Persbericht van de Federale Controle- en Evaluatiecommissie Euthanasie – FCEE
Secretariaat FCEE: 02 524 92 64 (NL) - 02 524 92 63 (FR) euthanasiecom@health.fgov.be 1/4 3 maart 2020: EUTHANASIE – Cijfers voor het jaar 2019
De cijfers hebben betrekking op de door de Commissie onderzochte registratiedocumenten van patiënten die euthanasie ondergingen in de periode tussen 1 januari 2019 en 31 december 2019. Een gedetailleerde analyse van de aangegeven euthanasies in 2019 zal terug te vinden zijn in het tweejaarlijks verslag van de Commissie ( hierin worden alle gegevens van 2018 en 2019 besproken).
In de periode 2019 werden 2655 euthanasies geregistreerd. De overgrote meerderheid van deze documenten waren Nederlandstalig. Het ging voornamelijk om patiënten tussen de 60 en 89 jaar en iets meer vrouwelijke patiënten. Thuis was de belangrijkste plaats van uitvoering.
De voornaamste categorieën van aandoeningen die aanleiding gaven tot een euthanasieverzoek waren ofwel kwaadaardige aandoeningen (kankers) of een combinatie van verschillende ernstige en ongeneeslijke aandoeningen (polypathologie) die niet meer voor verbetering vatbaar waren en die ernstige handicaps veroorzaakten tot orgaan falen toe. Bij de overgrote meerderheid van de patiënten werd het overlijden binnen afzienbare termijn verwacht (terminale patiënten).
In de groep patiënten waarvan het overlijden niet binnen afzienbare termijn werd verwacht (niet-terminale patiënten), zijn de patiënten die aan polypathologie leden het sterkst vertegenwoordigd, terwijl kankerpatiënten uiterst zelden als niet-terminaal werden beschouwd. Verzoeken om euthanasie op basis van psychische en gedragsstoornissen (psychiatrische aandoeningen zoals stemmingsstoornissen en cognitieve aandoeningen zoals ziekte van Alzheimer worden verzameld in deze groep) bleven uitzonderlijk (1,8 % van alle euthanasies). In al deze gevallen kon men vaststellen dat aan de wettelijke voorwaarden was voldaan (een wilsbekwame patiënt, een schriftelijk verzoek, een medisch uitzichtloze toestand, ondraaglijk aanhoudend en niet te lenigen lijden veroorzaakt door een ernstige en ongeneeslijke ziekte, een herhaald verzoek. In 2019 werden er één registratiedocument betreffende euthanasie bij oordeelsbekwame minderjarige patiënten geregistreerd.
De Commissie was van oordeel dat alle ontvangen verklaringen voldeden aan de essentiële eisen van de wet, het was niet nodig een dossier te verzenden naar de procureur des Konings voor verder onderzoek.
De cijfers
In 2019 ontving de Commissie 2655 registratiedocumenten betreffende euthanasie. Het aantal geregistreerde euthanasiegevallen is toegenomen (een stijging van 12,5%).
De verhouding tussen het aantal Nederlandse en Franstalige documenten bleef stabiel (77,3% NL / 22,7% FR).
67,8% van de patiënten was ouder dan 70 jaar en 39,3% was ouder dan 80 jaar. Het aantal euthanasies bij patiënten jonger dan 40 jaar bleef zeer beperkt (1,5%). Het waren vooral patiënten in de 6de, 7de, en 8ste levensdecade die euthanasie vroegen (76,3%). De grootste groep waren patiënten tussen 70 en 79 jaar (28,4%).
In 2019 werd één registratiedocument betreffende euthanasie bij een oordeelsbekwame minderjarige patiënten geregistreerd.
Het percentage van de euthanasies die thuis werden uitgevoerd (43,8%) daalde lichtjes, terwijl het aantal euthanasies uitgevoerd in ziekenhuizen toenam (38,3%). Het aantal euthanasies in verpleeg- en verzorgingshuizen (WZC) bleef toenemen (15,9%). Dit stemt overeen met de wens van vele patiënten om thuis te mogen sterven.
In de overgrote meerderheid van de gevallen (83,1%) werd door de arts het overlijden verwacht binnen afzienbare termijn (terminale patiënt).
