Die O.B. Jaargang 3, no.39

J)E

RDE

J

AARGANG

.

ii\3

f

!D!ERLAI

4

G

0

.

B.

Be

gro

et

M

a

la

n

-

BeveJ

~VI

et Don

d

erende

Ill.

f

e

e

·

; "

) J J~ 0

Die sl<eurbevcl van

c1r.

D. F. Malan

ne

t

'n weE:l\ voo1• dir: groot O.B.· dag·vierings gekom. Oit was van die begin af duidelill d<:~t dr. 11<1alan g o-hoop h()t om die Ossewabramiwag se fondsinsameling daanleur 'n gevoelige

!\lap toe tc cticn. Oic eerste opgawes van die vierings ooenbaar ogH:r dat di-s Ossewabrandwag, en saam met hem die vo!k, dr. Malan se onverantwoor -,J~'). delike bevE:I met 'n !londcrende ,nee! be<>ntwoord het. Gcen plel< toon die ..,).} ,geringstc agteruitgang in verge!ytdng 111et vcrlede j;,;ar se poging nie. lnteen·•

.. cl!!al wys a!les daarop ctat die l~ommando's vanjaar 'n rekorc!-opb<engs gele· wcr het wa t die van vorlcde jaar by verre ocrtref- in sommigc gevalle sovccl as <lubbelo.

\' olledige opgawcs omircnt <.lie ve1··

skillcndc gcneraalskappc i::; nog nie be-skikbanr nic, matn· onderslaancle svl'ors

wat die opbreugs van enkcle komi-nan· dantskappe Yertf·enwoordig, is geuocg-samc bewys Y<ln die vel'pletLerende nedcrlaag wa(, dr. )J'alan gcly heL.

Upington·dorpl,ommando,

wat

verlede jaar die pragtig& bedrag van £300 op-gelewer het, het met hut viering op 5 Augustus die ong.gJooflike bedrag van .£530 o~gcbring. . Dit is Upington so antwoord op clr. Malan sc skeurbevel. F ranschhoel> se !<Ommando's het col<

'n basaar gehmt op dieselfde clag -en hocwel tlie !ys;e rondgegaan het nil dio

oproep van (lr. Malan, he~ hiercJi.e man· ns- en 'Jroue·kommando's deur s!-dtt

e-rende samewerldng die pragtige bedrag

van £'205·1 o-o opgebring vergelf:l1e met £1

oo

verlede

jaar·-

tlus meer as 'n ver

-ClLibbcling. Dit is Franschhoek sc ant· '<>'H 'd op dr. Malan se skeurbevel.

·~wsonvillc hcl. vanjaal'

£

1

.50

inge"

bring, wat <lubbe!d sove·et is as verieclC jaar. Dil. is Rall'sonv!lle Be antwoonl op <lr. Malun se skeurbCI'Cl.

'\Vorccstt'r ::;c opbrnngs is v::mjaar

£

250

,·erf<eleke met

£

1

70

.-crledc ja;n. J)it is \Y<)l'cester sc :mnvoonl op dr. :\Jalan :;e skcuTbevel.

Die dol,'p George het

tl40

opgebr[ng

m<J~ hul fnnksic wat tlie hclfto mcer i~

as ycJ'lcdo ja:t r. Dit i:s George se auL-\I'oOl·cl 0!) dr. :Halan se sliCIHbe\'cl.

Cianwilliam

hot

(on spytt• van on-OOTkomelikc uitgP:shelctht>id tlie bedrag van

.

c1:

30

opgobJ·iug "'al :.~ansic111ik hocr is as vcrlcde jaa r. ln 1912 wns dtc opbrcngs £,'l.).

'n Plek soos Robertson 11'at. so hard gcsban wns dat hy

v

edcde

jaar

nic

ecns 'n selfstaudigc funksic leon nou nie en rlio jaar \'OOr diL maar 'n

s

lm-mele £11 ingesamcl het. het 'n week n(\ clr.

Malan

se ·Oprocp om die 0. 13. to veJ·n·ietig, £JOO ingesamcl vir dicselfde Ossewabrandwag. Di.t is Robertson so antwoord op die skcurbevcl van dr.

l\J

alan.

,Q.ncler opgawes is Malmcsbury £'260 v,ergele!~e met £178 ver!ccle jaar, Beau· fort·Wcs £i46, ~at aansienlik hcer is as

die vorige kccr, en Kirkv1ooct £300, wat ccn·vyfde is van die totai-o bedrag war die

h

e

le

gebied van Oos-Kaal)iand

v

er·

·

lede jaar opgebring hct. Uit die Vry· st;;at is berig ontvang van Oie gene· raals!<ap Fouriesburg (£enl. 1-L A. cll1 Toit) wat £1,100 opgebring het.

AI hicrdie funksies is gei10ll

na

clr.

Malan se oproep en kan die vollt dus nOll self oordeel wattcr invloec.! die skeursieke

,v

oll<sle

ier"

nog

op sy

voll<

hft.

Vir dr. )falan spel hierdie ant\I'OOrcle net ecn woord en diu jt; po!itielte onder· gang. \Vant diL is nie ,.mosies van venroue" wat op vergadcrings p:cncem

is nie, maar dit

•

is

die

dondeTendc D.·\1\..D van 'u mar~jerende vollc Dr. }!alan hct, drie jaar lank sy bcs gedoen .om hict·clie opma~·s na . .AfrjkanorVl'yheid 1

to stuit. Jfy hot begin met ultima

-tums.

sy

volgclingc hcL voortgcgn:Jn met skindcrveltltoglc, ::>~' pcrs hcL tlit opgcvolg meL boikot en dr. ,\]alan self J1ot d1t afgcronclmot 'n tweedc oorlog~­

verkla1·iog. A IICs tevergcefs!

Dr. l\lalan h0L nog ncL een hoop en dit is om die rcgering i.e oorroed om die Osscwahrandwag dour wctgewing to verniet.ig. Die regcring self we·::~ egter dat geen wet 'n voik op mars kan vernistig nic, en dnarom spel die

DADE van die Ossewaorandwag vir dr. V<ia!an en die regcring net cen woorcl: POI..IT!EK'E UNDERGANG. 1Y1aar vir die Aft•ikanervol!( betek-en hier'<iie antwoord: Vryhcid en E:;:nheid!

Ons Kommanclant·gcneraal wat, soos soveel keer tevore, weer die regte

Ieiding aangegee net.

voordat ons ter perse g-egaan hC:t, ,

het ons berig ontvang van ctie volgen -de Fonclsinsamelings, 111at bcwys is van die cnstuitbare wils· en werkkrag

van

clie Ossewabranclwag, en terselfclertycl

openbaar hoc volmaak dr. Malan ge -faal het in sy jongstc poging om di·l! 0.8.

te

bree:c

Kaapse Skicreiland £1,315 vcrgcleko met £1,200 verlede jaar.

Paarl Hoofkommandantskap ocr clio £1 ,'200,

wat

oor <lie twce·derdes is van die bedrag 1-'Jat dew· die heic generaal· skap verlede jaar ingebring is.

Stell·enbosch H oofkommamlantskap oor die £700 vergelekf met £600 ver·

lede jaar. H ierclie gencraais!1ap 11et dus oor die £2,20() ingebring.

lf

ir

dr

.

Ma

lan en

clie

<mcler

demo!<ra· tiese clemente is S Augustus 1944 'n swart .dag. Vir diu A frikanorclom is <lit 'n oorwinningsdag.

Sf(EU

t

~

BEL

EUD

O

OK l

N

TH.ANSVAAL

Dat die Ossewabra nd wagvicrings op S Augustns in 'l'rnnsvaal ook meL sk it-terende wclslae afgeloop he~, blyk uit 'n beri~ Yan die \Vatcrberg-senLraal -kommanclo. Hicrdic kommttndo het va ujaar dri0 fu nJ,sies afsonderlik vir

eli;: V<Ul sy dric vcldkornctskappc ge-hou. \Vllt die andcr twee op,...elcwcr het. is 110g u·ie bekencl nic, m;a1· di.o vC'ldkornetskap van Yeldkt. Dirkcr, wat op Zondagsloop samngcLrck hot, het

£100-

1

-9

ingeb!'ing in vcrgclyldng mer, £60 yerleJo jaar.

~----

-VIR

OO

RLOGS

F

ON

.D

S S

.E

LAST.EH.

AA

R

S

!

Vlen van cl.ie jongste skinderpra:.ttjics ·

teen die 0.13.-~oodhnlpfonds is dat die geld gcbruik of bele is in die rcgering

~e oorlogs[-oudse, beng ons kor respon-clcnt, uit, 'l'ransnutl.

'l'oc 'n O.J3.-offisiC'r onlangs iu Belh -leltcrn vir die Nooclhulpfonds gaan kol-lektecr llct, hcL ·iomnnd wat hy geuadcr heL horn mccgedccl da L die bctrok1w ;,oofkwartier diL sal bevestig

dat

die geld gebruik of bclc i~:> in die regeriug

se oorlog f ondse

)lOOJtLI ilc het hicrd ie skinclcrsioric sy gl'ond i11 Jie FoiL dot JI.N.I'.-b)aaio wcl advo1·tensie::; plaas vir oorlogsf<mc.lse m_aar nio vir die 0 . .8.-Noo<:lhulpfouds

111e. ,;\lou wortl die fciLo vcrwar.

~

-

-No

.

39

.

Dlli

O

.

B

.

SE ]3ELEID

L Die Osscwa:>ranclwag as voll<sbewe· ging !1an op ALl. E fronte veg.

