Niveaucontrole op de bepalingen in kaas : jaaroverzicht 1981

Bureau Technometrie VERSLAG 82.24

1982-03-15 Pr.nr. 101.6010

Onderwerp: Niveaucontrole op de be -palingen in kaas.

Jaaroverzicht 1981.

Verzendlijst: Direkteur, sektorhoofd (3x), direktie VKA, bureau Tech-nometrie, Normalisatie, Projectbeheer, afd. Zuivel, KCS Leusden, KCS Leeu1-1arden, KCS Alkmaar, Rijkszuivelinspec-tie, College van Directeuren van Zuivelcontroleinstel-lingen, Circulatie.

Bureau Technometrie 1982-03-15

VERSLAG 82.24 Pr.nr. 101.6010

Projekt: Niveaucontrole op de bepaling in melk- en zuivelprodukten ten behoeve van Rijkstoezicht.

Ondert-'erp: Niveaucontrole op de bepalingen in kaas. Jaaroverzicht 1981.

Bijlagen: 13 tabellen.

Voorgaande verslag: 81.53 Jaaroverzicht 1980.

Doel:

Het tijdig signaleren van eventuele niveauverschillen en het bewaken van de analysespreiding bij een bepaling in kaas door de

Kaascontrolestations en het RIKILT.

Samenvatting:

Aan alle Kaascontrolestations zijn in 1981 door het RIKILT de volgende monsters ter onderzoek gestuurd:

20 monsters·kaas (7 VV, 6 40+ en 7 20+) voor vocht-, vet-, zout- en pH- of nitraatbepaling;

10 monsters stremseloplossing voor stremkrachtbepaling;

10 monsters melk voor fosfatasebepaling.

Sinds mei 1981 worden de stremselmonsters ook gestuurd naar de Coöperatieve Stremselfabriek in Leeuwarden.

Naar de Kaascontrolestations in Leusden en Leeuwarden zijn bovendien nog gestuurd:

10 monsters dieetkaas voor natrium-, kalium-, ammonium- en chloride-bepaling;

10 monsters smeltkaas voor fosfor- en citroenzuurbepaling.

Conclusie:

Er zijn niveauverschillen tussen de laboratoria geconstateerd bij vocht, vet, zout, natrium, kalium, chloride, fosfor en citroenzuur. In

1980 bij vocht, zout, natrium, chloride en citroenzuur.

Niet alle verschillen zijn even belangrijk.

De spreidingen zijn met t'leglating van enkele afwijkende analyse re-sultaten (pH 2, nitraat 1, ammonium 1 en citroenzuur 1) niet beter of slechter dan de afgelopen jaren.

Verantwoordelijk: Samensteller ir H. Oortt'lijn

~

Projektleider mt.,. G.A.

l~erdmuller

9-J. Labrijn (

~)

8224. Oa \ I

Analyseresultaten en verwerking

De analyses zijn verricht volgens de Methoden van Bemonstering en

Onderzoek behorende bij de Kaascontrolebeschikking 1970. Dit houdt niet in dat alle laboratoria een onderzoek volgens dezelfde methode doen. De Kaascontrolestations bepalen bijvoorbeeld het vetgehalte volgens NEN 3059-57 (Gerber-Van Gulik), het RIKILT volgens NEN 3170-60 (Schmid-Bondzynski-Ratzlaff).

De analyseresultaten zijn samengevat in de tabellen 1 t/m 13. Laboratorium A RIKILT, Wageningen.

Laboratorium B KCS, Leusden. Laboratorium C

=

KCS, Leeuwarden. Laboratorium D

=

KCS, Alkmaar.

Laboratorium E

=

Coöperatieve Stremselfabriek, Leeul<~arden.

Van elk laboratorium is per monster het verschil tussen de gevonden

waarde (gemiddelde van duplo's) en de over alle laboratoria gemiddelde waarde berekend. Deze verschillen, het gemiddelde verschil en de

stan-daardafwijking van de verschillen zijn eveneens per laboratorium in de tabellen vermeld.

De aldus verkregen standaardafwijking van een laboratorium is

afhanke-lijk van de analyseresultaten van de andere laboratoria.

Indien men aanneemt dat alle laboratoria van maand tot maand ongeveer gelijk spreiden, dan is de standaardafwijking van de analyse binnen

een laboratorium gelijk aan:

s (binnen laboratoria)

=

V

~s

2

(v)/(aantal

laboratoria-i) Deze standaardafwijking is voor elke bepaling bij de conclusie

vermeld. Slechts 5% van de verschillen mogen groter zijn dan tweemaal de standaardafwijking. Verschillen die groter zijn dan driemaal de standaardaf1<1ijking moeten in het algemeen als onbetroul<~baar beschou1<1d worden.

Op de gemiddelde verschillen is de toets van Student-Nel<~man-Keuls toegepast. Men plaatst de laboratoria in oplopende volgorde van niveau en onderstreept de laboratoria l<~aartussen geen niveauverschillen zijn aan te tonen. Er is, tenzij anders vermeld, getoetst met een

onbetrouwbaarheid van 1%.

8224.1 - 2

-. I \ ..

z

-Resultaten:

1. VOCHT IN KAAS (zie tabel la, 1b en 1c).

De kaascontrolestations bepalen het vochtgehalte volgens de

routinemethode. Het RIKILT volgens de referentiemethode. Hieronder

volgen voor 48+, 40+ en zo+ kaas de aft-lijkingen van het totaal -gemiddelde gehalte.

Kaassoort gemiddelde RIKILT KCS KCS KCS vochtgehalte Hageningen Leusden Leeuwarden Alkmaar

48+ _40% - O,Z1 + o,oz + o, 11 + 0,09

40+ 43% - 0,16 + o,oz + 0,06 + 0,08 zo+ 48% - 0,16 - o,oo + o,oz

+

0,14

gem. 44% - 0,18 + 0,01 + 0,06 + 0,10

Het RIKILT vindt in de drie kaassoorten minder vocht dan de Kaascontrolestations.