Bij de meerderheid van de patiënten werd zowel lichamelijk als psychisch lijden (niet te verwarren met psychiatrische aandoeningen) waargenomen (82,8%). Dit lijden was steeds het gevolg van één of meerdere ernstige en ongeneeslijke aandoeningen.
Persbericht van de Federale Controle- en Evaluatiecommissie Euthanasie – FCEE
Secretariaat FCEE: 02 524 92 64 (NL) - 02 524 92 63 (FR) euthanasiecom@health.fgov.be 2/4 1% van de euthanasies werden uitgevoerd op basis van een voorafgaande wilsverklaring euthanasie en dit bij patiënten die onomkeerbaar niet meer bij bewustzijn waren.
De voornaamste categorieën die aan de basis lagen van de uitgevoerde euthanasies waren vooral nieuwvormingen/kanker (62,5%), polypathologie (17,3%) en ziekten van het zenuwstelsel (8,7%), ziekten van het bloedsomloopstelsel (3,4%), ziekten van de luchtwegen (3,2%) en psychische en gedragsstoornissen (1,8%).
Aantal uitgevoerde euthanasies op basis van taal
2019 % TOTAAL
TOTAAL 2655 100 %
NL 2053 77,3
FR 602 22,7
Genderverdeling van de patiënten
2019 % TOTAAL
TOTAAL 2655 100 %
Mannelijk 1254 47,2
Vrouwelijk 1401 52,8
Leeftijdsverdeling van de patiënten
Plaats van de uitvoering van de euthanasie
2019 % TOTAAL TOTAAL 2655 100 % Thuis 1164 43,8 Ziekenhuis 1016 38,3 Woonzorgcentra (WZC) 422 15,9 Andere 53 2
De aard van het verzoekschrift
2019 % TOTAAL
TOTAAL 2655 100 %
Actueel verzoek 2628 99
Voorafgaande wilsverklaring 27 1
Te verwachten termijn van overlijden
2019 % TOTAAL
TOTAAL 2655 100 %
Binnen afzienbare termijn (Terminaal - Term.) 2207 83,1
Niet binnen afzienbare termijn (Niet-terminaal - N-term.) 448 16,9
2019 % TOTAAL TOTAAL 2655 100 % Minder dan 18 1 0 18-29 7 0,3 30-39 31 1,2 40-49 65 2,4 50-59 220 8,3 60-69 532 20 70-79 755 28,4 80-89 739 27,8 90-99 297 11,2 100 en meer 8 0,3
Persbericht van de Federale Controle- en Evaluatiecommissie Euthanasie – FCEE
Secretariaat FCEE: 02 524 92 64 (NL) - 02 524 92 63 (FR) euthanasiecom@health.fgov.be 3/4 Aandoeningen die aan de basis lagen van het euthanasieverzoek
2019 % TOTAAL
De categorieën van de aandoeningen die aan de basis lagen van het euthanasieverzoek, ongeacht patiënt terminaal (Term) of niet terminaal (N-Term) was.
TOTAAL 2655 100 %
Nieuwvormingen (kankers) 1659 62,5
Polypathologie 460 17,3
Ziekten van het zenuwstelsel 231 8,7
Ziekten van hart- en vaatstelsel 91 3,4
Ziekten van het ademhalingsstelsel 84 3,2
Psychische stoornissen en gedragsstoornissen (psychiatrische
en cognitieve aandoeningen worden hier samen in opgenomen) 49 1,8
Ziekten van het botspierstelsel en bindweefsel 26 1
Ziekten van het urogenitaal stelsel 12 0,5
Letsel, vergiftigingen en bepaalde andere gevolgen van
uitwendige oorzaken 11 0,4
Ziekten van het spijsverteringsstelsel 10 0,4
Endocriene ziekten en voedings- en stofwisselingsstoornissen 6 0,2 Symptomen, afwijkende klinische bevindingen en laboratorium
uitslagen niet elders geclassificeerd 6 0,2
Ziekten van oor en processus mastoideus 4 0,2
Aandoeningen van het oog en adnexen 3 0,1
Bepaalde infectieziekten en parasitaire aandoeningen 1 0
Ziekten van bloed, bloedvormende organen en bepaalde
aandoeningen die het immuun systeem beïnvloeden 1 0
Ziekten van huid en subcutis 1 0
Term 2019 N-Term 2019 % TOTAAL
Term