2. Deur 'n volksrront by 'n v-2rl{iesing tc stig, vet·saak die 0. B. nog nie sy bui !tl·parlemen tiirc taak nie, MAAR V,u"L OIT AAN.

3. Dcur sy gcwig ool1 by 'n vcrlde· sing in te wcrp, word die

o

.s

.

net so min ,,, politiekc party as wat hy 'n VAKBOND ge'.l\!ord hHt toe liy 'n ar -bcitlstront gestig het.

4. Die 0.8. beskou ['.JOG sy bu1tc

-parlcnHmtcre taak

as

hoofsaak, en gaan sy hoofaandag ctaaraan Sl<entc

.

.

-ONTSE

T

TENDE

1'AAL

:i\Jet die l):l'Ootstc huiwcring Jig ous ons losers

m

cor wat dr. :Jfalau se lyf-org;aan, Die Kruitboring, to

so

hot oor die perso~1e wat mnr. :\fc.mb: ge-::;laan hot. Dte blad skryf:

,Voor dio God van ons vaderC' we1·p ons hulle uit clio geledcre ·van die .Afrikanen-olk. Nie een van hulle durF homself wee'l' in die vcrvolo- Af-rikaner noem nie. Sulk<> soort

1~1e~sc

hoort; nie by ons volk ~uis nie. Almal wat ~lie ~tanranding goeclkcur, alma! wat m d1·e toc!wms 'n pennie byc.lra tot die organisasie van die bCweging •Nat hicr.die soort optrectc momHiik maal< is saam met hu!Ie gedoem."

:\let ,beweging" bedoel die l>lad ntttuurlik die Ossewabrandwag vir wie so fonds duiscndc Afrikaners scdert hicrdie banvlock bygcdra hot. soos blyk uit bcrigic ·in hierdic 11ii:o-am~. J\1 hiordic mensc, so

so

ch.

:Jia

l

~n

so

spreekbnis. ,.is saam meL hullo ge-doem."

--

-

-=

0

I

n u

werkjar

e

!<an

u d

it

waag om

die

toekorns

mec

ge

rust-held

t

egemoet

t

e s1e

n

,

wanc u

ink

o

mste

i

s

gereeld en

seker

genoeg

om

u

d

i

e

go

eie

voorui

t

s

i

g te versk

af

dat u

l

ewens

l

oop langs

'

n

ge

baande

weg

sa

l

gaan

.

, Maar . .

.

.

daard

i

c g

est

rate

pad

loop dood

as

u

die dag

altree en

u

mkoms~e

da

n daa

l

of heel

t

emal ophou.

E

n

die

pad

verder

kan

v

1

r

u (en

vir

u

afhank

l

i

kes

!)

'n

baie

rnoeilike en

s

l

eg

te pad wees-tensy u

nou-a/

so

rg

om ook

daar

d

ie deel va

n u

lewenspad

te

,,

s

tra

at" deur

-.

F

&

~i~

f

~

)

~

~

~

;.o)

_{_}

~

_\,':~~

\.o

S_

UI

D

-

ii.

F

RI

KAAN

S

E NASI

ONAI.E

~4(

₁

l!EWEN

S

ASSURIHJSIE i"iPY.,

BP[

(.

iiWEE

met 2 pnlddco bypassende koe,·ene.

DIE

BESTE

GEHALTE

VOOR

·

OORLOGSE

PAPIE

R.

3

/

<8)

posvry.

KONTANT MET

BESTE

LL

ING.

Beste! deur:

Gehiedshoofkwartier

Kamer 603, Groote Kerkgebou,

KAAPSTAD.

§dnoemal1lld

~([J)

[))li«ltr

mk

••••

VIR I<WALITEIT EN TEVREOEN· HElD DIE GOOO"OOPSTE \\'~'1'\t:: Fookelwyn 7/ -J.cweoswyo 3/9 Vermouth . . . . . . 3 /-ll&!Ockraal - Cocktail 4/ -SOtiT WYNl~: Llkeurwyn ~n Ou Port 2/6 ll/-Ou W!t Port en Sauterne 2/G Port, Root Soet ~!uskadcl, Wit

Soet :o.flli!kad~l . . 1/8 8 /-Jertptgo, Roo! en Wit . • . . 1/9 S/G worcester noel< en Pontal< . . l/7 7/G SJEitlt!'ES:

Amontellado (Dro~), Kimberley J(lub (Droe), Ou Bruin (Soetc· rlr;), Ou Oloro~o (Soet), Goue (Soet) . . . . . . Spestnle (Soetcrlg) .. SJerrle (Sootcrlt;) .. DROE WX~II<:: Buq;undy . . . . . . Claret en \Yit Dr~ lHtA:o;UE\'\''1.'"-T.: Super de Luxe De Luxe . . . . :F:I<stra Speslnal F.C . . . .. ,. Buchu •• JEYE\H:H .. .. J,fl{ t:t;RS: Creme de Co.cao

Coue ManderJu, Cura-cno, J<um~ mel, Plcsang, Persico, A ppcllcoos :-raeltjie .. .. . . .. . . . .

Aersle, Anys, Gemmer, Lemoen)

Vno de: Hum, Pcpcrmcnt Jt::->mnm-uJ.;:t:uns: Lcmocn en Su\1rh.:mo<'n . . . . 2/9 2/6 10 /-1/6 7/3 1/5 6/9 l/'J 1/6 8/6 7/6 :l!l /-7/- :17/-6/6 36/ -7/6 7/6 7/6 7/-6/G 6/G 3~ /-7/G

O(iC ot ]_f .. swr t ntsrng wnnu(.oCr Ron1ant n\ct.

l.Scttt«•lllnJ::" ;::cstuur word.

Voe~t by M· vir l<lssio en lloiieb, en 1G/·

,·lr ,.: ... '\ijle

'""t

\'er~;oed snl wonl by teru:;

-f\Cndln$:. Oo.s •~" .. r dr-.iilli in ons tnhouer• .sohtnlc on"i vourratlc '\'an lnhouc~ hct. en

nUcNl.!Ut op voor\\'f\n:rde •1at dlo, lnlwuer!'t bhmc

uestlf.: an.e ua.rt on~ tcrus; lJe,..orr. n•o-rd. \Vecuu botlol slmnrsto l<nu ons alh.enlll< In ons ole

IJottcls, Jd'\sJetj <1m.nlt -vcrpnl\, waar KuUco llmnl< 'n minJruuto Pt')'S \'an .n-G-0 bcloot>

(6/-' lr Jnltoueis ln:;e.lult). Incllen :;ocdkopcr klo· ttlc~ v€"rln:og '' on.l ruoet u u cle lnJtouc.rs unn

ontt l'luur.

Wort! verlwop Ju l2-llotttl·l<lsslcs or 5-~:cl·

1hq:vnat.ji('S of -..r.\ter. U Ws:tlCN \'l1U 12 IJOt·

tel lmn \\'yu. Unuulewyu, Jeue;\'er, LUumr.

Vt·rmouth en l!nncltraal bt-\'at. Term!!: -J\..)t.n. plus trclnt:eld na b)'l),•r, J\:.Is.A. Jllus

:rdnl<ommt~>lt. Y.O.S. OUUT::.UOOll!'.'.

Beste! van

J

URGENS

SCH

OEM

AN,

POSBUS 142, OUDTSHOORN.

ONS ADVERTEERDERS ONDER -STEUN ONS! ONDERSTEUN ONS

ADVERTEERDERS!

U

JJOJiJ'l'

Dl'l'

hBR

S

!

NH.:

M

ISH

ANDEL,

DOG

Rl~OOD

GEGEE

K.G.

oo

r

Kl'

a

nkamp-stoJ

·i

e

~!\ :t:lllie-iding \'llll di~ )la):Ul·IJIHIY·

groep se klag d:lt die Ossewabnnu.l

-wag die krooug£.-tllit< K raukmnp ont·

''OE.'r en mishandel hOI, het die 1\:om·

mand:mt-genoraal op 4 Angusf.us ie

Ik>odepoori. vcrklaar: , l£k wt•t'!. tl:\t

Kraukamp 'n kolonel van dil' S .. J .'s

w:ls wal. s~· manno by die poJi,.,ic weg

-gegee hct. maar ek he! nog nooit daarvan gehoor dat hy ooit ontvoer

or gruwclik mishandel was nic, nie eens dcur clie Salvation Army of die Boy Scouts of cnigc pcrsoon or mens nio. Die O.D. word cgtcr met ~root geba:n \'Cran(.woordl.'lik gehou ,·ir icts

wa

t

nooit, gcbcur l1ci nie. )lnal· bat

ek non

a:-tn ad\'

,

St.rvdom iets vcrlcl

wat hv wa:~rsk\'nlik l;ic wcet nie. Ek

weet nie watter geesverwantskap daar

tussen hom en Kraukamp bcstaan en watter hulp hy aan Kraukamp se eg·

g~:note ·Cn gesin gogce het terwyl hy

weg was nie, maar die O.B. sc Nood-hulpfonds hCt wei hulle plig gCdoen.

Gedurendc die derti!!n maandc wat

hy weg was, net die Noodhulpfonds haar on haar gesin i11 staat gestCI om te bestaan."

Die Komman<mt-gcncraal 1w! die

skinderstorics betreur en ~esc do.t

hierdic Kr:luk::tmp-storie n tipiesc

,·oorhcC'ld is Ya 11 die nH.d odes

van <lie parlypoli!ic·i. llim·die

kwaacl sal '11 I'Olk wat dt'lll' die

slerkstc worcld ryk nio geh.rcC'k kon

word nic, op sy lwici:i ht·in~ :\s dit

uie n ocgtydig uitgeroei word nie.