De standaardafwijking van de verschillen tussen gevonden en gemid -delde gehalte binnen de laboratoria is voor 48+, 40+ en zo+ kaas resp. 0,115, 0,101 en 0,09Z%. De gepoolde standaardafwijking is 0,103%.

z. VET IN KAAS (zie tabel Za, Zb en Ze).

De Kaascontrolestations bepalen het vetgehalte volgens Gerber-Van

Gulik. Het RIKILT volgens Schmid-Bondzynski-Ratzlaff.

Hieronder volgen voor 48+, 40+ en 20+ kaas de afwijkingen van het totaalgemiddelde gehalte.

Kaassoort gemiddelde RIKILT KCS KCS KCS vetgehalte \~ageningen Leusden Leeuwarden Alkmaar 48+ 31% - o, 17 + 0,04 + 0,09 + 0,04 40+ Z4% - 0,01 - 0,1Z + 0,07 + 0,06 zo+ _{13% + 0,02 - 0,01 - 0,04 + 0,03} gem. 23% - 0,05 - 0,03 + 0,04 + 0,04 8224. z _{- 3} -\,__)

- 3

-Het RIKILT vindt in 48+ kaas minder vet dan de Kaascontrole-stations.

De standaardafwijking van de verschillen tussen gevonden en gemiddelde gehalte binnen de laboratoria is voor 48+, 40+ en zo+ resp. 0,102, 0,095 en 0,070%.

3. ZOUT IN KAAS (zie tabel 3a, 3b en 3c).

Er zijn niveauverschillen tussen de laboratoria.

Het KCS Leeuwarden vindt minder zout in de kaas dan de overige

laboratoria.

Het KCS Alkmaar vindt minder zout dan het RIKILT en het KCS Leusden maar meer dan het KCS Leeuwarden.

Kaassoort gemiddelde KCS KCS RIKILT KCS zoutgehalte Leemo~arden Alkmaar Hageningen Leusden

48+ _{1,9% - 0,041 - 0,013 + 0,031} + 0,023

40+ _{2,7% - 0,044 - 0,014 + 0,027 + 0,031}

20+ _{2,0 - 0,053 - 0,021} + 0,026 + 0,048

gem. - 0,046 - 0,016 + 0,028 + 0,034 De standaardafwijking van de verschillen tussen gevonden en

gemid-delde gehalte binnen de laboratoria is 0,025%.

4. pH IN KAAS (zie tabel 4).

Er zijn geen niveauverschillen tussen de laboratoria aangetoond.

KCS KCS Leusden Lee01o~arden - 0,02 + 0,005 KCS Alkmaar + 0,005 RIKILT Hageningen + 0,015

De standaardafwijking van de verschillen tussen gevonden en

gemid-delde gehalte binnen de laboratoria is 0,055.

5. NITRAAT IN KAAS

a. Hännimethode (zie tabel Sa).

Er zijn geen niveauverschillen tussen de laboratoria aangetoond.

KCS KCS Alkmaar Leeuto~arden - 0 3 - 0 2 8224.3 KCS Leusden + 0 1 RIKILT Hagenlogen

+

0 5 - 4

-- 4

-De standaardafwijking van de verschillen tussen gevonden en

gemiddelde gehalte binnen de laboratoria is 3,1 mg per kg.

b. Reductiemethode (zie tabel Sb).

Er zijn geen niveauverschillen tussen de laboratoria aange-toond. KCS Leemlarden - 0 7 KCS Leusden

-

0 4

RIKILT Hageningen

+

1,0

De standaardafwijking van de verschillen tussen gevonden en gemiddelde gehalte binnen de laboratoria is 1,7 mg per kg.

Het de Hännimethode wordt gemiddeld O, 9 mg per kg meer nitraat gevonden dan met de reductiemethode. Dit verschil is niet significant van nul afwijkend en chemisch niet belangrijk.

6. NATRIUM IN DIEETKAAS (zie tabel 6).

Er zijn niveauverschillen tussen de laboratoria aangetoond.

Deze verschillen zijn chemisch nauwelijks belangrijk.

KCS Leusden - 0,003 KCS Leemlarden 0,000 RIKILT Hageningen + 0,004

De standaardafwijking van de verschillen tussen gevonden en gemid-delde gehalte binnen de laboratoria is 0,0043%.

7. KALIUH IN DIEETKAAS (zie tabel 7).

Er zijn niveauverschillen tussen de laboratoria aangetoond. Deze verschillen zijn chemisch nauwelijks belangrijk.

RIKILT Hageningen - 0,006 KCS Leeu1-1arden - 0,003 KCS Leusden

+

0,009

De standaardafwijking van de verschillen tussen gevonden en

gemid-delde gehalte binnen de laboratoria is 0,009%.

8224.4 5

-\ { _.' _l

- 5

-8. AMNONIUH IN DIEETKAAS (zie tabel 8).

Er zijn geen niveauverschillen tussen de laboratoria aangetoond.

KCS Leem1a rden - 0,001 KCS Leusden

o,ooo

RI KILT Hageningen

+

0,001

De standaardafwijking van de verschillen tussen gevonden en gemid-delde gehalte binnen de laboratoria is 0,0026%.

9. CHLORIDE IN DIEETKAAS

a. Routinemethode (zie tabel 9a).

Er zijn niveauverschillen tussen de laboratoria aangetoond. Deze verschillen zijn chemisch namlelijks belangrijk.

KCS Leeuwarden - 0,024 KCS Leusden

+

0,007 RI KILT Hageningen

+

0,015

De standaardafwijking van de verschillen tussen gevonden en gemiddelde gehalte binnen de laboratoria is 0,010% bij gehalten van 0,3 tot 0,5%.

b. Referentiemethode (zie tabel 9b).

8224.5

Er zijn niveauverschillen tussen de laboratoria aangetoond. Deze verschillen zijn chemisch nauwelijks belangrijk.

KCS Leeuwarden - 0,025 RIKILT Hageningen + 0,007 KCS Leusden + 0,017

De standaardafwijking van de veschillen tussen gevonden en gemiddelde gehalte binnen de laboratoria is 0,022%.

Met de routinemethode wordt gemiddeld 0,036% meer zout gevonden dan met de referentiemethode. Dit verschil is significant van nul afwijkend (a < 0,001).

