Bedrijfseconomische aspecten van het bijbelichten van de lelie "Enchantment"

C.O.N, de Vroomen L.A.J.M. van de Rotten

Bedrijfseconomische aspecten van het bijbelichten van de lelie "Enchantment" Mededelingen no. 153

L

Oktober 1976 -

2

7 £

DE

"

H

"° «

1 5 3 - 7 DÎC. Î376

* BIBUOIHEEK »

Landbouw-Economisch Instituut, afdeling Tuinbouw Laboratorium voor Bloembollenonderzoek

INHOUD

Biz.

1. INLEIDING 5 2. UITGANGSPUNTEN VOOR DE BEREKENINGEN 7

3. KOSTENASPECTEN 8 4. OPBRENGSTASPECTEN 10 5. RESULTAAT 12 6. DISCUSSIE 13 7. SAMENVATTING 14 8. LITERATUUR 15 BIJLAGEN 17 t/m 24

1. INLEIDING

Bijbelichting van de lelie "Enchantment" wordt toegepast om de produktie van bloemen van goede kwaliteit in de lichtarme win-termaanden mogelijk te maken.

In de wintermaanden is de hoeveelheid daglicht te gering om de teelt van "Enchantment" zonder meer te doen slagen. Als gevolg van de geringe lichthoeveelheid is niet alleen de kwaliteit van de bloemen slecht, doch bovendien komen niet alle bloemknoppen tot ontwikkeling; ze vallen voor een deel af, of verdrogen aan de plant. In het gehele proces speelt vooral de duur van de belich-ting een rol, doch ook de lichtintensiteit en de kastemperatuur zijn van invloed. Als de bloemknoppen een lengte hebben van 0,5 tot 1 cm worden ze gevoelig voor afstoting. Dit is het geval als de eerste knoppen goed zichtbaar zijn in de top van de plant.

"Enchantment" maakt verschillende bloemen op eenzelfde steel, waar-van de bovenste bloemen het laatst worden aangelegd; deze zijn dan ook op een later tijdstip gevoelig voor afstoting. Het is daarom dat men gedurende de laatste 4 weken continu moet belichten.

De teelt kan zowel in de volle grond van de kas met een ver-plaatsbare installatie, als in kisten die onder een permanente installatie worden geplaatst, worden bedreven. De eerste methode is kapitaalsintensiever, de tweede arbeidsintensiever van aard. Voor welke methode men kiest is afhankelijk van de situatie op het bedrijf.

Om een gelijkmatige spreiding van het licht te verkrijgen, worden de installaties bewegend gemaakt. Hierbij laat men de ge-hele installatie periodiek (eens per uur) over een afstand van

1,70 m heen en weer bewegen. Om dezelfde reden moeten er aan de

zijkant van de belichtingsinstallatie ook enkele lampen meer wor-den gehangen dan in het midwor-den. Men gebruikt in hoofdzaak hoge-druk-natrium lampen (SON/T) van 400 watt, welke op een hoogte van 2,50 m, in de breedte op 2,50 m en in de lengte op 3,25-3,50 m

worden opgehangen (3,30 m in de beweegriohting). Per lamp kan op deze wijze 8,50 m2 worden belicht.

De bollen vereisen geen speciale behandeling, wel wordt er in het algemeen een wat grotere bol (maat 12/14 cm of groter)

ge-bruikt. Men plant 70-80 bollen per m2 kasoppervlakte netto, ter-wijl de teelt plaatsvindt bij een kastemperatuur van 15°C in het begin, via 18°C oplopend tot 20°C aan het einde van de teelt.

In de loop van 1975 is op een toenemend aantal bedrijven een

belichtingsinstallatie geïnstalleerd. Door het goede prijspeil in de wintermaanden tesamen met het feit dat de jaarrond teelt een

betere spreiding van de arbeidsbehoefte over het jaar geeft, is er veel belangstelling onder telers om dit gewas in de winter-maanden aan te voeren, desnoods zelfs zonder belichting en met veel

risico's van knopval. De aanvoer in de wintermaanden van dit pro-dukt vertoont de laatste jaren dan ook een spectaculaire stijging

(tabel 1.1). De totale oppervlakte belichte lelies wordt thans ge-schat op ongeveer 2 ha.

Tabel 1.1 Ontwikkeling van de aanvoer van de lelie "Enchantment" op de veilingen te Aal in de jaren V.B.A. Aalsmeer november december j anuari februari maart Flora Rijnsburg 1) november december j anuari februari maart C.C.W.S. Honselersdijk november december j anuari februari maart

smeer, Rijnsburg en Honselersdijk 1973 t/m 1976 (aantal 1973 4.530 2.020 115.810 5.200 16.360 422.550 1973/74 198.660 36.560 13.630 17.760 119.580 446.570 32.610 5.070 13.120 472.250 takken) 1974/75 596.450 75.370 31.560 59.030 414.950 1.287.150 186.480 25.760 25.770 455.060 57.990 413.610 1.615.135 1975/76 545.130 152.742 40.192 201.123 360.300 1.918.770 188.020 49.968 121.780 339.290 1.659.075 608.430 144.050 363.530 1.502.710 1) Overwegend "Enchantment", echter ook overige lelies.