, Oit is onaangenaam om te weet, maar

ons is die enigste voll\ wat op die uur

van ons fclstc 1\risis ons erkende volks· Ieier laat uitskindcr het. Oit is wat met wyle genl. Hertzog gebcur het,"

hOt die K.G. gese.

P

AN

REK

OOU

O.

B.

Dept. yau

J

ust

isie

~('

Vcrr

e

gaandc

Optr

ed(

'

Hoe buitengewoon vyandig .die rege· ring, en veral die Oepartement van Justisie teen die Ossewabrandwag go

-sind is, blyk uit onderstaand·2 brief wat deur die Sekrotaris van Justisio geskryf is in verband met ,rlie aanstel -ling van 'n dame in die bctrokl<e de· partement :

, Ek wens u mce tc dee I da t mci.

-deur die Siaatsdicnslwmmissie aanbe·

veol is vir aanstelling In hierdi·e Depar -tement. Met die oog op die feit dat

staatsampt~::narc nie tocgelaa t word om

as lede van die Bewcging, bckend as die Ossewabrandwag, op te tree niC, sal

die Departement bly wees om verseker te- word dat nog mcj.- nog haar na -vcrwantc. lecle van hicrctie organisasic is. Onder geen omstandighede m:1g die bctrok!te persone in verband met

hierdie navraag g<:nadcr wO'rd nic.'' Die brief is ondertcken deur die Se·

krctaris van Justisie.

Met die uitsuiwering van sy dcpa~te·

ment kan die Sckretaris van Justisie heel bo begin. Sy hoof, dr. Colin Steyn, se sust·2r nccm •n leidende rot

in die Ossewabrandwag. Ook van gcnl. Smuts se .,naver·want<:'' beklee posi· sies in tlie Ossewabrandwag. Daar is dus ~<ans vir •n baie groot suiwering!

,,PN

VOl~(

OP

l'~EK"

ln

clie

p~·nlikc

of

'N

HOH'l'

GES

Hl.l!JD,E

1

_N

_l

_S

_YAN

_DJ

_{E ONTSTAAN VAN}

DIE

O

S

S

EW

i

lBRA

ND\I'AC:

.

Oes

kt·y

f

in opdr·ag

Yan

di

e

0

1'oo

t

Rwcl

d

em

PHOF

.

DR

,

\

.

J

.

TI. \'.A

K

DER

WALT

,

(Sel

;:

retaris

van

die Groot

J1nad

)

1

37 b

l

aclsye

van

h

1

erd

i

e

hock

vind

u

die

1

<'

i

t

c

o

m

tr

e

nL

d

i

e

br

ocdc

l

·

stryd wa

t

t

ee

n di

e

0

.

13.

o

n

t

k

e

ten

is en hoe o

ns

Y

o

lk

s

b

c

w

c

gin

g

dit

oOl

·

lc

e

f

Jw

t.

.

P

l'ys

3

/

3

posv

r

y.

Op

l

aag b

e

1)erk

.

B

e

stel

clail

e

lil:

van

:

PUBLICITE HANDELSREKLAMEDIENS (EDMS.) BEPERK,

Posbus 4892, JOHANNESBURG.

DI

E O.B

.

,

WOIDKSDAG,

l

G

AUG._19.J~.

Groter

Geesdrif

en

Meer Lede

VoUg op Oor!ogsv

er

k!aru

n

g

Eie

Volgelinge

se

dis

Belaglik

•n Wytl vf:rlakte navraag oor die gevolgc van dr. Malan se nuwe oor· logsverklaring teen die Ossewabrandwag, openbam· dat clr. IVIa!an 'n inclruk· wakkende ottcnsief van stapei gestuur het sander dat die aanval rieur infan -terie opgevolg is. Oil gaan uit!oop op 'n verp!etterend~ nederlaag vir die

partypcHtici. Op geen plek het die Ossewabranclwag resstrce!<s as gcvolg

van di& nuwe oproep van dr. Malan enige skade gcly nie, dog intecndeel nuwe

;wnsioitings gcltry.

Allen,·ee spl'N·k panylcd~· hul ver ba-,in~ nit dat. 'n Ieier homst>lf so bcbglik kan maak om die volk tot skcuring op te rocp oo1· ~o 'n ,·oorv:~l soos dio

:\i(•nfz-anm·nmling. Sclfs

'

n

grocplcicr

Y:tll die

H

.N

.P

.

hot vcrld~tnr·

d:t

L

so 'n

optretlc hom dronkslnan, want. !10 V{'r· kl:t:\l' hy. dit gehcnr log <likwels clal

Jll'l'"-'!lC soms oor so 'n nieti~hcid as 'n draadloos wat te hard SJH'Cl, meka:~r

to lyf gaan, vn uiemand h<·(. nog ooiv

g('di11k om die I'Olk daaroor io! 'n skcu

-rin::: aan to hits nio. al hl•hoon sulke personl• ook a:tlt watter org:misasie.

Nie aileen hot die optrede geen uit·

wert<ing gehau nio, maar onderwyl die

H. N. P .·,pers hut tromn1elvuur op die Voll<sbcweging gcrig gehou het, het die een kcm:nando na die ander gerappor· teer van nuwe aansiuitings. Op •n

pick soos Robertson, by voorbecld, wanr die Ossewabrancfwag sedert die skeu· ring nog nooi l weer op sy voete ~\on

kom nie, het daar so 'n herlcwing gc· kom dat die kommando in onke!e dae elf nuwe lede ingeskryf het. •n Paar

<lac na dr. Malan se offcnsief het hiel"'

die kommando sy O.B.·dagfunksic gc·

hou ·en £100 opgebring ver•geleke

met

£11 in 1942 - verlede jaar het huttO

nie eons kans gesien om selfstandig op

te tree nie.

WANHOPIG

;.\rccsLe meusc ncem die lt\lwc oorlogs· verkl:11·ing op a~ 'n laastc on wa11hopigc

pogin~ ,·an dr. :'llal::tn om die opkoms ,·an die Ossewabrandwag

te

verhoC'd. I Iuiie

])e.

of

dnt dr. :.\falan nog nooil. en igc heginsclhosw:\at· I ccn gcwclcl gchnd

hct nil', :>oos blyk uit clio vcrhccrliking dPIIt' sy per:> vnn by Yoorbccld die man-tH w:n prof. L:unonl gctecr-en-vcer hot.

Diesclfcte pers wat tans so te kere gaan

oor gcwetd, het indertyd •n lwl!&kt·slys

geop<:n om die l.loetc van daorclie manne te betaal. 'l'el'n goweld as sod:mig, S{> word gcYoc1, lwt dt. )l::tlfin dus nic l>c >'W.t:tl' nie. Jly he{, l(;\\'CllS OOk HOg llC·

J ('II~ die gewclddndighoid op politick~'

,·crgaderings ufgckcur nio- !nat si,nnn uog l<'cle Ynn 'n p:nLy vct·.sot>k om hul pat·ly

te

hcdnnk weens die bnklcicry

v:m parlygL•note. Hullo besef clat.

•1r

.

:\fn.lfin maar uct 11:1 hicnlic voon·:tl :H

'n stok gcgt·yp het orn sy oorlo~ vnu

dric ja:u· g~·INlc \'OOrl

to

sit

n

adat.

s;y doodswyg-laktick 'n lwlossalo mislu k-king gcbl,1'k hoi. Alma! vra liulsCif tlan

oof< af wattcr hoop dr. Malan het om

lcde van die Beweging nou tot bcdan

-!<ing aan tc hils wanneer sy gcwcldige oftensief van 'l911l hut vertroue nio lwn skud nie on wei in

•n

tyd toe cli·e groot·

ste (tee'! van die O.B.·Iede nog heelhar

-tige v<:rtroue in dr. Ma:an se Ieiding

gehad het? As bv toe nic dfi:Hin k'u1

!<l

.

aa~

o1~1

tlic Ossewahrandw:1g i<'.

""':'

f

·

;

meug m0, thin

het

h~ tans 'n onctnd"'-(

mindcr hoop (b<H(OI'. Sy ontrCdC k;lt> aileen clie ttitl!!erking he om die Afri·

kancr•volk lam te slaan op

'n

oomblik

wanneer hy aile kragtc nodig sal he

om homself teen buitelandse vyandc te

handhaaf.

Or

.

Malan

se

oprocp word

dan ook vcrtoll< as 'n blatante bewys

van sy gebrek nan sta:~tsmanskap, want

op •n tydstip wanneer die volk eli<c

grcintjie moraal nodig het om staande

tc bly, kom hy as verantwoordelil<e

Icier en rocp die voll< op tot verdere

verbrokkeling en onderlinge stryd. Daarlcenoorstaan die Ieiding \'llll 'u st:\atsman ~oos dr. Van Reusbur~ wat ~;::,: , ,:l!ot•uic kie:; nic die m:w wa.L

11 vra om (t• kies, i~ die man wa L t1 v r·n

om 1 c slcclll· !"

D

r .

