Hoofdstuk 8. Conclusie en discussie
10. Uitkomst strafproces
De volgende vragen gaan over de uitkomst van het strafproces
10.1 Is de dader veroordeeld? o ja o nee
192 10.5 In welke mate kwam de hoogte van de straf of maatregel overeen met wat u had
verwacht?
(1 = geheel niet, 5 = geheel wel) ………..
10.6 Kunt u dit toelichten?
10.3 Is er een schadevergoeding toegekend? o ja o nee
10.4 In welke mate kwam de schadevergoeding overeen met wat u had verwacht?
(1 = geheel niet, 5 = geheel wel) ………..
Kunt u dit toelichten?
10.6 In welke mate was u tevreden over de uitkomst van het strafproces?
Heeft u nog opmerkingen of feedback?
193
Voor het ontvangen van de VVV-bon, vult u hier uw adres in:
194
Bijlage D. Interviewschema professionals
Topiclijst Interviews met professionals
(rechters, advocaten verdachten, advocaten slachtoffers, officieren van justitie, medewerkers van Slachtofferhulp Nederland):
Vragen aan alle professionals:
Ervaringen
· Hoe ervaart u het onbelemmerde spreekrecht in de praktijk? En waarom ervaart u dat zo?
o Positieve ervaringen o Negatieve ervaringen o Verbeterpunten
· Hoe reageert u op het spreekrecht ter zitting?
In de zaken die u behandelt:
Prevalentie
· Hoe vaak denkt u dat er gebruik wordt gemaakt van het mondelinge spreekrecht ingeval
het een spreekrechtwaardig feit betreft?
o Door wie uitgeoefend (slachtoffer/nabestaande, bijstandsverlener of vertegenwoordiger)?
o Verschillen per type zaak (delictsniveau)?
Inhoud verklaringen
· Over welke onderwerpen laten sprekers zich uit? Eventueel doorvragen: emotionele
gevolgen strafbare feit schuld van de verdachte strafsoort en de strafmaat, (het verloop van) het strafproces het bewijs
· Hoe verhoudt dit zich tot voor de wetswijziging?
Reacties
· Aan rechters, advocaten verdachten en officieren van justitie: Hoe reageert u op het
spreekrecht? Waar let u op?
· Hoe wordt ter zitting op het spreekrecht gereageerd door andere procespartijen? Hoe ervaart
u deze reacties?
195
· Wat zouden de rollen van de andere procespartijen met betrekking tot het spreekrecht
moeten zijn? Hoe ervaart u de rollen?
· In welke mate wordt het spreekrecht betrokken in de uitspraak van de rechter?
Herstel emotionele schade
· In welke mate draagt de uitoefening van het onbelemmerde spreekrecht bijdraagt aan het
(begin van) het herstel van de emotionele schade bij het slachtoffer?
Ongewenste effecten
· In welke mate beïnvloedt het spreekrecht het verloop van een zitting?
· In welke mate heeft het spreekrecht ongewenste effecten voor procesdeelnemers?
· In welke mate komt het voor dat slachtoffers of nabestaanden die gebruik maken van het
spreekrecht worden opgeroepen als getuige? Hoe is dit in vergelijking met voordat het spreekrecht onbelemmerd was?
Extra vragen specifiek aan medewerkers van Slachtofferhulp Nederland/slachtofferadvocaten/officieren van justitie
Informatievoorziening, voorbereiding en nazorg
· Hoe worden slachtoffers/nabestaanden geïnformeerd over het onbelemmerde spreekrecht?
· Hoe worden slachtoffers/nabestaanden voorbereid op uitoefening van het onbelemmerde
spreekrecht in de praktijk?
· In welke mate worden slachtoffers/nabestaanden geadviseerd over bepaalde onderdelen wel
of niet te spreken? Voorbeelden? Waarom?
· In hoeverre wordt nazorg geleverd aan slachtoffers/nabestaanden na het gebruik maken van
het spreekrecht?
Vragen voor Slachtofferhulp en (slachtoffer)advocaten Uniformiteit
· In welke mate zijn er verschillen in de omgang met spreekgerechtigden tussen gerechten?
Voorbeelden?