Door het Laboratorium voor Bloembollenonder zoek, waar het onder-zoek de ontwikkeling van de teeltwijze onder kunstlicht heeft mogelijk gemaakt, is een praktijkmededeling 1) over de belichte teelt van "Enchantment" uitgegeven.

Mede op basis van de teelttechnische gegevens, die hierin voorkomen, is getracht een bedrijfseconomisch inzicht in de kosten en de opbrengstenstructuur van deze teelt te verkrijgen.

Begroting van de kosten van belichting alleen geeft geen vol-doende inzicht in deze materie, omdat er behalve in kosten van de belichting, t.o.v. de onbelichte teelt verschillen in bolkosten en verwarmingskosten voorkomen. Nog belangrijker is evenwel het ver-anderde aanvoerpatroon dat door de belichting ontstaat. Derhalve is een vergelijking gemaakt tussen een tweetal teeltplannen op ba-sis van jaarrondteelt van "Enchantment" (bijlage 1), één zonder be-lichting en ëën met bebe-lichting. Van beide teeltplannen zijn de to-tale kosten en de opbrengsten begroot, zodat de winstgevendheid van beide plannen met elkaar kan worden vergeleken.

2. UITGANGSPUNTEN VOOR DE BEREKENINGEN

Voor de berekeningen is van de volgende veronderstellingen uitgegaan:

a. De duurzame produktiemiddelen zijn begroot voor een op de

teelt van snijbloemen gespecialiseerd glasbedrijf van 6.000m2. b. Verondersteld is dat hiervan Î.500 m2 voor de teelt van

le-lies met of zonder belichting wordt gebruikt. De benodigde energie wordt van het lichtnet betrokken of wordt met behulp van een generator opgewekt. Voor beide alternatieven is een berekening opgesteld.

c. Geen rekening is gehouden met het totale teeltplan op dit bedrijf, en met het arbeidsaanbod of de benutting ervan. Ver-ondersteld is, dat de verschillen in arbeidsbehoefte van de lelieteelt gedurende het teeltjaar door andere werkzaamheden worden gecompenseerd. Er is dus geen verlet toegerekend, noch

is er rekening gehouden met eventueel voorkomende overuren die op basis van een ander tarief worden beloond.

d. Voor de technische en teelttechnische gegevens wordt naar de hiervoorgenoemde praktijkmededeling verwezen.

e. De berekeningen zijn gebaseerd op prijzen van eind 1975 be-gin 1976 (inclusief BTW). Behoudens het vastrecht is voor electra betrokken van het energiebedrijf ƒ 0,1316 per Kwatt berekend (gewogen gemiddelde per Kwatt per week bij continu-afname. Per energiebedrijf kunnen echter zeer grote verschil-len voorkomen). Voor gas is het tarief aangehouden van groot-verbruikers, die in totaal niet meer dan 1 miljoen m3 afne-men, n.l. ƒ 0,10771 per m3.

Investeringen

Of er wel of geen belichting wordt toegepast heeft in prin-cipe geen invloed op de algemene bedrij fsuitrusting van een bloe-misterijbedrij f. De investeringen daarvoor zijn geraamd op ca.

ƒ 105,- per m2 kas (zie bijlage 2 ) .

Hierboven komen nog de investeringen voor de belichtingsin-stallatie. Deze bedragen bij aansluiting op het energienet ƒ 42,-per m2 kas (bijlage 3); wordt echter op eigen bedrijf stroom op-gewekt met behulp van een gasgenerator dan bedragen de investering-en ƒ 69,- per m2 kas (bijlage 4 ) . Voor aansluiting op het lichtnet voor het genoemde bedrag geldt wel als voorwaarde dat aan de grens van het bedrijf een kabelaansluiting van voldoende sterkte aanwe-zig is om het gevraagde vermogen te kunnen leveren. Evenzo geldt dit voor de gasaansluiting, waarvan verondersteld is dat deze op het bedrijf aanwezig is. Zijn deze aansluitingen niet voorhanden, dan moet men met aanzienlijk hogere investeringen rekenen.

3. KOSTENASPECTEN

In tabel 3.1 is een samenvatting gegeven van de produktiekos-ten van de teelt van lelies, voor een onbelichte teelt en de beide belichte teelten. Voor een specificatie van de berekeningen wordt verwezen naar de bijlagen. Ter toelichting op de diverse kosten-componenten en de voorkomende verschillen nog het volgende:

Jaarkosten duurzame produktiemiddelen; hieronder zijn begre-pen:

de jaarlijkse kosten aan rente, afschrijving en onderhoud van de normale bedrij fsuitrusting van het bedrijf, dus van de kas, de verwarmingsapparatuur, kosten van grond en gebouwen e.d.

(bijlage 2 ) .