.JI:dan weet uil die-er1'aring Y:tn die afgelope drie jfiar dat. die \'Oil- nie

11:1. hom ~oluisler hel toe hy lmllc op

-gcrocp hot

om

die Os~cwabranthag to

\"Cruie~ig nio. Die Ossow:1braudwng b e-staan uo~. Sy oprocp nou !tan dus slegs lei tot groter verbittering en twis

in die vclksgeledere. Nogtans doen hy

dit ~::n wei met geen andcr motie~'ie

as om sy eic teiersl<ap te probecr hand·

halif. Nogecns openbaar dr. Malan sy

jammerlil<e gcbrek ::~an staatsmansltap.

Nogeens stet hY die volk voor die keuse

Olll in die uur van sy nood !c kies tus·

son clio persoon van dr. D. F. Malan

·

en

sy eic voortbestaan. Die volk sal

llaardie keuso nou do<:n en die geskie·

denis sal dit bel<ragtig.

Wie nog so !<inderlil< was

om u

:

gto dat die kouununistiese gevaar met

mooipraat en partypotitieltc uitoorlcery besweer kan word, se oe be!'Joort na

die jongstc gebeurtenisse in Europa en in ons land, nou oop to gaan. In die afgelope twee woke het cJaar drie tlinge plaasgevincJ wat dit vir ·91~cen duicle· lik bt-hoort tc m'aatt dat jy die. kommunisme nie met {Jie gewone sitkamer· metodes knn beveg nie, maar dat jy hom op sy eie terrein tno&t ontmoet.

Op 2/ Juli\. het 'n lid ''::111 eli~

hoof-h(.>~t\IIH \'fill eli~ Komrnuuistiesc Part\'

in ~llicl-Afrilm

as

volg Yet·ldnar: ,,'ro't

dusver hot ons s:l;ungcwel'k rnC'L Smuls.

m::t:n vandag: lu'L die Oil man sc nut to! 'n eindc 1-(C'kom."

~obnk So\\'j~t-Rusl3nd ~uid-,\.frika

sc hnlp nodig gehad he! C'll !iolank die

kommnniste hict· clio Snnds-pnl'l.y ~c

lntlp nodig ).!Chad he!, sobnk was f'mLtlS vir hulll' llllllig. ~Oil d:tt Hu~­

Jam) oen kynlik :Illes OJnkcct· \'00!' hom, hc·t "'muts sc nut tot 'n cinclc gckom.

Dit is die g:clo01~leer Y:tll diC' ko mmu-HisrrtC'. H y g<:bruik sy vriende net tot· dat hul nut tot •n eimle !<Om, en dan lil<widecr hy hulle. Die huidige 1'eg2·

ring sat dus nog uitvind dat hy geen

genade van hierdie mcnse te wagte het

nie - selfs al gooi hy Suid-Afrika se helll<e vir Mosi<Ou oop. Sodra hulfe binne is, verval die rcgeringsmanne se

nut vir hulle.

Die ancler p11111 Yan bcl:lng is , ta!Jn

sc optrt>cle in Pole. In 'J\•horan het )li('l'<l-ic

kam

e

rnn

d

0orccngckom

m

eG

Churchill en llooscvclL om die Europc:~;c vra:~g:.tuk ,.gesamentlik" op le lo~.

'l'oc was Chnrc·hill en Hoo ... e\·clt Yir

:.\losk<>u nog ,.n11t lig". Maar ncu hCt

Moskou op oie lcrag in Pole opgerul<,

en nou stcl Stalin sy eie Poolse rege·

ring aan sander raadpleging met Lon· df:n

e

n

Washington, want hul nut 11et nou tot

•n

einde gci<Om.

Die denio punt van helnng is l•:tlcn

sc verkl:11·ing in die llritse Laorhnis dav us die komm\lllist icso organi~asie •in Oriek<.>land ,,.oJitnrd i1t sy 'lcit•!'illg om me{, die Crieksc rcgcring s:wm Jc·

\l'crk op die gtxmdslag vnn die Lih:tlto n-ooreenkom~, hnlle v<•r:tnt\l'oordelik ge-hou moot word ,·ir die mislu kking om t'cnheid '':lll Griokso lH'lt•id to ,·crk r1· .' ·

Losers iialonthou tl:lL OilS op :31 ~Tei na :tanlcitlitlg van die l,ihanon-oorc'c·n -koms gcskryf hct clal ,,tNc moois[c kon

-ferensic-hcslui~ is onmagtig om '11 Yolk

\'fill kommunisticsc ~c,1·dcl te red''. en cbt. die lwmnmu·istc I:>. (>riekel:md ne" snl gl'imlng oor die unsionalc regcring

m1 L JJU J'I'I•; Griekoh1nd g&I'Ol'Jll is.

Binne twee maande het die praktyk

ons stE-IIing bewaarheid. Griekeland se

kommuniste bcsltou die llon

ferensichou-ers van Libanon tans nie meer nuttig

nie. Gr·iekeland is aan die I\Ommunis· me uitselcwer in geval van •n Ouitse

nederlaag.

'VamiO<"l' 'n kommunistiese 1eicr in ons lnlHl clric dac nn (lr. :Jfnla11 sc

O.B.

Het Se\tve Maal

Dr.

Malan

Het

Sel!ve

Aanaebied

_.J

f"iaal

Gevteier

Saamwerk-Pogings Sedert Sk

e

uring

Die Ossewabrandwag het sedcrt sy ontstaan aile pogings aangewend

om saamwerldng tussen A rrik:lllers te verkry. H y het nooit die stembus as

sodanig vcrwerp a::

'n

wapcn nie -

wei

die partypolltiek. Daarom het hy

nerhaalde maal pogings a.:n die werk gestcl om die volk vercnigd by clic

stcmbus te Jaat opt reo. Hi£:r votg sy pogings:

1.

Op 3 Junic HHl ho~ h~· in ~amc­

wcrking mot andor pc1·~ono dr. )lalan

genadcr om 'n ce11hoidsfront ir ~tig.

D1·.

)[alan so pArty sal d:w die pnr-lcmenterc front ui!ma::tk CH clic

0

.

13

.

sal hom help \'C~

so

nd

c

r

sdcls ''il' homself to vra. 'n Maancl claarna hOt

dr. Malan hienlie oorecnkoms vCrbrCck.

2. Op 4 Jauuarie 10~:3 he~ die Kott1-mandau~-gcncra:<1 lWmons <lie

CJ·ooL-l'aad

'n pcrsverldaril1g Hi!gC'oroik

waar-in

hy

die :mti-oorlot~~J:!;J'OOllC oprocp

Lot 'u gcmcenskapliko fro11! in ~oval

Yan 1_{n '·erkicsing. Dit is dour dr.}

lvlalan se lloer?.nte nic gepubliscor nic.

3.

Op

27

J:mnario

191:3 hct die

Kommandat1t-gonoranl sy a:mbod skrif-#)~clik aa11 dr. )falan, adv. PiJ·o"' en

{,~111or. Ha\•euga gerig. Die :\lldcl· t\\'ee here hei dit aanv:t:ll', maar

c!r.

Malan

net nie daarop geantwoord nie.

·l. Op JS )[nan 19H l1ol die Kommnu-mant-generaal sy nanhod h~· ~ek<>nt­ heid \'311 'n vcrgadering op ~tellcJl­

bosoh breech·oerip; h<>1·h:1:1l. Dit- Hnrgcr heti 'n ver~laggewer daar p;chad wat

die

K.G.

se uiLgc~krcwo loespmak 1110i

hom saamgenecm hcl. Ole Burger

het egter pubfiltasic gcweier en dr.

lvinlan hct geswyg.

5

.

Op 9 Junic

L9!:3

hel clio

£(om-m:mdanf..-genoraal in ln porsvcrklaring

beklcmtoon dat die aanbocl no~ staan,

maa1· indicn clr. ;\lnl:m volh:wd in sy woioring word

0.

B.-Jed<' ann!J;erttai

om waar JmlJo nio amlcrs kan nic,

log

hul ~tcm

OJl

dr

.

1\falan S<' kan<lidalc

nit le bring al boyeg hullo <lie O.ll.

Die aanbod is clcur dr. Malan gcwcicr, m:1:u :in iallo kiesnfdcling~ het die

0. 13. soos cen man vir dr . .\lala n se

lumc1idat~ gestom. Daarna hot, hullo \'OOrt:,:~egaan om die

O.H.

to

bcvt-g.

6. Op 7 .Julie 104:3 l1et <lie Os

se-wabrandwag aangckontlig d:<~ sy anll-hocl Lot samowerking uog ,;(<1an vir die Proviusialo vorkiesings en alit' vordere ~orkiesings. Bit is cleur dr.

Malan gencgcer, en hy he~ :s.kanclclik by die verkiesiug verloor.

7. Op 22 J uuie 19-JA. l1ei; clio l(om-mandaut-gcnCl·aal op :'l.laitland ~·tt

daa1·oa op .i\lalmcsbnry nogocns

'n

aanboc.l tot samewerking in goval van

'n verkiesiug gedoeu. Dr. lllabn ~c

koeram:.e was teeuwoordig. maat bulle het dit nic- gepubliscer nio. Dr. Ma-lan self het gean t woord

met

'n

oor-logsverklaring en

'

n

bevel dat sy

par-tytakke aile O.B.-Ict!e moet uitsltop. Dit is dus duidelik dat dr. Malan

nie

die volk tot sa::1cwerking by

•

n

verldesing wii mobiiiseer nie, maar i

n-teenderl tot ondcrlinge twis en tw

cc-r:rag. H y het dus geen reg em tans beswaar te maak teen die moontlil~­

heid clat die Ossewabrandwag self die

politieke Ieiding op hom sal moct ncem

in gcval van

'n

tool>omstigc verkicsing

nie. Die Ossewabrandwag wou nog

nooit by 'n stemous vir homself vel},

nic, maar vir die volk. Dt·. Malan

ogtcr wou nog a!tyd vit' homsc!f vog

·en nie vir die volk

nie

.

