Case 2 – Diepswal, Leek

Als tweede case is gekozen voor bedrijventerrein Diepswal te Leek in de provincie Groningen. Deze maakt deel uit van besluitvormende situatie (2); de veroudering op het bedrijventerrein is geïnventariseerd door STEC (2009), waarop het terrein niet is geselecteerd is voor een herstructurering in het Provinciaal Herstructureringsprogramma Bedrijventerreinen Drenthe en Groningen (2010). Gebaseerd op de prioriteitslijst is de relatieve verouderingsstatus van Diepswal het grootste ten opzichte van de andere bedrijventerreinen die deel uit maken van groep 2. De relatieve verouderingsstatus is wel groter dan die van de bedrijventerreinen Noordhoek en Westeres, welke wel zijn geherstructureerd middels het PHP. Desondanks kreeg het terrein een lage prioriteit toegekend. Het besluit om niet te herstructurering is waarschijnlijk gebaseerd op andere criteria dan een analyse van verouderingsprocessen.

B.2.1. Bedrijventerreinenbeleid Leek

De gemeente Leek kent zeven bedrijventerreinen met een bruto omvang van totaal 190 hectare (IBIS, 2013). Het bedrijventerrein Oostwold staat als enige niet vermeld in IBIS, deze heeft ongeveer een bruto omvang van vijf hectare. Van de zeven bedrijventerreinen zijn drie geïnventariseerd door STEC (2009) met een bruto omvang van 64 verouderde hectare. Drie staan aangegeven als verouderd (IBIS, 2013) en twee zijn geselecteerd voor een herstructurering in het regionaal herstructureringsprogramma (figuur B4).

Figuur B4. Overzicht bedrijventerreinen binnen de gemeentelijke grenzen van Leek, met de aanduiding of het bedrijventerrein verouderd is gesteld in het IBIS of door een inventarisatie en of deze geselecteerd is voor een herstructurering (onderliggende kaart: Provincie Groningen).

98 Het gemeentelijke beleid betreffende bedrijventerreinen, in het specifiek Diepswal, kent voornamelijk drie plannen; de vigerende bestemmingsplannen, de nieuwe beheersverordening en de welstandsnota 2004. De planvorming op het terrein maakt tevens deel uit van de inmiddels opgeheven Intergemeentelijk Structuurvisie Leek – Roden (IGS, 2009). Het Convenant bedrijventerreinen regio Groningen-Assen welke is opgesteld in de IGS, is daarmee ook opgeheven. Bovendien zal Leek een gemeentelijke herindeling ondergaan wat invloed zal hebben op het gemeentelijke beleid. Op het gebied van bedrijventerreinen is hierover nog weinig bekend aangezien het Herindelingsontwerp eind 2016 ter inzage zal liggen.

Beheersverordening, bestemmingsplan, en welstandsnota 2004

Binnen het verordeningsgebied liggen de woonwijken van Leek en de bedrijventerreinen Diepswal, Leek (ook wel industriepark Leek) en Leeksterhout. De bestemmingsplannen binnen het verordeningsgebied zijn integraal opgenomen in de beheersverordening. Omdat de gemeente Leek uitgaat van het beheer van de bestaande situatie worden er in het gebied van Diepswal geen afwijkingen genoemd. Wel wordt in algemene zin gestreefd naar een voortzetting en verbetering van het bestaande kwaliteitsniveau (Beheersverordening Leek, 2013). De bedrijventerreinen Diepswal en Leeksterhout hebben elk hun eigenbestemmingsplan. De terreinen Leek (industriepark Leek) en Oldebert zijn samen genomen in één bestemmingsplan omdat ze eenzelfde ruimtelijke en milieu hygiënische situatie kennen.