Jaarkosten belichtingsinstallatie; hiertoe behoren de jaar-lijkse kosten van rente, afschrijving en onderhoud van deze installaties, (bijlage 3 en 4 ) .

Teeltkosten. Met uitzondering van de kosten van verwarming en belichting worden de verschillen vooral bepaald door de op-plantverschillen als gevolg van aantal bollen en bolmaat

(bijlage 5 ) , en de arbeidskosten.

De verwarmingskosten zijn het hoogst bij de teelt met aan-sluiting op het lichtnet. Het verschil met de teelt met eigen stroomvoorziening wordt veroorzaakt doordat van de gasgenera-tor een deel van de koelwarmte kan worden teruggevoerd naar de kas, waardoor ongeveer ƒ 1.500,- op gas kan worden bespaard. Bij de normale teelt zijn de verwarmingskosten lager doordat bij minder hoge temperaturen wordt geteeld (bijlagen 6 en 7 ) .

(Als gevolg van de lagere lichtintensiteit heeft opvoering van de temperatuur geen zin).

De kosten voor de energie van de belichting zijn bij afname van het electriciteitsnet belangrijk hoger (ƒ 8.400,- per jaar) dan bij opwekking met behulp van een gasgenerator. Dit verschil wordt evenwel voor een belangrijk deel gecompenseerd doordat de jaarkosten van een belichtingsinstallatie met ei-gen stroomvoorziening belangrijk hoger zijn (ƒ 6.250,-). De verwarmingskosten zijn bepaald aan het verschil tussen de kastemperatuur en de gemiddelde buitentemperatuur, met 15%

toeslag voor ventilatie- en windverliezen. Geen rekening is gehouden /met de invloed van een stralingswarmte van lam-pen en zonlicht. De lamlam-pen hebben een levensduur van omstreeks 6.000 uur. Bij een gebruik volgens de teeltplannen komt dit neer op een gemiddelde levensduur van 2,2 jaar; men verwacht dat daarna de lichtopbrengst zodanig afneemt, dat de

lampen moeten worden vervangen. Derhalve wordt op de lampen 40% per jaar afgeschreven (bijlage 3 en 4 ) . Voor een

specifi-catie van de kosten aan arbeid en overige teeltkosten wordt verwezen naar bijlage 8.

- Afleverings- en algemene kosten. De verschillen bij deze kos-tenposten zijn een gevolg van verschil in aantal geoogste bloemen (bijlage 9 ) .

De totale kosten per m2 over de gehele teeltcyclus zijn voor de belichte teelten ongeveer gelijk en zijn begroot op ƒ 146,- bij een stroomvoorziening met behulp van een gasgenerator en op ƒ 149,-bij aansluiting op het lichtnet. Bij een teeltwijze zonder belich-ting bedragen de kosten over het gehele teeltjaar ƒ 90,- hetgeen ƒ 56,- resp. ƒ59,- lager is dan bij de belichte teelt.

Tabel 3.1 Overzicht van de kosten van de jaarrondteelt van "Enchantment" op 1.500 m2 (afgerond op ƒ 10,-)

Normale Belichte teelt Belichte teelt teelt met eigen met aansluiting zonder stroomvoor- op het energie-belich- ziening d.m.v. net

ting gasgenerator Duurzame prod.middelen jaark.norm.bedr.uitrusting jaark.belichtingsinstall. Teeltkosten plantmat.incl.behan. verwarming (gas) belichtingskos. d.m.v.: - energiebedrijf - gasgenerator bemesting + bestr.midd.

grondontsm. (stomen loonw. ) arbeid

Af lev.- en algemene kosten verpakk.mat. en fusthuur

arbeid veilingrijden brandstof veilingrijden algemene kosten

lopende rente

kosten per m2 per jaar

15.240 — 65.660 8.190 -3.650 3.450 31.500 2.450 600 160 3.,350 1.280 135.530 90,™ 15.240 16.130 110.150 12.670 -4.450 4.530 3.450 43.100 3.550 1.000 160 3.050 2.040 219.520 146,— 15.240 9.880 110.150 14.220 12.850 -4.530 3.450 43.100 3.550 1.000 160 3.350 2.150 223.630 149,—

4. OPBRENGSTASPECTEN

Naast hogere kosten geeft de belichte teelt t.o.v. de niet belichte teelt een belangrijk opbrengstvoordeel. Bij de niet

be-lichte teelt kan de eerste bloei van goede kwaliteit eind maart worden verwacht, daarna loopt de bloei door tot eind november be-gin december. In de maanden januari en februari kan geen goede kwaliteit met deze teelt worden verkregen. Bij de belichte teelt kan gedurende het gehele jaar prima kwaliteit worden geproduceerd, zodat van een echte jaarrondteelt kan worden gesproken. Behalve door produktie over alle maanden van het jaar, wordt de totale stuksproduktie van de belichte teelt ook nog verhoogd doordat de plantdichtheid in de lichtarme maanden onder kunstlicht aanzien-lijk hoger is dan bij de niet belichte teelt. Als gevolg hiervan bedraagt de stuksproduktie (zie tabel 4.1) bij de belichte teelt over het gehele jaar ongeveer 355.000 stuks en van de niet be-lichte teelt 245.500 stuks. Waardeert men deze opbrengsten tegen