P8Irtypoffitiek

fBed

tteffg

!Landbou

Boerderyblad

Waarsku

Tee

n

Ste

i

se

l

;iii\ In sy uitgawc van 14 Jlllie waarsku o:e Landman, 'n blad vir bocrc

wat in wes-Kaapland sirkulcer, teen die gevaar van pnrtypolitiCI( in die landboubedryf. Hy beklemtoon hoe die partypoliiie!{e stryd nadclig werk vir die gesondc ontwBtkCiing van die boerderybedryf, want wat die Sap voorstel,

moet die Nat vr:rwerp en wat dio Nat voorstel moet die Sap ve:-werp. H '} Sllryf:

Xoc; uooil te\·Ort• wfh dit mecr '1ocli::r

vir die boer om I<' or::raniscor en in

hegte aaneenge~lo!c golcclC'ro <lie ~(1\~Ht'­

wa t landbou bctlrcig, tlic lloof tl' hied

:~.s jnis nou ni<'. llicrclie waarlwid \\'Orrl

besof on 'n vorblydcnclc hrrkwin~ l;Pl ho;n op kooporatiowc lnndhou~chircl ge-openbaar. :\f:t:\1· ian~; dol'n 'n ~cvaar hom YOOl' w:tt chcip; om llicrc1it• aan-C'Pnge,;lote p;clNlcro Vl\11 die boer Wl'~l'

uitmokaa1· to Lt:<~ spat. J)jc g<'vaar 1s

p:ll'lypolit iek. .

;Tn die verlcd(- was lJNlold<'hlw pnrly-J)I'Opngand:r by vt•rkiosillf~S \'!111 pltt~s­

likc> liggnme 11io iols onhC'konds

111?

.

Sell's in l:\ndbou-on:~anis~sics w:1.s dw euwt'l nie nitgN;IuiL ni<'. Gclnk]{ig ht-t hy hom op l:mdbongcbiNl sclclc g;oor~a­

niseord en openlik YOOrgedoon.

Ka;\pl:lndse sekrotaris vnn con van die twee groot p'oliliC'kc pan yo lH\t non e"'lcr 'n omsC'~Jdhriof aan al sy tal<ke "'~ri~ om hul on<lorsteunors to mobili-;eel· on hulle in plaasliko lirgamc l'oos

staCisrade. skoolrnde on bocrc1·~habi!i~

rnsiekomitE>cs nwkios to ln·y.

Yenm,..,. kan word clnt clil' :meier pnr-tvo hull;' ook non opcnlik in die strycl

sa\ Werp Cll daL VOl'\\')'((' 001' On weer gcslingor ~al nord rlat clio. ct'n pa~·ty

die ander tot.

w

'n optrcdc gcd\l'mg

het.

Die Landman gee nio die N n of

an-der pany tlio slmltl nj<'. Die slmld

sock

hy

by p:trl~·r>oliLick

self-

patl?"-politiek w~\t tlil" 8ap-p:H]CHWnts\ld

dwiug om 'n rctrt-ring:;ma:ttrccl wat die boor benadcel. ,... goc1l lo pr:t:rl <'11 di"

X asionalo P:nly-p~ rlc>montslid vorpli~

om 'n rogC'ringsmn:ttrciil lo~ voordecl van tlieo boe1· te vcrclocm.

Die Landman is cgter hair mcor hc-"aan dam·oor dat. p:n~ypolitiek ook no\1

dwing om opcnlik I:mdbon-organisnsies binno to dring. l~lko dcnkcnde hoo1·

we('~ by ontlon·iudinp: dat. ton spste

van die moosle l)elof tos lanclhou vcr-nict sy heil in partypolilick sock.

f,andbou litaan ver verhowo bo klein-like p:nt}politick; p:ntyC' kom en g:u\11

en hul boloid wissel gcdurig omclat.

lmllc in die ecrsto t>laas beg;~:w i~< oor

:;Iemme; hmdbOtl is iets lJlywo11ds en

clie boor moet vir sy oiC' bcstaan bOrg. Daarom dat dit die j)lif~ is .-nn all() dcnkendt- booro, Sap

e

n

Nat., 0111 IC! sorg cl:tL hiorclio enwel iceu cnigo koslc goweor word wit ]ml landbou-organi

-sasies.

P

AJ~LEIVfE1'\'"TSLED

E SIT

OP

VLOER

Dit sou sommige lesers opgo,·al het

dat. in persbcrigte omnom Churc·hill

so toe~praak oor die gevleuelde homnn• da:tr melding f!:Cmaak is van die foil

dat di<." llritse Laerhuis ~o ,-ol \1':1:; dat

.. sommi~e lede op clio groud mocs sit".

Dio rode dat hierdio waanlighejdsbc-kleders op die y}ocr J!tocs sit, is dal dio Britse parlt-mcm uit- mcer as 700 ledc bestaan, manr vir moer as clio hclfto i~< clnar· geen plek in die gcbou niE'. Die Britsc regering hCt clit oo:,

nog nooit nodig geag om 'n ruimer

saa! vir sy wetgewers in te ruim nic,

want, net soos in or.s land, is clanr

nooit meer as die helfte !erie

tcenwoor-dig op •n slag n;e. Dat sommigo hicr-c1io kcor op die vloer rnocs sit, bewy.s

in hoc 'n ernstige lig hienlio

wctgo-wcrs die gevle1lelde born botrog. Goon

nndeT volksvraagst\lk- glo nio <'<'llS clio nhdekusie van die vorigc koning liio - kon nog 'n vol parlemontshui& Lrck nio.

SOLOAAT EN WEHKER

St<: STEM JS GOED

Dog Souder Seggcnskap

:

Politik

u

s se Stctll{lpunt

Dlo lcil'r \'(til. dio ~Talanpal'tv-rrroop in 'L'ranwa;~l. mnr . . J. G. ~tQ~lom,

hCL \'OOJ'I'erJo(Ie Saterd:Jg in Pretoria \'t't·ldaar dat; die planne van die

0$!'C-wal.irandwag

hom aan die Bolsicwisme ''nu Ru.;lnnd hodnner. .,Om; ''erneom dn t diu Hcpuhlil?k waL hnlle wil he, op lwc:>o hone sal sban: eeu sal dio O.H. wees en die ander tlie ionzgge-kool'(ll.' lioldllal. llullo wil

'n

werkers-ropublidc hf.. llcrizm('r rlit I1io ;~an

cliP l.rtdn-dac van Hll7 18 toe ons

gt•hoor ]l()L v:ut 'u :-;olchie- on wer-kcrsrcpuhlir.k nir

?"

alrlus dio Ieier wai. Yoorgoe clat sy parly vir die

sold a lo gna n so1·g us hullo torugkeN on Vit· clie workor.-1 'n hen\ol op am·do bclowe.

0 H iCt• 11et ons die tan! van die dc -mokraat

e

n

die partypolitilws. Die

we:rller is goer!, ja baie geed as hy

dio dag vii' die hcer Strydom moet

gaan stem. Maar as die 11ecr Str y-dom regecr, sal dit bo!sj·2wisme wees om dio •vcrker op tc neem in daardie

t~gering!

Q Die soldaat is goed, ja baie goed,

as hy by 'n verkiesing vir die }leer

Strydom moe! gaan stem, maar

as

die hecr Strydom die dag regccr, is

c!it bolsjcwismc om die soldaat ooll in claallrie rcgcring op te neem!

0 Die Os~ewabr·anclwa"' wil die

ho<'r. die wcrk!'r E;>n die

s~ldaat,

een

er\ ulmnl tot 'n ccnhoid organiseer in

die gt:'i!s van ,ck is my broet• sc tJoe

-der." Die wer!<er en die soldaat is

net so gorcgtig om met hul volk saam tc werk as wat mnr. Strydom die reg van nanspr:tal, hot op hul stem.

(V <'1'1'01~ l'l\11 hlH. 2, kol. •!) oorlogS\'crkl;n·ing op die Qsscwabrand-wap; vcrkhln r dal Smuts se nut tot 'n

t•intlCI gt-kom he[, mng dit ook 'n aan-tlnicliug Wt>Ps d:l{. kommunistiese kringe

hoop op die YPmieligin~Z van die 0 s~­

wabr:lntlwag dcru· die H.X.P.-politici.

ln so 'll l-!:0\':11 Ral Rmn(s se nut Yir hu1l1• \'Ct'\'al. DiL is {ewen, ook 'u

aan-rluidin~ dal rli<' lmulmnni,.,{e wee( dat die Ossewabtnndwa~ die eniJ,!;:>te werk-likr g1.w;1;tr ,•ir: hullo is. GClu!-.!lig vi~ Suid-Afrika hnt clic praktyl' in hicrdic

gcval reeds uitgewys dat die Ossewa·

brandwag nog onvcmictig staan. Die

konu;nmismc sc nacl is nog nie oop ;;a oor•vinning

en

oorhcersing nic.

ONOE~STEUN ! ! ! !

Posk:!nloor

Haarka

ppers

ICrrlc.lrn:.t 173 - - - l'JlETORTA

vlr

DAMES co MANS

~<;trn:u1<: NKIW lll'h'<DUUC VJ\:1\' ))J;;U WAL1'

JOIJ,\,;'1 ln:t'I-)H

DRIE

_,Die daad is alles,

niks die rocm . ... "

-GOETHE

.