-- 6

-10. FOSFOR IN S~1ELTKAAS (zie tabel 10).

Er zijn niveauverschillen tussen de laboratoria aangetoond. Het RIKILT vindt iets lagere gehalten dan het KCS Leeuwarden.

RI KILT \.Jageningen - 0,031 KCS Leusden - 0,008 KCS Leeuwarden

+

0, 039

De standaardafwijking van de verschillen tussen gevonden en

gemid-delde gehalte binnen de laboratoria is 0,037% bij gehalten van circa 1%.

11. CITROENZUUR IN SMELTKAAS

gehalten

<

0,1% (zie tabel 11).

Er zijn niveauverschillen tussen de laboratoria aangetoond.

Het KCS Leeuwarden vindt lagere gehalten dan het KCS Leusden.

KCS Leeuwarden - 0,008 RI KILT Hageningen - 0,002 KCS Leusden

+

0,010

De standaardafwijking van de verschillen tussen gevonden en gemiddelde gehalte binnen de laboratoria is 0,009%; dit is voor

gehalten van 0,01 tot 0,07% circa 19% relatief.

12. STREHKRACHT VAN STRE~ISELOPLOSSINGEN (zie tabel 12).

Er zijn geen niveauverschillen tussen de laboratoria aangetoond. (7 monsters) KCS Leusden - 113 KCS Stremselfabr. Alkmaar Leeuwarden - 27 -21 RI KILT Hageningen + 14 KCS Leem.,arden

+

146

De standaardafl.,ijking van de verschillen tussen gevonden en

gemid-delde gehalte binnen de laboratoria is 170 stremkrachteenheden.

-- 7

-13. FOSFATASE IN HELK (zie tabel 13).

Er zijn geen niveauverschillen tussen de laboratoria aangetoond.

KCS RIKILT KCS KCS

Leeuwarden Wageningen Alkmaar Leusden

- 281 4 64 213

De standaardafwijking van de verschillen tussen gevonden en gemid-delde gehalte binnen de laboratoria is 296 11g per ml of \<lel circa 18% van het gemiddeld gevonden gehalte.

8224.7

I

I

Tabel 1a Vochtgehalte in. volvette

kaas

in

%

Lab.

A B

c

D

gem.

Monster

1

40.57

40.64

40.70

40.70

40.67

40.59

40.53

40.80

40.80

2

4

1.4

3

41.65

4

1.70

41.70

4

1.6

9

41.50

41.82

4

1.

80

41.90

3

39.

14

39. 2

1

39.30

39.30

39.27

39.30

39.

14

-

39.40

39o40

4

38.89

38.93

39.10

39.10

39.04

38.96

39.02

39.20

39.10

5

41.84

42.37

42.20

42.20

42.16

41.77

42.46

42.20

42.20

6

36.27

36.53

36.80

36.80

36.62

36.29

36.60

36.90

36.80

7

39.58

39.87

39.90

39.80

39.74

39.26

39.81

39.90

39.80

Gem.

39.67

39.90

39.99

39.97

39.88

Afwijkingen van

het

monstergemiddelde

Lab.

A

B

c

D

Monster

1

-0.09

-0.08

0.08

0.08

2

-0.22

0.05

o.o6

0.

11

3

-0.05

-0.10

0.08

0.08

4

-0.1

1

-0.06

0.

11

0.06

5

-0.35

0.26

0.05

Oo05

6

-0.34

-0.06

0.23

Oo18

7

-0.32

0.10

0.16

0.06

Gem.

-0.2

1

0

.0

2

0.

11

0.09

s(v)

0.128

0.130

0.064

0.044

Tabel 1b Vocht

ge

halte in 40+

kaas

in

%

Lab.

A

B

c

D

gem.

Monst

er

1

41.09

41.12

41.

2

0

41.30

41.

2

1

40.99

41.24

41.40

41.30

2

44.52

44.77

44

-

.70

44.70

44.69

44.66

44.70

44o80

44o70

3

43.58

44.11

4-3.90

44.00

43.96

43.68

44.21

44.00

44.20

4

42.99

43.0

3

43.00

43.10

43.08

43.00

43.20

43.10

43.20

5

4-4.56

44.57

4-4-o50

44.60

4-4-.66

44.61

44.73

45.00

44.70

6

39.5

1

39.68

3

9.90

40.00

39.82

39.75

39.69

40.00

40.00

Gem.

42.75

4-2.92

42.96

4-2.98

42o90

Afwijkin

ge

n v

an

het mon

s

t

ergemid

d

e

l

de

La

b.

A

B

c

D

Monst

er

1

-

0.17

-

0.03

0.10

0.10

2

-

0.10

0.04-

o.o6

0.01

3

-

0.3

3

0.20

-

0.01

0.14

4

-

0.08

0.04

-0.03

0.07

5

-

0.07

-

0.01

0.09

-

0.01

6

-0.

1

9

-

0.13

0.1

3

0.18

G

e

m.

-0.16

0.0

2

o.o6

0.0

8

s

(v)

0.096

0.

10

9

0.06

3

0.07

5

Tabel

1c

Vochtgehalte

in 20+

kaas

in

%

Lab

.

A

B

c

D

gem.

Monster

1

46.10

45.87

46.00

46

.10

46.07

46.1

0

45.88

46.20

46.30

2

44.53

44.87

44.

80

44.

8

0

44.77

44.56

44.77

44.80

45.00

3

49.80

5

0.

28

50.00

50.

10

5

0.09

49.82

50.

1

9

50.20

50.30

4

45.34

45.38

45.30

45.60

45.44

45.39

45.52

45.40

4-5.60

5

44.34

44.53

44.60

44.80

44.

59

44.40

44.67

4

4.60

44.80

6

5

1o

53

5

1.76

5

1.

8

0

5

1.

90

5

1.7

8

5

1.6

5

5

1.7

6

5

1.

90

5

1.9

0

7

5

1.7

3

5

1

.80

5

1.

90

5

1.90

5

1.

89

5

1.7

5

5

1.

93

52.

00

52.

1

0

Gem.