de gemiddelde veilingprijs per maand, dan is de geldopbrengst bij de belichte teelt f 172,- per m2 en voor de niet belichte teelt ƒ 73,- per m2, zodat een voordelig opbrengstverschil van f 99,-per m2 99,-per jaar kan worden begroot, op basis van de veilingprijzen in 1974 van de V.B.A. 1). Op basis van de veilingprijzen in 1975 kunnen de geldopbrengsten op ƒ 150,- resp. ƒ 75 ,- worden berekend, met dus een voordelig verschil voor de belichte teelt van ƒ 75 ,-per m2.

Bij de opbrengstbepaling is overigens nog geen rekening ge-houden met het feit dat de belichte teelt in de wintermaaanden een aanzienlijk beter produkt levert, zodat mag worden verwacht dat de gemiddelde prijs voor dit produkt boven de gemiddelde vei-lingprijs uitkomt. De verschillen worden daardoor nog groter ten gunste van de belichte teelt.

1) Van andere veilingen dan de V.B.A. zijn geen opbrengstprijzen van "Enchantment" beschikbaar.

a r*. u CO c

2 s>

<t to 1^ ß ON (U rH 3 00 i n - r » c o e o i n N c o c o m * i o — — o o o o o o o o o — CD a> •u a) •u o h» IT» CO •* <r c o CO — — o o o o o o o o o o CO C0 AS % O O m • — h eu a . ß eu 4 J CO 00 ß eu n . o P. o cu 73 c cd > 00 e •H e CU Ai 0) u <u PQ 4-1 CU •rH c <u • H 4-> 4-1 i - I (U cu 4 J cu 4-1 AS . a a •o o u Fu cu • r l 4 J O • H r - l <u ,o 4-1 r - l cu cu 4 J cu 4-1 A$ Ä 3 TJ O U Pu u •H T - l cu •o *o c co Ai 3 4J _{0 )} m Ai 3 4-1 CO s * I - l cu ,n o) H »-I <u o > e cd <: o o o o o o o o o 0 0 — vO CO vO s t » - © CM i n rs. CM — o oo r^ oo c o | • » | • • • • • • • v O O • * l ^ \ 0 < f - • * O» — sfr lO N f O N CN —» O f » !->. CO CO O CM »—• <T CM O O CM CM s * O CO r*. r^ CM o o\ co m CM o VO Q > O s * 00 O m VO O o r » vo CO CT» s * sT s * s t CM _<* C S r» «—•« o si-s t \o CO O CM •"" sl-CM O m ao s j -co u cd cd o) u cd 3 W H r l r l - r l cd u •

1 8

-co cu

3-8

M <U CU û S eu A xt co <u ,£> B B • H »H 3 4J O 0) CU G r-l 00 O, 4-1 > O a 3 3 CU AS O CU • n - n cd co O ß "O ß cu

I

4-> cd <d o 4J

1

M cu p. ß CU l-l cd cd cu cu 4-1 cu r-l cu , ß CU 0 0 0) . e u cu > o f - i cu o. 4-> 00 00 ß cu n x> Cu o CU •o l - l CU •o •rl

§

00 cu

'S

cu Ai CU u 4 J r - l Q) CU 4-1 CU 4 J Ä O •H r - l CU CQ m r^ o\ «-^ <* r~ o\ *" CO CTi vO l ^ O N O CM m ß eu T j i-H 3 ß <u ß cu 4 J ( 0 O O . AS o AS u cu > o 00 4J ß 3 U 00 ß •H i-H • r l 0) > • • «M

g

m •« • r i • H M n <; pq CO 00 ß CU Vi . O O . o I o 4J 4J (U 53 11

RESULTAAT

Het resultaat van de verschillende teeltwijzen van bloemen van "Enchantment" kan uit de voorgaande gegevens niet zonder meer worden bepaald door de berekende kosten en opbrengsten van elkaar af te trekken. Bij de huidige economische situatie treden in korte tijd aanzienlijke prijsveranderingen op. Dit is vooral het geval geweest met de kosten van brandstof en de loonkosten. Als gevolg hiervan zijn de kosten, die namelijk het meest recent zijn begroot, te hoog t.o.v. de opbrengsten, die over de jaren 1974 en 1975 zijn berekend. Daarnaast zijn de opbrengsten begroot tegen de gemiddel-de prijzen van één veiling, waarbij geen rekening kon worgemiddel-den ge-houden met de specifiek betere kwaliteit van het belichte produkt. Toch kan uit vergelijking van de verschillen in opbrengst en de

begrote kostenverschillen tussen de belichte en niet belichte teelt worden vastgesteld dat de extra kosten ruimschoots zijn goedge-maakt door de extra opbrengsten.