.PlSOKOR

!BPI(.

Posbus

402,

BLOT~i\lll'O~'l'IGIK

..

"

VilMJEIE

M

O

REwl~iARK

KAAP

STAD

0

BETALING GESKIEO OtJMIDOEI..· LIK, WEEKLII<S, MAANDELitCS

OF SOOS VERlANG.

c

0

M!

h'i

\

'

A.AR

&

FAN SGllOOR

Eieuaar: GUSTAV RETIEF.

NS

is

dwal'sdcur die

Unie

,

sowel

as

bdite

sy

grcnse,

bekcnd

vit goeie

drukwerk

teen

konkurre-re

nde

pryse.

'f•l.~

ESTEl

i!l

om ons tc

r

aa

d

-'

':!

~'t}\

pleeg

in v

e

r

b

and mec

u

·

~~

bcnocligh

edc.

Prysnote

-~~

r

ings word

gratis· ve

r-J./~

skaf.

11}lligo

soort

druJ,_

<!.=.~

werk

van

visitekaarte

tot

geleerd

e Disscrtasies

word onder

neem

.

11

or1

I\

oers

No

P

r

o

Ecdesia-

Drukkery

( Edms.) Bpk.

0;-ul(o.ur~, vlt~oh<il.ll't• ell BO<•kolndll~

Die

Laan,

W

( ,.

,.

'

0 ' . ,·,lC lb. I • pK. fi''\bciknnt<' van

Ketdel-

en

Be-;proolirlgl';-ma..;;jint'

ri<'.

Bus

10,

HUG'ENOOT,

li

B

~

NN

!E

10

D/~E

NA1>AT U :'IH:'I' ~1\' J' lJR:·I'US UJWI::.'

][CT, SAl, 1}1( IHm•y,; J,l;\Y!m 0~( 'N

X U W D ~( .\. N Vt\N U 'rC ;\{ \Al( OF

u Foon; •rt;rnro Te lll:'t'.\M .. 0 Gecn nntlrr J.:u .. ""lh l::tn u hlcntJ,~ w

:mc-borz ~ee nle.

0 lJ janr .,e ontl~r\Jndln~ rn 'tudlfo \"RJI die menslih::c IJ~,C':l:tm '>tel my Jn M.\at om u lli~ bc ... tc atri;.."11nz pf\r t)O"' te ~ce.

<:> lliCr<1Jc 1u1rsu~ i" t1ie lH' ... tl\ cu

:.:ot·dkoHn-bfe (Yir ~Y lto~ ~0\hnlte) fn dlt~ '' t}rclc1.

Dit is oorspronklik, vollcdig, modern en pragtig goillustrcerd. U oudcrdom of ambag is gcen hindernis nic.

Gcnict die lewe deur gesond en sterk te wccs.

Baic Springbok-atletc en Kampioen Sportsmanne in die land is Hofcr-lcerlinge.

Slcry.l om besontlerl1cdo n:tn:

--·-·-····-···-···---··-····~···-····-···-····-···-···-···-··--····-···-·-···--···

..

···

JOHAN HEFER - Posbus 8809 - JOHANNESBURG.

VHJR

Ge

en

rParty

'\:'lcbt dio Os>'C\\:'Ihr.mdw:lg Si!\\c

maal probcer hct om die \'olk by

'tt \·crkiesiug tot ge~anwn!like optreclc

in plans Yall onderlingo sL ryrl op te

roop, ~·H dr. ;\I a b 11 :\I I;(• we pogi ngs

gt•f!li'JlNit'or het, ja die 1:1:1:-;f.c l)oging

van 22 .Junie J9.iJ hcnntwoot·cl hot

met 'n

umn: skenrbevcl, hcl die Kom

-malldanl-gt·uer:Jal di<o mooutlikheid ni

t-gc:-.pret•k dat die Os~<'l''ahrandwag self

die \'Ollc politiekc l<'itling op hom k:m

neun om die Yolk lOL ceuh<'id en

oot·\\iuning 1e lei. Die dc•nwkratc ;Inn

:1llc J;:\lllc het so p;t>skrik \'ir hierdic

moontlikhcid dat dit' re~cringspers

en die• opposisie-blaa i<' ·in !.'Cn asem

~kl'l•CH: .. Die 0. n. \\'Ord 'n ]J:\J'ly !"

Jlnlle: hl'L dit nic gewa:tg om clic K.G.

se ((><'spmak volletlig t c pia as nie,

want u~n sota die vot:c mos tees u:~t

t!iC 0.8. nie ·n party word ni£=, :naar nos 'n grater en omvattcnder vo! ks-bCweging! Dan sou die voH1 mcs be

-sel dat die po!itici se dae gt:tel is,

want in!lien die ossewabr:m<Iwag die

dag oorgaan om leitling by 'n ver·~ie·

sing te necm, sal !lit nic 'n onuer

-lin;;o stryd tussen dcmokrate wces

nie, maar sat die votk aan die een ltant opstaan teen ane vol!tsverdetenue tJemakl'ate aan die ander kant. Dit sal 'n stryll wces tussen vol'.csecnheid

en votksverde<:Idheid

e

n

die bes:issing

sal finnnt wt::es met 'n volksoorwinning

onucr O.El.-leiding. Oan rna xnl clanr

gc<'n volks"cnlelcuclc ]>:nl<'mcn t mccr·

wcl•s uic, maar 'u c,ynhcidsl:ta( wnarin

alll· ,le)e. \';11) die volk - die wcrkcrs.

die: h:>C'rc, die beroep~manne - ror

s:unew<'rking gemohilisccr :-a I wces en

nio tol. koustitusionele hur~eroorlog

soos oudcr clio p:nty.,lol:-:d uic. Dan sal clic vraagstul<ke van .die land

op-gelos wortt tleur gesamcntlik.e tcra

g-inspanning soos die Ossewabrandwag se Noodhulpfonds bewys,,

en

nie

ge-!<oest?r ""Ord as skietgoed waarmce die

een p:lrty die ander gcdurig kan he

-stook nie - soos die Matanpotitici se intemel'ingsbeleid bewys, wat die een dag llie regering verwyt omdat hy nie genoeg interneer nie en uie :~nder dag spog tint hulle ge·intorncerdes ,los geltry" hCt !

VIR OlE VOLK

l n , ~ \'erkie:>ing,.,heleicl het die Os

-~~·\\:tbl ;tn<h' ag 110~ sth:d'< die grotcr

\'olk in gNbgtc gehntl t•u niE" die eng.:

party uic. Dnm,::>m wo\1 hy self nooiv'

ll:mdirlalc stcl solank d:~:n· nog k:1ns

w:tf< Olll dit' opposisic14roc•pe tot groiet·

N'llllOitl lt· oorrocrl nic. Nog steed;;

het die 0:-<scwahrandwng: 'n b(•t·oep o]l

1lit• polilioke parlyc g;c,locu om die

Jllllllt• nm ooreenkoms ft• soek sod:1l

'11 br,••' voll,sh-ont opgc\n'rp km word

t<>•u eli(• ge1nceu:-kaplikt• \')·and. Ook

tn sy verJtiCsingsbeleitl vllr!Cde jaar net

tlie O~sewabranrJwag aangeuring dat

tfie stryd gevocr meet wor,tl oor tlie

oor'lo.: waaroor aile anti·oorlogsgrocpe

tog saaltlstem. 'n Party wil egter ni·2 vir 'n volk veg nie1 m:~ar vir ho:niself,

oaarom het dr. Matan vertede jaar

gcweiC~ om die vcrki2sing oor die vrangstuk van ootiogtteetname te voer,

en het hy verities om tlit liewer te voer ooa· n;:t-oortogse C:konomiese vraag·

stukltC. Oor ekonomiPsc vmagsLnkke

hct. l'l ko i od i vidu orn f rent. 'll eie: Jll

C-nitl!.'; sodal duar op hicnlir gcl1ied

p;rool moontlik1wid \o[. ,.,.1·shil lJrstnait.

Dr. M3Hin het die punte van verskil gesock soos hy !lit nos stcet.Js uoen

met sy uitskopbe!ci!l van meue-Afri·

kaners. Lungs hi<onlie \\'l'~ l:'al ons

nuoil tol ooTwinning kom uiC'. 'Pensy

ou~; volk :s:wmsl:'l:ln ~oos die l-'mu ts-mnn, ,\J:Hlcley-m:nt en Slallard-man

vnnd~tg Ha:unf'lnan, ltc·t nn:; geen hoop

om ooi1. ·;1n:> ide:Jic lc bcrc-ik 11ic.

Sl'\H' ma:tl hcf. die o~scwabr:mdw:1g

probeN om hienlio sa:nnsl:lan le be

-wc:rks(l.•lli" b\' 'u n·rkil'sing. 1"1cwe

maal is dit

~leuT

dr. .\l:tlan

Y

er

~

·dcl.

Die Ossewabrandwag sal mede-p tigtig-hCiu vir hicrdie vol~tsverbroklteling op hOill nec;n indien hy dr. Malan Ianger

ster-1.1 in sy ~twaau dCur aanbiCtlinge

van 11ui1> Lerwyl dr. l~1aHln reeds

ge-noegs:~am getoon !let tlat hy geen

voJksverkiesing wit hi! nie, maar net

•n partyverkii:Sing, dat hy geen voiks -oorwinning begeer nic, m:tar net 'n

r>ar ty·oorwinning.