De vigerende bestemmingsplannen van Diepswal (Diepswal, vastgesteld op 28 augustus 2002; Diepswal partiële herziening 2003, vastgesteld op 30 augustus 2004) zijn inmiddels meer dan tien jaar oud, waardoor ze volgens de Wet ruimtelijke ordering geactualiseerd moet worden. De gemeente Leek heeft er voor gekozen om als alternatief voor een nieuw bestemmingsplan een beheersverordening op te stellen. Hiervoor is gekozen omdat er geen, of onduidelijk is op welke termijn, ruimtelijke ontwikkelingen verwacht worden. Het wordt enkel gebruikt als overbrugging naar een nieuw bestemmingsplan. Daarbij gaat de beheersverordening uit van het beheer van de bestaande situatie en het behoud van de planologische ruimte zoals aangesteld in de geldende plannen. De laatste bestemmingsplannen blijven van kracht, totdat een nieuw bestemmingsplan wordt vastgesteld (beheersverordening Leek, 2013).

Hiernaast kent het terrein de Welstandsnota gemeente Leek 2004. De welstandsnota is een instrument ter basis voor de welstandsbeoordelingen en levert hierdoor een bijdrage aan het visuele kwaliteitsniveau van bouwwerken binnen de gemeente Leek. Aangezien er in de beheersverordening uit wordt gegaan van behoud van de bestaande ruimte, zijn er geen wijziging in de Welstandsnota. Diepswal kent hierdoor ook geen beeldkwaliteitsplan. Mochten er wijzigingen zijn dan zal de aandacht voornamelijk moeten gaan naar de terreininrichting. Bovendien worden de volgende criteria gesteld:

 “Ruimte/Plaatsing; rooilijn handhaven, opslag niet voor de voorgevellijn.  Hoofdvorm; variërend, voegend naar directe omgeving.

 Aanzichten; langs de Auwemalaan en de Kalkoven representatieve gevels naar de weg richten en entree en kantoor aan die gevels zoneren.

 Opmaak; geen witte kleuren langs de Tolbertervaart, reclame moet een ondergeschikte rol vervullen (Welstandsnota Leek, 2004, p.74).

99 Daarbij wordt in de Welstandsnota Leek (2004, p. 74) een waardering gegeven voor het gehele terrein, wat handvat biedt voor de beoordeling van een ontwikkeling. De waardering is grotendeels neutraal. Het halfopen karakter en de rooilijn aan de Kalkhoven krijgen een positieve waardering en de terreininrichting van een aantal kavels aan het Mulderspark krijgen een negatieve waardering.

Intergemeentelijke structuurvisie Leek - Roden

De, inmiddels opgeheven, IGS Leek-Roden (2009) is een structuurvisie voor de ruimtelijke ontwikkeling van de gemeente Leek en de omgeving van Roden in de gemeente Noordenveld voor de periode 2010-2030. Deze visie is een uitwerking van de Regiovisie Groningen-Assen 2030 voor het gebied Leek-Roden. Diepswal maakt deel uit van de visie. Voor het deelgebied 1 (Leekster Hoofdiep en Dorpsrand) wordt een herprofilering van de oude bedrijventerreinen Diepswal en Oldebert voorgesteld, middels een lichte revitalisering tot aantrekkelijke woon-werklocaties, waarbij nieuwe ontwikkelingen zich zullen richten tot de Tolbertervaart (Stuurgroep Ontwerpopgave Leek- Roden 2009).

Op basis van de Stuurgroep Ontwerpopgave Leek-Roden (2009) is een voortijdig integraal uitvoeringsprogramma 2010-2015 (IUP, 2010) opgesteld, waarin de gemaakte afspraken van het regionale bedrijventerreinenbeleid Groningen-Assenstaan beschreven. Het IUP is een vijfjaarlijks programma dat wordt vastgesteld door de samenwerkende overheden; gemeente Leek en Noordenveld, de provincies Groningen en Drenthe, en de inmiddels opgeheven Dienst Landelijk Gebied. Een compleet uitvoeringsprogramma zoals beschreven in het IUP (2010) is nooit opgesteld. In het voortijdig programma wordt het bedrijventerrein Leeksterveld aangewezen als locatie voor uitplaatsing van bedrijvigheid, mochten er wijzigingen zijn binnen de bestaande bedrijventerreinen in Leek. Op basis van de SER-principes hebben de Gedeputeerde Staten van Groningen aangegeven dat zij instemmen met uitbreiding van het Leeksterveld wanneer hiervoor regionale noodzaak is aangetoond.