6. DISCUSSIE

1. Bij de niet belichte teelt is slechts éen teeltschema in be-schouwing genomen. In de praktijk komen teeltcombinaties voor met bijv. tulpen in de wintermaanden of met freesia's. Het is mogelijk dat deze combinaties beter renderen. Dit vormt een object voor nader onderzoek.

2. Gezien de hoge investeringen in de belichtingsapparatuur is een goed prijsniveau op middellange termijn noodzakelijk. Mocht deze prijsverwachting tegenvallen, dan is het noodza-kelijk de gehanteerde afschrijvingstermijn te verkorten, waardoor de winstgevendheid terugloopt. Voor meer inzicht in deze zaken is het gewenst ook kennis te hebben van de prijs-elasticiteit/flexibiliteit van de vraag/aanbod van dit pro-dukt.

3. De belichte teelt ondervindt in de toekomst concurrentie van mogelijke nieuwe teelttechnische ontwikkelingen. Er wordt momenteel gezocht naar preparatiemethoden van bollen, waar-door ook zonder kunstlicht in de winter een produkt van goede kwaliteit kan worden verkregen. Ook zijn er telers die bollen naar Zuid-Europa verzenden, of naar andere gebieden waar tij-dens onze donkere periode over betere lichtomstandigheden kan worden beschikt. Nadat de bollen aldaar in bloei zijn gebracht, worden de bloemen vervolgens weer in Nederland geïmporteerd. Van belang is het dan ook, zo mogelijk inzicht te verkrijgen in de produktiekosten van op deze wijze in de wintermaanden aangevoerde bloemen van "Enchantment". Met name zullen de transportkosten en -mogelijkheden hierbij een belangrijke invloed hebben. Tot nu toe ziet het er echter niet naar uit dat langs deze wegen vergelijkbare kwaliteit gedurende de ge-hele winterperiode kan worden verkregen.

7. SAMENVATTING

1. De teelt van leliebloemen van "Enchantment" onder kunstlicht, geeft bij vergelijking met een onbelichte teelt op jaarrond-basis omstreeks ƒ 56,- tot ƒ 59,- per m2 hogere produktiekos-ten. De investeringen per m2 zijn ƒ 42,- resp. ƒ 69,- hoger, afhankelijk van de wijze van stroomverkrijging (prijspeil eind 1975 - begin 1976).

2. De produktiecapaciteit neemt toe van 164 tot 236 bloemen per m2, waarbij bovendien verschuiving van het aanvoerpatroon naar de wintermaanden optreedt.

3. De verschuiving in het aanvoerpatroon en de hogere produktie per m2 bij de belichte teelt geeft een meeropbrengst van om-streeks ƒ 99,- per m2 op basis van de gemiddelde veiling-prijzen in 1974 (van de V.B.A.) en van ƒ75 ,- op basis van de prijzen in 1975.

4. Vergelijking van de kosten- en opbrengstbegrotingen kan we-gens verschillen in basisjaar, niet zonder meer plaatsvinden. Wel kan worden geconcludeerd dat de extra kosten van de

be-lichte teelt t.o.v. de niet bebe-lichte teelt, ruimschoots door de hogere opbrengsten kunnen worden overtroffen.

5. Om een uitspraak te doen over de mogelijkheden voor deze teelt op langere termijn is meer inzicht noodzakelijk in de prijselasticiteit/-flexibiliteit van de vraag/aanbod van dit produkt.

LITERATUUR Bakker, J., 1973 Boontjes, J., 1971 Boontjes, J., 1974 Durieux, A.J.B. 1976 Schenk, P.C., 1974

Teeltvoorwaarden bij vroege, zeer vroege en late trek van kaslelie.

Bloembollencultuur, no. 84.

Vervroegen en vertragen van de bloei bij lelies.

Bloembollencultuur, no. 39.

Licht is beslissende factor bij vroegste bloei.

Bloembollencultuur, 84 (1974) 41 : 996-997. Bijbelichting van de lelie "Enchantment" tijdens de teelt in de wintermaanden. Praktijkmededeling LBO Lisse no. 46. Teelt van leliebloemen in lichtarme peri-ode.

Vakblad voor de Bloemisterij, 29 (1974) 17 : 20-21.

Huijs, P.G., 1975 Perspectieven voor "total energy" en warm-tepompen in de glastuinbouw. IMAG, publi-katie 14.