J)aarom het clil clio pli~ van die

Oxscwn hr:\ndw:1g gcworrl om by 'n

,·et·ldr~iug die lcidiug op hom lc 11cem

ou all<' J\fJ·ilcanel's 10! s:tln<'IIPl'king

tl

•

mohili~t·N leu eincl" vit· i'l'll" en Yir

gl~<•d 'u \'Crllietigende lmu lc !<bau

t l'l'll p:nlypolitiekl' n•rcl<',,ltllwitl.

Dit sat die Ossewabranllwag nie 'n

p:!rty anaalc nie, net so min as wat sy verldesingspogings in tlie vea·lede hom 'n pat'ty gemaak hCt. Oil sal net die volk tot

'

n

grater gcheel saamstuit teen die verucrflike invlocu van dr. Malan se enghartige en verbrokkelende bCieict.

Word

NoM

Voliedige

V

®~lksfmew

~g

n

lilg

'l'<lc die OsBcwahmndwa~ op :3 Jtmic

HJ 11

·

i

n

Blocml'onteiu ond<'rrwem het.

orn ~y ~C'wig in gcvnl "~'n 1

11 \·erkiesing

agt,•r di<' parlemC'ut.:n·,• front ·in tc

\H•rp, het t:y die stCmbus nie as wapen vcrwerp nie.

'I'm• dit• Os~e\\'abJ·:nHlw:'g op .f

Janu-:nit• IH·I:J 'n aanbotl aan 1lic politicke

p:nl yv gcdoen he1 om ·,, I'O:Jlksl'ront t!.'

><kep h.Y die verldesinp: "nnraglcr die

Os~<'ll':tbmudw:Jg ~~· o1·gnni:salorie~e ~(t•un ~nu inwcrp, d.w.s. ldCsers sott

aanry na die stembus aaE:t sv cie mill -dele, het hy nie 'n party gcworcJ nie.

'l'o,• die Ossew:thnuHhl :1g sy !Pde

n:m-gl'ra:li lwt om op 7 .Juli .. [!)1:J t!.'l'n die

[;:mpirt• lr !.tem, en 1 iendllisl'lldc \'all

hnllt" ''ir dr. :\falan se kanrlidale

ge-Rft•trl !tol, het die Ossewabrandwag niO

llecigeneem aan die partypolitiek nie,

maar 'n volksbeweging gebly.

'l'oc diC" }lalan-p<ll'iygrot•p kort gelede

in \\'aldwrstroom gev<>:.: en met O.B.

-hulp gcwen het. hct hullc die

O

.B

.

JliC-heskuldig dn L hy clcclttu•m a an die

Jl:'ll'typolilit>k nie. Hulte hCt geweet

tlat clie O.B. op aile fronle veg. \V:1:1t· 1lic Osscwabran1hrnp: nou \'

C'l'-kl:lllt' tlnl hy in 'n ,·ol~l·nd(• \'!.'l'kiesing

moonllik self die lcitling op hom kan

ncont om 'n •Ja!l~srront by die stembus

te stcep, terwyl hy dit. tu·orc nan dr.

)l:tlan oorgelnat. hct wat keer op keer

bewys het dat hy nie vir die vo:k wil

veg nie dog net vir sy eie party,

d:t:~t· hel die Osscwabr:nulwng net so

min 'n pnrty geword as wat. hy dit op

,( .Jnnnul'i!.' 1913 gcworrl hri. toe hy '11

volksfront by die stombus voorgeste!

11()1.

Deur ill die toclwms self die• poliLi<Jke

l<·icliuv; op hom !e UN'm (l·n einde die

\'Olk h' org:mi>.l::i~r tut 'n be~lisscmlc

slng hy di<' stemb11s lcen ;lit' L~mpi•·o

eu diP l~mpir!.' ll<' p:~l'lemcnl, word die

Ossewabrundwag net nog meer van 'n

volltsbeweging as ooit te vorc.

J

[v hot. rC'PtlH 'n jl'ngfront, 1₁₁ :u·hci<h;fll()~t _en

'n htlill'parlementerC' fronl. \'oorhccu

l1et l1y die p:trlcment&n• lront :1:111 dr.

~!alan oorgelnat. wat Pgter 'n mislttk

-king <la:tr\':\11 gemaal. lwt. Nou gaan

hy die volk saamsnoer in een t;ewe!dige m:tg wat aan die arbcitlsfront met sy hCI(:o gowig slaan tee~ clio llanHnunismo,

a:~n die jeugfront mel sy he!e gewig

stann tesn cJic , Catch 'lfhem voung"

-beweging, en ;:tan din parlementeYe

front met sy tie!e gewig staan teen die

Empire se par!ystetscl. Hy ilC:t dtiS

nou 'n VOL.LEOIGE Voll;sbewcging ge·

word. I nt!ien die votlcsrront onc!er sy tci:Jing by die stembus wen, word dio pnrlcnH:nt afgeskaf en vervang cleui- 'n Republick \!Vaarin ctanr eenheicl en s:une -werking sal heers.

Dit• Os»ewnhrunt.lw:lf' word !lie 'n par

-ty IIi(' orndaL h~- nie in uil' ll:trlemC'nC

"il gaan bit t'<l r~dekawel nic. Die

da~ as hy wen. skaf hy di<' pnrlemcnt

:11. oaarom b:y die verslcal tl!ssen hom

en cnige party dit, dat hy ctie hu!c!ige

stelsct met sy vcl!csvcr·decldheitl wil omverwerp, terwyt die partye hierdic

votksverdccldh-eicJ \Alii bestendig.

Ons het nlt~·cl gehoop orn hienlic dot'l

tt• lwrcil. met behulp \':tll tlr. ;\!alan :1s

leil'l' vau die p:trlemeJlt(,re trout. Dr.

Malan het egter bewys dat hy hom t.:n voile vcrcensetwig met die verbrolck e-lende par·tystelsel en clit wil handhaaf. In plaas van te vcronig sltop hy nog steeds mcer Afrikaners uit. l-1y het getcon tlat hy nie vir uie voik 'n vcr·

ldesing wit veg nie, maar net vir sy

eie party. Daarom is die Ossewabrand

-wag nou verptig om sell die Ieiding

op hoau te neem van tlie stigting van

D

IE

O.

B., WOE

;-J

S

DA

G

.

16

A

UG,

1

9

.

J.J.

(DEUR PROF. ,1, A. WIIO.)

ln c·lkc• oorlog try die nwnslikc

uit-vituliugsvernuf clh 1·e~ 0111 nuwc w~l)Jens I'll nnwc ti!Lil\\'apeus u• \'('1'\':tnrdig. 'n

Dlll'~(·likP llll\\ c w:~pcn in die ool'log

V:lll l!)[•l-1918. LOC die :H11lY:tnldike

bo-\\<"ginp;~lr,Yd in 'n Stl•lliugsoorlog (loop-~l':lwe-oorlog) ontwikkl.'l hcL, was b.,.,

diL• lt'nk. lfierclie tonk wa~ egtcr 'n

kll'inigheid, "'at konslt'Hksic en fun

k-siolwriug l>eiref, in n•rgel~·kiug meL die

uuw~· wapen wat dit' Dnit~ers i!ednrcn

-tlc diC' laastc agt w<·lw lt•en ~uid-f<:nge­

lan!( en Landen geb1·uik.

Dit \\'creld. nitg<•noml' die klompio

Dnit~e desk<mdigcs, I'Nkeer· op die

oomhlik nog bnmlik in tlil:' dnister

om-lrC'nl, die konsLruh i0 on samesLelling

\':1ll hiPrdie wapt'n. DiL• l.lt-i!le en

oo

k

cl

it•

Duitser:,; pr:taf van ,.vliegendc.

homm<'' wnt elk vnn 2,000 tot. :3.000

pond we,•g. Die wert•l(l WC'Cl clnt hier·

UiC homme Y:lll ba;,i>;f;(.: 0)> die Jl~U1'0pCS0

vast<'laml :1fgesnmr word wat ten

min-ste ongc,·eet· cen honuerd m~·l vau l,on

-dt'n I'll omgewing '•erw,l'dcrd i~. Die

wf.rC'Itl wee!. vOOJ'Li\ thb hic•rdie 1•licg:ondc

honlllll' gecn bem:Hmin~ hll( uic-, cl.w.s.

lood!'loos is en d:ll. hull<• nie deur '11

\'er~l~·lb:11'c kmonloop ~:trm 11ie.

Oot· :Illes vClrden• in \'erband mt't

tlic konstruksie 1·an hierdie homme veJ·

-kt•('r die Gealliecrdcs min of meor in

diL· dui~ter .c\;mgcsien hicrrlie gocd tb

-tll·lik oltlplof !'IS hulk• 1ncl J~ngel·e ho-tllllll kcnHis m:tak, is di~ nnluurlik on

-lllOOntlik om '11 vlic~endC' bo01 .in 'n Hrilsc lnhoratorium to

Jo-

y

w:tar die

~Piwimc ,·:nt sy s:ltncslcll.ing bckend

kan word. As die ~clwimc \':111 luer

-di,y g!.'heirnl>innigll' hom lot s~-

ontplof-fing~middcls en metaalb<',UHlcldcle be

-JH.•rk wa'>. d:m son dio uuwe wapen

1•il· die J3rioto gcon at lc groot hoot

-br•okcns hcsorg hcb 11i~. Dit is egtor

die mcganisme van die vlicgcncle -born 'waL , •. i1' tlio Britto dio bron \'ML sorg<' en on~t•kerheid is. l!oc kr,· die DuiL"

~;ers fliL reg om so 'n swaa~ projeldicl

oo1· so 'n grooL afst.and tt• ,,skiet'' son"

d~.;r diP ~?;ebruikmaking; van kanonloop

01 diegtuig?

