis.

Uitgeverij Damon.

General rights

It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s)

and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open

content license (like Creative Commons).

Disclaimer/Complaints regulations

If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please

let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material

inaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: https://uba.uva.nl/en/contact, or a letter

to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You

will be contacted as soon as possible.

(2)

Lijstt van afbeeldingen

1.. Jean Tinguely en Eva Aeppli, Louise viens faire de la balancoire avec moi, 1990. Deel omslag van Francois Hemsterhuis,, Lettre sur la sculpture précédée de la Lettre sur une pierre antique, Paris 1991.

2.. Hemsterhuis, 'Kegel'. Lettre sur la sculpture. Gravure. 3.. Hemsterhuis, 'Griekse' vaas (A). Lettre sur la sculpture. Gravure. 4.. Hemsterhuis, 'Hollandse' vaas (B). Lettre sur la sculpture. Gravure.

5.. Hemsterhuis, Amforen 'A' en ' B ' . NachlaB Franz Caspar Bucholz 1759-1812; nr. 1142 (A 105 I). Staatsarchiv,, Munster. Krijt en pen.

6.. Goethe, Fortuna-altaar, Weimar.

7.. Hemsterhuis, titelvignet. Lettre sur la sculpture.

8.. 'Twee vazen': "Holbein (Radierung v. W. Hollar)" en "Wien, Schwarzenberggarten". In : Wölfflin, H.,, Kunstgeschichtliche Grundbegriffe, München 192 Is_{. Gravure en foto.}

9.. Hemsterhuis, 'Schrijvende hand'. In: [23-01-84] [Bd.7]. Pen.

10.. Jacobus Saly, Suite des Vases, nr. 22, 1746. [foto uit convoluut: Livres des Vases, z.p., z.j., Univer-siteitsbibliotheekk Universiteit van Amsterdam]. Gravure.

14.. Jacques Stella, Livre de Vases, Inventé par M Stella, Chevalier et peintre du Roy, a Paris aux galeries du Louvre

chezchez Claudine Stella, Avec privilege, Francoise Bouzonet, sculp., nr. 16, z.d. [foto uit convoluut: Livres des Vases,Vases, z.p., z.j., Universiteitsbibliotheek Universiteit van Amsterdam]. Gravure.

chezchez Claudine Stella, Avec privilege, Francoise Bouzonet, sculp., nr. 15, z.d. [foto uit convoluut: Livres des Vases,Vases, z.p., z.j., Universiteitsbibliotheek Universiteit van Amsterdam]. Gravure.

chezchez Claudine Stella, Avec privilege, Francoise Bouzonet, sculp, nr. 25, z.d. [foto uit convoluut: Livres des Vases,Vases, z.p., z.j., Universiteitsbibliotheek Universiteit van Amsterdam]. Gravure.

17.. Stephano della Bella, pagina uit: Raccoita di Varii Cappricii, Paris 1646. Gravure.

18.. John Flaxman, 'Twee schenkkannen met saters'. In: Tent. cat. John Flaxman, Mythologie und Industrie, (Kunsthallee Hamburg) 1979, p. 68. Basaltkeramiek.

19.. Jean-Baptiste Pierre, Sei Vasi, z.d. [ca. 1749]. [foto uit convoluut: Livres des Vases, z.p., z.j., Univer-siteitsbibliotheekk Universiteit van Amsterdam]. Gravure.

20.. Jean-Baptiste Pierre, Sei Vasi, z.d. [ca. 1749]. [foto uit convoluut: Livres des Vases, z.p., z.j., Univer-siteitsbibliotheekk Universiteit van Amsterdam]. Gravure.

(3)

21.. Edme Bouchardon, Premier Livre de Vases inventés par Edme Bouchardon, Sculpteur du Roy, Paris z.d. en

SecondSecond Livre de Vases etc., Paris z.d., nr. 2. [foto uit convoluut: Livres des Vases, z.p., z.j.,

Universiteitsbibliotheekk Universiteit van Amsterdam]. Gravure.