47.6

5

47.80

47.8

2

47.94

47.

80

Afwijkin

ge

n

van het monstergemiddelde

Lab.

A B

c

D

Monster

1

0.0

3

-

0.19

0.0

3

0

.1

3

2

-

0.22

0.05

0.03

0.1

3

3

-

0.28

0

.1

5

0.01

0.11

4

-

0.08

0.01

-

0.09

0.16

5

-0.22

0.01

0.01

0.2

1

6

-

0.19

-0

.

02

0.0

8

0.1

3

7

-0

.15

-

0.0

2

o.o6

0.11

Gem.

-0.16

-0

.00

0.0

2

0.14

s

(v)

0.104

0.10

3

0

.0

5

4

0.0

3

4

Tabel

2a

Vet

in

volvette

kaas

in

%

Labo

A

B

c

D

gem.

Nonster

1

30.05

30.20

30.20

30.00

30.

18

30.29

30.

10

30.40

30.20

2

29.60

29.70

29.80

29.90

29

.

81

29.70

29.80

30.00

30.00

3

30

.

50

30.70

30.70

30.50

30.64

30.50

30.70

30.80

30.70

4

30.58

30.90

3

1.00

30.90

30.86

30.53

3

1.00

3

1.00

31.00

5

28.30

28.50

28.40

28.50

28.46

28.40

28.60

28.50

28.50

6

32.92

33.10

33.10

32.95

33.05

32.97

33.10

33.20

33.05

7

30.57

31.00

3

1.00

3

1.00

30.89

30.48

3

1.00

3

1.00

3

1.10

Gem.

30.39

30.60

30.65

30.59

30.56

Afwijkingen van het

monstergemiddelde

Lab.

A

B

c

D

Monster

1

-0.0

1

-0.03

0.12

-0.08

2

-0

.1

6

-0.06

0.09

0.14

3

-0.

14

o.o6

0.1

1

-0.04

4

-0.3

1

0.09

0.14

0.09

5

-0.11

0.09

-0.0

1

0.04

6

-0.

1

0

0.05

0.10

-0.05

7

-0.37

0.11

0.11

0.16

Gem.

-0.

17

0.04

0.09

0.04

s

(v)

0.125

0.064

0.049

0.094

Tabel

2b

Vet in 40+ kaas

in

%

Lab.

A

B

c

D

gem.

Monster

1

24.54

24.50

24.90

24.80

24.70

24.58

24.40

25

.00

24.85

2

2

4

-

.53

24.30

24.6

0

24.55

24.53

24.5

7

24.40

24.60

24

.6

5

3

24.0

1

23.80

24.00

23.90

23.96

24.03

24.00

24.

00

23.95

4

24.24

24

.10

24

.20

24.25

24.26

24.45

24.20

24.30

24.30

5

23

.

58

23.60

23.60

23.60

23.61

23.60

23.60

23.60

23.70

6

25.04

25.00

25.20

25

.

20

25.

1

5

25.

1

2

25.

10

25.20

25.30

Gem.

2

4.

36

24.25

24

.4

3

24-

.4

2

24

.37

Afwijkingen van het monstergemiddelde

Lab.

A

B

c

D

rilonster

1

-0.14

-0.25

0.25

0.13

2

0.03

-0.18

0.08

0.08

3

0.06

-0

.0

6

0.04

-0.04

4

0.09

-0.

11

-0.0

1

0.02

5

-0.02

-0.0

1

-

0.01

0.04

6

-0.07

-0.

10

o.o6

0.11

Gem.

-0

.01

-0.12

0.07

o.o6

s(v)

0.084

0.084

0.097

0.060

Tabel

2c

V

et

in

2

0+

kaas in

%

Lab.

A

B

c

D

gem.

Monster

1

1

2

.4

2

1

2

.20

1

2.20

1

2.20

1

2.27

1

2

.

5

1

12.20

1

2

.

20

1

2

.

2

0

2

12.43

1

2.40

1

2

o30

12.45

1

2

.

39

1

2

.3

8

12.50

1

2

.

3

0

1

2

.3

5

3

16.34

16.30

16.30

16

.4

0

16.39

16.3

8

16.40

1

6

.40

16.60

4

1

5

.4

8

1

5

.40

1

5

.40

1

5

.4

5

1

5.48

1

5

.

62

1

5

.50

1

5

.

5

0

1

5.5

0

5

1

3

.80

1

3

.

80

1

3

.70

1

3.80

1

3.83

1

3

.

84

1

3

.

8

0

1

3

.

90

14.00

6

11.

68

11.

70

11.

70

11

.80

11.7

3

11.7

4

11.

70

11.70

11

.80

7

11.

62

11.7

0

11.70

11.70

11.

7

1

11.

62

11.

80

11.70

11.80

Gem.

1

3

.4

2

13.39

1

3

.

36

1

3

.4

3

1

3

.40

Afwi

j

kingen

v

an

het

mon

stergemiddelde

La

b.

A

B

c

D

Mons

t

er

1

0.20

-0.07

-0

.07

-0.07

2

0.0

2

o.o6

-0

.0

9

0.01

3

-

0.0

3

-0.04

-0

.04

0.1

1

4

-

0.07

-

0.0

3

-

0.0

3

-0

.01

5

-

0.01

-

0.0

3

-

0.0

3

0

.07

6

-

0.02

-

0.0

3

-

0.0

3

0.07

7

-

0.09

0.0

5

-0

.01

0.0

5

Gem

.

0.0

2

-

0.01

-0

.04

Oo0

3

s

(v)

0

.0

9

1

0.047

0

.

0

2

8

0.059

Tabel

3a

Zout

in volvet

te

kaas in

%

Lab

.

A

B

c

D

gem

.

Monster

1

2.0

2

2.0

1

1.

96

1.

97

1.

99

2.0

1

2

.0

2

1.

96

1.

98

2

1.

90

1.

88

1.

82

1.8

3

1.

86

1.

90

1.

89

1.

84

1.8

5

3

1.

78

1. 77

1.

71

1. 7

4

1.

75

1.

78

1.

77

1.

73

1.