8 _ - • T o o 8 A

1

I H 8 -ON O l

1

(te f * 00 o co 4J - I 5 H s - - » H S 3 H 8 H & H 8 3 3 H. "•-M c i « • » • • . S J . 4J — c 0 -s G* a-J<

5

17

co cd i-i 00 es

a

o o o • v O

S

> «4-1 M T) cu X> • l - l • l - l u 0) 4-> co •I-I

§

o e 01 01 u o o > e ai r-4 0) •o •o •H

a

<u • l - l 4 J 3 •o o )-l o. N u 3 3 T3 e > e ai 4-1 co o ca cd e ai e (U 6 0 e •I-I M CU 4 J co cu % ai 00 cd •I-I pq • o 3 o u cu •o Xi u co cu 4-> e cu PÜ B-S Xi o co 0 0 e • l - l CU 4-1 co cu % 00 ö Xi u m o o • «M NO CTi CM • "™ en v O CM • cr> m co co • r«. v O CM • CO co • ~™ • * 00 • CM vO CO CO 0 0 CM v O • CM oo co en m CM r». — co CM — <t - Ol <f N — CO O CM O O — CO r>» m o\ 0 0 •-* CO < f r^ co co v O >—• O O «Ti o m — co o o m o «3-m 0 0 oo CM v O vr CM O r». CM — •— CM m CN r-o co v O m co o v O co CO O O O CO — VO CM 0 0 CTi CM CM en m — co m CO — o o 0 0 •* m «* co o <r o\ 0 0 CM r«. -a-r«. ^^ -* m m o CO s * v O CM — m v O CM «* CM c o c o < t r>» * -— CTi • * « ï Cfi CM — CM — CO co CM o o 4 * o CO VO O CO u i CO O vO _m o o CM — u-i CM i / l s t O o o o 0 0 o o oo o o o v O o\ o o m oo f -o o v O o o v O CO o CM r^ o o o CM CM O o m o v O m o o o o o o o o o o CM vo oo m co m m co c7\ cd Xi *— / - s 8-S « I M CO v - > • d C O u 00 cu oo cd e • H cd u •o i o 4-1 cu x> c + cu co 00 co C cd •H X •O u cu cd * d Xi u ö CU - r l > «4-1 - Ö M cd CU o . CU u • A CU 4 J * d cd ö I - I cd t~* u cd x i 4-> M + Pi • i - I CU <U + o _M r - l 0 0 CU 0 0 4 J Ö 0) o) A! a e cu N M • H CU 3 - H X I C co cd 00 X ! G o • H CU

ea>

cd G

is

CU O . > o u 3 3 X i O co + co • r l 3 Xi i - l CU 4-> CU ^

9

—* CO r - l CU O r - l CU O M M <t) T3 • r - l O - r H cd cd M + O <* • •> > VO r - l cd co 0 0 cd cu M 00 cu •H 4J + cd r - l 4 J r - l Cd

5 1

CO O e 4-> •H 3 co cd 00 c + • l - l e oo 4J 0 0 T 4 0) - 0 M - r ^ cu ai r O r - l co

t

O o. M-l r-4 cd X! • *i. • Xi u CU X I S co O CO 0 0 ' H (3 • i - I 4-J X! O 3 r - l 4 J Q O 4-t 3 cd c 01 0 0 ö •1-4 T l • H CU >M r - l - r - ï • H CU U X! "O O CU CO X> 'M U r - l 4 J CU O CU <J) j r r - l CU CU 00 Pu cd X! O CO •o cu cu M cu 0 0 e • H cu l - l X cu e • H X! ü

I

co • l - l cd u >4-l 00 e • H •o • H cu r-4 u CU 4 J cd > CO 3 X I 4 J X! O cd M > r - l cd cd 4 J o H v O cn Os 3 O

•s

• l - l 3 4 J CO cd r-i ü ai x) V I o o > o w—« r^ • en CM v O g y Ü

a

a

01 •o cd > co • l - l 09 cd X i Cu o in cy« •o CU C u co • H PM 18

Cd to o H 3 O u c o co

'S

eu 4-> C eu I N ci • H 43 o co *4-l \< 00 e • H eu u CO eu > e 00 e • I - I > • i - i • I - I u 43 o co CJi CTi m vO cr\ i*» - * m m o <t — • • • • « n ( O -o i n CN i n co oo co o CTi — 0 0 co — O » vO CN CO v O « - M \ D ^* CN CO r^ CN CO oo r^ co CN -* VO SO vO _o vO O l>» VO sr r~. m -* co m CT« r>> r-o o o O i CN CN o\ CN v O 00 e •1-4 4-1 H ' H O 3 O r - l > CO a ö « CU CO 4 J C0 CU o u 44 <u u u CU o CU u X M « r - l 1-1 cfl u co c • H co 00 e •r-l 4 J 43 o • H 1-1 cu 4 3 • " N •—* e cu f>

I

r - l i - I • i - I CO u 4-1 ^ O G. CO C cO U 4-1 C M

s

o o m u o o > o 4-1 cd u CU c cu 00 co cd 00 <u •I-I cd u co ö •1-1 co OO e • I - I 44 43 O •r-l r-l cu 43 13 cu cu e cd > <3 cu 4-1 co o . M K CO cd (3 cu (3 cu 00 (3 • H H CU 44 CO CU