22.. Edme Bouchardon, Premier Livre de Vases inventés par Edme Bouchardon, Sculpteur du Roy, Paris z.d. en

SecondSecond Livre de Vases etc., Paris z.d., nr. 1 1 . [foto uit convoluut: Livres des Vases, z.p., z.j.,

Universiteitsbibliotheekk Universiteit van Amsterdam]. Gravure. 23.. Hemsterhuis, slotvignet. Lettre sur la sculpture. Gravure.

24.. 'Sculpteur travaillant a un vase', in: Mariette, P.J., Recueil des pierres gravies Du Cabinet du R.oy, Paris 1750.. Foto: Koninklijke Bibliotheek D e n Haag. Gravure.

25.. Hemsterhuis, 'Vrouw op een wolk'. Lettre sur la sculpture. Gravure.

26.. Lejugement de Paris. In: Plaaten der Antique en andere Gesneden Steenen van het Cabinet van Brunswyk. (manuscript).. Foto: Algemeen Rijksarchief Den Haag, inv. code: Vosmaer 2.21.271, inv.nr.: 77. Gravure. 27.. Belleza/'schoonheid, in: Ripa, C., Iconobgia of uytbeeidinghe des verstands... uyt het Italiaens vertaelt door D.

PieterszPietersz Pers, Amstelredam 1644. [facsimile ed., introd. Becker, J., Soest 1971]. Gravure.

28.. Beauté céleste, in: Ripa, C., Iconologie ou, explication nouvelle de plusieurs images... moralisées par I. Baudoin, Pariss 1644. [reprint N e w York/London 1976]. Gravure.

29.. Horographie, in: Ripa, C., Iconologie ou, explication nouvelle de plusieurs images.. .moralisées par I. Baudoin, Pariss 1644. [reprint N e w York/London 1976]. Gravure.

30.. Imagination, in: Ripa, C., Iconologie ou, explication nouvelle de plusieurs images...moralisées par I. Baudoin, Pariss 1644. [reprint N e w York/London 1976]. Gravure.

31.. William Hogarth, 'plate 1', in: Hogarth, W., The analysis of Beauty. Written with a view affixing the

fluc-tuatingtuating Ideas of Taste, London MDCCLIII. Gravure.

32.. Jean Baptiste Greuze, Watelet, olieverf op doek, 1765. Foto: Reunion des Musées nationaux. 33.. Johann Zoffany, De Tribuna in de Uffizi, olieverf op doek, 1772-1777, Buckingham Palace. 34.. Hemsterhuis, 'Adelaar'. Aristée ou de la Divinité. Gravure.

35.. Hemsterhuis, 'VOC-penning'. Gesneden door J.H. Schepp. Foto: Tent. cat. Edele eenvoud.

Neoclassi-cismecisme in Nederland 1765-1800, Zwolle (Frans Halsmuseum en Teylers Museum te Haarlem) 1989.

36.. Petrus Camper. 'Gezichtsprofielen van staartaap, orang-oetang, neger, Kalmuk en Europeaan. Vooraanzichtenn van orang-oetang, neger, Kalmuk, Europeaan en Griekse k o p . ' In: Camper, P.,

VerhandelingVerhandeling van Petrus Camper, over het natuurlijk verschil der wezenstrekken in menschen van onderscheiden landaartlandaart en ouderdom; over het schoon in antyke beelden en gesneedene steenen. Gevolgd door een voorstel van eene nieuwenieuwe manier om hoofden van allerleye menschen met zekerheid te tekenen. Naa des schrijvers dood uitgegeeven doordoor zijnen zoon Adriaan Gilles Camper, Utrecht M D C C X L I . Gravure.