75

4

2. 1

3

2

.09

2

.04

2.0

6

2.09

2.1

5

2

.11

2

.04

2

.06

5

2

.29

2

.

24

2.

22

2

.

23

2.25

2

.28

2

.

2

6

2

.

24

2.25

6

1.

85

1.

85

1.

7 4

1.

80

1.

81

1.

85

1.

85

1.

76

1.

80

7

1.

78

1.

80

1

.

69

1.74

1.7?

1.

7

:?

1.

80

1.

70

1.

78

Gem.

1.

96

1.

95

1.

89

1.

92

1.

93

Afwijking

en

van

het monstergemiddelde

L

a

b.

A B

c

D

Monster

1

0.0

2

0.02

-0.03

-

0.0

2

2

0.04

0.0

2

-0.03

-

0.0

2

3

0.0

3

0.0

2

-0

.03

-0.01

4

0.06

0.0

2

-

0.05

-0

.0

3

5

0.0

3

-

o.oo

-0.02

-

0.01

6

o.o4

.

o.o4

-

0.06

-

0.01

7

o.oo

0.05

-

0.06

0.01

Gem

.

0.0

3

o.o

2

-

0.04

.

-

0.01

s

(v)

0.016

0.016

0.015

0.01

1

Tabel

3b Zout

in 40+ ka.as in

%

r,ab.

A

B

c

D

gem.

Monster

1

2.64

2.63

2. 5 3

2.58

2.60

2.64

2.63

2.53

2.60

2

2. 96

2.97

2.

93

2.90

2.95

2.97

2.98

2.94

2. 92

3

2.85

2.85

2.80

2.82

2.84

2.88

2.86

2.82

2.83

4

2.

62

2.65

2. 63

2.64

2.64

2.65

2.67

2.64

2.65

5

2.77

2.

7 4

2.60

2.67

2.7

1

2.77

2.

75

2.66

2.68

6

2.

75

2.78

2.66

2.

73

_2.

₇

_'~

2.

76

2.

79

2.66

2.

75

Gem.

2.77

2.78

2.70

2

.

73

2.

7 4

Afwijkingen

van

het monstergemiddelde

Lab.

A

B

c

D

Monster

1

0.04

0.03

-0.07

-0.0

1

2

0.02

0.03

-0.01

-0.04

-3

0.03

0.02

-0.03

-0.01

4

-0.01

0.02

-

0.01

o.oo

5

0.07

o.04

-0.08

-

0.03

6

0.02

0.05

-0.08

0.01

Gem.

0.03

0.03

-0.04

-0

.01

s

(

v

)

0.025

0.013

0.032

0.017

'.rabe

l

3

c

Z

ou

t in 20+ lca,as

i

n

~

La

b.

A

B

c

D

ge

m.

M

o

n

st

er

1

2

.

35

2

.

43

2

.

35

2.3

7

2

.

39

2

.4

2

2

.44

2

.

36

2

.

3

7

2

2

.

52

2

.

52

2

.

3

0

2

.4

3

2

.4

5

2

.

52

2

.

52

2

.3

5

2

.4

5

3

1.

95

1.

98

1.

89

1.

9

4

·

1.

95

1

. 97

2

.00

1.

89

1.

95

4

1.

98

2

.0

2

1.

93

2

.

00

1.

99

2

.00

2

.0

3

1.

96

2

.

0

0

5

2

.1

9

2

.

2

1

2

.11

2

.0

8

2

.1

6

2

.

2

1

2

.

2

1

2

.14

2

.1

0

6

1.

6

1

1.

6

0

1.

5

0

1.

56

1.

58

1

. 63

1.

6

0

1.

53

1.

5

7

7

1.

58

1.6

3

1.

56

1.

5

1

1.

59

1.

62

1.

6

6

1.57

1.

55

G

e

m.

2

.04

2

.0

6

1. 9

6

1.

99

2

.01

Af

w

i

j

k

i

ngen va

n

h

e

t m

o

nster_gem

id

de

ld

e

La

b.

A

B

c

D

Mon

s

t

er

1

-

0.00

0.0

5

-

0.0

3

-

0.0

2

2

0.07

0.07

-

0.1

3

-

0.01

3

0

.01

0.04

-

0.06

-

o.

o

o

4

o.oo

0.0

4

-

0.0

5

0.01

5

0.04

0.0

5

-

0.0

3

-

0.07

6

0.0

5

0.0

3

-

0.06

-

0

.

01

7

0.0

2

o.o

6

-

0.0

2

-

0

.

0

6

G

e

m.

0.0

3

0.0

5

-

0.0

5

-

0.0

2

s

(v)

0

.

0

26

0.01

5

0

.0

35

0.0

28

Tabel

4

pH

in

kaas

La

,

b.

A

B

c

])

_gem

_.

Monster

1

·X-

₅

_.

₂

₁

5

.1

8

5

.16

5.

1

9

5

.

2

0

5

.

22

5

.1

8

2

5

.

26

5

.

25

5

.

2

0

5

.

26

5.

25

5

.

28

5

.

27

5

.24

5

.

26

3

5.48

5

.40

5

. 75

5

.4

8

5

.

55

5o48

zonder

lab

.

C

5

.61

5

.40

5

.78

5

.

48

4

5.

14

5

.

2

1

_~

₆

_.

₃₉

_~

5.

1

8

5

.1

8

zonder lab

.

C

5.

1

5

5.

2

1

6o

44

5

.17

5

5

.40

5

.40

5.46

5

.4

3

5

.4

3

5

.44

5

. 41

5

. 4

-

6

5.43

6

5.48

5

.

28

5

.

30

5.28

5.34

5.49

5

.

28

5.33

5

.

30

7

5

.4

3

5

.4

5

·lt

5

.43

5

.

4

-

4

5

.44

5

.45

5

.

45

8

5

.

3

1

5

.

3

0

5

.

27

5

.

37

5

.

32

5

.3

3

5

.

3

1

5

.

3

1

5

.

38

9

5

. 40

5

.

38

5

.40

5

.

38

5

.40

5

.44

5

.

39

5

.tl-

2

5

.

39

1

0

5

.