196
Bijlage E. Codeboek interviews professionals
Agency en communion andere slachtoffers helpen
anderen betrekken bij delict deelnemen aan proces eigen keuze
Erkenning gehoord worden
herstel emotionele schade
in gesprek met anderen over delict minder angst/woede
positief regie
serieus genomen stem laten horen sterker voelen
verbeterden hoe anderen mij zien verbonden andere slachtoffers verbonden sociale omgeving vergroot vertrouwen
verminderen angst zelfinzicht emoties
Algemeen Aan wie gericht
Behoefte slachtoffer
Ervaring professional negatief Ervaring professional positief Ervaring slachtoffer negatief Ervaring slachtoffer positief Frequentie
verschil delict
verwachting slachtoffer wie spreekt
kaders
moment spreekrecht van tevoren ingediend invloed spreekrecht spreken
emotie slachtoffer
197
Anderen emotie verdachte
emoties ovj emoties rechter
gevolg spreekrecht (slachtoffer) impact spreekrecht
ingrijp ovj ingrijp rechter reactie ovj
reactie procesdeelnemers reactie publiek
reactie rechter
reactie strafrechtadvocaat reactie verdachte
rol ovj
rol procespartijen rol rechter
rol strafrechtadvocaat rol verdachte
uitspraak rechter verschil gerechten verschil overig verschil rechters
ingrijp strafrechtadvocaat rol slachtofferadvocaat
Inhoud verklaringen doel spreekrecht algemeen
doel spreekrecht individueel meerwaarde onbelemmerd onderwerpen
uitvoering in praktijk uitvoering in principe voor wetswijziging vorm spreekrecht
Ongewenste effecten beïnvloeding zitting
ongewenst effect procesdeelnemers ongewenst effect slachtoffer
ongewenst effect verdachte onschuldpresumptie
secundaire victimisatie slachtoffer getuige
198
Voorbereiding Advies aan wie gericht
Advies onderwerpen Advies uitvoering advies voorbereiding Informeren spreekrecht nazorg slachtoffer voorbereiden overig voorbereiden risico’s voorbereiding inhoud advies lengte
Overig casusvoorbeeld
kwaliteit ondersteuning slachtoffers overig
spreekrecht in dossier tweefasen
verbeterpunten
199
Bijlage F. Interviewschema slachtoffers en nabestaanden Tijdlijn:
Op één papier wordt door de interviewer en geïnterviewde een lijn getrokken met het beginpunt (waarop voor de eerste keer over het spreekrecht werd gehoord) en het einde (datum waarop het interview wordt afgenomen). Elke geïnterviewde persoon zal, terwijl hij/zij zijn verhaal vertelt, de belangrijkste gebeurtenissen met betrekking tot het spreekrecht aangeven. Deze gebeurtenissen zullen op de tijdlijn worden geschreven, met data en details, zodat het proces zoals ervaren door de geïnterviewde enerzijds gevisualiseerd kan worden en anderzijds als handvat gebruikt kan worden tijdens het gesprek.
Vragen:
1. Indien tijdlijn niet begint met delict: Hoeveel tijd is er verstreken tussen het delict [wanneer
u slachtoffer bent geworden/ wanneer het misdrijf heeft plaatsgevonden] en het uitspreken van het spreekrecht in de rechtszaal?
2. Zou u kort iets willen vertellen over wat er met u is gebeurd, dus naar aanleiding waarvan
u gebruik hebt gemaakt van uw spreekrecht?
Voor het spreken
3. Hoe bent u geïnformeerd over het spreekrecht? Besteed hierbij aandacht aan de rol van
Slachtofferhulp Nederland, de slachtofferadvocaat, het Openbaar Ministerie en de politie
4. Wat voor verwachtingen had u over wat het gebruikmaken van het spreekrecht voor u zou
kunnen betekenen?
5. Waarom heeft u ervoor gekozen om gebruik te maken van het spreekrecht?
6. Wat wilde u bereiken met uw spreekrecht?
7. Hoe heeft u het spreekrecht voorbereid?
8. Hoe heeft u de voorbereiding op het spreekrecht ervaren? Besteed hierbij aandacht aan de
rol van Slachtofferhulp Nederland, de slachtofferadvocaat, en de sociale omgeving
Indien u ondersteund bent bij de voorbereiding:
9. Hoe werd hierbij aandacht besteed aan de onderwerpen die u van plan was te bespreken,
en op welke manier?
10. Zijn er onderwerpen waarover u in eerste instantie wilde spreken, maar waar u uiteindelijk niet over bent gaan spreken (naar aanleiding van reacties van Slachtofferhulp Nederland, uw advocaat of uw sociale omgeving tijdens de voorbereiding)?