Gemeentelijke herindeling

In maart 2016 hebben de gemeenteraden van Grootegast, Leek, Marum en Zuidhorn de kadernotitie voor de gemeentelijke herindeling vastgesteld. Het voornemen is om voor 1 januari 2019 tot één gemeente te fuseren. Hierbij zal de focus van liggen bij de bevordering van werkgelegenheid. Daarnaast zal het de bedrijvigheid ten behoeve van de bovenlokale werkgelegenheid zich concentreren rond de bedrijventerreinen langs de A7. Ook zal de lokale economie in de plattelandskernen worden gestimuleerd.

B.2.2. Bedrijventerrein Diepswal

Het startjaar van het bedrijventerrein Diepswal dateert uit 1974 (IBIS, 2013). Het is gelegen aan de zuidwestzijde van Leek (figuur B5). Het wordt omsloten door de wijk Sintmaheerdt (Tolbert) aan de noordzijde, de wijk Wolveschans aan de oostzijde, het Leekster Hoofddiep aan de zuidzijde en de Tolbertervaart aan de westzijde (Beheersverordening Leek, 2013). Het is niet gelegen aan het spoor of aan vaarwaterwegen.

100 Figuur B5. Situatie Diepswal, met de wijk Sintmaheerdt (Tolbert) aan de noordzijde, de wijk Wolveschans aan de oostzijde, het Leekster Hoofddiep aan de zuidzijde en de Tolbertervaart aan de westzijde (Beheersverordening Leek, 2013).

De bruto omvang van het terrein telt totaal 30 hectare en de netto omvang 24 hectare (STEC, 2009). Daarentegen meldt IBIS een bruto omvang 29 ha en netto 25 ha. De kavelgrootte varieert; 45% van de kavels zijn tussen de 0-2.500 m², 35% zijn tussen de 2.500-5.000 m², 17% zijn tussen de 5.000-10.000 m² en 3% van de kavels zijn groter dan 10.000 m² (STEC, 2009). Het bedrijventerrein is volledig uitgegeven, echter toonde de terreinschouw van STEC (2009) aan dat een aantal kavels niet zijn niet uitgegeven. Ook is er restruimte aanwezig in de vorm van een aantal paardenweiden. Het terrein kent milieuzonering, namelijk zijn milieucategorieën 1 t/m 4 toegestaan. Op het terrein is geen beeldkwaliteitsplan maar in Leek is de vereniging Parkmanagement Leek wel actief (STEC, 2009). Volgens IBIS (2013) is er daarentegen geen parkmanagement actief op het bedrijventerrein. In 2009 telde Diepswal totaal 800 arbeidsplaatsen, met 33 arbeidsplaatsen per hectare. De bedrijvigheid kenmerkt zich als gemengd met een aantal woon(werk)eenheden en richt zich op een lokale/regionale schaal. Meest kenmerkend zijn de middelgrote productiebedrijven zoals de pluimveeslachterij Heijs en het recycling- en afvalinzamelingsbedrijf Hummel. Het vleesverwerkend bedrijf Beusmeat heeft in 2015 zijn productie gesloten. Hiernaast bevinden zich verschillende kleinere bedrijven op het terrein, zoals; garagebedrijven, dienstverlenende bedrijven, een tankstation, een transportbedrijf en enkele detailhandelsvestigingen. Ook bevindt Topsporthal Leek zich in het plangebied. Het aandeel kantoor ten opzichte van het totale pand is relatief klein. De woonwerkeenheden zijn verspreid over het gehele terrein. De grootste concentratie aan wooneenheden zijn gelegen aan de Diepswal door de oorspronkelijke lintbebouwing aan het diep. Bovendien bevindt een rioolwaterzuiveringsinstallatie zich binnen de terreingrenzen.

101 De kwaliteitsaspecten op het gebied van de staat van gebouwen en de kwaliteit van de openbare scoren matig (Stec Groep, 2009). De staat van het overgrote deel van de panden krijgt een matige score. Daarnaast is de beeldkwaliteit onsamenhangend, maar de staat van de openbare ruimte is daarentegen goed. Het bedrijventerrein functioneert goed, maar heeft een verouderde uitstraling (figuur B6).

Figuur B6. Impressie van Diepswal, gemaakt tijdens de terreinschouw van Stec Groep (2009).