S

0) 00 cd • I - I m «a-co r». o\ t** v O CO m -<r >* CO vO l O "" •"* m CN ~™ vO O oo o m <M IT» 0 0 CO CO CO O < f O vO — — vO • • • CO CM CO o V - 4 CO •-• CN CO f ^ CM CO oo r*. CO VO CO CO vO I-» vO O vO O r<» m o O m o\ o o -a- r^ o i n •—• m co er. eu oo G eu eu cd + H 4J cd 3 M 44 C O CO CU 44 Ö 43 cd - I - I M 44 Cd eu c eu > C CU 4 3 «44 eu cd 00 £ u co 3 O C cd o o cd 0043 > > CO e • l - l CO 00 13 •r-l 44 43 CJ • H !-) CU 43 (3 cu

I

cd u 44 U O Pu CO

S

M 44 13 CU > O 43 O co U cu > 4-> H O 4«! cu •r-l •o o • H cu a <u • H o o m u o o > co co (3 19

co •H « <d X o. o u td cd tu <u i - i <D x; Cl) 0 0 4J <u X ! Ci) > O c eu C a) 4J en O AS r-t O Xi <u c cd > 00 a • H CD AS a> eu X e Ci) a> oo cd u e 0) o u co 1-4 0) cd 60 > cd 3 ' H •o c •r4 - H x: eu •H a "G co 4J 4J C t - i cd a) . H <u m oo cd • H oo X o CU X cd • H

•i

O O CU A i I X 3 * J 4J 4J G X m cd o f l - H C CO Ai l-( i-H 3 cd cd * J •U > co ß *J «d - H c cd 3 - H I • co - u r-i C cd eu > o 4J M • H CU 3 O. a> 4-1 r-l 09 cd O cd A i 4J i - l o o •M ,£> o co x •r-t •H h U (U P. P. O X cd eu 4J r-l C . - I cd o cd x o o o o o 0 0 0 0 OV 0 0 0 0 o 0 0 NO CN O 0 0 vO CN CN w — • s f CN «* < ! • *—« CM < f s f "™ CN O vO O CN o o oo oo oo 1 ~d-vo 00 CN " 1 O CN 1 ^ O ~ 1 1 ^ CN <* U t • k vO os oo m « t CN co -* vO l <J\ o en „ •* 0 0 O 0 0 CN CN CN o o o o SO - * O CN CN ' — ^ — - » . « • « » - t f CN 0 0 O O O o 0 0 vO CN O O 0 0 VO CN O l O *"" O co o o 0 0 vO CN o o oo vO CN O U"> cn r»> en -* co «9 U. Ai 0) U 4J eu « • " Ai CU M 4J CU CN Ai eu h 4J CD CO Ai eu U 4J CD «* Ai a) »4 4J a) m co cd Ai

S I

eu •o «M r-l eu N 4J a> •C CN CO «5 o © o o co en ON a O CN CN < t 0 0 — — « * oo vO loo i v O CN CN CM CN O» ICO CO O 0 0 0 0 0 0 O r^ r » vo CM CN CN c^ r^ - ï <* oo m m »o o oo CN O 0 0 0 0 CN «tf — — CN O O «tf O O CM CN 0 0 0 0 O O O O O o m m o oo — — oo vO CM o o CO CO vO CN o o er» 'vO CO 0 0 ' o o I co CO CO cd Ui Ai eu u u eu •— Ai eu u u a CN Ai eu u u eu co Ai eu u 4J eu «fr cd cd 4-1 G eu 4-1 co O Ai r-l eu o Ai «4-1 CD • r i CO 3 r-l O C CD O . O eu

§

> fi eu N U a, 20

0 0 r-l O

t

> CD 0 0 cd CD >£> (U

•a

_o N 4J cd ö

f

_o o 0) ,üi I X ! 3 4J 4-1 * J C J3 » td o r-4 «H ß p 4 * 0 r - l cd 4 J c cd cd i - i cd > • U • r l 3 co ,* ₃ 4-> CO c • H 1 CO 1-1 cd > 4-1 • r l 3 • 4-1 ö <D o M O) o. i - i cd cd 4-1 o 4-> C <u 4-1 CO O J* i - I O & 10 • f-) • H H ( X O J3 H CD P-cd

§

o cd CD 4J r - l C . - I cd o cd xi

I I

o o o o W» 0 \ 0 \ «tf m r^ vo — m »-* O co CM « M * •* CM O <!• co — CM «* *» 0 0 O 0 0 1 o o r-» M3 i CM •a-m CO CO v O v O 1 co CM v O i O 1 0 0 oo co CM O 0 0 CM CM •O- — CM - t f -* o CM <r CM 0 0 O CM O u"> r>» \o ~ o m —• o CO o m — o CO o o -* CO ~ o uo -* o en 9-m CO cd « X 0 ) V I 4 J CD — A ! 0) M 4-1 0 ) CM ^ _(U u 4 J Cl) CO 4<S O) M 4-1 (1) •* O o 0\ CTi O t/"> O CO m o co o CO u-I o o o r- I*» o C M C M C O <r sr o m m vo _\o oo oo o — — CM O O CM oo oo o co cd co 1 - 1 cd O) • O 4-1 r-t cü N 4-1 a) ja C M CO cd O tri O co o «o O co o o CO o o 1 <=> ! "> 1 en 1 CM co co cd « M a) u 4-> ci) > — • .* a> M 4-1 CD CN A ! eu U 4-1 (U co 0) 4-1 C0 O ^ 1 - 1 CD O M-l <D • H C0 i-i U C C CD O CD > Ö CD N • • - > • H U PU 21

