2. HOUT ALS BOUWMATERIAAL
2.4. I-liggers op basis van hout
De I-liggers of I-profielen zijn bekend van de staalprofielen, maar worden ook in houtuitvoering toegepast.
Ze worden voornamelijk toegepast als repetitieve elementen, zoals : • vloerroosteringen;
• dakkepers;
• wandstijlen.
Bij een belaste ligger zal het optredende buigmoment worden opgenomen door de onderflens en de bovenflens, terwijl de lijfplaat de dwarskracht zal opnemen. Mits inachtneming van een minimale afstand ten opzichte van het dichtstbijzijnde steunpunt, kunnen we de lijfplaat plaatselijk doorboren om grotere leidingen dwars door de roostering aan te brengen. De structurele beplating boven op de roostering verzekert de zijwaartse stabiliteit tegen het uitknikken van gedrukte bovenflens van de I-liggers.
2.4.1. Samenstelling van I-liggers op basis van hout
Houten I-liggers bestaan uit een samenvoeging van : • een onderflens;
• een bovenflens;
• een lijfplaat.
Tijdens het productieproces worden de flenzen op maat gemaakt en voorzien van een groef. In deze groef wordt de lijfplaat met watervaste lijm onder hoge druk verlijmd tot een I-ligger.
2.4.2. Eigenschappen van houten I-liggers
lengte
Houten I-liggers worden geproduceerd met een lengte van 12 m.
Ze kunnen in deze lengte ook vlot geleverd worden. Resultaat is dat men grote overspanningen kan behalen en relatief weinig afval heeft bij verzagen tot kleinere delen. Die langere lengtes bieden tevens het voordeel dat men de liggers doorlopend over meerdere steunpunten kan voorzien, wat in een vlottere plaatsing resulteert.
Hoge stijfheid
De lijfplaat wordt uit een homogeen plaatmateriaal gemaakt, en de flenzen worden gemaakt uit hout met een betere
sorteerklasse. Hierdoor heeft het product relatief hoge sterkte- en stijfheidseigenschappen.
Geert Dumelie
I-Ligger
Geert Dumelie
I-ligger met CE markering
H O U T 6.3 STERKTELEER EN BALKLAGEN Hout alS bouwmateriaal
laag gewicht
Bij eenzelfde belasting en tussenliggende afstand, zijn I-liggers 40%
lichter dan traditionele balken van massief hout.
eenvoudige bewerkbaarheid
De I-liggers zijn licht, eenvoudig te verzagen en kunnen bewerkt worden met behulp van traditioneel gereedschap. Bijkomende grotere doorboringen kunnen ook aangebracht worden.
maatvast en perfect recht
I-liggers hebben een vochtigheidsgraad die aanzienlijk lager ligt dan een traditioneel gezaagde balk van timmerhout, daardoor is er praktisch geen sprake meer van kromtrekken, torsie en krimpen van het product. Bij toepassing in een roostering hebben I-liggers het voordeel dat het kraken van de vloer kan vermeden worden behoudens een correcte installatie van de producten.
Hoge isolatiewaarden
Van alle gangbaar gebruikte bouwmaterialen heeft hout de beste structurele isolatiewaarde. Het isoleert namelijk 15 keer beter dan beton, waardoor er minder extra isolatie vereist is en er minder energie nodig is voor opwarming en afkoeling. Bij toepassingen als dak of wand levert een houten I-ligger daarboven een minimale koudebrug op. Door het dunne lijf is warmtetransport door de houten I-ligger zeer gering (de thermische geleiding voor zowel de flens- als het lijfmateriaal bedraagt 0,13W/mK, waarbij de natuurlijke variatie in de dichtheid van de materialen reeds in rekening is genomen). Tevens laten de verschillende beschikbare hoogtes een dikker isolatiepakket, tot meer dan 40 cm, toe voor daken en wanden.
ecologisch aspect
Er wordt tot driemaal minder hout verbruikt dan voor een traditioneel gezaagde balk met gelijkwaardige mechanische eigenschappen.
techniciteit
De CE-markering en de ETA-goedkeuring garanderen de mechanische eigenschappen van de I-liggers.