3

0

5

.

35

5

.46

5

.46

5

.

40

5

.

34

-

5

.

36

5

.48

5.

tl-7

Gem

.

-~··lt

₅

_.

₃₃

·)(--)(-

₅

_.

₃₅

₅

_.

₃₅

A

f

wij

k

in

gen

van het monstergemiddelde

Lab.

A

B

c

D

M

on

s

t

er

1

~-

o.o

1

0

.01

-

0.0

2

2

0.02

0.01

-0.03

0.01

3

'J,07

-o.oe

_~O.

_a3

_~

'J

.01

4

-

0.0

3

0

.0

3

1

.

2

4

-

-

0.00

5

-

0.01

-

0.0

2

0,0

3

o.oo

6

0.

1

4

-

0.06

-0.03

-

0.0

5

7

-

0.0

1

0,0

1

~-

_-o

_.oo

8

-0

.00

-

0.0

2

-

0

.0

3

0.05

9

0,02

-

0.02

0.0

1

-0.02

10

-0

.0

8

-

0.0

5

0

.07

0.06

Gem

.

o.

01

-0

,0

2

o.co

o

.

oo

s

(

v)

o.os

2

0.0

55

o.a

5

s

0

.

03

2

*

niet

geana

ly

seerd

**

niet

alle

mon

s

t

ers geana

ly

see

rd

Tabe~

Nitraat in kaas in

m

g

/k

_g

Hännim

et

hode

L

a

bo

A B

Monster

c

D

gem

.

1

26

24

21

24

24.5

28

25

22

2

6

2

10

5

7

7

7.9

13

5

8

8

3

4-

3

39

40

39

40.8

44

40

40

41

4

6.8

3

. 2

<

1

3

< 3. 5

7.6

2

.

4

<

1

3

5

9

10

₄

_5.5

_7.9

11.

5

1

2

5

6

6

60

55

49

50

54.5

63

56

51

52

7

30

1)

4-4-

4

-

4

43

4-1. 5

34

-

48

4

-5

44

8

33

36

3

7

3

6

35

.

9

32

37

38

38

9

26

34

35

3

1

32

.4

29

35

38

3

1

10

-x-

₃

₁

₄₀

₃₈

₃

_7.2

33

41

40

Gemo

_**

28.7

28.4

28

.

3

28

.6

A

f\ri

;j

king

e

n

van het

monstergemidd

e

ld

e

Lab.

A B

c

D

Monster

1

2

.

5

o.o

-

3.0

0.5

2

3

.

6

-2

.9

-

0.4-

·

-

0

.

4

3

2.

8

-

1.

3

-

0.8

-

0.8

4

3

.7

-

0.7

<-

2.

5

-

0.

5

5

2.4

3

. 1

-

3

.

4

-2

. 1

6

7 .01)

1.

0

-

4.5

-3

.

5

7

-9

.

5

4.5

3.0

2.0

8

-3

.4

0.6

1.

6

1

0

1

9

-4

-

.

9

2.

1

4.

1

-

1.4

10

-)E-

_-5

_.

₂

₃

_.

₃

_1.

₈

G

e

m.

_{0 .. 5}

0.1

<

-

0.2

-

0.

3

s

(v)

₅

_.

₂₃

2

.

84

3

.

11

1

0

7

5

-x-

mon

s

ter

niet

geanal

y

seerd

*~niet

a

l

le

mon

s

t

ers gea

n

alyseerd

'rabel

5b

Nitraatgehalte in

kaas

in mg/kg

Reductiemetholle

Hä.nni

Hänni-Red.

Lab.

A

B

c

gem.

gem.

verschil

Monster

1

2

4

22

2

1

22.8

₂₄

_.

₅

+1.7

25

23

22

2

6

6

6

6.2

_7.9

+

1

.

7

7

6

6

3

44

43

38

42.5

40.8

-1.7

47

43

40

4

4.5

·4. 3

'

2.

7

4.0

<3

.5

<-0

.5

4.9

4.6

2.7

·X·

8.3

5

8

8

~

~n

7.9

-0.4

9

8

6

49

52

48

50.3

54.5

+4.2

50

53

50

7

46

42

43

44

.

0

4

1.

5

-2

.

5

47

43

43

8

36

3

1

3'3

32.5

35.8

+3. 3

29

3

1

35

9

29

30

3

1

30

.

7

32.4

+

1.7

32

30

32

1

0

38

33

35

35

.

5

37.2

+1.7

38

33

36

Gem.

28.7

27

.

3

·X·

27

.

7

_28.6

_+0.9

Afwi;jlcingen van het monstergemiddelde

Lab

.

A

B

c

Monster

1

1.

7

-0.3

-

1

.3

2

0.3

-0.2

-0

.

2

3

3.0

0.5

-3.5

4

0.8

0.5

-1.3

-x-5

0.3

-0.3

(<-7.3

)

6

-0.8

2

.

2

-

1

.3

7

2.5

-

1.

5

-

1

.0

8

o.o

-

1

.5

1.

5

9

-0.2

-0.7

0.8

1

0

2.5

-2.5

o.o

Ge

m.

1.

0

-0.4

-

0.7

s

(

v

)

1.

32

1.

30

1

.46

T

a

b

e

l

6

N

a

t

r

ium i

n

di

ee

tk

aas

i

n

%

L

a

b.

11 B

c

ge

m.

M

on

s

t

er

1 0.043 0.035 0.038 0.038 0.041 0.035 0.038 2 0.046 0.035 0.046 0.043 0.045 0.036 0.048 3 0.059 0.048 0.050 0.052 0.059 0.048 0.050 4 0.063 0.049 0.051 0.055 0.065 0.050 0.052 5 0.033 0.023 0.028 0.028 0.033 Oo025 0.028 6 0.037 0.020 0.035

o.

031 0.040 0.020 0.035 7 0.038 0.040 0.035 0.038 0.038 0.042 0.036 8 0.036 0.036 0.034 0.037 0.043 Oo038 0.034 9 0.034 0.031 0.036 0.034 0.034 0.032 0.037 10 0.028 0.030 0.029 0.030 0.028 0.032 0.030

Ge

m.