Bijlage 6. Uitgangspunten voor de berekening van de benodigde brandstof in m2 gas , n K x A (t,-t„) x uren x 100 1. Formule : Q = 1 2 7200 x 90 Q = benodigde m3 gas

K = k-waarde van glas en roeden + toeslagen A = oppervlakte glasdek en zijwanden t. = temperatuur in de kas

t„ = temperatuur buiten

100 = rendement van de verwarmingsinstallatie

«AAA = aantal kcal per m3 gas

2. De gehanteerde buitentemperaturen zijn gemiddelden 1957 t/m 1973

j anuari februari maart april mei juni juli augustus september oktober november december 2,7 3,1 4,9 7,9 11,6 14,7 16,3 16,5 14,3 11,1 6,4 3,1

3. Tussen laatste oogst en volgende planting wordt niet gestookt.

4. De belichte trekken zijn gemiddeld op 18 C berekend gehouden. Voor de overige teelten is er van uitgegaan dat de kastemperaturen minimaal 14°C zou bedra-gen.

5. Geen rekening is gehouden met het effect van globale straling.

Bijlage 7. Uitgangspunten voor de berekening van het stroomverbruik 1. door openbaar nutsbedrijf

vastrecht-verhoging (aansluitingstarief van vermogen) Kwatt-prijs 3 mnd. x ƒ 15,- x 27 Kwatt = ƒ 1.215,-Kwatt-prijs 9 mnd. x f 9,- x 27 Kwatt = f 2.187,-Verbruik: = uren x verbruik/uur x prijs

2.688 x 26,7 x ƒ 0,1316 = ƒ 9.445,-(gemiddelde bij continu-belichting van

hoog-en laagtarief)

Totaal = ƒ 12.847,-2. Door gasgenerator

brandstof bij 2.688 draai-uren à 13,6 m3/uur = ƒ 3.912,-verbruik smeerolie à ƒ 0,1077 per m3 = ƒ 65,-olie verversen = ƒ

473,-Totaal = ƒ

4.450,-Bijlage 8. Uitgangspunten voor de berekening van de arbeidskosten en overige teeltkosten

1. Arbeidskosten

Grondbewerking 10,0 uur per 1.000 m2 planten 1,6 uur per 1.000 bollen gewasverzorging 0,5 uur per dag per trek oogsten 3,1 uur per 1.000 takken veilingklaar maken en

kas opruimen 60,0 uur per 1.000 m2 arbeid naar veiling rijden 9,0 uur per 1.000 m2 uurloon ƒ 15,95 inclusief sociale lasten

2. Kosten van bestrijdingsmiddelen en bemesting Belichte teelt:

bestrijding 14 trekken van 500 m2 - 7.000 m2 , 7.000 m2 x ƒ 0,55 = ƒ 3.850,-Onbelichte teelt:

bestrijding 11 trekken van 500 m2 = 5.500 m2 5.500 m2 x ƒ 0,55 = ƒ

3.025,-De meest gebruikte middelen: temik, Aerosol, dichloorvos en AAterra.

Grondontsmetting voor beide teelten d.m.v. stomen. 3 kassen van 500 m2 = 1.500 m2

kosten per m2 = ƒ 2,30 1.500 à ƒ 2,30 = ƒ 3.450,-Bemesting

Voor beide teelten:

lx per jaar wordt er een voorraadbemesting gegeven met stalmest en tuinturf of turfmolm.

3 kassen à 500 m2 = 1.500 m2 kosten per m2 = ƒ 0,45

1.500 m2 à ƒ 0,45 - ƒ

Bijlage 9. Afleveringskosten Voor belichte cultuur

Geoogst 354.850 bloemtakken.

Hoes, bindmiddelen en fusthuur ƒ 0,10 per bos. 354.850 x 0,10 = ƒ 3.548,50

—W

Voor onbelichte cultuur Geoogst 245.420 bloemtakken

245.420 x 0,10 - ƒ

2.454,-— n r ~

Bijlage 10. Algemene kosten voor 1.500 m2 (gedeelte van 6.000 m2 bedrijf)

Belichting met stroomlevering door energiebedrijf en bij onbelichte cultuur 112,50 7 5 , — 525,— 87,50 1.225,— 137,50 325,— 162,50 125,— 157,50 412,50 3.345,— Contributie Provisiebank Administratie Grondonderzoek Electriciteit Grond polderlasten Verzekering Gewasverzekering Autokosten (brandstof Autotransp.kosten Overige kosten Belichting met eigen stroomvoor-zlening 3 112,50 7 5 , — 525,— 87,50 816,— 137,50 435,— 162,50 125,— 157,50 412,50 .046,— 24