% TOTAAL N-Term De categorieën van de aandoeningen die aan de basis lagen van het euthanasieverzoek volgens de te verwachten termijn voor overlijden
TOTAAL 2207 448 %
/2655 /2655 %
Nieuwvormingen (kankers) 1641 18 61,8 0,7
Polypathologie 248 212 9,3 8,0
Ziekten van het zenuwstelsel 137 94 5,2 3,5
Ziekten van het ademhalingsstelsel 77 7 2,9 0,3
Ziekten van hart- en vaatstelsel 62 29 2,3 1,1
Ziekten van het urogenitaal stelsel 12 0 0,5 0
Ziekten van het spijsverteringsstelsel 8 2 0,3 0,1
Endocriene ziekten en voedings- en
stofwisselingsstoornissen 6 0 0,2 0
Ziekten van het botspierstelsel en bindweefsel 6 20 0,2 0,8 Letsel, vergiftigingen en bepaalde andere gevolgen
van uitwendige oorzaken 4 7 0,2 0,3
Symptomen, afwijkende klinische bevindingen en
laboratorium uitslagen niet elders geclassificeerd 2 4 0,1 0,2 Psychische stoornissen en gedragsstoornissen
(psychiatrische en cognitieve aandoeningen worden
hier samen in opgenomen) 1 48 0 1,8
Bepaalde infectieziekten en parasitaire
aandoeningen 1 0 0 0
Ziekten van bloed, bloedvormende organen en bepaalde aandoeningen die het immuun systeem
beïnvloeden 1 0 0 0
Persbericht van de Federale Controle- en Evaluatiecommissie Euthanasie – FCEE
Secretariaat FCEE: 02 524 92 64 (NL) - 02 524 92 63 (FR) euthanasiecom@health.fgov.be 4/4
Aandoeningen van het oog en adnexen 0 3 0 0,1
Ziekten van oor en processus mastoideus 0 4 0 0,2
Opgegeven lijden
2019 % TOTAAL
TOTAAL 2655 100 %
Lijden, zowel fysiek als psychisch tegelijkertijd gerapporteerd 2199 82,8
Alleen fysiek lijden, 341 12,8
Alleen psychisch lijden* (niet te verwarren met psychiatrische
aandoeningen) 115 4,3
* Bijvoorbeeld :een kankerpatiënt wiens fysiek lijden wordt verlicht door pijnstillers, kan psychologisch lijden door verlies van waardigheid of een verlies van autonomie
Hoedanigheid van de verplichte te raadplegen artsen
2019 % TOTAAL Hoedanigheid van de eerste verplicht te raadplegen arts
TOTAAL 2655 100 %
Specialist 906 34,1
Huisarts 840 31,6
LEIF/EOL 705 26,6
Palliatief arts 204 7,7
second médecin consulté obligatoirement (décès non attendu à brève échéance)
Hoedanigheid van de tweede verplicht te raadplegen arts i.g.v. een niet-terminale patiënt
TOTAAL 448 100 %
Psychiater 228 50,9
Specialist 220 49,1
Gebruikte techniek en middelen
2019 % TOTAAL
TOTAAL 2655 100 %
Thiopental + curare intraveneus 1491 56,2
Propofol + curare intraveneus 733 27,6
Thiopental intraveneus 352 13,3
Morfine en/of anxiolyticum + curare intraveneus 63 2,4
Andere 8 0,3
Barbituraat per os (oraal) 8 0,3
Beslissingen van de la Commissie
2019 % TOTAAL
TOTAAL 2655 100 %
Aanvaarding zonder meer 1954 73,6
Opening van deel I voor administratieve redenen 261 9,8
Opening van deel I voor preciseringen over procedure of
voorwaarden 225 8,5
Opening van deel I voor opmerking(en) 215 8,1
Verwijzing naar de procureur des Konings: geen enkel dossier werd in 2019 overgezonden. Perscontact
NL
• Wim Distelmans, prof. Palliatieve geneeskunde VUB
+32 (0)475 67 14 51
Willem.Distelmans@uzbrussel.be • Luc Proot, chirurg
+32 (0)50 84 17 77 +32 (0)474 31 75 56 proot.luc@telenet.be
FR
• Jacqueline Herremans, advocaat +32 (0)2 738 02 80
+32 (0)475 74 40 92 jacqueline.herremans@llj.be • Michèle Morret-Rauïs, oncoloog
+32(0)475 40 41 22 morret.rauis@gmail.com