0.042 0.035 0.039 0.039

A

f

wijkin

ge

n v

an

het

m

ons

t

er

g

e

m

i

dd

e

ld

e

La

b.

A B

c

M

o

ns

t

er

1 0.004 -0.003 -0.000 2 0.003 -0.007

o.

004 -3 0.007 -0.004- -0.002 4- 0.009 -0.006 -0.004 5 0.005 -0.004 -0.000 6 0.007 -0.011 0.004 7 -0.000 0.003 -0.003 8 0.003

o.ooo

-0.003 9

o.ooo

-0.003 0.003 10 -0.002 0.002

o.ooo

Ge

m.

0.004 -0.003 -0.000

s

(

v

)

0.0035 0.0042 0.0028

Tabel 7

Kali

u

m in dieetkaas in

%

La

b.

A

B

c

gem.

H

a

nster

1

0.41

2

o.

4

22

0.418

0.4

1

9

0.416

0.424

0

.4

2

0

2

1.

39

1

1.04

9

1. 101

1

.

1

82

1 •

37

4

-

1.06

3

1.

111

3

0.491

o.

526

0

.

5

1

5

0.

5

1

2

0.498

0.

522

0.

5

1

9

4

0.51

3

0.517

0.

5

1

2

0.5

1

8

0.526

0.

522

0

.

5

1

5

5

0.40

3

0.427

0.42

1

0.418

0.401

0.4

33

0.42

1

6

0.396

0.

395

0.395

0.

3

98

0.400

0.409

0.

395

7

0.384

0.3

8

0

0.360

0.37

8

0.384

0.

3

90

0.

368

8

0.390

0.410

o

.

388

0.

396

0.390

0.410

0.388

9

o.

384

-

0.41

2

0.410

0.402

0.

38

4

0.414

0

.40

8

10

0.377

0.39

2

0.364

0.

38

1

0

.

30

7

0.399

0.

366

Gem.

0.

5

1

5

0.496

0.490

0.500

A

f

wijkin

gen

v

an

het

monst

erge

middelde

Labo

A B

c

Monster

1

-

0.005

0.004

o.ooo

2

o.

20

1

-

0.1

26

-

0.076

3

-

0.017

0.012

0.00

5

4

0.00

2

0.00

2 -0

.00

4

5

-

0

.0

16

0.01

2

0.003

6

-0.000

0.004

-

0.00

3

7

0.006

0.007

-

0.014

8

-

0.006

0.014

-

0.008

9

-

0.018

0.011

0.007

10

0.001

0.01

5 -

0.016

Gemo

0.01

5 -

0.004

-0

.010

s

(v)

0.0660

0

.04

28

0.0241

zonder

mon

s

ter

2

Gem.

-0

.00

6

Oo009

-0.

00

3

Tabel 8 A

mmon

ium i

n

diee

t

kaas i

n

%

Lab.

M

on

s

t

er

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

0

G

em.

A

0,0

2

0

0.0

2

1

0.0

2

6

0.0

2

6

0.0

3

7

0.0

3

7

(

0.

0

26

)

(

0

..

0

2

7

)

0.04

1

0.044

0.0

28

0.0

3

1

0.

04

.8

0.04

-

9

0

.

04

8

*

B

0.0

2

0

0.0

2

0

0.0

23

0.0

2

1

0.04

4

0.04

3

0.0

5

0

0.054

0.0

1

0

0.0

1

1

0.04

5

o.o~-6

0.0

3

0

0.0

3

1

0.044

0.04

6

0.04

8

0.04

8

0

.0

20

0.0

20

0.0

3

4

c

0.0

1

9

0

.

0

2

0

0.0

22

0.0

2

4

0.0

35

0.0

3

6

0

.0

62

0.0

63

o.

0

1

1

0

.01

2

0

.0

39

0.0

39

0

.0

28

0.040

0.0

5

0

0

.0

5

1

0.01

9

0

.0

1

9

0.0

33

0.0

20

0.0

2

4

0.0

3

9

0.0

5

7

0.0

11

zond

er lab.A

0.04

2

0.0

2

9

Oo04

5

0

.049

0.0

2

0

0.0

34

A

f

wijkin

ge

n va

n het

mons

t

ergem

idd

elde

L

a

b

.

A

Mons

t

er

1

0.00

1

2

0

.

002

3

-

0.00

2

4

*

5

(

O

o

0

1

5

)

6

o.ooo

7

o.ooo

8

0.004

9

-

0.00

1

1

0

*

B

o.ooo

-

0.00

2

0.00

5

-

0.00

5

-

0.001

0.00

3

0.00

1

0.001

-0.001

0.001

c

-

0.00

1

-

0.00

1

-

0

.

00

3

0.00

5

0.00

1

-

0.00

3

-

0.00

1

-

0.00

5

0.00

2

-

0.00

1

G

emo

0

.

001

0

.

000

-

0.00

1

s

(

v

)

0

.

001

9

0.00

2

7

0.00

28

-x-

lab.A h

eeft ni

et a

lle

mons

t

ers geanaly

seerd.

D

o

resultaten v

a

n m

ons

t

er

5

van lab

.

A z

ijn n

iet in

d

e

Tabel 9a Chloride

in

dieetkaas in

%

Ro

utinem

et

hod

e

Lab

,

A

I3

c

gem

.

referentie reut

.

- refer.

Monster

1

0.445

0.445

*

0.445

0,400

+

0.045

0.444

0.446

2

0,075

0.071

0,049

0,066

0.048

+

0.018

0.076

0.078

0.049

3

0.476

0.470

0.432

0.461

0

.407

+

0.054

o.

4

83

0.470

o.

4

-

33

4

o.

4

-

90

0.470

0.4

3

1

0.464

0.411

+

0.0

53

0,489

o. 470

0.435

5

0.490

0.470

0.440

0.465

0.411

+

0.054

0.490

0,460

0.440

6

0.430

0,409

0,404

0.4

-

1

6

0.396

+

0.020

0.433

0.415

0.404

7

0.416

0.413

0.356

0.399

0.)88

+

0

.011

0.422

0.4

25

0.362

8

0.388

0.382

0.340

o.