minimale karakteristieken
I - Joist 45/240 45 240 8,92 10,69 474 2030
I - Joist 60/240 60 240 11,87 11,38 614 2030
I - Joist 90/240 90 240 17,75 11,76 948 2030
I - Joist 45/300 45 300 11,74 12,9 803 2250
I - Joist 60/300 60 300 15,57 13,74 1038 2250
I - Joist 90/300 90 300 23,21 14,19 1598 2250
I - Joist 45/360 45 360 14,01 17,84 1369 4780
I - Joist 60/360 60 360 18,52 16,97 1611 3320
I - Joist 90/360 90 360 27,51 17,25 2475 3320
lichte samengestelde liggers die voldoen aan de vereisten zonder verdere bewijsvoering
Naam Finnforest Steico - Joist JJ - Joist Boise BCI LPI - Joist
ETA 02/0026 ETA 06/2038 ETA 10/0335 ETA 10/0335 ETA 12/0480
I - Joist 45/240 FJI 45/240 SJ 45/240 JJI 245 B* 241 BC15000,2.0E LPI 32 Plus - 240
I - Joist 60/240 FJI 58/240 SJ 60/240 JJI 245 D* 241 BC160,2.0E LPI 42 Plus - 240
I - Joist 90/240 FJI 89/240 SJ 90/240 / 241 BC190,2.0E LPI 52 Plus - 240
I - Joist 45/300 FJI 45/300 SJ 45/300 JJI 300 B 302 BC15000,2,0E LPI 32 Plus - 300
I - Joist 60/300 FJI 58/300 SJ 60/300 JJI 300 D 302 BC160,2,0E LPI 42 Plus - 300
I - Joist 90/300 FJI 89/300 SJ 90/300 / 302 BC190,2,0E LPI 52 Plus - 302
I - Joist 45/360 / SJ 45/360 JJI 350 C* 356 BC16000,2,0E* LPI 32 Plus - 360
I - Joist 60/360 FJI 58/360 SJ 60/360 JJI 350 D* 356 BC160,2,0E* LPI 42 Plus - 360
2.4.3. De CE-markering
De houten I-liggers moeten de Europese technische goedkeuring (ETA) evenals de CE-markering bezitten, om op ondubbelzinnige en zichtbare wijze de sterkte van het hout te herkennen. Deze is ook nodig om, in geval van betwisting, te kunnen achterhalen wie verantwoordelijk is voor de toekenning van deze prestaties. Zowel de goedkeuring (ETA) als de CE-markering kan u terugvinden op de lijfplaat van de ligger.
Naargelang de fabrikant kunnen de I-liggers op het vlak van de mechanische eigenschappen van elkaar verschillen.
H O U T 6.3 STERKTELEER EN BALKLAGEN inVloeden op de Sterkte in funCtie Van Het materiaal
3.1. Eigenschappen van hout
3.1.1. Structuur van het hout
Het mechanisch gedrag van het hout wordt bepaald door de opbouw ervan. De moleculen in de celwanden en op iets grotere schaal de houtvezels, zijn de elementen die de sterkte en de vervorming van het hout bepalen.
• De sterkte en de vervorming van constructiebalken vertonen in de richting van de vezels veel hogere waarden dan loodrecht op de vezels;
• De treksterkte loodrecht op de vezels is klein door de beperkte aanhechting tussen de vezels onderling;
• In de lengterichting kunnen de houtvezels gemakkelijk verschuiven waardoor hout een lage schuifsterkte bezit;
• De druksterkte evenwijdig aan de vezel wordt bepaald door het uitknikken van de afzonderlijke houtvezels;
• De treksterkte evenwijdig aan de vezels wordt bepaald door het verbreken van de aanhechting tussen de houtvezels onderling.
3.1.2. Vochtgehalte van het hout
• Hout kan vocht opnemen of afstaan, afhankelijk van de relatieve vochtigheid van de omgeving. Het vochtgehalte heeft een grote invloed op de sterkte van het hout. Vocht doet de vezels verweken waardoor de sterkte vermindert.
• Ook het werken van het hout heeft een invloed op de sterkte. Er ontstaan volumeveranderingen van het hout ten gevolge van krimp bij droging en zwellen bij vochtopname. Bij dragende constructies moet rekening gehouden worden met het werken van hout en de gevolgen hiervan.
• Hout wordt na het zagen zo vlug mogelijk gedroogd tot een vochtgehalte van 20 %, door middel van natuurlijke droging. Indien hout, vooral bij kunstmatige droging, te snel of te ver gedroogd wordt is de kans op vervormen of scheuren groot.