37.. Joseph Wright of Derby, Corinthian Maiden. 1782-84. Olieverf op doek. Paul Mellon Collection. 38.. 'Kallimachos vindt het Korintische kapiteel uit'. In: Chambray, R . Fréart de, Paraltèle de I'architecture

antiqueantique avec la moderne, Paris 1650. Gravure.

39.. Hemsterhuis, 'Gezichtsprofielen'. [27/29-03-85] [Bd.8]. Pen. 40.. Hemsterhuis, 'Gezichtsprofiel'. [27/29-03-85] [Bd.8]. Pen.

41.. Hemsterhuis, 'Diotima als Pallas Athene'. Krijt. Westtalisches Landesmuseum, Munster.

42.. Hemsterhuis, 'De afstand van het oog ten opzichte van het na te tekenen object'. [27-12-84] [Bd.7]. 43.. Jacques-Louis David, Eed der Horatiërs, 1784-85. Olieverf op doek. Musée du Louvre, Paris. 44.. Alexander Cozens, Simple beauty. In: Cozens, A., Principles of Beauty Relative to the Human Head, London

1778,, plate 1. Gravure.

(4)

45.. John Flaxman, Venus accompagnée des Amours et de I'Harmonie. In: L'oeuvre des jours et la theogonie d'Hésiode,

composescomposes et dessinés par John Flaxman et graves par At" Soyer, Paris 1821.

46.. Hemsterhuis, 'Venus en Zeus'. [20-08-80] Foto: Rijksprentenkabinet, Amsterdam. Inv.doc.&obj. 1986:2.. Pen.

47.. Hemsterhuis, 'Prometheus'. [12-03-1780] [131 Kaps.19]. Pen.

48.. Humbert de Superville, 'Drie grondstemmingen'. In: Superville, D.P.G.H. de, Essai sur les signes

incon-ditionnelsditionnels dans 1'Art, Leyde 1827-1839. Gravure.

49.. Humbert de Superville, 'Gotische en Chinese bouwkunst'. In: Superville, D.P.G.H. de, Essai sur les

signessignes inconditionnels dans I'Art, Leyde 1827-1839. Gravure.

50.. Humbert de Superville, 'Frans Hemsterhuis'. Foto: Prentenkabinet van Rijksuniversiteit Leiden. Inv.nr. PKK 1243. Houtskool en krijt.

51.. Humbert de Superville, 'Laocoön'. Foto: Prentenkabinet van Rijksuniversiteit Leiden, Inv.nr. PK 561. Zwartee inkt met penseel en potlood.

52.. Carlo Cignani, Jozef en de vrouw van Potifar. Olieverf op doek. Staatliche Kunstsammlungen Dresden, 53.. Hemsterhuis, 'Vliegende tempelballon'. [11-12-83] [Bd.6] Pen.

54.. Hemsterhuis, 'Tekening van dithyrambische camee'. [28-02-86] [Bd.9] Pen. 55.. Antonio Canova, Venus en Psyche. 1787-1793. Marmer.

56.. A. Hemsterhuis, Model voor het Boerhaave-monument. Ca. 1762. Model. Museum de Lakenhal (Leiden). Foto:: Tent. cat. Edele eenvoud. Neo-classicisme in Nederland 1765-1800, Zwolle (Frans Halsmuseum en Teylerss Museum te Haarlem) 1989,

B.. Hemsterhuis, Boerhaave-monument (detail), Pieterskerk Leiden. Ca. 1762. Marmer. Uitgevoerd door Anthonyy Wapperon met hulp van Ludovicus de Grave en Anthonie Lannoy.

57.. James Gibbs, 'Vaasontwerpen'. In: Gibbs, J., A book of architecture containing designs of buildings and

orna-ments,ments, London 1739, plate 138/139 (detail).

58.. James Gibbs, 'Vaasontwerpen'. In: Gibbs, J., A book of architecture containing designs of buildings and

orna-ments,ments, London, 1739, plate 140 (detail).