372

0.325

+

0,047

0.388

0.382

0.350

9

0

.

353

0.358

0.323

0.349

0.333

+

0,016

0.

35

0

o.

382

0. 3~6

10

0.438

0.436

0,408

0.4

27

Oo

379

+

0.048

0.442

o.

4

22

o.~-13

Gem

.

0,401

0.394

*

0.386

0,)50

+

0.0

36

Af

\>T

i

j

kingen van

het monsterg

emiddelde

Lab

o

A B

c

r1onnter

1

-0

.001

0,001

*

2

0,009

0

,00

8 -

0.017

3

0,019

0,009

-0

.0

28

4

0,025

o.oo6

-

0.0

3

1

5

0,0

25

o.ooo

-0

.0

25

6

0.016

-0.004 -0

.01

2

7

0,020

0

,0

20

-0

.040

8

0

.01

6

0,010

-0

.0

27

9

0,003

0,021

-

0.0

24

10

0,014

0,00

3

-

0.01

6

Gem

.

0

,01

5

0.007

-0

.024-s

(v)

0

,00

86

0,0083 0,0086

T

a

b

e

l 9b C

h

lo

r

id

e

i

n

die

et

k

aas in

%

·

Refer

e

n

ti

e

m

e

thod

e

L

a

b.

!I B

c

ge

m.

M

on

s

te

r

1

0.447

0.40

3

0.

3

5

9

o

.

400

0.4

1

9

0.4

1

2

0.

35

9

2

0.0

52

0.0

59

0.0

25

0

.

04

8

0.057

0

.0

63

o. 0

3

1

3

0.4

32

0.44

0

o.

3

1).0

0.407

0.4

3

7

0.446

o.

3

49

4

0.

3

9

3

0.440

0.

3

9

3

o. 4

1

1

o.

39

7

0.447

0.

3

96

5

0.4

3

7

0.4

5

0

0.

3

4

3

o. 4

11

0.44

1

0

.440

0.

352

6

0.

39

4

0.400

0.

39

0

0.

3

9

6

0

.

39

9

0

.

400

o.

393

7

0.

388

0.

38

9

o.

3

74

0.

388

0.

3

9

3

o.

3

90

0.

3

9

2

8

0.309

0.

3

44

0.

3

10

0.

325

o. 3

2

1

0.34

5

o.

32

0

9

0.

333

0

.

3

47

0.

3

1

5

0.

333

0

.

3

4

3

o. 34

-

7

1

0

Oo

3

7

3

o.

3

77

0.

3

7

4

o.

3

79

0.40

1

o.

3

7

4

G

e

m.

0.

35

7

0.

3

67

o.

32

5

0.

35

0

A

f

w

i

jk

in

g

en

v

an

h

e

t mo

ns

t

erge

m

i

dd

e

ld

e

L

a

b.

A

B

c

M

o

ns

t

er

1

0.0

3

3

0

.

00

8 -

0.04

1

2

0.007

0.01

3 -

0.0

2

0

3

0.0

2

7

0.0

3

6

-

0.0

63

4

-

0.0

1

6

0.0

33

-

0.0

1

7

5

0.0

29

0

.

0

35 -

0.0

63

6

o.oo

1

0

.

004

-

0.005

7

0

.

003

0.00

2 -

0

.

00

5

8

-

0

.

0

1

0

0.0

2

0

-

0.010

9

0.00

5

0

.0

1

4

-

0.01

8

1

0

-

0.00

6

0.0

1

0

-

0.005

G

e

m.

0.007

0.017

-

0

.

0

25

s

(

v

)

0.0

1

70

0.0

1

2

7 0

.

0

2

30

'r

a

b

el

1

0

F

o

s

fo

rge

h

a

lt

e i

n

s

m

e

ltk

aas

in

%

La

bo

A

B

c

ge

m.

Hon

s

t

e

r

1

1.

0

2

1

. 04

1.

0

8

1o

07

1

.07

1

. 0

8

1

.

1

0

2

10

00

1.

07

1

o

1

2

1

. 07

1.

0

2

1

. 0

8

1.

1

2

3

1.

0

9

1

.

22

1

.

2

1

1

0

1

8

1 • 1 1

1.

2

1

1 •

2

~-4

1.

0

2

1

.

1

3

1.

2

1

1.1

3

1

.05

1.1

3

1.

22

5

1

. 0

5

1.

0

8

1

. 0

9

1.0

8

1

. 07

1.1

0

1.

0

9

6

1

.

1

6

1

.

1

0

1

.

2

1

1.1

8

1

.

23

1

.

1

4

1

.

23

7

0

.

89

0.

8

7

0

.

9

2

0.90

0.9

1

0

.

8

9

0.

92

8

1.

07

1

. 0

3

1

.

1

0

1.

0

6

1.

0

8

0.

99

1

•

1 1

9

0.9

8

1.

0

6

1.0

6

1.04

1

. 00

1

. 06

1.

0

8

1

0

0

.

93

0

.

9

4

1

.

00

0.

96

0.96

0.

9

4

1

. 00

Gem

.

1

.04

1.

06

1

•

11

1

.07

A

f

w

i

jkin

g

en v

a

n h

e

t mo

ns

t

e

r

ge

m

i

dd

e

ld

e

L

a

b.

A

n

c

Hon

s

t

e

r

1

-0

.

0

2

-

0.01

0.0

3

2

-

0.06

0

.

0

1

0

.

0

5

3

-

0

.

0

8

o.o~.

0.0

5

4

-

0.0

9

o.oo

0

.

09

5

-

0.0

2

0

.

0

1

0

.

0

1

6

0

.

0

2

-

0.

06

0.04

7

OoOO

-

0.0

2

0

.

0

2

8

0.0

1

-

0.0

5

0

.

04

9

-

0

.

0

5

0

.

0

2

0

.

0

3

1

0

-

0.0

2

-

0.0

2

0

.

04

Ge

m

.

-

0

.

0

3

-

0

.

0

1

0

.

04

s

(

v

)

0

.

0

3

8

0

.

0

30

0.0

2

1