De verhouding tussen solidariteit en segmenteren

Solidariteit kan zich veruitwendigen onder de vorm van kanssolidariteit of subsidiërende solidariteit.175 In de hypothese waarin het mogelijk zou zijn voor een verzekeraar om te beschikken over alle informatie aangaande de risicofactoren, zou het ook mogelijk worden om een geïndividualiseerde premie aan te rekenen die volledig overeenstemt met het risico dat een specifieke (kandidaat-) verzekeringnemer vertegenwoordigd. Kanssolidariteit is aan de orde wanneer de betaalde premies bestemd worden om de verzekerden te vergoeden die daadwerkelijk door het noodlot getroffen worden. Er ontstaat dan solidariteit tussen de getroffenen en de niet-getroffenen maar niemand zal in deze situatie systematisch bevoordeeld worden aangezien alle risicofactoren in de premie werden verrekend. De solidariteit die ontstaat tussen de geluksvogels en de pechvogels berust op toeval en is eigen aan de verzekeringstechniek zelf. Bij subsidiërende solidariteit kan een bijkomstig onderscheid worden gemaakt tussen onbekende en bewuste subsidiërende solidariteit.176 _{Het eerste betreft een} proces van geldoverdrachten tussen verzekerden als gevolg van onbekende of niet kwantificeerbare risicofactoren. Het tweede een proces waarbij door het bewust negeren van gekende risicofactoren, bepaalde verzekerden te veel premie betalen ten gunste van anderen.

Wanneer een verzekeraar zijn segmentatiebeleid voert dan streeft hij ernaar om de te verzekeren risico’s in te delen in zo homogeen mogelijke risicogroepen. Op basis daarvan wordt dan bepaald tegen welke premie en onder welke voorwaarden een verzekering wordt aangeboden aan de betrokken groep en wie al dan niet in de verzekeringsportefeuille wordt opgenomen.

In de rechtsleer177 _{wordt veelvuldig gepleit voor een verzekeringsmodel gebaseerd op zuivere} kanssolidariteit. Een eenvoudige verklaring daarvoor is dat verzekeringsondernemingen opereren op een concurrentiele markt. Het is voor hen belangrijk dat ze een risico zo correct mogelijk kunnen appreciëren en overeenkomstig een passende premie kunnen bepalen. Verzekeringnemers zijn subsidieavers, wat erop neer komt dat ze liever geen minder goede risico’s subsidiëren. Verzekerden

174 _{E. GOESSENS, Private verzekering en solidariteit, Mortsel, Intersentia, 2018, 395-396.} 175 _{E. GOESSENS, Private verzekering en solidariteit, Mortsel, Intersentia, 2018, 22- 23.} 176 _{E. GOESSENS, Private verzekering en solidariteit, Mortsel, Intersentia, 2018, 24-25.}

177 _{E. GOESSENS, “Juridische grenzen aan solidariteit in private verzekering”, RW 2017-18, nr. 25, (962) 962.; E.}

54 die een lager risico lopen dan andere verzekerden in de pool zullen geneigd zijn om over te lopen naar een andere verzekeraar die betere voorwaarden aanbiedt of ze zullen kiezen voor een andere oplossing buiten de verzekering. Dit staat ook wel bekend als het gevaar op anti-selectie en heeft als negatieve gevolg dat het gemiddelde risico in de pool slechter wordt. De achterblijvers zullen een hogere premie moeten betalen.178 _{Een doorgedreven segmentering zal bovendien het risico op moral}

hazard verkleinen en de neiging tot oververzekeren afremmen. Als nadeel wordt soms geschreven dat

dit tot onverzekerbaarheid zou kunnen leiden, aangezien de slechte risico’s een hogere premie moeten betalen.179 _{In Nederland is men echter een onderzoek gestart naar solidariteit en heeft men} geprobeerd om de ontwikkeling van de verzekerbaarheid en betaalbaarheid in kaart te brengen aan de hand van de Solidariteitsmonitor.180 _{De Solidariteitsmonitor vormt een goed voorbeeld om te} schetsen wat de invloed van het gebruik van Big data op de solidariteit is en heeft uitgewezen dat er een lichte stijging is geweest van het jaar 2017 naar 2018 in de mate waarin premies worden gedifferentieerd maar voor het jaar 2018-2019 is het redelijk stabiel gebleven. De verzekerbaarheid blijkt er niet op te zijn achteruitgegaan.181 _{Big data kan overigens net positief bijdragen in het} betaalbaar maken van verzekeringen. Aan de hand van informatie die door een app wordt ingestuurd naar een verzekeraar kunnen suggesties worden gedaan omtrent bijvoorbeeld het aannemen van een gezondere levensstijl. Als de verzekerde daar gehoor aan geeft dan kan de premie worden verlaagd. Zowel de verzekeraar als de verzekerde halen hier voordeel uit.182

Dat er een verband bestaat tussen de mate waarin bewust subsidiërende solidariteit wordt gecreëerd en de mate waarin wordt gesegmenteerd is inmiddels duidelijk. Hoe verder men segmenteert hoe kleiner de bewuste subsidiërende solidariteit op voorwaarde dat dit gebeurt op een statistisch verantwoorde wijze, maar op de kanssolidariteit heeft de mate waarin wordt gesegmenteerd geen enkele invloed.183 _{De onderstaande grafiek is een schematische voorstelling van deze theorie.}

178 _{E. GOESSENS, “Juridische grenzen aan solidariteit in private verzekering”, RW 2017-18, nr. 25, (962) 963.; E.}

GOESSENS, Private verzekering en solidariteit, Mortsel, Intersentia, 2018, (25) 25.

179 _{N. DE PRIL en J. DHAENE, “Commissie voor Verzekeringen- Rapport van de werkgroep segmentering”, 19.} 180 _{E. SARS, De ontwikkelingen van big data binnen de verzekeringssector gezien in het licht van de huidige wet-}

en regelgeving, masterproef Rechten Universiteit van Tilburg, 2020, http://arno.uvt.nl/show.cgi?fid=150235 20.

181 _{E. SARS, De ontwikkelingen van big data binnen de verzekeringssector gezien in het licht van de huidige wet-}

en regelgeving, masterproef Rechten Universiteit van Tilburg, 2020, http://arno.uvt.nl/show.cgi?fid=150235 21.

182 _{E. SARS, De ontwikkelingen van big data binnen de verzekeringssector gezien in het licht van de huidige wet-}

en regelgeving, masterproef Rechten Universiteit van Tilburg, 2020, http://arno.uvt.nl/show.cgi?fid=150235 21-22.

55 Figuur 2 N. DE PRIL en J. DHAENE, “Commissie voor Verzekeringen- Rapport van de werkgroep segmentering”, 13.