Die Uitwcrking van die Vlicgende Bom Oor die 11itwel'king: von hi01·dic uuwo

\l'ntwn sal die morts<• v:1H London on

~uid-l~ngeland die bt•:..tt· kau oordcel.

I Iulie i;; in die posisil' om te knn vas·

sfp[ of \'C'ldm. Smnts g;clyk gehad l1ot

toe hy onbngs voor dit• ! rtwpc in Italic

tlit• vliegenue l>om 'n . damp squih''

('n khm kbpper) l{l'll0t'l11 het. \'ol

-;.!;dls Rent01· lyk dit. of ons Premier ongC'Iyk gehad l1ct. Diu grootskanlse

Otl(i·uimings van (lie hnr~erlike hC\·ol -king ui[, ::Jonden en omge\\'ing sprcck

'u n11dc-r Lanl. lliet· voor mv het ek

'u Kaapstadsc lwN·!lnl van 8 Augustus

,,.:1ar·i1\ 'n hcrig si:t:lu dal Llewellin,

Britst· minisler \':111 voNlsct, verkla:tr

hrt dal. London nou :1! hvn:1 twe" m

a:'llt-rlr- cli1• sp~nniug Ycnl;IIH' "at gclyk shun a:~n ,sw:"''' k:lll1Jn\'1tl1r dug en 11:1~". l11 (lics0lfdo kO<II':tnt. vind ;m,;

ook '11 IJOI'ig 11i t, I ,ontlt'n w:otr1•0lgii'ns

1 rali:1:1n~c krygsgovatt~l'uos wat op

pl:t~t' in f!uid-Engebnd 11 ork. gcdreig

het om to staak t <'nsy luallC' uil dit>

111et !.'oor-ge,•aarf!:Cbi•!U ~'l'l'\\ ytler word.

l~it dit·sclide kot·rant. no~ altyrl v:m

~ 1\ u~u" ltHI, vcrncen\ ons d:1t ,Jan :.1 a-x:nyk, die vluglelin~ 'l'sjql;gicso eClrstc

minislcr in Londe11, iu 'n Tadiorcde

~(·st. hC'L: ,Die lhiLtc sal J IiLier die

slt•ls<'hn:tUg;o dor1ing v:tn bnrgcrlikes

dcnr midckl va11 vli<'~eu<IP bomme nooit

Yl!l'!!l'Cf nio en as di1• Dnitsl's illusie~

lwt <l:H die lhilte O)l 1lio nedel:>onder

-h:wdcling,; genadig ,aJ wces, mank

lnllll• 'n fnndamenwlt• loul.''

L-it. diL :llles blyk dit. tlaL veldm.

Smtds so , klam ldappo1·s' nev so min

'n got t'OUC beskrywing l'!l n die werklik

-hciu is as die 1111\t:->l)()ri~t(' w:1:nvoJgens

diu vlieg<;nde bommt• 'n spl'siale YOOJ'•

lic•ftlt· vir korkc en hospitniC' aan die

tlag sou lc.

.\Ja.-nryk se woon].., ,·an Brilse .,ver

-gifi.Yni»" en ,gc:n:Hlc'' by die •T

edes-ondurhandelings herinrwt· voorls :t<ln 'n

toe:~pnwk wnt \V111sLon Churchill op

'n volksfront by die st2mbus, d.w.s.

wanneer die tyd da:wvoor aanbrcet<,

want voor!opig vcrcis die buiteparte

-nJcntcre stryd at ons lcr:~gte.

.j ;\lnarf

lDHl

\'oot· clip 13ritse laerhnis · ~~·h·"·er het. 11 ienlic tocs)JI':l<lk is g,•.

h:.~n ,·yf manude 11:\ di.., wapenstil.~t:nHl

in 'n !yd toe eli I' hlokkade, nietccn

-~la:tncle \Vilson >~t' l'l'l'tti<u punte in

d~() wnpon"tih>i:lnd, nop; ·iu \'Olio wer

-klllp: was. , Ons hou al ons <.(w:lllg

-midclcls in volle well;iu~ of in onm

i<l-dC'llike p;ere!!dhoicl vir p;obmik:. Ons

pas flie bloklmde m<'t krap;

ioe

.

Ons

hel sHnk leers gl'rcNl om met die

lorhll'l keunisg.:>winp; op te ruk. Duits

-land is haie naby hon~cr,nood. Al die

gcll!ieni,se uit Duiu:laud bewys C<'I'S·

ton:> die gro01; onlbC'l'iugs \Ia~ die Dnit

-sc \'Olk ly en twce~lons (lie groot ge

-\':\n r ''nn 'n ineei1slort.i 111-:: yn.n die gansc

slt·ukLuur ,·an die Duit~o ~osialc e:-~

nasionale !ewe onde,· die drnk ,·an ]JOu

-ger en onden·oeding. Nou is dit dus

dit• ooml>lik Olll aa t() r('ken (now is

thon•fol'e the. monwnt. lo se1.tle). A

l-llm: Churchill in l!H!l.

0 ie Revo:usionerc Belekenis van die

Nuwc Wap.an

. Cceu clc~tkende mt')l~ s:d op dio hui-<",

rhgc· tydst,ap van tho oodog diL

'mat

>

C>J11 a au die Yliegcndo hom ;lll sulks 'n

oorlogbcslissende bctc·k!.'nis tO gee nic.

<:l'cn wapcn op ::.igsclf kan beslis,.,eml

wt•t's t1ie. Daar i-; so bnie omsck\Wc

laktore wn:Jrmee 'n kommentawr reko

-ning moct. hou. So baic hang af van

die hrein, die l1art, en die hand v;~n die

-gene wa~ die wapcn gchl'uik. So baie

h:wp; af Yan dio oorlogsmor:1~1l, dio

:dgomeno ekonomicso en staaLkundip;e

posisit.• aan dio i.nisft'o()nt. , o baio h:u!~

ook af ,·au die ''Y:tnd. \\-at die vlie

-~cndc l>om betrcf, hanp; dit af hoc vee!

van hierdie wapon dio J)uitser.s toe hul

hc,kikking hct, in hoc,•ene hul!o hio

r-dio wapen nog ,·crdc~· kan ont,l'ikkel

'of mc•t n\lWe ~ood.gclykc /,geh.eime"

wn,pons voor die

t

bg

kan kom.

Vol gens 'n berig in 'l'hn CaDe Argus

( 12 Augu;,tus) Yan s~· Londense kor

-rt•spondent stnan 'n Huwc Duitse wa·

Jwn reeds \'oor die denr. lliet·clie \'lie

-~· ndo hom of Y2 sou ticn ton '"ceg a"

J1y :;.y doelwiu bcreik. Ook skryf gc

-mcldo korresponclent \'an , ongewono

wnpcns" wal. die Dnitscrs in die jong·

sto t.yd ~ou \'ervanrtlig

h

e

t.

.

Wnt clio toekoms ook al ten

o

~

!c

van lllli\'C wa1>ens mng !ewer, clit. stnan

vas dnt die vlicgendG hom reeds JlOit

:1! 'n ro,·olusie in di<' oorlogs,·o!.'rinf~

le\\'ceg gebring het. :.Jet. hierdie sle

l-ling ~:al die men1>o '':111 T.omlcn en Su

id-l•:n~cland wnnrskyulik akkoord gn:1n.

tn tlio Yolgende :nlikt>l mccr oor die

t·ovolu~ionere boLe ken is v:111 die vl

ie-goncle bom.

SNAA

K

S

DiC' Ossewabr:lndw:tg lS gcdurig bc

-slw ldig tlnL hy IIi tlet ti<' mctocl\:8 volg.

II i1 lrr lwt sy rE'volu;,io dNtr rniddel vnn

'n rcrJde::;ing bewt·rltslollig. .Non <bt.

diC'I Osscwab~·nndwnt~ ht'kl!.'mtoon clat_hy

tniskiC'n self h•iding s:1l mocot. ncem by

'u \'Crkiesing om die omwenteling tC·

\\'PC').!; tO bring,

Se

dio deanokratC hy he~

\':ln hcleid \'ernmlcr. En tog tlCt diC

O.B. seoert 1941 scwe IWSings aange-wend om die volk by 'n ver!dcsing te vcrcnig- maar h~ lwL Hl.lL clio l'onu gl' -nw:l k

o

m

dit :\~lll d it• loiclil1g ,·an · n

<'ngharligo part.ylc•i(!J' oo r I o Ia at, wnt

nit· vir dio volk wolf vcg; nie, clog vir

hom!<clf. 0 Gckookte stampmtelfes se water kan vir slysel gebrutk word.

O

SS

EW

.AB

R

A

NDW

AG-DAG

1\0.,IIIIANDO FGn:Z 'L'JH~l{ SAA:\t OP

19

A

_

ugustus

1

9

44

S

\V

ART

H

U

GGEN

S

by JfJJ(Q;\) 01'. 111.0~1. Vcn·lgllngc begin om 10 v.m. 2 n.m. 'l'o e-spra:>k' <1cur 11/(.:J~t\'L. A. ,). •II. VAN OJ':R WAL'l' van Pofcht:l':.:troom.

J lie omli~>gende ecnhedo word vt·iendcllk uil·

~;enooi om dl>l iunlt.~lc by !c woon. BOERECEREGTE. TOUTREK, JtJKSKE!,